Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
प्रकाशिका टीका-चतुर्थवक्षस्कारः सू० २७ चित्रकूटवक्षस्कारनिरूपणम् माणविस्तारात पण्णवतिसहस्रेषु शोधितेषु शेषाणि चत्वारि सहस्राणि एकस्मिन् दक्षिणे उत्तरे वा भागेऽष्टौ वक्षस्काराः पर्वताः सन्तीति तैरष्टाभिर्विभज्यन्ते ततो वक्षस्काराणां पर्वतानां प्रत्येकं प्रागुक्तो विष्कम्भः सम्पद्यत इति, इह विदेहेषु विजयान्तरनदीमुखवनमेदि विहायान्यत्र सर्वत्र वक्षस्काराः पर्वताः पूर्वपश्चिमदिशो विस्तृताः सन्ति तेच समानविष्कम्भा इति विष्कम्भपरिमाणमेवम्, तत्र पोडशानां विजयानां विस्तारः पडुतरचतु:शताधिक पञ्च. त्रिंशत्सहस्राणि ३५४८६, षण्णामन्तरनदीनां विस्तारः पञ्चाशदधिकसप्तशती ७५०, मेरो विस्तारः पूर्वपश्चिमवर्तिभद्रशालवनस्य चायामः ५४०००, मुखवनयोविस्तारः-चतुश्चत्वारि शदधिकाऽष्टपञ्चाशच्छती ५८४४, सकलसङ्कलनाया १६०००, षण्णवतिसहस्राणि जातानि उद्धं उच्चत्तण, चत्तारि गाउयसयाई उव्वेहेणं' नीलवन्त वर्षघर पर्वत के समीप यह चार सौ योजन की ऊँचाई वाला है तथा इसका उद्वेध चारसौ कोश का है विष्कम्भ जो इसका पांचसो योजन का कहा गया है वह इस प्रकार से कहा गया है जम्बूद्वीप का परिमाण १ लाख योजन का कहा गया है उसमें से ९६००० कम करनेपर ४००० रह जाते हैं दक्षिणभाग में आठवक्षस्कार पर्वत हैं और उत्तर भागमें आठवक्षस्कार पर्वत है ४००० में आठका भाग देनेपर ५०० आते हैं यही प्रत्येक वक्षस्कारपर्वत का विष्कम्भ आता है इन विदेहों में विजयान्तरनदीमुख वन मेरु आदि को छोड कर अन्यत्र सर्वत्र वक्षस्कार पर्वत पूर्व पश्चिम दिशामें विस्तृत हैं और समान विष्कम्भवाले हैं। इसलिये यह विष्कम्भ का परिमाण है । १६ विजयों का विस्तार ३५४०५ है ६ अन्तरनदियों का विस्तार ७५० है मेरु का विस्तार और पूर्वपश्चिमवर्ती भद्रशालवन का आयाम-विस्तार ५४००० है दोनों मुखवनों का विस्तार ५८४४ है इस प्रकार से (१५४ . 'नीलवंतवासहरपव्ययंतेणं चत्तारि जोयणसयाई उद्ध् उच्चत्तणं चत्तारि गाउअसयाइं उबहेणं' नीसन्त १५२ पतनी पासे से यारसे योशन रेसी ઊંચાઈવાળે છે તેમજ આને ઉપ ચાર ગાઉ જેટલું છે. એને જે વિષ્ઠભ પાંચસો
જન જેટલું કહેવામાં આવેલ છે તે આ પ્રમાણે કહેવામાં આવેલ છે. જંબુદ્વીપનું પરિમાણુ એક લાખ જન જેટલું કહેવામાં આવેલ છે તેમાંથી ૯૬૦૦૦ બાદ કરીએ તે ૪૦૦૦ શેષ રહે છે. દક્ષિણ ભાગમાં આઠ વક્ષસ્કાર પર્વતે આવેલા છે અને ઉત્તર ભાગમાં આઠ વક્ષસ્કાર પર્વતે આવેલા છે. ૪૮૮૦ માં આઠને ભાગાકાર કરીએ તે ૫૦૦ આવે છે. એ જ દરેકે દરેક વક્ષસ્કાર પર્વતને વિઝંભ છે એ વિદેહમાં વિજયાનન્તર નદી મુખ, વન, મેરૂ વગેરેને બાદ કરીને અન્યત્ર સર્વ સ્થળે વક્ષસ્કાર પર્વત પૂર્વ પશ્ચિમ દિશામાં વિસ્તૃત છે અને સમાન વિધ્વંભાળે છે. આમ આ વિધ્વંભનું પરિણામ છે. ૧૬ વિજયને વિસ્તાર ૩૫૦૫ છે. ૬ અનન્તર નદીઓનો વિસ્તાર ૭૫૦ છે. મેરુને વિસ્તાર અને પૂર્વ-પશ્ચિમવતી ભદ્રશાલ વનને બાયામ-વિસ્તાર ૫૪૦૦૦ છે. બન્ને મુખ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
