Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ TRA CHUNARAHINI namo namaH zrI guru premajUra the. DOSTHETAIATOPAHIRANATAAAAAAAIHAR JAN HAMAPIRATIONAL PARMANANDINIK andIANNAPANARTHANAYASATARIANTIMATANICHATAYA ra vo cAyo kRta paSpa prakaraNa mA lA (sAnubAda 9 prakaraNo) HATANAMAHA MOTIVA -: prakAzaka : THANINA zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa 7. bIjo bhoIvADo, bhulezvara, muMbaI - 400 002 S
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ namonamaH zrIgurUpremasUraye. vikrama saMvata pUrvAcAryoMkRta puSpaprakaraNamAlA (sAnuvAda 9 prakaraNo ) -: prakAzaka : zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa 7, trIjI bhoIvADA, bhulezvara, muMbaI 2045 vIra saMvata 2015 - 400 002. mulya ru.50 /
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArSika sahakAra mahArASTra dezodhdhAraka A. zrIvijayayazodevasUrIzvarajI ma. nA. paTTAlakAra prazAMtamUrti pU. mA . zrIvijayadhanapAlasUrIzvarajI mahArAjAnA AzAvartI pU. sAdhvI zrI rohiNAcIjI ma. nA. saMyama jIvananI anumodanArthe sAdhvIzrI nitAzrI nA sadupadezathI zrutAdhdhimA chuTAchavAyA paDelA zrutaratnone eka sAthe sahita karatI A 'puSpaprakaraNamALA' ne karamAtI avasthAmAM Arthika sahakAra dvArA navapallavita karavAmAM nimatabhUta bananAra kAtAbena yaMtalAla zAha (jgagAma) AbhAra kadI rrAha bhulIe. lI. thI nazAsana cArAdhanA TrasTa -: prakAzakIya : mAnadanI arvAdha nathI mAja amArA aMtaramAM kAraNa eka ja che ke tijIrNazIrNa avasthAprApta ane durlabha evA 'puSpaprakaraNamaLA' nAmanA A graMthane punarudhdhAra dhvArA prakAzita karavAno apUrva avasara mAja amane maLI rahayo che. pUrve 'puSpamALA' prakAzita karI, jemAM samyaktvArhAda 20 DhAronI zRMkhalAbadhdha vicAraNA hatI. A graMtha che 'puSpaprakaraNamALA' jemAM kAyasthiti prakaraNAdinu vizada vivecana che, tathA TuMka samayamAMja 'prakaraNapuSpamALA' paNa bahAra paDI rahayuM che, jemAM nioda chaThThIsI-paramANu vi.nu varNanIya varNana che. traNe graMtho zAstronA tAtvika UMDA rahasyothI bharapUra hoI tatvapremI vidvAnone tathA bhASAMtara sahita hovAthI saMskRta-prAkRtanA anabhyAsI dharmapremIo mATe paNa atyaMta upayogI banI raheze. prastuta graMtha saMvata 1982 mAM khaMbhAta nivAsI mAstara umedacaMda rAyacaMda chapAvI prasidhdha karela. prastuta prakaraNane ApaNA sudhI pahoMcADavAmAM ananya sahAyaka e zrutabhaDatane A avasare ze bhulAya ? ............ prastuta graMthamALA pUrvArcoryApta 9 graMtharatnothI guthAyelI che. (1) kArthAita prakaraNa (2) vicAra saptatikA (3) vicAra pAzikA (4) sarmAkata vicAra garbhita mahAvIra stavana (5) sidghapAzikA. (6) siddha daMDikA (7) nigoda SaTjhezakA (8) zrI bhAvaprakaraNa (9) zrI pacanagraMthI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ za, prathama kAyasthita eTale marIne pharI pharI teja bhavamAM janamavuM te. sulamaMDanasUriphata mA utimAM cauda rAjalokanA cAre gatinA pratyeka jIvana (sukSmane bAda 2-jadhanya/utkRSTa) kAyasthata sarvedha (eka bhavamAMthI maya pachI punaH te bhavamAM pAchA AvavAno kALa ke bhavo) varNavavAmAM aAvyo che. (2) vinayakuzalanI vatarupa mahendasarita 'vicAra saptatakA'mAM zAzvatI pratimAmAM-cetyo-koTIzIlA sUryanA kiraNo-kRSNarAjI vi.bAra vicArono sArabhUta saMgraha che. (3) mAnaMdavamalasUrinA ziSya vAnaramuni uSTata "vicAra pacArikAmAM garbhakALa-samUThThama manuSyanI gati-jAgata/ paryApta vigere nava hAronI vicAraNA che. (4) nyAyasAgaraphata 'mahAvIra ni stavana' grudhanAM 6 DhALIyA ratavanamAM samakatanuM svarUpa, tenA bhedo-kALa-kAraNo vi.viSayo TuMkamAM paNa suMdara rIte AvarI levAyA che. (5) sAgara samA siddhaprAbhUtanAmanA grudhane sAme rAkhI devendrasArita 'siddha pacAzikA'mAM satpadAda 9 hAra tathA kSetra-kALa-gata vigere paMdara karo dArA sakala karmathI mukata thayelA sidhdha paramAtmAnA zudhdhasvarupanuM sarvatovyApA sArabhUta chatA matavizada varNana karAyuM che. (6) devenadrasUri racita 'sidhdhadaMDakA'mAM RSabhadeva paramAtmAnI pATaparaparAmAM asaMkhyakALa sudhI asaMkhyAtA rAjavImAM potAnI mAgavI mAMtarika mArAdhanA dvArA siddhagati ane savathIsadhdha vimAnane sara karatA rahayA tenA vALane anurupa kamane gudhavAmAM Avyo che. (7) 'nigoda SatrizikA'mAM nigodanA jIvo-tenA bhedo-goLAma-goLAmAM zarIra-zarIramAM jIvonI avasthA/ avagAhanA-mAbahatva vigerenuM suMdara spaSTIkaraNa che. (8) vijaryAvamalauSNata "bhAva prakaraNa mAM dhamastikAya, magharmAstikAya, mADAzAstikAya, kALa, skaMdha, karma, gati, jIva-A mATha dvArAmAM gaupazImaDAda pAMca bhAvono vicAra-temAM bhAvonA bhAMgAmo-bhAvonA bheda-guThANAne viSe bhAva-gatamAM bhAvo-vigerenuM vizadIkaraNa che. (9) bhagavatIsUtranA ra5mAM zatakanA chaThThA uddezAnI saMgrahaNIrUpa pacanagraMthI' prakaraNamAM pulAka-bakuza-kuzIla-nircarya-nAtaka-mA pAMca prakAranA sAdhunI
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-svarupa-prajJApanA-bhedo-veda-rAga-kalpa vigere 36 vAro dvArA jINavaTabharI chaNAvaTa karI gradhane aMtimaulika banAvyo che. saupamAM ghaNuM jANavAnI rucivALA tatvapriya jIvone vizeSa lakSamAM rAkhI navaprakaraNaratnonI zrutasamuhamAMthI samudhdhAra karavAmAM aAvyo che. pa.pU.addhitIyagItArthamurdhanya sidhdhAMtamahodadhi sva.mAcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnA panotA paTAlaMkAra vihareya pUjayapAda AcAryadeva zrImad vijayabhuvana bhAnurIzvarajI mahArAjAnA ziSya panyAsajI zIpIvajayajI gaNivaryazInA vineya aAcAryadeva zrImad vijayamaradasUri mahArAjanA upadezathI utthAna pAmeluM amArA TrasTa dvArA teno punarudhdhAra thayo. AjasudhI lagabhaga 60 jeTalA grathone punaH sajIvana karavAno lAbha amane maLyo che. jIrNa avasthAprApta seMkaDo grathone nUtana karavAnI amArI prabaLa bhAvanA che. aneka mAtmAmAM TrasTa dvArA prakAzita mA tathA bIjA aneka graMthonA adhyayana-adhyApana dvArA mAtmahata sAdhe ane tenAthI pedA thatA puNyabaLanA prabhAve amArA mRtabhakatanA kAryamAM vistRta pragati thAya eja zAsanadevane abhyarthanA. lI.jinArane ArAdhanA TrasTa TrasTImo (1) caMdrakumAra bI. jarIvAlA (3) navanacaMdra bI. zAha (2) lAlatabhAI mAra. koThArI (4) puMDarIka me. zAha
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ - and 'aham zrI pArzvanAthAya nama kAyasthiti prakaraNa. (mUla tathA bhASAMtara sahita.) (1) varSamAnaM jinaM natvA, yathAbhUtArthadezakam / kurva kAyasthitistotre, kiyadarthaprakAzakam // 1 // artha-yathArya tattvanA upadezaka zrI vardhamAna svAmIne namaskAra karIne A kAyasthiti nAmanA stotramA (no.) keTaloka artha prakAza karu I. zrI prajJApanA upAMga tathA vivAha prajJAli (bhAratI) vigere sUtromAM kAyasthiti tayA bhava saMveSa vigereno vicAra savistara kahelo che, tene povAnI budiyI avadhAraNa karIne jApa karcA bhAcArya (zrI kulamaMDana sarie) paMcama kALane lIye
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma tathA bhASAMtara. hIna buddhi ane hIna vaLavALA, zrI siddhAnta rupI samudrano pAra pAmavAmAM azaktivAnA tathA saMkSepa rucivALA ziSyajanonA anugrahane mATe sUkSmArthanA sArAMzathI nibaddha A graMtha kayoM che. tenA prAraMbhamAM bhaktinA atizayapaNAthI traNa bhuvananA svAmI zrI jinevara bhagavA. nanI stuti kare che. prathama potAnA abhISTa devatA pratye potAnI vijJaptine prakAza karavA pUrvaka abhidheya kahe che. jaha tuha dasaNarahio, kAyaTiIbhIsaNe bhavArane / bhamio bhavabhayabhaMjaNa, jiNiMda taha vinvissaami||1|| mUlArtha-he saMsAranA bhayano nAza karanAra jineMdra ! tamArA darzana rahita hu~ je pramANe AkAyasthitie karIne bhayaMkara bhavAraNyamAM bhaTakayo, te praNANe tamane vijJApanA karUM chu-jaNAIM chu. 1. ____TIkArtha-he jinendra ! tamArA darzanayI rahita-darzana eTale dravyayI dRSTivaDe jovu te, ane bhAvathI samyagdarzana (samakita) kahevAya 2. ahIM sarvakalyANa- ekAMta kAraNa hovAyI bhAva darzana lIdheluche. kAraNa ke dravya darzana to abhanyone paNa anaMtI vAra prApta thAya che. tethI tamArA darzane karIne rahita eTale samyak darzanathI rahita evo hu~ arthAta huM zabde karIne samagra prANIo jANavA kemake sarva jIvone eja pramANe bhava bhramaNano prakAra che, tethI huM zande karIne sarva / jIvo grahaNa karavA. kAyasthiti eTale sAmAnyathI jIvapaNA rupa lakSaNe karIne ane vizeSayI nArakAdika lakSaNavALA paryAye karIne upara kahelA jIva- je satatapaNe utpanna yaq te. evI kAyasthitivaDe bhayaMkara A bhavarupI araNyane viSe nArakAdika kAyasthitinA duHkhonA anubhava pUrvaka je rIte hu~ bhamyo chu, tevI rIte tamArI pAse vijJapti karuM chu. ahIM saMbodhana dvArAe vijJapti karavAne kAraNa batAve che. he bhavabhayabhaMjana ! viryaca cagerai gavirupa saMsAranA bhayano-vAraMvAra
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ mwwwwwwwwwwwwwwwmamm zrI kAsthiti prakaraNa. (3). tevI gatimAM bhramaNa karavA rUpa AzaMkAno nAza karanAraH evA. he bhagavAna ! 1. ___ ahIM stuti karanAra AcArya mAhArAje jIvonI kAyasthitino vicAra karavA AraMbha karyoM che, te kAyasthiti sAmAnya ane vizeSa karIne be prakAranI che. temA sAmAnyathI kAyasthiti saMsArI jIvanuM jIvaq eTale prANone dhAraNa karavA te. te jIvana saMsArI jIvane sarvadA hoya che.kemake AyuSakarmanA anubhava rupa dravyamANo ane jJAnAdika bhAvamANo temane niraMtara rahelA hoya che. ane mukta-siddhanA jIvone jJAnAdika bhAvaprANonuM dhAraNa karavu avasthitapaNe che. mATe (sAmAnyathI) saMsArI avasthAmAM sarvatra sarvakALe jIvana rahelaM ja che. have vizeSathI kAyasthitine stotra kartA pote na kahe cha:-- azvavahAriyamajjhe, bhabhiuNa annNtpugglprhe| kahavi vavahArarAsiM, saMpatto nahi tatthaviya // 2 // ___mUlArtha he nAtha ! huM avyavahArika rAzimAM anaMta pudgala parAvarta sudhI bhramaNa karIne koi paNa prakAre vyavahAra rAzine prApta thayo. to tyAM paNa cirakALa bhramaNa kayu. 2. TIkArtha-ahIM sAMvyavahArika ane asAMvyavahArika ema be prakAranA jIvo che. temAM jeo anAdi nigodanI avasthAmAMthI uddharIne ( bahAra nIkaLIne ) pRthvIkAyAdika bhavAne viSe raheLA cha tezro duniyAmAM lokonA dRSTimArgamA AvatA hovAthI pRthvI Adi vyavahArane pAmyA, mATe teo sAMvyavahArika kahevAya che. jo ke teo pharIthI paNa nigodAvasthAmA jAya che, topaNa tebho vyavavahArane mATe (bavahAra rAziyAM) AvelA hAvAthI sAMvyavahArika ja kahevAya che. ane jeo anAdi kALathI nigodAvasthAmAM ja rahelA che, teo vyavahAra mArgathI rahita hovAthI (koi vAra paNa vyavahAra
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUta tathA bhASAMtara. mArgamA AvelA nahIM hovAthI ) asAMvyavahArika ja kahebAva ke. asAMvyavahArika anAdi nigoda jIva rAzimA atIta kALa (nayelA kALa)nA anAdipaNAne lIghe anaMtA pudgala parAvarta sudhI rahIne koi paNa prakAra jema parvatanI nadImA rahelo pASANa keTaleka kALe goLa lIso thAya che, tema tevA prakAranI bhavitavyatAnA vAyI pRthvI Adi vyavahArane pAmIne huM vyavahAra rAzine prApta thayo. to he nAtha! tyAM paNa-vyavahAra rAzimAM paNa huMAgaLa kahevAze te praphAre bhamyo. A kAyasthitino vicAra prajJApanA sUtranA aDhAramA padamAM savi. starapaNe jIva, gati, indriya ane kAyAdika anuyogaddhAra vaDe anukrame nirupaNa koM che. teja pramANe ahIM paNa tene ja anusAre saMkSepathI kahevAya ke. 2. ukosaM tiriyagaI, asNniegiNdivnnnpuNsesu| bhamio AvaliyaasaMkhabhAgasama puggalaparahA // 3 // . mUlArtha-hu~ tiryaggatimAM, asaMmimAM, ekendriyabhAM, vanaspatimAM ane napuMsakamA utakRSTathI AvalikAna! asaMkhyAtA bhAga(nA samaya) jeTalA pudgala parAvarta sudhI bhanyA chu3. TIkArtha utkRSTathI tiryaggatimAM, saMmiyI ulaTA eTale asaMjhimAM, ekendriyamAM tathA sUkSma, bAdara nigoda ane pratyeka e praNe. jAtinI vanaspatikAyamAM ane napuMsakamA asaMkhyeya samayavALA AvalikAnAasaMkhyAtamAM bhAga jeTalA eTale AvalikAnA asaMkhyeya bhAge jeTalA samayo Ave teTalA pudgala parAvarta sudhI huM bhanyo du. 3. . sAmannaM suhamatte, osappiNio asNkhlogsmaa| bhamio taha pihu muhume, puDhavIjalajalagapavaNavaNe // 4 //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAryasthiti prakaraNa. ( 5 ) mUlArtha temAM sUkSmapaNAne viSe sAmAnyayI ( oghayI ) asaMkhya lokAkAza pradeza pramANa jeTalI avasarpiNanA kALa sudhI huM bhanyo . ane teja prakAre ( teTaloja kALa ) sUkSma pRthvIkAya, apUkAya, anikAya, vAyukAya ane vanaspatikAyane viSe pratyeka pratyekamAM paNa bhamyA huM. 4. TIkArtha - tathA sUkSmapaNAne viSe eTale sUkSma nAma karmanA udayavALA jIvomAM oghathI eTale pRthvI kAyAdika vizeSa vinA ja (pAMce jAtimAM bheLo ) asaMkhya loka pramANa avasarpiNI sudhI hUM bhamyo. temAM asaMkhyeya loka eTale alokAkAzane viSe lokanA pramANa jevaDA asaMkhyAtA AkAzanA khaMDo kalpavA, tenA je pradezo eTale jenA bhAga na thai zake evA jeTalA bhAgo thAya teTalA pramANavALI avasarpiNIo sudhI huM bhamyo cha ane odhe jeTalo kALa kahyo teTalo ja eTale asaMkhyeya lokAkAza pradeza pramANavALI avasarpiNIo sudhI sUkSma pRthvIkAya, apUkAya, te kAya, vAsukAya ane vanaspatikAyane viSe pratyeke pratyeke paNa hu~ bhamyo chu. asaMkhyAtanA asaMkhya bheda ( prakAra ) hovAthI oghamai ( oghane AzrIne ) kahelA avasarpiNInA asaMkhyAtapaNAnI apekSAe pratyeka pratyeka sUkSma pRthvI AdimAM kaheluM avasarpiNInuM asaMkhyAtapaNuM ghaNuM nAnuM jANavuM. A kAryasthitinuM svarupa sAMvyavahArika jIvane AzrIne kaheluM che. kemake asAMvyavahArika rAzimAM rahelA sUkSma nigodanA jIvo anAdikALanA che, ema prathama kahI gayA chIe. vaLI sUkSma vanaspati kAyanA jIvo paNa ahIM sAMvyavahArika ja jANavA. 4. oheNa bAyaratte, taha bAyaravaNassaIsu tA u puNo / aMgulaasaMkhabhAge, dAsaDDu paraya nigoe // 5 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA mAtaraH ... mUlArtha-opathI bAdarapaNAmAM ane bAdara vanaspatikAyamAM aMgulanA asaMkhya bhAga pramANa avasarpiNImao sudhI hu bhanyo chu. tathA nigodane viSe aDhI pudgala parAvartana sudhI huM bhanyo chu. 5. TIkArya-opathI eTale pRthvI Adi vizeSanI apekSA vinA sAmAnyathI bAdara (ekeMdri ) paNAmAM eTale bAdara nAma karmodayamAM vartatA tathA vizeSathI vAdara vanaspatikAyane viSe paNa teTalI avasapiNIo sudhI hu~ bhamyo. keTalI avasarpiNI ? te kahe che.-aMgulanA asaMkhyeya bhAga pramANavAlA kSetra (pradeza)ne vipe gati samaye. eka eka AkAza pradeza letAM asaMkhyAtI utsarpiNIbho lAge che. kAche ke "aMgula zreNI mAtra kSetrane viSe asaMkhyAtI utsarpiNIo lAge che." teTalI eTale asaMkhyAtI utsarpiNIo ahIM jANavI. tathA sAmAnyathI sUkSma ane vAdara rupa nigodane viSe maMda mAgI evA huM aDhI pudgala parAvarta sudhI bhamyA. 5.. baayrpuddhviijljlnnpvnnptteyvnnnigoesu| . sattarikoDI ayarANaM nAha bhamio'haM // 6 // ___ mUlArtha-vaLI he nAtha ! bAdara pRthvIkAya, apakAya, agnikAya, vAyukAya, pratyeka vanaspatikAya ane nigodane viSe hu~ sItera kADAkADI sAgaropama sudhI bhagyo chu. 6... ___TIkArtha-cAdara pRthvo, jaLa, agni, vAyu, pratyeka vanaspati ane nigoda (sAdhAraNa vanaspati) e sarva pratyeka pratyekamAM sIttera koDAkADI sAgaropama sudhI huM bhamyo eTale ke bAdara pRthvIkAyika jIva bAdara pRthvIkAyamAMja pharI pharIne utpanna thAya, to te tyAM utkRSTo sIttera kADAkADI sAgaropama kALa mudhI utpanna thayA kare, eja pramANe bAdara jaLa, agni, vAyu, pratyeka vanaspati ane vAdara nigodamAM paNa potAnA kAyamAM bAdarapaNAne nahIM choDatA jIvonI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (7) kAyasthitinA kALanuM pramANa pratyeka pratyeka eTaluMja kahevu (jANa)6 saMkhijjavAsasahase, biticauriMdIsu ohao athaa| pjjttvaayregidibhuujlaanilprittesu||7|| mUlArtha--opathI beiMdriya, teiMdriya ane cAradriyane vibha hu~ saMkhyAtA hajAra varSA sudhI bhamyo, tathA paryApta bAdara ekendri pRthvIkAya, apakAya, vAyukAya ane pratyeka vanaspatikAya, temane viSe paNa saMkhyAtA hajAra varSoM sudhI huM bhamyo. 7. TIkArtha-opathI eTale paryApta ane aparyApta rupa vizeSaNa vinA ja sAmAnyapaNe dvIMdriya, trIMdriya ane caturiMdriya rupa vikalendriyone viSe saMkhyAtA hajAra varSI sudhI bhamyA. ahIM bhAvArtha e che ke-dIndriyAdika jAtimAM keTalAeka (thoDA) bhava bhramaNano saMbhava hovathI pratyeka jAtimAM saMkhyAtA kALnIja sthItI saMbhave dAvAdaka jAtamA kalAkacAhAnA che. have paryAkSAdika vizeSaNavAlA bAdara ekendriya pRthvI AdinI kAsthiti A gAthAmAM tathA AgaLanI gAthAmAM dvIndriyAdikanI kAyasthiti kahe che:-paryApta vAdara nAma karmanA udayamAM vartatA ekendriyo je pRthvI, jaLa, vAyu ane pratyeka vanaspati temane viSe pratyeke pratyeke hu~ saMkhyAtA hajAra varSoM mudhI bhamyo. ahIM bhAvArtha eche ke-jeNe paryApta paryAyano tyAga karyoM nathI evA pRthivyAdikamAMnA ekane viSe utpanna thanArA bAdara ekendriyane utkRSTa AyudhyavAlA bhavanI saMkalanA ( gaNatarI) karavAyI saMkhyAtA hajAra varSoMja thAya che. te A pramANe-paryApta bAdara pRthvIkAyanI sthiti utkRSTathI bAvIza hajAra varSanI che, apkAyanI sthiti sAta hajAra varSanI che, vAyukAyanI traNa hajAranI che tathA pratyeka vanaspati kAyanI sthiti daza hajAra varSanI che. tethI A pRthivyAdikane viSe niraMtara keTalAka bhavanA AyuSyanA kAmanI gaNatarI karatAM utkRSTayI bAte A pamANe tarI) karavAyA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8). bhUtI bhASAMtara. saMkhyAtA : hajAra varSoM ja thAya e ghaTe che. ahIM je paryApta kaso cha, te lamdhinI apekSAe jANavo, paNa karaNanI apekSAe na jANavo, kemake landhi paryAptano vigrahagatimAM paNa saMbhava ke mATe. 7. bAyarapajaggibiticAuridisu sNkhdinnvaasdinnmaasaa| saMkhijjAvAsaahiA, tasesu do sAgarasahassA // 8 // mUlArtha-bAdara paryApta anikAya tathA paryApta dvIndriya, trIndriya ane caturindriyanI kAyasthiti anukrame saMkhyAtA divasa, saMkhyAtA varSa, saMkhyAtA divasa ane saMkhyAtA mAsanI jANavI. tathA trasakAyanI sthiti utkRSTathI saMkhyAtA varSe adhika evA ve hajAra sAgaropamanI jANavI. 8. ____TokArtha-cAdara paryApta agnikAyanI kyA paryApta dvIndriya, jIndriya ane caturindriyanI kAyasthiti anukrame saMkhyAtA divasa, varSa, divasa ane mAsa sudhonI jANavI. arthAt bAdara paryApta agnikAyanI utkRSTa bhavasthiti traNa rAtri divasanI che, tethI karIne utkRSTAdi sthitivALA keTalAka paryApta bhava karavAno saMbhava hovAyI saMkhyAtA rAtrI divasoja thAya che. dondriyanI bAra varSa, trIndriya nI ogaNapacAsa divasa ane caturindriyanI cha mAsanI utkRSTI bhavasthiti che. tethI karIne niraMtara paryApta bhavanA kALanI gaNanA karavAyI paNa kahyA pramANe saMkhyAtA ja varSAdika Ave che tathA usane viSe eTale trasa kAyamA utkRSTayI kAyasthiti saMkhyAtA varSe adhika behajAra sAgaropamanI che. 8. ayarasahassaM ahiya, paNidisu titIsaayara suranarae / saMnibhu taha purisesuM, ayarasayapahuttamambhahiyaM // 9 // mUlArtha-paMcendriyane viSe saMkhyAtA varSe adhika evA eka
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (9) hajAra sAMgaropamanI kAyasthiti che. tathA devagati ane narakagatine viSe tetrIza sAgaropamanI kAyasthiti che. tathA saMjJi paMcendriya ane puruSavedane viSe basothI navaso sAgaropamathI kAMika adhika kAyasthiti che. 9. . TIkArtha-paryApta ane aparyApta rupa vizeSaNa vinAja sAmAnye karIne paMcendriyane virSe saMkhyAtA varSe adhika eka hajAra sAgaro. pamanI kAyasthiti che. temAM paryApta paMcendriyanI utkRSTa kAyasthiti basothI navaso sAgaropamathI kAMika adhika jANavI. tathA devagati ane narakagatine viSe tetroza sAgaropamanI utkRSTha kAyasthiti cha, kAraNa ke te gativAlA jIvo potAnA bhavayI cavIne pharIthI (tarata ja) te ja bhava (gati ).mAM utpanna thatA nathI. te banne gativAlAnI jaghanya kAyasthiti daza hajAra varSanI che. tathA saMjJipaMcendriyane viSe ane vedanI apekSAe puruSavedane viSe basothI navaso sAgaropamathI kAMipha adhika utkRSTa kAyasthiti cha, ane jaghanyathI antarmuhUrtanI che. 9. gambhayatiriyanaresu ya, pallatigaM sttpurkoddiio| dasahiyapaliyasayaM thIsu puvakoDipahuttajuraM // 10 // ___ mUlArtha--garbhaja tiryaMca ane manuSyane viSe utkRSTa kAyasthiti traNa palyopama ane sAta karoDa pUrvanI jANavI. tathA strIvedane viSe ekaso ne daza palyopama tathA bethI nava karoDa pUrvanI kAyasthiti jANavI. 10.. TIkArtha-garbhaja tiryaca ane manuSyane utkRSTathI traNa palyopaya ne sAta karoDa pUrvanI kAya sthiti jANavI. kemake karoDa pUrva varSanA AyuSyavALo pacendriya tiryaMca karoDa pUrva varSanA AyuSya. vAlA paMnendriya tiyecane viSe vAraMvAra (pharI pharIne) utpanna yAya,
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) maka tathA mApAMtara. no utkRSTayI sAta para utpana thAya. ane jo AThamIvAra paNa tamAMja utpanna thAya, to avazya asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALA tiryacane viSe utpana thAya hai, te asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALAne viSe utkRSTa AyuSya traNa palyopamarnu cha, tethI karIne upara kahelu kAyasthitinuM pramANa yogya ja che. eja pramANe manuSyane viSe paNa jANavU tathA strIvedane viSe utkRSTathI ekaso daza palyopama ane bethI nava karoDa (sudhI) pUrvanI kAyasthiti che. te A pramANe-koi jaMtu karoDa pUnA AyuSyavALA strIpaNAne viSa uparA upara pAMca ke cha bhava karIne izAna devalokamAM paMcAvana palpopamanI utkRSTa AyuSyavALI (sthitivALI) aparigRhItA devImAM utpana yAya, pachI tyAMcI cavIne pharIyI karoDa pUrva varSanA AyuSyavAhI manuSyanI strIne viSe athavA viryacanI strIne viSe svIpaNe utpana thAya. tyAMthI pharIne paNa izAna devalokamAM pravamanI jema 55 palyopamane Aukhe utpanna yAya, te tyAMcI cavIne pachI avazya bIjA vedamA jAya che. tethI pUrve kahela pramANa barAbara che. 10 itthinapuMse samao, jahannu aMtomuhatta sesesu| apajesukkosaMpi ya, pajasuhume thUlaNate'vi // 11 // ___mRlArtha-vIveda tathA napuMsakavedane viSe jaghanya kAyasthiti eka samayanI che. te sivAyanA bIjAne viSe jaghanya kAyasthiti antarmuhartanI che. aparyAptane viSe utkarSayI paNa kAyasthiti antamuhartanI che tathA paryApta sUkSmane viSe ane bAdara nigodane viSe paNa teja pramANe anThamuhRtanI kAyasthiti jANavI. TIkArya-pUrvotane vi jaghanya kAyasthiti kahe je-strIveda abe napuMsakavedane viSe anya kAyasthiti eka samapano ke. jemake
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (.15 ) khIvedanA udayavALo athavA napuMsaka vedanA udayavAlo koi prANI upazama zreNIne viSe (AruDha thaine) traNa vedano upazama karavAthI avedakapaNAno anubhava karIne pachI te zreNIthI paDIne potAnA bhavanA vedane eka samaya sudhI anubhave, ane pachI bIje samaye devatAne viSe utpanna thAya, tyAM (deva bhavane viSe) tene puruSapaNuM ja hoya che. ahIM prathamayI AraMbhIne utkRSTa kAyasthiti kahI che tenI aMdara jaghanya kAyasthiti to mAtra strIveda ane napuMsakavedanI ja batAvI che. have tenI apekSAe bAkI rahelA deva ane nArakIne varjine zeSa tiryaga gatyAdine viSe jaghanya kAyasthiti aMtarmuhUrtanI jANavI. kAraNa ke temanuM AyuSya jaghanyathI paNa aMtarmuhUta ja che. tathA labdhinI apekSAe aparyApsane viSa utkarSathI kAyasthiti paNa aMtamuhUrtanI ja che. kAraNa ke tiryaco ane manuSyo jo ke aparyAsAvasthAe ja maraNa pAmIne pharI pharIthI aparyAptapaNe keTalAka bhava sudhI niraMtara utpanna thAya che, topaNa teonI eka bhavanI aparyA. tAvasthA laghutara aMtarmuharta pramANanI hovAthI aparyApta keTalAka bhave karIne utkarSathI paNa aparyAptAvasthA gurutara antarmuhUrtanA pramANavALI thAya che. ahIM ( utkarSathI paNa e ThekANe) 'api' eTale paNa zabda lakhyo che, tethI jaghanyathI paNa aparyAptAvatthAmAM deva * ane nArakIone labdhi aparyAptapaNAno abhAva hovAthI bAkInA (te sivAyanA ) nara ane - tiryaMcone viSe kAyasthiti antarmuhUrtanI ja ke ema samajavu tathA paryApta sUkSma ane paryApta vAdara nigodane viSe eNa aparyAptone mATe kahelI jaghanya ane utkRSTa sthitinI jema bhAvanA karavI, te A pramANe-paryAptAvasthAne AzrIne sUkSma pRthvIkAyAdikane viSe jaghanyathI ane utkarSaH thI kAyasthiti antarmuhUrtanIja che, kemake tyAra pachI te avazya
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) mUla tavA mApAMkara. aparyAptapaNe ja utpanna yAya che. (uparA upara paryAptAvasthA sUkSma ke bAdara nigodamAM antarmuhartayo vaSAraM TakatI nayI.) 11. vinattA kAyaTiiti. kAlao nAha jaha bhamiya puvA / bhavasaMvahaMginhi, tu vinavissAmi saamipuro|| 12 // malArtha-he nAya ! hu~ pUrve je prakAra bhamyo, te. prakAre kALane AzrIne meM kAyasthitinI vijJapti karo. have hamaNAM svAmInI (ApanI) pAse bhava saMvedhane AzrIne kAyasthitinI vijJapti karIza ___TokArtha-he nAtha ! A pramANe eTale jaghanya ane utkRSTAdika pUrvokta prakAre kALayI (kALane AzrIne) kAyasthitinI vijJapti karo, ke je prakAra hu~ pUrve eTale anAdi evA atItakALamAM bhanyo hato. have hamaNAM svAmInI (ApanI) pAse teja kAyasthitinI bhAvanA saMvedhane Azrone vijJApanA karIza (karuM chu ). bhava saMvegha eTale vivakSita bhavayI bojA bhavamAM jaine athavA tulya bhavamA rahIne pharIyI paNa yayA saMbhava tyAMja (te bhavamA ja) utpanna ya, te. 12. parabhavatambhavaAuM, lahugurucaubhaMgi snninrtirio| narayachage ukosaM, igaMtaraM bhamai abhave // 13 // ___ mRlArtha-parabhava ane te bhava (kahavAne icchelA bhava) nA AyuSyane jaghanya ane utkRSTanI sAthe vicAratAM cAra bhAMgA thAya le, te cAre bhAMge vicAratAM saMjhimanuSya ane tiryaMca pahelI cha narakamAM utkarSayo ekAMtara ATha bhava bhramaNa kare che. 13. TIkArya-bhava saMvedhamAM koha ThekANe AyuSyanA jaghanya ane utkarSapaNAyI vicAra karatAM bhavonI saMkhyAmAM meda paNa yAya ke, mATe te viSenA cAra bhAMgAgone pragaTa karavApUrvaka pratijJAta hakIkata
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ mo kAbastiti prakaraNa. (11) kahe che:-parabhava eTale 'parAvartabhava ane te bhava eTale je bhava saMbaMdhI kahevAnI icchA hoya te bhava te banne bhavanA AyuSyane jayanya ane utkarSa rupa ve padano sAthe yojanA karanA cAra bhAMgA (caubhaMgI) yAya che. te A pramANe-A bhavamAM utkRSTa AyuSya ane parabhavamAM paNa utkRSTa AyuSya 1, A bhavarnu utkRSTa ane parabhavana jaghanya 2, A bhavanuM jaghanya ane parabhavana utkRSTa 3, tathA A bhavarnu jaghanya ane parabhavana paNa jaghanya 4, A rIte bhava saMvedhano vicAra zrI bhagavatI sUtranA covIsamA zatakamAM covIza daMDakanA anukramayI pANIonA paraspara saMveSa vaDe jaghanya ane utkRSTa upapAta, parimANa, bhava, kALa ane AyuSya vigere pratipA. dana karavAne avasare vistArathI nirupaNa karelo le. tene anusAre ahIM paNa teno bhAvanA saMkSepayI karIye chIye.-AyuSyanA cAre pakAranA bhAMge vicAra karatAM saMjhI manuSya tathA tiryaca pahelI cha narakamAM utkarSathI ekAMtara ATha bhavo sudhI bhramaNa kara che. te A pramANe-koi saMjIpaMcendriya manuSya sAtamI sivAya prathamanI chamAMnI koi eka narakamAM utpana thAya, ane tyAMthI uparIne (nIkaLIne) pAcho manuSyamA utpanna vAya, tyAMthI pharIne narakamAM jAya, e pramANe ekAMtara ATha bhavo kare che. pch| navame bhave te azya bIjA paryAyapaNe utpanna thAya che, jaghanyayI to Aga. LanI gAthAmA kahevAze te pramANe be bhava kare che. e vAta ahIM paNa jANI levI. eja pramANe ( manuSya pramANe) tiryaMcane mATe paNa bhAvanA karavI. 13. bhavaNavaNajoikappa-Tagevi ia aDabhavAudu jahamA / saga sattamoi tirio, paNa punAusu yati jahannA // 14 // 1jyAM bahane prastuta bhavamA AvadhArnu kahevu hoya te parA. vartamava samajato.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14). mUla tathA bhASAMtara. - mUlArtha-bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka tathA saudharmAdika ATha devalokane viSe ekAMtara bhava bhramaNa karatA manuSyo ane tiryaco utkarpathI ATha bhava kare che. ane jaghanyathI be bhava kareM che. sAtamo narakamAM ( ekAMtara bhramaNa karatAM) tiryaMco utkarSathI sAta bhava kare che, paraMtu pUrNa AyuSye sAtamI nArakImAM utpanna thAya, to utkarSa paNa pAMca bhavo karai che, ane jaghanyatho traNa bhaya kare che. 14. TIkArtha-bhavanapati, vyaMtara ane jyotiSkane viSe tathA saudharmAdika ATha kalpavAsI vaimAnika devatAone viSe ekAMtara bhramaNa karatAM manuSya ane tiyecA utkarSathI ATha bhavaH kare che ane jaghanyathI be bhava kare che. tiryaMca sAtamI narakamAM ekAMtara bhramaNa karatAM utkRSTathI sAta bhava kara che. te A pramANe-jema koi karoDa pUrvanA AyuSyavALo saMjJI paMcendri tiryaMca sAtamI narakamAM jaghanya AyuSyapaNe utpanna thAya, tyAMthI nIkaLIne tiryaMcamAM Ave, tyAMthI pharIne sAtamImAM jAya, tyAMthI pAcho tiyecamAM Ave, tyAMthI pharIne sAtamImAM jAya, tyothI pAcho tiryacamAM utpanna thAya, tyAMthI marIne tene sAtamI pRthvImAM jvaane| asaMbhava che, tethI sAta ja bhayo thAya che. sAtamI narakamAM ekAMtara utpanna yaMtA tiyecane 'samagrakALa chAsaTha sAgaropama ane cAra karoDa pUrva jeTalo lAge che paraMtu jo tiryaMca tetrIza sAgaropama rupa utkRSTa sthitivALA sAtamI pRthvInA nArakIbhomAM pUrNa AyuSe ekAtara utpanna thAya, to te (tiyeca ) utkRSTapaNe be vAra nArakomA jAya ane traNavAra tiryaMcamAM utpanna thAya emAM pAMca bhava thAya che, tyAra pachI pharIyI te sAtamI narake utpanna thato nathI. jaghanyathI eka 1 sAte bhaSoMmAM thAne ATalo kALa lAge che
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . 2 __ zrI. kAyasthiti prakaraNa. (15) mava narakamAM ane ve bhava tiryacamAM ema praNa bhava japare che. manu. apane sAtamI narakamAM jaghanyathI ane, utkarSathI paNa veja bhava thAya che. kemake sAtamI pRthvIthI nIkaLIne te. avazya matsyamAMja utpanna thAya che. (manuSya thato ja nathI.) 14. gevijANa ya cauge, saga paNagUttara cakiti jahannaM / pavanaro tisavaDhe, duhA dubhava tamatamAi punno|| 15 // .. mUlArtha-paryApta saMjJo manuSya aveyakamAM ane AnatAdika cAra devalokamAM ekAMtara sAtu bhava kare che, prathamanA cAra anucara vimAnamAM pAMca bhava kareM. hai, bannemAM jaghanyathI traNa bhava kare che. sarvArtha siddhimAM jayanya ane utkRSTapaNe RNa bhava ja kare che. tathA tamatamA pRthvIne viSe jaghanya ane utkRSTathI ve bhava kare che. 15.. TIkArtha-paryApta sajJo manuSya nava graiveyakamAM ane AnatAdika.cAra devaloka ( 9-10-11-12) mAM ekAMtara gati kare to utkRSTathI sAta bhava pUrNa kare che, jema koi manuSya AnatAdikamAM utpana thayo, tyAMthI cavIne manuSya thayo, tyAMthI pharIne AnatAdikamAM gayo. e rIte vaNavAra devalokamAM ane cAra vAra manuSyamAM utpanna yAya che. tathA cAra anuttara vimAnamAM ekAMtara gamana kare to utkRSTathI pAMca bhava kara che. temAM pahelo, madhyano ane chello ema traNa bhara manuSyanA ane bacce bacce be bhava vijayAdikanA, e pramANe pAMca bhavaja kare che. yA bannemAM (navauveyaka, cAra kalya ne cAra anuttaramAM) jaghanyathI traNa bhava kare che. kemake AnatAdika devo manuSyamAMthIja thAya che-eTale manuSyaja AnatA. dikamAM jAya che, ane tyAMcI cavIne pAchA manuSyane viSeja utpanna bAya che. tayA sarvArtha siddhine viSe manuSya jayanya ane utkRSthI paNa praNaja bhava kare ke kemake sarvArtha sidimAMdhI Avelo manuSya
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) mUla tathA bhASAMtara. avazya siddhimAja jAya che. tathA tamastamA nAmanI sAtamI pRthvIne viSe jaghanyathI ane utkarSathI paNa manuSya be bhavane ja pUrNa kare che. 15. duhajugali tiriamaNuA,dubhavA bhvnnvnnjoikppduge|| rayaNappahabhavaNavaNe, duhRdubhavaasannipajatirio // 16 // mUlArtha-jugaliyA tiryaMca ane manuSya bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka ane pahelA be kalpone viSe utkRSTathI tathA jaghanyathI beja bhavane pUre che (karai che) tathA paryApta asaMjJI tiryaMca ratnaprabhA, bhavanapati ane vyaMtarane viSe paNa jaghanya tathA utkRSTathI be bhavaja pUre (phare) che 16. TIkArtha-yugaliyA tiryaMco ane manuSyo jaghanyathI ane utkRSTathI ema banne prakAre bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka tathA prathamanA be kalpane vipe utpanna thayA satA be bhavane ja pUre che, kemake bhavanapatyAdikathI cavIne teone pAcho yu galiyAne viSe utpattiko saMbhava nathI. tathA ratnaprabhA nAganI pahelI narakane viSe ane bhavanapati tathA vyaMtarane vipe paryApta asaMhI tiryaMca utpanna thAya to te paNa jaghanya ane utkarpathI be bhavane ja pUre che. kemake tyAMthI nIkaLelA asaMjJI tiyeca thatA nathI. 16. pajasannitirinaresu ya, sahasAraMtA surA ya channirayA / aDabhava sattamanirayA, tirie chabhava ca u punnAU // 17 // mUlArtha-sahasrAra ( AThamA ) devaloka mudhInA devatAo ane pahelI cha narakanA nArakIo paryApta saMjJI tiryaca ane manuSyane viSe utkRSTathI ATha bhava pUrai che, tathA sAtamI pRthvInA nArakIo (jaghanya AyuSyavAlA) paryApta saMjJI tiryacane viSa utkRSTathI cha
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ M zrI kAyasthiti prakaraNa. (17) bhava kare cha, paraMtu utkRSTa AyuSyavAlA sAtamI pRthvInA nArakIo utkRSTathI cAra bhava ja kare che. 17. TIkArtha-paryApta ane saMjJI evA vizeSaNavALA tiryaMco ane manuSyone viSe ekAMtare utpanna thanA sahasrAra devaloka sudhInA devatAo eTale bhavanapati, vyantara, jyotiSka tathA prathamanA ATha kalpa (svarga) nA devatAo tathA pahelI cha pRthvInA nArakIo utkRSTA ATha bhava pUre che. jema koi bhavanapatyAdikamAMthI cavIne ekAMtara bhavanI utpattivaDe cAra vAra paryApta saMjJI manuSya thAche. tyAra pachI eTale ATha bhava karyA pachI te bhuvanapatyAdikamAM utpanna thato nathI. e pramANe vIje sthAne (tiyecane viSe paNa) jANavU. tathA ( jaghanya AyuSyavALA) sAtamI pRthvInA nArakI bho paryAta saMjJI tiryaMcane viSe ekAMtara utsatine AzrIne cha bhava pUre che. kemake ekAMtare paryApta saMjJI tiryaMcamAM upajatA sAtamI pRthvInA nArakIne cothIvAra sAtamI pRthvImAM upajavAno asaMbhava cha, pUrNa eTale utkRSTa AyuSyavALA sAtamI pRthvInA nArakI potAnA (nArakInA) bhavathI AraMbhAne cAra bhava sudhIna paryApta saMjJI tiryavamAM ekAMtare bhramaNa kare che, tethI adhika bhava kare nahIM. pajasanninare chabhavA, gevijjANa ya caukkadevA ya / cauNuttarA caubhavA, dujahanna duhAvi du savaThA // 18 // mUlArtha--graiveyaka ane AnatAdika cAra devalokanA devo paryApta saMjJI manuSyave viSe cha bhava kare che. cAra anuttara vimAnavAsI devo cAra bhava kare che. A sarva jaghanyathI be bhava kare che, tathA sarvArthasiddhinA deva jayanya ane utkRSathI be bhavaja kare che.18 TIkArtha--greveyaka ane AnatAdika cAra devalokanA devo potAnA bhavathI mAMDIne paryApta saMjhI manuSyane vive ekAMtare utkRSTA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) mUla tathA bhASAMtara. cha bhava kare che. tathA cAra anuttara vimAnavAsI devo potAnA bhavathI AraMbhIne paryApta saMjJI manuSyane viSe ekAMtare utpanna thAya to uskRSTA cAra bhava kare che. ane jayanyathI sarve eTale aveyaka, cAra AnatAdika ane cAra anuttaravAsI devo paryApta saMjJI manuSyane viSe be bhavaja kare che. tathA sarvArthasiddhinA devatAo paryApta saMjJI manuSyane viSe utpattine AzrIne jaghanya tathA utkRSTathI paNa be bhava na kare che. 18 . bhUjalavaNesu dubhavA, duhA vi bhavaNavaNajoisadukappA / amiAutirinare taha, miha sniyrtirisnninraa||19|| ' mUlArtha-bhavanapati, vyantara, jyotiSka ane pahelA be kalpanA devoM pRthvI, jaLa ane vanaspatikAyane viSe jaghanya tathA utkarSathI be bhavaja kare che. tathA saMjJI ane asaMjJI tiryaco ane saMjJI manuSyo yugalika tiryacane viSe ane yugalika manuSyane viSe mAhAmAhe ve bhava kareM che. 19. . TIkArtha-bhavanati, vyantara, jyotiSka ane saudharma tathA izAna devalokanA devo pRthvI, jaLa ane vanaspatikAyane viSe utpana thAya to jaghanyapaNe tathA utkRSTapaNe be bhava ja kare che. kemake pRthivyAdikathI udharIne (nIkaLIne) teonI bhavanapatyAdikamAM utpattino abhAva che. azkiAyika ane vAyukAyikamAM to devagatinI utpattino ja asaMbhava che, eTale temAM devo upajatAja nathI, tethI teno bhava saMvedha ahIM kaho nathI. tathA saMjhI ane asaMjJI tiryayo tathA saMjhI manuSyo yugaliyA tiryaMcone viSe tathA yugaliyA manuSyone viSe mAhomAMhe utpanna thAya to ve bhava kare ke. te A pramANe-saMzI ane asaMjJI tiyeca yugaliyA manuSyane viSe tathA yugaliyA tiyecane viSe temaja saMjJI manuSya yugaliyA viryacane
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mo kAyasthiti prakaraNa. (19) viSe ane yugaliyA manuSyane vipe utpattine AzrIne ve bhava ja kare che. kemake yugaliyAno bhava karyA pachI te avazya devapaNe ja utpanna thAya che. 19. bhUjalapavaNaggI miha, vaNAbhuvAisu vasu a bhuvaaii| pUraMti asaMkhabhave, vaNA vaNesu a aNaMtabhave. // 20 // ___mUlArtha-pRthvIkAya, jaLakAya, vAyukAya ane agnikAya anyonyane viSe asaMkhyAtA bhava pUre che, kanaspatikAya pRthvyAdika cAra kAyane viSe asaMkhyAtA bhava pUre che, pRthivyAdika cAra kAya banaspatikAyane viSe asaMkhyAtA bhava pUre che, ane vanaspatikAya vanaspatikAyane viSe anaMtA bhava pUre che. 20. TIkArtha-pRthvIkAya, jaLakAya, vAyukAya ane agnikAya paraspara ekAMtara bhava grahaNa karavAnA prakAravaDe asaMkhyAtA bhava pUre che. jema koi pRthvIkAyika jIva apakAya, vAyukAya ane agnikAyamAMnA koi ekane viSe utpanna thAya, tyAMthI pAcho pRthvIkAyapaNe utpanna thAya, tyAMthI pAcho pharIne apkAyAdika traNamAMthI koi ekane viSe utpanna thAya. e pramANe pRthvIkAya jIva ekAMtare apkAyikAdika traNamAMthIM koi ekane viSe utpanna thAya to utkarSathI asaMkhyAtA bhava sudhI bhramaNa kare che. e ja pramANe apa. kAya, vAyukAya ane agnikAyanA jIvo pRthvIkAyAdika traNa kAyAmAMnA koi ekane viSe utpanna thAya to dareka utkRSTapaNe asaM. khyAtA bhava pUre che. tathA vanaspatikAyika jIvo pRthivyAdika cAra kAyikamAMnA daraikane viSe ekAMtara bhavanI utpattie karIne utkarSathI asaMkhyAtA bhava pUre che tathA pRthvA kAyAdika cAre kA. yAnA dareka jIvo vanaspavikAyane viSe ekAMtare utpanna bhaya to utkarSayI asaMkhyAvA bhava pUre che. tathA vanaspatikAyanA jIvo
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) mUla tathA bhASAMtara. vanasparikAne viSe ja pharI pharIne utpanna thAya to utkarSathI anaMtAbhava kare che. 20. paNa puDhavAisa bigalA, vigalesu bhuvAi vigala saMkhabhave / guruAutibhaMge puNa, bhavaThTha savvattha dujahannA // 21 // mUlArtha - vikaleMdriyo pRthivyAdika pAMcamAMnA darekane viSe saMkhyAtA bhava kare che, tathA pRthivyAdika pAMce ane vikaleMdriyo vikalendriyane viSe saMkhyAtA bhava kare che. tathA pUrve kahelA cAra bhAMgAmAMnA utkRSTa AyuSyavALA traNa bhAMgAmAM A sarve pRthivIkAyikAdika ( utkRSTapaNe) ATha bhava kare che. te sarvene jaghanyathI be bhava jANavA. 21 TIkArtha - vikaleMdriyo eTale dvIMdriya, zrIMdriya ane caturiMdriya e dareka jIva pRthvI, jala, vAyu, agni ane vanaspatikAya e pAMcemAMnA koi ekane viSe ekAMtare utpanna thAya to ( utkarSathI ) saMkhyAtA bhava kare che. jepaka koi dvIMdriya jIva pRthvIkAyamAM upajyo, tyAMthI pAcho dvIMdriya thayo, tyAMthI pharIne pRthvIkA mAM upayo. e pramANe saMkhyAtA bhava kare che, eja pramAge apakAyAdikane viSepaNa khyAtA bhava jANavA. tathA dvIMdriyanI jema ja trIMdriya ane caturiMdriyane mATe paNa jANavuM tathA pRthvIkAyAdika pAMca ane driyAdika vikaleMdriyo jo dvIMdriyAdika vikaleMdriyane viSe ekAMtara utpanna thAya to (utkarSathI) saMkhyAtA bhava pUre che. tathA vikaleMdriyane viSe utpanna yatA pRthvIkA yA dikanI bhAvanA pUrvanI jema jAvI. ane vikaleMdriya mATe A pramANe jANavuM ke - koI dvIMdriya jIva dine viSe utpanna thayo, tyAMcI dvIMdriyane viSe upajyo, tyAMthI pharInetrIMdriyane viSe gayo. e pramANe ekAMtara bhave saMkhyAtA bhava kare che. e pramANe caturiMdriyane biSe utpanna thatA dvIMdriyanA paNa
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI kAsthiti prakaraNa. (21) saMkhyAtA bhava jANavA. ane eja pramANe eTale dIMdriyane mATe kahelI yukti pramANe ja dIMdriya ane caturiMdriyane viSa utpanna thatA trIMdri. yanA tathA dvaudriya ane trIMdriyane viSe utpanna yatA caturiMdriyanA saMkhyAtA bhava jANavA. tathA pUrva kahelA cAra bhAMgAmAMnA utkRSTa AyuSyavALA pahelA traNa bhAgAmAM eTale e traNa bhAMgAnI apekSAe yathAsaMbhava utpanna thatA A doDha gAyAmAM kahelA pRthvIkAyAdika sarve jIvo. utkRSTathI ATha bhava kare che. jemake koi utkRSTa AyuSyavALo pRthvIkAyika jIva utkRSTa AyuSyabALA apkAyikane viSe utpanna thAya, tyAMthI pAcho utkRSTa AyuSyavAlA pRthvImAM utpanna yAya, ane tyAMthI pharIne utkRSTa AyuSyavALA apkAyamAM thAya, e rIte ekAMtara bhava karatA cAra ja vAra utpanna thAya che. eTale ve maLIne ATha bhava kare che. tathA utkRSTa AyuSyavALo pRthvIkAyika jaghanya AyuSyavALA apakAyane viSe paNa e ja pramANe cAravAra utpanna thAya cha, tathA jaghanya AyuSyavALo pRthvIkAyika utkRSTa AyuSyavALA apakAyane viSe eja pramANe ATha bhavano pUraka thAya che. eja pramANe sarve apakAyAdikane mATe jANavU. A dona gAthAmAM kahelA sarve pRthvIkAyAdika jIvo utkRSTa AyuSya vALA traNa bhAMge jaghanyathI ve bhava kare che. 21. miha sanniyaratirinarA, vimalabhuvAisu anaratirisu ee| abhavA caubhaMge, duha pavaNagisu narA dubhavA // 22 // mUlArtha-cAre bhAMge saMjJI, asaMjhI, tiryaMca ane manuSyo mAhomAMhe ATha bhava kara che. tathA teo vikaleMdriya ane pRthvivyAdikane viSe paNa ATha bhava kare che. tathA vikaleMdriya ane pRthivyAdi. kanA jIvo saMjhI, asaMjI, nara ane tiyecane viSe paNa ATha bhava kare che. tayA manuSyo vAukAya ane agnikAyane viSe jaghanyathI tathA utkRSTathI ve bhavaja kare che. 22.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) . mUla tathA bhASAMtara. TIkArtha-yugaliyAne varjine saMjJI, asaMjhI, viryaco tathA manuSyo cAre bhAMge (cAre mAMgAnI apekSAe) mAhomAMhe ekAMtare utpanna thAya to utkRSTA pATha bhava kare che. tathA teo ja (saMjJI, asaMjJI, tIryaca ane manuSyo) vikaleMdriyane viSa tathA pRthvIkA. yAdikane viSe paNa ekAMtara utpanna thAya to cAre bhAMge utkRSTA. ATha bhava kare che. tathA vikaleMdriya ane pRthivyAdika saMjJI, asaMjJI, nara, tiyecane viSe ekAMtare utpanna thAya to cAre bhAMge utkRSTA ATha bhava kare che. tathA manuSyo vAyukAya ane agnikAyane viSe jaghanyathI tathA utkRSathI ve bhava ja kare che, kemake vAyukAya ane agnikAyathI udharelojIva manuSya yato ja nathI. 22. paratambhavAu bhANA, iha pahu sNveho'nnubNdhtthiii| kittiu vinnaviumalaM, caubhaMgijahannukosa kamA // 23 // mUlArtha he prabhu ! parabhava ane te bhavanA AyuSyanA kALamAnane AzrIne ahIM saMsAramA saMvedhanI anubaMdha sthiti che. te sarvane jaghanya tathA utkRSTanA kramathI cAre bhAMge vijJApanA karavAne (batAvavAne) hu~ keTalo zaktimAna thAuM ? 23. TIkArtha-he prabhu! parabhava eTale vivakSita (kahevAne icchelA) bhavano parAvarta bhava, ane te bhava eTale vivakSita bhava, e bannenA AyuSyanA pramANa saMbaMdhI kALane AzrIne A saMsAramA saMvedhathI anubaMdhanI sthiti che. temAM saMvedha eTale vivakSita bhavathI bIjA vivakSita bhavamA vAraMvAra parAvarte karIne saMbhava pramANe utpanna tharbu te, anubaMdha eTale vivakSita paryAyavaDe vyavaccheda vinA (niraMtarapaNe) utpanna yaq te. saMvedhathI je anubaMdha ane te anuvaMdhanI sthiti te A pramANe-jema karoDa pUrvanA AyuSyavAlo koi manuSya ratnamabhA pRthvImA utkRSTa sthitivALo nArakI thAya, to senI anubaMdha sthiti
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAya sthiti prakaraNa. ( 23 ) . utkarSathI cAra sAgaropama ane cAra karoDa pUrvano hoya che, ane jaghanyathI eka karoDa pUrva ane daza hajAra varSanI hoya che. 2.30 iya kAyaThiI bhamio, sAmi tuha daMsaNaM viNA bahuso / diTThosi saMpayaM tA, akAyapayasaMpayaM desu // 24 // mUlArtha - he svAmI ! tamArA darzana vinA huM ghaNI vAra A kAyasthitine viSe bhamyo chaM. have mane ApanuM darzana thayuM che, tethI akAya sthAnanI saMpadA mane Apo. 24. TIkArtha- he svAmI ! A pramANe eTale pUrvokta yuktivaDe huM tamArA darzana vinA ghaNIvAra kAryasthitimAM bhanyo hUM. hamaNAM mane tamAruM darzana thayuM che, tethI kAyarahita eTale siddhonA pada (mukti) nI saMpadA mane Apo. // iti zrI kulamaMDanasUriviracitA kAryasthitiH //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ arham zrI sarvajJAyanamaH zrImadvijayAnaMdasUrIzvarapAdapadmebhyo namaH zrIvicAra saptatikA (sittarI) graMtha ( mULa tathA bhASAMtara sAthe . ) vi vana sthitino vicAra karanAra zrI sarvajJa jinezvarane namaskAra karIne huM A vicAra saptatikA ( sIttarI) nAmanA graMthano kAMika saMkSepathI artha kahuM huM. A sarvajJa praNIta pravacana ( Agama ) ne viSe aneka vicAro rahelA che, paraMtu ahIM ( A graMthamAM) aMcaLa gacchanA zrRMgAranA hArarUpa zrI mahendrasiMha nAmanA sUrIzvare vAra vicArono saMgraha karyo che. te bArenA nAma mATe prathama dvAragAthA kahe che: 2 1 4 3 Y paDimA micchA koDI neI a pAsIya ravikarappasaro / 7 8 9 1. 11 12 pajjatti kinha valayA naMdI gihikiria guNaTTANA // 1 // artha - pratimA eTale zAzvatI pratimAonI saMkhyAno vicAra 1, micchA- iryApathikInA mithyA duSkRtano vicAra 2, koTIkoTI zilAnA svarupano vicAra 3, caitya - zAzvatA siddhAyatana.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (5) no saMkhyAno vicAra 4, prAsAda-devonA vimAnonA AkArano ki. cAra 5, cha dizAomAM sUryanA kiraNo prasare che, teno vicAra 6, paryApti-audArika, vaikriya ane AhAraka e traNa zarIrane AzrIne cha paryAptino vicAra 7, kRSNa-pAMcapA svargamA rahelo kuNNarAjIno vicAra 8, valaya-valayAkAre rahelA mAnuSottara, kuMDala ane rucaka nAmanA ga parvatano vicAra 9, naMdI naMdIzvara nAmanA AThamA dvIpano vicAra 10, gRhikriyA-zrAvakonI dharmakriyAnI vaktavyatA saMbaMdhI vicAra 11, tathA guNasthAna-caude guNasthAnakono vicAra. A bAra dvAro vaDe vicAra saptatikA nAmano A atha karyoM che. 1. temA pahelu pratimA dvAra kahe cha:usabhAIjiNapaDima ikaM pi nhavaMtapUayaMtehiM / ciMteavvaM eyaM bhavvehiM vivegamaMtehiM // 2 // artha-vivekI bhavya jIvoe RSabhAdika aneka jInezvaronI pratimAmAMthI koi paNa eka jina pratimAnuM snAna karatAM tathA pUjana karatAM A pramANe vicAra karavI. 2. je vicAra karavAno che, te pAMca gAthA vaDe kahe che:bhavagavaI bhavaNesu kappAivimANa taha mahIvalae / sAsayapaDimA panarasa koDisaya vicatta koDIo // 3 // paNapannalakhkha paNavIsa sahasA paMca ya sayAI cAlIsA / taha vaNajoisuresuM sAMsayapaDimA puNa asaMkhA // 4 // ||yugmm // artha-bhavanapatinA bhavanone viSe, kalpAdika vimAnone viSe tathA mahIvalaya eTale tirachA lokane viSe zAzvatI pratimAo paMnaraso koDa (paMdara abana ), betAlIza karoDa, paMcAvana lAkha,
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) mUla tathA bhASAMtara.. pacIsa hajAra, pAMcasone cAlIza che. tathA vyaMtara ane jyotipinA bhuvanone viSe asaMkhya zAzvatI pratimAo che. kAraNa ke te. manA nivAsa sthAnoja asaMkhyAtA che. AviSe vIjA graMthamA vyaMntara ane jyoriSka sivAyanA bInA sarva sthaonI zAzvatI pratimAo "paMdaraso karoDa (paMdara abaja), betAlIza karoDa, ahAvana lAkha, chatrIza hajAra ne aMzI tIrthakaranA bibone huM praNAma karUM chu," e pramANe saMkhyA jovAmAM Ave che. to te graMthanA abhipAye teTalI saMkhyA jANavI, ane A graMthane abhiprAye ATalI-ahIM kahI teTalI saMkhyA jANavI. 3-4. have azAcatI pratimAo kahe che:taha ceva jaMbUddIve dhAyaisaMDe ya pukhkharaddhe a| bharaheravayavidehe gAmAgaranagaramAIsuM // 5 // artha tathA jaMbUdvIpane viSe, dhAnako khaMDane viSe, puSkarArdhane viSe, bharata, airavata ane videha kSetrane viSa tathA grAma, Akara (khANA) ane nagarAdikane viSa. 5. e sarvamAM zuM che ? te kahe cha:suramaNuehiM kayAo cei gihaceimuMjA paDimA / ukkosa paMcadhaNusaya jAva ya aMguTThapavasamA // 6 // . ... artha- pUrva kahelA sthAnone viSe keTalIka devatAonI karelI eTale vidyunmAlI devatAe zrI mahAvIra jIvita svAmInI' pratimA ko hatI tenI jema aneka devatAonI karelI ane keTa. lIka bharatacakrI vigere manuSyoe (rAjAoe) karAvelI aSTApada parvatapara rahelo covIza tIrthaMkaronI pratimAonI jema tathA keTa je bhagavaMtanI hayAtimA temanI pratimA bharAvavAmAM Ave se jIvita svAmInI pratimA kahevAya che..
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI kAMpasthiti prakaraNa. lIka caityone viSe eTale prAvakoe karAvelA deharAMone viSe rahelI ane keTaloka gRhacaityo eTale ghara derAsarone viSe rahelo ema je je jina pratimAo che, teonA dehatuM pramANa utkRSTathI pAMcaso dhanuSanuM ane jaghanyathI aMguSThanA parva jeTalaM hoya che. 6. te (azAzvatI pratimAo) keTalo cha / te kahe :bahukoDikoDilakhkhA tA u ciya bhAvao ahaM savvA / samagaM ciya pagamAmi nhavemi pUemi jhAemi // 7 // artha-te azAzvatI pratimAo ghaNA lAkha koTI koTI che. te tathA pUrva kahelI zAzvatI pratimAo, te sarvane huM bhAvathI sama. kALeja mastakavaDe praNAma karUM chu, sugaMdhI jaLa vaDe snAna karAvaM chu, candana ane puSpAdikathI pUjA karuM chu, tathA mana vaDe dhyAna karUM chu, e pramANe ciMtava. 7. (iti prathamapratimAdvAraM) 1. have iryApathikI mithyA duSkRta nAmarnu boju dvAra kahe cha:caudasapaya aDaca tA tigahi atisaI sayaM ca addnuaN| caugai dasaguNa micchA paNa sahasA cha saya tIsAya // 8 // artha-narakane viSa jIvanA cauda pada (bhedo), tiryacane viSe aDatALIza, manuSyone viSe traNasone traNa tathA devatAone viSe ekaso aThANu, e pramANe cAre gatimAM utpana thatA jovonA kula pAMcasone tresaTha (563) bhedo che temane ipithiko daMDakanI sAtamI saMpadAmA rahelA abhihatA vigere daza pado vaDe gugapAthI pAMca hajAra chasone bIsa ( 5630) mithyA duSkRto saMkSepatho kahelAM che. e pramANenA medo ko rIte thAya che ? te vistArathI kahe the,
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 28 ) nera mUla tathA bhASAMtara. sattavihA pajjataNega caudasahA / aDacattAIsaMkhA tirinaradevANa puNa evaM // 9 // artha - ratnaprabhA pRthvI Adi sAta bhede karIne nArakIo sAta prakAranA che. teo paryApta ane aparyApta evA be bhedavALA hovAthI cauda prakAranA thAya che. tathA tiryaca, nara ane devonA a DatALIza vigeraM bhedonI je saMkhyA kahI che te. A pramANe ( vakSyamANa) prakAre thAya che. teja kahe che: bhUdaggivAuanaMtA vIsaM sesataru vigala aTTeva / ganbheyara pajjeyara jalathalanahaurabhuA vIsaM // 10 // artha - pRthvI, apa, teja, vAyu ane anaMtakAya (sAdhAraNa) vanaspati e pAMca (sthAvaranA ) mULa bheda che teo sUkSma ane bAdara evA be prakAranA hovAthI temanA daza bheda thAya che. te daze praryApta ane aparyApta bhedavALA hovAthI voza prakAra thayA. have zeSa vanaspati eTale pratyeka vanaspati ane dvIMdriya, trIMdriya, caturaMdriyarUpa vikelendri, ema cAra prakAra thayA, te cAre paryApta ane aparyApta bhede karIne ATha prakAranA thayA have garbhaja ne itara - paMmUrchima, ane paryApta ne itara - aparyApta bhede kIne cAra prakAranA pAMca jAtinA tiryaca paMcendriyo che. te pAMca jati A pramANe- jaLacara, sthaLacara, khecara, uraparisarpa ane bhujaparisarpa A pAMcene uparanA cAra bheda baDe guNavAthI vIrA bheda thayA. ema pUrva kahelA vIza ekendriyo, pratyeka vanaspati ane vikalendriya maLIne, ATha tathA vIza paMcendriyo e sarve mahIne niryacanA aDatALIca bheda thayA. 10. have manuSyanA medo kahe che:
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (29) panarasa tIsa chapannA kammAkammA tahaMtara diivaa| gambhA paja apajjA samuccha apajjA tisaya tini||11|| artha-pAMca bharata, pAMca auravata ane pAMca mahAvidehamAM utpanna thanArA eTale kula paMdara karmabhUmimAM utpanna thanArA manuSyo tathA bharata ane bhairavatanI bacce rahelA pAMca haimavaMta, pAMca harivarSa, pAMca ramyaka, pAMca hairaNyavaMta, pAMca devakuha ane pAMca uttarakuru. e trIsa akarmabhUmimAM utpanna thanArA yugaliyAM, tathA kSudra himavaMtane zikharI parvatanA paryaMtamAMthI ane pazrima tarapha hAthInA dAMtane AkAre vabe dADhAo nIkalIne lavaNa samudamo gayelI che. te dADhAo kula ATha thai. te dareka dADhAo upara sAta sAta dvIpo che. e prakAre kula chappana aMtaradvIpone viSe yugaliyAM thAya che. te paMdara, trIza ane chappana maLI ekasone eka kSetramA je garbhaja manuSyo thAya che. teonA paryApta ane aparyApta evA be bheda hovAthI tenA vane be prakAra thayA, ane pUrve kahelA ekasone eka kSetrone viSe saMmUrchima manuSyo upaje che, teo kevaLa aparyApta ja hoya che. kemake temane paryAptapaNe upajavAno abhAva che. (teo paryApti pUrI karyA agAu ja maraNa pAme che, tethI te ekasI eka bheLavatAM sarva maLIne manuSyanA traNasone traNa bhedo thAya che.) 11. __have devatAonA bhedo kahe cha:- .. bhavaNA paramA jaMbhaya vaNayara dasa panara dasa ya solsgN| gai Thira joisa dasagaM kinvisa tiga nava ya logNtaa||12|| artha-daza bhuvanapati, paMdara paramAdhArmika; daza muMbhaka, . ane soLa vyantara, tathA gati sthiti athavA cara ane sthira medavALA pAMca pAMca jyotiSka eTale kula daza, traNa killiSika ane nava lokAMtika. 12.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) mUla tathA bhASAMtara. vivecana-asurakumAra vigere daza prakAranA. bhavanapatio prasiddha che. asuranikAyanI jAvivALA paMdara paramAdhArmika che, te A pramANe-aMba 1, aMbarIsa 2, sAsaya 3, sabala 4, rudra 5, avarudra 6, kALa 7, mahAkALa 8, asipatra 9, dhanuSa 10, kuMbha 11, vAlu 12, vetaraNI 13, kharazara 14, ane mahAghoSa 15. e paMdara paramAdhArmiko che. e paMdare anvartha* saMjJA ( nAma ) che, te viSe samavAyAMganI vRtti vigerethI jANI levu. tathA daza prakAranA muMbhaka kahyA, te A pramANe che:-anna muMbhaka 1, pAna muMbhaka 2, Alaya muMbhaka 3, vastu muMbhaka 4, zayana muMbhaka 5. puSpa muMbhaka 6, phaLa muMbhaka 7, vidyA juMbhaka 8, puSpaphaLa juMbhaka 9, ane avyakta muMbhaka 10. A daze vyantaranI jAtivAlA che, ane teo dIrgha vaitADhaya upara vase che. tathA vyantaro soLa prakAranA che. te A :mANe-ratnaprabhA pRthvInA uparanA * hajAra yojanamA uparanA so yojananI aMdara vasanArA ATha jAtinA vyantaro che te A pramANepizAca, bhUta, yakSa. rAkSasa, kiMnara, kiMpuruSa, mahoraga, ane gaMdharSa. bojA ATha prakAranA vyantaro je vANavyantara kahevAya che te ratnaprabhA pRthvInA uparanA so yojanamA uparanA daza yojananI* aMdara vase che. te A pramANe-aNapannI, pagapannI, isIvAdI, bhUtavAdI, kaMdI, mahAkaMdI, kohaMDa ane pataMga. e banne maLIne soLa prakAranA vyantaro che. tathA caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA e pAMca jA. tinA jyotiSko cara ane sthira bhede karIne daza prakAranA thAya cha. tathA saudharma ane izAna devalokanI nIce traNa palyopamanA AyuSyavALA 1, sanatkumAra devalokanI nIce praNa sAgaropamanA AyuSya pALA 2, ane lAMtaka devalokanI noce tera sAgaropamanA ___ * artha niSpanna nAmo che. paTale narakamAM te te kArthanA kara. nArA hovAdI nAma paTelA che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAsthiti prakaraNa. AyuSyavALA 3, ema RNa prakAranA kilbipimAM devatAo che. tathA nava prakAranA lokAMtika devo kahyA che te A pramANe-sArasvata, Aditya, vanhi, varuNa, gardatoya, tuSita, avyAvAgha, Agneya ane riSTa. 12. kappA gevijjaNuttara bArasa nava paNa pjttmpjttaa| aDanau a sayaM abhihayavaniyamAIhiM dsgunniaa||13|| ___artha-bAra kalpa ( devaloka ) nA graiveyaka ane pAMca. anu. tara vimAna e traNe maLIne chavIza prakAranA devatAo, tathA pUrva gAthAmAM kahelA daza, paMdara, daza, soLa, daza, traNa ane natra ema sarva maLIne navANuM bheda devatAonA thAya che. bIjA granthamAM-"iMdra, sAmAnika, trAyastriMza. pArSada, aMgarakSaka, lokapAla, anoka, anIkanA adhipati, Abhiyogika- ane kilbiSa ema daza prakA. ranA bhuvanapatine vaimAnika devatAo cha. ,' ityAdi devanA bhedo aneka prakAre batAvyA che. parantu A graMthakAre ahIM navANuM bhedanI ja vivakSA karI che. te sarvenA paryApta ane aparyApta be bhede karIne ekaso aThANuM bheda thAya che. temAM pUrve kahelA traNa gativAlAnA bhedo meLavavAthI pAMcasone tresaTha prakAra thAya che. te sarvane abhihatA Adi daza pada vaDe guNavAthI je saMkhyA thAya che te nIcenI gAthAmAM kahe . 13. abhihayapayAi daha guNa paNa sahasA cha saya tIsaI bheaa| te rAgaddosaduguNA ikkArasa sahasa dosayA sahI // 14 // artha-upara kahalA pAMcaso tesaTha bhedone abhihatA vigere daza pada vaDe guNavAthI pAMca hajAra chasone trIza bheda thAya che. tene 1 abhntara, madhya ne bAhya e praNa parSadAnA devo. 2 sAta praphAranA sainyanA devo
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara.. rAga ane deSa ema ve prakAre guNavAthI agiyAra hajAra basone sATha bheda thAya che. 14. maNavayakAe guNimA tittIsa sahassa satta saya saayaa| karakAraNAnumaie lakhkhaM sahaso ti saya cAlo // 15 // ____ artha-te (11260) ne mana, vacana ane kAyA vaDe guNavAthI tetrIza hajAra sAtasone aMzI 33780 bheda thAya che. tene paNa karavaM, karAvayu ane anumodavu e traNa karaNa vaDe guNavAthI eka lAkha, eka hajAra traNasone cALIza 101340 bheda thAya che. 15. kAlatigeNaM guNiA ti lakhkha cau shssviismhiaay| arihaMtasiddhasAhudevayaguruappasaMkhkhohiM // 16 // aTThArasalakhkhAI cauvIsa sahassa egviishiaa| iriAmicchAdukkaDapamANameaM sue bhaNiyaM // 17 // ___artha-te (101340) ne traNa kALa vaDe eTale atItakALa saMbaMdhI pApane niMdu chu, anAgata (bhaviSya) kALa saMbaMdhI pratyAkhyAna karuM chu, ane vartamAnakALa AzrI saMvarUM chu. ema atIta, anAgata ane vartamAna e traNa kALa vaDe guNavAthI traNa lAkha, cAra hajAra ne vIza (304020) bheda thAya che. tene arihaMta, siddha, sAdhu, samyagdRSTi iMdrAdika devo, guru ane AtmAnI sAkSIrupa chae guNa.vAthI aDhAra lAkha, covIza hajAra, ekaso ne vIza (1824120) bheda thAya che. A pramANe iryApathikI mithyA duSkRtanuM pramANa zrutamAM kahelaM che. koi ThekANe Abhoga ane anAbhoga rupa bee guNIne chatrIza lAkha, aDatAlIza hajAra, baseM ne cALIza 3648240 kahe che. 16-17. (iti mithyAduSkRtadvAram / / ).
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (33) ... have koTI zilA nAmarnu trIju dvAra kahe che.joyaNapihalAyAmA dasannapabaya samIva kaaddisilaa| jiNachakka titthasiddhA tattha aNegAu muNi koDI // 1 // ____ artha-utsedha aMgulanA mAgI eka yojana pahoLI, eka yojana lAMbI ane eka yojana uMcI (jADI) koTizilA nAmanI goLa zilA bharatakSetranA madhya khaMDamAM magadha dezane viSe dazArNa parvatanI samIpe che te koTizilA upara zrI zAMtinAtha jinezvarathI AraMbhIne cha tIrthakaronA tIrthanA karoDo munio siddha thayA che. 18... zo rIte siddha thayA ? te kahe che.--. paDhamaM saMtigaNahara cakAuha nnegsaahupriyriaa| battIsajugehiM tao siddhAsaMkhijjamuNikoDI // 19 // ___ artha-te koTizilApara prathama zrI zAMtinAtha jinezvaranA prathama gaNadhara zrI cakrAyudha aneka sAdhu sahita siddhi padane pAmyA che. tyAra pachI vatrIza yugavaDe karIne eTale temanI paTTa paraMparAmA batrIza pATa sudhI saMkhyAtA karoDa munio siddha thayA che. 19. saMkhijjA muNikoDI aDavIsajugehiM kuMthunAhassa / arajiNa cauvIsajugA bArasakoDIo siddhaao||20|| ____ artha-tathA zrI kuMthunAtha svAmInA tIrthamAM aThAvIza yuga (pATa) sudhImA saMkhyAtA karoDa munio siddha thayA che. tathA zrI arathanAtha jinezvaranA tIrthamAM covIna yuga (pATa) sudhI pAra karoDa munio siddha thayA che. 20 mallissa vIsajugA cha koDi muNisuvayassa kodditigN| namititthe igakoDI siddhA teNeva koDisilA // 21 // ___ artha-zrI mallinAtha jinezvaranA tIrthamAM vIza yuga (pATa)
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRla tathA bhASAMtara. mudhI cha karoDa sAdhuo siddha thayA hai. tathA zrI munisuvrata jinezvagnA tIrthamAM traNa karoDa munio siddha thayA cha. tathA zrI naminAtha tIrthakaranA tIrthayAM eka karoDa munio siddha thayA che. te sirAya bIjA paNa ghaNA munIo tyAM siddha thayA che. tethI karIne te zilApara karoDo munio siddha thavAthI te koTizilA nAme oLakhAya . 21 ____ havaM te koTizilA koNa upADI? te kaha .chattaM sImaMmi gIvA vacche kucchI kaDIi Urusu / jANU kahamavi jANU nAyAsA vAsudevehiM // 22 // ____ artha-nava vAsudevAra te zilA upADatI vakhate nIce lakhelA potapotAnA aMga mudhI ANI hatI. pahalA tripRSTha vAsudeve te zilA vAma ise upADIne mastakathI uMce chatrane sthAne rAkhI hatI, bIjA dvipRSTa vAsudeva teja rote upADIne mastaka sudhI ANI hatI, trIjA svayaMbhU vAsudeva teja rIte upADIne grIvA mudhI ANI hatI, cothA puruSottama vAsudeva vakSasthaLa mudhI ANI hatI, pAMcamA puruSasiMha vAsudeve udara mudhI ANI hatI, chaThThA puruSa puMDarIka vAsudeve kaTI. bhAga sudhA ANI hatI, sAtamA datta nAmanA vAsudeve uru (sAthaLa) sudhI ANI hatI, AThamA lakSmaNa vAsudeve jAnu (dIMcaNa) sudhI uMcI karI hatI, ane navamA kRSNa vAsudeve jAnuyI kAMika nIce mudhI upADIne uMcI karI hatI.22 / iti koTizilAdvAraM tRtIyam / 3 / have cAdhu zAzvata caityadAra kahe cha,ikAra ahiapaNasaya sAsayaceia namAmi mahi ble| tIsaM vAsaharasu vayadRsuM ca satarisayaM // 23 // artha-pRthvI valayamAM-tiryaga lokamAM rahalA pAMcasone a.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo kAsthiti prakaraNa. (35) myAra zAzvata caityone huM vaMdanA karuM chu. urdhva lokamAM je 8497023 caityo tathA adholokamAM 77200000 caityo tathA vyaMtara ane jyoviSkone viSe asaMkhyAtA caityo zAzvatAM kahyAM che, te anya graMthomA spaSTa rIte kayAM che, tyAMtho jANavAM* ahIM to tiryaga lokamAM rahelA caityonAM sthAnakAnIja vivakSA karo che. te A pramANe zrIca varSadhara parvato upara trIza caityo che. kAraNa ke dareka parvata upara eka eka caitya che. tathA 170 dIrgha vaivAdhya parvatopara ekasone sItera bApata caityo che. te viSe kAle ke:vIsaM gayadaMtesuM kurudumadasage taheva na uii| gharukhAragirisu asiI paNasiI merupaNagaMmi // 25 // - artha-20 gajadaMta parvato upara vIza caityo che, tathA devakuru uttara kurumA rahelA jaMbUkSAdika daza vRkSopara nevu caityo che. te A pramANe-e vRkSanA madhyanI urva zAkhApara eka ane tenI dizAo tathA vidizAo maLI ATha vAjue rahelA ATha kUTanI upara eka eka caitya hovAthI dareka vRkSe nava nava. caityo thayAM, tethI daza vRkSanA nevU caityo thayAM tathA (pAMca mahA videhamAM kahelA) asI vRkSaskAra parvatopara aMzI caityo che. tathA pAMca meru parvatanA thaine paMcAzI caityo che. te A pramANe-cAre avanomAM cArai dizAe ekeka caitya hovAthI soLa ane eka caitya cUlikApara hovAyI merU parvata satara satara caityo che. tethI pAMca parvatanA maLone paMcAzA caityo che.24 isumaNukuMDalaruage cau cau vIsaM ca naMdIsaradIve / aDavIsanaMdikuMDaliruage sayapatnavAsayarI // 25 // * bhagazALa, naMdana, somanasa ne pAMDaka e cAra vano jANavA.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 36 ) mUla tathA bhASAMtara. ' artha - ipukAra, mAnuSottara, kuMDala ane rucaka e cAra parvata para pratyeke cAra cAra caityo che, tathA naMdIzvara dvIpamAM vIsa caityo che. have A caityonA ucca vigerenuM pramANa kahe che. naMdI. varanA vIza ane kuMDala tathA rucakanA ATha maLI aThAvIza caityo pUrva pazcima so yojana lAMbAM che, dakSiNa uttara pacAsa yojana pahoLAM hai, tathA batera yojana uMcAM che. te sarve cAra cAra dvAravALAM . 25. have tethI ardhA pramANavALAM kahe che: aTThArAhiya dusaI patraddha chattIsaM dIha pihulucA / mANusa isugaya daMtaya varukhAravA sahara meM rUsuM // 26 // C artha - mAnuSottaranAM cAra, ipukAranAM cAra, gajadaMtanAM vIza, vakSaskAraai aMzI, varSadharanAM trIza ane cUlikA sivAya pAMca meru parvata uparanA azI - e sarva maLIne vasAne aDhAra caityo paMcAsa yojana lAMba, pacIza yojana pahoLAM ane chatrIza yojana uMcAM che. 26. paNa saaihia sayaduga saMpuSNako samaddha deNaM / dIhe pi uccate kurudumaveaDacUlA // 27 // artha - daza kurukSetramA rahelA jaMbU Adi drasa vRkSonAM netuM caityo, pAMca mahAvidehanI 160 vijaya, 5 bharata ane 5 rAvata kula 170 kSetramA rahelA 170 dIrgha vaitADhyo uparanA ekase ne sItera caitya, tathA pAMca merunI cUlikAnAM pAMca caityo, e sarva 1 iSukAra cAranI upara thaine cAra caitya samajavA bIjA aNe parvato pharatA tulAkAre che te darekanI upara cAra dizAe eka eka hovAthI cAra cAra samajavA. anyatra (para) caityo kahelA che. A matAMtara jaNAya che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAsthiti prakaraNa. (37) maLone baseMne pAMsaTha caityo eka yojana lAMvAM, eka yojanayo kAMika ochAM pahoLAM ane artha yojana uMcAM che, ema sarva maLIne tIrthIlokamA 511 zAzvata caityo che. devendramUri vigeree karelAM zAzvata jina stotrone viSe tiryag lokamAM zAzvata caityo 3259 kahyAM che, te matAMtara jANavU. te viSe 'vIraM jaya sehara' e prathama padavAlA kSetra samAsamAM kahuM che ke-" tiryag lokamA rahelA jinacaityone mATe visaMvAda-bhinna bhinna mato cha, teno khulAso gItArthaja jANI zake cha. " 27 / iti caityadvAraM caturtham / 4 / have pAMcamuM prAsAda dvAra kahe :pAsAyA IsANe suhamA siddho vAya' hre| abhisea' alaMkArA vavasAe' naMdI balipI // 28 // artha-devatAnA mULa 'prAsAdAvataMsakathI izAna khUNamA AsthAna sabhAnI jevI, jinezvarano dADhAvaDe yukta evA mANavaka caityavALA staMbhAdikathI yukta evI sudharmA nAmanI sabhA hoya che. 1. tenI AgaLa izAna khUNamAMja siddhAyanana-jinagRha hoya che. 2. tenI AgaLa upaghAta sabhA hoya che ke jyAM te te vimAnamA thanArA devo utpanna thAya che. 3. tenI AgaLa nirmaLa jamthI bharelo draha hoya che, jemAM devatAo snAna kare che. 4. tenI AgaLa abhi. peka sabhA hoya che, temAM devatAbho potapotAnA vimAnAdhipati svAmine abhiSeka kare che. 5. tenI AgaLa alaMkAra sabhA hoya che, temAM abhiSeka thayA pachI Agane te (devono sasAmI) alaMkAra 1 sautho moTA maLa prAsAda ke jemA vimAnAdhipati devatA devAMganAo sahita rahe che te......
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 38 ) mULa tathA bhASAMtara. vigere pahere che. 6. tenI AgaLa vyavasAya sabhA hoya che, temAM AvI tyAM rahelA zAzvata pustako vAMcIne dhArmika vyavasAyAdika grahaNa kare che. 7. tenI AgaLa naMdA puSkariNI (vAva) hoya che, temAM hAtha paga voDane temAM ugeLAM kamaLo lai jinabhavanamAM AvI garbha gRha (gabhArA) mAM rahelI pAMcase dhanuSyanA dehamAnavALI ekasone ATha jina pratimAonI sattara bhedI Adi pUjA, stuti, vaMdanA vigere zakrastava kahaMvA paryaMta kare che. 8. tyAra pachI samagra vimAnane caMdananA chAMTA nAMkhIne pUje che, pachI naMdA puSkariNInA AgaLa bALapITha hoya che, tyAM AvIne teo baLIdAna mUke che. 9. jIvAbhigamanI vRttimAM vijaya devanA adhikAramAM AThame sthAne balipITha ane navame sthAne vApI kahI che, te matAntara che, ema jaNAya che. dareka vimAnamAM A nava sthAnako traNa traNa dvAravALAM ane mULa prAsAdayI izAna khUNamAMja anukrame rahelAM hoya ke. jIvAbhigama ane rAjapraznIya upAMga vigeremAM paNa eja pramANe kAM che. 28. te nava sthAnako paikI cha sthAnakomAM pratyekaM pratyeke traNe dvAromAM je je hoya che, te kahe che. 7 e muhamaMDa picchamaMDava thUbhaM ceia' jhaua pukhariNI / jammuttarapuvAsuM jiNa bhavaNasabhAsu patte // 29 // * artha - pazcima dizA sivAya dakSiNa, uttara ane pUrva dizAmAM ekeka dvAra hoya che. te traNe dvAramAM praveza karatAM prathama mukha maMDapa hoya . 1. tenI AgaLa prekSAmaMDapa hoya che. 2. tenI AgaLa stUpa hoya che, te stUpanI upara ATha maMgaLa hoya che, stUpanI cAre dizAoma ekeka maNipITha hoya che, te dareka maNipITha upara stUpanI sanmukha anukrame RSabha, vardhamAna, caMdrAnana, ane vAriSeNa nAmanI eka eka jinamatimA hoya che. 3. te stUpanI Ag2aLa caitya vRkSa
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (39) hoya che. 4. tenI AgaLa iMdradhvaja hoya che. 5. tenI AgaLa jaLathI bharelI puSkariNI vApI hoya che. 6. A cha prakAro jina bhavanane viSe tathA pAMca sabhAone viSe pratyeka pratyeka dvAre hoya che. jinabhavana tathA sabhA vigere navenuM pramANa tathA mukhamaMDapa vigerenuM pramANa rAjapanIya upAMga Adi sUtrothI jANI levu. 29. ___ have mULa prAsAdAvataMsaka kyA cha ? te kahe che:-- oAriyalayaNaMmi a pahuNo paNasIi hu~ti paasaayaa| ti saya igacatta katthai katthavi paNasahi tera sayaM // 30 // artha-saudharma vimAnamA cotarapha mAkAra che, te traNaso yojana uco che. mULamAM so yojana paholo che, madhyamAM pacAsa yojana pahoLo che, ane uparanA bhAgamA pacIca yojana pahoLo che. bhavanapati nikAyanA bhavanone viSe rahelo prAkAra ucAi ane pahoLAimAM saudharma vimAnanA sAkAra karatAM artha pramANavALo che. te prakAranI madhye (vacamAM) sarvatra upakArikAlayana eTale pIThikAno hoya che. te sarva pIThikAonI upara vimAnanA svAmInA paMcAzI prAsAdI hoya che, koi vimAnamAM te pIThikAono upara traNasone ekatA. LIza prAsAdo hoya che, ane koi vimAnamAM te pIThikAo upara eka hajAra ghaNasone pAMsaTha prAsAdo hoya che. ema traNa prakAra (bheda) che 30. te prAsAdoM zI rIte rahelA che ? te kaha :-- muhapAsAo caudisi cauhiM te solasehiM solA vi| causahIe sA vi a chappannehiM dusaehiM // 31 // artha-mukhya prAsAdanI cAra dizAmAM cAra mAsAdo rahelA che. te pahelI paMkti. mULa prAsAda bhego gaNatAM pAMca prAsAda yayA. cAra vAjunA cAra prAsAdonI cAre dizAmA eka eka mAsAda
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 40 ) mULe tathA bhASAMtara. hovAthI tevA soLa prAsAdI che, eTale dareka prAsAdanA pharatA cAra cAra prAsAdo che. e bIjI paMkti. sarva maLIne 21 mAsAdo thayA. have te soLa prAsAdA bIjA cosaTha prAsAdothI parivarelA che, te trIjI paMkti. "sarve maLIne 85 thayA. te cosaTha prAsAdo bIjA baseM chappana prAsAdothI parivarelA che, te cothI paMkti. sarve maLIne 341 thayA. 31. te vi a puNa sahaseNaM cauvIsahieNa huMti pariariA / mUlucattapuhuttA aDaDe paNa vi paMtIo // 32 // artha-te baseMne chapana prAsAdo paNa. eka hajAra ane covIza prAsAdodhI parivarelA che, te pAMcamI paMkti. sarve maLIne 1365 thayA. A pAMce paMktio mULa prAsAdAvataMsakanI uMcAi, pahoLAi ane laMbAert anukrame ardhA ardhA pramANavALI hoya che. eTale ke jyAM mULa prAsAdAvataMsaka uMcAI ane pahoLAimAM pAMcaso yojanano che, tyAM pahelI cAra prAsAdavALI paMkti aDhIso yojananA mAnavALI hoya . bojI paMktinA prAsAdo te karatAM ardha pramANavALA hoya che, trIjI paMktinA prAsAdo te karatAM ardha pramANatrALA hoya che, ete anukrame pAMce paMkti jANavI. 32. - ve dareka vimAnamA keTalA prAsAdo hoya che ? te kahe che:tera saya paNasaTTAia paNapaMtIhiM huMti pAsAyA / paNasI paMtitigeNaM tisaI igacatta caha tu // 33 // artha - vimAnomA paMktinA saMbaMdhAMtraNa bheda-prakAra che. te A pramANe keTalAka vimAnomAM pAMca paMkti che, keTalAkamAM cAra paMktile ane kelA mAMtraNa paMkti hoya che. tethI oluM vimAna cAra nikAyane viSe nathI, temAM pAMca paMktivAlAmA ekahajAra RNasone pasaTha 1365 mAsAdo hoya che. traNa paMkti hoya ke tyAM paMcAzI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ wvrva ~ ~ ~ ~ ~ ~ zrI kAyasthiti prakaraNa. mAsAdA hoya che, ane cAra paMkti hoya che tyA traNasone ekatALIza 341 prAsAdo ho rache ahIM cAra paMktinI saMkhyA pahI traNa paMkti. nI saMkhyA kahevI johara, chatAM tema na kayu tenuM kAraga mUTha gAthA evA vyatikramathI racelI che te samana, 33. Age prakAramAM- rekamAMdareka dizAra keTalA keTalA prAsAdo hoya che ? te kahe che:-- pagasII egavIsA paNa mI puNa egacata tisiie| terasa saya pagasaThA tisaI igacata paika kuhaM // 34 // ___ artha-traNa paMktivAlAmA dareka dizAmAM ekavIza ekavIza prAsAdo hovAthI (mULa prAsAda sahita) paMcAzI prAsAdo thAya che. tathA cAra paMktivAnAmAM e daraMka dizAmAM paMcAzI paMcAzI prAsAdo hovAthI mULa prAsAda sahita traNasone ekatALIza prAsAdo thAya che, tathA pAMca paMktivAlA vimAnone viSe dareka dizAomAM madhyavartI pAsAdo sahita gaso ekatAlIza prAsAdo hogAthI ekahajAra traNasone pAMsaTha 1365 prAsAdo thAya che. 34. / iti paJcamaM prAsAdadvAram / 5 / have kiraNaprasara nAmarnu chaThaM dvAra kahe. che. temAM prathama sUryano pUrva, pazcima, dakSiNa ane uttara dizAno vibhAga dekhADe che. piTTha punvA purao avarA valae bhamaMtasUrassa / dAhiNakaraMmi meru vAmakare hoi lavaNohI // 35 // ___ artha-meruparvavanI covarapha pradakSiNA pharatA sUryanI pAchaLa pUrva dizA ne sanmukha pazcima dizA hoya che. sUryanA jamaNA hAyaM tarapha meruparvata rahe che. ane vAma ( DAvA) hAtha tarapha lavaNa samuda rahe che. A sUryanI ( potAnI) dizAo che. paNa lokonI dizA nathI. lokonI dizA sUryanI apekSAeja hoya che. sarva kSetromA te
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. (dizAo) nApa dizAoM kahavAya che. paNa svAbhAvika so kSetra* dizA I. ne dizAo) meruparvatamAM AvelA rucaka pradezAyI unpanna thAya . rUcaka pradezA te meruparvatanI barAbara madhyamAM rahelA ATha AkAza pradezA cha ane te samabhRtaLane sthAne gostanane A. kAra rahalA cha. temAM cAre bAjue be ve pradezo che te nADAnI udhIne AkAre AgaLa vadhanA vadhatA che. te pUrvAdika cAre mahA. dizAo che ane eka pradezarupa cAra rucako muktAphaLanI zreNIne AkAra rahelA che. te cAre vidizAo che. tathA cAra pradezavALI samazreNIe Urdhva ( uMcI) ane adho (nIcI) dizA . A rIte jaMbUdvIpanI jagatImAM vijayadvAre pUrva dizA cha, vaijavantadvAre dakSiNa dizA cha. jayaMtadvAre pazcima dizA ke ane aparAmitadvAre uttara dizA che. A pramANe kSetradizAono nirNaya jANavo 35. have cha dizAopAM hamezAM jaMbUdvIpamA rahelA sUryanA kiraNo prasare che, te cha gAthA baDe basAve : sagacatta sahasa dusaI tevahA te igviishsaa| puvAvakhkharapasaro kake sUrA ahuttarau // 36 // ___artha-karka saMkrAMtine pahele divase muDatALIza hajAra baseMne saTha yojana tathA eka yojananA sATha bhAgamAMthI ekavIca bhAga 47263 21 eTalo sUryatho pUrva dizAmAM kiraNanA prasara ke, ane eTaloja mUryathI pazcima dizAmA che. te divase banne maLIne udaya ane asta- AMtaraM 94526 / yojana che. have uttara dizAmAM kiraNanA pasAranuM mAna kahe ke. 36 . asiIsa UNa sahasA paNayAlIsA'ha jammau dIve / asiimaya lavaNe vi atittIsa sahasa satibhAgA 37 // artha-sarva abhyaMtaranA mAMDalAmA bartato sUrya karka saMkA.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (3) tine pahele divase ekasAne aMzI yojana jagatIyo dvIpanI aMdara pese che. tethI pIssALIza hajAra yojanamA teTalA ( ekaso aMzo) yojana ochA jANavA. eTale ke cumALIza hajAra AThasone vIza 44820 yojana uttara dizAmAM meru sudhI kiraNo prasare che. jo ke mAMDalAnI samAna zreNIe meruno viSkama daza hajAra yojanano nathI, paNa tethI kAMika nyUna che, topaNa vyavahArathI teTalo lIyo che. have dakSiNa dizAmAM kiraNano prasara kahe che-dakSiNa dizAma jaMbudvIpa saMbaMdhI ekasone aMzI yojana kyA lavaNa samudramA tetrI hajAra aNasAne tetrIza yojana tathA eka yojanano trIno bhAMga, e banne maLIne 33513 / yojanA kiraNono prasara che. eja pra. mANe jaMbUropamA rahelA bojA sUryaneo paNa kiraNa prasara jANI levo. 37. ___ have makara saMkrAMtimAM jeTalo kiraNa prasara ocho rahe che te kahe che. igatIsa sahasa aDa saya igatIsA taha ya taasshsaa| mayare ravirasIu putvavareNaM ahaudI // 38 // ___artha-sauthI aMdaranA mAMDalAmAMthI bahAra nIkaLato sUrya anukrame kiraNanA prasaramA ochI thato thato sauthI vahAranA mAMDalAmAM Ave che. tyAM ekatrIza hajAra AThasone ekatrIza yojana tathA eka yojananA ekasaThoyA trIza bhAga 31831 31 ATalA yojana kiraNano prasara makara saMkrAMtimA pUrva ane pazcima dizAmA hoya che, banne maLIne te divase udaya ane astanuM AMvaru 63663 yAya che. ahIM hamezAM 172 13 | 14 | yojana kiraNa prasaranI hAnI yatI jAya che temAM pUrva ane pazcima e rekane mATe jUda jUhU~ kahIe to tethI artha eTale 863 | | yojana kiraNa prasaranI hAnI yAya che. 38
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) . mUla tathA bhASAMtara. ___ ve makarasaMkrAMtimAM uttara tathA dakSiNa dizAmAM thatA kiraNanA prasarane kahe che:lavaNe tisaI tIsA dIveNa paNacatta sahasa aha jamme / lavaNammi joaNatigaM satibhAga sahassa tittIsA // 39 // _____ artha-sUrya sautho vahAranA mAMDalAmAM Ave tyAre te lavaNa samudrane viSe traNasAne trIza yojana jAya che, tethIM lavaNa samudra saMbaMdhI traNasone trIza tathA dvIpa saMbaMdhI pIstAlIza hajAra e banne maLIne 45330 yojana uttara dizAmAM kiraNano prasara che-tathA dakSiNamA ( lavaNanI dizAmAM) tetroza hajAra ne traNa yojana tathA eka yojanano trIjo bhAga 33003 eTalA yojana kiraNano prasara che. 39. have uMce vathA nIce (urdhva tathA aghodizAmAM) tejanA prasaranuM svarupa kahe che:mayarammi vi kakammi vi hiTThA aTTAra joannsyaai| joyaNasayaM ca ur3e ravikara evaM chasu disAsu // 40 // . . artha-makara vigere cha saMkrAMtine viSe tathA karka vigere cha saMkrAMnine viSe arthAt sarva mAMDalAmAM vartatA sUryanuM tena (kiraNano prasara ) aDhAraso yojana sudhI nIce jAya che. kAraNa ke sUrthathI AThaso yojana samabhUtala che. ane samabhUtaLanI apekSAe eka hajAra yojana nIce aghogrAmA che. te ( adhogrAmo.) jaMbUdIpanA patima videha kSetramA meha parvatathI AraMbhIne jagatInI sanmukha jatAM eka eka pradezanI hAno vaDe kSetra nocuM nIcuM yatuM jAya che, te cheka chellA vijayadpane sthAne vetALIza hajAra yojana nIco bhUbhAga rahelo che. te viSe laghukSetra samA mAM katyaM che ke-" meruthI pazcime beMtALIza inAra yojana janA mAte eka hajAra yojana nocI pRthvI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (45) che, ane tyAM adhogrAmo che. " tyAra pachI traNa hajAra yojana sudhI samabhUtalanI tulyatA hovAtho sarakho. pRthvIno bhAga che. tyAMthI zItodA nadIno praveza to jayaMtadvAranI nIce thaine lavaNa samudramA aneka hajAra yojano jaine thAya che. A ayodizAmAM kiraNa prasaranuM pramANa jaMvRdvIpamA rahelA maryanI apekSAe ja jANavU. kAraNa ke vIjA dvIpanA sUryoM to aghodizAmAM AThaso yojanana tape che. kemake te kSetranI pRthvI samAna-sarakhI che. tathA uMce (urdhva dizAmAM) sarve kSetromAM sarve sUryono kiraNa prasara ekaso yoana sudhI che. te viSe bhagavatI sUtranA AThamA zatakanA AThamA udezamAM kA che ke"he bhagavAna ! jaMbUdvIpanA syoM keTalA kSetra sudhI uMce tape che ? keTalA kSetra sudhI nIce tave che ? ane keTalA kSetra sudhI tirachA tape che ? he gautama ! ekaso yojana, uMce tape che, adhodizAmA a. DhArasA yojana tape che. ityAdi.. A pramANe cha dizAmAM sUryanA kiraNano prasara kahyo. 40. have jaMbUdvIpamAMja dakSiNa ane uttaramA sarvadA (hamezAM) sarva maLIne kiraNa prasara- mAna kahe cha:-- paidiNamavi jammuttara aDasattari sahasa shstiaNsaa| uddhRha guNavIsasayAavichiyA puhAvarassIu // 41 // ___ artha-hamezAM dakSiNa ane uttaranA kiraNono prasara meLavatAM iThotera hajAra traNaso tetrIza yojana tathA eka yojanano zrIjo bhAga 783331 eTalA. yojana kiraNa prasare che, tathA Urdhva ane adho maLIne ogaNIza so yojana kiraNa prasare che, tathA sUryathI pUrvamA ane pazcimamAM sUryanA kiraNo sthira che. kemake sarve mAMDalAmAM hAni vRddhi thAya che. A pramAge sUryanA tejano prasara jaMbUdIpane viSeja jANato. kemake lavaNa samuha, dhAtakIkhaMDa, kAloda
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 46 ) mUla tathA bhASAMtara. samudra, ane puSkarArdha dvIpamA rahelA mUryonA tejano masara to adhika adhika che. tethI temanu svarupa amArA karelA maMDala prakaraNamAMthI jANI levaM. manuSya lokanI bahAranA kSetramAM sUrya ane caMdra sthira rahelA che. 41. / ivi ravikara prasaradvAraM paTham / 6 / have sAta paryApta dvAra kahe che:-- 1 2 3 4 5 AhAra sarIraM diya UsAsa va maNo cha pajjanti / 1 ra 3 4 1 1 4 caDa paMca paMca chappi iga vigalA'maNa samaNa tirie // 42 // & artha - paryApta eTale AhArAdikanA pudgalone grahaNa karIne pariNAma pamADavAnA kAraNarUpa AtmAnI vizeSa prakAranI zakti te paryApta pudgalonA saMcayathI prApta thAya che. tevI paryAptio cha che. temAM je zakti vaDe karone jIva AhArane grahaNa karIne khaLa ane rasapaNe pariNamAve, te AhAra paryApta kahebAya che. 1 je zakti baDe sarUpa thayelA AhArane audArika, vaikriya ane AhAraka eNa zarIrane yogya evA pudgalarUpa rasa, rudhira, mAMsa, meda, asthi, majjA, ane zukra (vIrya) rupa sAta dhAtupaNe yathAsaMbhava pariNa mAve, te zarIra paryApti 2. je zaktivaDe dhAtu rUpe pariNAma pAmelA AhAranA pudgalomAthI eka, be, RNa, cAra athavA pAMca indriyone yogya evA pudgalone laine povAne jeTalI hoya teTalI indriya rupe pariNamAvIne tathA tenu avalaMbana karIne potapotAnA viSayane jANavA samartha thAya che, te indriya paryApti. 3. je zakti baDe ucchavAsa ane nizvAsane yogya evAM daLIyAM grahaNa karIne te rupe pariNamAvIne tathA tenuM bhavalaMbana karIne ucchUvAsa nizvAsa levA mukavAmAM samartha thAya che, te AnamANa paryApti. 4. je zakti
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAsthiti makarama. (47) baDe bhASAne yogya evAM daLIyAM grahaNa karIne bhASApaNe pariNamAvIne tyA avalaMbana karIne muke te bhASA paryApti. 5. tathA je zaktivaDe manorgaNAnAM daLIyAMne grahaNa karIne manasaNe pariNamA. vIne tathA avalaMbana karIne mananakAryamAM samartha thAya, te mana paryApti kahevAya che. te nAM ekendriyone pahelI cAra paryAptio hoya che. vikalendriyane bhASAsahita pAMca paryAptio hoya che. amanaska eTale saMmUrchima manuSya ane piyacone pahelI pAMca paryAptio hoya che tathA samanaska eTale garbhaja tithaMcone mana sahita chae paryAtio hoya che. 42. ganbhayamaNuANaM puNa chappiA pajjatti paMca devesu / jaM tesi vayamaNANaM duve vi pajjatti samakAlaM // 43 // ____ artha-garbhaja manuSyone chae paryAptiI hoya che. saMmRrchima manuSyo aparyAptapaNeja maraNa pAme che, temI temane pahelI traNa paryAlioja saMbhave che.* kemake karaNa aparmAptapaNe koi aparyAptA jIvane paNa maraNano saMbhava nayI. tathA deva ane nArakoone pAMca paryAptio hoya che; kAraNa ke temane vacanaparyApti ane manaparyApti sapakALeja thAya che, tethI temane pAMca kahevAya che. 43. . ___ have pahelA traNa zarIrane viSe sarva paryAtione yogya evA kALanu pramANa kahebAne icchatA satA kahe che:urAlaviuvvAhAraga chanha vi pabatti jugvmaarNbhe| tANa vi paDhamigasamae bIA puNa aMtamohutto // 44 // artha-audArika, vaikriya ane AhAraka e traNe zarIrane viSe samakALe chae paryAtiono AraMbha thAya che, evI vyavasthA * sAmAnya samUchami paMcendriyane pAMca paryAptimo kahela cha.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) mUDa tavA bhASAMtara.. che, ane niSThA (pUrNatA) anukrame pAme che. te A pramANe-prathama AhAraparyApti, tyAra pachI gharIraparyApta, tyAra pachI indriyaparyApti, ema anukrame jANavI. cha paryAhimA pahelI ojAhAraparyApti traNe zarIramAM eka samapeja pUrNa thAya che, ane bIjI zarIraparyApti traNe zarIramAM aMtamUhartanA pramANALI che. 44. . .. ruve bAkInI paryAptionU kALapamANa audArika zarIrane AzrIne gAthAnA pUrvArdhavaDe kahe che, ane vaikriya tathA AhAraka zarIrane AzrIne gAthAnA uttarArdhavaDe kahe che:pihu pihu asaMkhasamaia aMtamuhattA urAla cauro vi / piha pahu samayA cauro vihuMti veuviAhAre // 45 // ____ artha-trIjI, cothI, pAMcamI ane chaThI e cAra paryAptio audArika zarIrane viSe asaMkhyAtA samayavALA pRthaka pRthak aMta. muharte pUrNa thAya che. eTale te sarva paryAptio teTalA moTA aMtarmuhUrta bar3e paripUrNa yAya che tathA vaikriya ane AhAraka zarIrane viSe trIjI, cothI. pAMcamI ane chaThI e cAre paryAptio pRthak pRthaka eka eka samaye pUrNa thAya che. jema eka samaye indriya paryApti, vIje samaye ucchvAsa paryApti, proje samaye vacana (bhASA) paryApti, ane cothe samaye mana paryApti pUrNa thAya che. 45. A pramANe manuSya ane tiryacane AtrIne paryAptio kahI, have deva ane nArakIne AzrIne kahe cha:chanha vi samAraMbhe paDhamA samae vi aNtmohuttii| ti turia samae samae suresu paNa cha? igasamae // 46 // - artha-deva ane nArakIne viSe cha e paryAsino samakALe mAraMbha thAya che, topaNa :pahelI ojAhAra rUpa paryApti eka samaye
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ bho kAryasthiti prakaraNa. paripUrNa thAya che. bojI zarIra paryApta tyAra pachI aMtarmuhUrta pUrNa thAya che. trIjI ane cothI paryAta tyAra pachI pRthak pRthak eka eka samaye thAya che. tathA pAMcamI vacana paryApta ane chaTTo manaparyAtie banne tyAra pachI ekaja samaye pUrNa thAya che. kAraNa ke teno tevI svabhAvaja che deva ane nArakIne uttara vaikriyamAM paNa eja pramANe paryAptao pUrNa thAya che. 46. // iti paryAptidvAraM saptamam // 7 (5) have kRSNarAjInA svarupa nAmanuM AThamuM dvAra kahe che. baMbhe riThThe taiaMmi patthaDe aDDa kavhara rAIU. | iMdaya causu disAsu akhkhADagasAThaA digdhe // 47 // artha- brahmaloka nAmanA pAMcamA devalokamAM rahelA zrIjA riSTa nAmanA prastara (pAthaDA ) mAM ATha kRSNarAjIo ke temano AkAra ke che ? te kahe che:- sacitta ane acitta pRthvInA pariNAmarUpa bhIMtane AkAre rahelI che, riSTa nAmanA trIjA prastaramA rahelA indraka vimAnano cAre dizAbhomAM bace kRSNarAjIo che. te A pramANe- pUrva dizAmA dakSiNa uttara lAMbI ane tIrachI pahALA be kRSNarAjI o che, eja pramANe dakSiNa dizAmAM pUrva pazcima lAMbI be kRSNarAjIo che, pazcima dizAmA dakSiNa uttara lAMbI vistRta ve kRSNarAjIo che, tathA uttara dizAmAM pUrva pazcima lAMbI vistRta be kRSNarAjoo ke. te sarva maLIne ATha thAya che. te kRSNasajIo kevI che ? te kahe che. AkhATakanA saMsthAna vaDe rahelI che. AkhATaka eTale mekSaNane sthaLe ( akhADAnI bhUmimAM ) cAre tarapha . .
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ [.. mUha tathA bhASAMtara. besavAnA Asana hoya che. te bAkAre rahelI che, eka mahinI' rIkAmA paMga kaDelu ke. 47 te kRSNarAjIona laMbAimA keTalaM pramANa ke ? joaNaasaMkha pohatti saMkha IsANi adhi' adhimaalii| baharoaNe pahaMkara caMdAmeM sUri sukAlaM // 48 // supadazA riI majjhe vaha bahi vi citt| tesiM para sArassayapamuhA tadugaparivArA // 49 // artha te kRSNArAjIo asaMkhyAvA hajAra yojana lAMbI cha, saMkhyAtA ranAra yojana pRthu (paholI) che, tathA temano parikSepa (vistAra-pakira) asaMkhyAtA hajAra yojanano che. temanI ucAi A pramANe che-koi mahardika devatA je gati vaDe traNa capaTImAM (traNa capaTI gADIye teTalI vAramA) AkhA jaMbUdvIpanI pharatI ekanIsavAra prakSiNA de, tevo devatA teja gati vaDe paMdara divase eka kRSNarAjInu ullaMghana kare, paNa bIjInu ulaMghana karI ke nahi. eTalI te uMcI che. te kRSNarAjIonI vacamA | che ? te kahe che.AkRSNArAmInI izAna vigere dizA tathA vidizAo maLI pAThe AMtarAmA eTale babe rAjInI bacce cAra dizAmAM cAra ane bane rAnInA khuNA upara cAra vidizAmAM cAra ema ATha vimAno, pUrva - innarAjona citra noce pramANe DoTI ra kRSNarAjInI nozAnI cha ane / vimAnamo nizAno che.. It
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. ane temanA bahumadhya pradezamA eka vimAna che, te A pramANe-uttara ane pUrvanI abhyaMtaranI' be kRSNarAjIonI bacce arci nAmarnu vimAna cha 1, e pramANe pUrva dizAnI be kRSNarAjInI vacce aci. mAlo nAmarnu vimAna che 2, pUrva ane dakSiNanA abhyaMtaranI meM kRSNarAjInI vacce vairocana nAmarnu vimAna ke 3, dakSiNanI ve kRSNa rAjIonI vacce prabhaMkara vimAna che 4, dakSiNa ane pazcimanA a. bhyaMtaranI be kRSNarAjIonI vacce cadraprabha vimAna ke 5, pazcimanI be kRSNarAjIonI vacce sUrAbha vimAna che 6, pazcima ane uttaranA abhyaMtaranI be kRSNarAjIonI bacce mukAla vimAnache 7, uttaranI be kRSNarAjIonI bacce supratiSThAbha nAmarnu vimAna che 8, tathA sarve kRSNarAjIonA madhya bhAgamAM riSTAbha nAmarnu vimAna cha 9, te eka vartulAkAre che, ane prathamanA ATha vicitra AkAranAM che, kAraNa ke te AvalikAmA rahelA nathI. te vimAnothI asaMkhyAtA hajAra yojanone cheTe aloka che. te vimaanon| svAmI sArasvata vigere devatAo che, teo ve prakAranA parivAravAlA che. eTale tenA parivAramA be mata che. have temAMnA prathamanA traNa yugaLamA Agala kahezuM teTalA devo ane parivAra ke, 49 satta sayasatta caudasa sahasA cudhiasgshsstte| nava nava saya nava nava hia adAbAhAgicariThesu // 50 // artha-sArasvata ane Aditya nAmanA banne devone sAtaso ne sAta devono parivAra hai. e pramANe ani ane varuNa e banne devone cauda hajAra ne cauda devono parivAra che. gardatoya ane tuSitane sAta hajAra ne sAta devono parivAra che. bAkInA avyAdha, Agneya tathA riSTa e traNemAMnA darekane A graMthakAranA mate navaso ne 1.aMdaranI.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (52) mUla tathA bhApatira. nava devono parivAra che. temAM sarva vimAnanA maLIne sarve te jAtInA devo 24455 che. pravacana sAroddhAra vigere ghaNA graMthomAM to chellA praNa devonA maLIne navaso ne nava devono parivAra kahyo che. tenA matamA sarva vimAnanA sarve devo 22637 jANavA. 50 have te devonAM nAmo kahe cha:-- ... sAsassamAicA vahI karuNA ya gahatoyA ya / tusiA adAbAhA aggiyA ceva riThA ya // 51 // __ artha sArasvata 1, Aditya 2, vanhi 3. varuNa 4, gardatoya 5, tuSita 6, avyAvAgha 7, Agneya 8, tathA riSTa 9, A nAma te nAmanA vimAnamA rahenArA hovAthI paDelu che eTale riSTa vimAnanA AdhAravALA athavA riSTa vimAnamA rahenArA te riSTa devo. mA pramANe jANavU. A sArasvata vigere devo brahmadeva lokane ate eTale samIpe rahenArA hovAthI te lokAntika kahevAya che. te devo jinezvarano dIkSAnA samayathI eka varSa pahelAM jo ke jinezvara svayaM buddha che, to paNa tevA prakArano AcAra (vyavahAra) hovAthI jinezvara pAse AvIne " he bhagavAna ! sarva jagatanA jIvAne hitakAraka tIrtha pravartAvo" ema kahe che. te devatAonu jaghanya tathA utkRSTa AyuSya ATha sAgaropamanuM hoya che. tathA tezro sAta ATha bhave mokSe jAya che. 51.. have kRSNarAjIono paraspara sparza thavAnuM svarUpa kahe cha:puvvaMtara jasta bahiM puTTA jammaMtarA bahiM varuNaM / tammajhuttarabAhiM uINamajjhA bahiM punvaM // 52 // ___ artha-pUrva dizAnI abhyaMtara rAjI dakSiNanI vahAranI rA. jIno sparza kare ke 1, dakSiNano abhyaMtara rAjI pazcimanI vahAranI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAya sthiti prakaraNa. ( 53 ) rAjIno sparza kare che 2, pazcimanI abhyaMtara rAjI uttaranI vahAranI rAjIno sparza kare che 3, tathA uttaranI abhyaMtara rAjI pUrvanI bahAranI rAjIno sparza kare che.. 4. have te kRSNarAjIonA koNa (khUNA ) nA vibhAga kahe che:putrvAvarA chalaMsA taMmA purNa dAhiNutarA bajjhA / abhaMtara cauraMsA sanvA vi a kanhAI // 53 // artha - pUrva tathA pazcimanI bahAranI ve kRSNarAjIo cha hAMsa vALI - SaTakoNa che, ane uttara dakSiNanI bahAranI ve kRSNarAjI o trikoNa che, ane abhyaMtaranI cAre kRSNarAjoo caturasra-cAra khuNAvALI paTale cokhaMDI ke. // iti kRSNarAjIdvAramamam // 8 // have navamaM valayadvAra kahe che:puruvarigArasa tereva kuMDale ruagi tera dvArevA / maMDaliAcalatiniU maNuttara kuMDalo ruago // 54 // artha - kALoda samudranI bahAra valayanA AkAre rahelo soLa lAkha yojananA vistAravALo puSkaravara nAmano dvIpa che, tenA ardhI bahAranA daLamAM pahelo parvata ke 1, tathA jaMbUdvIpathI agyAramo koinA mate teramo kuMDaladvIpa che, tenA artha bhAgamAM bIjo parvata ke 2, tathA " jaMbUdhAyaipukkhara " e pramANe saMgrahagImAM dekhADelA kramavaDe teramo athavA vIjAnA mate aDhAramo rucaka dvIpa che, temAM trIjo parvata che. e pramANe maMDalAcala valayAkAra traNa parvata puSkaravara, kuMDala ane rucaka nAmanA dvIpomAM ardhA ardhA bhAgamA mAkAra (killA) nA AkAre rahelA che. te parvatonAM nAma mAnuSovara, kuMDala. ane rucaka evAM che. 54.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (51) mUDha tathA bhASAMtara. have gAthAnA pUrvArdhavaDe te.parvatonI uMcAi kahe che:-- sattarasaya igavIsA' bAyAlasahasa'culasisahasuccA / causaya tIsA kosaM' sahasaM sahasaM ca UgADhA // 55 // ___artha--mAnuSottara parvata sataraso ne ekavIza yojana uMcI cha 1, kuMDala parvata betAlIza hajAra yojana uMco cha 2 ane rucaka parvata corAzI hajAra yojana uMco cha 3, have gAthAnA uttarArdha vaDe te parvatono bhUmimAM avagAha ( uMDAi) batAve che. pahelo mAnuSottara parvata uMcAine cothe bhAge eTale cArasA ne trIsa yojana tathA eka kroza (gAu ) bhUmimAM avagAhIne rahyo che. bIjAbe kuMDala tathA rucaka parvato hajAra hajAra yojana bhUmimAM avagAhIne rahyA che. 550 have te parvatonA nIce, bacce tathA uparanA viSkabharnu mAna kahe :bhuvi dasasaya bAvIsA majjhe satta ya sayA u teviisaa| sihare ca tAri sayA cauvIsA maNuakuMDalagA // 56 // ___artha--pahelA be parvatano viSkaMbha kahe che-samAna bhUtaLanI apekSAe ( taLeTIe) eka hajAra ne bAvIza yojanano vistAra che, madhya bhAgamA sAtasone trevIza yojanano vistAra che, ane zikhara upara cAraso ne covIza yojanano vistAra che. A pramANe mAnupottara ane kuMDala parvatano viSkaMbha-vistAra jANavo. 56. - have rucaka pavano traNe sthAnano vistAra e banne parvato karatAM bhinna che, te kahe che:-- dasasahasA bAvIsA bhuvi majjhe sagasahassa teviisaa| sihare caurA sahasA cauvIsA agasalaMmi // 57 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ranwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww zrI bAvasthiti prArama. __artha--rucA parvatano pRthvInI. sapATI para daza hajAra ne bAvIsa yojanano vistAra che. 1, madhya bhAgamA sAta hajAra ne vIza yojanano vistAra ke 2, tathA zikharapara cAra hajAra ne covIza yojanano vistAra ke 3, mAyI karIne prathamanA ve parvatonA vistAramA jeTaLA so che tene sthAne ahIM teTalA ijAra ke, eSa jANavU. 57 have pUrva kahelAve parvato karatAM mA rupA parvatanA zikhara para je vizeSa ke ve kahe :-- ruagasihare paradisi biasahasegegacAuthiI / vidisi caur3a a cattA disikumarI kUDa shsNkaa||58|| ___ artha-valayAkAravAlA rucaka parvatanA cAra hajAra ne covIza yojananA vistAravALA zikharabhAganA cAra vibhAga karavA. temAM dareka vibhAga eka hajAra ne cha yojanano yAya che. temAM prathama bhAgane mUkIne vIjA bhAgamA pUrNadika cAre dizAmAM sahasrakara nAmanA eka eka (badhA maLIne cAra) kUTa cha, tathA te rucaka parvatanA zikharanA eka hajAra ne cha yojananA vistAravALA cothA bhAgamA ( dareka dizAe ) ATha ATha kUTo cha. ( vadhA maLIne gha. joza che.) paNa te dikkumArI monAM sthAno che, ema jANavU. nahi to tenI madhye rahelA siddhakUTa sahita dareka dizAmAM nA nava kUTo thAya che, ema vRddho (bahuzruto) kahe che. te siddhakUTa upara ginezvaranI pratimASI suzobhita sidvAyatana cha, tayA teja cothA bhAgamA vidizAbhomAM cAra kUTo che. te sarve (36) sahasra kUTa nAmabAgA ke. eTale-te mULamAM (taTIyAM ) hajAra yojananA vistAravALA ke, madhyamAM sAvaso yojana vistAravALA cha, zikha. para paaNcse| yogana vistAravAga ke ane eka hajAra yojanAMcA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 56 ) mUla tathA mASAMtara. che. te sarva kUTo upara bhuvanapatinIkAyano cAlIsa dikkupArIo potAnA parivAra sahita rahe che. temAM pUrva dizAe je ATha kUTo che, temanAM nAma A pramANe sthAnAMga sUtramAM kahelAM che' riSTa, tapanIya, kAMcana, rajatadiru, saustika, pralaMbaka, aMjana tathA aMjana pulaka. e ATha kUTa rucakanI pUrva dizAe AvelA che. ' te kUTomA je nApanI dikakumArIo rahe che te A prayANe - naMdottarA, naMdA, sunaMdA, naMdivardhanI, vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI tathA aparAjitA. dakSiNanAM ATha kUTonAM nAma A pramANe-kanaka, kAMcana, padma, nalina, zazI, divAkara, vaizramaNa, tathA vaiDUrya e rucakanI dakSiNa dizAnA ATha kUTo che. temAM A devIo base che-samA hArA, supradattA, suprabaddhA, yazodharA, lakSmIvI, zeSavatI, citraguptA ane vasuMdharA pazcima dizAnA ATha kUTo A pramANe- sau. sthika, zubha, himavaMta, maMdara, rucaka, rucakottama, cAMdra ane sudarzana, temAM A nAmanI devIo rahe che - ilAdevI, murAdevI, pRthvI, padmAvatI, ekanAsA, navamikA, bhadrA tathA azokA. have uttaramAM je ATha kUTo che. tenAM nAmo-ratna, ratnoccaya, sarvaratna, ratnasaMcaya, vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita, temAM devIo A pramANe he alaMbusA, mina (zra) kezI, puMDarIkA, vAruNI, hAsA, sarvamA, zrI ane hI e ATha uttaramA rahelI che. tathA citrA, "citrakanakA, suvejA ane sudAmanI e cAra vidizAnA kUTamAM rahenArI che, tathA rupA, ruNazikA sururA bhane nakAratI e cAra rucakInI madhyamAM rahe he. 58. 1. AA cAra prathamanA cAra sahalAi kUTa upara rahegArI
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ N mI kAyasthiti prakaraNa. ( 7. ___ have te parvato saMbaMdhI vizeSa vicAra kahe cha:paDhamo sIhanisAI addhajavanibho a caudisiM sihre| pannAI cau jiNagehA sayAi cauceiA duni // 59 // artha-pahelo mAnuSottara nAmanA parvata jema siMha beThelo hoya tenA AkAra jevA che, eTale ke jema siMha AgaLanA ve paga uvA karIne, pAchaLanA ve paga saMkocIne pazcAtabhAgamAM kAMika DhaLata bese che, eTale beThelo siMha mastakanA pradezamA uco ane pAchaLanA bhAgamAM nIco nIco hoya che, eja pramANe mAnuSotara parvata paNa jaMbUdvIpanI dizA tarapha chinaTaMka, sarvathI uMcI bhItanI jema sarakho (sapATa) ane pAchaLanA bhAgamAM to zikharanA bhAgayI AraMbhIne nIco nIco che. athavA te parvA arthA javanI jevo che. eTale javano dANA arka karelo jebo hoya tevo che athavA javanA DhagalA jemo ke. jema jaba athavA javano DhagalA apAMtarALe uMco, ardhA bhAge chedAyaloM ane madhya bhAgamAM chinaTaMka jevo hoya che, ane . bahAranA bhAgamAM thoDo jADAinI apekSAe pAko pAtako hoya che. teja pramANe A pavata paNa che. vaLI tenA zikharapara cAre dizAmA cAra minacaityo che te cai yo kevAM che ! te kahe che-pacAsa yojana lAMbA, pacIza yojana pahALAM ane chatroza yojana uMcAM evAM cAra zAzvata jinacairo rahelA che. tathA kuMDala ane rucaka e dareka parvatamA zikharapara cAre dizApAM cAra jinacaityo che. te so yojana lAMbAM, pacAsa yojana pahoLAM ane boMtera yojana uMcAM jinacaityo che. 59. ||iti navamaM valayadvAram // 9 . have daza naMdIzvaradvIpa saMbaMdhI dvAra kahe che:tevaDhe koDisa larakA culasIi vlyvikkhNbho| naMdIsarahamadIvo caudisi cau aMjaNA majhe // 6 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) mUla tathA bhASAMtara. ___ artha-so karoDa (eka avaja) tresaTha karoDa ane corAmI lAkha (1638400000, yojananA valaya viSkabha (gherAvA)vALo, jaMbUdvIpathI AThamo naMdozvara nAmano dvIpa che. te dvIpa samagra sura ane asuranA samUhane AnaMda ApanAra tathA moTA jinAlayo udyA. no, puSkariNIo (vAvo) ane parvato vigere padArthoMnA samUhathI utpanna thayelI vibhUtivaDe izvara (zreSTha) che, tethI te naMdIzvara evA sArthaka nAmavALo che. te dvIpanA valayanA madhya bhAgamA pUrva vigere cAre dizAomAMnI dareka dizAmAM eka eka bhAge (madhya bhAge) cAra aMjanagiri rahelA che. temanAM nAma A pramANe che:-pUrva dizAmAM devaramaNa nAme, dakSiNamAM nityodyota nAme, pazcimamA svayaMprabha nAme ane uttaramA ramaNIya nAme aMjanagiri che. 60. have te aMjanagirinuM svarupa kahe che:gopucchA aMjagamaya culasIsaharasucca sahasamogADhA / samabhuvi dasasahasapihu saha muvari tesiM ca udisisu||11|| ... artha-uMcA karelA gAyanA pucchanA saMsthAne rahelA eTale ke jema gAyana pUchaDaM mULamAM sthULa hoya ane upara jatAM anukrame nAnuM nAnu (pAtaLu pAtaLa) hoya, tema A cAre aMjana parvato mULamAM adhika vistAravALA ane upara upara anukrame thoDA thoDA vistAravALA che te parvako sarvathA aMjana ratnamaya (nIla ratnamaya) che, te cAre parvato vahArathI (pRthvIparathI ) corAzI hajAra yojana uMcA che, ekahajAra yojana pRthvInI aMdara rahelA che. pRthvInI sapATI upara (taLeTIe) dazahajAra yojananA vistAravALA che, ane tyAra pachI upara jatAM anukrame hIna thatAM thatAM cheka upara ekahajAra yojananA vistAravAlA che. te parvatonI paridhi (gherAva) mULamAM (taLeTIe) ekatrIza hajAra chaseMne vIza (31623) yoja
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo kAyasthiti prakaraNa. navI kAika hona (ochI) che, ane temanAM zivaraparanI pariSi praNa hajAra ekaso ne bAsaTha yojana che. te parvatonI cAre dizAomAM mUMche te kahe che ?larakaMtariA cau cau vAvI sa dasa ya joannucitttthaa| larakaM dIhapihucce tammajjhe dahimuhA sola // 62 // ___ artha-lAkha yojanane AMtare eTale te cAre aMjanagirinI cAre dizAomA lAkha lAkha yojanane cheTe cAra cAra vAvo ke. vemanAM nAmo A pramANe-pUrva dizAmAM rahe lo je aMjanagiri che, tenI pUrva dizAmA lAkha yojanane cheTe pUrvamAM naMdottarA, dakSiNamAM naMdA, pazcimamAM AnaMdA ane uttaramAM naMdIvardhanA 4 nAmanI vA che. dakSiga dizAmAM je aMjanagiri che tenI pUrva dizAmAM bhadrA 5, dakSiNamAM vizAlA 6, pazcimamAM kumudA 7, ane uttaramA puMDarIkigI 8, nAmanI vAvo che. pazcima dizAmAM je aMjanagiri che, teno pUrvamAM naMdiSeNA 9, dakSiNamAM amoyA 10, pazcimamAM gostumA 11, ane uttaramA sudarzanA 12 nAmanI vAvo che. tathA uttara dizAmAM rahelA aMjanagirinI pUrvamA vijayA 13, dakSiNamAM vaijayavaMtI 15, pazcimamAM jayaMtI 15, ane uttaramA aparAjitA 16, nAmanI vAko che. e pramANe soLa vAvo che. te dareka vAva daza daza yojana uMDI cha, nirmaLa, zItaLa ane svAdu jaLthI bharelI che, tathA matsya vigere jaLacara prANIothI rahita che. te dareka vAva laMbAimAM nathA paholAimAM lAkha yojananI che. te cAre dizAmA rahelI soLe vAvo jaMbUdIpa jeTalI parighavAlI vicitra maNIbhInAM pagathIyAM ane yAMbhalAothI tayA vividha prakAranI pUtaLIo ane moTA tora goyo yukta ke. ve dareka vAva pUrva vigere dizAnA anukrame azoka, saptacchada, ka ane AmranA banoe karIne vyApta cheeTale sarva
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUkha savA bhASAMtara. maLIne comaTa vano che. te soLe bAbonAM madhyamAM eTale barAbara madhya bhAgamAM dadhimukha nAmanA soLa parvato rahelA che. 12 te dadhimukha nAmanA parvato kevA ke ? te kahe ke. sahasogADhA causahisahasuccA dasasahassa pihalA y| sadastha samA pallagasarisA ruppAmayA savve / / 63 // ___ artha-te daraMka dadhimukha parvato eka hajAra yojana pRthvInI aMdara rahelAche, bahAra cosaTha hajAra yojana uMcA che, ane sarvatra (mULamAM madhyamAM, ane zikharamAM) daza hajAra yojana sarakhA pahogA che. tathI karIne uMce, madhye ane nIce (taLeTIe) sarakhA vistAravALAche, mATeja tezro palyanI jevA kahevAya che, palya eTale anAja mApavAnu koSThaka (mA) tene AkAre rahelA che. vahI te parato rupAmaya ke eTale sarvathA cetavarNavALA che, te soLe davimukha parvatonAM nApo te taM vAyone anusAre (teno jevAMja) jANavAM. 63 have aMjana gari ane daSimukha parvatomAM jeTalo vizeSa ke. te kahe cha:aMjaNahimuhaceima vIsaM caudAra dIpihuuvA / sayapanA bAvattari joaNa hANagijiabhigame // 64 // ___ artha-cAre aMjana parvatopara ane soLe davimukha parvatopara eka eka catya hovAcI sarva maLIne vIza caityo che, te dareka caitya cAra cAra dAravALAM le. anya AcAryanA mate batrIza ratikara nAmanA parvatopara paNa eka eka caitya hovAyo ekaMdara pAvana catyo cha. te dareka siddhAyatano (caityo) so so yojana pUrva pazcima lAMvAM, pacAsa pacAsa yojana uttara dakSiNa pahoLAM ane botera yojana saMghAM ke ve hareka caityanA dareka dvAramA khamaMDapa 1,
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kArasthiti prakaraNa. kSAmaMDapa 2, caityastUra 3, caityakSa 4, mahendradhvaja-5, ane puSka riNI ( vAva ) ra cha padArthoM raheLA che. teSAM mukhamaMDapa ane prekSAmaMDapa so yojana lAMbA, pacAsa yojana pahoLA ane soLa yojana uMcA che. caityastUpa soLa yojana lAMbA ane soLa yojana paholA che. caityakSa ane mahendadhvajanI pIThIkAmo ATha yojana lAMbI pahoLI che, ane puSkariNo vAvo so yojana lAMbI pahoLI ane daza yojana uMDI che. A parvata uparanI vAvomAM matsya vigere jaLacara prANIo che, ema prajJApanAnA trIjA padanI vRttimAM kA che. caityakSa ane indradhvananuM pramANa jIvAbhigama upAMgayI jAgI levu. A pramAge vIza siddhAyatanonu svarUpa ThANAMgamAM ane jivAbhigamamAM kA che. 54. ___ ive ratikara parvato viSe kahe hai:naMdI vidisi caro dsiNgshssaapihuccpaauuhe| jhallarisa a cei rahakara ThANaMgisuttammi // 6 // ___ artha-naMdIzvara dvIpanI cAre vidizamAM cAra ranikara parvato ke. ve parvato paNa caityo rahita che. pravacana sArodvArAdika graMthane anusAre to cAra vAvonA AMtarAmAMce be ratikara parvato rahelA che (A pramANe eka dizAmA cAra vAvo hogAyI ATha ratikA parvato che. ) eka dizAmAM jevU kaDUM, teja bIjI traNa dizAmAM hovANI sarvemaLIne batrIza ratikaraparvato siddhAyatana sahina le. have prathama kahelA cAra ratikara parvatonu tathA anya AcAyanA mate batrIza ratikara parvatonuM eka sarakhuja pramANa che, te kahe chedaza hajAra yojana pahoLA ane daza hajAra yojana vistAravALA eTale lAMbA, goLa, eka hamAra yojana uMcA ane eka hajAra yo. jananA coyA bhAge erache aDhIso yojana bhUminI aMdara rahelA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (61) mUha tathA mApAMtara' cha. te parvato nIce ( taLaTIe ) tathA upara ( zikhare ) daza hajAra yojana sarakhA pahogA hogAthI sarvatra sarakhA cha, yI sallarI nAmanA vAnItra jegA' vartulAkAre che. A sarva hakIkata ThANAMma mUtramAM kahelI chaH 65. , __havaM upara kahalA sthAnayI bIjA sthAnomAM eTale Urdhvaloka ane adholokamAM je sidAyatano che tenI ucAi vigerenu pramANa kahe :naMdIsara vva ur3e pannAsAI asurajiNabhavaNaM / nayaM ahaM nAgAisu vaMtaranagaresu taya addhaM // 66 // ____ artha-naMdIgharamA rahelA caityanI jema devalokamAM rahelA siddhApatnI so yojana lAMbA, pacAsa yonana pahoLAM tathA bautera yojana uMcAM che. paraMtu traNa traNa dvAravALAM che. bhuvanapatimA asurakumAranikAyanA jinabhavano tenAyI arSA pramANavALAM ke, eTale pacAsa yojana lAMbAM, pacIsa pahoLAM ane chatrIza yojana uMcAM ke. tathA nAgakumArAdika nava nikAyopAM rahelAM caityo teyI paga arSA pramANavALAM eTale pacIsa yojana lAMbAM, sADApAra yojana pahoLAM ane aDhAra yojana uMcAM che. tayA vyataronA nagaromA rahelA ca yo tethI paNa arza pramANavALAM eTale sAhAbAra yojana lAMvAM, sabA cha pahoLAM ane nava yojana uMcAM che. tathA jyotiSka vimAnomAM ane tirachA lokamAM rahelAM caityA bhinna bhinna pramANavALAM che. 66 // iti nandIcaraMdIpadAraM // 10 bA hoba daza hamAra ne pahALA paka hamAra hogAcI capaTA dekhAvapALA roSAne bozAkara becA kasA.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 zrI kAyasthiti prakaraNa. (1) have agIbhAramuM gRhikriyA nAmarnu dvAra kahe che:mannaha jiNANaM ANaM' micchaM parihara dharaha sammattaM / hiAvasayaMmi a ujjutto hoi paidiahaM // 67 // pavvesu posahavayaM dANaM sIlaM tavo abhAvo / sajjhAya namukkAro parovayAroara jynnaay||68|| jiNapUA jiNathuNaNaM guruthuI sAhamiANa. vacchallaM / vavahArassa ya suddhI" rahajattA titthajattA y||69|| saMghovaribahumANo dhammiamitI22 pbhaavnnaatitthe| navakhitte dhaNavayaNaM32 putthayalihaNaM viseseNa // 7 // parigahamANA 'bhiggaha ikkaarssddpddimphaasnnyaa| sahaviraImaNoraha emAI saDakiccAI // 71 // artha-jinezvagnI AjJA mAnavI 1, mithyAtvanA tyAga karavo 2, samyaktvane. dhAraNa karavU 3, cha prakAranA AvazyakamAM pratidina udyamavaMta thaq 4, (67) parvane divase pauSadha vrata levU 5, dAna 6, zIla 7, tapa 8, bhAva 9, svAdhyAya 10, navakArano japa 11, paropakAra 12, jatanA 13, (68) jinezvaranI pUjA 24, jinezvaranI stuti 15, gurunI stuti 16, sAdharmIvAtsalya 17, vya. vahAranI zuddhi 18, rathayAtrA 19, tIrthayAtrA 20, (69) saMghanI upara bahu mAna 21, samAna dharmavALApara maitrI 22, zAsananI prabhAvanA 23, nava kSetramAM dravyano vyaya 32, vizeSe karIne pustako lakhAvavAM 33, (70) parigrahanuM pramANa karavu 34, abhigraha dhAraNa karavA 35, zrAvakanI agyAra pratimAonuM vahana kara, 36, ane sarva virati (cAritra ) grahaNa karavAno manoratha karavo (icchA rAkhavI) 37, e vigere zrAvakonAM kRtyo che. 71. // iti gRhikriyAdvAramekAdazam // 11
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ (65) mUla tathA bhASAMtara. have cauda guNasthAna nAmarnu bAramuM dvAra kahe hai:aha caudasasu gumehu~ kAlapamANaM bhaNAmi kavihaM pi| na marai maraivi jesuM saha para bhaq jehiM appabaha // 72 / / __ 'artha-A guNasthAna nAmanA dvAramA paNa cAra pratidvAro (aMtargata dvAro) che. te A pramANe-caude guNasthAnakomA jaghanya ane utkRSTa ema vanne prakAranI sthitinA kALay pramAga 1, tathA je je guNasthAnomA rahelo jIva mare ke na mare ? tenuM svarupa 2, tathA jIva je je guNasthAno sahita parabhavamA jAya athavA na jAya te 3, tathA guNasthAnornu alpa bahutva 4, A pramAge guNasthAnonAM cAra pratidvArone huM kahoza-kahuM chu. 72. temAM pahelA pratidvAranI vyAkhyA karavA icchatA AcArya mithyAtvano sthitinA kALano bheda vatAve che. micchaM aNA'nihaNaM abhacce bhavdhe vi sivAmAnugge / sevagahA agAisaMtaM sAIsaMtaM pitaM evaM // 7 // ___artha-anAdi anaMta 1, anAdi sAMta 2, sAdi anaMta 3, ane sAdi sAMsa 4, e cAra bhedonAM abhavya jogne anAdi anaMta bhAMge mithyAzaya cha, tathA bhavya gaM paNa je mokSa pAyAne ayogya hAya, tene paNa anAdi anata bhAMge mithyAta hoya che. AthI karIne bhavya ane abhaya bannene anAdi anaMta mithyAtva sida thayu. e prathama bhAMgo jANato. tathA mokSa pAmavAne yogya ekA bhavya jIvane anAdi sAMta eTale Adirahita ana A sahita mithyAba hoya che. jemake kohaka jii| marudevo mAnAnI jema samakita pAmIne (vamyA zivAya ) tarasa ja moze jAya che, abIjo bhAMgo jANavo 2. tathA koika jIvane sAdi sAMsa mithyAsa hoya hemake koI jIva zrI mahAvIra svAmI vigeremo jema samakita
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAya sthiti prakaraNa. : 65 ) pAmIne pachI pharoyo mithyAtva pAme che, ane syAra pachI pharIne samakita pAmI mokSe jAya ke. e cotho bhAMgo jAgavI. sAdi anaMta nAmano trIjI bhAMgo mithyAtvanA viSayamA hoto nathI. 73. mAM sAdisAMta nAmano trIjo bhAMgo mithyAtvane viSe keTalAka kALa sudhI rahe che ? te kahe che- lahu aMtamuha guruaM desRNamavaDUnuggala parahaM / sAsANaM lahu samao AvalichakkaM ca ukkosaM // 74 // artha-te sAdi sAMta bhAMge mithyAtva jaghanyathI aMtarmuhUrta sudhI rahe che, ane utkRSTathI deze ugA apArtha ( artha ) pudgala parAvarta sukhI rahe che 1 tathA sAsvAdana nAmanuM bIjuM guNasthAnaka javanyathI eka samaya ane utkRSTathI cha Avali sudhI rahe che. tethI baghAre rahetuM nathI 2. 74. ajahannamaNukosaM aMtamuha mIsagaM aha cautthaM / samahiatittIsayare ukkAsaM aMtamuha lahUaM / / 75 / / artha-trI mizra guNasthAnaka jaghanya tathA utkRSthI asaMkhya samayavALA eka aMtarmuhUrta sudhI rahe che 3. cothu avirata nAmanuM guNasthAnaka utkRSTathI tetrIza sAgaropamathI kAMka adhika kALa sutrI rahe che. kAraNa ke sarvArtha siddha vimAnanI sthiti tetrIza sAgaropamanI che, temAM eka manuSya bhavanuM AyuSya vadhe che, te ape kSAra eTalaM pramANa jANavu, ane je kSAyopazamika samakinI " sAhiti tIsAyara khaiaM duguNaM khauvasammaM " ( kSAkine AzrIne tetrI sAgaropamatho adhika sthiti che, ane kSAyopaza-kane AzrIne tethI bamaNI sthiti che ) e sthaLe chAmaTha sapathako adhika sthiti kahI che, te samskala chatAM paNa dezavirati vigere guNasthAnakanA aMtargatapaNAe karIne jANavI.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDha tathA bhASAMtara. cothA guNasthAnakanI jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI jANavI. 4. 75. desUNapu vakoDI guru lahuaMca aMtamuhu desaM / chaigArasaMnA lahu samayA aMtamuhu guruA // 76 // artha-pAMcamA dezavipati guNasthAnakanI utkRSTa sthiti ATha varSe uNI karoDa pUrvanI jANavI: kAraNa ke koika karoDa pUrvanA AyuSyakAko jIva ATha varSanI ummara thayA pachI dezaviratine grahaNa kare, tethI A pramANa thai zake che. tathA jaghanya sthiti eka atarmuhartanI che 5. chaTTeyI agyAra paryaMta eTale pramatta 6, apramatta 7. nivRtti 8, anivRtti 9, sUkSma saMparAya 10 ane upazAM- . tamoha 11 nAmanA cha guNasthAnakanI jaghanya sthiti eka samayanI che, A samayanI sthiti bhavano parAvRtti vaDe ( bhava badalAi jAya to) pamAya che. kAraNa ke te chae guNasthAnakamAM vartatA jIva zre. NInA Aroha tathA avarohamAM eka samaya koi paNa guNasthAnakane pAmIne pachI taratana temane maraNano saMbhava hoya che. te chae guNa sthAnakanI utkRSTa sthiti atarmuhartanI che. 76. aMtamuhattaM egaM alahakkosaM ajogikhINesu / demaNaM puvvakoDI guru lahu aMtamuhu jogI // 77 // : ____ artha-ayogI kevalI nAmanA caudamA ane kSINamoha nAmanA bAmA guNasthAnakanI jaghanya ane utkRSTa sthiti eka anamuhUrtanI che. tathA sayogI kevalI nAmanA teramA muNasthAnakanI utkRSTa sthiti nava varSe uNI eka karoDa pUrvanI che, ane jaghanyathI aMtarmuhartanI che. 77. have bIjaM pratidvAra kaha :mIse khINasajogI na marata maraMtegArasaguNesu / taha micchasAmANaaviraha sahaparamavagAna sesa 1961
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (67) artha-vIjA mizra guNasthAnake, vAramA kSINamohe ane sayogI nAmanA terame guNasthAne vartato jIva maraNa pAmato nathI. bAkInA agyAra guNasthAna eTale mithyAtva ?, sAsvAdana 2, aviravi 3, dezavirati 4, pramatta 5, apramatta 6, nitti 7, anivRtti 8, sUkSma parAya 9, upazAMta moha 10, ane ayogI kevalI 11 ne viSe vartato jIva maraNa pAme che. (e bIjaM pranidvAra pUrNa yayu.) have uttarArdha gAthA vaDe trIju pratidvAra kahe che-mithyAca, sAsvAdana ane avirati e traNa guNasthAnaka sahita jIvo parabhavamAM jAya che. arthAta te traNa guNasthAno jIvanI sAthe parabhavamAM jAya che. bAkInA guNasthAno jovonI sAthe parabhavamA jatA nayI. arthAt mizra, dezavirati, pramata, apramata, nivRtti, anivRtti, sUkSma saMparAya, upazAMta moha, kSINamoha. sayogI ane ayogI e guNasthAnone laine jIvo parabhavamA jatA nathI. 78, ( ahIM trI pratidvAra pUrNa yayu.) ____ have cothu alpabahunva nAmarnu pratidvAra kahe che:-- uvasaMtijiNA thovA saMkhijjaguNAo khiinnmohijinnaa| suhamaniaghianiaTTi tini vi tullA visesahiA79 artha-AdhArane viSe Adheyano upacAra thavAthI guNasthA. nane ThekANe guNasthAnane viSe vartatA jIvo levAya che tethI karIne upazAMti jino eTale upazAMta mohane viSe vartatA jIvo sarvathI thoDA che. kAraNa ke upazama zreNI pratipadyamAna jIvo eka samayamAM utkarSathI copana labhya thAya che. temanAthI kSINamoha saMkhyAta guNA che. kAraNa ke kSapaka zreNI pratipadyamAna jIvo eka samare ekasone ATha labhya thai ke che A utkarSanI apekSAe jANavU. jaghanyanI apekSAe to tethI ulaTuM paNa hoi zake. jemake kSINamoha sauthI
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) mUla tathA mApAMtara. thoDA hoya, ane upazAMta moha tenAyI paMkhyAta gugA hoya. ema paNa thA zake. temanAthI (kSIgamohathI ) sUkSma saMparAya, ani. vRtti ane apUrvakaraNa etraNe guNaThANe varttatA jIvo vizeSa adhika hoya che teo potapotAne sthAne eka bIjAno tulya ( marakhA) hoya che. 79. jogi apamata iyare saMkhaNA desa mAsaNA missaa| aviraya ajogI micchA caura asaMkhA duve gaMtA // 8 // artha temanAthI sayogI kevalI saMkhyAta guNA hoya che. kAraNa ke teo bethI nava karoDa pAmo zakAya che. temanAthI apramatta saMkhyAta guNA hoya che, kAraNa ke teo be hajAra karoDayI nava hajAra karoDa pAmI zakAya che. temanAthI bInA eTale pramatta guNasthAnavALA saMkhyAta guNA hoya che, kAraNa ke ghaNA jIvo pramAdI . hoya che, are pramattapaNuM ghaNA kALa sudhI rahe che. temanAthI dezavirata, sAsvAdana, mizra ane avirata e dareka asaMkhyAta guNA hoya cha, kAraNa ke dezaviratine dhAraNa karanAra tiyeco asaMkhyAtA che. sAsvAdanavAlA to koi vAra na paNa hoya. ane hoya tyAre paNa jaghanyathI eka be hoya che, tathA utkRSTathI dezavirati karatAM asaMkhyAtA hoya che. temanAyI mizra asaMkhyAta guNA hoya che, kAraNa ke sAsvAdananA cha AvaLIkAlpa utkRSTa kALa karatAM miano AMtahirtika kALa ghaNo moTo che. temanAthI avirato asaMkhyAta guNA hoya che, kAraNa ke te guNasyAne cAre gatinA jIvo hoya hai. aviratAthI bhavasya (kevaLI ) ane bhavastha (siddha ) eve prakAranA ayogI anaMtA ke, kAraNa ke siddho anaMtA ke. manAvI mithyAdRSTiyoM anana guNA che, kAraNa ke mAM anaM .panasati kAya jIvono samAveza vAya.2 teo mithyAraSTina ke.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. ( 69) A prapANe cothu panidvAra pUrNa thayu, ane tethI karIne guNasthAna nAmarnu bAgmuM dvAra paNa pUrNa thayu. 80. ___ have athanI upamaMhAra (mamAti) kare cha. caudasaguNasovANe ia duharohe kameNa ruhiUNaM / narasuramarhi vaMchiyasivapAsAe sayA vasaha // 81 // artha-A pramANe he bhavya jIvo ! dhauda guNasthAnarupa paga: thIyAM ke je bhAre karmIo baDe duHkhe ArohaNa karAya tevA che, tenA para anukrame ArohaNa karIne manuSya, deva ane iMdroe paNa icchelA mokSarupa prAsAdane viSe niraMtara nivAsa karo. athavA manuSya ane devoe tathA maheMdrasiMha nAmanA sarie vAMchita evA mokSa prAsAdane viSa nivAsa karo. A arthathI graMthakAre potAnuM nAma paNa sUcavyuM che. 81. ___ zrI tapagaccharupI AkAzanA AMgaNAmAM (madhyamAM) sUrya samAna zrI vijayadeva nAmanA mUrinI bhAjJAthI vinaya kuzaLa nAmanA munie A vRttinI racanA karI hai. . . // iti zrI vicAra saptatikAhanti /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ - aham zrI pArzvanAthAya namaH zrImadvijayAnaMda sUrIzvara pAdapadmebhyo namaH // zrI vicAra paJcAzikA // ( mULa tayA bhASAMtara.) . bIrapayakayaM namiuM devA suranara virepha seviayaM / jiNasamayasamuhAo vicArapaMcAsiyaM vucchaM // 1 // bhAvArtha-mura, asura ane manuSyorupI bhramaroe sevana karelA zrI mahAvIra svAmInA caraNakamaLane namaskAra karIne jina samaya (jinezvare kahelA siddhAntazruta) DAAN rupI samudamAMthI uparIne vicArapaMcAzikAne huM kahuM huM. (1) vizeSArtha- vicArapaMcAzikA nAmanA graMthamAM nava padA. rthono vicAra kahevAmAM Avyo che. temAM prathama zarIra keTalo kALa garbhamA rahIne narake tathA svarga jAya cha ? teno vicAra (1) tyAMcI AvIne (te naraka tathA svargamAMcI manuSya ane tiyeca gaviyAM
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicAra pazcAzikA. (71) AvIne) keTalo kALa jove che.? teno vicAra (2), apudgalI tathA pudgalIno vicAra (3), mamUrchina manuSyanI gati tathA Agati (gamana Agamana) no vicAra (4) paryApti (5), jIvAdikanuM alpa. bahutva (6), pradeza pudgala tathA apradeza pudgala (7),-kaDa jummA vigere (8), ane pRthvI Adinu parimANa (9) e nava vicAra kahevAnA prAraMbhamAM prathama zarIranuM svarupa kahe che: urAliya veuddiya AhAragateakkammuNaM bhaNiyaM / eyAe sarirANaM navahA bheyaM bhaNissAmi // 2 // bhAvArtha-audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa ane kArmaNa e pAMca zarIranA nava bhedone huM kahIza. e nava bheda A pramANekAraNa 1, pradeza saMkhyA 2, svAmI 3, viSaya 4, prayojana, pramANa 6, avagAhanA 7, sthiti 8, tathA alpa bahutva 9. (2) bAyarapuggalabaddhaM orAliya uyAraM Agame bhaNiyaM / suhamasumeNa ta to puggala baMdheNa bhaNiyANi // 3 // ___ artha-audArika zarIra bAdara (sthULa) pudgalothI baMdhAyelaM cha. temAM udAra eTale pradhAna ane audArika zarIra eTale pradhAna zarIra e pramANe audArikanuM Agamane viSe varNana kareluM . te (audArika) thakI uttarottara sUkSma sUkSma pudgalanA baMdhe karIne baMdhAtAM vojAM (cAra) zarIro kahelA che. 3. vizeSArtha-bAdara pudgayo eTale sthULa pudgalothI baMdhA. yela-upacaya pAmelu audAdika zarIra hoya che. te kevu cha ? udAra eTale pradhAna te saMbaMdhI Avazyaka sUtramA kayu cha ke-jinezvaranA rupayI gaNadharanurupa anaMtaguNa hIna che, gaNadharanA rupathIanaMtaguNahIna AhAraka zarIra che, tenAthI anaMtaguNa hIna anuttara vimAnavAsI devatArnu rUpa ke, tenAthI anaMtaguNa hona acyuta devanu, tenAthI
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. Aragarnu, e rIte prANata, Anata. sahasrAra, zukra, lAMka, brahma, mAhera. sanatkumAra, izAna, saudharma, bhavanapati ane jyotiSI e saba devona rupa uttarottara anaMtagaNuM hINuM che. jyotiSI devathI vyaMtagnu rupa anaMtaguNa hIna cha, tenAyI cakravartInu rupa anaMtaguNa hIna che, tenAthI vAsudeva- rupa anaMtaguNa hIna che, tenAthI baLarAmarnu rUpa anaMtaguNa hIna che, tenAthI maMDalika rAjAnuM rupa anaMgaguNa hIna cha, tyAra pachInA vIjA rAjAo ane sarve manuSyonuM rupa cha ThANagata cha. te cha sthAna A pramANe-anaMta bhAga hIna 1, asaMkhya bhAga hIna 2, saMkhyAta bhAga hIna 3, saMkhyAna guNa hIna 4, akhyAta guNa hIna 5 ane anaMta guNa hona 6. te audArika zarIrathI sUkSma pudgalo vaDe vaikriya zarIra baMdhAyelaM hoya che, tenAthI sUkSma pudgalo vaDe AhAraka zarIra baMdhAyuM che. tenA sUkSma pudgalo vaDe taijasa ane tejasathI sUkSma pudgalo vaDe kAmaNa zarIra baMdhAyeluM che. (3). ___ e pAMce zarIranA pradezanI saMkhyA kahe hai:urAlie anaMtA tatto dosu asNkhgunniyaao| tatto dosu aNaMtA paNasasaMkhA sue bhaNiyA // 4 // ___ artha-audArika zarIramA anaMtA pradezo che. tenAthI vIjA be zarIramA asaMkhyAta guNA che. eTale ke auda rika zarIramA pradezo sarvathI yoDA che, tenAthI vaikriya zarIramA asaMkhyAta guNa adhika che. ane tenAthI AhAraka zarIramAM asaMkhyAna guNa adhika che. tenAthI (te AhAraka zarIrathI) chellA be zarIramAM anaMna guNA pradezo cha, eTale ke AhAraka zarIrathI anaMtaguNA taijasa zarIramAM ane taijasathI anaMta guNA kArmaNa zarIramA pradezA rahelA che. e pramANe sidAntamAM kabuM che. (4)
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicAra zAzikA. have tenA zamI kahe chatirianarAemura.laM ve udhvaM devanAragANaM ca / tiriyanarANaM pitahA talladdhijuyAe taM bhaNiyaM // 5 // ____ artha-tiryaMca ane manuSyane audArika zarIra hoya che, devatAo ane nArakIone vaikriya zarIra hoya che. temaja vaikriya labdhivALA keTalAka tiryaca ane manuSyone paNa vaikriya zarIra hoya che. (5) caudasapupijaINaM hoi AhAragaM na anesiN| te akammaNa bhaNi saMsAratthANa jIva.NaM // 6 // artha-cauda pUrvane dhAraNa karanArA munione AhAraka zarIra hoi zake che, te sivAya bIjAne te (AhAraka) zarIra hotuM nathI. tathA taijasa ane kAmaNa e bezarora sarve saMsArI jovone (cAre gativAlA jIvone) hoya che ema kA che. 6. have te pAMce zarIrano viSaya kahe cha:-- orAliyassa visao tiriya vijjaahraannmaasj|.. AnaMdIsara guruo jaMghAcAraNANa Aruyago // 7 // artha- audArika zarIrano viSaya vidyAdharone AzrIne tIrtho utkarSathI naMdIzvaradvIpa mudho cha, tathA jaMghAcAraNa munine AzrIne (utkarSatho) rucaka parvata sudhI che. (7) ur3a ubhayANaM piya ApaMDagavaNaM sue sayA bhnnio| viuviyassa visao asaMkhadIvA jalahiNo ya // 8 // ___ artha-UMce gati karavAmAM te banneno eTale vidyAdhara ane jaMghAcAraNa munino viSaya meru parvata uparanA paMDaka nAmanA vana mudho che, ema siddhAntamAM kayuM che. vaikriya zarIrano viSaya asaMkhya dvIpa samudra sudhI che. 8...
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) mUDha tathA bhASAMtara. : AhAragassa videhA teyAkammANa sabalogo ya / orAliyassa kajjaM kevaladhammAiyaM bhaNiyaM // 9 // 'artha-AhAraka zarIgnI viSaya mahAvideha kSetra paryaMta cha, tathA taijasa ane kArmaNa zarIrano viSaya sarva (samaya) lokamAM che kemake jIva kevaLI samudghAta kare che, tyAre te sarva lokamAM nyApI jAya che.. have te pAMce zarIranuM prayojana (pAMcamo bheda) kahe hai: bhaudArika zarIranuM prayojana dharma, kevalajJAnAdika, tathA sukha duHkhAdikanI mApti eTale anubhava karavo te che. 9. thUlasuhama ca ruvaM egaagAi kajjayaM kahiyaM / veudiyassa AhArassa saMdehaviccheyayaM bhaNiyaM // 10 // artha-sthUla ame sUkSma evAM eka athavA aneka rUpo karavAM e vaikriya zarIranu kArya-prayojana kahalaM che, tathA sUkSma padArthanA saMbaMdhamAM thayelA saMzayano vinAza karavo, (AhAraka zarIravaDe kevaLI pAse jai puchI levu) ityAdika AhAraka zarIrarne prayojana kamu ke 10... tejasasarIrakajja AhArapAyaM sue samaskhAyaM / / sAvANuggahaNaM puNa kammaNassa bhavaMtare gahiyaM // 11 // artha-khAdhelA AhAgno paripAka karavo tathA koine zApa Apavo ke koinA para anugraha karavo (AziSa devI), e tejasa zarIra prayojana che, ema zrutamAM kaDaM che. tathA eka bhavamAthI bIjA bhavamA gati karavI, ai kAryaNa zarIranuM prayojana che. 11. have e pAMce zarIracaM pramANa (chaTho bheda) kahe ke
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicAra pacAzikA. (1 ) orAliyaM zarIraM joyaNaM dasasaya pamANao ahieN| veudiyaM ca guru joaNalakhkhaM samahiyaM vA // 12 // artha-audArika zarIranu utkRSTa pramANa eka hajAra jojanayI kAika adhika che, ane vaikriya zarIranu utkRSTa mAna lAkha yojanabI kAMika adhika che. A viSaya para prajJApanA mUtranA ekavIzamA padamA kA che ke-yiMca jAtimA bAdara paryApta vAyukAya, jaLacara, catuSpada (cAra pagavALA jAnavaro), uraparisarpa. bhujaparisarpa ane kheDaro* (pakSIo) ne tathA saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA garbhaja manuSyA-ATalAne ja hoya che. te sivAya bIjAne kriya zarIrako niSedha che, kemake teone (bIjAone) bhava svabhAvayI ja vaikriya labdhino asaMbhava che. 12. AhAragaM sarIraM hatthapamANaM sue smkhkhaayN| teyassa kammaNamANaM loyapamANaM sayA bhaNiyaM // 13 // ___ artha-AhAraka zarIranuM pramANa eka hAtharnu zrutamAM kaDaM ke. tathA tejama ane kArmaNa zarIranuM mAna utkarSathI loka pramANa (loka jebaDu) kamu che. 13.+ have pAMce zarIranI avagAhanA (sAtamo bheda kahe ke:-- asaMkhapaesasaThiyaM orAliyaM yaM jimeNa vjjriyN| itto ya bahuyaresu caviyaM veuviyasarIraM // 14 // * artha-audArika zarIra akhyAtA AkAza pradezamA sthita rahelaM che, ema jinezvara kA che; ane vaikriya zarIra te karaNa dhAre AkAza pradezamA raheluM che, ema kayu 2 14. *bA paMcendrI tiyaco paNa saMkhyAtA AyuvALAne garmaja jANavA. +bA pramANa kevaLI samudUpAtane AtrIne samajaI.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. ehiM to appaMmi pae savagge taiya vajjariyaM / savve logAgAse teyasakammANa gAhaNayaM // 15 // artha-upara kahelA be zarIra karatAM alpa ( thoDA) pradeza vargamAM trIjA AhAraka zarIranI avagAhanA kahelI che. tathA tejasa ane kArmaNa zarIranI utkRSTa avagAhanA sarva lokAkAza pradezamA kahelI che. 150 ___ have pAMce zarIranIsthipino bheda ( AThamo) kahe che. aMtomuhutta lahuyaM orAliya AumANa saMgahiyaM / guruyaM tipallamuttaM veubve aha bhaNissAmi // 6 // artha--audArika zaroranA AyuSyanuM pramANa (sthitinuM mAna) jaghanya aMtarmuhUtanuM kaheluM che, ane utkRSTa traNa palyopamanuM kartuM che. have vaikriya vipe kahuM chu 16. dasavarasasahassAI ukkosaM sAgarANi titIsaM // utaraveuvviyaMmi lahuyamuhattaM guruyamevaM // 17 // artha--(vaikriya zarIranuM AyuSyamAna ) jaghanya daza hamAra varSarnu ane utkRSTa tetrIza sAgaropamanuM che tathA uttara vaikriyarnu (AyuSya ) jaghanyathI aMtarmuhUrtarnu cha, ane utkarSathI A pramANe che, eTale AgaLa lakhelI jovAbhigamanI ga thAmAM kartuM che te pramAge che. aMtomuhutta niraesu hoi cattAri tirimaNuesu / devesu addhama so ukosaviuvije kAlo // 18 // * mahI sthita paralaM te zarIrAlA ja bonuM AyuSya jA javU. avagAhanAnA payamA je sthita-sthiti evA zabdo upAya cha, amuka kSetrana dhyApone rahavaM te che.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI vicAra paJcAzikA. (77) artha -- narakane viSe uttara vaikriyanuM utkRSTa kALa pramANa aMtahUrtanuM che, tiryeca ane manuSyane viSe cAra aMtarmuhUrtanuM che, devatAA~ne viSe utkRSTapaNe vaikriya zarIranuM sthitimAna ardha mAsanuM che. AviSe bhagavatI sUtramAM vAyukAyikane tathA paMcendriya tiryeca ane manuSyone utkRSTapaNAthI paNa uttara vaikriya zarIranuM sthitimAna antarmuhUrtanuM kAM che. tenuM rahasya jJAnI gaMmya che. 18. AhAragassa kAlo antamuttaM jahannamukkiho / terasa kammaNaruve savvaisimaNAie bhaNie // 19 // artha - - AhAraka zarIranuM kALamAna jaghanyathI tathA utkRSTathI aMtarmuhUrta nuM che. tathA taijasa ane kArmaNa zarora sarve ( bhavya ane abhavya ) jIvone anAdi kahelu che * ( arthAt taijasa ane kArmaNa zarIra anAdi kALathI jIvane lAgela che. ) 19. bhavve sapajjavasie apajjavasie abhavvajIvesu / appabahuttaM bhaNimo egaM do vA jahanneNaM // 20 // artha - temAM bhavya prANIne AzrIne saparyavasita eTale sAMta ane abhavya jIvone AzrAne aparyavasita eTale anaMta kahela che. have te pAMce zarIranuM alpa bahutva ( navamo bheda ) kahe chetemAM sarvanA karatAM AhAraka zarIra thoDA che, kemake te kadAcit saMbhave che. jyAre teno saMbhava thAya che tyAre jaghanyathI eka ke ve hoya che. 20 ukkosa navasahassA AhArasarIragA havaMti sue / antara mesiM jahannaM samayaM chammAsa gurubhaNiyaM // 21 // * A be zarIra bhavya ( jAti bhavya vinAnA ) ne AzrIne anAdi sAMta che bhane abhavyane zrIne anAdi anaMta che. )
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ (74) mUlatamA mAyanara' rrrrrrrrrrrrrrrrrmmmmmmmm.ww.xn.mmun.arma ___ artha-ane utkRSTapaNe cava hajAra AhAraka zarIra hoya che. e bagairanuM antara ( AraM) jaghanyathI eka samayanuM ane utkR yI cha mAsayU~ kaheluM che. 21. itto asaMkha veunviANi haMti sarIragANi jae / tatto asaMkhaguNiA orAliadehasaMghAyA // 22 // artha-e AhAraka zarIrothI vaikiya zarIro asaMkhya guNAM che. ane vaikriya zarIrothI audArika zarIgnA samUho asaMkhya guNA che. + 22. tatto teasa-kammaNa haMti sarIra Ni NaMtaguNiANi / vittharabheaviAro avyo suasamuddAo // 23 // ___ artha-te audArika zarIroyI taijasa ane kArpaNa garo pratyeka jIvane ekeka judA judA honAthI anaMtA che. A nave bhedono vistArathI vicAra zruta rUpI samudrathI jANI levo. (arthAt ahIM saMkSepe kaso cha, ) 23 __prathama zarIrano vicAra kaho, have vIjo vicAra kahe che:narasaMkhAyagamaNaM rayaNAe bhavaNa jAva isaanne| tAya taNu jahanneNaM parimANaM aMgulapaTuttaM // 24 // artha-saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA je garbhaja manuSyo ratnaprabhA nAmanI pahelI narake, bhavanapatimAM, vyantaramA jyotipimA ane saudharma tathA izAna devalokamAM jAya che, teonA zarI tuM pramANa jaghanyayI paNa aMguLa pRthakatva (bethI nava AMgaLay) hoya ke. 24. + anaMta nigoda bIbotuM zarIra audArika pakana rovAyI borarika zarIra myAtA ke
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vidhAra paJcAzikA. (7) tANa ThiI jahanneNaM mAsapahattaM ti hoi nAyavvA / ukAsa puzvakoDI jeThataNu paMcadhaNuhasayaM // 25 // ___ artha--ane tenI sthiti eTale AyuSya jaghanyathI paNa mAsa pRthakva ( bethI nava mAsa ) nuM hoya che, ema jANavU, tathA temanI utkRSTa sthiAMtanuM mAna karoDa pUrvanuM che, ane teonuM utkRSTa zarIranuM pramANa pAMcaso dhanuparnu che. 25 sakarasaNAiesu maNuANaM taNu jahannao hoi / raNipaddhattaM aM ukkosaM puzvamaNi tu // 26 // artha--je manuSyAnuM gamana zarkarA pRthvIthI bhAraMbhIne chae narakamAM tathA sanatkumAra devalokathI AraMbhIne anuttara vimAna pry| hoya che, te manuSyonA zarIranuM mAna jaghanyathI paNa bethI nava ratni ( hAtha ) nuM ane utkRSTathI pUrve kahelaM che eTalaM eTale pAMcaso dhanuparnu hoya che. 26. tANa ThiI jahannaNaM vAsapahattaM tu hoi NAyadA / ukosA puvaM piva AgamamANassa emeva // 27 // ... artha-temanI sthiti (Ayu) jaghanye bethI nava varSanI hoya che, ane utkRSTa pUrve kahelo eTale eka karoDa pUrvanI hoya che. Agamanane mATe paNa eja prakAra che. zI rIte ? te vivarIne kahe cha:ratnaprabhA pRthvIthI nIkaLIne jeo garbhaja manuSyapaNe utpanna yAya the, tamanI sthiti jaghanya bethI nava mAsanI hoya che. arthAt teMTalA kALanI aMdara tezro kALa dharma pAmA nathI, ane teonA zarIrarnu jaghanya pramANa bethI nava aMgubnu hoya che. tathA temanI utkRSTa sthiti eka karoDa pUrvanI hoya che. ane temanA zagairanuM mAna utkRSthI pAMcamo dhanuparnu hoya che. jeo zarkarA prabhAdika pAMca naraka bhUmiH mAMdhI AvaryAne garbhaja manuSyapaNe utpanna yAya che, teonI jaghanya
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDa tathA bhASAMtara sthiti bethI nava varSanI hoya che, ane utkRSTa sthiti eka karoDa pUrvano hoya che. vathA jeo bhavanapani, vyaMtara, jyorika, saudharma ane izAna devalAkathI AvIne garbhaja manuSyapaNe utpanna yAya che, tezronI paNa jaghanya sthiti bethI nava mAsanI hoya che, ane utkRSTa sthiti karoDa pUrvanI hoya che, teonA zarIranuM mAna jaghanyathI bethI nava aMgulanu hoya che ane utkRSTathI pAMcaso dhanuSanu hoya che have jeo sanatkumArathI AraMbhIne anucara vimAna sudhInA devalokathI AvIne garbhaja manuSyapaNe utpanna thAya che, teonI jaghanya sthiti bethI nava varSanI hoya che, ane utkRSTa sthiti karoDa pUrvanI hoya che. teonuM zarIra jaghanyathI bethI nava hAtharnu hoya che ane utkRSTathI pAMcaso dhanuparnu hoya che. 27. - have pudgalI ane apudgalI nAmano trIjo vicAra kahe che:dhammAdhammAgAsA jIvo kAlo ya khAyagaM ceva / sAsAyaNa uvasamiyaM apuggalAI tu eAI // 28 // artha-dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzastikAya, jIva, kALa, kSAyikabhAva, sAsvAdanabhAva, ane aupazamikabhAva e - ATha apaudgalika che. 28 orAlia veudia AhAraga tejasaM jhUNI mnno| ussAsaM nissAsaM kammaNa kammANi chAya tamo // 29 // vaggaNa aNaMta Ayava missakhaMdho acittmhkhNdho| vega khAovasamaM ujjoa puggala sue bhaNioM // 30 // . artha-audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa dhvani (bhASA), mana, ucchavAsa nidhAsa, kArmaNa zarIra, karma, chAyA (paDachAyo), vama eTale aMdhakAra, anaMtI vargaNA, Atapa, mizraskaMdha, acita
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI vicAra paJcAzikA. (1) mahAskaMdha, vedaka samakita, kSAyopazama samakita ane udyota e adAra pudgalika che, ema zrutamAM kahelaM che. 28-30. have samaThima manuSyanI gati ane Agati nAmano cotho vicAra kahe che:-- neraia deva agaNI vAu ya vajjia asaMkha jIvA o| sesA savve vi jiA samucchimamaNuesu gacchaMti // 31 // _____ artha-nArakI, devatA, atikAya, vAyukAya, asaMkhyAtA AyuSyavALA tiryaca ane manuSyo-eTalAne varjine vAkonA sarve saMsArI jIvo saMmUrchima manuSyamAM jAya che (utpanna thAya che). 31 neraiadevajualA vajjia sesesu jiivtthaannesu| saMmucchimanarANaM gamaNaM savve vi paDhamaguNaThANI // 32 // ____artha-saMmUrhima manuSyonI utpatti nArakI, deva ane yugaliyAne varjine bAkInA jIva sthAnakone viSe hoya che, ane teo sarva prathama guNasthAnamA vartanArA eTale mithyAdRSTi, antarmuhartanI bhavasthitivALA ane bethI nava muhUtanI kAyasthitivALA hoya che. 32 have paryAptinuM svarupa (pAMcamo vicAra) kahe che:AhAra sarIridiya usAse vaya maNe cha pjjttii| cau paMca paMca chappiya igavigalA'maNasamaNa tirie // 33 // artha-AhAra paryApti, zarIra paryApti, iMdriya paryApti, ucchAsa paryApti, vacana paryApti ane mana paryApti e cha paryAptio che. temAM ekendriyone pahelI cAra paryAptio hoya che, vikalendriya eTale dvaudriya, troM driya ane caturidriyane pahelI pAMca paryAptio hoya che, asaMjJI manuSya ane tiryacane eTale saMmUrchima paMcendriya manuSya ane
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) mUla tathA bhASAMtaraH ticane pahelo pAMca paryAptao hoya che, tathA saMjJI - garbhaja tirtha hone chae paryApta hoya ke. ganbhaya nara niraesa chappiya pajjAMta paMca devANa / jaM tepsiM vayamANaM donha va pajjatti samakAlaM // 34 // artha -- garbhaja manuSyo ane nArakIone cha paryApsio hoya che, tathA devatAone pAMca paryAhio hoya che, kAraNake devatAo vacana ane mana saMbaMdhI ve paryAptio samakALe ( ekI vakhate) ja thAya ke. zrIrAjaprakrIya upAMga viSe kAM che ke - " sthAra pachA te sUryAbha devatA pAMca prakAramA paryApta bhAvane pAmyo. te A pramANe AhAra paryApta indriya paryApta, zarIra paryApti, ucchAsa paryApti tathA vacana paryApti. " 34. uralave udAhAre chaha vi pajanti jugavamAraMbho / tirahaM paDhamegasamae bIA aMtomuhuttiA havai ||35|| artha - audArika, vaikriya ane AhAraka zarIravALAne chae paryAptaono AraMbha samakALeja thAya che. temAM te traNe zarIravALAne pahelI AhAra paryApta eka samayamA thAya che| ane bIjI zarIra paryApta aMtarmuhUrta thAya che. 35. pihU pihU asaMkhasamaiya aMtamuhuttA urAlicauro pi / pihU pihU samayA cauro huMti viuddiAhAre // 36 // artha -- auArika zarIravALAne cheTTI cAra (iMdriya, ucchAsa, vacana ane mana ) paryAptio jadA jUdA asaMkhya asaMkhya samayavALA aMtarmuhUrta thAya che, tathA vaikriya ane AhAraka zarIravALAne e cAre paryApta bhinna bhinna samaye samaye thAya che eTale ke pahele samaye iMdriya paryApta, bIje samaye ucchAsa paryApta, trIje samaye vacana paryApti ane cAye samaye mana paryApti. e pramANe thAya che. 36
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicAra paJcAzikA. ( 83 ) chahaM vi samAraMbhI paDhamA samaNa aMtamuha bIA / ti turia samae samae muresu paNa chaca igasamae ||37|| artha - - devatAone chae paryAptano AraMbha samakALe thAya che. pachI temAMnI pahelI AhAra paryApti eka samaye pUrNa thAya che, bajI zarIra paryA aMtarmuhUrte pUrNa thAya che, trIjI ane cothI eka eka samaye thAya le eTale ke trIjI iMdriya paryApti eka samaye thAya che, cothI ucchAsa paryApta tyAra paMchInA va je samaye thAya he. tathA pAMcamI vacana paryApta ane chuTTI mana paryApti ekaja samaye thAya ke. je jIvo potapotAnI paryAptio baDe aparyAptA chatAna kALa dharma pAme che, teo paNa pahelI traNa paryAhione to samApta eTale pUrNa karIne pachI eka aMtarmuhUrtamAM AyuSya vAMdhIne ( AyuSyano baMdha karIne) ane tyAra pachI abAdhAkALa rUpa aMtarmuhUrta sudhI jIvIne pachI ja mare che, paNa te pahelAM maratA nathI, kAraNa ke AvatA bhavanuM AyuSya AhAra zarIra ane indriya etraNa paryAvaDe paryAptA dharalA jIvo ja bAMdhe che, ( ane AgAmI bhavanuM AyuSya saMdhyA vinA jIva marato nathI temaja jaghanya aMtarmuhUrta jeTalA paNa abAdhA kALa vinA te Ayu udayamAM AvatuM nathI tethI upara kaheluM yukti yukta che. ) 37. * so laDie pajjanto jo ya marai pUriDaM sapajjati / laddhi apajasto puNa jo marai tA apUritA // 38 // artha - je (jo ) poganI paryAtio pUrNa karIne mare, te labdhi paryApto kahevA che, ane je jIva potAnI paryAptio pUrNa karyA pahelI marI jAya te labdhi aparyApto kahevAya che, 38. najjavi pUrei paraM pUrirasai sa iha karaNaapajjanto / so puNa karaNapajjo jeNaM tA pUriA huti // 39 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA. bhASAMtara artha--jeNe potAnI paryAptio hamaNAM pUrNa karI nathI, paraMtu AgaLa upara avazya pUrNa karavAno che, te karaNa eTale zarIra indriyAdi vaDe aparyApto hoya tyAM sudhI karaNa aparyApto kahevAya cha, ane jeNe povAnI paryAptio pUrNa karI hoya che te karaNa paryApto kahevAya che. 39. have alpa vahutva nAmano chaTho vicAra kahe che:-- nara nerahaA devA siddhA tiriA kameNa iha hoti / thova asaMkha asaMkhA aNaMta guNiA aNaMtaguNA // 40 // artha--manuSyo sauthI thoDA che, tenAthI asaMkhya guNA nArakI ke, venAthI asaMkhya guNA devatAo che, tenAthI anaMtaguNA siddho che, ane tenAyI anaMtaguNA tiryaco che, ema anukrame jANavU. A alpa bahutva pAMca ganinI apekSAe kahelaM che. 40 nArI nara naraiA tiristhi sura devI siddha tiriA y| thova asaMkharaNa cau saMkhaguNa'naMtaraNa duni // 41 // artha--manuSyakI svIo sauthI thoDI che, tenAthI cAra asaMkhya guNA che, eTale ke manuSyanI strIothI manuSyo asaMkhya guNA che, ahIM saMmUrchima manuSyo paNa bheLA levA, kemake ahIM vedanI vivakSA nathI.+ tenAthI nAvIo asaMkhya guNA che, te. nAthI tiryacanI strIo asaMkhya guNI che, ane tenAthI devatAo asaMkhya guNA che. tathA devatAothI saMkhyAta guNI devIo . . tyAra pachI be anaMtaguNA che, eTale devIothI anaMtaguNA siddha che, ane tenAthI paNa anaMtaguNA tiryaco che. (mrakSma bAdara nigodanA + puruSavedI ne napuMsakataMdI banne nara zande levA. saMmaDima manuSya napuMsakavedI ja hoya che ane asaMkhyAtA hoya che. puruSavedI karmajato saMkhyAtA joya che.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI vicAra pazcAzikA.. ( 85) jovo aMdara gaNavAthI ) A alpa bahutva ATha gatine AzrAne kaheluM che. 41. have ekendriyAdikanuM alpa bahutvaM kahe che:-- paNa cau ti dudha aniMdia eniMdiya seMdiAkamA huti / thovA tiati ahiyA do NaMta guNA visesa hiA // 42 // artha - paMcendriya sauthI thoDA he, tenAthA caturiMdriya adhika che, tenAthI trIMdriya adhika che, tenAthI dvIMdriya adhika che, tenAthI aniMdriya eTale siddho anaMtaguNA che, tenAthI ekendriya (vanaspati nigoda vigere ) anaMtaguNA che, ane tenAthI sendriya (ekendriya dvIndriya vigere ) vizeSAdhika che, 42. have sakAyanuM alpa bahutva kahe che:-- tasa te puDhavi jala vAyukAya akAya vaNassaha sakAyA / thova asaMkhaguNAhi taNio do NaMta guNa ahiaa||43|| artha -- sauthI thoDA trasa jIvo he, tenAthI tejaskAya a saMkhya guNA che, tenAthI pRthvIkAya adhikA che, tenAthI apkAyaadhikA che, tenAthI vAyukAya adhikA che, tenAthA akAya eTale siddho anaMtaguNA che, tenAthI vanaspatikAya anaMtaguNA he, ane tenAthI sakAya adhikA che. 43. ahIM akAya zabde siddhI jANavA ane sakAya zabde sarva saMsArI jI jAgavA. have jIvAjAvA dinuM alpa bahutva A pramANe:-- jIvA puggala samayA davva paesA ya pajjayAceva / dhovA tA tA visesamahiA duve paMtAM // 44 // artha -- jIva, pudgala, samaya, dravya, pradeza ane paryAyo-e
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ (86) mUla tathA bhASAMtara. anukrame thoDA, anaMtaguNA, anaMtaguNA, vizeSAdhika, ane chellA be anaMtaguNA e pramANe che. vizeSArtha--pratyeka jIvA anaMtAnaMta pudgalotho baMdhAyelA prAye hoya che, ane padgalo jIva sAthe baddha ane asaMvaddha ema banne prakAranA hoya che, tethI jIva pudgalo karatAM stoka che. jIvathI anaMtaguNA pudgalo che. kAraNa ke je tejamAdika zarIra jIve grahaNa karelA che, tenA pudgalo parimANane AzrIne jIva karatAM anaMna guNA . tathA taisaja zarIgthI pradeza parimANamAM anaMtaguNA kArmaga pradezo che. e pramANe te taijasa ane kArmaNa jIva pratibaddha jIva karatAM anaMtaguNA che, ane jIva vimukta jIve grahaNa karIne mUkI dIpelA te karatAM paNa anaMtaguNA che. bAkInA zarIra saMbaMdhI vicAra ahIM karavAmAM Avyo nathI. kAraNake te grahaNa kara ne mRkalA paNa potapotAnA sthAnamAM nainasa kArmaNane anaMtabhe bhAge che. A pramANe taijasa zarIranA pudgalo paNa jIva karatAM anaMtaguNA che, to pacho kAryaNAdi pudgala gazi sahita karIye, tyAre anata. guNA yAya, temAM zuM kahe ? tathA audArika padara prakAranA prayo- . gathI pariNata evA pudgalo stoka (the DA ) che. tenAthI mizra pariNata pudgalo anaMtaguNA che prayogakRta AkArane jeNe sarvayA tajyo nathI, ane je svabhAve (vizrasA pariNAme (pariNAmAMtarane pAmelA che, evA mRtakalevarA dika vizrasA che. athavA audArikA. dika vargaNArupa vizrasA pariNAma pariNamelA chatAM je jIva prayoga vaDe ekendriyAdi zarIra vigere pariNAmAMtarane pAmela hoya che, te mitra pariNata pudgalo kahevAya he. ahIM ziSya prazna kare che ke-prayoga pariNAma paNa eja prakArako hoya che, to e bemAM vizepa | che ? .." teno usara-he ziSya ! sAraM kahe, satya ke. paNa prayoga
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ fvvvvv ...... www zrI vicAra paJcAzikA. (87) pariNatane viSe vizrasA pariNAma utAM paNa tenI vivakSA karA nathI. A pramANe yogasA karatAM vizrasA anaMtaguNA che. te karatAM paNa vizrasA pariNata pudgalo anataguNA che. kAraNake jIva agrahaNa prAyogya paramANu Adi paNa grahaNa prAyogya karatAM anaMtaguNA ke. e pramANe traNe prakAnA sarva pudgalo paNa jIva karatAM anaMtaguNA che. 2 pudgalo karatAM samayo anaMtaguNA che. zI rIte ? samaya kSetrane viSe-aDhIdvIpane viSe je dravyAMnA paryAyo che, te eka eka paryAyomAM vartamAna samaya varta che. e pramANe vartamAna samaya ahI dvIpanA dravya paryAya guNo thAya che. te rIte gaNatAM vartamAna eka samaya anatA samaya rUpa thAya che. tethI vartamAna samaya paNa pudgalo karatAM anaMtaguNA thAya che. kemake eka dravyanA paryAyAnuM paNa anaMtAnaMtapaNuM che. vaLI kevaLa A aDhI dvIpamA rahelA pudgalo karatAMja anaMtaguNA samaya cha, ema nahIM, paraMtu sarva (AkhA) lokamA rahelA dravyonA paryAyo karatAM paNa te ( samaya ) anaMtaguNA che Ano vistAra grAMtarathI nANI levo. 3. samaya karatAM dravyo vizeSAdhika che. kevI rote ? te kahe che-sarva samayo uparAMta vAkInA pratyeka dravyo jIva pudgala dharmAstikAya vigairene te trIjA volamAM kaDela samayamA kSepana karIye, to te kevaLa samaya karatAM samasta dravyo vizeSAdhika ja thAya che. paNa sakhyAta guNA vigere thatA nathI, kAraNa ke samaya dravyanI apekSAra jIvAdika zeSa dravyo ochA che tethI. 4. ahIM ziSya prazna kare che ke-addhA samayane dravyaja zA mATe kaheg joie ? uttara - samaya skaMdhanI apekSAe padArthapaNAna paNa temAM pUjyamAnANuM che tethI. te A pramANe-jepa skaMdha dravya tarIke siddha che, ane skaMdhanA avayavo pradezapage siddha che, tema samaya skaMdha vartI samayo pradezo che, ne samaya skaMdha te dravya che. 4. dravya karatAM pradezo anaMtaguNA che. zI rIte ? te kahe che-addhA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ (88) mUDa tathA bhASAMtara. samaya dravya karatAM AkAza pradezo anaMta guNA che, tethI karIne pradezo anaMtaguNA che. 5. pradezo karatAM anaMtaguNA paryAyo che. kAraNa ke eka eka AkAza pradezamA anaMtA agurulaghu paryAyo raheLA che, mATe 6. 44. have apradeza ane sapradeza pudgalanu svarupa kahe cha:davve khitte kAle bhAve apaesa puggalA cuhaa| sapaesA vi ya cauhA appabahuttaM ca aiesiM // 45 // artha-apradeza pudgalo (paramANuo ) dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI ema pAra prakAre cha, sapradeza pudgalo paNa eja pramANe cAra prakAranA che. teornu-apradeza ane sapradeza pudgalornu alpa bahuva jANavu. 45. have apadezanu svarupa kahe cha:davveNa paramANU khetteNegappaaisamogADhA / kAlaM.gasamaiA bhAvejegaguNavannAI // 46 // artha-paraspara nahIM maLelA paramANuo dravyathI apradeza pudgalo thAya che, eka AkAza pradezane vyApIne rahelA paramANuo kSetrathI apradeza pudgalo kahevAya che, eka samayanI sthitivALA paramANuo kALathI apradeza pudgalo kahevAya che, tathA eka guNa varNAdike rahelA paramANuo bhAvathI apradeza pudgalo kahevAya che. bhAvArtha eche ke-pAye karIne je paramANuo paraspara maLelA na hoya, te dravyayI Adeza pudgalo kahevAya che. je paramANuo eka eka AkAza pradezamAM avagAhIne rayA chavAM potapotAnA kSetrane choDe nahIM, te kSetrathI apradezI pudgalo thAya che. jyAre jyAre potapotAnA kSetrane choDIne paramANuo. bIjA bIjA kSetramA saMcAra kare-gati
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vivAha pazcAzikA. kare. ( jAya ) ane dareka sthAne eka eka samaya mudhI sthira rahe, tyAre tyAre teo kALadhI apradezI pudgalA kahevAya ke. tathA je paramANuo varNathI eka guNa athavA eka guNa pItAdika varNavALA hoya, gaMdhathI eka guNa surabhi Adi gaMdhavALA hoya, rasathI eka guNa tikta (kaDaM ) Adi savALA hoya, tathA sparzathI eka guNa rukSa (lukhuM ) ne eka guNa zIta sparzavALA athavA eka guNa rukSa ne eka guNa uSNa sparzavALA athavA eka guNa snigdha eka guNa zIta sparzavALA athavA eka guNa snigdha eka guNa uSNa sparzavALA hoya, te paramANuo bhAvathI apradekSa pudgalo kahevAya che. 46. apaegA o ee vivarIa sapaesagA sayA bhaNiyA / bhAkAdakhi apaesA thotrA tini ya asaMkhaguNA // 47 // artha - - e pUrva gAthAmAM kahelA apradeza pudgalothI je viparIta hoya, tene niraMtara sapradeza pudgalA kahyA che. eTale ke je paramANuobe ke tethI adhika paraspara maLelA hoya, te dravyathI sapradeza pudgalo jANavA. je be Adi paramANuonA skaMdha ve Adi AkAza pradezane avagAhana karIne rahela hoya te kSetrathI samadeza pudgalo jANavA. je paramANu skaMdho ve samayathI AraMbhIne asaMkhyAtA samaya sudhInI ( bhinna bhinna AkAza pradezamAM ) sthitivALA hoya, te sarve kALI samadeza pudgalo jANatrA tathA je paramANu skaMdha ve guNa varNAdithI AraMbhIne anaMtaguNa varNAdivALA hoya, te sarve bhAvathI sapradeza pudgalo jANavA. have apradeza ane samadeza pudgalonuM alpa bahutva kahe che:-bhAvathI apradezI pudgalo sAthI thoDA che, tethI kALa amadezI pudgalo asaMkhya guNA che, tethI dravya amadezI pudgalo asaMkhya guNA che, ane tethI kSetra apradezI pudgalo asaMkhya guNA che, 47.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90) mUla tathA bhASAMtara. khitta apaesagAo khitte sapaesa asaMkha gunniaao| daka bhAva sapaesA visesahiA sue bhaNiA // 18 // ...artha-kSetra apadeza pudgalothI kSetra sapradeza pudgalo asaMkhya guNA che, tethI dravya sapradeza pudgalo vizeSAdhika che, tethI kAla sapradeza pudgalo vizeSAdhika che. ane tethI bhAva sapradeza pudgalo vizeSAdhika che. 48. ____ have kaDajummAdika- svarupa (AThamo vicAra) kahe cha:kaDa teue ya dAvara kaliu ya taha saMhavaMti jummAo / avahIramANa cau cau cau ti dugegAo ciTThati // 49 // artha-kaDa jummA, tretAjummA, dA rajummA ane kaliyugajummA e cAra jummA che. temAM je saMkhyAmAMthI cAra cAra kADhatAM vAkI cAra rahe. te kaDajummA, traNa rahe te tretAjummA, be rahe te dAvarajummA ane eka rahe te kaliyugajummA. 49. vistarArtha-jummA eTale rAzi (samudAya) kahevAya cha, kaDa vigere zabdo sAthe jugmA zabda joDavAthI kaDa jummA, tretA jummA, dAvara jummA ane kaliyuga jummA e cAra jummA thAya che. koi paNa rAzImAthI cAra cAra kAhI letAM (cAre bhAMgatAM) cAra, traNa, be athavA eka vAkI rahe che. te A pramANe-eka jIva, dharmAstikAya, adharmAstikAya tathA lokAkAza te darekanA pradezo asaMkhyAtA che ane paraspara tulya che. tenI asat kalpanAe vIzanI saMkhyA sthApIe, temAMthI cAra cAra kADhatAM vAkI cAra ja rahe che tene Agama bhASA vaDe kaDa jummA kahevAya che. 1. tathA asaMkhyAtI utsarpiNI ane avasarpiNIne viSe jeTalA samayo che, teTalA saudharma tathA izAna kalpane viSe devatAo che. tenI asat kalpanAe karIne traivIzanI saMkhyA sthApIe, temAthI cAra cAra letA (cAre bhAMgatAM) vAkI traNaja rahe the, vethI te tretA jummA kahevAya che. 2. eka eka AkAza
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAyasthiti prakaraNa. (11) pradezane avagAhIne anaMtA paramANu mudhInA skaMdho rahelA che, temanI asat kalpanAe karIne bAvIzanI saMkhyA sthApIe, temAthI cAra cAra letAM bAkI ve ja rahe che. mATe te dAvara jummA kahevAya che. 3. tathA paryApta vAdara vanaspati 1, vAdara paryApta 2, aparyApta vAdara vanaspati 3, bAdara aparyApta 4, bAdara 5, sUkSma aparyApta vanaspati 6, sUkSma aparyApta 7, sUkSma paryApta vanaspati 8, sUkSma paryApta 9, mUkSma 10, bhavya 11, nigodanA jIvo 12, vanaspatinA jIvo 13. ekendriya 14, tiryaMca 15, mithyAdRSTi 16, avirati 17, sakapAyI 18, chadmastha 19, sayogI 20, saMsArI jIvo 21, tathA sarva jIvo 22, e vAvIza jIva rAzIo ATha madhyama anaMte che to paNa asat kalpanAra karIne tenI pacIzanI saMkhyA sthApIe, temAMthI cAra cAra letAM vAkI eka rahe che, te kaliyuga jummA kahevAya cha, A jummAornu kArya-prayojana ( upayoga) mUtrathI jANo le. ahIM to tenuM svarupa mAtraja dekhADayuM che. ___ ive pRthvI Adika parimANa ( navamo vicAra) kahe cha:dhajavasa pariva biti ca samuna paNatha kha ja na bhavara vinasusa pamuti / jaganabhapa dha a igajiya hiani siniva jIsa puabha apara vaNakA // 50 // ____artha-pRthvI 1. jaLa 2, agni 3, vAyu 4, pratyeka vanaspati 5, dvIMdriya 6, zrIMdriya 7, caturidriya 8, saMmUchima manuSya 9, paMcendriya bhacara, jaLacara ane khecara 12, nArakI 13, bhavanapati 14, vyaMtara 15, sUrya 16, caMdra 27, nakSatra 18, vaimAnika devo 19, samudra 20, paMceMdriya saMmUrchima tiryaMca 21, e ekavIza prakAranA jIvo asaMkhyAtA jANavA. tathA jagatanA ( lokanA) AkAza pradeza 1, dharmAstikAyanA pradeza 2, adharmAstikAyanA pradeza 3, eka jIvanA pradeza 4, sthitinA adhyavasAya sthAna 5,
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) mUla tathA bhASAMtara. tathA nigoda zarIra 6, e cha paNa asaMkhyAtA jANavA. tathA siddha 1. nigodanA jIva 2, vanaspaginA jIva 3, samaya 4, pudgala 5, abhavya jIvo 6, bhavya jIvo 7, aloka 8, patita (paDavAi) jIvo+ 9, ane vanaspatikAyanI sthiti 10, e daza anaMtA jANavA. 50. iya suttAo bhaNiyA viAra paMcAsiA sapakhkhae / munisiriAnaMdavimalasUrivarANaM vijeeNa // 51 // artha-A pramANe muni zrI AnaMda vimala nAmanA sarivaranA vAnara nAmanA ziSye potAne mATe tathA anya jIvone mATe sUtramAthI uddharIne A vicAra paMcAzikA karI che. (A zlokamAM 'muni zrI AnaMda vimala mRrivara' e padanA aneka artha TIkAkAre karyA che, te A pramANe)-dharmadhyAnAdi rupa AnaMda baDe jeno pramAdarupI maLa naSTa thayo che, te AnaM vimaLa muni saMbaMdhI zrI ke0 lakSmI baDe yukta evA AnaMda vimaLa te muni zrI AnaMdabimaLa athavA muni zabda sAta saMkhyA vAMcI letA sAta prakAranI zrI-lakSmI vaDe zobhanA evA AnaMda vimaLa, te paNa muni zrI AnaMdatrimaLa athavA to jenAMthI (jenA De) munizronI zobhA cha (munio zobhe che), evA AnaMda vimaLa. e pramANe muni zrI AnaMdavimaLa artha jANavA. tathA sUrivaranA artha A pramANe-mUrionA madhyamAM eTale AcAyaune viSe je vara eTale zreSTha hoya te sUgvira kahevAya che. athavA sUri zrI hemavimaLa, temanAthI vara ke0 pradhAna AcAryapada jemanu che, te mUrivara muni zrI AnaMda vimaLa ane musvira e be padane ekatra karavAthI muni zrI AnaMdavimaLa mUrivara e Akho zabda thAya che. tenA ziSye A prakaraNa racyu che. tene viSa meM mUDha matine lIdhe kAi Agama viruddha lakhyuM hoya, to te Agamane jANanAra paMDitavaroe mArApara kRpA karIne zodha. 51. // iti vicAra pazcAzikAH // + sakita pAmyA pachI samakinathI paDelA.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIjinAyanamaH / / .. // zrIsamakItavicAragarbhita-mahAvIra jinastavana / / (mULa tathA artha sahita ) Exaxxxxxxxsaree duhA-praNamI pada jinavarataNAM, je jagane anukUla // jAma pasAye meM laghu, samakItarayaNa amUla // 1 // te jima vIre upadizyu, parakhadamadhya anUpa / tema hu~ varNavazuM have: samakIta zuddhasvarupa / / 2 // - artha-AkhA jagatane anukUla evA jinezvaraprabhunA padakamaLane pramANa karuM chu , kAraNa ke jenA prasAdathI amU ya evaM samya. stvaratna meM prApta kyu che, te anupama evA samakItanuM zddha svarupa zrIvIraparamA mAe bAra parakhadA madhya jevI rIve varNavyuM che, tevI rIte huM paNa atra kahuM huM // 2 // // DhAka pahelI // e choMDI kihAM rAkhI // e dezI // ekavidha duhavidha trividha cavidha valI, paNavidha dasavidha j.nno| ai samakItazivataratuM bIjaka, saMpratipareM mana ANore prANI // samakIta zuddha ArAdho, jema zivamAraga sAdhore. prANI ||shaas0||e aaNknnii| ___ artha-eka, be, traNa, cAra, pAMca yAvat daza prakAre samyakva kaI che, te mokSarupI vRkSanuM bIja che, ane te saMprati rAjAnoM peThe bhanyajIvoe hRdayamA ANavaM, kayu cha ke-egaviha, daviha,
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ (94) mUla tathA artha sahita. tivihaM, cauhA paMcaviha dasavihaM sammaM // murakataruvIyabhUyaM / saMpairAyASapArijA // 1 // ekavidha tuja ANA rucI duvihA, dravya bhAvathI kahiye / nizcayane vyavahAre athavA, samakIta duvidha saddahiye re // ||praa0 sa0 // 2 // artha-he prabhu ! ekapakAranuM samakIta te tArI ANArUcirupa ane be prakAra- samakIta te dravyathI ane bhAvathI, athavA nizcayayI ane vyavahArathI, ema ve prakAre zraddhA karavI. // 2 // sadahaNAzuddhi tuja Agama, paramAratha navi jaanne|smkiit dravyathakI tasa kahiye, bhAvadhItatva vakhAre praa0s0||3|| ___artha-he prabhu ! tamArA Agamane viSe zuddha zraddhA hoya, ane paramArthathI ajANa hoya, tene dravyasamakIta kahevAya che. karjA che ke-tameva saccaM nissaMvakaM / jaM jiNehiM paveiyaM // tathA tanva eTale paramArtha jANanArane bhAvathI samakIta kahevAya che, kAM ke.-jIvAinavapayatthe / jo jANai tassa hoi sammattaM // 3 // mithyApudgalazuddhanu vedana, samakIta dravya khaave| bhAvadhI tatvaruci paNa timhij| tatvarucipari bhAve re praa0s0||4 ____ artha-zuddha, mizra, ane azuddha evA mithyAtvanA traNa puMja thAya che, temAthI je zuddha puMjanuM vedavU tenuM nAma dravyasamakIta kahevAya, ane upara kahyA mujaba tatvanI paribhAvanA vALI je ruci teja nAma bhAvasamakIta che. // 4 // pudgalarUpI arUpIapudgala, epaNa vividha tuM dekhe |kssaayopshmik vedaka pudgala, zeSa apudgala lekhe re ||praa0s0||5|| artha-he prabhu ! pudgalika samakIta te rUpI, ane apudga
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakItavicAragarbhita-mahAvIra jinastavana. ( 95 ) lika samakIta te arUpI, ema paNa be prakAre tame dekho cho, arthAt kSAyopazama ane dedaka e banne pudgalika che, ane zeSa rahelA kSAyaka upazama ane sAsvAdana, e RNa apudgalika che. A viSayamAM vicArapaMcAzikAmAM kayuM che ke-dhammASammAgAsA / jIvA kAlo ya khAimaM caiva // sAsAyaNa upasamiyaM / apuggalAi tu eyAI // 1 // urAliya ubviya / AhAraga teyasa ,juNI maNo / u. sAsaM nissAsaM / kammANi chAya tamo // 2 // vagaNaaNaMta A. yava missamakhaMdho acittamahakhaMdho // veyagakhA uvasamaM / ujjeya puggalamukhe bhaNiyaM // 3 // 5 // nizcayasamakIta zubha Atamano,jJAnAdika pariNAma athavA AtamasamakIta kahiye,guNa guNI bheda na ThAma re ||maa0s0|| artha- AtmAno zubha evo je jJAnAdika pariNAma, te nizcaya samakIta kavAya, athavA AtmA potena paNa nizrayasamakIta kahevAya, kAraNake jJAnAdika te guNa che ane AtmA te guNI che, to guNa ane guNIvacce medasthAna nathI. kaheluM che ke-Atmaiva jhA. nadarzana-cAritrANyathavA yateH // yattadAtmaka evaiSa / zarIramadhiti. dhRti // 6 // mithyASTitaNI saMstavanA,tyAgAdika vyavahAra / valI ya nisargAparaadhigamathI, vihuMbhede niradhAre re||praa0s0||7|| artha-mithyASTionI stuti Adino tyAga te vyavahAra 'samakIta kahevAya, eTale prathAnI gAthAmAM kahela te nizcaya ane A bIjaM vyavahAra ema be bheda thayA. valI nisargasamakIta ane apara eTale vIju adhigamasamakIta, ema paNa be prakAra thAya che. vyavahArasamakIsanA saMbaMdhamA guNasthAnamArohamAM kahela che kedeve gurau ca saMye ca / sadbhakti zAsanonnati // ato'pi karotyeva /
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) mUla tathA artha sahita. sthitistUrye guNAlaye // 1 // nisarga ane adhigamasamakIvanA svarUpa upara dRSTAMta have kahe che // 7 // jima koi mAraga bhUlA paMthI, bhamato mAraga Ave / koika upadezika yoge, koika thAga na pAve re / prA0sA0 // 8 // artha-- jaima traNa manuSyo mArge cAlatAM bhUlA paDyA, temAMthI eka manuSya svayameva icchita sthAnake AvI pahoMcyA, ane bIjo puruSa koine pUchI pUchIne AvI pahoMcyo, ane trIjo manuSya to icchitasthAnake pahoMcyoja nahi // 8 // valI A viSayamAM jvaranuM dRDha karatAMkAM kahe che jvara paNa saheje oSadhayogeM, jAye eka na jAya / mAraga jvaradRSTAMte samakIta, iNIpareM dvividha thAya re || prA0sa0||9|| artha -- jema jvara (tApa) paripakka thAne potAnI meLe vinAza pAme, athavA koine auSadhIdvAra e vinAza pAme, ane koino jvara vinAza pAmeja nahi, tema paMthI ane tApa e ve dRSTAMte karIne nisarga ane adhigama e ve prakAranuM samakIta thAya che, // 9 // te kahe che:jAtisamaraNa pramukhakI je, tAsa nisarga vicAro / gurupadezathakI AvyuM te, adhigama citta dhAro re / praa0s0||10|| Podg artha - jAtismaraNapramukhathakI je samakIta thAya che te nisargasamakIta kahevAya, ane gurumahArAjanA upadezaAdi kI je samakIta thAya, te adhigamasamakIta kahevAya, ane koi abhavyAdikane to bilakula samakIta thatuMja nathI. // 10 // kAraka rocaka dIpakabhede, trividhe paNa e bhAMkhyuM, athavA upazama kSAyopazamika kSAyikabhede dAkhyuM re // praa0s0||11 artha - kAraka rocaka ane dIpaka ema traNa prakAre samakIna
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakItavicAragarSita-mahAvIra jinasta vana. (17) kA che, athavA upazama.kSAyopazamika ane lAyaka ema paNa traNa prakAre samakIta kartuM che. // 11 // teM jima bhAMkhyu tetima kIg,te kAraka tasa khAsa tuja dharmoM pareM rucithI rocaka, nahi kiriyA abhyAmare ||praa0s0||:2 ____ artha-he prabhu ! zAstramA jema tame kahAM che temaja je kare tene kArakasamakota kahevAya, ane zAstramA kahyA pramANe kriyA kare nahi, paNa phakta rucimAtra pUrNa hoya, tene rocakasamakIta kahevAya. kayuM che ke-yayA yathA cAcaraNaM jinoditaM / tathA tathA yatra sati pravartate // tadaMgasamyaktvamidaM pracakSate / nathA vizuddhaH khalu kArakaM jinAH // 1 // vihitAnuSTAnaM prati-bhAvavizuddharatIvavimalAyAH // prarovayatIti kRtvA / rocakamidamAha samyaktvaM 2 // 12 // mithyAdRSTithako paNa pa.te, dharmakathAdika sAre / dIpakapareM parane dIpAve, te dIpaka upacAraM re ||praa0s013|| __ artha-pote mithyAdRSTi hoya, ane aMgAramardakaAcAryanI mAphaka dharmakathAdika saMbhalAvIne vIjAone dIpakanI mAphaka dIpAve, arthAt bojAone samakIta pamADe tene dIpakasamakIta kahevAya, tenuM bIjUM nAma vyaMjakasamakIta paNa kahevAya che, tAtvikarIte A samakota nathI, mAtra upacArathI kA che ke-svayaM mithyASTistadapi ca janaM dharmakathayA / muhuH samyagmArga nayati ca hitaM caiva vadati // taduktaM samyaktvaM hyupacaritavRttyA jinamate / tathA dharmAdInAM prakaTanatayA vyaMjakamiti // 1 // punarapyuktaM-vihiyANuTANaM puNa / kAragamiha royagaM tu saddahaNaM / micchaddiTTI dIvai, jaM tatto dIvagaM taM tu // 2 // 13 // te samakIta jima pharasyuM jIve, tima tuja Agala dA / tuja Agama naya nyAya sudhodadhi-paramAratharasa cAluM re||14|| artha-he prabhu! A saMsAracakramA bhamatAM thakAM A jIve jevI 13
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ (98) mUla tathA artha sahita. rIve samakIta meLavyu, eTale pharamyu, te tamArA Agala havenI vInI DhALamAM kahuM chu. valI te kahevAthA tamArA Agama eTale siddhAMtamA kahelA naigamAdika naya ane sampatigraMthAAdimAM vatAvelo nyAya, se rupI sudhA kahenA amRta teno udadhi eTale samudra, temA rahelo paramArtharasa tene huM cAkhu arthAt anubhavU. // 14 // iti. ||ddhaal biijii|| zrI sImaMdharasAheba suNajo, bharatakSetranI vAyo re // e dezI // vIrajiNesara sAhiba suNajo, nijasevaka aradAsare / dInadaya.kara ThAkura Apo, tumha caraNe muja vAsa revii0|1| ___ artha-he vIraparamAtmA ! tamAro sevaka je hu tenI araja sAMbhaLo ? he dIna upara dayA karavAvALA ThAkora ! mane tamArA caraNakamalamAM vasavAne Apo ? // 1 // sokAkAze rahyo avinAkhI, bhAve anAdianaMtare / e bhavacakrataNA duHkha bahulA,bhogavIyAM bhagavaMta revii02| ___ artha-jainazAsanamA cha dravya kayAM che, tenA nAma-dharmAstikAya 1, adharmAstikAya 2. AkAzAstikAya 3, jIvAstikAya 4, pudgalAssiya 5, ane kAla 6, temAMtho je AkAzAstikAya che tenA be vibhAga cha, eka alokAkAza che, ane bIjo lokAkAza, teSAM phakta Aphazadravya ekaja aloAza che, ane dharmAstikAya bhAdi paMcAstikAyathI bharapUra lokAkAza che, te lokAkAzamAM anAdianatabhAve avinAzIpaNe bhavacakra rahelo che, te madhye bhramaNa karatA A saMsArI jIve he bhagavan bahulAM duHkha prApta kayA~ chaH // 2 // sUkSma nigoda vasyo hu~ svAmI, anAdi vaNassai nAma re / tihAM meM kIdhA anaMtA pudgl-praavrtvinnsvaamirepii03|
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakItavicAragarmita-mahAvIra jinastavana. ( 99 ) __ artha-anAdi vanaspati, sUkSmanigoda ane avyavahArarAzi, e traNa nAma jenAM che, tenI aMdara he svAmI meM tamArA alaMbanavinA anaMtA pudlaparAvartana karyA che. // 3 // avyavahArarAzaM ima vasio, kAla anaMto bhoge re / karmapariNAmanRpati Adeze, tAdRza bhaetAyoge re|vii0||4|| ___ artha-te avyavahArarAzimA pharmapariNAmanRpatinA (jIve karelAM zubhAzubha karma te rUpI rAjAnA) hukamathI mArAmAM tAdRza bhaktivyatAno joga chatAM paNa anaMtakAlano bhogavaTo prApta karyo. // 4 // tihAM eka zvAsozvAsamAM kIdhAM, bhava satara jAjherA re| e duHkha tujaviNa kuNa choDAve,svAmI muja bhavaperArAvI5 ____artha-tyAM (avyavahArarAzimAM) eka zvAsozvAsamA AjIve kaMika adhika satarabhava karyA che, eTale satara vAra janma maraNa karI cukyo, ane aDhAramI vAra janma thayo kharo, paNa maraNAMta pahelo zvAsozvAsa puge thai jAya che. tethI.ika adhika satara bhava hyA che. A asahya duHkhayukta mArA bhavapherA te thako he svAmo ! tamArA vinA koNa choDAve ? // 5 // vyavahArarAzI lai utkarSe, kAla anaMta anaMto re / sthUlanigodane pRthvI pANI,teja anila trasa jNtorevii06|| ___ artha-- avyavahArarAzimA rahetAM thakAM pariNAmano utkarSa thavAthI saMsArIjova vyavahArAzimAM Ave che. te vyavahArarAzi kone kahevAya ke, je vAdaranigoda, pRthvI, pANI, teja, (agni ) vAyu pratyeka vanaspati, ane trasakAya, temAM paNa anaMtane paNa anaMtaguNo karoye teTalA kAla sudhI A jIva rahe che. // 6 // tihAM paNa hu~ vasio tuma pAkheM, mithyAmatane jore re| harihara deva karI meM mAnyA,tuMna caDhyo mana more re ||vo07||
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 100 ) mUla tathA artha sahita. artha--te vyavahArarAzimAM paNa he svAmI ! huM tamArAvinA sakala duHkharUpI vRkSay vIja bhUta je mithyAtva, tenA joravaDe karI caturgatirUpa je saMsAra. tene viSe rahyo. ane tyAM jenAmAM devapaNuM na hoya evA hari (kRSNa) ane hara (mahAdeva) ityAdikane meM deva karIne mAnyA, ane jemA devapaNuM che evA tame teNe to mArA manamA praveza paNa karyoM nahi. // 7 // teNe meM chedana bhedana tADana, bhUkha tRSA gurubhAra re / garbhavAsane janma jarA duHkha, bhogaviyAM niradhAra re|vii08 artha-teNe karIne mAre jIve chedana (avayavonuM jadaM paha) bhedana (vicArayukta thaq) tADana (phuTavU) bhUkha, tRSA, gurubhAra, garbhAvAsa, janma, jarA, roga, zoka, iSTaviyoga, aniTasaMyoga, IrSA, viSAda, maraNAdika dAruNa duHkha prAya anaMtavAra anubhavyA eTale bhogavyAM che. // 8 // ima caugaibhavanA duHkha pharasI, vAra anaMtI anANo re / pAlAdRSTAMte iga pudgala, parAvartasthiti ANI re ||vii0|9|| artha evI rIte caturgatirUpa bhava eTale saMsAranA anaMtA duHkha pharamIne pAlAne dRSTAMte (jema dhAnyano pAlo hoya temAM thoDaM thoDaM dhAnya nakhAtuM jAya, ane 6Nu ghaNuM dhAnya va hAtuM jAya te pAlo) keraleka kAle laghu thai jAya te dRSTAMte ghaNAM 6NAM karma nirbharatA jAya, ane thoDA thoDAM karma baMdhAtAM jAya, tethI karmanI sthiti vAkI rAkhe. // 9 // bhavyapaNAdikane paripAkeM, girisiridupala nyAyeM re / adhyavasAya vizuddhakaraNa je.anAbhogathI thAya re vI010 artha--syAM jIvane bhavitavyatAnA paripakathako parvata uparathI paDatI nadInI, dhArAnIce Avelo patthara gholanA ghaMcanA khAvo
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakotavicAragarbhita-mahAvIra jinastadhana. (101) koika AkArane prApta thAya che, te nyAyeM AtmAnA adhyavasAyana vizuddhapaNuM anAbhogathI (aNupayogathI) thAya che. // 10 // te trividhe bhAMkhyuM tihAM pahelaM, yathApravRtti valI bIju re / kara apUrava nAme kahIye, anitikaraNa te trIjurevI011 artha--adhyavasAya traNa karaNarUpe che, temA pahelA karaNana ma yathApravRttikaraNa, bIjAnuM nAma apUrvakaraNa ane trIjAnuM nAma anivRttikaraNa. // 11 // yathApravRttikaraNe AyuviNa sAta karama karI khINa re| koDAkoDI sAyara igplno,asNkhybhaagthiinnre|vii.12 ___artha-yathApattikaraNane viSe AyuvinA sAta karmanI sthiti eka koDAkoDI sAgaropamamA palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna rahe che. AThe karmanI sthiti viSe kahAM che ke-mohe koddaakoddii| sattari vIsaM ca nAmagoyANaM / / vIsayarANi cauNDaM tittIsayarANi Aussa // 2 // 12 // ihAM karkaza niviDa gupila jima graMthI, bhedana dukara kaamre| karmapariNAmajanita ghana jIvanA, rAgadveSa pariNAma re vI013 artha-atrAMtare jIvane karmapariNAmananita dhana rAgadveSanA pariNAmarupa karkaza, nibiDa, ciramaruDha gupila (meDhAMnAM zIgaDAMnI peThe) durbheda, evI graMthI hoya che, kahyu che ke-gaThitti sudupbheo / kakkhaDaghaNarUDha gUDhagaMThida // jIvassa kmmjnnio| ghaNarAgadosapariNAmo // 1 // 13 // te graMthI navI bhedI jIve, pahelI iNe sNsaare| vAra anaMtI abhavya paNa Ave, graMthIlageM niradhAra re / / vI0 // 14 // artha-te graMthI A saMsAramA jIve pUrva koi vakhata bhedI nathI,
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 102) mUla tathA artha sahita. kAraNake graMthI mudhi abhavya jIva paNa anaMtavAra Ave che. te mATe pravacanasAroddhAramA kahAM che ke-karaNaM ahApavataM / apuvamaniyaTTimeva bhavANaM // iyaresiM paDhamaM ciya / bhaNNA karaNaMti pariNAmo // 1 // 14 // bhavya abhavya rahe tihAM graMthI, saMkhya asaMkhyo kaalre| arihaMtAdikanI rudhi dekhI, saMyamane ujamAla re|bii0|15| artha-te graMthA zasudhi bhavI ane abhavI jIva arihaMtAdikanI rudhi dekhatA thA saMyamane viSe ujvala pariNAmavAlA thayAthakA saMkhyAtA ane asaMkhyAtA kAlamudhI paNa rahe che. // 15 // ihAM lahe zrutasAmAyakadravye, zeSa lAbha nahi tAsa re| tihAthI veke paNa jAye, paNa nahi zivapuravAsa re vI016 artha-zruta sAmAyaka 1, samakItasAmAyaka 2, dezaviratisAmAyaka 3, sarvaviratisAmAyaka 4, e cAra sAmAyakamAMthI atrAMtare zrutasImAyaka te paNa dravyathI hoya, paNa te abhavyajIvane zeSasAmAyakano lAbha prApta thAya nahi. AvazyakaTIkAmA kAM che ke-abhavyasyApi kasyacidyayApratikaraNato graMthimAsAdya dAdi vibhUtidarzanataH prayAjanAMtarato vA pravartamAnasya zrutasAmAyikalAbho bhavati, na zeSa lAbha iti. valI ahIM dezaUNA dazapUrvano abhyAsa karI mithyAtvasahita kriyAnA valavaDe karIne navagraiveyakasudhI paNa jAya, paNa mokSa. prApti thai zake nahi, te mATe kalpabhASyamAM va yuM che ke-caudasa dasaya Abhane / niyamA sammatta sesabhee jayaNA iti. // 16 // koika bhavya mahAtamA tehamAM, jehane bhavano pAra re / nizatakuThAradhAreM jima tatakhiNa, bhede bala manohAra re|| ||vii0 // 17 // 'artha-graMthIdezamudhI AvelA jIvomAMthI koika bhavyamahAtmA samAsana paramanirvRttimukhasamullasita pracuradurnivAravIryaprasaratIkSNaku.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakIta vicAragarmita-mahAvIra jinastapana. (103 ) ThAradhArAvaDe kaThina gAMThane manohara barapUrvaka bhede tevI rIte. // 17 // karaNa apUrava paramavizuddha, tima te graMthIAya re| bhedIne aMtaramuhUratamAM, anivRttikaraNe jAya re / vii|| 18 // __artha- apUrvakaraNarUpa AtmAnI vizuddhivaDe karIne rAgadveSanI graMthIne aMtarmuhartamAM bhedIne te jIva anivRttikaraNamA praveza kare. ahI traNe karaNeAno vizeSArtha lakhAye chIye-yathA pravRttikaraNe karIne graMthIlage bhavya ane abhavya jIvo Ave che, paNa apUrvakaraNAdika to bhavyaneja hoya, apUrvakaraNe pathika ane pipIlikA (kIDI) nuM dRSTAMta AvI rote ko che-jaha iha tini maNUsA / jaM aTavIpahaM sahAvagamaNeNaM // velA ikkmbhiyaa| turaMti pattA ya do corA // 1 // daLu maggataDacche / tatthego mAsao paDiniyatto // vIo gahio tio| samaikkaMto puraM patto // 2 // aDavI bhavo mazRsA ! jIvA kammaThiI taho dIho // gaMTI ya bhayaThANaM / rAgahosA ya do caurA // 3 // bhaggo Thii parikhuTTI / gahio puNa gaMThio tao taio // sammattapuramevaM / 'joijA tinni karaNAI // 4 // khii sAbhAviyagamaNaM / thANUsaraNaM tao samuppayaNa // ThANaM ThANusirevA / UharaNaM vA muaMgINaM // 5 // khiigamaNaM piva paDhamaM / thANuM saraNaM ca karaNamaputhvaM // uppayaNapina tatto / jIvANaM kara. Namaniyahi // 6 // ThANuSva gaThidesI / gaMTiya sattassa taccha va. DANaM // uparaNapica ttto| puNeAvi kammaThiI vivaDI // 7 // evI rIte padhikapipIlikAnA dRSTAMte karI traNe karaNa bhAvavAM. valI te saMbaMdhI Ama paNa karjA che-jA gaMThI tA paDhamaM / gaMThIsamayaccheo bhave vIyaH // aniyaSTikaraNaM puNa / sammatta purakhkhaDhe jIve // 1 // asyArthaH-graMthInA dezasudhI prApta thayuM te pahelaM yathAma. nikaraNa kahevAya, ane graMthIno samyakaprakAre cheda karavo (granthI
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ (104) mUla tathA artha sahitaH bheda karavo) te vIju apUrvakaraNa kahevAya. ane samyaktvane sanmukha yatI vakhate zrIjaM anistikaraNa kahevAya // 18 // mithyAmohataNI sthiti tehay aMtaramuhUrata ekore| udaya kSaNa upare olaMghI, te samaratha suvivako re / vii0||19|| __ artha--A anivRtti karaNamAM mithyAtvamohanIno udayaM eka anarmuhUrtamudhI hoya, ane tyArapachI ekakSaNa olaMghe teja rakhate jIva vivekane samartha (sad asadanI oLakhANAlo yAya che)|19| anivRttikaraNa vizeSe aMtaramuharatakAla anUpo re / aMtarakaraNa kare tihAM vedya je, dalika abhAva sarU.pore vI020 ___artha--te aMtara hartano kAla anivRttikaraNarUpe thayodhako a. nUpama evA aMtarakaraNane kare che, ane te aMtarakaraNamAM mithyAtvada likano abhAva hoya che, te upara dRSTAMta kahe che. // 20 // jima vanadavadagdhe ghana ukhara, pAmI ThAma ulhAyare / tima mithyAvedana vanadavasama, aMtarakaraNe thAyare / vI0 // 21 // ____ artha--jema vanane viSe lAgelo dAvAnala, te ghana (varasAda) athavA ukharabhUmi ( khAravAlI bhUmi ) pAmIne bujhAi jAya che, tema mithyAtvavedanarUpI vanano dAvAnala te aMtarakaraNarupI pariNAma (varasAda ) athavA khAravALI bhUmine pAmIne nAza thAya che. kahela che ke-UsaradesaM daDDu-lliyaM ca vijjhAi vaNadavopappa // iya micchassANudae / uvasamasamma lahai jIvo // 1 // 21 // aMtarakaraNa kara mithyAtanI,sthitiyuga kahe jina jJAnere |aN. tarakaraNathakI sthiti heThI, pahelI nuhUrata mAnere vI0 22 artha-jinezvarapabhu kevalajJAnayakI kahe che ke, mithyAtvanI be sthiti thAya ke jenA vacce aMntaro paDe, tenuM nAma antarakaraNa
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakItavicAragarmita-mahAvIra jinastavana. (1.5) kahevAya. te ve sthitimAMdhI je heThalo prathama sthiti te eka muhUMta kALavAlI che. // 22 // tehathI uparalI sthiti vIjI, tihAM prathaprasthiti re| mithyAvAdalIkanu vedana tehathI,mithyAdRSTI vakhANAra. 23 artha-ane bAkInA kALavALI te bIjo uparalI sthiti ke je prathamanI sthitI che temAM mithyAtvadalikano udaya hoya che, tethA te sthiti vedatI vakhate jIvane mithyAtvI vakhANA (kaho) // 23 // aMtaramuharate te sthiti nAze, nahi mithyAdala vedore| aMtarakaraNano prathama samaya tihAM, lahe upazama nirvedore|vii.24 artha--ane jyAre te sthiti nAza pAme che, tyAre mithyAtva. dalikanuM vilakula vedana hoya nahi jethI aMtarakaraNanA prathamasamayathoja niveda (vairAgyarUpa upazama sagakota ) prApta thAya cha / 24 // paramAnaMda magana hoi bhaTajima, jItI kaTaka azeSare / nyA. yavaMta harakhe jima gADhe, nyAya dhanAgama pekha re / vI0 // 25 // ____ artha--jema saMgrAmamA azeSa sainya jItanAra subhaTane maganatA thAya ke tema samakIta pAmanAra jIvane parama AnaMda thAya che, athavA gADhe eTale Akare nyAye dhana Agama pAmIne nyAyavaMtanI mAphaka harSa thAya che, kahela cha ke-so tattha raNe muhaDova / vairijayajaNiya paramaANaMdo // sammattaM lahai jIvo / sAmanneNaM tuha pasAyA // 1 // evI rIte bIjI DhAla samApta thai / 14
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (106) mUha tathA artha sahita. // DhAla triijii|| ||maarii sahIre samANI // e dezI // 3 . pareM tujathI samakIta pharasyu,jehathI bhavajala trsuNre| dhana dhana tuma sevA // ethI mana vachita phala hai.vA, te karavA muja hevA re // dhana0 // 1 // artha jethI saMsArasamudne tarI kAya e, samakIna te hai prabhu! tamArA AlaMbanavaDe karIne A jIve pharasyuM, te samakItathI manavAMchita phaLa levAnA mane hevA eTale Teva paDI che. // 1 // . tihAM koI dezaviratitasa sarasI, sarva virati lahe haraSIre dhamicchAmayaNakodravA sara,upazama auSadha parakhure dha.2 artha-samakItanI sAthe harSa pAmato thako koi jIva dezagavarati ane koi jIva sarvavirati paNa prApta kare che, madanakodravA (photarAMvAlA kodrayA) sarakhA mithyAtvanAM pudgalane svaccha karavA mATe upazamasamakIta te auSadhItulya che. te mATe zatakaharacU. rNimA kA che ke-usmsmmditthii| aMntarakaraNe Thio koi / / desavirayapi labhai / koi pamattApamattabhAvami // 1 // 2 // jalavastrAdikane dRSTAMte, tuja Agama kahe khAMtere / gha0 mi. dhyApuMjakare vaNa zodhI, upazama karI zubha bodhiire|dh0|3| artha--he prabhu! tamArA Agama (piddhAMta ) khaMtathI kahe che ke jala ane vastrAHkanA dRSTAMte upazamasamakIvarUpI zubhavodhavaDe karIte jIva mithyAtvanA praNa puMja kare che // 3 // zuddhane ardhavizuddhate bIjo,avizuddhaema projora |gh0upshmthii paDio manavAme, kSAyopazamika pAmere dhi0 // 4 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakItavicAragarbhita mahAvIra jinastadhana. ( 107 ) 1 artha - te zuddha ardhazuddha thane azuddha. e traNa puMjanAM upazamasamakIta pAmIne jIvanA adhyavasAya panita thavAthI mithyAtvanA zu. puMjanuM udaya AvavuM tenuM nAma kSAyopazamika samakIta kaddevAya, baLI te traNa puMja upara jala ane vakhanA dRSTAMta che, te AvI rIte - zuddha puMja te nirmalajala athavA vastra, ardhazuddhapuMja te kAMIka malina jala athavA vastra, ane azudvapuMja te ghaNuMja macina jala athavA varUpa hoya che. temAM kodravAnaM dRSTAMta avIrIte ke phonarAMrahita kodravAM te zuddha puMja, te samakIta mohanIrUpa kSAyopazamikasamakIta, ardhaphotarAMsahita ardhazuddhapuMja te mizramohanInA udayavAluM mizrasaantr, ane sarvathA photarAMsahita azuddhapuMjano udaya te mithyAtva kahevAya te kSAyopazamikasamakItarUpa zuddhapuMjane pAmIne jIvanA adhyavasAya kevA thAya che ? te kahe che // 4 // mizratathA mithyAtvane pharase, karamatI ima haravere / dha0 bIjuM kSAyopazamika kahIya, upazamapari paNa lahiyera / . / 5 // artha - tyAM kSayopazamathI patita pariNAma thatAM mizrapuMja ane mithyAtvapuMjane pharasato mithyAtvI thAya, ema karmagranthanA matavAlA kahe che, have saiddhAMtiko ema kahe che ke anAdimithyAcI jema prathama upazamasamakIta pAme che, tema vIjuM kSAyopazamasamakIta paNa pAme ke // 5 // te AvarIte mithyA puMja karI traNa nirNaya, koi apUrava karaNere // gha0 zuddhapuMja tihAM vedato jJAnI jinavacanAmRtapAnIre dha0 // 3 // artha- koi jIva apUrvakaraNa karatoyako mithyAtvanA RNa puMja kare che, ane temAMthI jJAnavaMta jIva jinavacanAmRtanuM pAna karatoyako zuddhajanA vedanarUpa kSAyopazamikasama kI mApta kare che. 6. upazamapAmyAviNa tuja nAme, kSAyopazamika pAse re // gha0
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 108 ) mala tathA artha sahita. yathApravRttikaraNatrayakramathI, aMtarakaraNe tujathI re| dha07 je lahe upazama bhavajala taravA,tapta traNa puMja na karavAre dha0 ___ artha--he prabhu ! tamArA nAmasmaraNathI evo rIte upazamasa. makIta pANyAvinAja A jIva kSAyopazamikasamakIta prApta kare cha, valI. je jIva yathApravRttikaraNaAdi traNa karaNanA anukramathI aM. tarakaraNa karatothako saMsArasamudrathI taravA mATe upazamasamakIta pApa kare che, te jIva traNa puMja kareja nahi // 7 // te upara dRSTAMta . AlaMbana alahatI Iyala, jima saMThANa na mUke re |dh0||8|| mizrapuMja aNalAbhI upazame,tima mithyAtve kare |dh upazamasamakItathI teNe paDIo, jai mithyAguNa aDIyoredha.9 artha-ilikA cAle che tyAre potAnA AgalA gAtrane pasAratIyakI prApta thayelA sthAnake TekAvIne pAchalanuM gAtra upADe cha, paNa agADI TekAnuM sthAnaka na maLe to pAchalanu gAtra upADatI nathI, e dRSTAMte A jIve mithyAtvanA traNa puMja karyA nathI, tethI zamasamakItano kAla pUro thatAM mizrAdikapuMjane nahi pAmato. thako mithyA veja prApta thAya che. kayuM che ke-bhaalNblmlhNg| jaha saThANaM na muMcae iliyA / / evaM akayA jo / miccha ciya uva. samIei // 1 // 8 // 9 // ima siddhAMtI nijamata khole, kalpabhASya paNa bore|dh0 tezraNa puMjanuM saMkrama bhAM,jinavayale mana rAkhaMre dh0|10| artha-evI rIte saiddhAMtiko potAno mata jagAye cha. valI kalpabhASya paNa temaja kahe the, have te praNe puMjarnu ekavInAmAM kabIrIta saMkramaNa thAya che, te jinavacanamAM mana rAkhAne kahe che. // 10 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakItavicAragarbhita-mahAvIra jinastavana. (109) mithyAdalikathI pudgala kheMcI, samakIta dRSTI vecIre / dha0. saMkramAve samakItamIseM, zubhapariNAme hiMsera dha0 // 11 // __artha--mithyAtvadaliyAnu je puMja che temAMthI pudgalone khecIne samakItadRSTijIva samakIta ane mizrapuMjamA vheMcaNI karI zubhapariNAmathI AnaMda pAmatothako saMkramAve che. // 11 // samakItaSTI mIsa AkarSI, samakItamAheM harSI re / dha0 saMkaramAve mithyA dRSTI, mithyAmAM guNabhraSTI re // 30 // 12 // samakIta pudgala mithyAmAhe. paNa mIseM navi cAhe re||| ____ artha-samakItadRSTI jIva mizrapuMjamAMthI pudgaLane AkarSI (kheMcIne) harSa pAmatothako samakItapuMjamAM saMkramAve, paNa mithyAtvapuMjamA saMkramAve nahi, vaLI guNathI bhraSTa thayelo mithyAdRSTI jIva mizrapuMjamAMthI pudgalane grahaNa karI mithyAtvapuMjamAM saMkramAve, paNa samakInapuMjamA saMkramAve nahi, temaja samakItapujamAMthI grahaNa karelA pudgalone mithyAtvamA saMkramAve, paNa mizramA saMkramAve nahiM // 12 // kA che ke-micchattA sNkNtii| aviruddhA hoi sammamIsesu // mIsAo vA domuM / sammAmicchaM na uNamIsaM // 1 // mithyA khINa nahi che jehane. te traNa puja che tehane re |dh013|| mithyAkhINa thaye doya puMjImIsakhaye ekajIre dha0kSAyaka samakIta pudgalanAze, jina Agama ima bhAse re // 30 // 14 // artha--jyAM sudhI mithyAnapuMja kSaya nathI thayuM nyAM sudharI traNe puMja che, mithyAtva kSaya thAya tyAre be puMja rahe, ane mizrapuja kSaya thAya tyAre phakta eka sAkItapuMja rahe The, anejyAre saghalA puMja nAza thAya tyAre kSAyikamamakIta prApta thAya che, ema jinAgama kahe che. yaduktaM kalpabhASye-micchattemi akhiinne| tipuMjI samadiThINoM niyamA // khiNaMmi u nicchatte / du ega puMjIvakhavagovA // 1.24 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 190) mUla tathA artha sahita. zodhitamayaNakodravAsthAne, samakItapudgala mAne re / ghara tehane virudha tailAdika pAze, zuddha paNuM tasa nAzere dh015|| ____artha-samakItanAM pudgalo te zodhelA madanakodravAtulya manAya che, ane te zodhita kodravAne vIruddha tailAdikano pAza aDakavAthI tenuM zuddhapaNu nAza pAme che. // 15 // timaja kuzAstra kutIrthikasaMge,tasa kiriyA mana raMgeredha0 mithyAmizrita samakIta jAye,tatkSaNa midhyAthAyare gha.16. ... artha-jevI rIte kuzAstra ane vRtIthionI saMgatathI ane tenI kriyAmA citta raMgAya thI mithyA-mizrita eTale pudgalikasamIta che te nAza pAme che, ane jIva che te mithyAtvI thai jAya che. // 16 // samakItathI paDio jo pAlu, valI samkIta lahe AThurodha te traNa puMja kare tihAM pherI, micchaapUrva verI re |dh0|17| .. artha-samakItayI patita thayA pachI pharIne suMdara evaM samakIta prApta kare tyAre pharIne traNa puMja karavA paDe, temAM apUrvakaraNe temaja anivRttikaNe prApta thayothako samakItapuMjano lAbha pAme. te kSAyopazamikasamakIta paNa kahevAya. // 17 // anivRttikaraNabale te rasIo, samakItapuMje vasIoredha. samakItapara,jihAM viratIne pAve, AyakaraNa be aavrodh0|| karaNa apUravakAlane Age, viratI lahI tihAM jaagere|dh.18 __ ardha-anivRttikaraNanA rasabadalathakI samakItapuMjamAM jIva prApta thAya che, have samakItathI patita thayo jema pharI samakIta pAme che, tema viratIthI patita thaine pharI vistIvaMta yaq hoya to tene AdyanA ve karaNa karavA paDe che, paNa trIjA karaNanI jarura nayo,
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakItavicAragarmita-mahAvIra jinastavana. (111 ) pIju apUrvakaraNa karatoyako viratIne prApta karI jAgRta thAya che. pUrva koi vakhate kareluM na hoya, te apUrvakaraNa kahevAya, ane A to graMthIbheda vakhate ekavAra karelu cha, ane valI vIjIvAra karAya tyAre tenuM nAma apUrva kema kahevAya ? te viSe kahAM che ke-apUvamivApUrva ratokavArameva lAbhAditivRddhAH // arthAt je vastu thoDIvAra prApta thAya te paNa apUrvana kahevAya che. // 18 // aMtaramuharatamA tasa lAdhe, zubhapariNAme vAdhe re| dha0 uMco niyama nahiM tihAM koi, vRddhi hANI sama hoi re|dh0||19|| ___ artha-viratIthI patita thayelo prANI zubhapariNAmanI vRddhi yavAthI aMtarmuhUrtamAM, paNa pAchI prApta karI zake che, ane te karyA pachI pariNAmamA vRddhi-hANI hotI nayI to banne prakAramA samabhAve rahebAthI koi prakAra- uMcapaNuM prApta yatuM nathI // 19 // anAbhoga pariNAmanI hANe, gaiviratI navI jANIdha0 akRtakaraNathako te prANI,phirI lahe viratI suhANIredha.20 ___ artha-anAbhoga ezle aNaupayoge adhyavasAyanI hANI yavAthI virati anANapaNe nAza pAme che, ane te pharIne pAThI koi paNa karaNa karyA vinA prApta thAya che. // 20 // AbhogaeNjeviratIthI khasiyA,timaja mithyAguNe vsiyaare| aMtaramuhUratamA lahe AchI,jaghanyathakI phirIpAchIre dha021 - artha-Abhoge eTale upayogarvaka jo viratipatita thayela hoya athavA samakItapatita thaha mithyAtvaguNaThANe prApta thala hoya to jaghanyathI aMrmuhartakAlamAM pharIne pUrva kahelA karaNa karatoyako mApta kare cha. // 21 // utka pahukAle bhASI,AdyakaraNache sokhI redha0 iNIpare karmaprakRti vRttimAhe, tihAM jojo ucchAheM re / dha0 1.22 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' 112 ) mULa tathA artha sahita. artha-ane utkRSTI rIte prApta thavAmAM ghaNo kALa paNa ko che, te viSayamA prathamakaraNa sAkSIbhUta che, evI rIte karmaprakRtinI vRtti eTale TIkAmA kala che, te utsAhathI jor3a lebuM // 22 // koi virAdhita samakIta pherI, te lahe mithyA derI re / dha0 chInarakalage te jAya, samayamateM kahevaH ya re / 60 // 23 // artha - virAdhitasamyakttavI pharIne pAcho samyaktva pAmyo thako kAla karIrIne chaThI narakasuzrI jAya che, ema saiddhAMtiko kahe che. // 23 // AubaMdhavinA ucchAheM, phirI samakIta avagAhe re / dha0 vaimAnikaviNa Au na bAMdhe, karmamatI mata sAMdhe re |dha024 artha - samakIta pati thayA pachI AyubaMdha thayA vinA pharIne samakIta prApta kare, to te jova vaimAnikavinA vIjuM koi AyuSya bAMdhe nahi, ema kamagraMthIko kahe che. kahela che ke sammattaMmi uladdhe / vimANavajjaM na baMdhae Au || ahavana samaca jahA | ahavana baMdhAu o // 1 // samakIta patita kahe mata bAMdhe, utkRSTI sthiti bAMdhere / dha0 bhinna graMthIne Agama jJAne, sthiti utkarSa na mAne re / dha0/25 - artha - karmagraMthika matavAlA kahe ke ke samakItapatita jIva karmanI utkRSTI sthiti bAMdhI zake che, ane AgamajJAnI (saiddhAMtikA ) bhinna graMthI dhaye chate karmanI utkRSTI sthiti mAnatA nathI. kaheLa che ke saiddhAMtikamate hivirAdhitasamyaktve gRhItenApi samyaktvena SaSThapRthivIyAvat ko'pyutpadyate kArmagraMthIkA :- vaimAnikebhyo'nyatra notpadyate tena gRhItenetyuktaM pravacanasArodvAravRtau avAptasamyaklava tatparityAge. kArmagraMthikAH- utkRSTa sthitiH karmaprakRtirvadhAti. siddhAM vikAbhiprAyatastu bhinnagraMtherutkRSTaH sthitibaMdha eva na syAditi.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakotavicAragarmita-mahAvIraH jinastayana. (11) iNIpareM bheda matAMtara jANe, paNa saMdeha na ANe re| dha0 niHzaMkita tuja vayaNa ArAdhe, nyAyeM tasa guNa vAphere dha.26 artha-~-evI rote matAMtaronA bheda jANe, . paNa saMdehayukta na thatAM niHzaMkara he prabhu ! tapArA vacanane ArAdhato thako nyAyapUrvaka zivasukha prApta kara. // 26 // evI rIte trIjI DhAlano artha samApta thayo. // DhAla cothii|| // vinaya vahA mukhakAra, athavA zAlibhadra bhogI raho // e dezI // darzana moha vinAzadhIjI, je nirmala guNaThANa / te sa. makIta ove kathu jI, te bhaviyaNa hita ANa re // jinajI tuja ANAsuM raMga, mujha na game mithyA saMgare // 1 // ||e AMkaNI // ____ artha-darza namohanIyakarmanA vinAzathI AtmAnuM nirmala gu. NasthAnaka pragaTa thAya che. tenuM nAma o-samakIta kahevAya, te bhavinokne hitakArI che. tenA mitra bhitra prakAra kahe che, mATe he jinajo ! tamArI AjJAne viSa mane raMga lAgyo che, tethI have mi* dhyAna-saMga priya lAgato nathI // 1 // . .. mithyAdarzanamohanIjI, upazamI upazama ja Na ||dhur gra. ndhIbhedaM kakuMjI, upazamavegI pramAgare / ji0 // 2 // ___artha-midhyAdarza namohanIkarmana upazamarupe raheg tenu nAma upazrama-samakIta kaDevAya, tenuM svarUpa prathama granthobheda bakhate tathA upazamaNi cahanI vasvo kahela ke // 2 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) mala tathA artha sarita. nAza udoraga micchanojI, anudIraNa sama ThAma / kSaya upazAyI upaje jI,zAyApazamikA nAmare // ji0||3|| artha-mithyAtvanA paNa puMjamAyI bhUkha puMja madhye je punaH galA hoya temAMthI udIraNAne prApta yayelA pudgalo. usIrIne jIva sapa karatA nAya, ane udIrNa amApta pudgalAne upabhapAto jAya, ema ubhaya prakAra hovAyo tenuM nAma kSAyaM paJcamikasamakIta kahavAya.3. vividha moha vinAzathIjI,trIju kSAyika nAma ||ksspkshrennii caDhatAM huejI, jehathI zivapura ThAmare // ji0 // 4 // artha--zuddha, mizra, ane azuddha, e mithyAtvanA traNe puMjano vinAza yAyI vIjuM kSAyikasamakIta prApta thAya che, tenA vaLathI kSapakaNie caDato thako jIva muktipurI- sthAnaka pAme che. // 4 // have te traNe samakItanuM kaiMka vizeSa svarupa kahevAya che. vipAkapradeze vaMdavAjI, dvividha udaya viSkaMbha / upazamatuM tehane kahejI, AgamamA thirathabhare // ji0 // 5 // artha--mithyAtvanA zuddha puMjanA pudgalo vipAka ane pradeza e banne prakArathI jIvane ghedavApaNuM viSkaMbha eTale staMbhita ( ara* kela) yAlu che jene viSe, tenuM nAma he jinezvara ! Agapane viSa tame upazamasamakota kahelaM che. // 5 // kaI che ke udIrNasya mi. dhyAtvasya kSaye satyanudIrNa yopakSame vipAkamadezavedanarupasya dvivi. ghasyApyudayasya viSkaMbhaNena niti, upazAmakaM tadopathamikaM samyavasvaM dvidhA pranthibhedasaMbhavamurazreNisaMbhavaM ca anyibhedasaMbhava prasiddha upazamazreNisaMbhavaM samyaktvaM zrIjinabhadragaNipaNitamAthAbhireva bodhyaM. nAza vipAkodayathakIjI, vedana tehay nAma / upazama te navi saMbhavejI, kSAyopazamika ThAma re // ji0||6||
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI samakItavicAragarmita-mahAvIra jinasavana. (15) ___ artha-mithyAtvanA praNa punamAyo mizra kyA azuddha, ye puMjano vipAkodaya nAza thayo hoya, ane zuddha puMjano vipAkodaya hoya, tenuM nAma upazamasamakIta saMbhare nadi, paNa te kSAyopAmika samakotane sthAna ke kahevAya. // 6 // . mithyA pudgala vaMdavAjI, zuddha azuddha tihAM doya / vi. pAkapradezodayathakIjI, anukrame samajI jAyare |ji0||7|| . artha te kSAyopazamikasamakItamA mithyAtvanA zuddha ane azuddha e vanne pudgala ane upalakSaNathI mizrapudgala paNa vedavAnA hai ya che. temAM zuddha pudgala vipAkodaya hoya, ane mizra tayA azu. ddha pudgalo pradezodaya hoya che. // 7 // have codhu vedaka samakIra tenu svarupa kahe cheaNa cau duga mithyAtaNAjI, puMja khapAvIre hoya / zuddha puMja khapatAM tihAMjI, aMtima pudgala hoyare // ji0 // 8 // ___artha-anaMtAnuvaMdhiyAnI cokaDI, ane mithyAlagaM ve puna, echa prakRti khapyApachI zuddhapuMna sAtamI prakRti samakItamohanIrupa che, te khapatAM tenuM aMtima eTale chelluM pudgala khapatuM (vedAtuM) hoya tyAre zuM kahevAya ? te kahe che||8|| . tasa vedana tene kaDuMjI, vedaka ce.thure nAma / upazama .. matAM pAMcamuMjo, sAsvAdana guNa dhAmare // ji0||9|| ___ artha-te aMtima pudgalanu je vedhuM tenu nAma vedakasamakIta e cothu che. hela che ke-sammattacaramapuggala / aNuSavaNA veyaga viti / / have upazamasamakIta vamatAMyakA eTale tyAMthI paDatAMthakA sAsvAdana nAmanuM pAMcamu samakIta guNagRharUpa hoya che.||9|| kahela le keusamasammattAo / cayao micchaM apAyamANassa || sAsAyaNasa. mmataM / tayatarAlaM michAliyA // 9 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 196 ) mUla tathA artha sahita. aMtaramuhUrata ekanIjI, upazama sthiti uvekha / utkarSe SaTa AvalojI, javanya samaya hoya zeSare / ji0||10|| azuddhapuMja jAvA taNIjI, icchAyeM tihAM ta.sa / aNakasAya udaye huejI, je upazama na.zare / ji0 // 11 // - artha--upazamasamakItanI sthiti eka aMtarmuhUrtanI che, te madhye utkRSTo cha AvalI ane jaghanyathI eka AvaLIno kAla bAkI rahe, tyAre jogne samyakpamA abhAvabuddhi thAya, te vakhate addhapujana jAganI icchA karatoyako anaMtAnubaMdhI ganA kaSAno udaya thavAthI upazamasamakItano nAza kare // 10 // 11 // upazamathI paDatAthakAMjI, na gayo midhya re bhAva // tAvat sAsva.dana kayuMjI, upazama svAda sahAva re| ji012 artha-evI rIte upazamasamakItathI paDatIthako jyAM mudhI mi. dhyAtvA prApta thayo nathI tyAMsudhI samakItanA svAdavAlaM sAsvAdanasamakIta kahevAya. // 12 // aMtaramuharata kAlanIjI, upazama sthiti guNakhANa // sAsvAdana para AvalIjI, vedaka samayapramANa reji013| sthiti sAgara tetrIsanIjI, sAdhika kSAyaka jANa // bamaNI sthiti tehathI kahIjI,kSAyopazamika ThANare ji.14 ardha--guNanI khANa evA upazamasamakItanI sthiti aM muMhatanI che, sAsvAdananI cha AvalInI, vedakanI eka samayanI, kSAyikasamajhIvanI tetrIsa sAgaropama jhAzerI, ane jhAyopazamikasamakItanI chAsaTha sAgaropama jhAjherI sthiti che. e utkRSTuM kALa-mAna kayu. // 13 // 14 // kaheLa che ke-aMtamuhu tobasamA / chAvali sAsANa. veyago smo|| sAhiya tittIsAyara / khaio duguNo khovsmo||
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakItavicAragarmita-mahAvIra jinastavana. (117) upazama mAsvAdana kahyujI, Abhava velAre paMca // vedaka ekavelA huyejI, timahija kSAyaka saMcare / ji0 // 15 // vAra asaMkha utkarSathIjI,kSayopazamika hoya // have tasa guNaThANA kahuMjI, sAMbhalajo sahu koya re| ji0 // 16 // artha-A bhavacakramAM upazama ane sAsvAdanasamakIna pAMcavAra mApta thAya cha, vedaka ane kSAyikasamakota ekajavAra prApta thAya che, ane vAraMvAra pariNAmanA utkarSathI kSAyopazamikasamakIta asaMkhyAtIvAra Ave , kahela cha ke-kosaM sAmAyaNa / upasamiyA huMti paMcavArAo // veyaga khaigA ikkasi / asaMkhavArA khovamamo // 1 // have A pAMce sapakIno kathA kayA guNANAmAM hoya, te kahevAya che, te sarva koi sAMbhaLato? upazama aDaguNa ThANamAMjI, avirata guNa padarekha / kSAyika guNaThANe savejI, Adima traNa viNazeSa re| ji017 avirati guNaThANA dhakIjI, jAvata sattama ThANa / eka vedaka bIjaM ihAMjI, kSAyopazamika jANa re / ji0 // 18 // sAsAyaNa sAsAyaNejI, bhAkhe aMga uvNg|| nyAye zivasukha te lahejI, jaza tuja ANa abhaMga re| ji0 // 19 // artha-upazamasamakIta avirati eTale cothA guNaThANAthI mAMDIne agyAramAmudhI ATha guNaThANamAM hoya che, ane kSAyikasamakIta pathamanA traNa guNaThANA mUkIne zepa sabalA guNaThANamAM hoya che. vedaka ane kSAyopazamikasamakIta e bane cothAthoM mAMDIne sAtamAsudhI cAra guNaThANAmAM hoya che. sAsvAdanasamakIta vIjA sAsvAdana guNaThANeja hoya che, ema aMga bane upAMgamA kahela che, valI samya. ktvastava (samakIta paccIsI) mAM paNa kahAM ke ke-bIyaguNe saasaanno| turiyAisu aThigAra cau cum|| uvasamaga khaiga veyaga / khAo.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 198) mUla tathA artha sahita. vasamA kamA hu~di // 1 // evI rIte samakIta nA svarupapUrvaka he prabhu ! tamArI akhaMDaANA saMpAdana kare te pANI nyAye kagane zira. mukha mAta kare. ahIM kAra potAnuM (nyAyasAgarajI) nAma mUnavI Apela ke e rIte cothI dAla samApta thai. // DhAla pAMcamI / / // zAsana vAhAruM ati bhalu // e dezI // dhana dhana zosana tAheruM, mAheruM jihAM mana lIna re / kSaNa paNa tasaviNa navi rahe, jima jalabhara mIna re| gha0 // 1 // artha-jalanA samUhavinA matsya jema kSaNavAra rahI zake nahi tema mAru mana dhanya evA tamArA zAsanamA lIna thayuthakuM te vinA kSaNavAra rahI zake nahi. // 1 // dezavirati darasanathakI, paliya puhRttamA jANI re / anukrameM caraNazreNI behuM, saMkhyasAyara guNakhANI re / dha0 // 2 // artha-darzana eTale. samakIta pharasato vakhate je karmanI sthiti rahI hatI, temAMthI pRthaktva palyopama eTale bethI nava palyogama sthiti nyUna thAya nyAre jIvane dezavirati eTale zrAvakanAM vrata prApta yaha zake. ane temAMthI saMkhyAtA sAgaropamanI sthiti nyUna thAya tyAre sarvaviratipaNuM prApta pAya, ane tezAMthI saMkhyAtA sAgarogamanI sthiti nyUna thAya nyAre upazamazreNi paDivajje, ane temAMthI saMkhyAtA sAgaropamano sthiti nyUna thAya tyAre. jIva kSapakavegI paDi. vajje eTale aMgIkAra kare. // 2 // kayuM che ke-sammattaMmi u laddhe / paliyapuhutteNa sAvago hulA // caraNovasapa khayANaM / sAyara saM. khaMvarAhu~ti // 1 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samako vicAraganita-mahAboraM jinastavana. (119 ) te hija bhaveM huve te hane, jehane sattagastrIga re / tiya ca bhava utkarSazrI, pudhabaddhAune pINa re / 60 // 3 // artha - je jIve sattagakhINa paTale anaMtAnubaMdhIyAnI cokaDI. samItamohanI mitramohanI ane mithyAtvamohanI, e sAta prakRtI kSIga kI hoya te jIvane teDIja bhave mokSa thAya che. valI pUrve AyuSyakarmano baMdha paDyo hoya te jIvane utkRSTA traNa athavA cAra bhava karanA paDe che, paMcasaMgrahAdikamAM kahela che ke iya utye nammiya | bhavaMmi sijyaMti daMsaNe khoNe // 3 // baddhAyu sura narakanuM, tehane tiyabhava taMta re / Ayu asaMkhya naratiritaNuM, tasapaNa caubhavaM aMtare |0|4| artha - je jIve devA athavA nArakInuM AyuSya pUrve bAMdhalaM hoya, ane pachIthI kSAyikamakIta prApta kare to tene trIje bhaye mokSaprApti thAya, ane je jIve asaMkhyAtA AkhAvALA yugalIyA nara kahetAM manuSya ane tiryacanuM pUrve AyuSya vAMbhyuM hoya ane pachISI kSAyikasamakIta pAme to te avazya coye bhave mokSe jAya, kahela ke ke jaM deva nara asaMkhA / u caramadehesu de huMti // 1 // samakItasthiti hoe oghadhI, aMtara muharata eka re / sAhiya khaovasamAsirI, sAyara chAsaThi cheka re / 6015 / artha-- ogheM samakItanI sthiti eka aMtaramuhUrtanI kahI che, ane kSAyopazanikIta AzrayIne eka jIvanI apekSAe chAsaTha sAgaropama jhAjherI sthiti kahI hai. // 5 // iga athavA vaha AzrayI, darazanano upayoga re / jaghanya utkRSTathakI kahyo aMtaramuhUrata bhoga re / gha0 // 6 // artha - eka arthatrA bahu jIva AzrayI darzana eTale samakItano
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 120 ) mUla tathA artha sahita. upayoga jaghanyathI athavA utkRSTathI paNa eka aMtarmuhUrta bhogavArUpe hoya che. arthAt upayogarUpa samakIta te aMtarmuhUrta kAlasudhIja rahI zake che. // 6 // darzanalabdhi zubha suralatA, kSAyopazamAdikarUpa re / aMtaramuharata mAnanI, jaghanyathI kahe jinabhUpa re | dha0 // 7 // artha- have zubha kalpavelI samAna je darzanalabdhi ( samyaktvanI labdhi ) kSAyopazamAdikarUpe jaghanyathI aMtarmuhUrtakAlanI jinezvara bhagavAna kahe che. // 7 // chAsaTha sAyara savimalI narabhavAhiya utkRSTa re / tehathI kaI jo navi dIe, samakItarayaNane dRSTa re / dha018 | te nizcaya ziva-pada laha, e eka jIvane yoga re / jIva nAnAzrita sarvadA, darazanano upayoga re / dha0 // 9 // artha-ane utkRSTI sarva malIne chAsaTha sAgaropama te upara manuSyabhara adhika kahI che, arthAt labdhirUpaM samyaktva javanyathI aMta muhUrta ane utkuSTuM chAsaTha sAgaropama jhAjhero kAla rahe che, te kALane olaMgone jo jIva samakItaratnane pITha ne Ape, arthAt samIpatita na thAya to te jIva niveM zivapada eTale mokSa prApta kare che. AvAna eka jIva AzrayI kahI che, ane nAnAjIva AzrayI sadAkALa darzanano upayoga eTale samakIna hoya che. 8/9 / aMtara muharata eva nuM, jaghanya aMtara mana ANa re / ardha pudUgala parAvartanuM tasa utkRSTa parimANa re / dha0 // 10 // jIva nAnAzrita navi hoe, samakIta aMtara zare / tatra Avazyakattama e adhika ra vizeSa re / dha0 // 11 // * artha - - samakIva pAmIne pati thayA pachI pharone samakIta pAme te vacno kALa te aMtara kaddevAya, evaM aMtara jayanyathako eka
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakotavicAragarbhita-mahAvIra jinastavana. (:121) jIva AzrayI aMtarmuhUrta hoya, ane utkRSTuM aMtara ardhapudgalaparAvartanakAla jeTalaM hoya, ane nAnA jIva AzrayI to samakIvano aMtara leza mAtra paNa hoya nahi, A adhikAra AvazyakanI vRtti eTale TIkAmAM vizeSa kahyo che. valI samakIta pAmIne patita thayA pachI utkRSTuM je arthapudgalaparAvartanakALa saMsAramA bhame te koi jIva pracura AzAtanA AdI mahApApa seve te AzrayIne kahela che. yaduktaM-titthayarapakyaNamukaM / AyariyaM gaNaharaM mhddiaN|| AsAyaMto bahuso / aNaMtasaMsArio hoi // 1 // // 11 // dazavidha sahaja uparezathI, upazamapramukha je paMca re| ahava nisaga rui bhedathI, dazavidha tasa parapaMcare |dh012|| ___ artha-pUrva kahelA upazamapramukha pAMce samakIto sahaja eTale nisargathI ane upadeza eTale adhigamathI ema ekekanA banne prakAra karatAM dazavidha samakIta thAya che, athavA nisargaAdi daza prakAranI ruci te paNa samakIta kahevAya, te rucino prapaMca batAve che.||12|| nimagguvaeaNAmaha, mutta bIyami abhirAma re / abhigamAbhoga kiriyAI, saMkheca dhammarui nAmadha013 artha-nisargaruci 1, upadezaruci 2, AgAruci 3, zruta. maci 4, manohara evI pIjaruci 5, abhigamaruci 6, Abhogaruci 7, kiriyAruci 8, saMkSeparuci 9, ane dharmaruci 10, e daze ruci paNa samakIta kahavAya. kamu ke-nisagguveesarui / ANaruI mutta vIyarur3ameva // abhigamavicchArarui / kiriyA saMkheva dhammaruI // 1 // guruupadezaviNa sahajathI, jinavayaNe paratIta re / jehane tehate jANajI, prathama nisarga ruci rIta re / dha0 // 14 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 122) mUla tathA artha sahita ___ artha-gurunA upadeza vinA svAbhAvika jinezvaranA vacanamAM vizvAsa thAya te nisargaruci kahevAya. // 14 // te savi guruupadezathI, saha je jaNa Apa re / te upadeza ruci nara kahyo, ima tuja Agama thApa re / dha0 // 15 // . artha--gurumahArAjanA upadezavaDe je manuSya sabaluM zraddhAna kareM te upadezarucinara namArA Agamane viSe sthApana karela che. // 15 // kAraNa pramukha aNajANato, mukha jina ANaja khema re / taiya ANaci tuM kahe, mASatuSAdika jema re / dh0||16|| ___artha-kAraNa pramukha ne nahi jANatAM phakta jinezvaraprabhunI AjJAja mane kalyANakArI che.||e mApatupamuninI peThe je ruci rAkhe, te trIjI AjJAruci kahevAya. // 16 // sUtra bhaNato samakIta laha, prasanna pariNAma re / goviMda vAcakanIpare, te zrutamaI nAma re / dha0 / / 17 // ___ artha-AnaMdapUrvaka sUtrano abhyAsa karatAMdhakAM goviMdavAcakanI peThe je samakIta prApta kare tenuM nAma zrutaruci kahevAya. // 17 // dezamaI khaovasamathI, saghAi vistArI re / udakarmA telabiMduparaM, bIyaI bhavatArI re / dha0 // 18 // ___ artha-dezakhaovasama eTale jJAnano kiMcit kSayopazama thayo hoya tenA baLathI jalamA telabiMdunI peThe jJAnano adhika vistAra yaha jAya te bhavane tAravAvAlI bIjaruci kahevAya. // 18 // abhigamalaI suanANane, arathathakI avagAhe re / aMgapainna pramukha je, zAstra savve niravAhe re| dha0 // 19 // artha-aMga, upAMga, payannA pramukha sarva zAstranuM avagAhana
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samakItavicAragarbhita-mahAvIra jinastavana. (123 , karatAM tenA sakala arthano nirvAha karo zake tenuM nAma abhigamaruci kahevAya. // 19 // dravyanA bhAva jANyA jiNe, sarva pramANe azeSa re|| sarva naye tima tasa kathu, vitthAraruI akleshre| dh0||20|| ___ artha-pratyakSAdi saphala pramANe karIne ane naigamAdi sakala nayavaDe karIne dharmAstikAyAdika sarva dravyanA bhAva eTale paramArtha alpa prayAse jeNe jANyA hoya tenuM nAma vistAraruci eTale Abhogaruci kahevAya. // 20 // daMmaNa nANa cArita valI, tima tIna uttama kAma re| sumati gupati kirIyA mace, te kiriyAI nAma re dha021 ____ artha-darzana, jJAna ane cAritra e traNa, temana valI sumati, gupti ane kriyA, e paNa uttama evA traNe kAma jene ruce tenuM nAma kriyAruci kahevAya. // 21 // Agama kovida navi hove, kumaya kudiThI, viyuttare // saMkhevaI teha ne kahyA, jima cilAttiputtare / dha0 // 22 // __artha-siddhAMtane viSe kovida eTale vicakSaNa na hoya, temaja kumata eTale mithyAmata ane kudRSTithI viyuna eTale rahita hoya te nara cilAtIputranI peThe saMkSeparuci kahavAya. // 22 // dhamma adhamma pramugva dadda, caraNa mua dhammanA bheda re / je jinabhASita sahaha, te dhammaI niraveda re| dha0 // 23 // artha--dharmAstikAya, adharmAstikAya pramukha cha dravya, temaja cAritradharma ane nadharmanA bhedo jejinezvaranAM bhAkhelA saddahe, tenaM nAma vairAgyayukta dharmaci kahevAya. // 23 // e daza vidha darazana kahUM, uttarAdhyayana mojhAra re / adhyayane aDavIsameM, nyAyasAgara sukhakAra re / gh0||24||
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 124) mUla tathA artha sahita. artha-ekI rIte dasa prakAgnu darzana eTale samakIta zrIuttarA. dhyayanajInA aSTAvIsamA adhyayanamA mukhakara ane nyAyanA samudra tulya athavA stavanakartA nyAyasAgarajI mahArAjane mukhanuM karavApAluM. kadhuM che. // DhAla pAMcamI samAptaH / / // dAla chtthii|| klsh|| jaDa jala paNa pote siMcyu kATha na bole| tasa maMgati lohaM, tehane paNa tasa tole|tem huM guNahINo,tA paNa dAsa tumaaro| avaguNa uvekhI, prabhujI pAra utArA // 1 // artha-vyakta cetanane abhAve jaDa evaM je jaLa arthAt pANI te pote sIMcIne utpanna karelA kATane buDADatuM nathI, eTalaMja nahi paNa te kATanI saMgata karanAra loDhA pramukhane paNa buDADatuM nathI, arthAt taravAnA guNathI rahita evU je loDaM teNe mArAvaDe siMcAi puSTa karAyelA kASTanI saMgata karI che, eghu mAnI jaDatva evA pANIe tene tAravAmAM kasura kIdhI nathI, to he prabhu ! tame to caitanya ane sarvajJa cho to bhale mArAmAM durguNo hoya, to paNa tene uvekhIne tamAre mane saMsArasamudramAMthI tAravo joira. kAraNake, huM tamAro dAsa chu. // 1 // tuM guNamaNi drio,uddhriojgjeje| muja kAMina tAryo, tuja saMgati nahi teNe // alago tahiM vilago, tuM mujha dilathI deva avicalapada Apo, DhIlataNIzI TevAra . artha--he prabhu! tame to guNarUpI maNIthI bharelA samudrasamAna cho; kAraNake AkhA jagatano tame uddhAra karelo che, chatAM mane
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI samajhotavicAragati-mahAvIra jinastavana. 1. 125 ) kama tAryoM nahi ? te visaM vicAra karatAM khAtrI thAya le ke kharekhara meM khamArI saMgata karI nayI te mAroja vAMka che, paNa tamArI kasura nathI. valI he prabhu ! nuM mArAthI sAta rAjaloka dUra mukti cha tyAM vasyo 9 no paNa mArA dilanI sAthe coMTeloja cha. tyAre mane avicalapada turataja tamAraM Apa joie ? te ApatA nathI, AvI vilaMba karavAnI Teva te tamArI kema paDI cha ? // 2 // nahi to mujha dAve, nahi mukuM ka sora / jhAlI dila bhItara-ghAlI karazaMjora / jAzA kima dIdhA-viNa ziva. sugva jinarAja / maheje jA dezAM, to.rahaMze nija lAja / / artha--ema karatAM paNa jo mukti nahi Apo to jyAre mAro dAra Avaze tyAre zora-kora karIne paNa te lIyAvinA mukavAno nathI, kemake te vagvane tamane pakaDIne amArA hRdayAMtara ghAlIne jorathI tamArA pAseyo le . tyAre he jinezvara ! mokSamukha ApyA vinA tamo amArA. aMtaHkaraNamAMtho kevI rIte jai zakazI ? mATe saheja eTale mahenana karAvyAvinA jo Apazo to potAnI Avaru raheze. // 3 // avinaya muja gvamajo, huMcha mUha ajANa / karatAMna vi Ave, vinataDI jinabhANa // bAlaka jema bole, kAlo veloyola, te mAta-pitA mana, lAge amRta tola // 4 // . artha-jema ajANa evo vAlaka mAtA-pitA pAse kAlAM ghelA vacana vole che, te amRta samAna lAge che, tepa he mUryasamAna jinezvara ? bAlakanI peThe ajANa evA mane vinaMti karatA AvaDatI nathI, to paNa Apa tene amRtasamAna gaNIne mArAjevA mRDha taraphathI je avinaya upalI gAthAmA thayo te Apa kSamA karajo. // 4 // ..
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) mUla tathA artha sahita. iNipare prabhu stavio, samakIta leza vicaare| AgamaanusAre, mujha matine anuhAre // saMvatakatura sa muni, caMdrasaMvatsara jANI (1763) / bhAdaravA mAse, sItapaMcamI guNakhANI // 5 // artha - evI rIte vikramasaMvat 1766 nA bhAdavA zuda 5 ne divase siddhAMtane anusAre mArI matipUrvaka samakItanA kiMcita varNana sahita zrImahAvIrasvAmInI svavanArUpa A stavana racyuM // 5 // kayA gacchAdhipatinA vakhatamAM ane koNe racyuM te kahe che:zrItapagacchanAyaka, zrIvijayaratnasUrIMda | suraguru jasa Agala kara jor3e matimaMda // tasa rAje paMDita, uttamasAgara ziSya kahe nyAyasAgara, pramu pUro sNghjgiis| 6 artha - pratimaMda evo bRhaspati paNa jenA Agala hAtha joDe he, evA zrItapacchAdhirAja vijayaratnasUrIzvara mahArAjanA vakhatamAM paMDita ziromaNi zrI uttamasAgarajInA ziSya nyAyasAgarajI A vIraprabhunI stavana karatAthakA kahe le ke he prabhu ! zrIsaMghanI jagIma paTale manovAMchA pUrNa karo ? // 6 // || zubhaM bhavatu || kalyANamastu // zrIrastuH // // samApto'yaM graMtho guruzrImaccAritra vijayamuprasAdAt // -- samApta.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaddevendrasUrikRta siddhapaMcAzikA. siddhaM siddhatyamuaM, namiuM tihuaNapayAsagaM vIraM / miri siddha pAhuDAo, siddhasakhvaM kamavi bucchaM // 1 // siddha-siddha, prasiddha (svarga, mRtyu pAtALa | siddhamaruvaM siddhanuM siddhatthamuaM-siddhArtha rAjAnA putrane payAsayaM prakAza svarUpa vIraM mahAvIra svAmIne kimani-kAMika namiuM- namaskAra karone sirimipAhuDAo- bucchaM-kahIza tihuaNa-traNa bhuvana zrI siddhaprAtamAthI , artha-traNa bhuvanamAM ( kevala jJAna vaDe) prakAza karanAra, prasiddha siddhArtha rAjAnA putra zrI mahAvIra svAmIne namaskAra karIne zrI siddhaprAbhRta thakI siddha bhagavAnanuM svarUpa kAMr3aka kar3Iza. 1. vivecana - siddhatsuaM' e padanA artha AvI rIte paNa thayA hai. siddha eTale acala ke artha eTale jIvAjIvAdi padArthoM zrutama dvAdazAMgarUpa siddhAtamAM jenA evA vIra prabhune athavA siddha thayA hai. (mokSaprApti rUpa ) artha jemanA evA suta eTale ( gaNadharAdi ) ziSyo che jemane evA vIra prabhune, athavA siddhArtha rAjAnA putra mahAvIra svAmIne namaskAra karIne siddha bhagavAnanuM svarUpa kaMika eTale thoDAmA - kANamAM kaheze, jemaNe vAMlAM karmono nAza karyo ke eTale AThe karma kSaya karyA che temane siddha bhagavAna kahIe. 1. 3 saMtaparyaparUvaNayA, daddapamANaM ca khitta phusaNA ya / kAlo a aMtaraM taha, bhAvo apAya dArA // 2 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 158) siddhapaMcAzikA... saMtapaya-satpada charnupada phusaNA-sparzanA / taha-tathA paruSaNayA-prarupaNAya-ane bhAvo-bhAva davya pamANadravya pramANa| kAlo-kAla appAvahU-alpa bahutva khita-kSetra aMtaraM-aMtara dArA-bAro artha-chatApadanI prarUpaNA dvAra, dravya pramANa dvAra, kSetra dvAra, sparzanA dvAra, kAla dvAra, aMtara dvAra temaja bhAva dvAra ane alpa bahula dvAra.. '- vivecana-siddhane viSe nivenA dvAra kahe che-1 chatA padanI marUpaNA, 2 dravya pramANa eTale keTalI saMkhyA mokSe jAya, 3 kayA kayA kSetramAthI te tIju kSetra dvAra, 4 siddhanA jIvone sparzanA keTalI hoya te sparzanA dvAra, 5 kAla dvAra, 6 TuM aMtara dvAra, 7 bhAva dvAra ane AThamuM alpa bahutva dvAra. 2. ehiM aNaMtaraminhA, paraMparA manikarima juttahiM / / tehiM viAraNijjA, imesu panaramasu dAresu // 3 // pahi-e vAro ghaDe / manikarisa-sannikA ipemu-e aNaMtarasiddhA-anaMtara- juttA panarasasu-panara viAraNinnA-vicAra dAresu-dhAromA paraMparA-paraMparAsiddha karapA yogya artha--e ATha dvAra dvArAe anaMtara middhano ane sannikarSa yukta nava dvAra vaDe paraMparAsiddhano A (AgalI gAthAbhAM kaha te) paMnara dvArane viSe vicAra karato. .. vivecana-AgalI gAyAmAM kahelA ATha dvAra vaDhe anana. rasiddho vicAravA. eka samayanuM paNa antara jeone na hoya ne anantarasiddha eTale sidvatvanA prathama samayamA vartatA amuka vivakSita samaye siddha yaelA ane te ATha dvAra sAye sani. siDa piAroNA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. karpa dvAra vadhAratAM nava dvAra vaDe paraMparasiddha vicAravA. vivakSita prathama samaye je siddha thayA tenI apekSAe tenA pUrvanA samaye siddha thayelA te para.te pUrva samaye siddha thanArathI tenI pUrvanA samaye siddha te. paraMpara ema pAchaLa pAchaLa kahevU. evI rIte paraMparAe. siddha te paraparasiddha. vivakSita siddhatva prathama samayathI pUrva pUrve dvitIyAdi sama.. yathI anantA atIva addhAmAM (bhUtakAlamAM) thai gaelA te paraMpara siddha. tAtparya eke anantara siddhamA amuka eka samayanI apekSAe vicArakhu, ane paraMparasiddhamA amuka vivakSita samayathI pUrve pUrva anaMtA bhUtakAla sudhImAM thai gaelA siddhonI apekSAe vicAra, te paraMparasiddhane viSe sannikarSa sAthe nava dvAra kaheze. satrikarSa eTale saMyoga sarvagata alpa bahutva vizeSa: khittaM kAle gai vea tittha liMge caritta vuddhe ya / 9 10 11 . 12 13 14 15 nANogAkasse, aMtaramaNusamayagaNaNa appabaha // 4 // khice-kSetra | caritta-cAritra ! aMsara-aMtara kAle-kAla buddha-bubU aNusamaya-anusamaya, gaha-gati : nANa-jJAna niraMtara vea-gheda tittha tIrtha ogAha-ayagAinA gaNa-gaNaNA liMge-liMga | ukkasse-utkarSa . | appabahU-arUpabahutva artha--(pUrva kahelA anaMtara tathA paraMparasiddha A paMdara dvArane vi vicAravA tenAM nAma kahe che) 1 kSetra dvAra, 2 kAla dvAra, 3 gatidvAra, 4 vedadvAra, 5 nIrthadvAra, 6 liMgaddAra, 7 cAritradvAra, 8 buddhadvAra, 9 jJAnadvAra, 10 avagAhanA dvAra, 11 utkarpadvAra, 12 aMtaradvAra, 13 aNusamayadvAra, 14 gaNaNAdvAra, 15 alpabahumvadvAraH 17
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ (130) siddhapaMcAzikA. vivecana 1 kSetradvAra-traNa prakAre, urdhva, ayo ane tI . 2 kAladvAra-ce prakAre utsarpiNI ane avasarpiNI rupa. 3 gatidvAra-cAra prakAre nArakI giryaca manuSya ane devatA. 4 vedadvAra-traNa prakAre strIveda, purupaveda, napuMsakaveda. 5 tIrthadvAra-ce prakAra tIrthakaraceM tIrtha, tIrthaMkarInuM tIrtha. 6 lagadvAra-ve prakAre dravyathI ane bhAvathI, dravyaliMga traNa prakAre-1 gRhasthaliMga, 2 anyaliMga, 3 svaliMga. 7 cAritradvAra-pAMca prakAre sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAra vizuddhi, sUkSmasaMparAya, yathAkhyAta. 8 buddhadvAra-cAra prakAre buddhabodhita, buddhIvodhita, svayabuddha ane pratyeka buddha. 9jJAnadvAra-pAMca prakAre matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryava ane kevaLajJAna. 10 avagAhanAdvAra-traNa prakAre jaghanya avagAhanA, utkRSTa avagAhanA ane madhyama avagAhanA. 11 utkarSadvAra-cAra prakAre anaMtakAlathI samyaktvathI paDela, thasaMkhyAtakAlathI paDela, saMkhyAkAlathI paDela ane samakitathI nahi paDela. . 12 aMtaradvAra-siddha thayA pachI keTala aMtara paDe. 13 aNusamaya-eTale niraMtarapaNe keTalA samaya sudhI sIjhe. 14 gaNanAdvAra-keTalA sIjhe tenI gaNatarI. 15 alpavahutvadvAra-ochA vattA koNakoNathI auchA athavA baMdhAre ta.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMharaNA-saMharaNathI / zrIjA ArAmAM mUla tathA bhASAMtara. . (131) khitti tiloge 1 kAle, sijjhaMti aresu chasuvi sNhrnnaa| avasappiNi osappiNi,dutiarage jammu tidusu sivN2||5|| khitti-kSetradvAre chasuvi-chaemAM paNa | duti arage-bIjA ane tiloge-praNalIkamAM saMharaNA-saMharaNathI . kAle-kAlabAre jammu-jamma | aSasappiNi-avasa-vidasa trIjA ane sijhaMti sojhe che, mokSe jAya che. piNI bojAmAM aresu-ArAomAM | osappiNI-utsarpiNI sivaM-mokSa artha-kSetradvAre traNe lokamAM, kAladvAre vicAratAM saMharaNathakI chae ArAmAM ane janmathI avapiNInA be ArAnA janmelA traNa ArAmAM ane utsarpiNInA traNa ArAnA janmelA be ArAmAM mokSe jAya che. 5. vivecana-prathama satpadadvArane viSe kSetrAdi paMdara dvAromAM anaMtarasiddha jIvo vicArAya che. 1. kSetradvAra-kSetra te traNa loka Urdhva, adho ane tiryak. temAM Urdhvaloke paMDakavanAdimAM, adholoke adholaukika gAmomAM, ane. tI loke manuSyakSetramA siddha thAya che. saMharaNathI nadI, samudra ane: varSadhara parvato vageremAM siddha thAya che. 2. kAladvAra-kAla te utsapiNI ane avasarpiNI rupa. temAM saMharaNathI chae ArAmAM sIjhe. kAraNake mahA videhamAM hamezA sukhamaduHkhamA rupa ekana Aro sadAvataM. ane tyAM hamezAM mokSagamana hovAthI tyAMthI saMharaNa karAyA chatAM teo bharatAdika kSetramA je Aro vartato hoya temAM sInatA hovAthI chae ArAmAM mokSagamana che. ane janmathI to caramazarIrIno janma avasarpiNA kAlamA nikSe trIjA ane cothA ArAmA dhAya ane sidvigamana te be ArAmAM ane keTalAkane jaMvRsvAmInI jema pAMcamA ArAmAM paNa thAya. mATe mokSagamana traNa ArAmAM utsarpiNImAM to bIjA jIjA ane cothA ArAmA janma
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) sirapaMcAliA ane mokSagamana zrIjA ane coyA e ArAmAM tIrthakara utsapiNI ane avasarpiNImAM janma ane siddhigamana mukhamaduHkhamA ane duHkhapamukhamA rupa ve ArAmAM. temane saMharaNano abhAva hovAthI ayolaukika grAmomAM athavA paMdara karmabhUmimA sidigamana che. // 5 // caugai Agaya naragaiTiya siva3 veyaniga4 duviha tinthe'vi gihi-anna-saliMgesu a6, caraNe ahakagvAi vadaMtA // 6 // ti ghau paNa pudi ticaraNa,jiNAsayaM buddhi buda-pattayA / 8 / du-ti-caunANA 9lahutaNu, duhatvagurUpa gadhaNusayAo107 paugaha-cAragatitho caraNe-cAritra / buddha-buddhabuddha bhAgAya-AvelA | ahakkhA-yathAruyAta pattayA-pratyekavuddha . maragaha-manuSyagati vadaMtA-vartatA nANA-jJAnI Thiya-rahelA ti-traNa lahu-laghu, nAnu tiga-traNa ghau-cAra paNa-pAMva taNu-zarIra duSiha-ke prakAranA pubdhi-pUrve duhastha-be hAtha gihi-gRhastha jiNA-jina guru-utkRSTa anna-abhyaliMga sayaM-svayaMbaddha paNa ghaNu sayAosaliMga-svaliMga / buddhi-buddhIbuddha pAMghase dhanuSya artha-3 gatidvAre cAre gatimAMthI AvelA manuSya gatimA rahelA 4 vedadvAre traNe vedamAMyI AvelA 5 tIrthadvAra banne prakAranA tIrthane viSe. 6 liMgadAre gRhasthaliMga, anyaliMga ane svaliga e traNa liMgamAthI 7 cAritradvAre yathAkhyAta cAritramA vartatA. 6 te bhavamA pUrva anubhavelAM traNa cAra ane pAMca cAritravALAmAMthI ane jina no traNa cAritramAthI. 8 buddhadvAre svayaMbuddha, buddhibuddha ane pratyekabuddha. 9 jJAnadvAre (te bhAmA pUrva anubhavelAM) be, jaga athavA cAra jJAnImAMthI. 10 avagAhanAdvAre jaghanyathI ve hAthanI ane u. skRSTathI pAMcaso dhanuSyanI avagAhanAvAnA. 7
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tamA bhAratara. (17) vivecana- gavihAra-gaticAra-nArakI, niryaca, manuSya ane devA sAmAnye cAre gatimAMyI AvelA sIjhe. vizeSayI naraka gatinI apekSAe prathamanI cAra nAkayo AvelA. piyegagarino apekSAe pRthivIkAya, apakAya, vanaspatikAya ane pavendriniryaca. mAyI. ApalA manuSyagatinI apekSAe strI puruSa ane napuMsakamAyI devagatimAM cAre nikAyanA devatAmAthI nIrthakara to devagati ane narakagatimAMdhI vArovAra AvelA sIjhe. temAM narakayI to pathapanI traNa narakeyI AvelA ane devatAtho to vaimAnikadevathI AvelA vInA nahi. vartamAnanayane AzrIne manuSyagatimA rahelAja mokSa pAme. 4 vedadvAra-caMda traNa vI, puruSa ane napuMsaka. pratyutpananayane AzrIne avedoja mojhe. te bhavamA pUrva anubhavela vedanI apekSAe . ane bAhya AkAramAtrano apekSAe traNe vedamAMyI tIrthakara to khI. veda ane puruSavede vartatA sIjhe. 5 tIrthadvAra-tIrtha ve prakAra:-nIrya kare pravartAvela ane tIrthakarIe pravartAvela vaMne tIrthapAMthI sIjhe. 6 liMgadvAra -liMga be prakAre. dravyathI ane bhAvayI. dravyaliMga traNa prakAre:-gRhasthaliMga, anyaliMga ane svaliMga.e traNe liMge sIjhe. ane saMyamarupa bhAliMganI apekSAe to svaliMgeja. 7 cAritradvAra-cAritra pAMca prakAre:-sAmAyika, chedopasthApa. nIya, parihAravizuddhi, mUkSmasaMsarAya ane yathAkhyAta. temAMthI kSAyika yathAkhyAta. cAritramA vartanAja sIjhe. te bhavamAM pUrve anubhavelA cAritranI apekSAe traNa, cAra athavA pAMca cAritra pApIne sIjhe. eTale keTalAka sAmAyika, sUkSnasaMparoya ane yathAkhyAta e gaH keTalAka sAmAyika, chedopasthApanIya, sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta e cAra; keralAka sAmAyika, parihAra-vizuddhi, sUkSmasaMparAya ane
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ nomimmmmmm.inwww (134 ) siddhapaMcAzikA. yathAkhyAta e cAra: ane keTalAMka upara kahelA pAMce cAritra pAmIne sIjhe. tIrthakara to sAmAyika, sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta etraNa cAritra pAmIne sIjhe. 8. buddhadvAra cAra prakAreH svayaMbuddha, buddhibuddha, buddhabuddha ane pratyekabuddha e cAremAthI sIjhe. svayaM eTale bAhya hetu vinA jAtismaraNAdi pAmIne vodha pAmelA te svayaMbuddha. mallisvAmInI athavA sAmAnya strI te budvI temanAthI vodha pAmela te vuddhibuddha AcAryadika te buddha temanAthI bodha pAmelA te buddhabuddha ane pratyeka eTale kAMka bAhya hetu joine bodha pAmelA te pratyeka buddha. pratyeka buddha ane svayaMbuddhamA vodhi, upadhi, zruta ane liMgavaDe bheda che. te AvI rIte:-svayaMbuddha vAdya hetu vinA jAtismaraNAdithI bodhi pAme ane pratyekabuddhavRSabhAdika vAdya hetu pAmIne bodhi pAme. tethI te pratyeka eTale judA vihAra kare paNa gacchavAsInI peThe sAthe nahi. svayaMvudhdhane pAtrAdika vAra prakAranI upAdhi hoya ane pratyeka budhane jaghanyathI rajoharaNa ane muhapatti rupa be prakAranI ane utkRSTayI prAvaraNavajhIne nava prakAranI upadhi hoya. svayaMvudhane pUrva bhaNeluM zruta hoya athavA na paNa hoya. jo hoya to devatA liga arpe athavA guru pAse aMgIkAra kare, jo ekalo vihAra karavA samartha hoya to athavA evI icchA thAya to te ekalA vihAra kare nahi to gacchamAM rahe, jo pUrvAdhIta zruta na hoya tA nizce guru pAse liMga aMgIkAra kare ane gacchano tyAga karena nahi. pratyeka buddhane pUrvAdhita zruta avazya hoya. te jaghanyathI agidhAra aMgarnu ane utkRSTayI kAMika uNA daza pUrvamuM. temane liMga devatA ape. athavA kadAcita liMga rahita paNa hoya. 9jhAnadvAra-jJAna pAMca prakAre:-manijJAna, anajJAna, avadhi
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arr.. mUla tathA bhASAMtara. (35) mAna, manaH paryavajJAna, kevalajJAna. temAM kevalajJAne vartano sIjhe. te bhavamA pUrva anubhavela jJAnanI apekSAe keTalAka mati ane zruta e ve jJAnI, keTalAka mati-zruta ane avadhi athavA mani-zruta ane manAparyava e traNa jJAnI, ane keTalAka mati-zruna avadhi ane manaHparyava e cAra jJAnI. tIrthakara to cAra jJAnIja. 10 avagAhanA dvAra-jaghanyathI be hAthanI ane utkRSTathI pAMcase dhanuSyanI avagAhanAvALA sIjhe. marudevI mAtA Adi pAMcase a. dhika pacIsa dhanuSyavALA paNa sIjhe kAraNake temanI avagAhanA nAbhikulakara tulya hovAthI. 'saMghayaNaM saMThANaM uccattaM ceva kula. garehiM samaM' e vacanathI, A pramANe siddhamAbhRtanI TIkAmAM kaDaM che. be hAthathI upara ane pAMcase dhanuSyanI aMdaranI avagAhanAe vartatA te madhyama avagAhanAvAlA sIjhe. tIrthakara to jaghanyathI sAta hAtha ane utkRSTathI pAMcase dhanuSyanA pramANavALA sIjhe vAkInA madhyama avagAhanAe sIjhe. kAlamaNaMtamasaMgvaM, saMgvaM cua samma acuasammattA 11 / laha guru aMtara samao,chamAsa12 aDasamaya avhiaa1328|| aNaMta-anaMta | acua-nahi paDelA | chamAsa-cha mahinA asaMkha-asaMkhyAta lahu-jaghanya aDasamaya-ATha samaya saMkha-saMkhyAta guru-utkRSTa | adhahiA-avyavahita cua-cyuta, paDelA . | aMtara-aMtara .. nirantara. samma-samyaktvathI | samo-samaya / artha-utkRrSadvAre anaMtakAlathI, asaMkhyAtakAlathI ane saMkhyAtakAlathI samyaktvathI paDelA, ane samyaktvathI nahi paDelA. antaradvAre jaghanyathI eka sapraya ane utkRSthI cha mAsa niraMtaradvAre ATha samaya // 8 // -
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 136 ) siddhapaMcAzikA. .. . vivecana-11 utkarpadvAra-samyaktvathI paDIne keTalAka utkapaMthI artha pudgala parAvartana kAlarupa anaMtakAla sudhI saMsAramA bhamIne, samyaktyAdi ratnatraya pAmIne sIjhe. keTalAka anutkarpathI asaMkhyAta ane saMkhyAta kAla sudhI bhamIne ane keTalApha samyaktvathI paDyA vinA sIjhe. 12 antaradvAra-jaghanyathI eka samayanuM aMtara ane utkRSTathI 6mAsanu aMtara. 13anusamaya-(nirantara) dvAra-jayanyathI be samaya sudhI ane utkRSTathI ATha samaya mudho nirantara sIjhe. jahaniara ika aDasaya14, aNega egAya thova saMkhaguNA15 cau ur3a naMdaNajale, vIsapahuttaM aholoe // 9 // jahana-jaghanya egA-eka uDDU-Urdhva imara-itara (utkRSTa) thova-thoDA naMdaNa-naMdanavana ika-eka jale-jaLamAM aDasaya-ekasAATha / makhaguNA-makhyAtaguNA / " pahutaM-pRthaktva aNega-anaka ca u-cAra . ahAloe adholokamAM .artha-gaNanAdvAre jaghanyathI eka ane utkRSTatho ekamo ATha alpabahutvadvAre aneka thoDA ane eka saMkhyAtaguNA. urvaloke, naMdanavanamA ane jalamAM cAra tathA adholoke vIsa pRthaktva. // 9 // vivaMcana-14 gaNanAdvAre jaghanyathI eka sIjhe ane utkRSTaH thI ekaso ATha sIjhe. RSabhadevanA nirvANa samaye ekaso ATha eka samaye siddha thayA. ... 15 alpabahutdvAra-ekasAthe ve traNa Adi sidhdha thoDA ane tenAthI eka sidhdha saMkhyAtaguNA vivakSita samaye eka eka middhana pAhulyapaNuM hovAthI evI rIte kSetrAdika paMdara dvArane viSa satpada prarUpaNAdvAra kayu. HINDI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDa tathA bhASAMtara. * ( 137 ) have kSetrAdi paMdara dvArane viSe dravyapamANa nAme bIjaM dvAra kahe che:1 kSetradvAra- Urdhvaloke sAmAnyathI bhervAdikamAM, naMdanavanamA ane jalamAM eTale sAmAnyathI nayAdikamAM cAra sIjhe. adholoke vIsa pRthaktva sIjhe. saMgrahaNImAM adholokamAM bAvIsa sIjhe ema kahuM che. mATe atratatva kevalIgabhya pRthaktva eTale bethI natra sudhI // 9 // igavijaya vIsa aDasaya, patteyaM kammabhUmi tiriloe / dudujalahi paMDagavaNe, akammamahi dasa ya saMharaNA // 10 // inavijaya- eka vijayamAM tirilopa tIchalokamAM | makammamahi- akama bhUmi vIsa-vIsa dudu baje paya-pratyeka jalahi- samudra kammabhUmi karmabhUmi paMDagavaNe- pAMDuvacanamAM artha - eka vijayamAM bIsa, pratyeka karmabhUmi ane tIchalokamAM ekaso ATha, samudra ane paMDagavanamAM bace, ane akarmabhUmimAM saMharanayI daza sIjhe // 10 // * dasa-idha saMharaNA-saMharaNathI vivecana - eka vijayane viSe vIsa sIjhe. pAMca bharaTa, pAMca. aravata ane pAMca mahAvideha e paMdara karma bhUmimAM darekamAM ekaso ATha, tIrchA lokamAM paNa ekaso ATha sIjhe. sAmAnyathI samudrama ane paMDakavanamAM ve ve sIjhe. 5 hemavaMta, 5 harivarSa, 5 devakuru, 5 uttarakuru, 5 ramyaka ane 5 araNyavata e 30 akarmabhUmimAM darekamAM saMharaNathI daza daza sIjhe. 10. ti zrIjA cau stha- cothA are-ArAmAM paMcamae- pAMcamAmAM 12 ti cauttha are aDasaya, paMcamae vIsa dasa dasaya sese 2 | naragatiga-bhavaNa-vaNa- nara- joisa tiri tirikhiNI dasagaM 11 sese bAkInAma naragatiga narakatrika bhavaNa- bhavana pati vaNa-vyaMntara nara-manuSya joisa jyotiSa, tiri-tirthaya tirikhiNI - tiyaMcaNI *
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 138) sirapaMcAzikA. - artha-trIjA ane cothA ArAmA ekaso ATha, pAMcamAmA vIsa ane bAkInA ArAmA daza daza narakatrika, bhavanapati, nyaMtara, nara, jyotiSa, tiryaca ane tiryacaNInA AvelA dasa dasa sIjhe.11 vivecana-2 kAladvAra-utsarpiNI ane avasarpiNInA trIjA bhane coyA e dareka ArAmAM ekaso ATha sIjhe. avasarpiNInA pAMcamA ArAmAM vIsa. te ve kAlanA vAkInA ArAomA darekamA saMharaNayI daza daza sIjhe. . 3 gatidvAra-ratnaprabhA, zarkarApamA ane vAlukAprabhA etraNa naraka, bhavanapati, vyaMtara, manuSya, jyotiSi, tiyeca ane tiryaciNI emAthI AvelA daza daza sIjhe. 11. dhamANi aThasayaM, hariya chaU paMkapuThavijala curo| joi vimANi naridhI, vIsaM bhavaNavaNa thI paNagaM // 12 // mANia-vaimAnika | puSi-pRthvIkAya vimANi-vaimAnika hariya-vanaspati jaLa-apkAya risthi-manuSya bI urA-sArathI -zrI paMka-paMkapramAjora-jyotiSapaNagaM-pAMca artha-vaimAnikayI ephaso ATha, vanaspatikAyayI cha, paMka prabhA, pRthvIkAya ane apakAyayI cAra, jyotipa vaimAnika ane manupyanI strIyo vIsa ane bhavanapati ane vyaMtaranI khothI ApalA pAMca sIme. 12. vivecana-vaimAnika devathI ASelA ekaso ATha sIjhe. banaspatikAyamAthI AvelA cha sIjhe. paMkaprabhA nAme coyo naraka, pRthvIkAya bhane apkAyathI ApalA cAra cAra sIjhe. jyotiSI devI, vaimAnika devI ane manupyiNIyI AyalA vIsa vIsa ane bhuvanapatinI devI nayA vyaMtaranI devIthI AyelA pAMca pAMca sI. yA sarva saMkhyA utkRSTayI jANavI. jaghanyathI eka sI.12.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDha tathA bhASAMtara. ( 119 ) visatthi dasa napuMsaga, purisamaye narA namvadA / iyabhaMge aThamayaM, dasa dama mesaThabhaMgesu 4 // 13 // sesaTha-bAkImA mATha narA-devAdi puruSa uThavadA-udvatA, AvelA bhaMgesu-mAMgA omAM iya bhaMge-A bhAMge itthi - zrI napuMsaga - napuMsaka purisa- puruSa artha- strI vIsa, napuMsaka daza ane puruSa ekaso ATha siddha yAya. puruSamAMthI AvelA puruSa e bhAMge ekaso Au bhane bAkInA ATha bhAMgAomAM daza daza sIjhe. 13. vivecana- 4 vedadvAra - zrIo vIsa, napuMsaka daza ane puruSa ekaso ATha siddha yAya. ahIM veda AzrI nava bhAMgA AvI rIte. 1 nara eTale devAdi puruSa temAyI AvI manuSyamAM puruSapaNe utpanna tharalA 108. AvI 2 puruSamAMyI 3 " 4 sImAMcI 5 w 99 99 7 napuMsakamAMthI +9 19 daza sIjhe. 13. 99 99 99 99 35 strIpaNe utpanna napuMsakapaNe puruSapaNe strIpaNe napuMsakapaNe puruSapaNe strIpaNe napuMsakapaNe 99 " 39 99 "" 35 tharalA 10 99 99 99 28 " 30 33 a or a " 39 " evI rIte prathama bhAMge 108 ane bAkInA ATha bhAMge daza 2 d titthayarI jiNa patteavuddha saMbuddha tu cau dasa cauro 5 / caDa dasa aDasaya gihi para saliMga 6 parihAraviNu oho 14
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 140 ) siddhapaMcAzikA: dasaparihArajue 7 buddhi bohithI vIsa jIva vIsa paha 8 / masu maisuamaNanANe dasa sesa dugi oho 915 tithayarI - tIrthaMkarI jiNa tIrthaMkara patte abuddha - pratyekayuddha saMbuddha- svayaM buddha du-be cau-cAra bauro-cAra giddi gRhasthaliMgI para - anyaliMgI saliMga - svaliMgI parihAraviNu-parihAra sivAya oho ogha sAmAnya jue yukta, sahita vivecana - tIrthaMkarI, jina, pratyeka buddha ane svayaMbuddha anukrame be, cAra, dasa ane cAra. cAra, daza ane ekaso ATha anukrame gRhastha, anya, ane svaliMgI parihAra vinA oya. 14. - budviSoha- buddhiyodhita itthI - zrI jIva-jIvo vIsahU-vIsa pRthaktva mahasua-mati ane zruta dugi-ve sesa - vAkInA parihAra sahita dasa, buddhivodhI strI bIsa, jivo, vIsa pRthamatva, mati zruta jJAnI cAra mani zruta ane manaH paryavajJAnI dasa, bAkInA ve mAMge ova. 15. vivecana - 5 tIrthadvArane viSaM tIrthakarI ve ane tIrthakara cAra sIjhe. pratyeka buddha daza ane svayaMvRddha cAra sIjha bellA ve budhdhadvAranA bheda jANavA. 6 liMgadvAre gRhasyaliMgI cAra, anyaliMgI daza kane svaliMgI ekaso ATha sIjhe. 7 cAritradvAre - parihAra vinA ova jANavo. eTale je bhAMgAma parihAra vizuddhi pada na Aye tyAMo eTale sAmAnyayI ekaso ATha sijhe. te bhAMgA A pramANe:- sAmAyika, mUkSma saMparAya ane yathA khyAta cAritravALA trIkasaMyogI bhAMge temaja sAmAyika, chedopasthApanIya, sUkSma saMparAya ane yathAkhyAta e catu:saMyogI bhAMge maLI kula ve bhAMge ekaso ATha ekaso ATha sIjha. 14
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. (11) parihAra vizuddhi sahita bhAMgAne viSa daza daza te AvI rIte:sAmAyika, parihAra vizuddhi, sUkSma saMparAya ane yathAkhyAta e catuHsaMyogI temaja sAmAyika, chedo0, parihAra, sUkSma saM0 ane yathA0 e paMca saMyogI bhAMge daza daza sIjhe. 8 buddhadvAre-buddhIvodhita sIo eka samaye vIsa, buddhIvoMdhita jIvo eTale strI, puruSa ane napuMsako bIsa pRthaktva, be vIsathI nava vIsa sudhI. buddhabodhita puruSo 108, srI 20 ane napusaka 10. pratyeka buddha ane svayaMbuddhanI saMkhyA tIrthadvAramA kahevAi che. 9 jJAnadvAre-pUrva anubhavela jJAnanI apekSAe mati ane zruta eva jJAnI 4, mati zruta ane manaHparyava e traNa jJAnI 10 ane mati zruta ane avadhi e traNa jJAnI temaja temAM manaHparyava meLavatAM cAra jJAnI e ve bhAMge ogha eTale 108 sIjhe. 15. majjha guru lahu vagAhaNa aDasaya duga caura aTha javamajhe 10 cuaNaMtakAlasammA,aDasaya cau acua dasa sesA 11,12,16 // majma-madhyama avagAhaNa-avagAhanA | sammA-samakitathI. guru- utkRSTa jadhamajajhe-yavamadhya | acua-nahi paDelA lahu-laghu, jaghanya ! cua-cyuta, paDelA / aisA-yAkInA artha-madhyama, utkRSTa ane jaghanya avagAhanAvAlA anukrame 108, 2 ane 4. jvamadhye ATha. anaMtakAlathI samyakatva thakI paTela 108, samakinathI nahi paDela 4, ane bAkInA daza mIjha. 16 _ vivecana-10 avagAhanA dvAre-madhyama avagAhanAvAlA 108, utkRSTa avagAhanAvAlA 2, ane jaghanya avagAhanAvALA.4 sojha. yavamadhye ATha. yavamadhya eTale utkRSTa avagAhanA 525 dhanudhyanI che tethI artha 26zA dhanuSya pramANa avagAhanAvALA. AgaLa paNa yavamadhya saMjJA Ave tyAM ukayI ardha pramANa jANavU.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ saya-so ( 152) nirapaMcAlikA.... 11 utkarpadvAre-anaMtakAlathI mamyaktvayI paDelA 108 soza. samakItathI nahi paDalA 4, ane vAkInA asaMkhyAta ane saMkhyAta kAlathI samyaktvayI paDelA daza sIjha. 12 antaradAra-anvara eka paNa sIjhe ane ghaNA paNa paTale ekaso ATha sudhI sIjhe. 16. aDa 108durahia 102 saya chanuI,culasIdugasayarI maThi aDayAlA / battIsa ika duti cau, paNa chaga saga aDa niraMtariyA 13 // 17 // bhara-ATha dugasaparI-botera ika-eka durahima-be adhika ra chaga-cha chanuA-chamnu mAyALA-aDatAlIsa saga-sAta culasI-corAsI battIsa-vatrIsa miratariyA niraMtarapaNe artha--ephaso ATha, ekaso ke, channu, corAsI, batira, sATha, aDatAlIsa, catrIsa, anukrame eka betraNa cAra pAMca cha sAta ane ATha samaya sudhI niraMtarapaNe sIma. 17 vivecana-13 niraMtaradvAre 103thI108 niraMtarapaNe 1 samayasudhI sIjhe pachI avazya aMtaharapaDe. 97 thI 102 , 2 , " " " 85 thI 6 . , 3 " " " " 73 thI 84 , 4 , " " . " 61 thI 72 , 5 . " " " . 49 thI 60 , 6 , " " " 33 thI 48 , 7 , " " " 1thI
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ mUla tathA bhASAMtara (14) - 1 yI 32 niraMtarapaNe ATha samaya sudhI. sIjhe. eTale prathama samaye jaghanyathI eka be ke praNathI yAvat utkRSTa 32 sudhI sIjhe. bIje samaye paNa jaghanya eka be ke traNayI yAvat utkRSTa 32 sudhI sIjhe. ematrIje cothe yAvat AThamA samaya sudhI kahevu pachI avazya aMtara paDe. e pramANe 33 thI 48 sAta samaya sudhI kahevA ema saghaLe kahe. 14-15-gaNanAdvAra ane alpa bahutvadvAra pUrve kahelA satpada prarUpaNA dvAranI peThe jANavU, evI rIte kSetrAdi 15 dvAre vIjeM dravya pramANa dvAra kahyu: 17. have eka gAthA vaDe kSetra ane sparzanA dvAra kahe cheloaggaThiA siddhA iha vudi caiya paDihaya aloe 3 / phusai aNaMte sidhdhe, savvapaesehi so siddho 4 // 18 // loagga-lokAgra, si. | cAya-tyajIne aNaMte-amatA azilA parihaya-pratihata, ro-mi-sidrone ThiA-rahelA kAyA paha-ahIM aloe-alokamAM papase hi-pradezobo budi-zarIra phusa-sparzaso - artha- ahIM zarIrane tajIne alokathI rokAyA chatAM.ko. kanA agrabhAgane viSe rahelA che, te siddha bhagavAna potAnA sarva Atma pradezo vaDe anaMtA siddhone sparza. 18. vivecana-A lokane viSe zarIrano sarvathA kSaya karIne aSTa karmayI mukAyA chatAM jIva uMce gamana kare che. pachI lokano agrabhAga je siddhazilA jyAMthI Agala aloka Ave che tenAyI rokAyA chanAM tyAMja rahe haiM. alokamAM dharmAstikAya nahi hovAthI jIva gamana karI ke nahi. e pramANe paMdaradArane viSe trI dvAra mANa. 3.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 144 ) sipaMcAzikA. cothA sparzanA dvArane viSe taMvivakSita ( je amuka samayanI vAta karI te ) samayamAM siddha thaela anaMtA siddhone potAnA sarva pradezo vaDe sparze. paNa je tenA deza pradezo vaDhe sparzAya te asaMkhyAta guNA jANavA. e rIte 15 dvArane viSe mUla cothuM spa rzanA dvAra jANavuM. 18. jatthaThThasamayaM sijjai, aTTha u samayA niraMtaraM tattha / vIsa dasagesu cauro, du sesi javamajjhi cannAri // 19 // astha-jyAM aThThasamaya - ATha samaya simsa sIjhe tattha - tyAM dasagesu daza sesi bAkInA * jabamajjhi-yaSamadhyabatAri bAra artha-jyAM jyAM eka samayamAM ekaso ATha sIjhe tyAM niraMtarapaNe ADha samaya kAla kahevo. jyAM vIsa ane daza sIjhe tyAM cAra samayano, bAkInAne viSe be samaya ane yavamadhyamAM cAra samaya niraMtarapaNe kALa jANavo. vivecana - haSe mUla pAMcamuM kAladvAra kahe che. kSetrAdi paMdare dvAramA je je sthAne eka samayamA utkRSTa ekaso ATha sIjhe tyAM niraMtarapaNe ATha samayano kALa kahevo. jyAM eka samayamA bIsa sIje tyAM cAra samayano, jyAM eka samayamA daza sIjhe tyAM paNa cAra samayano niraMtarapaNe kAla jANavo. bAkInA sthAne be samayano niraMtara kAla ane yavamadhyamAM cAra samayano niraMtarapaNe kALa jANavo. A dukANAM kahIne have dareka dvArane viSe judaM judaM kahe che: 1 kSetradvAre - paMdara karmabhUmimAM ATha sasaya sudhI niraMtara sIjhe, hara barSAdi ane adholokamAM cAracAra samaya sudhI; naMdanavana, pAMDukavana ane lavaNa samudramAM be be samaya niraMtara paNa sIjhe. 2 kAladvAra - utsarpiNI ane avasarpiNI kALanA trIjA ane
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tivA bhASAMtara. cothA ArAne viSe ATha ATha samaya ane pAkInA ArAmA cAra cAra samaya sudhI niraMtarapaNe sIne. 3 gatidvAra-devagatithI AvelA ATha samaya mudhI ane bAkInI gatimAMthI AvelA cAra samaya sudhI. 4 vedadvAra-puruSavedI-ATha samaya sudhI strI ane napuMsakavedI cAra samaya mudhI je puruSavedathI AvI puruSavedamA upanyA hoya te bhAMgAvALA ATha samaya sudhI bAkInA ATha bhAMgAvAlA cAra cAra samaya sudhI. 5 tIrthadvAra-tIrthakara ane tIrthakarInA tIrthamA atIrthakara siddha (tIrthakara thayA sivAyanA) utkRSTayI ATha samaya sudhI niraMtara paNa sIjhe. tIrthakara ane tIrthakarI ve samaya sudhI. 6 liMgadvAra-svaliMge ATha samaya, anya liMge cAra samaya ane gRhasthaliMge be samaya sudhI niraMtarapaNe sIjhe. 7 cAritradvAra-te bhavamA pUrve parihAravizuddhi cAritra anubhava nAra cAra samaya sudhI ane bAkInA cAritrabALA ATha samaya mudhI. niraMtarapaNe sIjhe. 8 buddhadvAra-svayaMbudhdha be samaya sudhI, budhdhavoSita ATha samaya mudhI, pratyeka buddha ane budhdhIbodhita strI evA puruSo sAmAnye dareka cAra samaya sudhI niraMtara sIjhe. 9jJAnadvAra-mati zruta jJAnI be samayamatizruta ane manaHparyava. jJAnI cAra samaya, matizruta ane avadhi jJAnI tathA matizruta avadhi ane manaHparyavajJAnI ATha ATha samaya mudhI niraMtara sI. ____10 avagAhanA dvAra-utkRSTa ane jaghanya avagAhanAvAlA be be samaya, yavamadhyamAM cAra samaya ane madhyama avagAhanAvALA ATha samaya mudhI niraMtara sojhe. 10.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirapaMcAzikA. bAkInA 12 thI 15 sudhInAM aMtarAdi cAra dvAra ahIM ghaTe nahi. evI rIte mUla pAMcamu kAladvAra kahUM. have chahu~ antara dvAra kahe :javuddhIve dhAyai, ohavibhAge ya tisu videhesu / vAsapahattaM aMtara pukkharaduvideha vAsahiyaM 1 // 20 // aMbuddhIva-jaMbUdvIpamAM / tisu traNa pukkhara-puSkaravara ghAyaha-ghAtakI khaMDamAM videhesu-videhamAM vAsahiya-varSAdhika Aha-oga, sAmAnya | vAsapuhuttaM-varSa pRthaktva du-be vibhAgena-vizeSapaNe / aMtaraM-aMtara ___ artha-jaMbUdIpa ane ghAtakIkhaMDamAM sAmAnye, ane vizeSapaNe aNa videhane viSe varSa pRthaktva- antara puSkaravara ane tenI be vi. dehane viSe varSAdhika aMtara jANavU. // 1 // - vivecana-have kSetrAdi paMdara dvArane viSe mUla chaThaM aMtara dvAra kahe : 1 kSetradvAra-kSetradvAre jaMbUdvIpa ane ghAtakIkhaMDamAM sAmAnyapaNe varSapRthaktvanuM aMtara jANavu vizeSapaNe jaMbUdvIpanA eka mahAvideha ane ghAtakIkhaMDanI be mahAvideha maLA traNa videhane viSe teTaluM aMtara jA. NavU.baLI sAmAnyapaNe puSkarAdhamAM ane vizeSatAthI tenI be videhane viSe varSAdhika aMtara jANavU. // 20 // bharaheravayajammA, kAlo jugalINa saMkha samasahasA / saMharaNa 2 narayatirie, samasahasA samasayapahuttaM // 21 // tiriIsura naranArIsUrIhiM uvaesa siddhi lddhiie| vAsahi aMtara ahasayaM, bohIo saMkha samasahasA // 22 // sayaMmuvaesA bhUjalavaNa suhamIsANa paDhamaduganarayA // 3 // thIkIvesuM bhaMgaThage asaMkhijjasamasahasA // 23 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtaraM (247) mmmmmmmmmwwwwww maraheravaya-bharata ane | sura-deva / | suhama-saudharma airavata nArI-manuSyanI strI | isANa-zAna jammA-janmathI sUrIhi-devImAMthI | paDhamaduga-prathamanIbe jhugaloNa-yugalIbhAnA | uvaesa-upadeza | narayA-nArakI saMkha-saMkhyAtA laddhIe-labdhivaDe | thI-strIvedI sama-varSa . | sayabohIo-svayaMvuddha kIvesu-napuMsaka vedIne saMharaNa-saMharaNathI savaM-pote ! maMkhija-saMkhyAtA tiriha-tiryacanI strI upaesA-upadezathI / artha-bharata ane airavatakSetramA janmathI yugaliAnA kAla jeTalaM aMtara jANavU. ane saMharaNathI saMkhyAtA hajAra varSatuM aMtara jANavU. nArakI ane tiryaMcathI AvelAne anukrame hajAra varSa ane zatapRthaktva varSanuM aMtara jANavU. // 21 // tiryacanI strI, devatA, manuSyanI strI ane devImAMthI AvelAne upadeza labdhie siddhi pAmelAne sAdhika varSatuM aMtara jANavu. ane svayaMbudhdha evA teone saMkhyAtA hajAra varSanu aMtara jANavU. 122 / pRthvIkAya, apakAya, vanaspatikAya, saudharma ane izAna tathA prayamanI be narakane viSe saMkhyAtA hajAra varSanu aMtara jANavU. veda. dvAre strI ane napuMsakavedI temaja ATha bhAMgAne viSa saMkhyAtA hajAra varSanuM aMtara jANavU. vivecana 2 gatidvAre-janmathI yugalika kAla jeTaluM eTale kAMika ochA aDhAra sAgaropama pramANa aMtara jANavU. avasarpiNIno pahelo bIjo ane trIjo temaja utsarpiNIno coyo pAMcamo ane chaTho Aro saMharaNathI saMkhyAtA hajAra varSa.. . ___ 3 gatidvAre-naraka gatithI AvelAne hajAra varSanu aMtara ane tiryaMca gatiyI AveLAne zatapRthaktva varSana aMtara jANavU. // 21 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ (148) sirapaMcAzikA. tiryaciNI, devatA manuSya, manuSyiNI ane devImAMthI AtIne upadezavaDe siddhi pAmanArane varSasAdhika aMtara jAga. ane svayaMbodhIne saMkhyAtA hajAra varSanu aMtara. // 22 // pRthvIkAya, apakAya, vanaspatikAya, saudharma izAna devalopa ane prathamanI be narakathI AvelAne potAnI meLe vA upadeyathI siddhi pAmanArane hajAra varSanaM aMtara jANavU. 4 vedadvAre-vIvedI ane napuMsakavedIne temaja pUrve kahelA vedanA nava bhAMgAmAMthI puruSavedayI AvIne puruSavedI thAya te prathama bhaMga sivAyanA bAkInA ATha bhAMge saMkhyAtA hajAra varSanu aMtara jANavU. // 23 // naraveapaDhamabhaMge, varisa4 patte jiNajiNI sesA / saMkhasamasahasa puvAsahasapihaNaMtahiavarisaM 5 // 24 // paDhamabhaMge prathama mAMge | jiNa-jinezvara | puvA-pUrva pari jiNI tIrthakarI | pihu pRthaktva pattea-pratyeka sesA-zeSa sivAyanA | ahia adhika ___ artha-puruSavedI ane prathama bhAMge varSatuM aMtara, pratyekabuddha, tIrthakara, vIrthakarI ane bAkInAne anukrame saMkhyAtA hajAra varSa, sahasrapRthatva pUrva, anaMtakAla ane varSAdhika kAla jANavo. vivecana 4 dadvAre-puruSavedIne varSatuM aMtara temaja puruSavedamAMthI AvI puruSavedImAM utpanna thanAra prathama bhAMgAne viSe paNa eka varSatuM aMtara. __5 tIrthadvAre-pratyekabudhdhane saMkhyAtA hajAra varSanu aMtara, tIrthakarane hajAra pRthakatva pUrvanu aMtara tIrthakarIne anaMtakAlaneM aMtara ane bAkI rahelAne samadhika eka varSa utkRSTa aMtara jANavU. 24
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. ( 149 ) saMkha samasahasa gihi analiMga hia varisa ticaraNa saliMge sacaritte jualI6,7 buhabohia purisa varisahiaM // 25 // saMkhasama sahasamesA, pusahassappa hutta saMbuddhe 8 / maisua paliya asaMkho, bhAgohijue'hiaM varisaM |26| sesa dubhaMge saMkhA, samasahasA 9 gurulahUi javamajjhe / seDhI asaMkhabhAgo, majjhavagoha varisamahiaM 10 / / 27 / / saMbuddhe svayaMbuddha paliya-palyopama asaMkho - asaMkhyAtamo | majjhavagAhe madhyama gihi-gRhastha ticaraNa-traNa cAritra jualI - yugalika buhabohia-buddhabodhita Aho jhupa-avadhiyukta avagAhanAe artha:- gRhasthaliMga ne anyaliMgane viSe saMkhyAtA hajAra varSanuM ane svaliMge tathA traNa cAritrane viSe varSAdhika. bAkInA kAlane viSe yugalIka kAla jeTalaM. budhdhavodhita puruSane sAdhika varSanaM 25. Taratara saMkhyAtA hajAra varSanu, svayaMvRdhdhane sahastra pRthakatva pUrvanuM, mati ane zrutajJAnavALAne palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganuM, avadhi sahitane varSAdhika 26. bAkInAne ve bhaMge saMkhyAtA hajAra varSa, utkUSTa, jaghanya ane javamadhya avagAhanAvALAne zreNino asaMkhyAtamo bhAga. madhyama avagAhanAvALAne varSAdhika 27. gurulahUdda - gurulaghu seDhI zreNI vivecana 6 liMgadvAre gRhasthaliMga ane anyaliMge saMkhyAtA hajAra varSanuM ane svaliMge varSAdhikanuM aMtara jANavu. 7 cAritradvAre - sAmAyika, sUkSma saMparAya ane yathAkhyAta e traNa cAritrane viSe samadhika varSanu aMtara ane sAmAyika chedopasthApanIya, sUkSma saMparAya ane yathAkhyAta e catuSka saMyogI ane
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ (150) sirapaMcAzikA. sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAra vizuddhi, sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta e paMcasaMyogI cAritramA yugalika jeTalaM eTale aDhAra koDAkoDImAM kAMika nyUna jeTalaM aMtara jANavU. kAraNake chedopasthApanIya tathA sUkSmasaMparAya e be cAritra bharata kane aivata kSetramA prathama ane chellA tIrthaMkaranA tIrthamAja hoya che. tethI utkRSTa teTalaM aMtara jANavU. 8 buddhadvAra-buddhabodhita puruSone varSAdhika aMtara jANavU. 25 bAkInA eTale buddhabodhita strI ane pratyekabuddhane saMkhyAtA hajAra varSatuM aMtara svayaMvuddhane hajAra pRthaktva pUrvanu aMtara jANavu. 9 zAnadAra-mati ane zrutajJAnIne palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAganuM utkRSTa aMtara. matizruta ane avadhIjJAnIne varSAdhika 26. ___ bAkInA be bhAMgA matizruta ane manaHparyava sahita traNa jJAnIe prathama bhaMge temana mati, zruta, avadhi ane manaHparyava sahita e cAra jJAnIe bIjA bhAMge saMkhyAtA hajAra varSanuM utkRSTa aMtara jANa. 10 avagAhanA dvAra-utkRSTa avagAhanAe, jaghanya avagAhanAe temaja yavamadhyane viSe zreNInA asaMkhyAtamA bhAgamA jeTalA AkAza pradeza teTalA samaya pramANa jANavo. caudrarAja pramANa lokano buddhi. pUrvaka sAta rAja pramANa ghana thAya. tenI lAMbI eka pradezI sAtarAja lAMbI evI zreNI kahevAya che tenA asaMkhyAtamA bhAgamA jeTalA AkAza-pradeza che. tene eka eka samaye eka eka AkAza-pradeza apaharatAM jeTalo vakhata thAya teTaluM aMtara jANavU. madhyama avagAhanAe varSAdhika aMtara jANavU, 27 acua asaMkhaM suahI, aNaMtahivAsa sesa saMkha samA11 saMtara 12 aNaMtara.13 iga, aNega 14samasahasa saMkhijjA.28
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ acua-nahi cavelA asaMkhaM asaMkhyAta aMsa - bhAga udahI- sAgaropama mUla tathA bhASAMtara. anaMta anaMtakAlathI ahivAsa-varSAdhika saMtara - aMtarasahita anaMtara - niraMtara artha- samakitathI nahi cavelAne sAgaropamano asaMkhyAtamo bhAga, anaMtakAlathI paDelAne varSAdhika. bAkInAne saMkhyAta varSanuM sAMtara, niraMtara eka ane anekane saMkhyAtA hajAra varSanuM aMtara. 28 vivecana 11 utkarSadvAra - samakitathI nahi paDeLAne sAgaropamanA asaMkhyAtamA bhAganuM antara, anaMtakAlathI paDelAne varSAdhika. asaM. khyAta varSathI cavelAne tathA saMkhyAtavarSathI calAne saMkhyAtA varSaM antara. 12 antaradvAra - saMkhyAtA hajAra varSanuM antara 13 niraMtaradvAre ia - e guru- utkRSTa antaraM- AMtaru. uttaM-kahAM samaya-samaya iga- eka aNega-aneka saMkhijjA- saMkhyAtA bhAva-bhAva bahU - kSAyika (151) " 19 " 14 gaNanAdvAre - eka ane anekamAM saMkhyAtA hajAra varSanaM aMtara. ia guru aMtaramuttaM lahu samao 6 bhAvu savvahiM khaio 7 ca dasa vIsA vIsa pahutta aThassayaM kamaseo // 29 // sama dhova samA saMkhAguNiA iya bhaNi aNaMtarA siddhA / aha u paraMpara siddhA, appabahuM muM tu bhaNiatthA // 30 // kamaso- anukrame sama-sarakhA thoSa-thoDA saMkhA saMkhyAta guNiA guNA bhaNia-kA aha-have u-vaLI appabahu- alpabahusva muttu - mUkIne bhaNitthA kA pra mANe kavA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ (156) sirapaMcAzikA. artha-e pramANe utkRSTa antara kaDaM. ughanyathI eka samayaantara sarvane kSAyikabhAva jANavo. cAra ane dasa, vIsa ane vIsa pRthaktva ane ekaso ATha anukrame sarakhA, thoDA sarakhA ane saMkhyAta guNA jANavA e pramANe anaMtara siddhone kahIne have paraMparasiddha alpa bahutva mUkIne bAkInA dvAre kaIze. 29-30 vivecana-upara kahelaM aMtara utkRSTayI jANavU. jaghanya aM. vara saghaLe sthaLe eka samayanuM jANavU. evI rIte 15 dvArane viSe aMtara nAme charcha mUla dvAra kapu. kSetrAdi saghaLAM dvArane viSe eka kSAyika bhAva jANavo. e pramANe bhAva nAme sAtamuM mUla dvAra jANavU. have AThamuM alpabahutva dvAra kahe che: tIrthaMkaro tathA jalamAM ane urvalokAdikamAM sIjhanAra cAra cAra vaLI irivarSAdikane viSe saMharaNathI sIjhanArA daza daza te paraspara tulya che, kAraNake utkRSTathI eka sAthe eka samayamAM teTalA prApta thatA hovAthI, tenA karatAM vIsa sIjhanArA thoDA teo strImAM duHkhamAmAM temaja eka vijayamA prApta thatA hovAthI. tenA sarakhA vizati pRthaktva siddha jANavA, kAraNa ke te adholaukika grAma ane buddhIbodhita strI AdimAM pAmIe, tethI visa siddhanI tulya. kSetrakAla- svalpapaNuM hovAthI ane kadAcita saMbhava hovAthI tenA karatAM ekaso ATha siddha saMkhyAta guNA jANavA. eM alpabahutva dvAra pUrNa thayu. evI rIte pUrve kahelA prakAra vaDe anantara siddhane viSe kSetrAdi paMdara dvArane viSe satpadAdi ADa dvAra kahyAM. have pachI paraMparA siddhane viSe te ATha dvAra kahevAnAM che. te ATha dvAramAthI alpavahutva sivAya bAkInA dvAra anantara siddhane viSe kahA te prakAre kahevA. vizeSataH ApramANe che-dravya pramANa
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. (153) dvAne viSe ( kSetrAdi ) sarve dvArane viSe sarvatra anantA kahevA. kSetra ane sparzanA pUrvanI peThe kAla anAdi rUpa ananta kahevo. tethI karIne aMtarano asaMbhava hovAthI aMtara na kahevu. 30 have bAkI rahela alpabahutva dvAra paraMpara siddhane viSe kahe chesAmudda dIva jala dhala, dhovA saMkhaguNa thova saMkhaguNA / uDDU aha tirialoe, thovA duni puNa saMkhaguNA // 31 // lavaNe kAloammi ya, jaMbuddIve ya dhAyaI saMDe / pukkharavara dIvaDe, kamaso thovA u saMkhaguNA // 32 // hemavaMte hemavae, mahahimavaM kurusu hari nisaDha bharahe / saMkhaguNAya videhe, jaMbu ddIve samA sese // 33 // lavaNe - lavaNa samudramAM kAloammi- kAlodadhimAM jaMbuddIva-jaMbudvIpamAM dhAyaI saMDe - dhAtakIkhaMDamAM sAmudda- samudra dIva-dvIpa jala pANI thala-sthala thovA-thoDA saMkhaguNa saMkhyAtaguNA ur3a-Urdhva aha- adho tiria-torchA duni-yaMne pukkharavara- puSkaravara dIvaDe - dIpArdha- ardha 20 hemavaMte- hemavaMta parvata hemavae-hemavaMta kSetra mahahimavaM - mahAhimavaMta kurusu- devakuru hari - harivarSa dvIpamAM kamaso- anukrame samA-sarakhA sese- bAkInA artha - samudra, dvIpa, jala ane sthalamAM thoDA, saMkhyAtaguNA, tIrchAlokamAM anukrame thoDA ane saMkhyAtaguNA urdhva, adho ane thoDA ane ve ThekANe saMkhyAtaguNA. 31. nisaDha - niSadhaparvata | bhara-bharata kSetra ma videhe mahAvidehamAM lavaNa ane kAlodadhi, jaMbudvIpa ane dhAtakIkhaMDa tathA puSkavara dvIpArdhamA anukrame thoDA ane saMkhyAtaguNA. 32. jaMbudvIpamA himavaMta parvata, hemavaMta kSetra, mahAhimavaMta parvata, deva
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 154 ) siddhapaMcAzikA. kuru, harivarpa, niSadha eka bharata ane mahAvidehamAM anukrame saMkhyAta guNA-bAkInA sarakhAne vipe sarakhA pramANe. 33. vivecana-kSetradvAre-alpabahutva-samudramA siddha thaela thoDA tethI dvIpamA saMkhyAta guNA... jalasiddha theADA tethI sthaLa siddha saMkhyAta guNA. UrdhvalokamAM siddha thaela thoDA, tethI adholokamAM saMkhyAta guNA tethI tI lokamAM saMkhyAta guNA. 31. lavaNa samudramA siddha thaela thoDA tethI kAlodadhimAM saMkhyAta guNA, tethI jaMbudvIpamA saMkhyAta guNA, tethI ghAtakI khaMDamAM saMkhyAta guNA tethI puSkarAdhamAM saMkhyAta guNA. 32. ___ jaMbudvIpanA himavaMta parvatane viSe siddha thaelA thoDA teTalAja zikharI parvatane viSe, tethI haimavaMta kSetramA saMkhyAta guNA, teTalAja auraNyavatamAM-tethI mahAhimavaMta parvatane viSe saMkhyAta guNA, ruppiNI parvatane viSe teTalAja. tethI devakurumAM saMkhyAta guNA teTalAja uttarakurumAM, tethI harivarSa kSetramA saMkhyAta guNA, teTalAja ramyaka kSetramA tethI niSadha parvatamA saMkhyAta guNA teTalAja nIlavaMta parvatamA, ahIM jyA jyA saMkhyAtaguNA. kahyA tyA kSetranuM vAhulyapaNuM hovAthI temaja je je sthaLe sarakhA kahyA tyA tyA kSetranuM sarakhApaNuM hovAthI, tethI bharata kSetramA saMkhyAta guNA, svasthAna hovAthI teTalAja auravata kSetramAM. tethI mahAvidehamAM saMkhyAta guNA siddha thavAno sadA bhAva hovAthI temaja kSetra moTuM hovAthI. 33. culla maha himavanisaDhe, hemakurU harisu bhAraha videhe / cau chaThe sAhIyA, dhAyai sesAu saMkhaguNA // 34 // pukkharavare'vi evaM, cautthaThANami navari saMkhaguNA / esuM saMharaNeNaM, sijjhaMti samA ya samagesu // 35 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. . (.155) namaAAAMAN. culla-laghu dhAyai-dhAtakI khaMDamAM esuM-emane viSe mahahimava-mahAhimavaMta pukkharavare-puSkaravarama saMharaNeNaM-saMharaNavaDe harisu-harivarSa evaM-e pramANe - bhAraha-bharata na vari-eTaluM vizeSa sijhati-sIjhe che videhe-mahAvidehe cautthaThANaMmi-cothA | samagesu- sarakhAneviSe sAhiyA-sAdhika sthAnamA __ artha-ghAtakIkhaMDamAM laghu himavaMta mahAhimavaMta, niSadha, hemavaMta, devakuru, harivarSa ane bharata kSetrane ane mahAvidehane viSe anukrame cothA ane chaThThAmAM sAdhika ane bAkInAmAM saMkhyAta guNA kahevA. 34. puSkaravaramAM paNa emaja, eTalaM vizeSa ke cothA sthAnamA sakhyAta guNA, emane viSe saMharaNavaDe sIjhe che. tathA sarakhA vistAkhALAmAM sarakhA. 35. vivecana-ghAtakIkhaMDamAM laghu himavaMta parvatamAM siddha thaelA thoDA tethI mahAhimavaMtamAM saMkhyAta guNA, tethI niSadha parvatamA saMkhyAta guNA, tethI haimavaMta kSetramA vizeSAdhika, tethI devakurumAM saMkhyAta guNA, tethI harivarSamA vizeSAdhika, tethI bharata kSetramA saMkhyAta guNA, tethI mahAvidehamAM saMkhkAta guNA, svasthAna hovAthI temaja kSetranI bAhulyatA hovAthI. 34. puSkarArdhamAM paNa ghAtakI khaMDa peThe jANavU. paNa eTalaM vizeSa ke cothA sthAna hemavaMta kSetramA saMkhyAta guNA kahevA. ahIM koI zaMkA kare ke himavaMtAdi parvatone viSa manuSyano abhAva hovAthI siddhino saMbhava kevI rIte ? uttara-emane viSe devAdikanA saMhaharaNathI siddha thatA hovAthI ghAtakokhaMDa ane puSkarArdhane viSe bAkI rahelA parvata ane kSetramA temanA sarakhA pramANavAlA kSetra ane parvata samAna jANavU, jemake haimavaMta kSetra sarakhA hairaNyavata kSetramAM. devakuru
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 156) siddhapaMcAzikA.. jeTalA uttara kurumAM himavaMta parvata jeTalA zikharI parvatamAM mahAhipavaMta jeTalA ruppi parvatamA vigere. 35. jaMbu nisahaMtamIse, jaM bhaNibhaM pubamahia bIahime / dutimaha hima himavaMte, nisaDha mhaahimvviahimve||36|| tianisahe vibhakurusuM,harisu ataha tiahemkuruhrisu| dudu saMkha ega ahiA, kamabharaha videhatiga saMkhA // 37 // misahaMta-niSadhanA aMta| boahime-bIjA hima- | harisu-harivarSa sudhI vaMtamA dudu be be sthaLe mose-kSetradhikanA yoge ti-trIjA ega- eka sthaLe jaM-je maha-moTA, mhaa| ahiA-adhika kama anukrame maNi-kA che bia-bIjA bharahavidehatIga-bharata pugdha-pUrva tia-trIjA ane mahA vivehanA ahia adhika 'nimahe-niSadha trIkamAM artha-kSetrAdvIkAdinA yogavALA jaMbUdvIpamA niSadha parvatanA aMta sudhI je prathama kartuM te temaja jANavU. tethI bIjA himavaMtagirimAM,adhika tethI bIjA mahA himavaMtagirimA saMkhyAtaguNa,tethI trIjA himavaMtagirimA saMkhyAvaguNA. tethI bIjA niSadhamAM, vizeSAdhika. tethI zrIjA mahA himavaMtamA sakhyAta guNa. tethI bIjA himavaMtamAM vizeSAdhika.tethI trIjA niSadhamA saMkhyAtaguNa,tethI bIjA devakurumAM saMkhyA0, tethI bIjA harivarSamA vizeSA0 tethI trIjA haimavatamAM saMkhyA0 tethI trIjA devakurumAM saMkhyA0, tethI trIjA harivarSamA vizeSA0, ema bebe sthAnamA saMkhyAtaguNA ane eka sthAnake vizepAdhika kahevA. tyAra pachI anukrame traNa bharata ane traNa mahAvidehamAM saMkhyAvaguNa kahevA. 36-37. vivecana.. ahIM aDhI dIpanA kSetra ane parvato- alpabahutva sAthe kahe ke.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAMR.AANIA h m m m m m mUla tathA pApAMtara. (157) . pUrve jaMbUddIpane viSe niSadha parvata sudhI je alpa bahutva kayuM te ahIM paNa te rIte kahe. te AvI rIte 1 jaMbUdvIpanA himavaMta parvatamAM siddha yaela sarvathI thoDA 2 tethI , haimavaMta kSetramA , saMkhyAtaguNA 3 ,, mahA himavaMtagirimAM,, 4 , , devakuru kSetramA / harivarSakSetramA ,, niSadha parvatamAM , , , ghAtakIkhaMDanA himavaMtagirimAM vizeSAdhika ,, mahA himavaMtagirimAM ,, ___saMkhyAtaguNa ,,, puSkarAdhanA himavaMtagirimA,, ramA " bIjA himavaMta eTale bIjA dhAtakI khaMDanA himavatamA ema samajavU tathA AgaLa jyAM trIjA Ave tyAM puSkarAdhanA samajavA. ema AgaLa paNa bIjA zabdavaDe ghAtakIkhaMDa ane trIjA zabda vaDe puSkarAdha samajavU. 10 tethI ghAtakIkhaMDanA niSadha parvatamAM siddha thaela vizeSAdhika 11 , puSkarAdhanA mahA himavatagirimAM, saMkhyAtaguNA 12 , ghAtakIkhaMDanA haimavata kSetramA ,, puSkarAdhanA niSadhagirimAM vizeSAdhika ,, dhAtakIkhaMDanA devakuru kSetramA saMkhyAtaguNa 15 , " . harivarSa kSetramAM , puSkarAdhanA haimavata kSetramA vizeSAdhika 17 , , devakurumA , saMkhyAtaguNa 18 " , hAravarSe...... 19 , jaMpadIpanA bharatakSetramA saMkhyAtuguNa.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ (158 ) siddhapaMcAzikA. 20 ,, dhAtakIkhaMDanA 21 , puSkarArdhanA , 22 , jaMbUdvIpanA mahAvideha kSetramA , , 23. , dhAtakIkhaMDanA , " 24 , puSkarAdhanA " e pramANe AThamA sthAnathI ye be ThekANe saMkhyAta guNa ane eka sthAne vizeSAdhika kahe. A krame dazamA sthAnamA vizeSAdhika joie paNa TIkAmAM saMkhyAtaguNa lakhela che te te dvIpanA sarakhA pramANavALA kSetra ane parvatonu te te dvIpamAM kahyA pramANe sarakhaM kahevu. eTale ghAtakI khaMDanA bharatakSetranuM kartuM teTaluMja tenA bIjA bharatanuM tathA tenA ve airavata kSetra e cAra kSetranu jANavU. evI rIte kSetradvArane viSe alpa bahutva kayu. .. ive bIjA kAladvAre alpa bahutva kahe ,. dusamadusamAi thovA, dusama saMkhaguNa susamadusamAe / assaMkhA paNa chaThe, ahiA turiaMmi saMgvaguNA // 38 // avasappiNi araesu, evaM osappiNIi mIsevi / paramavasappiNI dussama ahiA sesesu dusuvi smaa2||39 dusama dusamAi-duHkhama paNa-pAMcamA osappiINI-utsa. du.khamA chaThe-chaThAmAM piNI thovA-thoDA ahiA-adhika mIsevi-mizramAM dUsama-duHkhamA susama dusamANa-su turiaMmi-cothA paraM-eTaluM vizeSa khama duHkhamA avasappiNI-avama- sesesu-vAkInAmAM assaMkhA-asaMkhyAta. piNI dusuvi-banemA guNA araesu-ArAomAM ! samA-sarakhA artha-duHkhamaduHkhamAmAMthoDA-duHkhAmAM saMkhyAtaguNA,mukhamA
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. (159) duHkhamAmAM asaMkhyAtaguNA.pAMcamA ane chaThAmAM adhika ane cothAmAM saMkhyAtaguNA. 38 avasarpiNInA ArAomAM ema temaja utsarpiNInA ArAmA paNa mizramAM eTaLu vizeSa ke utsarpiNanA dukhamAmAM adhika ane vanenA bAkInA ArAomAM sarakhaM jANavU. vivaMcana-have 2 kAladvArane viSe alpavahutva kahe cha:1. saMharaNathI duHkhamadu:khamAmAM siddha thoDA 2 tethI duHkhamAmAM , saMkhyAtaguNA 3 tethI sukhamaduHkhamAmAM , asaMkhyAtaguNA. asaMkhya. ___" guNakAla hovAyI 4 tethI mukhamAmAM vizeSAdhika 5 tethI mukhamA mukhamAmAM, 6 tethI duHkhama duHkhamAmAM ,, saMkhyAtaguNA __ A pramANe avasarpiNInA ArAmAM alpa bahutva jANavU. utsapiNInAM ArAmAM paNa eja rIte alpabahutva kahevu. have avasarpiNI ane utsarpiNInu mizra alapabahutva paNa tevIja rIte paraMtu eTalaM vizeSa ke utsarpiNInA duHkhamA nAme ArAmAM vizeSAdhika kahevA. te sivAya sarakhaM jANavU. te AvI rote:1 banenA duHkhamaduHkhama nAme ArAmAM siddha thoDA 2 tethI utsarpigInA duHkhama ArAmAM , vizeSAdhika 3 tethI avasarpiNInA , saMkhyeyaguNa 4 tethI banenA mukhamaduHkhama ArAmA , asaMkhyAtaguNA 5 tethI mukhama nAme , vizeSAdhika TIkAmA avasarpiNInA sarva karatAM utsarpiNInA sarva vize. pAdhika kahyA paNa utsarpiNInA sarva karatAM avasarpiNInA sarva vizeSAdhika kahevA joie. kAraNake utsarpiNInA du:khamA karatAM avasarpiNImA duHkhamA ArAmAM saMkhyAtaguNa kahe dobAcI
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ sivAzikA 6 tethI mukhamamukhama nAme 7 tethI duHkhasukhama nAme " saMkhyAtaguNa 8 tethI avasarpiNInA sarva , , 9 tethI utsarSiNInA , vizeSAdhika kAladvAra kahIne have 3 gati dvAra kahe cha:thI 1 nara 2 naraya 3 tiratthi 4, tiri 5 devI 6 deva 7 thova 1 saMkhaguNA 6 / iMga 1 paNidi 2 thova 1 saMkhA 2, taru 1 bhU 2 jala 3 tasihi 4 saMkhaguNA // 40 // cau 1 ti duga 3 naraya taru 4, mahi 5 jala 6 bhavaNa 78 vaNiMdi 9 / 10 joi 11 devi surA 12 nArI 13 nara 14 rayaNAe 15, tiriI 16 tiri 17 guttarA 18 ya surA 19 // 41 // du paDhamadiva devi 30 / 31 / surA 32 // 3 // thI-manuSyaNI tasihi-trasathI . nArI-manuSyaNI naraya-nArakI cau caurindrI nara-manuSya tiristhI-tiryaciNI | ti-te indrI rayaNAe-ratnaprabhA tiri-tiryaca duga-beindrI tirie-tiryaciNI thAMva-thoDA mahi-pRthvokAya tiri-tiryaca iga-ekendi bhavaNa-bhuvanapati aNuttarA-anuttarathI paNidi-paMcendri vaNidi-vyaMtara dupaDhama. bIjA temaja taha-vanaspatikAya joha-jyotiSa pahelA devalokanI bhU-pRthvIkAya devi-devI deSi-devothI jala-apakAya surA-deva | surA-deva artha-manuSyaNIthI thoDI tethI manuSya, nArakI, viyaciNi tiryaca devI ane devathI saMkhyAta guNA, ekiMdIthI thoDA tethI paMhe
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. (51) ndriyI saMkhyAta guNA, banaspatikAyathI thoDAvethI pRthvIkAya, apa. kAya ane trasakAyathI saMkhyAta guNA. 40. ___ cothI narakamAMthI AvelA thoDA teyI trIjI narakathI, bInI narakathI, vanaspatithI pRthvIkAyathI, apakAyathI, bhavanapati devIthI, devathI, vyantarIthI, vyantarathI, jyotiSI devIthI, devayI, nArIthI, narathI, ratnaprabhAthI, tiryaciNIthI, tiyacathI, aNucarAdi surathI, bIjA devalokano devIthI, pahelA devalokanI devIthI, bIjA deva. lokanA devathI ane pahelA devalokanA devathI AvIne sida yayelA anukrame saMkhyAta guNA kahevA 41. vivecana1 manuSyaNIthI anantara AvIne siddha thaelA thoDA 2 tethI manuSyathI , " , saMkhyAtaguNA. 3, nArakIyI , " " " " , tiyaciNIyI 5, tiyecathI " " " " ." 6 , devIthI , " " " 7 ,, devathI ." " " " " . 1 ekendriyathI anantara AvIne siddha yaelA thoDA tethI 2 paMcendriyathI , , , . , saMkhyeya guNa 1 vanaspatikAyathI anantara AvIne siddha thaelA porA tethI 2 pRthivIkAyathI , . , , , saMkhyAtaguNa tethI 3 apakAyathI , " " " " tetho 4 asakAyathI " " " " "
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) 1. cothI narakaSI anantara tethI 2 trIjI tethI 3. cInI " 97 vedhI 4 paryApti bAdara pratyeka vanaspatithI,, pRthvIkAya jalakAya " tethI 5. tethI 6 tethI 7 bhavanapatinI devIthI 19 devathI .. " tethI 23 AnaMta tethI 24 sahasAra 27 tethI 25 zukra " tethI 17 tiryacathI tethI 18 anuttaropapAti devathI tethI 19. graiveyakathI tethI 20 acyuta devalokathI tethI 21 AraNa mI 22 prANava siddhapacAzikA. " "3 33 AvIne siddha tharalA thoDA saMkhyAtaguNa "" 19 99 99 "" " 59 " tethI 8 tetho 9 vyantara devIthI tethI 10 vyantara devathI tethI 11 jyotiSka devIthI tethI 12 jyotiSka devathI tethI 13 manuSyaNIthI tethI 14 manuSyathI tethI 15 ratnaprabhA pahelI nArakIthI 3 35 "" 33 tethI 16 tiryaciNIthI anaMntara AvIne siddhathayelA saMkhyAtaguNA " 29 133 " " " 33 39 33 31 . "" 95 S 39 "" " 35 19 " " " 17. 99 19 33 33 " "" 33 33 33 33 33 33 59 99 " 99 " " " "" " " 39. 12 93 " " 35 35 33 39 35 "" 19 33
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ mala tathA bhASAMtara. - pAyA tethI.26 lAMtaka : " .". " tethI 27 brahma . " " " " tethI 28 mAheMdra , tethI 29 sanatkumAra , ". "" .. " tethI 30 izAna devalokanI devIthI , , , tethI 31 saudharma , nA devIthI tethI 32 izAna devalokanA devathI , tethI 33 saudharma , nA devathI , " ___ gatidvAra kahyu. vedadvArAdidi kahe che. kIvitthI nara 4 gihanna nialiMge 5 titthayari titthapatte, samaNI muNi kamiNa saMkhaguNA // 42 // titthayara tithi patte samaNI muNiNaMtasaMkhasaMkhaguNA 6 / kIvi-kalIba,napuMsaka | titthayari-tIrthakarI / muNi-sAdhu itthi -kho tittha-tIrthamAM kamiNa-anukrame giha-gRhastha anna-anya patta-pratyeka buddha tithipatte-te manAtI. nialiMge-svaliMge samaNI-sAdhI / rthanA pratyeka baddha artha napuMsakasiddha thoDA tethI strI ane puruSavedI siddha thaelA anukrame saMkhyAtaguNA. gRhastha liMge thoDA tethI anyaliMge ane svaliMge anukrame saMkhyAtaguNA. tIrthakarI siddha thoDA, tethI teja tIrthanA pratyeka buddha siddha saMkhyAtaguNA tethI zramaNI ane muni a. nukrame saMkhyA guNA. 42. tethI tIrthakara anantaguNA te tIrthanA pratyeka buddha, zramaNI ane muni anukrame saMkhyAtaguNA. 6. vivecana-4 vedadvAre napuMsakavede siddha thaelA thoDA tethI strIvede ..., saMkhyAtaguNA tethI puruSavede ...
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... " bAhA (24) sicAzikA. 5 liMgadAre-gRhasthaliMge teyo anyaliMge ,, ,, saMlyAtaguNA veyI svaliMge " " " .6 tIrthadvAre-tarthakarI siddha thaelA thoDA tethI tenAna tIryamA pratyekabuddha, , saMkhyAvaguNA tethI ,,,atIrthakarI sAdhvI thaine , tethI , , sAdhu thaIne , tethI tIyekara , anataguNA teyI temanAja tIrthamA pratyekabuddha , saMkhyAtaguNa tethI ,, , sAdhvI thaine , " teSI , , sAdhu thaine " " parihAra cauga paNage, cheya ti cau sesacaraNami // 43 / / saMkha asaMkha du saMkhA 7, saMpatte vuddhivuddha saMkhaguNA 8 / maNajuma thovA mahasua,saMkhacau asaMkhatigasaMkhA 9 // 44 // parihAra-parihAra vi. | caraNami-cAritramA manjua-manaHparyava * zuddhi . .saM-svayaMbuddha . | sahita cauga-catuSka patte-pratyekabuddha thovA-thoDA paNage-pAMcamAM buddhi-buddhI bodhita cau cAra jJAnI chaya-chedopasthApanIya | buddha-buddha bodhita / asaMkha-asaMkhyAtaguNA artha-parihAra sAthe cAra cAritravALA thoDA, pAMca cAritravALA, chedopasyApanIya sAthe traNa cAritravALA, cAra. cAritravALA ane pAkInA cAritramA anukrame saMkhyAtaguNa, asaMkhyAtaguNa ane ..ve saMkhyAtaguNa. (7) svayaMbuddha, pratyekabuddha, buddhIbodhita ane buddha voSita eka ekathI saMkhyAvaguNa, manAparyava sahita matizruta jJAnI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDa tathA bhASAMtara. boDA tethI mati ane zrutathI siddhi pAmelA saMkhyAtaguNA tethI cAra jJAnI asaMkhyAtaguNa tethI traNa jJAnI saMkhyAtaguNa. 43-44 vivecana-7 cAritradvAra-parihAra sAthe cAra cAritra eTale chedopasthApanIya, parihAra vi., sUkSmasaM. ane yathA0 cAritra sAye cAra cAritraMthI sothI thoDA sidi pAmelA che. ahIM sAmAyika vinAnuM chedopasthApanIya cAritra bhAganAranI apekSAe jANavaM. tethI sAmA0, chedo0, pari0, mUhamasaM0 ane yathA0 e pAMca cAritrathI saMkhyAtagaNA siddha thayA. tethI chedo0 sUkSma0 yathA0 e traNa cA. ritrathI asaMkhyAtaguNa, tethI sAmAyika, chedo0, sUkSma0 yathA0 e cAra cAritrayI saMkhyAtaguNa, tethI vAkInA cAritravAlA eTale sAmA0, sUkSma0 ane yathA0 e traNa cAritrathI siddhi pAmelA saM. khyAtaguNa jANavA. 8 buddha dvAre-svayaMbuddha siddhi pAmelA thoDA tethI pratyekabuddha saMkhyAtaguNA, tethI bRddhI bodhita saMkhyAtaguNA, tethI buddha boSita saMkhyAtaguNA. 9 jJAna dvAre-matizruta ane manaHparyavathI siddhi pAmelA thoDA tethI mati ane zruta thI saMkhyAtaguNA, tethI mati, zruta, avadhi ane. manaHparyavathI siddhi pAmelA asaMkhyAtaguNA, tethI mati, zruta ane avadhi e traNa jJAnathI siddhi pAmelA saMkhyAtaguNA jANavA. 44 aDasamayasiddha thovA, saMkhijaguNA u sattasamayAI 13 // acua cua tIsu thovA,asaMkha saMkhA asakhA y11||4|| abasamaya ATha samaya | mayAdi cuatIsu-samakitathI sudhI | acua-samakitatho na. cavelA evA praNathI sattasamayAdi-sAta sa. | hi paDelA artha-ATha samaya suSI siddha yaelA thoDA, sAta samayAdi
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwww ( 166 ) siddhapaMcAsikA. anukrame saMkhyAtaguNA kahevA. acyuta samyaktvI thoDA tethI traNa cyuta samyaktvI anukrame asaMkhyaguNa, saMkhyAtaguNa ane asaMkhyAtaguNa. 45. vivecana-13 anuyogadvAre-vicAratAM ATha samaya siddha sarva thor3A kAraNa ke ATha samaya sudhI niraMtara sijheLA jIvo thoDA prApta thatA hovAthI. tethI sAta samaya sudhI sIjhelA saMkhyAta guNA. evI rIte samaya samayanI hAni karatAMbe samaya siddha sudhI saMkhyAtaguNA saMkhyAtaguNA kahevA. eka samaya siddhamAM niraMtarapaNAno abhAva hovAthI tenA alpabahutvano abhAva che. 11 utkarSadvAre-samyaktvathI nahi paDelA siddha yayelA thoDA, tenAthI traNa paDelA anukrame asaMkhyAtaguNA, paMkhyAtaguNA ane a. saMkhyAtaguNA,eTale samyaktvathI nahi paDelA karatAM saMkhyAtakAlathI samyaktvathI paDIne siddha thaelA asaMkhyAtaguNA, tethI asaMkhyAta kAlayI samyaktvathI paDIne siddha thaelA saMkhyAtaguNA tethI anaMtakAlatho samakitathI paDIne siddha thaelA asaMkhyAtagugA. 45 ego jA javamajjhaM, saMkhaguNa parA u saMkhaguNahINA / chammAsaMtA 12 lahu guru, majjha taNU thova duasaMvA10 46 ego-eka parA-pachIthI / paryaMta jA-yAvat saMkhapaNahINA-saMkhyA- majma-madhyama javamajha-yavamadhya / taguNa hona sa NU-zarIranI adha. saMkhaguNa-saMkhyAtaguNA | chammAsaMtA-cha mAsa | gAhanA artha-eka samayAntara siddhathI yAvat yavamadhya sudhI saMkhyAtaguga saMkhyAtaguNa kahevA tyAra pachI cha mAsa paryava saMkhyAtaguNa hIna saMkhyAtaguNa hIna kahevA. jaghanya utkRSTa ane madhyama avagAhanAvAlA anukrame thoDA ane be asaMkhyAtaguNA. 46.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. vivecana: 12 mA antaradvAre-cha mAsanA utkRSTa aMntare siddha thaelA thoDA tethI eka samayanA antare siddha thaelA saMkhyAtaguNa. tethI be samayanA antare siddha thaelA saMkhyAtaguNA. e pramANe samaya samaya vizeSa antare saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa kahetAM yavamadhya sudhI eTale traNa mAsa mudhI kahecha.tyAra pachI AgaLa eTale traNa mAsa ane ekasamayanA antare siddha thaelA saMkhyAtaguNa hIna tethI samayAdhika antare sidhdha thaelA saMkhyAtaguNa hIna e pramANe samaya samaya vi. zeSa antarane viSe saMkhyAtaguNa hIna saMkhyAtaguNa hIna karatAM yAvata cha mAsa mudhI eTale cha mAsamAM eka samaya hona mudhI kahe. 10 avagAhanA dvAre- jaghanya avagAhanAe sidhdha yaelA thoDA . tethI utkRSTa avagAhanAe sidhdha thaelA asakhyAtaguNA tethI madhyama avagAhanAe sidhya thaelA asaMkhyAtaguNA. 46 aTThasayasiddha thovA, sattahia aNaMtaguNia jaapnaa| jA paNavIsamasaMkhA, egetA jAva saMkhaguNA 14 // 47 / / aThThasaya-eka so ATha / aNaMtaguNia-aNaMta paNavIsaM-pacIsa thovA thoDA guNA egaMtA-ekasudhI sahia-sAta adhika | jA-yAvat jAva-yAvat / pannA-pacAsa artha-ekaso ATha siddha thaelA thoDA, tethI ekaso sAta siddha aNaMtaguNA. ema yAvat pacAsa sudhI kahevu tyAra pachI pacIsa mudhI asaMkhyaguNA tyAMthI eka sudhI saMkhyAtaguNa kahevA. 47 vivecana 14 gaNaNAdvAre-ekaso ATha siddha yaela thoDA, tethI ekaso sAta siddha thaela anaMtaguNA, tethI ekaso cha sidhdha yaela anaMba.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhapaMcAzikA. guNa ema eka eka ochA karatAM pacAsa mudhI AvIe tyAM sudhI anaMtaguNa anaMtaguNa kahevA. te pacAsa siddha karatAM ogaNapacAsa siddha asaMkhyAtaguNA tethI aDatAlIsa siddha asaMkhyAtaguNA. ema asaMkhyAtaguNa kahetAM pacIsa sudhI kahe. tethI covIsa siddha saM. khyAtaguNa tethI vIsa siddha saMkhyAtaguNa ema saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa kahetA eka samaya mudhI Avaq. 47 ummaMthia uddhaDhia, ukkaDi vIrAsaNe niuMje a| pAsillaga uttANaga, siddhA u kameNa saMkhaguNA 15 // 48 // ummethia-unmanthita. | kAyotsarga siddha niuMje-nyujAsana siddha-adhomukha siddha ukkaDi utkaTasiddha pArasallaga-pArzvasthita siddha adhAmulAlA vArAsaNe-vIrAsana UttANaga-uttAnaka uThia-Urvasthita, saddha. kameNa-anukrame artha-unmathita siddha, Urdhvasthita, utkaTasiddha vIrAsana. siddha, nyubjAsanasiddha, pArthasthita, ane uttAnakasiddha anukrame saMkhyAtaguNA saMkhyAtaguNA kahevA. 48. vivecana 15 alpavahutva dvAre je vizeSa che te kahe cha:1 unmatthita Asane siddha thaelA sarvathI thoDA. unmasthita eTale adhokhe pUrvavairI paga vaDe upADIne lai jAya syAre athavA adhomukhe kAyotsarge rahe tyAre je Asana hoya te. tethI 2 ardhvasthita siddha thaela saMkhyAtaguNA. Urdhvasthita eTale ubhA ubhA kAyotsarga rahelA te. tethI 3 utkaTAsane siddha thaelA saMkhyAtaguNA. utkaTa Asane eTale be paganA taLIA jamIna upara rAkhIne adhdhara vesIne siddhi pAmelA.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. tethI 4 vIrAsanasidhdha saMkhyAtaguNA. pATalI athavA khurasI upara beThAMthakAM pAchaLathI te vastu lai laie ane je Asana thAya te Asanane vIrAsana kahe che. tethI 5 nyubjAsana siddha saMkhyAtaguNa. ( 169 ) besIne nIce dRSTi rAkhI evA Asane beThelA te nyubjAsana sidhdha. tethI 6 pAlliga, eTale eka pAse sui rahIne siddhi pAmelA saMkhyAtaguNa. tethI 7 uttANaga eTale cattA sui rahane siddhi pAmelA saMkhyAtaguNa. evI rIte paMdaradvAre alpabahutva kahAM. have sarvagata alpabahutvamAM vizeSa dekhADavAne navasuM saMnikarSa dvAra kahe che. sanikarSa eTale saMbaMdha. paNavIsa pana aDasaya, paNa dasa vIsAya ti paNa dasagaM ca / saMkha asaMkha anaMtaya, guNahANi cauTTaAI tA // 49 // iga duga iga duga cau bahuta bahu asaMkhaNaMtaguNahINA / iya siddhANa sakhvaM, lihiaM deviMdasUrIhiM // 50 // paNavIsa-pacIsa ti-traNa saMkha-saMkhyAtaguNa guNahANi guNahIna cau-cAra pana-pacAsa aDalaya- eka so ATha paNa - pAMca dasa-daza vIsAya- bIsa AItA - Adi ane aMtanI sarUvaM svarUpa lihii - lakhyuM deviMda sUrihiM devendrasUrI mahArAje * aThTha-ATha artha - 25, 50 ne 108, 510 ane 20: 3, 5 ane dazane viSe anukrame saMkhyAtaguNa asaMkhyAtaguNa ane anaMtaguNa hAni kavI - cAra ane Aune viSe Adi ane aMtanI ve hAni kavI. ra
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) siddhapaMcAdhikA. eka ana be, tathA eka be ane cArane viSe anukrame bahu ane anaMtaguNahIna tathA bahu, asaMkhaguNahIna ane anaMtaguNahIna kahevA. e pramANe devendrasUri mahArAje siddha svarupa kapu. 50 vivecana-jyA jyA ekaso ATha sidhdhi pAmatA hoya tyAM tyAM nIce pramANe vyApti jANavI:-eka eka siddhi pAmelA ghaNA jANavA. tethI bebe siddhi pAmelA saMkhyAtaguNa hIna jANavA. tethI traNa Na sidhdha saMkhyAtaguNa hIna. evI rIte cAra pAMca yAvat pacIsa sudhI saMkhyAtaguNa hIna saMkhyAtaguNa hIna kahevA. tethI 26 sidhdha asaMkhyAtaguNahIna tethI 27 sidhdha asaMkhyAtaguNa hIna. e pramANe ekaeka vadhAratAM 50siddha mudhI asaMyAtaguNa hIna kahevA. tethI 51 sidhdha anaMtaguNa hIna. 52 sidhdha anaMtaguNahIna. ema eka eka vadhAratAM ekaso ATha sudhI anaMtaguNahIna kahevA. jyA jyA vIsa siddha thAya che tyAM A pramANe vyApti jANavI. ekaeka sidhdha sarvathI adhika, tethI bebe sidhdha saMkhyAtaguNa hIna ema pAMca sudhI kahevu.tyAMyI thI10sudhI asaMkhyAtaguNahIna kahevA. tyAMthI AgaLa agiyArathI vIsa sudhI anaMta guNa hIna kahevA. e pramANe adholokAdikane viSe. . ____ iyAM vIsa pRthaktva siddha gAya che. tyAM prathamanA cothA bhAge saMkhyAtaguNa hIna, bIjA cothA bhAgane viSe asaMkhyAtaguNa hIna ane trIjA ghothA bhAgathI mAMDIne upara sagaLe ThekANe anaMtaguNa hIna jANavU. ___ jyA jyAM daza dasa sIjha ke tyAM A pramANe vyApti-eka eka siddha sarvayI adhika, tethI babe sidhdha saMkhyAtaguNa hIna, tethI traNa traNa sidhdha saMkhyAguNahIna. vethI cAra cAra sidhdha asaMkhyAtaguNa
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. hIna,tethI pAMca pAMca sidhdha asaMkhyAtaguguNa hona tyAMthI AgaLa cha cha sidhdhathI daza sudhI anantaguNa hIna kahevA. ___ yavamadhyAdikamAMjyAMjyAMATha sidhdha thAyache tyAMtyAM cAra sudhI AdhanI saMkhyAnaguNa hAni tyAra pachI pAMcathI mAMDIne ATha sudhI anantaguNa hAni ahIM madhyanI asaMkhyAtaguNa hAni nathI. eTale eka eka sidhdha sarvAdhika, tethI bebe sidhdha saMkhyAtaguNa hIna, tethI traNa traNa sidhdha saMkhyAtaguNa hIna tethI cAra cAra sidhdha saMkhyAtaguNahIna tethI pAMca pAMca sidhdha anantaguNa hIna tethI AgaLa ATha sudhI anaMtaguNa hIna anaMtaguNa hIna kahevA. lavaNAdikamAM jyAM ve be sidhdha thAya che tyAM ekeka sidhdha sarvAdhika, tethI sidhdha anantaguNa hIna UrdhvalokAdimAM jyAM cAra cAra sIjhe che tyAM A pramANe:-eka eka sidhdha sarvAdhika tethI babe siddha asaMkhyAtaguNa hIna, tethI traNa traNa siddha a. naMta guNa hina, tethI cAra cAra siddha ananta guNahIna. evI rIte dravya pramANane viSe vistArapUrvaka saMkIkarSa kahyo. bAkonA dvAromAM siddhAsiddha prAbhRta TIkAthI bhAvavo. evIrIte muktine prApta thaela siddha jovonuM svarUpa siddha prAbhRtathI zrI devendamUriekamu. Mooooo samApta.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIsiddhadaNDikAstava. jaM usa hakevalAo, aMtamuhuttreNa sivagamo bhaNio / jA purisajugaasaMkhA, tattha imA sidadaMDIo // 1 // jaM-je usa - RSabhadeva - kevalAo kevalajJAnathI aMtamuhuroNa- antarmuhU rta pachI sivagamo - mokSagamana bhaNio-kAM che jA-yAvat purisa - puruSa juga-yuga (pATa) asaMkhA - asaMkhyAtA tattha - tyAM imA-A siddhadaMDI o - siddhadaMDIkA artha - RSabhadevane kevalajJAna thayA pachI antarmuhUrta pachI asaMkhyAtA puruSa yuga sudhI mokSagamana kahuM che-temAM A siddhadaDikA kahe. che. vivecana - A avasarpiNI kAlanA prathama tIrthaMkara RSabhadeva bhagavAnane kevalajJAna yayA pachI antarmuhUrte mokSamArga bahyo eTale mokSamArgamAM javAnI zaruAta thai tyAra pachI temanA vaMzamAM asaMkhyAtA puruSa yuga sudhI eTale asaMkhyAta pATa sudhI mokSagamana thayuM te jaNAvanAra A siddha daMDikA che. 1 sattuMjayasiddhA bharahavaMsanivaI subuddhiNA siThA / jaha sagarasuANasThAvayaMmi taha kittiaM dhuNimo // 2 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhadaNDikAstaSa. ( 173) satuMjaya-zajayaUpara / subuddhiNA-subuddhima- / ahApayaMmi-aSTApada siddhA siddha thapalA / vIe upara siThA-kAM bharaha-bharatarAjAnA jaha-jema taha-tem baMsa-vaMza, kula sagarasuANa-sagara kittiaM-kIrtanane nivA-rAjA rAjAnA putrone thuNimo-kahuMchu ___ artha-jema sagararAjAnA putro AgaLa aSTApada parvata upara subuddhi maMtrIe zatrujaya parvata upara bharata vaMzanA je rAjAo siddhipadane pAmelA kahyA tema huM kIrtana karIza. 2 . AiccajasAi sive, caudasalakkhA ya egu savvaThe / evaM jA ikkikA, asaMkha igadgatigAI vi // 3 // Aicca jasAi-A. | pagu-eka ikvikA-eka eka ditya yazAdi | savaThe-sarvArthasiddhe / asaMkha-asaMkhyAta sive-mokSamAM (pAMca anuttare) | iga-eka ghaudasa-cauda evaM-e pramANe | duga-be lakhkhA-lAkha jA-yAvat tigAivi-dhikAdipa artha-Aditya yazAdi cauda lAkha mokSe gayA pachI eka sarvArthasiddhe evI rIte ( kahetAM ) eka eka asaMkhyAtA thAya ema bebetraNa traNa paNa. 3 vivecana-nAbhi rAjAnA vaMzamAM utpanna thaelA Aditya yazAdi cauda lAkha rAjAo niraMtara mokSe gayA. eTale e vaMzamAM Adityayaza rAjAthI mAMDIne je je rAjAo pATe AvyA te mokSe gayA. e pramANe cauda lAkha rAjAo mokSe gayA. tyAra pachI eka sarvArthasiddhe gayA. ahIM sarvArthasiddha kahevAthI saghaLe pAMca anuttara vimAna jANavA. kAraNake pAMce vimAnanA AdhAra evA tenA prastaTanI sarvArtha nAme ruDhi che. eka sarvArthasiddha gayA pachI cauda lAkha mokSe gayA. tyAra pachI eka sarvArthasiddhe. tyAra pachI cauda lAkha
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArAmAAN ( 174) mUla tathA bhASAMtara. mokSe pachI eka sarvArtha. e pramANe cauda cauda lAkhane antare eka eka kahetAM eka ephanI saMkhyA asaMkhyAtI thAya tyAM sudhI kahe. ___tyAra pachI pharIthI cauda lAkha mokSe ane ve sarvArthasidhdhe. vaLI pAchA cauda lAkha mokSe ane ve sarvArthasidhdhe evI rIte cauda cauda lAkhane antare be ve kahetAM ve venI saMkhyA asaMkhyAtI thAya tyAM sudhI kahe. ___ tyAra pachI pharIthI cauda lAkha mokSe ane traNa sarvArthasidhdhe ema cauda lAkhane antare traNa traNa paNa traNanI saMkhyA asaMkhyAtI yAya nyAM mudhI kahevA. 3 jA pannAsamasaMkhA, to savvalumi lkkhcudsgN| ego sive taheva ya, assaMgvA jAva pannAsaM // 4 // jA-yAvat savya]mi--sevArthasiddhe, taheva-temaja pannAsama-pacAsa caudasagaM-cauda assaMkhA-asaMkhyAtA ego-eka jAva-yAyat , sudhI to-nyAra pachI sive mokSamAM pannAsa-pacAsa artha-yAvat pacAsa saMkhyA mudhI tyAra pachI sarvArthasiddhe cauda lAkha ane mokSe eka ema asaMkhyAtIvAra pacAsa sudhI kahevU. 4 vivecana-upara kahela traNatraNanI saMkhyA asaMkhyAtI thayA pachI cauda lAkha mokSe ane cAra sarvArthasiddhe ema cauda cauda lAkhane aMtare cAra cAra asaMkhyAtIvAra kahevA. ema pAMca, cha, sAta yAvat 50 sudhI asaMkhyAta thAya tyAM mudhI kaheg. 1 anuloma siddhadaMDikAnI sthApanAH-- mokSe gaelA 1414 14 1414 141414 1414 14 asaMkhyeyavAra sarvArthasiddhe ga0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1050 asaMkhyeyavAra 14 nI saMkhyA caudalAkha jaNAvayAne che. maMdhA-saMkhyA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhadaNDikAstava.. ( 175 ) tyAra pachI cauda lAkha sarvArthasiddhe ane eka mokSe. vaLI cauda lAkha sarvorthe ane eka mokSe ema cauda lAkhane aMtare eka eka siddha kahetAM eka ekanI saMkhyA asaMkhyAtI thAya tyAM sudhI kahetuM. tyAra pachI cauda cauda lAkhane aMtare be be siddha ve benI saMkhyA asaM. khyAto thAya tyAM sudhI kahevA. tyAra pachI cauda cauda lAkhane aMtare Na NanI cAra cAranI ema yAvat pacAsa pacAsanI saMkhyA asaMkhyAtI asaMkhyAtI thAya tyAM sudhI kahevuM 4. * 2 pratiloma siddhadaMDikAnI sthApanA: sarvArthasiddhe ga0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1050 asaMkhyeyavAra mokSa gaela 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 asaMkhyeyavAra to do lakkhA mukkhe, dulakkha saGghaTThi mukkhi lakkhatigaM / iya igalakkhuttariA, jA lakkha asaMkha dosu samA // 5 // to- tyAra pachI lakhkha asaMkha-asaM do-be khyAta lAkha TakhkhA-lAkha mukkhe-mokSe Dulakhkha - be lAkha tigaM-traNa iya-e pramANe dosu banemAM lakhkhuttariA - lAkha lAkha adhika samA-sarakhA artha--tyAra pachI belAkha mokSe ane be lAkha sarvArtha tyAra pachI traNa lAkha mokSe ema eka eka lAkha vadhAratAM asaMkhyAtA lAkha sudhI banemAM sarakhA kahevA. 5 P vivecana - asaMkhyAtamIvAra pacAsa mokSe gayA pachI cauda lAkha sarvArthasidhye. e pramANe AgalI gAyAmAM kalA pachI be lAkha mokSe tyAra pachI be lAkha sarvArthe pachI traNa lAkha mokSe pachI traNa lAkha sarvArthe pachI cAra lAkha mokSe pachI cAra lAkha sarvArtha ema eka eka lAkhanI saMkhyA vadhAratAM vanemAM ( mokSamAM ane sarvArthasiddhayAM) sarakhA sarakhA kahenAM asaMkhyAtA lAkha thAya tyAM sudhI kahevuM. 5 *
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 175) mUla tathA bhASAMtara. 3 samasaMkhya siddha daMDikAnI sthApanA:- . sidimAM gaelA 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 sarvArtha gaelA 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 e pramANe asaMkhyAta lAkha sudhI to egu sive savvahi dunniti sivammi caura svvhe| iya eguttaravuDDI, jAva asaMkhA puDho dosu // 6 // egu-eka caura-cAra : vRddhi duni-be sambaThe-sarvArthasiddhe, jAva-yAvat ti-traNa iya-e pramANe asaMkhA-asaMkhvAta | puDho pRthaka sivammi-mokSamA / eguttaravuDDI- ekottara dosu banemA artha-tyAra pachI eka mokSe ve sarvArtha, traNa mokSe cAra sarthei. ema ekottara vRddhi karatAM banemAM pratyeke asaMkhyAta yAya tyAM mudhI kahevu. 6 vivecana-evI rIte traNa prakAranI daMDikA kahIne have cAra prakAranI citrAntara (judA judA prakAranA aMtaravAlI ) daMDikA kahe : 1 ekAdika ekottarA-ekathI mAMDIne eka eka adhika 2 ekAdi dvayuttarA- , , bebe adhika 3 ekAdi vyuttarA- , , traNa traNa adhika 4 vyAdikA dhyAdiviSamottarA-traNa Adi lai be Adi viSamottara adhika (jemA vRddhinI saMkhyA sarakhI nahi te) temAyI pahelI ekAdika ekottarA AvI rIteH-tyAra pachI eka mokSa jAya ane be sarvArthasidhdhe pachI traNa mokSe ane cAra thisiddhe pachI pAMca mokSe ane cha sarvArthasiddhe. ema vanemA anukrame eka eka vadhAratA darekamAM asaMkhyAta thAya tyAM sudhI kahevU. 6
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhadaNDikAstava. (177) Aammarpawaniindian 5 ekocara siddhadaMDikA sthApanA:mojhe gaelA . .1.3.5 7 9. 11231517192123 ema asaMkhyAta sudhI sarvArthasidhdhe gaelA 2 4 6 8 10 11 15 16 1820 1264 ema asaMkhyAta sudhI ikko mukkhe savvAhi, tinni paNa mukkhi ia duruttriaa| jo dosu'vi a asaMkhA, emeva tiuttarA seDhI / / 7 / / iko-eka mukkhi-mokSamA asaMkhA-asaMkhyAtA muskhe-mokSamA ia-e pramANe pameva-emaja samvaThi-savArtha duruttariA vikottara, tiuttarA-trikottara, tini-traNa be adhika paNa adhika paNa-pAMca / dosuvi-bannemAM paNa / seTI-zreNI - artha-eka mokSe, sarvArtha traNa, pAMca mokSe e pramANe dvikottara -nemA asaMkhyAta thAya tyAMdhI eja pramANe trikottara zreNI.7 vivecana-have vIjo ekAdi puttarA kahe cha:-tyAra pachI mokSe eka ane sarvArtha traNa pachI mokSe pAMca, sarvArtha sAta mokSe nava ema anukrame ve benI vRddhi karatAM banemAM asaMkhyAta thAya tyAM sudhI kahe. 5 dvikottara siddhadaMDikAnI sthApanA:mokSe gaela 1 5 1 13 17 21 25 29333741 epramANe a.su. sarvArtha siddhe.ga.3 7 1115 19 23 27 31 35 3943 epramANe a.su. ___ have trIjI trikotarA nIce pramANe:-tyAra pachI eka mokSajAya. pachI cAra sarvArthasidhdhe pachI sAta mokSe pachI dasa sarvorthe e pramANe anukrame traNa traNa vadhAratAM banemA asaMkhyAta thAya tyA sudhI kahevU. 7. 6 trikocara siddhadadikA sthApanA.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 178 ) mUla tathA bhASAMtara. mojhe gaela 1 7 131925 3137 434955 pa pramANe a. su. sarvArtha siddhe ga.4 1016 22 28 344046 5258 pa pramANe a su. visamuttara seDhIe, hiThuvariM Thevia auNatIsatiA / paDhame natthi kkhevo, sesesu sayA imo khevo // 8 // visamuttara seDhIe - | Thavia - sthApIne vo khepa nAkhavu viSamottara zreNImAM aNatIsa - ogaNIsa sesesu - bAkInA mAM tiA-traNa hidU- he paDhame - prathamamAM natthi - nathI ubara- upara artha - viSamottara zreNImA heTha ane upara ogaNatrIsa ane traNa sthApana karanA prathamamAM kSepa ( nAkhavAnI saMkhyA) nathI. bAkInAmA niraMtara AkSepa che. vivecana - have cothI dhyAdi dhyAdi viSamottarAne viSe sthApanA jANavAno upAya bhA pramANe che:-paTTikAdikamAM 29 ane 3 nA oka heTha upara sthApavI. prathamanA 3 mAM kAMi nAMkhanuM nahi. bAkInAne viSe niraMtara AgalI gAthAoyAM kahevAya che te krame prakSepa jANavo. 8 duga paNa navarga terasa, sattarasa bAvIsa chacca aTheva / bArasa caudasa taha aDa-vIsA chavvIsa paNa vIsA // 9 // egArasa tevIsA, sIyAlA sayari sattahattariA / igaduga sattAsII, igahattarimeva bAsaThI // 10 // auttari cavIsA, chAyAlA taha sayaM ca chabvIsA / melinu itariA, siddhIe taha ya savvaThe // 11 // duga-be bAsaThI bAsaTha auNI- agaNItera paNa pAMca navagaM- nava terasa - tera satarasa-sattara Marate-bAvIsa sayA sadA, niraMtarapaNe imo-A chaThavIsA-chabbIsa paNavIsA-pacIsa pagArasa- agoAra tevIsAveSIsa sIyAlA suDatAlIsa cauvIsA-copIsa chAyAlA-chaitAlIsa sayaM so
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANAANANwAAN zrI sidaNDikAstava. . (279 ) chacca -cha sayari-sItere razIsA-chavIsa aTheva-ATha sattahattarimA-sItyItera bhelittu meLavIne bArasa-bAra . ga eka igaMtarimA-ekAMtare caudasa-cauda duga-be siddhIe-mokSamA taha tathA, lema sattAsI-satyAsI taha-temaja aDavIsA-aThAvIsa | igahattari-ikotera / sabaThe-sarvArthamiddhe. ___artha:-be, pAMca, natra, tera, sattara, bAvIsa, cha, ATha, bAra, cauda vema aThAvIsa, chavIsa, pacIsa, agiAra, tevIsa, suDatA. lIsa, socera, sItyotera eka, be, satyAsI, ikotera, vAsaTha, agagovera, covIsa. chetAlIsa, so ane chavIsa. (prathama kahela traNamA) meLavatA je je saMkhyA thAya te anukrame ekAMtare eTale siddhimA ane sarvArthasiddhe jANavI. 9-10-11. vistarArthaH-prathama sthAnamA (traNarmA) prakSepa nathI eTale traNa rahyA teTalA mokSe jAya. tyAra pachI traNamAM be vadhAratAM pAMca thAya te sarvArtha jAya. tyAra pachI traNamAM pAMca vadhAratAM ATha thayA te mokSe. traNamAM nava vadhAratAM vAra te sarvArtha. evI rIte traNamAM te te saMkhyA vadhAratAM (3+13) 16 mokSe ( 3+17) 20 sarvArthe (3+22) 25 mokSe. (3+6)9 sarvArtha. (3+8) 11 mokSe (3+12) 15 sarvArtha. (3+14) 17 mokSe. (3+28 )31 sarvArthe ( 3+26) 29 mokSe (3+25)28 sAtha. (3+11) 14 mokSe. (3+23) 26 sarvArtha (3+47)50 mokSe. (3+70) 73 sarvAya. (3+77 ) 80 mokSe. (3+1) 4 sarvArtha (3+2) 5 mokSe. (3+87 ) 90 sarvAya. (3+71 )74 mokSe (3+62) 65 sarvAya (3+69) 72 mokSe (3+24) 27 sarvArtha (3+46) 49 mokSe (3+100) 103 sarvArtha. (3+26) 29 mokSe. 9-10-11
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. 7. prathamA viSamottara siddha daMDikAnI sthApanA:mole gaela 3 81625191729 1450 80 574814929 e pramANe asaMkhyAta sadhI, sarvArthasiddha gapala5 1920 9153128 26 73 49.65271... ___e pramANe asaMkhyAta sudhI. aMtilla. aMkaAI, ThaviDaM bIAi khevagA taha ya / evamasaMkhA neA. jA ajiapiA samuppano / / 12 // tilla chello bIArabenI aadithii| nemA-jANavA ka-prAMka kheSagA-kSepaka ani apiA-amita. AI-mAdirmA evaM e pragaNe nAthamA pitA Thavidhu-sthApIne / asaMkhA-asaMkhyAtA | samuppano-utpanna ghayA atha-ullA AMkane AdimA syApIne be Adi temaja khepapapA e pramANe ajitanAthanA ritA utpanna thayA tyA sudhI asaM. khyAtA jANavA. 12 - vivecanaH-evI rIte dayAdi viSamottarA asaMkhyAtI siddha daMDikAo ajIta ninanA pitA jitazatru utpanna yayA tyAM sudhI kotI. paNa eTala vizeSa ke pAchala (pUrva) kahelI daMDikAmAM molana je Thellu aMka sthAna che teja parcha nI darikAmAM sarvArthaprathama sthAna te daMDikAmAM sathina je chellu aMkasthAna teja tyAra pachInI daMDikAmAM mokSa- prathama aMkasthAna. evI rote asaMkhyAtI daMDikAmAM prathamanAM aMkarathAno anukrame mokSanAM ane sarvAtha siddhanA jANavAM. eja lezamAtra kahevAya che:-have prathama (prathamA, viSamottara siddhadaMDikAmAM) daMDikAmA chellu aMkamthAna 29 che. tethI 29vAra 29 arva ane adho anukrame sthApA. prathama sthAnamA prakSepa nathI mATe teTalA sarvA]. tyAra pachI dvitIyAdi aMkasthAnomAM dugra
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhadavi vAstava. ( 181 ) , paNaga' e pUrve kahelI gAthAnI saMkhyA anukrame nAkhavAyI je anukrame Ave teTalA anukrame ma.kSe ane sarvArthasidhdhe jAya. te AvI rIte:- sarvArthe 29 temAM 2 nAkhavAthI (29-0) 31 mokSe. (29+5) 34 sarvArthe, ( 29+9 ) 38 mokSe. ( 29+13 ) 42 sarvArtha (29+17 ) 46 mokSe. (29+22) 51 sarvArtha. (29+6) 35 mokSe (29+8) 37 sarvArtha. (29+12) 41 mokSe. (29+14) 43 sarvArtha. (29+28) 57 mI. (29+26) 55 sarvArtha. (29-20 ) 54 mokSe. (29+11 ) 40 sarvArthe ( 29+23 ) 52 mokSe. ( 29+47 ) 76 sarvArthe. (29+70 ) 99 mokSe. (29+77) 106 sarvArthe . ( 29+1) 30 mAkSe ( 29+2 ) 31 sa. (29+87) 116 mokSe. (29+71) 100 sarvArthe. (29+62 ) 91 mokSe. ( 29+69 ) 98 sarvArtha. ( 29+24 ) 53 mokSe. (29+46) 75 sarvArtha. (29+100) 129 mokSe (29+26 ) 55 sarvArthe. 8 bIjI viSamottara siddhadaMDikAnI sthApanA: sarvArthasi. ga. 19144251 3743554076 106 3110098 7555 pa pramANe asaMkhyAta sudhI. mokSe gaela 3 138 46354157 54 529930 11691531290 e pramANe asaMkhyAta sudhI. A daMDikAma chelluM aMkarathAna 55 che. tethI trIjI viSamottara daMDikAmAM Aja Adya aMkasthAna jANavuM. tethI 55 ogaNatrI savAra sthApanA pachI prathama aMkasthAnamAM prakSepa nathI. dvitIyAdimAM pUrve kahelI saMkhyA nAkhabI A iMDikAmAM Adya aMkasthAna 55 mokSe gaela jANavu. kAraNa ke bIjImAM pahelaM sarvArthanu hatuM tyAra paMchI anukrame pUrva kahelI saMkhyA vadhAratAM je je anukrame Ave teTalA
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 181) muLe tathA bhASAMtara. veTalA prathama aMkasthAnathI AraMbhI mokSe kane sarvArthe anukrame jANavA. evo rIte bIjI daMDikAomAM jANI levu. assaMkhakoDilakkhA, siddhA savaThagA ya taha sidaa| egabhaveNaM deviMdaradiA ditu siddhisuhaM // 13 / / assala asaMkhyAta |taha te maja (devendra sUrie vAlA) koTi-koTi egabhaveNa-eka bhavamA ditu-Apo larUkhA-lAkha siddhA-siddho | devidava diA devendro siddhisuha-mokSasukha. sambaThagA-sarvArthagaelA baDe caMdApalA artha:-asaMkhyAta koDa lAkha siddho ane sarvArtha gaelA jANavA. eka bhavavaDe devendro baDe vadAelA (devendramUrie vAMdalA) evA siddho sidisukha (mokSa) Apo. 13. saMgraha gAthAo:caudasalakkhA siddhA, nivaINoya hoi svvtthe| ivikkaThANe puNa, purisajugA huMta'saMkhijjA // 1 // puNaravi caudasalakkhA, sihA nivaINa dovi sanyaThe / dugaThANevi asaMkhA, purisajugA huMti nAyavvA // 2 // jApa ya lakkhA caudasa, sidA pannAsa huMti svvtte| pannAsaThANe'vi hu, purisajugA huMta'saM khijjA // 3 // do lakkhA siddhIe, do lakkhA naravaINa savvaTe / evaMti lakkha caupaMca, jAva lakkhA asaMkhijjA // 4 // // iti devendrasaripAda pragItaH zrI siddhadaNDikA stavaH samAptaH //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigoda SaTtriMzikA. Herekkerts nigoda patriMzikA. Trimurtra logassegapaese, jahannayapayaMmi jiyapaesANaM / ukkosapae ya tahA, savvajiyANaM ca ke bahuyA // 1 // hogassa-lokanA ! jiyapa esANaM--jIva | sajiyANaM-sarvajI. egapaese-eka pradezamA pradezI | vomAM jahannapAma-jaghanya- ukkAsapae-uskRSTa pade | ke-koNa padamA ya-vaLI bahuyA-kSaNA tahA- tathA artha-lokanA eka pradezamA jaghanyapade jIvapradezo, tathA utkRSTapade jIvapradezo temaja sarvajovomAM koNa ghaNA cha ? 1 - vivecana-A gAthAmAM traNa rAzinuM alpabahutla pUche che te traNa rAzi nIce pramANeH 1 jaghanyapade (je AkAza pradezamA sarvathI thoDA jIvanA pradeza hoya te) eka AkAza pradezamA jIvonA pradeza keTalA ? 2 utkRSTapade je AkAza pradeze vadhAremAM vadhAre jIvapradezo hoya te eka AkAza pradezamA jIvonA pradeza keTalA ? sarva jIvonI saMkhyA. cauda rAjapramANa le.ka che. jyAM chae dravya hoya che tene lokA. kAza kahe che. te cauda rAjalokanA pradeza asaMkhyAtA che je A. kAza bhAganA kevalInI iddhie paNa ekanA be bhAga na valpozakAya tene pradeza kahe che. A dhauda rAjaloka nigodathI bharelo cha. e .
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ (184) mUla tathA bhASAMtara. nigoda be prakAre che 1 sUkSmanigoda, 2 bAdara nigoda. temAM sUkSmanigoda cauda rAjalokamAM bharelI che paNa bAdara nigoda niyata. sthAna vartI (amuka amuka bhAgamAMna ) hoya che. anaMtajIvonuM eka sAdhAraNa zarIra tene nigoda kahe che. eTale eka eka nigodamAM anaMgA anaMtA jIva che. eka eka jIvanA asaMkhyAta pradezo che. te asaMkhyAtu lokAkAzanA pradeza sarakhaM jANavU. A jIvanI utkRSTa avagAhanA cauda rAjapramANa che. kAraNake jyAre jIva kevalI samudghAta kare che tyAre cothe samaye teno eka eka pradeza lokAkAzanA eka eka pradeza upara AvI jAya che tetho te jIva cauda rAjaloka vyApI thAya che. jIvanI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. jIva jyAre ghaNo saMkucita thAya che tyAre te aMgulanA asaMkhyAta bhAga pramANa avagAhanAvAno hoya che AvI saMkucita avagAhanA nigodamAM hovAthI eka nigodanI avagAhanA paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramAga che. nigodamAM anaMtA jIvonuM eka sAdhAraNa zarIra hovAyI saghaLA jovo sarakhI avagAhanAvALA haM.ya che. tethI karIne eka AkAza pradezamA anaMtA jIvonA asaMkhyAta asaMkhyAta pradezo rahe che. have prathama gAthAmAM pUchela praznano uttara kahe che. thovA jahannayapae, jiyappaesA jiyA asNkhgunnaa| ukosapayapaesA, tao visesAhiyA bhaNiyA // 2 // yogAjiyA-jayo | tao-tenAyA mahanapara - ghApade | asaMkha guNA saMkhyA- visesA yA vizeSA. jiyapa esA-jIva taguNA dhika prazo ukkosapaya-utkRSTapade bhaNiyA-mamA cha ! parasA-pradezo
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigauda patrizikAM. ( 185 ) artha - jaghanyapade jIvamadezo thoDA, tethI jIvo asaMkhyAtaguNA tethI utkRSTapade jIvapradezo vizeSAdhika kalA che. 2 vivecana -- prathama gAthAmAM kahela RNa rAzimAMthI jaghanyapade ( eTale je AkAzapradezamAM sarvathI thoDA jIvapradezo hoya te ) jIvaMpradezo thoDA. te jaghanyapade rahelA jIvamadezathI sarva jIvonI saMkhyA asaMkhyAtaguNI che. sarva jIvonI saMkhyAthI utkRSTapade (je AkAzapradeani aarti adhAre jIvamadezo rahelA hoya te ) jIvamadezo vizeSAdhika. 3 1 jaghanyapade jIvapradezo thoDA tethI 2 sarva jIvonI saMkhyA asaMkhyAtaguNI tethI 3 utkaSTapade jIvapradezo vizeSAdhika have jaghanyapada ane utkRSTapada kyA hoya te kahe che. tattha puNe jahanaparyaM, loyaMte jattha phAsaNA tidisi / chaddi simukosaparyaM, samatthagolaMmi nagnattha // 3 // tattha - tema jaratha-jyAM samastha samasta, saMpUrNa golaMmi-golAmAM puNa- baLI jahannapayaM-aghagyapada loyaMte-loka ne aMte phAsaNA-sparzanA tidisiM traNa dizinI nannastha- anyatra nahi chahisi-cha dizAnI artha - temAM paNa jaghanyapada loka ne aMte jyAM traNa dizInI sparzanA hoya tyAM hoya che. ane ukustRpada cha dizInI sparzanAvALA utkRSTagoLAmAM hoya che. bIje nahi. 2 vivecana -- jaghanyapada lokane ante jyAM niSkuTa ( khuNA ) hoya che tyAM hoya che. kAraNa tyAM Avela goLAomAM (asaMkhyAtI nigodano eka goLo thAya che jenuM svarupa AgaLa kahevAze) keTalAkanI traNa dIzInI, keTalAkanI cAra dIzonI bhane keTalAkanI 24..
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 186 mUla tathA mApAMsara. pAMca DhIzInI sparzanA hoya che. temAMthI jaghanya pada traNa dizinI sparzanAvALA goLAmAM hoya che. tenI bAkInI RNa dizAonI mparzanA alokayI AcchAdita yaelI che. alokamAM jIvanI gati nahi hovAthI nyAM jIvA hotA nayI. AvA ochI sparzanAvAlA khaMDa goLA kahavAya che. mATe jaghanyapada traNa dizinI sparzanAvALA khaMDa goLAmAM hoya che. je goLAmA cha dizimAM navA navA goLAne utpanna karanAra nigAMDharAzInI mparzanA hoya che te utkRSTapada kahevAya che. yA utkRSTapada saMpUrNa goLAmAMja hoya che paNa khaMDa goLAmAM hotuM nathI. saMpUrNa goLA to loka madhyeja hoya che paNa lokane cheDe hotA nathI.3 ukkosabhasaMkhaguNaM. jahannayAmo payaM havai kiMtu / naNu tihisiphusaNAo, chadisiphusaNA bhave duguNA // 4 // ukkosa-utkRSTa pada havA-thAya se phusaNAo-sparzanAvI asaMvaguNaM asaMkhyAta. kiMtu-zu, kema gaNuM nAhanayAo-jaghanyathI nA amAM) mana cha / parya-pada tihisi-praNadizino duguNA-bamaNA ___ artha-vaNa dizinI sparzanAnI cha dizinI sparzanA bamaNI hovAyI jaghanya padayI utkRSTapada asaMkhyAtaguNuM kevI rIte thAya 14 vivecana-khaMDa golAmAM jayanyapada kaDaM te khaMDa golAnI sparzanA traNa dizinI che ane saMpUrNa golAmA utkRSTapada kayaM tenI sparzanA cha dizinI che. mATe bamaNA yAya paNa asaMkhyAtaguNA kevI rIte thAya. jaghanyapade eka AkAza pradezamA rahela jIva pradeza rAzInI apekSAe sarva jIvonI saMkhyA asaMkhyAtaguNI kahI. tethI utkRSTapade jIva pradeza vizeSAdhika kalA mATe te paNa-(utkRSTa pada. pALA) avanyapadavI asaMkhyAekA pAya te kevI rIte ghaTe 14 naNu-niSita (phusaNA sparzanA
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigoda patrizikA. thotrA jahannayapae nigoya mittAvagAhaNA phusaNA / phusaNA'saMkhaguNattA, ukkosapae asaMkhaguNA // 5 // thobA-thoDA jahanna papa- jaghanyapade nigoyamittA- nigoda | asaMkhaguNattA --asaM mAya khyAtaguNI ( 187 ) WWW agAhaNA- avagAhanA | ukkosapara - utkRSTaphusaNA-sparzanA padamAM asaMkhaguNA- asaMkhya guNI artha - jaghanyapade (jIba pradezo ) thoDA che. nigoda mAtra avagAhanAnI sparzanA hovAthI utkRSTapade sparzanA asaMkhyAtaguNI hovAthI asaMkhyaguNA che. 5 trivecana - jaghanyapade eka pradezamAM jIva pradezanI saMkhyA thoDI che. kAraNa tenI ( jaghanyapadanI ) nigoda jeTalI avagAhanAnI sparzanA ke. eka nigodanI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. te nigoda jeTalA AkAza pradezarmA tyAMja-bIjA AkAza pradezanA sparzanA parihAra baDe je nigodo rahelI ke te ekAvagAhanA nigoda kahevAya che te ekAvagAhanAcALI nigodoe je AkAza pradeza avagAdyA che tenI jaghanyapadamAM sparzanA paNa teTalI ja che. kAraNakaM khaMDa golA utpanna karanArI bIjI nigodono tene sparza nahi hovAthI bhUminA najIkamA vanalA bhAgano je khuNo te khuNAnA ThellA pradezarUpa jayanyapada che. tene alokanI saMbaMdha hovAthI ekAvagAhanAtrALI nigodo ja sparge le. paNa khaMDa golAne utpanna karanArI nigodono tene sparza nathI. pradezanI vRddhi ane hAnivAlI tulya avagAhanAvALI bIjI nigodonI sparzanA tyAM nahi hovAthI. uparanI javAna asatkalpanAe samajAve che: paramArthathI jaghanyapade paNa eka eka nigodamAM annata jIva
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 188) mUla tathA bhASAMtara. hovA chatAM ane eka nigoda che tyAMja ekAvagAhanAvALI (tenA jeTalIja avagAhanAvALI ) asaMkhyAtI nigodo chatAM asatkalpanAe so jovanI sparzanA kalpavI. have paramArthathI eka eka jIvanA caudarAja lokanA pradeza jeTalA pradeza hovAthI te avagAhanAmAM eka eka AkAza pradeza upara asaMkhyAtA pradezo che. kAraNake eka jI. vanA caudarAja loka pramANa pradeza saMkhyAne aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA AkAza pradeze bhAgavAyI asaMkhyAta Ave. mATe eka eka AkAza pradezamA eka eka jIvanA asaMkhyAta pradeza rahelA che tene badale eka lAkha kalpoe, evI rIte asatkalpanAe te jaghanyapadamAM eka eka jIvanA lAkha lAkha pradeza gaNatAM so jIvanA maLI eka kroDa jIva pradezo yayA. have utkRSTapade paramArthe tathA asatkalpanAe keTalA pradeza pAya te gaNAve cha: utkRSTapada saMpUrNa golAmAM hoya che. te saMpUrNa golAne saMpUrNa goLA utpanna karanArI bIjI asaMkhyAtI nigodonI sparzanA ho. vAthI jaghanyapadanI sparzanA karatA utkRSTapadanI sparzanA asaMkhyAta guNI vadhAre che mATe jaghanyapadanA jIva pradeza karatAM utkRSTapadA jIva pradezanI saMkhyA asaMkhyAtaguNI jAgavI. utkRSTa padamA sparzanA A pramANe:-ekAvagAhanAvALI saMpUrNa golAnI niSpAdaka asaMkhyAtI nigodo tathA utkRSTapadane nahi choDanArI (jenI avagAhanAmA utkRSTapada rupa te AkAza pradeza rahela hoya te ) prathama nigodanI avagAhanAnI apekSAe eka eka pradezanI zreNInI hAnivALI pratyeka asaMkhyAtI nigodo vaDe sparzAelI che. mATe temAM jaghanyapada karatAM asaMkhyAtaguNA vadhAre jIva pradezanI sparzanA che. te asaMkhyAtaguNA chatAM asatkalpanAe koTisahasra gaNatAM ane
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigora patizikA. (189) dareka jIvanA lAkha pradezo gaNatAM daza koTAkoTI jIva pradezo thAya. te jaghanya padanA eka kroDa karatAM asaMkhyAtaguNA yAya. kAraNake asaMkhyAtane lAkha kalpyA che tene koDa guNAM karatAM lAkha kror3a thAya te karatAM paNa daza kogakoTI vadhAre hovAthI.5 __have golAnI prarUpaNA kare :ukkosapayamamuttaM, nigoyaogAhaNAi smvtto| niphAijai golo, pesprivuttttihaanniihiN||6|| ukkosapayaM-utkRSTa nAvAlA golo-golaka padane samvatto-sarvatarapha, sa- paesa-pradezanI amuttuM-nahi mUkIne dizAmAM nigAya-nigodaniphArajA-upaje parivuddhi-vRddhi ogAhaNAi-avagAha- bane cha / hANIhiM-hAnivaDe artha-utkRSTa padane choDyA vinA sarva bAjue nigodanI avagAhanAvALI eka eka pradezanI vRddhi hAnithI golo bane che. 6 vivecana-lokanI madhyamAM AvelA golAnI aMdara rahela ghaNA jIva pradeza vaDe sparzAela AkAza pradeza rupa utkRSTapada che. eka avagAhanAvALI nigodanA vivakSita ( amuka) je kalpIe te) pradezane choDayA vinA sarva dizAmAM eka eka pradezanI vRddhi ane hAni vaDe vivakSita avagAhanAnA keTalAka pradezane mUkatI evI anya anya nigodonI sthApanAvaDe goLo utpanna thAya che. ___ bhAvArtha A pramANe:-je vivakSita aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgarupa AkAza pradezamA eka nigoda avagAhela che. teneja viSe (teTalIna avagAhanAmAM ) bIjI asaMkhyAtI nigodo avagAhelI che. temana te vivakSita nigodanI avagAhanAnI apekSAe tenA keTalAka pradezone mUkIne ane keTalAka pradezomAM vyApIne rahelI evI sarva dizAomAM asaMkhyAtI nigodo cha tenA baDe goLI utpana yAya che. 6 .
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 190 ) mUka tathA bhASAMtara. ve bIo golo kevI rIte nIpaje he te kahe cheHtatto cia golAo, ukkosapayaM muintu jo anno / hoi nigoo taMmivi, anno niSphajjai golo // 7 // muttu - mUkIne anno-anya taMmiSi-temAM paNa hoi-hoya che tatto- tyAra pachI cyibha - nizce golAo-goLAthI niSphajjai-nIpaje ke ukkosaparyaM - utkRSTapada niMgoo-nigoda golo-goLo F artha-tyAra pachI te goLAnA utkRSTapadane choDIne je bIjI nIgodo rahelI che temAM (bIjA' utkRSTapadadhI ) bIjo goLI bane che. 7 vivecana upara kahelA goLAne AzrIne vIjA goLo vane che. kevI rIte ? uttaraH- prathamanA goLAnuM vivakSita utkRSTapadane choDIne je bIjI nigodo rahI che temAM utkRSTapadanI kalpanAthI bIjeA goLo bane che. bhAvArtha A pramANeH - prathamanA utkRSTapadane Noteboo zrI vivakSita nigodanI avagAhanAmAM eka eka pradezanI vRddhi hAni vaDe je anya nigodo sthApI che temAMnI koDa eka paNa nigodane AzrIne bIjI nigodo sthApanAthI bIjeA golo bane the. eTale eka eka AkAza pradezanI vRddhi hAni baDe je nigodI rahI te nigodomAM prathamanA utkRSTa padane nahi sparzatA AkAza pradezane viSe anya utkRSTapada sthApanAthI vIjA goLo vane che, e pramANe asaMkhyAtA goLA bane che. 7 Grand evaM nigoyamittaM vittaM golassa hoi niSpattI | evaM niSphajjaMte, loge golA asaMgvijjA // 8 // loge - lokamAM alaMkhijjA - asaM. khyAtA pa-pa pramANe nigAyamitte - nigoda mAna jise kSetramAM golassa-golAnI hoi thAya che niSpattI - niSpati niSphajjate - nipaje che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigoda nizikA. ( 191 ) mmiwwwmmmmmmmmmmmmmmmmmm . artha-e pramANe nimoda mAtra kSetramA golAnI utpatti thAya che, ane e pramANe lokAkAzamAM asaMkhyAtA goLAo ni. paje che. 8 vivecana-uparanI gAthAmAM kahelA krama mujaba amuka vivakSita nigodamAM anya nigodo sthApavA vaDe nigoda mAtra kSetramA eTale icchita judI judI eka eka nigodanI avagAhanAvALA A. kAza khaMDa goLAnI utpatti bane che. vivakSita nimodanI avagAhanAthI bhinna eTale eka eka pradezanI vRddhi tathA hAnivALI anya nigodonA dezonI avagAhanAno praveza bIjA goLAmAM paNa thAya che agara sparza yAya che. A pramAge lokamAM asaMkhyAtA goLAo bane che. kAraNa ke lokAkAnA tamAma pradezo nigodanA samUhathI avagAhelA che. dareke nigodanI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che, ane dareka nigode goLAnI utpatti thAya che, mATe goLA asaMkhyAtA che. 8 have prathama kahela utkRSTapada dareka golAmA hoya che te levU ke anya ve kahe che:yavahAranaeNa ima, ukkosapayAvi itiyA ceva / jaM puNa ukkosaparya, nicchaiyaM hoi taM vucchaM // 9 // bavahAranapaNa-vyava- / itiyA-eTalAnicchAyaM-nidhayathI hAranaye ima-A ukkosapayASi-3. puNa-vaLI taM-te skRSTapada ukkosapayaM-uskRSTapada vuccha-kahuM chu ___ artha-vyavahAranayayI A. utkRSTa pada jANavU. utkRSTa pada paNa eTalAja (goLA jeTalA) ke. niyayanaye je utkRSTa pada thAya ke se veva-nizche hora-cha
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDha tathA bhASAMtara. vivecana-vyavahAranayayI sAmAnyapaNe upara batAvyuM te uskRSTapada jANavU. eTale dareka goLAmAM (khaMDa goLA sivAyanA) utkRSTa pada hovAthI utkRSTa padanI saMkhyA paNa goLA jeTalIja e. Tale asaMkhyAtI che. A pramANe levAthI niyata utkRSTa pada kayu te samajAya nahi. kAraNake cha dizinA sparzavALA sarve goLAmAM utkRSTa pada che. mATe nizcayatho kayuM utkRSTa pada le te AgalI gAthAmAM kahe che. 9 bAyara nigoyaviggaha gaha yAI jattha samahiyA anne / golA hujja subahuyA, nicchaiyapayaM tadukkosaM // 10 // bAyaranigoya-bAdara samahivA-adhika subahuvA-dhanA nigoda ; anne bIjAnicchAyapayaM-nevigAhagAyAra-vi. .. prahatiyALA goTA-goLAmo zikapaTa / yikapada jattha-jyAM humja-hoya tadukkosaM-te utkRSTha - artha-jyA bAdara nigoda tathA vigraha gatinA jIvo sUkSma goLAo upara ghaNA ekaThA thAya te nizcayathI utkRSTa pada jaNavu. 10 vivecana-nigoda ve prakAranI che. 1 sUkSma nigoda. 2 bAdara nigoda. nigoda te sAdhAraNa vanaspatikAya jIvonAM zarIra jANavAM. eTale anaMtajIvonuM je eka zarIra te sAdhAraNa vanaspatikAyana zarIra jANavU. te sAdhAraNa vanaspatikAya be prakAreH-1 sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAya, 2 bAdara sAdhAraNa vanaspatikAya. sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAyanAM zarIra te sUkSma nigoda cauda rAjaloka vyApI che. bAdara sAdhAraNa vanaspatikAyanAM zarIra te bAdara nigoda te kaMdamULAdi jANavA. te bAdara nigoda niyata sthAna pati che. te nirAdhArapaNe rahI zakti nathI paNa pratyeka bAdara jIvanA zarIranA AdhAre rahecha
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUla tathA bhASAMtara. (12) ane pratyeka jAvo niyata sthAna pati che. have nizcayathI utkRSTha prada kevI rIte te kahe che:-- jyAM sUkSma nigodanA samUhathI utpanna yaela saMpUrNa goLA zreya tyAM jo bAdara nigodo eTale kaMdamULAdi avagAIlA hoya vaLI tyAM sUkSmanigodanA ane vAdara nigodanA jIvo sajAtIya athavA vijAtiya nigodamAM utpanna thatA hoya. eTale sUkSmanigodanA jIvo sUkSmanigodamAM athavA vAdara nigodamAM temaja vAdara nigodanA jAvo sUkSmanigodamAM athavA vAdara nigodamAM utpanna yatA hoya. vaLI vIjA paNa pRthvIkAyAdika bhavAntaramA vigrahagati athavA Rjugati e gamana karatA hoya. vaLI tyAM sUkSma pRthvIkAyAdi rahe. lAja hoya che. A sarva saMyogo je sthAne ekaThA thAya te nidhayanayathI utkRSTa pada jANavu. 10 iharA paDucca suhume, bahutullA pAyaso sglgolaa| to bAyarAi gahaNaM, kIrai ukkosayapayaMmi // 11 // iharA-itarithA. nahi | sagala-sakala, bdhaa| kIrA-karAya che to agyathA saMpUrNa | ukkosa payaMmi-uskRSTha paDucca-AzrIne tote kAraNa mATe | pazmAM suhume-sUkSma(nigoda ne bayarAi-cAdarAdi | pAyaso-prAye, ghaNukabahutullA-sarakhA / grahaNa grahaNa / rIne artha-anyathA sUkSma ( nigoda )ne AzrIne vadhA golAo pAye sarakhA che te kAraNa mATe utkRSTapadamAM vAdarAdi jIvonuM grahaNa karAya che. // 11 // vivecana-jo upara kahyA pramANe grahaNa na karIe to loka madhyavAta khaMDagolA sivAyanA bAkInA saMpUrNa sUkSma molAyo nigodanI saMkhyAnI apekSAe prAye sarakhA hoya che. prAya kahebAthI . 25
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 194 ) nigoda zikA. "kadAca thoDA jIvo nyUnAvika hoya. tethI karIne niyata utkRSTapada maLe nahi. mATe vAdara nigodAdikatuM grahaNa karatuM bhAvArtha A pramANe:- eka sUkSma nigoda asaMkhyAta AkAza pradezarUpa aMgula nA asaMkhyAtamA bhAgane sparzAne helI che. teTalAja kSetramAM eTale teTalIja avagAhanAvALI tyAM bIjI asaMkhyAtI sUkSma nigodo rahelI che. teja kSetramAM eka eka pradezanI vRddhi hAni baDe vIjI asaMkhyAtI nigodarUpa asaMkhyAta golAo chae dizAmAM vivakSita sUkSmanigodane avagAhe che. vaLI teja kSetramAM vAdara nigodamAMthI nakaLI bAdara nigoda athavA sUkSma nigodamAM utpanna thanAra jAvo temaja sUkSma pRthvIkAyAdika tyAMja rahelA agara bhAvAntarane viSe vigrahagatithI agara RjugatithI jatA teja vIjA vigrahagati athavA Rjugatie bhavAntaramAM jatA jIvo vikSita kSetrane avagAhe te tAtvika utkRSTapada jANavuM. 11 www. have golAdikanuM parimANa kahe che: golA ya asaMkhijjA, huMti nigoyA asaMkhyA gole / raat ya nigoo, aNatajIvo muNeyabvo // 12 // asaM khijjA- asaM khyAtA huti - che. nigoyA - nigodo asaMkhyA asaMkhya / ti / nigoo-nigoda anaMtajIvo-anaMta gole- golAmAM jIvovALo muvvA jANavo itrikko eka eka artha - golA asaMkhyAtA che. golAmAM nigodo, asaMkhyAtI, ane eka eka nigodamAM anaMtAjIvo jANavA. 12 vivecanaH - golAo asaMkhyAtA he, caudarAja lokamAM starit eka eka gola mAM asaMkhyAtI nigoTo che. kAraNa ke sarakhI avagAhanAvALI asaMkhyAtI nigodono goLo bane hai,
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ muha tathA bhASAMtara. (195) vaLI eka eka nigodamAM anaMtA jIvo cha, A anaMtu siddha jIvanA anaMtAthI anaMtaguNuM che. kAraNa ke eka nigodano anaMtamo bhAga mokSe gaela che evaM zAstra vacana hovAthI. 12 logassa ya jIvassa ya, huti paesA asaMkhayA tullA / aMgula asaMkhabhAgo nigoyajiyagolagogAho // 13 // legista-lokanA asaMkhayA-asaMkhyAta | nigoya-nigadanI ya-ane tullA-tulya jiya-jovanI jIvassa-jIvanA agala-AMgaLano golaga-golAnI asaMkhabhAgo-asaMkhyApaesA-pradezo tamo bhAga | ogAho-avagAhamA artha-lokAkAzanA ane jIvanA pradezo asaMkhyAtA ke ane tulya che. nigoda, jIva ane golAnI avagAhanA aMgulanA asaM. khyAtamA bhAganI che. 13 vivecanaH-lokAkAzanA eTale cauda rAjalokanA pradezo apaMkhyAtA ke ane teTalAja pradezo eka jIvanA paNa che. eTale te banenA pradezanI saMkhyA sarakhI che. paNa nyUnAdhika nathI. kAraNa ke kevalI samuddhAtamAM kevalI potAnA pradezo vaDe samasta lokAkAzane pUre che. teja jIva jyAre atyaMta saMkocane pAbhe che tyAre tenI aba. gAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI thAya che. evI AgA. hanA nigodamAM paNa jANavI. kAraNa ke anaMta jIvonuM sarakhI avagAhanAvALu zarIra te nigoda che. temaja eka golAnI avagA. hanA paNa teTalIja che, kAraNa ke sarakhI avagAhanAvALI asaMkhyAtI nigodano je samUha te golo che. mATe e traNenI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. 13 jami jio tameva nigou to saMmi ceva golo'vi| nipphabai jaM vitte, to te tullAvagAhaNayA // 14 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigIdadAdhikA. aMmi-je kSetramA khite-kSetramA jijA-jodha ceva-nizce to-te kAraNa mATe medha-tyAMja golovi golopaNa te-te praNe nigou-nigoda nipphajai-nIpaje che | tullAvagAhaNyA-saratotayAM | khI avagAhagAvALA ' artha--je kSetramA jIva, tyAMja nigoda ane teja kSetramA golo nipajato hovAtho te traNe sarakhI avagAhanAvAlA che. 14 vivecanaH-je kSetramA eka nigoda rahelI che tenI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgarupa jANavI. eTale asaMkhyAtA AkAza pradezarupa aMgulano akhyAtamo bhAga jANavo. te nigodamAM rahela dareka jIvanI avagAhanA paNa teTalIja che. kAraNa ke te nigodarupa tenu zarIra che. temaja golAnI avagAhanA paNa teTalIja che. kAraNa ke te vivakSita nigodanI avagAhanA sarakhI ekAragAhanAvALI bIjI asaMkhyAtI nigodo je tyAMja rahelI che teno golo bane che. te golo jeTalA pradezamA rahyo che teno eka pradezanI zreNIne choDatA ane bIjI bAjue vyApatI cha dizimAM vIjI asaMkhyAtI nigodo ke veno jeTalo bhAga vivakSita golAmAM Ave te te vivakSita golAmAM gaNavo ane bAkI rahela avagAhanAno bhAga bIjA golAmAM gaNako.AthI jova, nigoda ane goLAnI sarakhI avagAhanA jANavI. ukkosapayapaese, kimegajIvappaesarAsissa / hujjeganigoyassa va, golassa va kiM samogADhaM // 15 // ukosapayapaese utkRta papasagasissa-pradeza | nigoyasta-nigodamI pada pradezamA | rAzino golassa-golAnI hujja hoya samomADhaM-avagAhela artha-utkRSTapada AkAza pradezamA eka jIvanA pradeza rAzI, eka nigoda ane eka golAnu zuM zuM avagAhela che ? 15 ki zuM
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa tathA bhASAMtara. ( 197 ) vivecana -- jyAre jova jeno pradezarAzi lokAkAza tulya che te saMkoca pAmIne potAnA pradezane nigoda mAtra kSetramA avagAhe tyAre tenA keTalA pradezo te utkRSTapadarUpa AkAza pradezamAM hoya. temaja eka nigoda ane eka golAnuM zuM zuM avagAhela ke ? 15 have jIva AzrI uttara kahe ke ? 15 jIvassa logamittassa, suhamaogAhaNAvagADhassa / ikkima parase, huti paesA asaMkhijjA // 16 // ogAhaNAtra gADhassaavagAhanAmAM ava jIvassa-jIvanA logamittasta- lokamAtra gahI rahela suhuma-sUkSma ikimi - eka eka papa se pradezamAM . huti - hoya che parasA- pradezo asaM khijjA-asa khyAtA artha - lokAkAza pradeza mAtra pramANavALI jIva sUkSma abamAhanAmAM rahe tyAre AkAzanA eka eka pradezamAM ( jIvanA ) asaMkhyAtA pradezo hoya che. 16 vivecanaH -- eka jIvanA pradezo cauda rAjalokanA pradeza tulya che. te asaMkhyAtA che. te jIva jyAre sUkSma nAma karmanA udayathI sUkSma avagAhanAmAM rahe che nyAre aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa AkAza pradezane avagAhe che. te aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgamaH paNa asaMkhyAtA pradezo che. asaMkhyAtAnA asaMkhyAtA bheda hovAthI lokAkAzanA asaMkhyAtane aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA asaMkhyAta pradeze bhAgatAM asaMkhyAta Ave mATe eka AkAza pradezamAM jIvanA asaMkhyAtA pradezo avagAhe che. jIvanA pradezo asaMkhyAtA che tene asa kalpanAe se koTi eTale abaja kalpavA, tene aMgulanA asaMkhyAnamA bhAgarUpa asaM
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 19.) nimoda nizikA. khyAta pradezarupa jIvanI avagAhanAne daza hajAra kalpI bhAgavAyI eka lAkha jIva pradezo epha AkAza pradeza upara Ave. 16. logassahie bhAge, nigoyaogAhaNAi jaM laI / ukkosapae'tigayaM, ittiyamikkikka jiivaao||17|| logassa-lokanA / hanA baDe ittiya-paTalu hiebhAge-bhAga gathI | jasavaM-je lAdhe ikkikka jIvAo ogAhaNAi avagA. atigayaM-avagADha | eka jIvanuM - artha--lokAkAzanA pradezane nigodanI avagAhanA vaDe bhA. gavAthI je Ave teTalaM utkRSTapade eka eka jIvanuM avagAhela che. 17 vivecana-pUrva kahelI gAthA pramANe lokAkAzanA pradezane nigodanI avagAhanA rupa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA asaM. khyAta AkAza pradeza vaDe bhAgavAthI utkRSTa pade eka jIvanA a. saMkhyAtA pradezo rahelA che. teja AkAza pradeze teja nigoda vyApI bojA anaMtA jIvo rahelA che te daraikanA upara Avela asaMkhyAta sarakhA asaMkhya asaMkhya pradezo rahelA hovAthI eka nigodanA eka. dare asaMkhyAta anaMta pradezo rahelA che. asatkalpanAe eka pradeze eka jIvanA lAkha pradeza rahela ho. vAthI anaMta jIvanA anaMta lAkha pradezo rahelA che. 17 evaM vvaTThAe, savvesi ikkagolajIvANaM / ukkosapayamaigayA, hoMti paesA asaMkhaguNA // 18 // 4-e pramANe ikkagola-eka golAnA parasA-pradezo dabahAe-dravya ape. jIvANa-jIvonI asaMkhaguNA asaMkhyA. kSApa | agayA-avagAha | taguNA sambasi-saveMnA hoti-hoya cha
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ *wwwwwwwwwwww M - mUla tathA bhASAMtara. e pramANe dravya apekSAe eka golAnA sarva jIvo karatAM utkRSTapadamA rahelA jIva pradezo asaMkhyAtaguNA che. 18. . . - vivecana-eka nigodamAM jeTalA jIvoche tethI asaMkhyAtaguNA temanA pradezo utkRSTapadamA rahelA che. kAraNake eka nigodamAM jIvoM anaMtA che. ane utkRSTapadamAM te vivakSita AkAza pradezamA temAMnA ekeka jIvanA asaMkhyAta asaMkhyAta pradezo rahelA che tethI te utkRSTapadamAM te nigodanA sarva jovonA maLI anaMta asaMkhyAta pradeza che mATe anaMta karatAM te saMkhyA asaMkhyAtaguNa thai. A dravya apekSAe jANavU paryAya apekSAe nahi. temaja eka golAmA rahelA jIvo karatAM tenA utkRSTapadamAM rahelA jIva pradezo paNa asaMkhyAtaguNA jANavA, kAraNake eka golAmAM asaMkhyAtI nigAda ane eka nigodamAM anaMtA jIva mATe eka golAmAM anaMta asaMkhyAta jIva thayA, ane te golAnA vivakSita utkRSTa padamAM sarva nigodanA jIva pradezo asaMkhyAta a. naMta asaMkhyAta che. upara eka nigodanI apekSAe eka pradezamA anaMta asaMkhyAta pradeza kahyA tevI asaMkhyAtI nigodo te golAmAM hovAthI asaMkhyAta anaMta asaMkhyAta jIva pradezo eka AkAza pradezarUpa te utkRSTapadamAM rahelA che. mATe asaMkhyAta guNA thayA. nigodamAM-nizcayathI-jIra-anaMtA asatkalpanAe eka lAkha jIva golAmA , nigodo asaMkhyAtI , ekalAkha nigodo golApAM , jIva anaMta asaMkhyAta , eka lAkha guNyA eka lAkha eka ha. . - jAra koTi utkRSTapade , asaMkhyAta -- , eka lAkha pradezo
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 200 ) ekajIvanA pradezo utkRSTapade eka nigodanA jIva pradezo utkRSTapade golAmAM, asaMkhyAta anaMta rahela sarva jIvanA, asaMkhyAta pradezo 33 taM te puNa-vaLI 19 nimoda patrizikA. asaMkhyAta anaMta " kedarapaNaM-keTalA pramANavALI, guNiyaM guNAthI 33 eka lAkha X eka lAkha= hajAra koTi 100000000 eka lAkha + eka lAkha + eka lAkha = daza koTAkoTI jIva pradezo 1000000000000000 "" taM puNa kedaieNaM, guNiyamasaM khijjayaM bhavijjAhi / bhaNNai davvaTTAe, jAvaiyA savvagolatti // 19 // asaM khijjayaM - asaM khyAtu bhavijjA thAya bhaNNa-kahevAtha che dabaTTAe- dravyanI a. pekSApa jIvaiyA- jeTalA samyagola sarve golA artha - te rAzi keTalA pramANathI guNIe ke jethI asaMkhyAta thAya ? kahIe chIe dravya apekSAe jeTalA goLA che teTalAthI. 19 vivecana - keTalA pramANavALI asaMkhyAta rAzithI guNIe vo utkRSTapadamA rahela jIvarAzi saMbaMdhI gaNita Ave ? jIvonA pradezadvArA nahi paNa jIva dravyanI apekSAe samagra lokanI aMdara jeTalA golA che teTalA golAdhI guNAkAra karavo. eka AkAza pradeza upara jeTalA jIvanA pradezA che teTalA goLA che. kAraNa ke baghA golAonI saMkhyA paNa teTalIz2a ke sArAMza e ke eka
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. (201) golAmA je samagra jIvo che tene samagra golAnI rAzithI guNo. athavA eka AkAza pradeza upara rahela eka jIvanA pradeza rAziyI guNo. tenAthI guNavAthI je rAzi Ave te utkRSTa padane viSe jIva pradeza rAzi jANavo. 19 kiM kAraNamogAhaNatullattA jiyanigoyagolANaM / golA ukkosapaeka jiyapaesehiM to tullA // 20 // ki-zaM nigAya nigoda pradezo kAraNaM-kAraNa golANaM-golAonI tA-te kAraNa mATe, ogAhaNa-avagAhanA tullattA-tulyatAthI ukkosapae-utkRSTapade tethI jiya-jIva | jiyapaesehi-jIva tulA-tulya - arthakAraNa zuM ? jIva, nigoda ane golAnI avagAhanA sarakhI hovAthI tethI utkRSTa pade eka jIva pradeza rAzi tulya golA che. 20 vivecana-utkRSTapade eka jIvanA pradeza rAzi tulya golA hovAnuM kAraNa zuM ? teno uttara-jIva, nigoda ane golAnI avagAhanA tulya hovAthI eka golAnI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che, ane sakala loka golAothI bharelo che. mATe lokanA pradezane rAzine aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA pradeza rAzithI bhAgavAthI je saMkhyA Ave teTalIja saMkhyA eka jI. vanA utkRSTapade rahelA pradezonI paNa che kAraNake jIvanA pradeza rAzi tulya che ane jIvanI avagAhanA paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANe che. mATe bannemAM bhAjya bhAjaka saMkhyA sarakhI hovAthI bhAgAkAra sarakhoja Ave. mATe samagra golAo ane utkRSTapade eka jIva pradezonI saMkhyA sarakhI jANavI. 20 26
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ (202) nigoda va vizikA. golehiM hie loge, Agacchai jaM tamegajIvarasa / ukkosapayagayapaesa-rAsitullaM havai jamhA // 21 // golehi-golAnI (a- ja-je gaya-gata, rahelI ghagAhanA) vaDe rAsi tullaM-rAzi hie-bhAgavAthI egajIvassa-eka tulya loge-lokAkAzane jIvanA havA-hoya che. AgacchA-Ave che. / ukkosapaya-utkRSTa paha | jamhA-je mATe artha-mATe lokAkAzane golAnI avagAhanA) vaDe bhAgavAthI je rAzi Ave te rAzi tulya eka jIvanA utkRSTa pade rahelA pradezA hoya che. 21. vivecana:-lokAkAzanA pradeza rAzine eka golAnI avagAhanA je aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. tenA vaDe bhAgavAthI je rAzi Ave teTalAja utkRSTa pade eka jIvanA pradeza hoya cha. te asatkalpanAthI samajAve che:-lokAkAzanA pradezo asaMkhyAtA che te kalpanAthI so koTi athavA avaja gaNavA. ane golAnI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. tene dazahajAra kalpavA. have abajane daza hajAre bhAgavAyI eka lAkha Ave. ane eka jIvanA pradezo paNa lokAkAza pradeza tulya hovAyI asatkalpanAe abaja che. ane jIvanI avagAhanA paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI eTale asatkalpanAe daza hajAra pradezanI che mATe abajane dazahajAre bhAgavAthI paNa eka lAkha Ave mATe te baMne rAzi sarakhI jANavI. 21. ahavA logapaese, ikkike Thavaya golamikkikaM / evaM ukkosapaNaka jiyapaesesu mAyaMti // 22 // ahavA-athavA ikika-eka ekamAM. ekkajiyapaesesu eka logapaese-lokaprade- | Thavaya-sthApo jIvanA pradezomAM. zamAM. | parva-e pramANe mAyaMti-mAya che.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUka tathA bhASAMtara. (203 : artha-athavA lokanA eka eka pradeze eka eka golAne sthApana karA. to utkRSTa padamA jIva pradeza tulya pradezamA mAyache. 22. vivecana-athavA lokanA eka eka pradezane viSe eka eka golAne sthApana karavo ane te pramANe sthApana karatAM te golAo jeTalA AkAza pradezane roke teTalAja eka jIvanA utkRSTa pade jIva pradezo jANavA. mATe golAo temaja utkRSTa pade jIva pradezo sarakhA jANavA. 22. golo jIvo ya samA, paesao jaM ca savvajIvAvi / hu~ti samogAhaNayA, majjhimaogAhaNaM pappa // 23 // golo-golo ja-je kAraNa mATe | manjhimaogAhaNaM savvajIvAvi-sarva jIvo-jIva jIvo paNa madhyama avagAhanA samA-sarakhA hu~ti-hoya che | pappa-AzrIne | samogAhaNayA-ava. paesao-pradeza AzrIne gAhanAvALA artha-golo tathA jIva (avagAhanAvAlA) pradeza AzrI tulya che. je kAraNa mATe sarva jIvo paNa madhyama avagAhanAne AzrIne sarakhI avagAhanAvALA hoya che. 23. vivecana-golo tathA jAva avagAhanAnA pradezo AzrIne tulya che. banenI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa hovAthI kalpanAthI bane daza daza hajAra AkAza pradezamAM avagAhyA che. kAraNake sUkSma sarva jIvo paNa madhyama avagAhanAne AzrI sarakhI avagAhanAvAlA che. kalpanAthI jaghanya avagAhanA pAMca hajAra pradezanI ane utkRSTa avagAhanA paMdara hajAra pradezanI gaNo. pachI bane avagAhanA meLacI aDadhI karavAthI madhyama avagAhanA daza hajA: pradezanI thAya che. 23,
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 204 ) nigoda SatrizikA. teNa phuDaM ciya siddhaM, egapaesaMmi je jiyapaesA / te savyajIvatullA, suNasu puNo jaha visesahiyA // 24 // ega papasaMmi - eka teja-te kAraNa mATe puNo-vaLI jaha-jema visesAhiyA - vizeSAdhika pradezamAM phuDaM - spaSTapaNe ciya-nizca siddhaM - sAbIta thAya che. suNasu-sAMbhaLo artha-te kAraNa mATe nice spaSTapaNe siddha yayuM ke eka pradezamAM jeTalA jIva pradezo ke te sarva jIva tulya che. have je rIte vizepAdhika thAya te kahe che. 24. je-je te-teo vivecana - have utkRSTapade vartatA jIvonA jeTalA pradezA hai, te sarva jIva tulya che te asatkalpanAe batAve che. pUrva kalpyA pramANe eka jIvanA so koTi pradezo ke tene daza hajAra pradezanI avagAhanA hovAthI tenAthI bhAgatAM eka AkAza pradeze eka eka lAkha pradeza avagAhe che. have eka nigodamAM anaMtA jIva chatAM asatkalpanAe lAkha gaNavA. lAkhane lAkhe guNavAthI hajAra koTi jIva pradezo thayA have nigodo asaMkhyAtI chatAM asakalpanAe lAkha gaNavAthI pUrvanI rAzine lAkhe guNavAthI daza koTAkoTi jIva pradezo utkRSTa pade thayA. have jIva paNa teTalAja che. dazahajAranI avagAhanAvALA golAo asatkalpanAe eka lAkha thAya che. eka eka golAmAM nigoda asaMkhyAtI chatAM asatkalpanAe eka lAkha kalpelI che. mATe lAkhane lAkhe guNavAthI eka hajAra koTi nigodo thAya. dareka nigodamAM jIvo asaMkhyAtA chatAM asatkalpanAe lAkha kalpyA ke mATe pUrva rAzine lAkhe guNavAthI daza koTAkoTi jIvo thAya che. mATe utkRSTapade jIva pradezo tathA samagra jIvo bane sarakhA che, 24,
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. ( 205) ive sarva jIvathI utkRSTapade rahelA jIvo vizeSAdhika kevI rIte te vatAve che. jaM saMti kei khaMDAM, golA logaMtavattiNo anne / bAyara viggahie hiya uksosapayaM jamabhahiyaM // 25 // jaM-je kAraNa mATe / lAgaMtavattiNo-lokA- | viggahiehi-vigraha saMti-hoya che ntarvatI kei-keTalAka | anne-anya, judA,bIjA khaMDAgolA-khaMDa golA | bAyara-cAdara / amahiyaM-adhika artha-je kAraNa mATe lokane viSe keTalAka khaMDa golAo che je pUrNa golAthI judA che. je kAraNa mATe utkRSTapadamA bAdara nigoda ane vigrahagativALA adhika jIvo che. 25. vivecana--lokanI aMdara pUrNa golAthI judA (vIjA) keTa. lAka khaMDa golAo che. tethI karIne jIvarAzi kalpanAthI daza koTAkoTIthI ocho thAya che. kAraNake pUrNa goLAomAMja pUrve kahelI jIva saMkhyA hoya che. paNa khaMDa goLAomAM tethI ochI hoya che. tethI jeTalI jIvarAzi nAkhavAthI khaMDa goLAo pUrNa thAya teTalI saMkhyA jIvarAzimAMthI kADhI nAkhavI kAraNake khaMDa golA. omAM pUrNa golA jeTalI saMkhyA nahi hovAthI. te kAhI nAkhavAnI saMkhyA asatkalpanAe daza koTInI che te sarva jIva rAzinI saMkhyAmAMthI kADhI nAkhavAthI sarva jIva rAzi utkRSTapade jIva pradeza karatAM ochI thAya che. ane tethI sarva jIvarAzi karatAM utkRSTapada vizeSAdhika thAya che. kAraNake pUrve sarakhApaNuM kahelaM te khaMDa golAne pUrNa golA mAnIne paNa vAstavika nahi.. vaLI vAdara nigodo tathA vigrahagativAlA jIvonA pradezo utkRSTapadane viSe rahevAthI utkRSTapada sarva jIvarAzithI vizeSAdhika
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 206 ) nigoda patrizikA. che. bhAvArtha e ke bAdara nigoda tathA vigrahagativALA jIvo anaMtA topaNa te jovo sUkSmanigoda jIvonA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA che. kalpanAvaDe eka koTi pramANa che. te prathamanI jIvarAzi utkRSTapadathI eka koTI ochI gaNI che te temAM nAMkhavAthI jIvarAzi tathA utkRSTapada sarakhaM thA. have te bAdara jIvarAzi je asatkalpanAe eka kroDa che temAMthI kalpanAvaDe so jIvA icchita sUkSma nigodanA goLA upara avagAhela che. te jIvo AkAzanA eka eka pradeza upara potAnA eka lAkha pradezathI vyApelA che. AvA so jIvo sUkSma nigodanA goLA upara avagAhela hovAthI eka lAkhane soe guNavAthI eka koTI thAya. te saMkhyA utkRSTapadanI saMkhyAmAM nAkhavAdhI tenI saMkhyA eka koTI pradeza jIvarAzi karatAM adhika thAya che. 25. tamhA savvehito, jIvehiMto phuDaM gaheyavaM / uko sapatha esA, haMti visesAhiyA niyamA ||26|| gayAM - grahaNa karavuM | visesAhiyA - viMze ukko sapayapapasA-u bAdhika tamhA-te mATe savve hito- sarvathako jIvehito-jIvothI phuDa-pragaTapaNe skRSTapadanA pradezo hutiM che niyamA-nizce artha - te kAraNa mATe sarva jIvarAzi karatAM utkRSTapadane viSe jIva pradezo vizeSAdhika che. e vAta pragaTapaNe grahaNa karavI. 26. ahavA jeNa bahu samA, suhumA loe'vagAhaNAe ya / teNi kki kkaM jIvaM, virallae loe // 27 // loe - lokane viSe buddhIpa buddhivaDe virallapa - vistAravA sthApadhA ahavA-athavA jeNa je kAraNa mATe avagAhaNAe- avagA hanAne AzrIne te - te kAraNa mATe bahusamA - prAyaH sarakhA suhumA - sUkSma ( nigoda) | ikkika-eka paka
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. ( 207 ) artha -- athavA je kAraNa mATe lokane viSe sUkSma nigodanA goLAo avagAhanAne AzrIne ghaNe bhAge sarakhA che. te kAraNa mATe eka eka jIvane buddhi baDe lokane viSe vistAravA. 26. vivecana - sUkSma nigodanA golAo jIvanI saMkhyA vaDhe ghaNe bhAge sarakhA che. khaMDa golA sAthai vyabhicAra doSa dUra karavAne mATe gAyAmAM bahu zabda mUkyo che. kalpanAvaDe eka golA saMbaMdhI avagAhanAne viSe eka hajAra koTI jIvo rahyA che. AvA golAo kalpanAthI lokane viSe eka lAkha che. avagAhanAthI paNa badhA golAo sarakhA che. kalpanAthI dareka golAo AkAzanA daza hajAra pradezane viSe vyApIne. rahyA che. have AkAzanA eka pradezane viSe rahelA jIva pradezo tathA samagra jIvo A banenuM sarakhApaNuM jANavAne mATe eka eka jIvane buddhivaDe kevalI samudghAta gatithI vistAravA. eTale eka golA saMbaMdhI jIvanA jeTalA pradezo che. kalpanAvaDe daza koTAkoTI, teTalAja pradezo lokAkAzanA eka pradeza upara cha. kevalI samudghAtanI mAphaka jIva pradezAno vistAra karye chate jIvo paNa teTalAja che. AdhI karIne utkRSTapade jIvanadezo tathA samagra jIvo bane tulya thAya che. 27. evaM pi samA jIvA, egapaesagayajiya paesehiM / bAyara bAhullA puNa, huMti paesA visesa | hiyA ||28|| epi-e pramANe bAhulA-bAhulya paNAthI vizeSAhiyA - vizepAdhika samA-kharakhA huti-che bAdara - bAdara nigodanA paesA pradezo artha-e pramANe jIvo tathA eka AkAza pradeza upara rahelA jIva pradezo ne sarakhA che. paNa bAdara nigoda jIvonA pradezo
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) nigoda nizikA. utkRSTa. pada upara hovAthI utkRSTa pada sarva jIva karatAM vizeSAdhika thAya che. 28. tesiM puNa rAsINaM, nidarisaNamiNaM bhaNAmi paccakkhaM / suhagahaNagAhaNatthaM, ThavaNArAsippamANehiM // 29 // tersi-te gahaNa-grahaNa rAzi rAsINaM-rAzIonu gAhaNatthaM-grahaNa karA. | pamANehiM-pramANavaDe nidarasiNaM-dRSTAnta vavA mATe paccakkhaM-pratyakSa bhaNAbhi-kaI cha / uvaNArAsi-sthApanA | suha-sukhe ____ artha-vaLI te rAzione (jIvarAzi, utkRSTapade jIvapradeza rAzi tathA eka nigodamAM jIva rAzi) mukha pUrvaka grahaNa karavA tathA karAvavA mATe (kalpanAvaDe ) sthApana karela jIva tathA pradezonA rAzi pramANathI pratyakSa dRSTAnta kahuM chu. 29. golANa lakkha mika, gole gole nigoya lakkhaM tu / ikkikkaya nigoe, jIvANaM lakkhamikikaM // 30 // . golANa-golAo | golegole-darekagoLAmA nigoe-nigodamAM lakhkhaM-lAkha tu-vaLI jIvANa-jIvo eka-eka ikkike-eka eka artha-(kalpanAthI) golAo eka lAkha the, dareka golAmAM lAkha lAkha nigoda che. ane eka eka nigodamAM jIvo lAkha lAkha che. 30. koDisayamegajIvappaesamANaM tameva logassa / gola nigoyajIyANaM, dasau sahassA samogAho // 31 // koDisayaM-so kroDa / dasau-daza samogA-sarakhI mANaM-pramANa logassa-lokAkAzanA sahassA-hajAra avagAhanA
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. ( 209 ) artha - eka jIvanA pradezanuM pramANa ( kalpanAe ) so koTI che, teTaluMja lokAkAzanA pradezanuM che golA, nigoda ane jIvo nI avagAhanA sarakhI che ane te dazahajAra pradeza pramANa che. 31. jIvassikki kkssa ya isasahassAvagAhiNo loe / ikka kami pase, paesalakkhaM samogArda // 32 // gAhanAMvALI jIvassa-jIvanI samogADhaM sarakhI avagAhanA ikkissa- eka ekanI loe - lokamAM avagAhiNo-ava- parase - pradezamAM artha- dareka jIvanI avagAhanA lokAkAzanA daza hajAra pradeza jeTalI che. vaLI AkAzanA eka eka pradezamAM jIvanA lAkha pradeza avagAhyA che. 32 jIvasayassa jahaNaNe, payammi koDi jiyappae sANaM / ogADhA ukkose, payaMmi vucchaM paesaggaM // 33 // jIvasayassa - so jo paryAmma padane viSe ogADhA - avagAhyA che ukkose- utkRSTa vanA jahaNe - jaghanya * vucchaM- koza |paesaggaM- pradezAnaM, pradeza samUha artha - jaghanyapade lokAkAzanA eka pradezane viSe so jIvonA maLI eka kroDa pradeza vyApeLA che. utkRSTapade keTalo pradeza samUha che te kahe che. 33 koDasahassa jiyANaM, koDAkoDI dasappaesANaM / ukkose ogADhA, samvajiyA vittiyA neva // 34 // koDisahassa- hajAra koDAkoDI-koTA koTi koTI samvajiyA sarva jIvo vittiyA- teTalA caiva nizce jiyANaM- jIvonI ukko se - utkRSTa artha - utkRSTapade eka AkAza pradeza upara hajAra koTI jIvanA daza koTAkoTI pradezo rahelA che. sarva jIvo paNa teTalAja ke 34 27
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sohaNayaM-zoSavaM. o. ciya-nizca ( 210) nigoda nizikA koDI ukkosapayammi, bAyara jiyppespkkhevo| sohaNayamittiyaM ciya, kAyavvaM khaMDagolANaM // 35 // koTI-koTa / jiya-jIva ttiya-paTaluMja ukkosapayaMmi-utaka | pakkhevo-prakSepa padamA bAyara bAdara / chI karavI kAya-karavU artha-utkRSTapadamAM bAdara jIvanA koDa pradezono prakSepa karavo. khaMDa golAmAMthI eTalIja saMkhyA ochI karavI. 35 vivecana-utkRSTapadamA pUrva kahela sUkSma jIva pradeza rAzimAM (hajAra koDImAM ) bAdara jIvo je tyAM avagAhyA che. tenA koTI pradeza adhika karavA. kAraNake vivakSita sUkSma nigodanA golA upara bAdara so jIvo avagAhela hovAthI ane dareka jIvanA lAkha lAkha pradeza eka AkAza pradeza upara raheLa hovAthI koDa thAya, temaja sarva jIva rAzimAMthI eka koTInuM zodhana karavaM eTale eka kora ochA pharavA. kAraNake khaMDa golAmAM teTalI saMkhyA ochI cha, athavA khaMDa golAmAM cAdara nigoda temaja vigraha gativALA eka koTI jIvo nAkhavAthI badhA golA eka sarakhA yAya ke. to. paNa utkRSTa padane viSe bAdara so jIvonA eka koTI jIva pradezo vizeSa hovAtho samagra jIvo karatAM utkRSTa pada vizepAdhika jANavU. 35 eesi jahAsaMbhavamatthovaNayaM karija rAsINaM / sambhAvao a jANijja te aNaMtA asaMkhA vA // 36 // paesi- e rAsINaM-ziono / te-te (saMkhyA) jahAsaMbhavaM yathAsaMbhava | sambhAvao-sadbhAva | aNaMtA-anaMta atthoSaNayaM-upanaya thI, yathArthapaNAthI | asaMkhA-asaMkhya kArijja-karavo jANijja-jANaSA vA-athavA
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDha tathA bhASAMvara. ( 111 ) artha - e pUrva kahela jIvarAzino upanaya jema saMbhavI zake tema karI levo. yathArthapaNe to jIvo anaMtA ane nigodo, golAo asaMkhyAtA che. * vivecana ahIM arthano upanaya tenA yogya sthAnake pUrva batAvelo cheja. eka nigodamAM jIvo eka lAkha kalpyA he paNa nizvayavI anaMtA che temaja sarva jIvo paNa anaMtA ke nigodo kalpanAthI lAkha gaNI paNa nizvayathI te asaMkhyAtI che, golAo lAkha kalpyA te paNa nizcayavI asaMkhyAtA ke. e pramANe sUkSma nigoda, bAdara nigoda, temaja golAnI avagAhanA saMbaMdhI vacAra jANo. 36 - AnaMda-AnaMda bharia-mayI che jayaNe mayaNa, netra pAviUNa- pAmIne // samApta // Co. @000006661000000000 zrI bhAva prakaraNa. 000000000000000000 AnaMdabharianayaNo, ANaMda pAviUNa guruvayaNe / ANaMdavimalasUriM, namiuM vucchAmi bhAva a // 1 // guruvayaNe - gurunAM va- namiuM-namine canamAM ANaMdavimalasUriM-- ! bucchAmi kahuM huM AnaMdavimalasUrine bhAve-bhAvo artha - AnaMdayI bharelAM ke netra jenAM, ebo huM ( A prakara
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 212 ) NanA kartA vijayavimala gaNi) gurunAM vacanamAM AnaMda pAmIne AnaMda vimalasUrine namaskAra karIne ( aupazamikAdi ) bhAvone kahuM huM 1. have dvAra gAthA kahe che: - dhamma-dharmAstikAya adhamma-adharmAsti. zrI bhAva prakaraNa. dhammAdhammAgAsA, kAlopuggala khaMdhIya kamma gahajIvA / eesa a dAresu bhaNAmi bhAve a aNukamaso // 2 // " jIvA-jIvo VINIA kAya AgAsA-AkAzA stikAya kAlo-kAla saMdhI-saMgha, skaMdha - ane kam pra-karma gaha-gati eesu-e daresu-dvArone viSe bhaNAmi kahuM huM aNukamalo - anukrame 2 3 artha - dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, * 1 1 7 kALa, skaMdha, karma, gati ane jIva e ATha dvArone viSe anukrame bhAvone kahuM huM 2. vivecana - ATha dvArone viSe bhAva kahevAnA che te ATha dvAronAM nAma. 1 dharmAstikAya - jIva ane pudgalane gati karavAmAM je apekSA kAraNa te dharmAstikAya asti eMTale pradezo teno samUha te astikAya kahevAya che. jema pANI mAchalAMne gamana karavAne apekSA kAraNa che. eTale gamana karavAnI zakti mAchalAnI che paNa pANI vinA te gamana karI zake nahi tema gamana karavAnI zakti jIva ane pudgalanI che paNa dharmAstikAya vinA jIva ane pudgala gati karI zake nahi. e dharmAstikAyano khaMdha caudarAja loka pramANa ke asaMkhyAta pradezI he. 2 adharmAstikAya - jIva ane pudgalane sthira rahebAmAM je
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUha tathA bhASAMtara. (213) apekSA kAraNa te adharmAritakAyaH adharmAstikAyano khaMdha paNa. caudarAja loka vyApI che, ane asaMkhyAta pradezI che. 3 AkAzAstikAya-'A' eTale maryAdApUrvaka sarve padArthoM jyA prakAze eTale sarve dravyo jyAM potAnA svabhAvane pAme che AkAza tenA.pradezano samudAya te AkAzAstikAya. je jIva age pudgalane avakAza Ape te AkAzAstikAya. teno khaMdha lokAloka vyApI che. ane anaMta pradezI che. loka te cauda rAja loka jemAM chae dravya hoya che, ane te sivAya alokAkA jANavo. 4 kAla-'kalana kAlaH' te kAlanA ve prakAra che. 1 vartanA lakSaNa. 2 samayAvalikAdi lakSaNa dravyane te te rupe thavAmA je pra. yojaka te vartanA. vartanA je lakSaNa-liMga jenuM te vartanA lakSaNa, A vartanA samasta dravya kSetra ane mAva (paryAya ) vyApI che. bIjo samayAvalikAdi kAla te aDhI dvIpanA dravyAdimAM che. tenI bahAra nAmAM nathI. sUkSmamAM sUkSma kAlaje vartamAna maTI bhUta kyAre thayo. tathA je bhaviSya maTI vartamAna kyAre thayo te paNa jaNAya nahi. te samaya-AMkha baMdha karIne ughADIe temAM asaMkhyAtA samaya thAya che. tevA asaMkhyAtA samayanI eka AvalI thAya che. 5 skandha-skandha te pudgala skandha jANavA. pUraNa galana a. thavA caya upacaya dharma te pudgala tenA be aNuthI mAMDIne anantA aNu sudhInA banelA te skandha kahevAya. . 6 karma-A samasta cauda rAjaloka karmavargaNAthI niraMtara ( ThAMsIne) bharelo cha. te karmavargaNAne mithyAtvAdi sAmAnya hetu vaDe ane jJAnajJAnInAM pratyanIkapaNuM Adi vizeSa hetu vaDe grahaNa karIne jIva Atma pradezanI sAthe kSIranIranI peThe athavA agni ane. lohanI peThe saMbaMdha kare te karma. te karma ATha prakAre che.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) zrI bhAva prakaraNa. 1jJAnAvaraNIya karma | 4 mohanIya karma 7 gotra karma 2 darzanAvaraNIya karma 5 Ayujya karma 8 aMtarAya karma 3 vedanIya karma nAma karma 1 jenA baDe vastu jaNAya. athavA vizeSa grahaNAtmaka boSa te zAna tene AvaranAra jIve grahaNa karelI karma vargaNA mAMhenoM viziSTa pudgala samUha te jJAnAvaraNIya. 2 jenAvaDe dekhAya athavA sAmAnyagrahaNAtmaka boSa ve darzana. vene pAvaranAra darzanAvaraNIya. 3 je mukhaduHkha rupe anubhavAya ve vedanIya. 4 sadasad vivekamAM vikala kare jeyI jIva moha pAme. te mohanIya. 5 eka gatimAMyI pIjI gatimA lai jAya. te AyuHkarma. 6 gatyAdi paryAya anubhavavA tarapha tatpara kare te nAma karma. 7 jenAthI uMca nIca zabda vaDe jIva bolAvAya te gotra karma. 8 jenAthI dAnAdi labdhio vizeSapaNe haNAya te vina karma athavA aMtarAya karma. 7 gati-jemAM gamana karAya te gati. tenA pAMca prakAra:-1 nA. rakI, 2 tiryaca, 3 manuSya. 4 devatA, 5 siddhagati... 8 jIva-je jIvyo, jIve che ane jIvaze te. jIva. je dravya prANa ane bhAva pANane dhAraNa kare te jIva. dravya prANa daza prakAre pAMca iMdriya, traNa bala, zvAsozvAsa ane AyuSya-ve daza prANane yathAyogya dhAraNa karanAra. tathA bhAva mANa te jJAna, darzana, cAri Adi AtmAnA guNo. temAM siddhanA jIvane dravya prANa nahoya. ahIM cauda guNasthAna vI jIva levA. paNa ekandriyAdi levA nahi.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ malatI bhASAMtara, (215) e pramANe A AgdvArone viSe aupa'zamikAdi bhAvone - nukrame koze. micche sAsaNamIse, avirayadese pamattaapamattevi / niahi aniahisuhuma-vasamastrINa sajogiajo giguNA // 3 // mira-mithyAtva apamatte-apramattasaMyata upasama-upazAMta moha sAsaNa-sAsvAdana niaTTi-nivRtti, a.bINa kSINamoha mIse-vitrI pUrva karaNa sejogi-sayogI abiraya-avirata dese-dezavirata | aniaTTi-anivRtti | ajogi-ayogI pamatta-pramatasaMyata suhuma-sUkSmasaMparAya | guNA-guNasthAna artha-mithyAtva, sAsvAdana, mizrI, aviratI, dezaviratI, pramatta saMyatta, apramattasaMyata, nivRttikaraNa, anivRttikaraNa, sUkSma saMparAya, upazAMtamoha, kSINamoha, sajogI ane ayogI e guNa. ThANA jANavAM. 3. vivecana-jJAna, darzana, ane cAritranA vizuddhi avizuddhi nA prakarSa apakarSarupa adhyavasAyanA taratama bheda ve guNasthAnaka. te bheda asaMkhyAtA cha, adhyavasAya asaMkhyAtA hovAthI. paNa sthUladRSTie cauda bheda jANavA te nIce pramANe. 1 mithyAtva guNasthAna-jyAM jinezvaranA vacana upara zraddhAna hoya. kharAne khorApaNe khoTAne sAcA pramANe mAne te. 2 sAsvAdana guNasthAna-upazama samakita vamatAM mithyAtve jatA anaMtAnu baMdhI kaSAyanA udayathI jIvanA je pariNAma. 3 mIzra gu0-jinezvaranA vacana upara jyAM rAga dveSa nahoya. 4 avirati samyagdRSTi guru-jyAMtraNa prakAramAMnuM eka samakina hoya paNa virati nahoya.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ www (16) bhImA prakaraNa: 5 dezavirati guNa-jyAMdeze eTale aMze thoDI virati hoya te. 6 pramatta saMyata guLa-jyA sarva virati chatA. pAMca prakAranA pramAda hoya te. 7 apramatta saMyata mu0-jyA sarva virati hoya ane pramAda na hoya te. 8 nivRttikaraNa gu0-jyAM zreNi mAMDanAra jIvonA ekasarakhA adhyavasAya na hoya paNa pheraphAra vALA hoya. tenuM bIjaeN.nAma bAdara saMparAya guNasthAnaka jANavU. ... 9 anivRtti karaNa gu0-jyAM zreNi mAMDanAra jIvonA sarakhA adhyavasAya hoya te. 10 sUkSma saMparAya gu0-jyAM sUkSma lobhanoja rasodaya hoyate. 11 upazAnta moha gu0-jyAM mohanIyanI sarve prakRti upazamI hoya. 12 kSINamoha gu0-jyAM mohanIyanI sarva prakRtino sarvathA kSaya thayo hoya. . 13 sayogI kevalI gu0-kevaLajJAna thayA pachI yoga pravRtti varvatI hoya. 14 ayogI kevalI gu0-bhyAM yoga pravRttino abhAva hoya. paNa hajI mokSa gayA nayA te. e pramANe guNasthAnaka- svarUpa TuMkANamAM kahayu. vistArathI jANavAnI icchAvALAe bIjo karmagraMtha jovo uvasamavaio mIso, udao pariNAma sanivAo / sace jIvaThANe, pariNAmuM'o ajIvANaM // 4 // upazama-upazama . pazAmika ... savve sarve khAmo-kSAyika pariNAma-pariNAmika jIvaThANe-jIvasthAnane mIso-mIzra, kSayo / sanivAo sannipAtika ajIvANaM-ajIbone
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUle tathA bhASAMtara. (217 ) artha:-upazama, kSAyika, mizra, audayika ane pAriNAmika ane sannipAtika e sarve ( bhAvo) jIvasthAnamA hoya. pAriNAmika ane audayika ajIvA paNa hoya. 4. vivevana-mla pAMca bhAva cha:-1 aupazamika bhAva. 2 kSAyikabhAva. 3. mizrabhAva. 4 audayika bhAva. 5 pAriNAmika bhAva. tathA saMyomarupa chaTTo sannipAtika bhAva. have te bhAvano artha nIce pramANe: 1 aupazamika bhAva-udaya ve prakAre che. 1 rasodaya 2 pradeMzodaya e bane prakAranA udayatuM aTakavU je bhAvane vive hoya te aupazamika bhAva. e bhAva kAla AzrIsAdi saparyavasita jANavo. A bhAva be prakAre che. 2 kSAyika bhAvaH-karmano atyaMta nAza te kSaya. tenAthI tharala te kSAyika bhAva. tenA nava bheda che. kAla AzrI A bhAva sAdisaparyavasita jANavo. 3 mizrabhAvaH-udaya AvelanA kSayathI tathA anudIrNanA upazamathI yaela te mizra athavA kSAyopazamika. tenA adAra bheda che. kAla AzrI sAdi saparyavasita, anAdi saparyavasita ane anAdi aparyavasita e traNa bhAMgA A bhAvane viSe jANavA. 4 audayika bhAvaH-zubhAzubha prakRtionuM vipAkathI (rasathI) anubhavaq tethI thayela te audayika tenA ekavIsa bheda che. A bhAvane viSe.paNa mizra bhAvamAM kahyA pramANe traNa bhAMgA jANavA. 5pAriNAmika-jIva ane ajIvane jIvatvAdi sva svarUpane anubhavavAmAM taiyAra raheq te pAriNAmika. athavA potapotAnI avasthAmA rahe, te pariNAma A bhAvanA praNa bheda che. A bhAvane viSe kAla AzrI upara kaDela traNa mAMgA jANavA.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ / paryo ! sapa0 / apaH . . (18) bhI bhAva prakaraNa. kayA kayAbhAvamAM kAla AzrI kayA kayA bhAMgA hoya teno yaMtra sAdi sa-| anA | sAdi | anAdi kalamAMgA | apaye / aupazamika kSAyika kSAyopazamika pAriNAmika audAyika Mmmm 6 sanipAtika-pUrva kahelA bhAvonA sannipAtathI-saMyogayI thaela te chaTo sanipAtika bhAva tenA 26 bheda che. AvI rIte:-dvika saMyogo daza, trika saMyogI daza, catursayogI pAMca ane paMca saMyogI eka e pramANe 26 bhAMgA jANavA. te nIce pramANe: vikasaMyogI bhAMgA 10 nIce pramANe:1 aupa0 kSAyika / bhopa0 pAri0 / 7 kSAyika pAri0 8 kSAyi. auda. 2 aupa0 kSAryopa0 pakSAyi0 kSAyopa0 / 10 9kSAyo0 pAri0 3 aupa0 auda0 / 6 kSAyi0 auda0 / 10 auda0 pAri0 trIka saMyogI bhAMgA 10 nIce pramANe:aura kSAyika 5 aupa0 kSAyo0 / 8 kSAyi0 kSAyopa. kSAyopa0 pAri0. pAri0 2 aupa0 kSAyi auda0 3. opa0 bhAyi0 / aupa0 audaH pAri0 9kSAyi0 auda0 pAri0 Apa0 di pAri0 9kSAyi0 audaH pArita pAri0 7 kSAyi0 kSAyopa0 | 10 kSAyo0 auda. 4 opa0 kSAyo auda0 auda0
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tayA bhASAMtara. (19) catuH saMyogI bhAMgA 5. . .. 1 aupa0 kSAyi0 / kSAyopa0 pAri0 | 4 aupa0 kSAyopa0 auda. pAri0 kSAyopa0 audaH | 3 aupa0 kSAyi0 / 5 kSAyika kSAyopa0 2 aupa0 kSAyi0 / auda0 pAri0 / auda0 pAri0 paMcasaMyogo bhAMgo 1 1 aupa0 kSAyika kSAyopa0 auda. pAri0 evI rIte e 26 sAnnipAtika bhAva jANavA. ekamAM sanni. pAta na hoya. saMyogano abhAva hovAyI. e chabbIsamAMthI dvika saMyogahino sAtamo bhAMgo kSAyi0 ane pAri0 e siddhane hoya. 1. trika saMyoga maheilo navamo bhAMgo kSAyika, kSAyopazamika ane pA. ri0 e kevalIne hoya. 2. ane dazamo bhAMgo kSAyopazama, audayika ane pAriNAmika e bhAMgo cAre gatimAM hoya 3. catuHsaMyogI madhye no cotho aupa0 kSAyo0 auda0 pAri0 4. tathA pAMcamo kSAyika kSAyopa0 auda0 pAri0 5 e be cAre gatimA pAmIe tathA paMcasaMyogI eka bhAMgo 6 upazamazreNImAM manuSyane pAmIe. e pramANe cha sAnipAtika jIvomAM saMbhave vAkInA vIsa bhAMgA jIvone saMbhave nahi. tathA ajIvane pAriNAmika ane audayika bhAva ajIvane saMbhave paNa jIvA bhAvo ajIvane na hoya have mUla bhedanA uttarabheda kahe cha:kevalanANaM daMsaNa khai sammaM ca crnndaannaaii| nava khaiA laDIo uvasamie samma caraNaM ca // 5 // kevalanANaM-kevalajJAna | caraNa-cAritra | lamio-labdhio dasaNa-kevaladarzana dANAi-dAnAdi upasamie aupazamika bAi-kSAyika | nava-nava samma-samakita samma-samyavasva samA-zAyika caraNa-cAritra
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 120 ) thI bhAva prakaraNa. " artha :- kevalajJAna, kevaladarzana, kSAyika samakita kSAyika, cAritra ane dAnAdi labdhio ema nava bheda kSAyika bhAvanA ane upazama bhAvanA samakita ane cAritra e ve bheda, 5. vivecanaH - have prathama aupazamika bhAvanA ve bheda:- 1 upazrama samakita 2 upazama cAritra- anaMtAnubaMdhI kaSAya cAra tathA darzana mohanIya ( samakItamohanI, mizramohanI ane mithyAtva mohanI ) e sAta prakRtino rasodaya tathA pradezodaya na hoya te upazama samakita prathama sammaktva utpattikAle tathA upazama zreNimAM hoya che. bIjuM upacama cAritra upazama zreNimAM cAritra mohanIyanA upazamathI hoya. vojA kSAyika bhAvanA nava bheda 1 kevala jJAnAvaraNIya karmanA kSayathI kevalajJAna. 2 kevala darzanAvaraNIya karmanA kSayathI kevaladarzana. 3 darzanamohanIya karmanA kSayathI kSAyika samakita 4 cAritramohanIya karmanA kSayatho kSAyika cAritra tathA 5 thI 9 aMtarAya karmanA kSayI dAnalabdhi. lAbhalabdhi, bhogalabdhi upabhogalabdhi ane vIryalabdhi e pAMca kSAyika labdhio. 5. nANA cau aNNANA, tiSNiya daMsaNa tigaM ca gihidhammo / veagasava cAritaM, dANAr3aga missagA bhAvA // 6 // daMsaNatirga-darzana trika ticAritra gihidhammo gRhasthadharma vega-vedaka samakita missagA-mizra savacAritaM sarva vira | bhASA-bhASa dANAina - dAnAdika nANA-jJAna khaMDa-cAra aNaNANA-ajJAna tiNi-traNa arthaH- jJAna cAra, ajJAna traNa, darzana traNa, gRhasthadharma (dezavirati cAritra ) vedaka sama kita, sarva cAritra, dAnAdika pAMcalabdhi e mizrabhAvanA bheda 6. vivecanaH - have jIjA kSayopazama bhAvanA bhaDAra bheda kahe
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ buDha tathA bhASAMtara. ( 121 ) che: - kevalajJAna sivAyanA bAkInA mati, zruta, avadhi ane manaH paryava e cAra jJAna tathA mati ajJAna, zruta ajJAna ane vibhaMgajJAna e traNa ajJAna e sAna jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI hoya. cakSu acakSu ane avadhi e RNa darzana darzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI thAya. dezavirati ane sarvavirati cAritra mohanIyanA kSayopazamayIdAnAdi pAMca labdhio pAMca prakAranA aMtarAya karmanA kSayopazamathI e pramANe trIjA bhAvanA aDhArabheda jANavA. dAnAdi labdhio ve prakAre che. kSAyikI ane kSayopazamikI. aMtarAya karmanA kSayayI thAya te kSAyikI kevalIneja hoya. ane aMtarAya karmanA kSayopazamathI yaelI kSAyopamamikI te chadmasthone hoya. have cothA audayika bhAvanA bheda kahe che: annANa masidvattA saMjamalesAkasAyagaiveyA / micchaM turie bhavvAbhavvattajiyatta pariNAme // 7 // anANaM-ajJAna gai-gati bhavya bhavyatva asiddhatA - advitva gheyA- veda asaMjama asaMyama lesA-lezyASaTraka kaSAya-kaSAya micchaM-mithyAtva abhavvata- abhavyatva jiyatta- jIvatva / turie cothA pariNAme pAriNAmika arthaH- ajJAna, asiddhatva. asaMjama, lezyA, kaSAya, gati, veda ane mithyAtva e cothAbhAvanA ane bhavyatva, abhavyatva ane jIvatva e pAriNAmika bhAvanA bheda jANavA. 7 vivecanaH - cothA audayika bhAvanA 21 bheda A pramANe:1 mithyAtva tathA jJAnAvaraNIyanA udayathI thaela ajJAna. 2 ATha prakAranA] karmanA udayathI ela asiddhatva, 3 asaMyama pratyAkhyAnA varaNIyanA udayathI ela aviratipaNuM 4 thI 9 kRSNAdi lezyA cha mohanIyanA udayayI ( athavA AThe karmanA udayathI athavA nAma
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 212 ) bhASa prakaraNa. karmanA udayathI ) 10 thI 13 kaSAya cAra mohanIya karmanA uda yathI. 14 thI 17 gati cAra nAma karmanA udayayI 18 thI 20 nokapAya mohanIyanA udayayI veda traNa. mithyAtva mohanIyanA uda yathI mithyAtva ahI~ joke audayika bhAvanA 21 bheda dekhADayA che, topaNa pAMcanidrA, zAtA azAtA, hAsya rati vigere paNa karmodayI tharalA bIjA paNa ghaNA bheda jANavA. ekavIzanI saMkhyA pUrva zAkhanA anusAre. have pAMcamA pAriNAmika bhAvanA traNa bheda che. bhavyano bhAvate bhavyatva, abhavyano bhAva te abhavyatva, jIvano bhAva te jIvatva eoe pramANeja sadA pariNamana hovAthI. kAraNa ke bhavya abhavyana thAya jIva ajIva na thAya. evI rIte mula pAMca bhAvanA uttara bheda 53 jANavA. 7 aupaza0 mUla bhedanA uttara bhedano yantra. auda * pAri0 kSAyika kSAyopa0 18 21 3 53 have pUrva kahelA dharmAstikAyAdi ATha dvArone viSe apazamikAdi bhAvo kahe che. Aima- prathamanA caudAresu -- rone viSe bhAvo bhAva sarva0 Aima caudAresu ya, bhAvo pariNAmago ya NAyavvo / khaMdhe pariNAmudao, paMca vihA huMti mohaMmi // 8 // pariNAmago- pariNA mika nAyavya jANavo khaMdhe svagdhane viSe arthaH-- prathamanA cAra dvArone viSe pAriNAmika bhAva jANavo. vaidyane viSe pAriNAmika ane audayika - mohanIyane viSe pAMce prakAra hoya che. 8. -cAra prA. udao - audayika paMcavihA- pAMca prakAra huti - hoya che. mohamma- mohane viSe
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULe tathA bhASAMtara. (223) vivecanaH-1dharmAstikAya 1 adharmAstikAya. 3 AkAzAstikAya ane kAla e cAra dvArone viSe eka pAriNAmika bhAva hoya che:-kAraNake dharmAstikAya adharmAstikAya ane AkAzAsti. kAya anAdi kAlathI AraMbhI jIva ane pudgalone anukrame gatimAM tathA sthitimAM upastaMbha ApavAnA ane avakAza ApavAnA pariNAmamA pariNata che. tathA kAla paNa AvalikAdi pariNAmamA pariNata hovAthI anAdi pariNAmika bhAvamA vartavApaNuM che. pAMcamA skandhadvArane viSe pudgala skaMdhane viSe pAriNAmika ane audayika ebe bhAvo che. temAM dhyaNukAdi (beparamANunA banelA vigere (skaM. eca bhAvo . tamA dhyaNakAdi dhomAM kAla AzrI sAdipaNuM hovAthI sAdi pArigAmika bhAva jANavo. ane meru vigere je skandho cha teo anAdikAlathI te rupe pariNamelA hovAthI anAdi pAriNAmika bhAva jANavo. tathA je ananta paramANunA skandho cha jene jIva karmarUpe pariNamAve che. teno karmarUpe udaya hovAthI tevA skandhomAM audayika bhAva paNa che te AvI rIte-zarIrAdi nAma karmanA udayathI thaela audArikAdiHskanyono audArika zarIrapaNe udaya te audayika bhAva jANavo. je chuTA paramANuo che temAM jIvanA grahaNano abhAva hovAthI audayika bhAva nathI temAM phakta pAriNAmika bhAvana hoya che. ___ have chaTuM karmadvAra AvI rIteH-mohanIya karmane viSe pAMce bhAva hoya che. temA prathama aupazamika bhAva AvI rIte mohanIyanI bhasmathI avarAela agninI peThe anudaya avasthA te aupazamika bhAva-ahIM sarvopazama levo paNa dezopazama nahi. dezopazamano sarva karmomAM saMbhava hovAthI. je mohanIya udayamA AvyA tenA kSayathI ane anu. dIrNanA upazamathI kSayopazama. trIjo je he mohanIyano Atyantika (pharIthI baMdhana yAya tevo) nAza te kSAyika. mohanIya karmano dara ve audayika bhAva. te jANIvo che. sarve saMsArI jIvone Ahe
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 254.) zrI bhAva prakaraNa karmano udaya jaNAto hovAthI. jIva pradekhonI sAthe saMlulitapaNe ekamekathA te pAriNAmika athavA te te dranya, kSetra, kAla ane adhyavasAyanI apekSAe tathA tathA prakAre saMkramAdi rUpa paNe je pari. Namana te pAriNAmika. 8. .. dasaNa nANAvaraNe, vigdhe viNuvasama hu~ti cattAri / veyAunAmagoe, uvasamamIseNa rahiAo // 9 // IsaNAvaraNe-darzanA- | viNuvasama-upasama / nAmagoe-nAma ane varaNoda gotra mANAvaraNe-jJAnApa- huMti-hoya che / upasamamosama rahiA. cattAri-cAra raNIya veyAu-vedanIya ane o-upazama ane vigdhe aMtarAya AyuSya mizra rahita artha:-darzanAvaraNIya, jJAnAvaraNIya ane aMtarAyamAM upagrama vinA cAra, vedanIya rahita AyuSya nAma ane gotramA upazama ane mIzra rahita traNa. 9 vivecanaH-darzanAvaraNIya, jJAnAvaraNIya ane aMtarAya e traNa karmamAM upazama vinA cAra bhAva hoya che. A karmono upazama thato nathI mATe audayika, kSAyika, kSayopazama ane pAriNAmika e cAra bhAva hoya. temAM paNa kevalajJAnAvaraNIya ane kevaladarzanAvaraNAyanA vipAkodayanAM viSkaMbhano abhAva hovAthI kSayopazamano asaMbhava che. bAkInA cAra karma vedanIya, AyuSya, nAma ane gotrane viSe aupathamika ane kSAyopazamika e ve vinA bAkInA kSAyika audayika ane pAriNAmika e traNa bhAva hoya che. 9 karmoMne viSe bhAvano yantra:karma jJAnA* darza0 veda0 moha. Ayu. nAma gI0 mata.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA mApAMtara. (229.) have sAta gatidvAra kahe cha:causuvi gaisupaNa paNa, khAiapariNAma hu~ti siddhiie| aha jIvesu a.bhAve, bhaNAmi guNaThANa rUvesu // 10 // ghausuvi-dhAremA paNa siddhIe-sikhagatimAM bhajAmi-kahuM chu gahasu-gatimA aha-have paNa paNa-pAMca pAMca | muNaThANarUvenu-guNakhAia-kSAyika jovesu-jIvomAM / sthAna rupa ___ artha:-cAre gatimAM pAMca pAMca bhAvo hoya che. siddhagatimAM kSAyika ane pAriNAmika hoya che. have guNasthAna rUpa jIvomAM bhAvo kahuM chu. 10 vivecanaH-nArakI, tiyeca, manuSya ane devatA e cAre gatimAM pAMce bhAva hoya che te AvI rIteH-aupazamika bhAve upazama samakIta 1, kSAyika bhAve kSAyika samyakatva 2, kSAyopazamika bhAve indriyAdi 3, naraka gatyAdi audayika bhAve, jovatvAdi pAriNAmika bhAve. pAMcamI siddhagatimAM kSAyika ane pAriNAmika e ve bhAva hoya che. temAM kevalajJAnAdi kSAyikabhAve ane jIvatvAdi pAriNAmika bhAve. have guNasthAnarupa jIvomAM bhAvo kahuM hu. 10. prathama guNasthAnakomA mUlabheda kahe che:-- mIsodaya pariNAmA, ee bhAvA bhavanti pddhmtige| agge aThasu paNapaNa, uvasama viNu huMti khiinnmi||11|| khaiyodaya pariNAmA, tinniya bhAvA bhavanti caramaduge / esiM uttarabheA, bhaNAmi micchAi guNaThANe // 12 // pae-pa aThasu-ATha guNaThANe / pasi-emanA bhavaMti- hoya che khImi-kSINamohe | utsarameA-uttarabheda paDhamatige-prathamanAviNu-vinAmicchAi-mithyA. paNa guNa ThANe khAya-sAyika svAdi bagge-AgaLa. caramaduge-chellAmA
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ (226) zrI bhAva prakaraNa. artha:-prayayanA traNa guNagaNe mIzra, audayika ane pAriNAmika e traNa bhAva hoya che. AgaLanA ATha guNagaNe upazama vinA cAra, kSAyika audayika ane pAriNAmika etraNa bhAva chellA be guNaThANe hoya che. emanA uttarabheda mithyAtvAdi guNagaNe kahuM chu. 11-12. . vivecana:--mithyAtva guNasthAna, sAsvAdana guNasthAna ane mizra guNasthAna etraNa guNaThANe mIzra audayika ane pAriNAmika etraNa bhAva hoya che. temA kSayopazama bhAve indriyAdi, audayika bhASe gatyAdi ane pAriNAmika bhAve jIvatvAdi. tayAtrIjAM guNagaNAthI AgaLanAM ATha guNaThANA sudhI eTale avirati, dezavirati, pramatta, apramatta, apUrvakaraNa, anivRttikaraNa, sUkSma saMparAya ane upazAMtamohe pAMca pAMca bhAva hoya che. temAM upazamabhAve aupazamika samakIta aviratI guNaThANAthI agiAramA guNaThANA sudhI hoya che. kSAyipha samakIta paNa kSAyika bhAve teTalA guNaThANe hoya che. trIjA kSayopazama bhAve kSAyopazamikI iMdriyAdi tathA kSayopazama samakIta cothA guNaThANAthI sAtamA guNaThANA mudhI hoya che. Agala AumAthI agiAramA sudhInA cAra guNaThANe kSAyopazamikI iMdriyAdi hoya che paNa kSAyopazama samakIta na hoya. kAraNake samakIta mohanIyanA udayathI te samakIta hoya teno udaya sAtamA guNaThANA sudhIja hoya. cothA audayika bhAve gatyAdi ane pAMcamA pAriNAmika bhAve jIvavAdi. tathA bAramA kSINamoha guNasthAne upazamabhAva vinA cAra bhAva hoya che. temAM kSayopazamabhAve iMdriyAdi, audayika bhAve gatyAdi pAriNAmika bhAve jIvatvAdi ane kSAyika bhAve samakIta ane cAritra. upazamabhAva mohanIya karmano hoya che te mohanIyano bArame guNaThANe kSaya hovAyI te bhAva bArame nayI. teramA sayogI tathA caudamA ayogI guNaThANe, kSAyika mAve kevalazAnAdi,
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. ww ( 127 ) audayika bhAve gati, pAriNAmika bhAve jIvatvAdi etraNa bhAvo hoya che:-11-12. guNasthAnakamAM bhAvanA mUlabhedanI bhAvanA: guNa0 mi0, sAmi0 pra0 de0pra0 apra0 apU0 ani0 sU0 u0 yI0 sa0a0 mUlabhA0 | 3 3 3 5/5 5. 5 5 5 / 5 4 , ve guNasthAnakane viSe uttarabheda kahe che:micche taha sAsANe, khAosamiyA bhavaMti dasa bheyA / dANAr3a paNaga cakkhuya, acakkhu abhANatiagaMca // 13 // micche-mithyAtve bhavaMta hoya che ca-cakSudarzana dasabheyA- dazabhedo avarUkha - acakSudarzana dANAra paNana-dAnAdi annANatiagaM- ajJApAMca natrika. arthaH- mithyAtve temaja sAsvAdane kSAyopazamika bhAve dAnAdi pAMca (dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIrya ) labdhio, darzana, acakSudarzana ane ajJAnatrika (mati ajJAna, zruta ajJAna ane vibhaMgajJAna ) e daza bheda hoya . 13. misse missaM sammaM, tidasa dANAi paNaga nANatigaM / turie bArasa navaraM, missa ccAraNa sammattaM // 14 // dANAi paNaga-dAnAdi pAMca misse - mizra guNaThANe missaM - mizra, kSAyopazamika ! navaraM paTalaM vizeSa missacyApaNa- mizra taha tathA sAsANe - sAsvAdane khAosamiyA kSAyo. pazamika 1 mANati - jJAnatrika nA tyAgarUpa turipa- cothe guNaThANe : sammataM samakita samma samyakatva tisa-traNa darzana bArasa-bAra 9 artha - mizraguNaThANe mizra samakita RNa darzana, dAnAdipAMca, jJAnatrika e bAra tathA cothAmAM paNa bAra. vizeSa eTala ke mizranA tyAgavaDe samakIta kahetuM. 14
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 198) wwwmamim.....................................mararrammmmmmmmmmarriom bhI bhAva prakaraNa. vivecana-trIjA mizra guNaThANe mizra samakita, cakSudarzana, acakSudarzana, ane avadhi darzana e traNa darzana, dAnAdi pAMca labdhi o ane jJAnatrika e bAra kSayopazama bhAve hoya, ahIMAM mAna ajJAnamA koivAra jJAnanI ane koivAra ajJAnanI bAhulyatA hoya athavA banenI samAnatA paNa hoya. ahIM jJAnatrika kartuM te jJAnanIpAhulyatAnI vivakSAthI jANavU. tathA ahIM avadhidarzana kayuM te siddhAntanA matanI apekSAe jANavU. __coyA avirati guNaThANe mithe kahA teja bAra kSayopazama bhAve hoya. phakta phera eTalo ke mizra samakitane badale kSAyopazama samakita kahevU. 14. sammuttA te bArasa, viraha khevaNa tera paMcamae / chaThe taha sattamae, caudasa maNanANa khevi kae // 15 // sammuttA-avirati * tera-tera sattamae-sAtame gu. jaThANe kahelA paMcamapa-pAMcame guNa- ThANa te-te caudasa-cauda virakheveNa-virati / chaThe-chaThe guNaThANe maNanANakhevikapa-mana: nAkhavAyI ta ha-temaja / paryavano kSepa karavAyI __ artha-samyaktva guNagaNe kahelA te bAramA virati nAkhavAyI pAMcame guNagaNe tera chaThe temaja sAtame manaH paryavano kSepa karavAthI cauda vivecana-cothe guNaThANe kahelA bAramA dezaviratI umeravAthI pAMcame guNaThANe tera bhAva hoya che. chaThe tathA sAvame guNaThANe te teramA manaH paryAyajJAna umeravAthI cauda kSAyopatramika bhAva hoya che 15. ahama navamadasame, viNu sammatteNa hoi terasagaM / uvasaMta khINamohe carittarahiA ya bAra bhave // 16 // ahama-AThame / sammaleNa-samyaktva | caritarahibhA-cArimadhame-jayame | terasagaM-tera isame-dazame upasaMta-upazAMta viNu-binA bIpamohe-kSINamohe bhave-cAya ThANa avinA
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa tathA bhASAMtara. ( 129 ) artha - AThame, navame ane dazame guNaThANe samyaktva binA - tera, upazAMtamoha anaM kSINamoha guNaThANe cAritravinA bAra hoya 16 vivecana - AThame apUrvakaraNa guNaThANe, navame anivRttikaraNa guNaThANe ane dazamA sUkSmasaMparAya guNaThANe pUrva kahelA cauda bhAvamAMthI kSayopazama samakita vinA vAkInA tera bhAva hoya te AmA:- darzanatrika, dAnAdi pAMca labdhio, jJAna catuSka ane sarvavirati ( kSAyopazama cAritra ) e tera bhAva hoya. kSayopazama samakita cothAthI sAtamA sudhInA cAra guNaThANeja hovAthI. tathA upazAMtamoha ane kSINamoha e ve guNaThANe te teramAMthI kSayopazama cAritra vinA bAra bhAva hoya. AgalanA guNaThANe kSayopazama bhAva nathI. 16 have guNaThANe audayika bhAva kahe che! - annANA'siddhattaM, lesA saMjamakasAyagai veyA / micchattaM micchate, bheyA udayasya igavIsaM // 17 // fare missa viNA te, vIsaM meyA bhavaMti udayassa / taie turie dasa nava, viNu annASeNa NAyavA // 18 // dese sattarasa nAraga- gai devagaNa abhAvao hunti / tirigaha asaMjamAo udae chaTTassa na bhavaMti // 19 // micchatte - midhyAtve bhaiyA-bhedo udayassa- udayanA igavIsa ekatrIsa biyapa - bIje (guNaThANe biNA- sivAya vIsa-vIsa tApa-trIjA turiya-coyA dasanava - daza ane nava (aitnoiter) viNuannANeNa - navinA -ajJA jAyacyA-jANavA dese - dezavira lie satarasa-satara nAragagai-narakagati devanaiba- devagatinA abhAvao-abhAvathI huti - hoya che tirigai - tiryaMcagati asaMjamAo - asaMja mathI udaya-udaya chaThassa-laTTe nabhavaMti-na hoya
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13.) zrI bhAva prakaraNa. x ___ artha-ajJAna, asiddhatva, lezyA, asaMyama, kAya cAra, gaticAra, traNaveda, mithyAtva e audayika bhAvanA ekavIsabheda mithyAtve hoya che. 17. bIje guNaThANe mithyAtva vinA vIsa au. dayika bhAva hoya. trIje ane cothe ajJAna vinA ogaNIsa jANavA 18. narakagati ane devagavinA abhAvathI dezaviravi guNaThANe satara hoya tathA chaThe guNaThANe siryacagati ane asaMyamano udaya na hoya. 18. vivecana--mithyAtvaguNaThANe arthamAM gaNAvyA te audAyika bhAvanA ekavIse bheda hoya. 17. sAsvAdana guNaThANe mithyAtva vinA bAkInA vIsa bhAva audayika bhAve hoya. mithyAtvano udaya to pathama guNaThANe ja hoya. trIje ane cothe guNaThANe te vIsamAMthI ajJAna vinA ogaNIsa audayika bhAva hoya. te A pamANe-asiddhatva, lezyA 6, asaMyama, kaSAyacAra, gaticAra ane veda traNa. 18. pAMcamA dezavirati guNaThANe pUrve kahelA ogaNosamAMyI nara. kagati ane devagati vinA bAkInA satara audayika bhAva hoya. narakagati ane devagavine viSe dezavirati guNaThANu nahi hovAthI tathA prayatta guNaThANe te sataramAthI tiryaMcagati ane asaMyama vinA bAkInA paMdara bhAva hoya. tiryacamatimAM pAMca gugaThANA hovAthI tathA chaThe saMyama hovAthI asaMyama na hoya mATe asiddhatva, lezyA 6, kaSAya cAra, manuSyagati, ane traNa veda e paMdara audayika bhAva hoya. 19. AitilesA'bhAve, bArasabheyA bhavaMti sattamae / teu pamhA'bhAve, aTThamanavame ya dasa bheyA // 20 // AimakasAyatiyagaM, veyatigaviNA bhavaMti cattAri / dasame uvarima tiyage, lobhaviNA.huMti tiva // 21 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDa tavA bhASAMtara. (231) ThANe caramaguNe'siddhattaM, maNuANa gaI tahA ya udymi| ApatilesA-prathamanI | pamhA-pAlezyA nA traNa paNa lezyA aThamanavame-ATha | tinneva-praNa abhAve-abhAvathI / ane navame caramaguNe-chelLA gu. bArasabheyA-bArabheda | Aima-prathamanA bhavaMti-hoya. tiyaga-traNa asiddhattaM-asiddhatva maNubhANagai-manuSya. sattamae-sAtame guNaH | veyatiga-vedatrika nI gati ThANe cattari-cAra tahA-tathA teu-tejo uvarimatiyage-upara- | udayaMmi-udayamAM artha-prathamanI traNa lezyAnA abhAvayI sAtame guNaThANe pAra bhedo hoya. temAMthI tejo ane padmanA abhAvathI AThame ane navame guNaThANe daca bheda. 20 prathamanA traNa kaSAya tathA traNa veda vinA dazame guNaThANe cAra. uparanA traNa guNaThANe lobha vinA traNa hoya. 21. chelle guNaThANe asiddhatva kyA manuSyagati au. dayika bhAve hAya. vivecana-chaThe guNaThANe kahelA paMdara bhAvamAMyI pathamanI traNa lezyA vinA bAkInA bAra bhAva sAtame gugaThANe hoya. te A pramANe asiddhatva, traNa zubha lezyA, cAra kaSAya, manuSyagati ane veda traNa. prathamanI traNa lezyAno udaya chaThA guNaThANA sudhIja hoya. temAthI tejo ane padma e be lezyA vinA bAkInA daza bhAva A. ume tathA navame guNaThANe hoya. AThamethI zreNI mAMDe ane zreNI to zukala lezyAeja hoya mATe dazame guNaThANe prathamanA traNa kaSAya eTale lobha sivAyanA tathA strI puruSa ane napusaka e traNa veda vinA bAkInA asiddhatva, zukalalezyA, saMjvalana lobha tathA manupyagati e cAra audayika bhAva hoya. agiArame, bArame tathA terame guNagANe lobha vinA bAkInA traNa bhAva.. asiddhatva, zuklalezyA vayA saMcalana loma-rellA ayogI kevalI guNaThANe asi
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ (132 bhI mA prakaraNa. datva ane manuSyagati e beja audayika bhAva hoya kAraNake tyAM lezyAno abhAva cha. 20-21. have aupazamika bhAvanA bheda guNaThANe kahe che:turiAo uvasaMtaM, uvasamasammaM bhave pavaraM // 22 // navame dasame saMte, uvasamacaraNaM bhave narANaM ca / khAigabhee bhaNimo itto guNaThANajIvesu // 23 // turimAo cothAyI / pavaraM pravara zreSTha / narANa-manuSyone uvasaMta-upazAMtasudhI sNte-upshaaNtmohe| uvasamasambha--upa. upasamacaraNa-upazaM. | khAigabhee-kSAyikabheda zama samakita ta cAritra bhaNimo-kahuM chu bhave-hoya | bhave-hoya / itto-have ___ artha-cothAthI agiAramA guNaThANA sudhI uttama upazama samakita hoya. 22. navame, dazame ane agiArame guNaThANe manuSyane upazama cAritra paNa hoya che. have guNasthAna jIvane viSe kSA. cikanA bheda kahuM huM. 22-23. vivecana-prathamanA traNa guNaThANe aupazamika bhAva na hoya. cothAyI AThamA sudhInA pAMca guNaThANe aupazamika samakitarupa eka aupazamika bhAva hoya ane navamA, dazamA ane agiAramA e traNa guNaThANe upazama samakIta ane upazama cAritra e be aupazamika bhAva hoya. chellA traNa guNaThANe upazama bhAva nathI. 22-23 ___ have guNaThANe kSAyika bhAvanA uttara bheda kahe :khAigasaMmattaM puNa, turiyAiguNaThage sue bhaNiyaM / khINe khAigasamma, khAigacaraNaM ca jiNakahiaM // 24 // dANAiladdhipaNagaM, kevalajualaM samatta taha caraNaM / khAigabheA ee sajogi carame ya guNaThANe // 25 //
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ samakita ... mUla tayA bhASAMtara. (13 ) sAigasaMmata-mAyika | bINe-kSINamIhe. paNagaM-pAMca | bAgacaraNa-kSAyika | khAigameA-kSAyika puNa-vaLI cAritra . . bheda turigAha-cothA Adi| jiNakahiyaM-jinezva- ee-5 guNaThage-AThaguNaThANe re kahelu soni-sayogi sue-sUtramAM . dANAiladdhi-dAri | parame-challe bhaNiya-kadhuM che / labdhi mugaThANe-guNasthAnake ___ artha-kSAyika samakita cothAyI ATha guNagagA sudhI sUtramA kartuM che. kSINamohe kSAyika samakita ane kSAyika cAritra. jinevare kayuM che. dAnAdi pAMca landhio kevala yugala, samakita tathA cAritra e kSAyikanA bheda sayogI ane chelle guNaThANe hoya. 24-25. vivecana-cothAthI ATha guNANA sutrI eTale agidhAramA guNaThANA sudhI kSAyika bhAvano eka kSAyika samyaktva e bhAvahoya che. bIjo eke hoya nahi. tathA kSINamoha guNaThANekSAyika samakita ane kSAyika cAritra e be bhAva hoya che. e pramAge tIrthakare kahelaM che. teramA sayogI tathA caudamA ayogI guNaThANe dAnAdi pAMca labdhi, kevalajJAna, kevaladarzana, kSAyika samakita ane kSAyika cAritra e nave kSAyika bhAva hoya che. e pramANe gaNagaNe kSAyika bhAva kahA-24-25 ___ have guNaThANe pAriNAmika bhAvanA bheda kahe :jIvattamabhavvataM, bhavvattaM Aimea guNaThANe / sAsaNA jA khINataM, abhavvavajA ya do bheyA // 26 // carame duaguNaThANe, bhavyataM vajiUNa jIvattaM / ee paMcavi bhAvA, paruviA savva guNaThANe // 27 // 30
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ (234) zrImAva prakaraNa. guNa ThANe jIva-jIvatva boNata-kSINamohanA / paMcavi-pAMce paNa amampatta-abhavyatva ata sudhI pavibhA-parapyA, bhavvataM-bhavyatva do-be Aime-prathamanA carame-challA samvaguNaThANe-sarva sAsaNA-sAsvAdanathI jiUNa-varjIne jA-yAvata, sudhIee-e artha-prathamanA guNaThANe jIvatva bhavyatva ane abhavyatva e traNa sAsvAdanathI kSINamohanA aMta mudhI abhavyatva varjIne be bheda. aMte chellA be guNaThANe bhavyatva varjIne jIvatva e (pAriNAmika ) bhAva hoya. e sarve guNaThANe pAMce bhAva prarUpyA 26-27. vivacana-prathama mithyAtva guNaThANe jIvatva, bhavyatva ane abhavyatva evaNe pAriNAmika-bhAva hoya. tathA bojA sAsvAdana guNaThANAthI bAramA kSINamohanA aMta sudhI jIvatva ane bhavyatva e ve bhAva hoya. mokSa gamanane ayogya te abhavya teno bhAva te abha. vyatva sAsvAdane AvanAra to avazya bhavyaja hoya mATe abhavyatva mithyAnveja hoya. chellA be guNaThANe bhavyatva varjIne eka jIvatva paNuMja hoya, mokSe javAne yogyapaNuM te bhavyatva. ahIM Asanasiddhi hovAthI ( mokSamA javAna najIka hovAthI) athavA bIjA koi kAraNathI chellA guNaThANe bhavyatva na kahyaM. e pramANe mithyAtvA di caudaguNaThANe pAMca bhAvo tathA tenA uttarabheda kahyA. 26-27. cautIsA battIsA, tittIsA taha ya hoi pnntiisaa| cautIsA tittIsA tIsA sagavIsa aDavIsA // 28 // bAvIsa vIsa eguNavIsa terasa ya dhArasa kameNa / ee a sannivAhaabheyA savve ya guNaThANe // 29 // have sAMnipAtika kahe :
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUla thA. bhASAMtara. komA 'vaDatIsA-covIsa | sagavIsa-sattAvIsaH. ee-pa.. . anIsA-batrIzaH aDavIsA-aThAvIsa ! sannivAiyabheyA-sa: tittIsA-tetrIza. bAvIsa-bAvIza | nipAtikabhedo taha-temaja .. vIsa-vIsa hoi-hoya eguNavIsa-ogaNIsa save-sarva paNatosA-pAMtrIza terasa-tera guNaThANe-guNasyAnatIsA-trIsa bArasa bAra __ artha-cotrIsa, batrIsa tetrIsa temaja pAMtrIsa cotrIsa, tetrIsa, zrIsa, sattAvIza, aThAvIsa, bAvIsa, vIsa, ogaNIsa, tara ane bAra anukrame sannipAtika bhAva sarva guNaThANe jANavA. 28-29. vivecana-mithyAtve badhA thaine bhAvanA patriIsa uttara bheda hoya, te AvI rIte-audayikanA 21, kSAyopazamikanA 10, pAriNAmikanA 3, sarva maLI cotrIsa. sAsvAdane 32, mizre 33, aviratie 35, dezaviratie 34, pramatte 33, apramatte 30 apU. karaNe sattAvIsa, navamA anivRtti karaNe aThAvIsa, dazamA sU. kSmasaMparAye 22, agiAramA upazAMtamohe vIsa, kSINamohe 19. sayogIe 13 ane ayogI guNaThAge bAra bhAva jANavA. 28-20 guNagaNe bhAvanA uttara bhedano yaMtra. guNasthAna saMkhyA | 1 2 3 4 5 6/7 8 910/11/12/13/13 guNasdhAnanuM nAma TWEER REFEEL kSAyopazamikabheda 10/10121213/141413/131312 audayikabheda 212019/09/17151210/10 kSAyikabheda aupazamikabhedaH 00 0 1 1 1 1 1 2 2 20 pAriNAmikabheda 322.2 2.2.2 2 2 2-2... saMnipAtikabheda 3532333534/3330272822201913 /
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 236 ) zrI paMca nigraMthI prakaraNa. sirisiri ANaMda vimala lUri susisteNa vijaya vimaleNaM / lahiyaM pagaraNa meyaM rammAo putravagaMthAo // 30 // vijayavimaleNaM - vi. sirisiri-zrIzrI i ANaMdavimalasUri- A. jayatrimale lahiye-lakhyaM pagara-prakaraNa naMda vimalasUri susi peNa- suziSya artha - zrI zrI AnaMda vimalasUrinA suziSya vijayavimala ma hArAje ramya pUrvagranthImAMthI A prakaraNa lakhyuM. 30 guNanayanarasa rasendu mite 1623 varSe paudhe ca kRSNapaJcamyAm / avacUrNiH prakaTArthI, vihiteyaM vijayavimalena // 1 hya // zubhaM bhavatu saGgAya // // samAptamidaM zrIvijayavimalaracitaM bhAvaprakaraNam // evaM A rammAo - ramya sundara puvvathAo pUrvagramyA mAMthI zrI paMca nigraMthI prakaraNa. ****************** zrInaya vijayagurUNAM, pAsAdamAsAdha sakalakarmakaram / vyAkhyAM kurve kAzcillokaMgirA yazca nirgranthAH // namiuNa mahAvIraM, bhavvahiyaThA samAsao kiMci / vucchAmi sahaba mahaM, pulAyapamuhANa sAhUNaM // 1 // naviUNa- namaskAra bhavyayaThA - bhavya jI | sarUyaM svarUpa vonA hitane mATe. samAsao-saMkSepathI ahaM - huM pulAya-pulAka karIne maha vIraM mahAbIra svA kiMci -kAMka mIne bucchAmi kahu~ jhuM pamudAna- pramukha sAhUNaM sAdhuoM
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. (237) artha:-zrI mahAvIra svAmIne namaskAra karIne bhavya jIvonA hitane mATe pulAka pramukha sAdhubhonu kiMcita ( lezamAtra ) svarUpa 15 panavaNaM veya roge, kappe caritta paDisevaNA nANe / titye liMga sarore, khitta kAle gai saMjama nigAse // 1 // jo guvaoga kasAe, lesA pariNAma vaidhaNe vera / kammodIraNa uvasaMpejaharaNa saMnnIya AhAre // 2 // bhava Agarise kAlaM tareya samugdhAya khittaphusaNAya / bhAve parimANaM khalu appAbahuyaM niyaMThANaM // 3 // 36 - pannaNaM-prajJApana | AhAre-AhAra veya-vera | nigati-nikarSa bhava-bhava rAga-rAga joga-yoga Agarise-AkarSaNa kapa-kalpa upabhoga-upayoga kA-kAla caritte-cAritra kaptApa kasAya atareya-aMtara paDipeSaNA-pratiseSa- lesA-lezyA samugdhAya-samudghAta nA, vigadhanA pariNAma-pariNAma khitta-kSetra nANe-jJAna baMdhaNe baMdhana titthe tIrtha ghee-veda kamenoudaya phulaNA-sparzanA liMga-liMga kammo dIraNa-karmanI bhAve-bhAva sarIre-zarIra udIraNA parimANaM-parimANa khitte-kSetra upasaMpajANNa-ekanI khalu-nizce kAle-kAla prApti anyanu choDavU appAbahuya-alpabahutva gaha-gati | saMnnA-saMjJA niyaMTAga-potAnAsthAna arthaH-1 prajJApanadvAra, 2 vedadvAra, 3 rAgadvAra, 4 kalpadvAra, 5 cAritradvAra, 6 pratisevanAdvAra, 7 jJAnadvAra, 8 tIryadvAra, 9 liMgadvAra 10 zarIradAra, 11 kSetradvAra, 12 kAladvAra, 13 gati dAra, 14 saMyamadvAra, 15 nikarSadvAra- 1
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 258) zrI paMca nigraMthI prakaraNa. miumminner.imanawwmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm 16 yogadvAra, 17 upayogadvAra, 18 kaSAyadvAra, 19 lezyAdvAra, 20 pariNAmadvAra, 21 baMdhanadvAra, 22 vedadvAra, 23 karmoM dIraNadvAra, 24 upasaMpajahanyadvAra,25 saMjJAdvAra, 26 AhAradvAra. 2. 27 bhavadvAra, 28 AkarSaNadvAra, 29 kAladvAra, 30 aMtaradvAra, 31 samudghAtadvAra, 32 kSetradvAra, 33sparzanAdvAra, 34 bhAva. dvAra, 35 parimANadvAra, 36 nizce alpabahutvadvAra, e chatrIsadvAra jANavAM. 3 vivecana:--- 1 prajJApanadvAra-nigranthanA bheda svarUpAdinu kahe te. 2 vedadvAra:-veda traNa che. 1 strIveda, 2 puruSaveda, 3 napusakaSeda. kayA kayA nirgranthane kayA kayA veda hoya te. veda sivAyanA avedI. 3 rAgadvAra-mAyA lobha te rAga. kone kone rAga hoya ane kone na hoya te rAga sivAyanA arAgI. 4 kalpadvAra-ce prakAre-1 sthavirakalpa.2 jinakalpa banethI para te kalpAtIta. 5 cAritradvAra-cAritra pAMca prakAreH-1 sAmAyika, 2 chedopasthApanIya, parihAra vizuddhi, 4 mUkSmasaMparAya, 5 yathAkhyAta. 6 pratisevanAdvAra- prakAre. 1 mUlaguNa pratisevanA, 2 uttara guNa pratisevanA. 7 jJAnadvAra-pAMca prakAre-1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 manaH paryavajJAna, 5 kevalajJAna. 8 tIrthadvAra- prakAre. 1 tIrtha. 2. atIrtha, 9 liMgadvAra-ce prakAre. 1 dravyaliMga. 2 bhAvaliMga Trampa liMga traNa prakAre. 1 svaliMga te sAdhuno veSa. 2. anyaliMga te
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. ( 239 ) tApasAdi paratIrthoMno veSa 3 gRhasthano veSa te gRhasyaliMga bhAvaliMga te jJAna darzana cAritra rUpa saliMga athavA sAdhuDiMga. - 10 zarIradvAra - pA~ca prakAre - 1 audArika. 2 vaikreya. 3 AhAraka. 4 tejasa. 5 kArmaNa. 11 kSetradvAra - prakAre - 1 janmathI. 2 vihArathI. 12 kAladvAra - utsarpiNI tathA avasarpiNI rUpa ve prakAre. 13 gaMtidvAra - kayA kayA nirgrantha kyAM upaje te gati pAMca nArakI, tiryeya, manuSya, deva ane mokSa. 14 saMyamadvAra - cAritranA adhyavasAyanAM vizuddhi sthAna kone kelAM hoya te. 15 nikarSadvAra - nikarSa eTale saMyoga eTale paraspara hInAdhikapaNu. te ve prakAre 1 svasthAna nikarSa 2 parasthAna nikarSa. 16 yogadvAra - yoga traNa prakAre mana, vacana ane kAyAno 17 upayogadvAra - upayoga ve prakAre - 1 sAkAropayoga, 2 nirAkAropayoga. 18 kaSAyadvAra - kaSAya cAra prakAre:- 1 krodha, 2 mAna, 3. mAyA 4 lobha. 19 lezyadvAra -- lezyA cha prakAreH-1 kRSNa, 2 nIla, 3 kApota, 4 tejo. padma, 6 zukala. 20 pariNAmadvAra - pariNAma te cAritranI zuddhiMnA adhyavasAya jANavA te kone keTalA keTalA hoya te kaheze. 21 baghanadvArako kayo nigraMtha keTalI keTalI karma prakRti bAMdhe. 22 vedadvAra - veda eTale karmanuM vedavu kayo nigraMtha keTalI prakRtine vede.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 240) bhI paMca nigraMthI prakaraNa. 23 karmodIraNadvAra-kayA nigraMthane keTalA karmanI udoraNA hoya. 24 upasaMjahanadvAra-amuka nigraMya te avasthAne makIne kai kai avasthA pAme. 25 saMjJAdvAra-saMjhA cAra prakAre. 1 AhAra, 2 nidrA, 3 bhaya ane 4 maithuna saMjJA. 26 AhAradvAra-kayo nigraMtha AhArI tathA aNahArI hoya te. 27 bhavadAra-kayo nigraMtha keTalA keTalA bhava kare. 28 AkarSaNAra-kayo nigraMtha eka bhavamAM tathA ghaNA bhavamAM te te avasthAne tyAMthI paDone keTalI va khata pAme. 29 kAladvAra-te te nigraMthapaNAmAM keTalo kAla rahe.. 30 aMtaradvAra-ekavAra te te nigraMthapaNAne pAmI pharIne te avasthAne pAme bacce keTalaM aMtara. te eka jIva AzrI tema ghaNA jIva AzrI ema ve prakAre chai. 31 samudghAtadvAra-samudghAta sAta prakAreH-1 vedanA.2 kapAya. 3 maraNa. 4 vaikriya. 5 tejasa, 6 AhAraka, 7 kevalI samudghA. 32 kSetravAra-kayA kayA nigraMthane keTalI avagAhanA hoya. 33 sparzanAdvAra--kone kone keTalI sparzanA hoya. 34 bhAvadvAra-bhAva pAMca prakAre-audayika, kSAyika, kSAyopazarmika, aupazamika kSAyika kayA kayA nimaMthane keTalA bhAva hoya te kaIze. 35 parimANadvAra--kayA kayA nigraMthanI pratipadhyamAna tayA prati pannae ve prakAranI saMkhyA keTalI hoya. 36 alpabahutva-kayA nigraMya yoTA hoya ane kayA vaghAre hoya.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. (241) nithanA pAMca prakAra kahe cha:paMca niyaMThA bhaNiyA, pulAya bausA kuzIla niggNthaa| hoi sigAuyaM tahA, iviko so bhave duviho||4|| paMca-pAMca kuzIla-kuzIla tahA-tathA niyaMThA-nigraMtha niggaMthA-nigraMtha ekiko eka eka bhaNiyA-kalA che. sau-te hoi-che pulAya-pulAka bhave che . bausA bakuza / siNAuyaM-sAtaka | davi-2 prakAre artha:-(tIrthakare) pAMca (pakAranA) nigraMtha kahyA cha-1 pulAka 2 bakusa, 3 kuzIla, 4 nigraMtha temaja pAMcamo snAtaka. te darekanA babe prakAra che. 4 have nigraMtha zabdano artha kahe cha:gaMtho micchatta dhaNAi, ubhao je a niggayA tatto / te niggaMthA vuttA, tesiM pulAo bhave paThamo // 5 // gaMtho graMtha | a- ane | vuttA-karA che. bhicchatta-mithyAzya niggayA-nikalyA teti-te omAM dhaNAI-dhana tatto-tethI pulAo-pulAka umao-nemAMthI te-teo bhave-che je-jeo | niggrathA-nigraMtho / paThamo-prathama artha:-mithyAtva ane dhanAdi ve prakAranA graMthamAMthI je nikaLyA tethI teone nimrantha kahyA che. teomAM prathama pulAka niryanya jANavo. 5. vivecana:-grantha eTale guMthAvaM. jenAthI karme karo jIva guMthAya te grantha. tenA be prakAra che. 1 bhAvagrantha, 2 dravya granya. mithyAtvAdi bhAva grantha jANavA. 2 dhanAdi eTale dhana svajanAdi dravya anya jANavA. A baMne prakAsnA anyone choDIne je nokaLyA
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 242) bhI paMca nigraMthI prakaraNa. che te nirgrantha kahevAya. te nirgranyanA pAMca bheda che temA pahelo pulAka nigrantha jANavo. 5. dhannamasAraM bhannai pulAyasaddeNa teNa jassa samaM caraNaM / so u pulAoladdhI paDisevAhiM so ya duhA // 6 // dhanna-dhAnya jassa-jenuM pulAo-pulAka asAraM-asAra sama-sara laddhi-labdhi bhannA-hevAya che caraNaM-cAritra / pahisevAMhi-pratise. pulAya-pulAka sote saNa-zabdavaDe | vAvaDe teNa-tenA u-baLI ! duhA-ve prakAre ___arthaH-pulAka zabdavaDe asAra dhAnya kahevAka che. tenA sarakhaM jenu cAritra te pulAka labdhi ane pratisevAvaDe ve prakAre che. 6 vivevana-pulAka zabdano artha asAra (satvavinAnu) dhAnya thAya che. jene photarAM kahevAya che. jema e photarAM satva rahita che. tema jenuM cAritra doSe karIne asAra hoya te pulAka. te pulA. kanA be prakAra che. 1 labdhi pulAka 2 pratisevA pulAka. 6 saMghAiyANa kajje, cunnijjA cakkavaTimavijIe / tIe laddhIi juo, lalipulAo muNeyavo // 7 // saMghAiyANa-saMghAdi / cakavahimavi-cakravartI juo-yukta kanA laddhipulAo-labdhi kajje-kAryamAM tIe-te. pulAka cunijA-cUre laddhIi-labdhie muNeyavyo-jANavo ___ artha:-je labdhivaDe saMghAdikanA kArya mATe cakravAdikane paNa cUre te labdhie sahita tapasvI landhi pulAka jANavo. 7 vivecanaH-je sAdhu mahA tapasvI saMghAdikane kArya upaje thaka athavA apavAda mArge je labdhivaDe cakravartI jevAne paNa cari paNa / | jIe-je baDe
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. zake tevI labdhiko hoya te labdhi pulAka kahevAya che. 7 AsevaNApulAo, paMcaviho nANadaMsaNa carite / liMgaMmi ahAsume ya hoi AsevaNA nirao // 8 // ( 243 ) AsevanA-AsevanA pulAo pulAka paMcaviho - pAMca prakAranA liMgami-liMgamAM AsevaNAnirao -A. nANa- jJAna ahAsuhaM yathAsUkSma sevanAmAM rakta-rAtoM arthaH- AsevanA pulAka pAMca prakAre-jJAna, darzana, cAritra liMga ane yathAsUkSmamAM AsevanA nirata hoya che. 8 daMsaNa - darzana carite cAritramAM -ya-ane. hoi-che vivecanaH - have pulAkanA ve medamAMthI bIjA asevanA pulAkanA pAMca prakAra che, tenAM nAma nIce pramANe:- 1 jJAna pulAka, 2 darzana pulAka, 3, cAritra pulAka, 4 liMga pulAka, 5 yathAsUkSma pulAka. 8 nANe daMsaNa caraNe, IsIsi virAhiyaM asAro jo / sonANAi pulAo. bhaNNai nANAI jaM sAro // 9 // nANe- jJAnamAM asAro - asAra jo-je sote nAjAi - jJAnAdi pulAo-pulAka daMsaNa-darzana mAM caraNe - vAritramAM bhaNNA - kahevAya che. isI si-lagAralagAra birAhiyaM virAdhanA jaM-je kAraNa mATe sAdhe-sAra artha: - jJAna, darzana, cAritramAM lagAra lagAra virAdhanAthA je asAra thAya te jJAnAdi pulAka, je kAraga mATe jJAnAdika ve sAra kahevAya che, 9 vivecanaH - jJAnane viSe je lagAra lagAra virAdhanA kare te jJAna pulAka; darzanane viSe je lagAra lagAra virAdhanA kare te darzana pulAka, cAritrane viSe je lagAra lagAra virAdhanA kare te
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .... . ........ ( 254 ) zrI paMca nimaMtho prakaraNa. cAritra pulAka, kAraNa ke jJAna darzana cAritra te cAritramArgamA sAra che. te sArathI rahita te pulAka kahevAya che. 9 khaliyAI dusaNehiM, nANaM saMkAiehiM sammattaM / mUluttaraguNa paDisevaNAi caraNaM virAhei // 10 // khaliyAI-skhalitAdi sammatta-samyaktva paDisevaNAra-pratisedUsaNehi-dUSaNovaDe mula-mula guNa | vanAdika nA-bAna uttaraguNehi-uttara gu-caraNa-vArita saMkAiehi-zaMkAdivaDe NovaDe virAheha-virAdhe __arthaH-skhalitAdika dUSaNovaDe jJAna, zaMkAdikavaDe samyaktva ane mUlaguNa tathA uttara guNanI pratisevanAvaDe cAritra virAdhe. 10 vivecana:-have jJAna darzana tathA cAritrane viSa lagAra lagAra virAdhanA kai kai te dekhADhe cha:-skhalitAdika dUSaNobaDe jJAnanI virAdhanA akSaranI skhalanA te skhalita kahIe Adi zabde militAdika levA. darzana eTale samakita je jonezvaranA vacana upara zraddhA te samakita. temA zaMkAdi karavAM te sapakitanAM dUSaNa pAMca che tenAM nAma-1 zaMkA. 2 kAMkSA,3 vitigicchA, 4 mithyAnvInI prazaMsA, 5 mithyAtvInI saMgata, mUlaguNa ane uttara guNanI pratisevanA baDe cAritra virAdhe-mANatipAta viramaNAdi pAMca mahAvA tathA chaThaM rAtribhojana viramaNa e cha mUlaguNa jANavA. tathA piMDa vizudyAdika uttaraguNa jANavA. 10 liMgapulAo annaM, nikAraNao karei jo liNg| maNalA akappiyANaM nisevao hoi aha suhumo // 11 // liMgapulAo-liMga karei-kare | akappiyANaM akalpipulAka tano anna-anya-bIjA nisevao-seSanAra nikAraNao-kAraNa- liMga-liMga SeSa hoi-che khinaa | maNasA-manakhaMDe | ahasuhumo-yathA sUkSma
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. ( 245 ) arthaH- je niHkAraNa anya liMga kare te liMga pulAka kahIe. mane karI akalpita vastune sevanAra te yathAsUkSma kahIe. 11 vivecanaH - have A sevanA pulAkanA traNa bheda kar3I cothA liMga pulAka ane pAMcamA yathAsUkSma pulAka kahIe che. je sAdhu niHkAraNa kAraNa vinA puSTa kAraNa vinA anya anya liMga kare gRhasthanA tathA kuarfi vagerenA veSa kare te cothA liMgapulAka kahIe. ne karIne akalpita vastuno sevanAra ( je sAdhune kalpe nahi te ) yathAsUkSma pulAka kahIe vacana ane kAyAnI apekSAe mananI virAdhanA sUkSma che. mATe. 11 bause sabalaM karamegaLaM tamiha jassa cAritaM / bhaiyA rapakabhAvA so bauso hoi niggaMtho // 12 // bause kuza sabala savala kabburaM - karbura paga- ekArthI samAna arthavaLA taM -te iha - ahIM, jinazA sanamAM jahasa - je cAritaM cAritra aDyAra - aticAra paMka- kAdava, kacaroM bhAvA-bhAva, sadbhAva so-te bauso - bakula nigaMtho- nirvrantha artha - kusa, sabala, karbUra e ekArthavAcI hai. aticAra rUpI kAdavanA bhAvathI ahIM jenuM cAritra meluM hoya te vakuza nirgrantha kavAya che. 12 vivecana :- pUrva kahelA nirgrandhanA pAMca prakAramAthI prathama bheda pulAkanuM varNana karIne have vIjA bakurA nirgranthano artha kahe che: - bakusa, sabala, karpUra e ekArthavAcI zabdo che teno artha melu, gaMdu evo thAya che. jema kAdavathI svaccha vastu melI thAya che tema jenuM cAritra aticAra rupI kAdavayI melaM tharalaM hoya te vakuza kahevAya. 12
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 246 ) zrI paMca nigraMthI prakaraNa. ubagaraNasarIresu sa duhA duviho vihoi paMcaviho / Abhoge aNAbhogA asaMvuDassaMvur3e suhame // 13 // aNAbhogA- anAmoga asaMvuDa - asaMvRtta saMvuDa saMvRtta ubagaraNa- upakaraNa sarIresu - zarIraneviSe sa-te duddA- ve prakAre sume-yathAsUkSma . arthaH- te. ( bakusa ) upakaraNa ane zarIrathI ve prakAre te banenA pAMca prakAra - Abhoga, aNAbhoga, asaMvRtta, saMvRtta, yathA sUkSma. 13 dubo vi-bane pra kAranA paNa hoi-che paMcaviho - pAMca prakAre Abhoge-Abhoga J vivecanaH - te bakuza nirgranthanA ye bheda 1 upakaraNa bakuza 2 zarIra baMkuza te zarIra bakuza ane upakaraNa vakuza e banenA pAMca prakAra che. 1 Abhoga bakuza, 2 aNAbhoga bakuza, 3 asaMta bahuza, 4. saMvRtta bakuza, 5 yathAsUkSma vakuza. 13 jo uvagaraNe bauso so dhuvai apAusevi vatthAI / vaMcha ya lavhayAI, kiMci vibhUsAr3a jar3a ya // 14 // jo-me uvagaraNe - upakaraNa bauso - bakuza so-se dhuvai - dhuve apADase vi- varSAkA. binA sthAI-stra chara-bAMche ya-ane laNDayAI-suMvALA kiMcikAMka vibhUsAra vibhUza, zobhA bhuMi - bApare arthaH- je upakaraNa vakuza hoya te varSARtu vinA paNa vastro dhuve bALA va bAMche ane kAMika zobhAne arthe vApare. 14 vivecanaH - have bahuzanA ve bheda mAMhelo prathama upakaraNa vakuza kahe che. te varSAkAla ( comAsA ) vinA paNa vastro dhuve zeSa kAle AMtare ghovAnI AjJA ke. vaNI zarIranA sukhane mATe muMvALA valanI vAMchA kare. vaLI zarIranI zobhAne mATe vastra sanArI bApare. 14
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ taha-tathA mUla tathA bhASAMtara. taha pata daMDayAI ghaThaM maThaM siNeha kayateyaM / dhArei vibhUsAe, yahuM ya patthei uvagaraNaM // 15 // siNeha-sneha, cikA- | vibhUtAe-zobhAne / patta-pAtra / artha za, tela daMDayAi-daMDAdika bahuM-ghaNAM ghaThaM ghRSTa, kaSThaNapatthara | kayateyaM kayu cha teja japatthei-prAtheM maThaM mRSTa suMbALopatthara dhArei-dhAraNa kare | Garam artha-temaja pAtrAM ane daMDAdikane dhRSTa mRSTa ane sneha (tela) vaDe teja vAlA kare, zobhAne artha dhAraNa kare ane ghagAM upakaraNo prArtha. 15 vivecana:-valI te upakaraNa bakuza pAtrAM aMne DAMDAdikane kaThaNa panthara, suMvALA panthara ane tela pramukhe karIne tejavAnAM cakacakIta banAve. tevAM vanAvI zobhAne arthe ghAraNa kare. jIva rakSA . mATe suMbALAM pAtra rAkhavAM kahyAM che. tathA ghaNA eTale jeTalA vApa. ravAnI zAstramA AjJA che tethI adhika upakaraNo rAkhavAnuM vAMche.15 dehabauso akajje karacaraNanahAiyaM vibhUsei / duviho vi imo iThaM icchaha parivAra pabhiIyaM / / 16 // deha bauso-zarIra / vibhUseha zaNagArecchA -cche bakuza duvihodhi-ve prakAranA kAra parivAra-parivAra akajje-kAraNavinA paNa . kara-hAtha imo-A ... pabhiyaM-prabhRti, vi. caraNa paga Ta-iTa, vakhANyo, | gerene nahAiya-nakhAdika kahyo arthaH-zarIra bakuza kArya vinA paNa hAtha paga nakhAdikane zaNagAre bane prakAranA A (bakuza) kahA te / parivArAdi.. kane vA che. 16 .......
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ (248) zrI paMca nigraMtho prakaraNa. vivecana:-evI rIte the gAthA vaDe upakaraNa bakuzanuM varNana karIne have zarIra bakuzanu varNana kare cha:-je vaDInIti Adi azuci levI vigere kAraNa vinA paNa hAtha, paga, nakha vagere zarIranA ava. yavo dhove. raMge, zaNagAre te zarIra vakuza kahevAya che. upakaraNa vakuza tathA zarIra vakuza e bane prakAranA bakuza kahyA te parivAra pramukhane vAM che. eTale ghaNA ziSyo thAo, ghaNA zrAvako amArA bhakta yAo, ghaNo vaibhava thAo vagerenI icchA kare. 16 paMDicca tavAikayaM, jasaM ca patthei tami tussai ya / suhasIlo na ya vA, jayai ahoratta kiriyAsu // 17 // paMDicca-pAMDitya mi -temAM bAda-atyaMta tavAi-tapAdi tussaha-saMtoSa pAye jayai-yatanA karavI kathaM-kRta, thaela / ahoratta- ahorAtrI, nasaM-yazane suhazIlo sukhazIla gata divasanI pastheI-prArthena-nahi kiriyAsu-kriyAbhomAM ___ arthaH--pAMDitya ane tapAdi kRta yaza vAMche, temAM saMtoSa pAme zukhazIla hoya ane ahorAtrInI kriyAomA atyat yatanA na rAkhe. 17 vivecanaH--vaLI te bakuza potAnI paMDitAi ane tapAdikathI yazanI vAMchA kare. vaLI koine potAno yaza bolato sAMbhaLIne pote saMtoSa pAme, khuzI thAya vaLI sukha zIla hoya eTale zarIranI sarasa AhArAdike karI lAlanA kare snAna vilepanAdi kare. vaLI rAta divasanI kriyAomAM atyaMta AdarapUrvaka yatanA kare nahi. 17 parivAro ya asaMjama avivitto hoi kiMci eyarasa / ghasiyapAo tillAi misiNiu kattariyakeso // 10 //
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla-tathA bhASAMtara parivAro-parivAra kiMci-kAMka. tilAi-telAdikathI asaMjama-asaMyamata- / payasta-eno mimiNio saMvALA. gharelA avivitto avivikta ghasiya-pasyA che. vattariya-kAtarelA hoi-hoya che. pAo-paga keso-bALa arthaH-eno parivAra asaMyamavaMta. avivikta hoya. ghasyA ke. paga jenA, tailAdike muMvALA karelA tathA kAtarelA che. vALa jenA ( evo hoya che.) 18 vivecana:-vaLI e bakusano parivAra asaMyamavaMta hoya che. vaLI avivikta eTale vastra pAtrAdikanA mohathI aLago hoto nathI. tathA rkici eTale kAMika sAla eraMDAdika bhaMge e sarva ghaTe. vaLo jenA paga ghaselA hoya che. tathA vALa tailAdikatho muMvALA karelA ane kAtarelA hoya che. taha desasavvaccheyAriyehiM sabalehiM saMjuA buso| mohakkhayatthama pUThio ya suttami bhaNiyaM ca // 19 // taha-tathA sabalehiM sabala mokakhayatthaM-moha desa-deza (ccheda cAritrIyA baDe kSara savdha sarvaccheda ampUThio-ujamAla ccheyAriyehi-cchedane saMjuo-sahita | sumi-sutramA yogya bauso skusa / bhaNiyaM-kahuM che.. ___ arthaH-tathA bakusa dezaracheda ane sarvacchedane yogya sabaka cAritrIyA vaDe sahita hoya. paNa mohanA kSayamA ujamAla hoya. mu. trayAM paNa kAMche ke. 19. vivecanaH-dezaccheda te ccheda prAyazcita jANavU. jeno dikSA paryAya ghaTADavAno daMDa thAya te cheda prAyazcita. tathA sarvaccheda te mUla prAyazcita eTale ne pharIyI dikSA.levA rUpa daMDa karavAmAMbAve
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 25.) zrI paMca nigraMthI prakaraNa. te A bane prakAranA prAyazcittane yogya evA sabala cAritriyAo sahita te bakuza hoya. atra evI zaMkA. thAya ke AvA doSa to pA. satthAnA paNa kahyA che. to pAsatthA ane bakuzamAM phera zo ? uttara jo ke pAsatthAmAM tathA vakuzamAM sarakhA lakSaNa dekhAya che to paNa pAsastho nidvaMghasa hoya ane bakuza nirgrantha prAyazcittAdi sApekSa hoya je mATe sUtramA paNa kayuM che ke:uvagaraNa deha cukkhA, ridI rasagAravAsiyA nicca / bahusabalacheyajuttA, niggaMthA bAusA bhaNiyA // 20 // udhagaraNa-upakaraNa | gAravane AzrIrahenArA citta yukta deha-zarIra nicca-hamezA niggaMthA-nigrantha cukkhA-cokkhA | bahu-ghaNA bAusA-bakuza riddhI-RddhigArava sabala-sabala bhaNiyA-kamA ch| rasagAravAsiya-rasa / cheyajutA-cheda prAya. . ] ___ artha:-upakaraNa ane dehanA cokkhA, nitya, RddhigArava rasa gArava AzrI rahenArA, ghaNA sabala chedAI parivAre yukta evA niprenyo bakuza kahyA che. 20 . vivecana:-bakuza nigrantha kevA hoya che te kahe cha: upakaraNa ane zarIrane cokakhA rAkhanAra hoya. nitya RddhigArava, rasagArava ane zAtA gAravane AzrI rahenArA tathA pUrva kahelA cheda ane mUla' prAyazcittane yogya evA ghaNA savala cAritrIyAnA parivAravAlA kahyA che. upara kahelA doSa sahita AtmotkarSa rahita, zuddhamArga pra. rUpaka, bhavabhIrU, mokSane arthe udyama karatA cAritrI kahIe. paNa jeo kAlocita AhAra vasatyAdi yatanAmAM pramAdI utkRSTA nAma dharIne sarvathA yati na kahIe. Abhoge jANato karei dosaM ajANaNAM bhoge| mUlattarehiM saMbuDa vivarIya asaMvuDo hoi // 21 //
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA:bhASAMtara. -Abhoge-Abhoga bakuza aNabhoge anAmoga / (apragaTa ) jANato-jANato | bakuza vivarIya viparIta. kare-kare mUlattarehi-mUla ane. | paNe uttara guNe . asaMvuDo-asaMvRtta majANaM-ajANato / saMvuDa-saMvRtta ho-hoya che. arthaH-jANato thako je doSa kare te Abhoga bakuza, ajA. Nato kare te anAbhoga bakuza, mUluttaraguNa saMvRtta, tethI viparIta te asaMtRta. 21 vivecanaH-have upakaraNa tathA zarIra vakuzanA je pAMca bheda kahyA che. tenuM svarUpa kahe che:-- 1 A bhoga bakuza-amuka kArya karatA doSa lAge che ema jANato thako je doSa kare te. __ 2 anAbhoga bakuza-ajANato thako je doSa kare te. 3 saMvRtta bakuza-jenA pAMca mahAvatAdi mUlaguNa tathA piMDavizu. dhyAdi uttaraguNanA doSa lokamAM prasiddha na hoya te. 4 asaMvRtta bakuza-saMvRtta bakuzathI ulaTA eTale jenA doSo lokamAM prasiddha hoya te. 21. acchinuhamajamANo hoi ahAsuhamao tahA vuso| sIlaM caraNaM taM jassa kucchiya so iha kusIlo // 22 // acchi -AMkha |thaa-tthaa / jassa-jenuM muha-moM | vauso-bakuza .... kucchiyaM-kutsita majjamANo-pramANato sIlaM-zIla. sote hoi-hoya caraNa-cAritra iha-ahIMdhAM zAstramA ahAsuhumo-yathAsUkSma | taM-te .. kusIlo-kuzIla arthaH-AMkha ane mhoMne pramArjato yathA sUkSma bakuza. zIla eTale cAritra te jenu kutsita hoya te ahIM kuzIla kahIe 22
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 102 ) zrI paMca nibaMdhI prakaraNa. vivecanaH have 5 mo yathAmakSma vakuza je AMkha pramukhano mela dUra kare, mukhe bhono hAtha lagADe te. evI rIte bojA vakuza niganthanA bheda hIne have zrIjA kuzala nirganthanuM svarupa kahe che:jenuM zIla eTale cAritra ku eTale kutsita ( malIna) hoya tene kuzIla kahIra. 22. paDisevaNA kasA e, duhA kusIlo duhAvi paMcaviho / nANe daMsaNacaraNe, tave a ahAsuhumae ceva // 23 // paDilevaNA-prati tave - saMpa hASi-bane pa paMcaviho-pAMca prakAre ahA suhuma e-vathA sUkSma ceva - nizce ghanA kasAe- kaSAya duhA- ve prakAre kusIlo-kuzIla nANe- jJAnamAM daMsaNa darzana caraNe cAritra arthaH- pratisevanA ane kaSAya ema ve prakAre kuzIla. te bane baLI pAMca prakAre - jJAna, darzana, cAritra, tapa ane nizve yathA sUkSma. 23. vivecana : -- zrIjA kuzIla nirgandhanA ve bheda che. 1 pratise vanA kuzIla. tha kaSAya kuzIla. te baMne kuzIlanA baLI pAMca prakAra 1 jJAna kuzIla, 2 darzana kuzIla, 3 cAritra kuzIla, 4 tapa kuzIla ane pAMcamo yathAsUkSma kuzIla. ii nANAi kusIlo, uvajIvaM hoi nANapabhiIe / aha sumo puNa tussaM, esa tavassitti saMsAe // 24 // iDi a -jJAnAdi nANArakusIlo-kuzIla aha ha upajoSa-upajIvikA sumo - sUkSma DAi-hAtha che.. puNa-vaLI nANamabhijJAna vigeremAM tusaM-saMtoSa esa- e. navasitti-tapasvIe - pramANesaMsAra- mAthI
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ pornwwwiniwwwaniramimmaamimarnawww. mUla tathA bhASItara. ( 253) ___ artha:-jJAna prabhRti vaDe je upajIvikA kare te ahIM jJAnAdi kuzIla. havaM A tapasvI che epI prazaMsA sAMbhaLI saMtoSa pAme ve yathAsUkSma. 14. vivecana:- have trIjA kuzIla nirganthanA be bhedamAMhethI pratisevanA.nirganthanA pAMca prakAra kahe cha: 1 jJAna kuzIla-vastrAdika lAbhane arthe jJAna guNa vApara te. 2 darzana-patisevanA kuzIlaM-je vastrAdika lAbhane arthe samyakva vApare te. 3 cAritra pratisevanA kuzIla-,,, ,, , cAritra kriyA kare te 4 sapa pratisevanA kuzIla- , , ,, mAsakSapaNAditapa karate 5 yathAsUkSma pratisevanA kuzIla-je A sAdhu tapasvI che evI prazaMsA sAMbhaLIne saMtoSa pAye khuzI thAya te. jo nANadaMsaNa tave, agujuMjai kohamANa moyAhiM / so nANAi kusIlo, kasAyao hoha nAyavo // 25 // jo-je. koha-koSa / di kuzIla nANa-jJAna mANa-mAma sAyo-kaSAyathI dasaNa-darzana ... mAyAhi-mAyAvare . tave-tapamAM sote . hAi-che aNujuMjaha-joDe / nANAkusolA-jJAnA- | nAyavvA-jANavo ___ artha:-je jJAna, darzana tapa krodha, mAna ane mAyAne viSa joDe te kaSAyAthI jJAnAdi kuzIla jANavo. 25 . vivecanaH-have trIjA kuzIla nirganthanA be prakAra mahilA bojA kaSAya kuzIlanA pAMca prakAra kahe ke:.. 1jJAna kaSAya kuzIla-je saMjvalanA kaSAyavaMta potAnA krodha mAna mAyAne viSe jJAnane vyApAre ve
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ (254) zrI paMca nigraMthI prakaraNa. 2 darzana kaSAya kuzIlaM-je saMjvalanA kaSAyavaMta potAnA krodha, mAna mAyAne viSe darzanane (samakitane ) vyApAre te. 3 tapa kaSAya kuzIla-je saMjvalanA kaSAyavaMta potAnA krodha, mAna mAyAne viSe tapane vyApAre te. 25 cArittaMmi kusIlo, kasAyao jo payacchai sAvaM / "maNasA kohAIe, nisevayaM hoi ahAsuhumo // 26 // cArittami-cAritramA / payacchaI-ApenisevayaM-sevato kusIlo-kuzIla sAvaM-zrApa kasAyo-kaSAthI maNasA-manavaDe ahAsuhao-yathA. jo-ne kohAie-krodhAdika / sukSma artha:--cAritramA kuzIla te kaSAyathI zrApa Ape. manavaDe krodhAdikane seve te yathAsUkSma kahIe. 26 vivecanaH-have 4 cAritra kaSAya kuzIla-je sAdhu krodhita thayo thako zrApa Ape te. 5 yathAsUkSma kaSAya kuzIla-je manathI kaSAya seve paNa vacanA. dika viSayamA vikora kare nahi te. 26 ahavA vi kasAehiM nANAiNaM virAhao jou / so nANA kusIlo neovakkhANa bhee hiM // 27 // ahavA-athavA virAhao-virAdhaka / kusolo-kuzIla kasAhi-kaSayovaDhe | jo-je neo-jANavo mANANa-jJAnA. so-te pakkhANa-yAkhyAna diphano nANAI-jJAnAdi bhepahi-bhede karIne artha:--athavA je kaSAyo vaDhe jJAnAdikano virAdhaka hoya te jJAnAdi kuzIla jANavo. e vyAkhyAna bhede bheda jANavo (e vyAkhyAnamAM vyApAra mAtrano bheda che paNa paramArthe bheda nathI)23
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlatayAM mAtara. ame liMgakusIlaM tu, tava kusIlassa ThANae viti / niggaMtho puNa gaMthAo, mohAo niggao jo so // 28 // ane-anya AcArya | ThANae-sthAnake mohAo-mohathI liMgakusIla-liMga biti-kahe che niggao-nirgata, nI. kuzIla . niggayo-nirmanyaH puNa-vaLI tu-vaLI | kaLe lo taSa kutIkassa-tapa- gayAo-anya (pandha. jo-je kuzIlanAna ) thI. so-te. arthaH-anya AcArya tapakuzIlanA sthAnake lIMgakuzIla kahe che. (have nirganyanA cothA bheda nirganyano artha kahe che.) je moha rUpa granthathI eTale bandhanayI nIkaLyo tene nirganya kahIe. 28. uvasAmaoya khavao, duhA niggaMtho duhAvi pNcviho| paDhamasamao apaDhamo, caramAcaramo ahA suhumo // 29 // UvasAmao-upazAmaka paDhamasamao-prathama- carama-carama samaya khavao-kSapaka... samaya acaramo-acaramadahA-be prakAre. | apaTamo-aprathama samaya paMcaviho-pAMca prakAre | samaya mahAsuhumo yathAsUkSmaH arthaH--upazAmaka ane kSapapha ema be prakAre nigranthaH te banenA' pAMca prakAra:-prathama samaya, aprathamasamaya, carama samaya, acaramasamaya, yathAsUkSma. 29. vivecanA-nirganthanA cothAbheda nirganthanA ve prakAra haiM:1 upazamaka nirganya-je mohanIya karmano upazamAvanAra hoyate. 2kSapaka nirgantha-je mohanIma karmano kSaya karanAra hoya te. A bane prakAranA nirganthanA pAMca pAMca prakAra:-1 prathama samaya nigranya, 2. aprathama samaya nirgrantha, 3. carama samaya nirgrantha, 4 acaramasamaya nigrantha, 5 yathAvakSma nigranyA 29. . .. AC
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 256) bhI paMca nigraMthI prakaraNa. aMtamuhattapamANaya niggaMthavAi pddhmsmyNmi| paDhamasamaya niyaMTho annesu apaDhama samao so // 30 // aMtamuhuta-antarmuhUta | paDhamasamayaMmi-prathama / anesu-anya samyomA pamANaya-pramANavALA | samayamA apaDhamasamao-apra. niggaMthavAi-nigrantha / paDhama samaya niyaMTho- thama samaya adA (kAla) nA / prathama samayanirgantha. | so-te ___ artha:-anta muhUrta pramANanA nirganya advAnA prathama samaye vartato prathama samaya nirgantha. anya (samayo) mAM vartato aprathama samaya nirgantha. 30. vivecanaH-mohanIya karmane upazamAvanAra upazma zreNI kare che. eTale mohanIya karmane upazamAvato sAdhu mohanIya karmanI prakRtinA rasodaya tathA pradezodayane zAMta kare che. paNa te upazAmaka nirgaya agiArame guNaThANe vartatA jANavA. te prakRtinAM daliyAM sattAmA rahe che. ane kSapakazreNI karanAra sAdhu. mohanIya karmanAMdalIyAMno sarvathA nAza kare che. eTale sattAmA te daloyAM hotAM nathI. A kSapaka nirgantha bArame guNaThANe jANavAM A baMne nirganthano anta muhartano kAla che. temAM. . 1 upazAMtanA prathama samaye vartatA sAdhu te prathama samaya upazamAka niganya. 2. upazAMta advAnA prathama sivAyanA anya samayomA vartatA sAdhu te aprathama samaya upazAmaka nirganya. 1 kSepaka advAnA prathama samaye vartatA sAdhu te prathama samaya kSapaka nirganya. 2kSapaka advAnA prathama samaya sivAyanA anya samayomA ka. tatA sAdhu te aprathama samaya kSapaka nirgandha, 30
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. emeva tayaddhAe, carame samayaMmi gharamasamao so| sesesu puNa acaramo, sAmaneNa tu ahAsuhumo // 31 // emeva-eja pramANe / samaya ninya / acaramo-acarama tayaddhAe-tenA kAlanA so-te samaya nigrentha . carame carama sesesu-bAkonA (sa- | sAmaneNa-sAmAnyapaNe samayami-samayamA / mayo)mAM / tu-vaLI, to gharamasamao-carama / puNa-vaLI | ahAsumo-yathAsukSma __ artha:-eja pramANe tenA carama samaye vartato carama samaya nimantha-vaLI bAkInA samayamAM vartato acarama samaya nirganya sAmAnya paNe yathAsUkSma nirganya. 31 vivecanaH-have nirganthanA pAMca prakAra mAhelA chellA traNa prakAra kahe che: 3 upazama advAnA carama ( chellA) samaye vartatA te carama samaya upazAmaka nirganya. 4 upazama adAnA acarama samaye (chellA sivAyanA anya samayomA ) vartatA te acarama samaya upazAmaka nirgantha. 5 upazama advAnA sarva samayamA sAmAnyapaNe (vizeSa vivakSAvinA ) vartatA te yathAsUkSma upazAmaka nigrantha. 3 kSapaka adAnA carama samaye vartatA te carama samaya kSapaka nirganya. 4 kSapaka advAnA acarama samayomAM vartatA te acarama kSapaka nirganya. 5kSapaka advAnA sarva samayomA (vizeSa vivakSA vinA ) tatA te yathAsakSma kSapaka nirgantha. suhajjhANajala vizuddhA,kamma malAvikkhayA sinnaaotthaa| duviho ya so sajogI. tahA ajogI vinnididyo|||| 33 - ...
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ (258) bhI paMca nigraMtho prakaraNaM. sAjhANa-zuma AvikkhayA-a- so-te dhyAna / kSAe sajogI-sayogI jala-pANI siNAo-snAtaka tahA-tayA vizuddho-nirmala attha-ahIM ajogI-ayogI kammamala-karmamala duviho-dhe prakAre viNidiTo-karo. arthaH-karmamalanI apekSAe zubha dhyAna rUpa pANIvaDe vizuddha thaelo te ahIM snAtaka. tenA sayogI tathA ayogI evA ve prakAra kalA che. 32. . vivecanaH-have nimranyanA pAMcamA bheda snAtakano artha tathA meda kahe che:-(ghAtI) karma 3pI malane zubhadhyAna (dharma dhyAna tathA zukala dhyAna ) rupI pANI vaDe jemaNe dhoi nArUyo che. eTale nAza kayoM che. tethI karIne vizuddha te snAtaka. tenA be prakAra che. 1 sayogI snAtaka te terame guNaThANe .vartatA 2 ayogI snAtaka te caudame guNaThANe vartatA. 32. so puNa paMcaviyappo acchavio asabalo akmmNso| * aparissAvI saMsuddha, nANadaMsaNadharo tahaya // 33 // so-te-(snAtaka) asabalo-asabala nANa-jJAna paMca-pAMca akammaMso-akamazidasaNa-darzana Siyappo-vikalpa, | aparistAvi-apa. meda ribhASI dharo dhAraNa karanAra acchavio-acchavika saMsuddha-saMzuddha | tahaya-temaja __ artha:-caLI te (snAtaka) pAMca prakAre jANavo-1 acchavI snAtaka, 2 asabala snAtaka, 3 akamIza snAtaka, 4 aparizrAvI snAtaka, temaja 5 saMsuddha jJAna darzanadhara snAtaka. 33. bhaNai cchavI sarIraM, joganiroheNa tassa ya abhAvA / acchavitti hoi, ahavA kheaabhAveNa achvio||34||
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNai-kahe che ccho-cchavI zarIraM- zarIra jogani roheNa-yoga nirodhathI mUla tathA bhASAMtara. tassa - tenA abhAvA-abhAvathI acchavitti-acchavI 1. ( 259 ) khea - kheda abhAveNa - abhAvatho acchavio -acchavI snAtaka ahavA-athavA snAtaka arthaH- zarIrane cchavI kahe che. yoga nirodhathI tenA abhAva hovAthI acchavI snAtaka athavA khedanA abhAvathI acchavI kahIe. 34. ammamo-akamIza nissesa- samasta joga-yoga vivecanaH - have acchavI snAtakano artha kahe che:-cchavi eTale zarIra teno abhAva te acchavi yoga nirodha karela hovAthI zarIrano abhAva ko athavA kheaM eTale kheda sahita jIva vyApAra te jene nathI tene prAkRta bolIe acchavI kahIe. athavA ghAtI karmano kSaya karyo te pharI nathI karavo mATe acchavI kahIe. 34. assabalo NaiyAro, niThiyakammo aho akamaMso / nisse sajogarohe, aparissAvI akiriyatA // 35 // assabalo - asabala na- nathI aparistAvI-a -aparizrAvI akiriyattA-akriya aiyAro atIcAra nikammo niSThitakarma rohe-ruMdhye thake paNAra arthaH- avIcAra rahita te asabala, niSTitakarmeza te akamAza samasta joga ruMdhye thake akriyApaNAvaDe aparizrAvI. 35. vivecanaH - snAtakanA pahelA bheda acchavIno artha kahI. have bIjA bhedonA artha kahe che: 2 assabala snAtaka - aticAra rupa mela jene viSe na hoya te. 3 akarmI snAtaka-karmaza kahetAM ghAtI karma jenAM nAza pAyA ke ve.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahita (160 ) . zrI paca nigraMthI prakaraNa. 4 aparidhAvI snAtaka-mana vacana kAyAnA samasta yogaruMdhye thake je akriyapaNu, karmabaMdha rahitapaNuM jene hoya te. asahAya asAhAraNa anaMtanANAi dharaNao hoi| . saMsuddha nANadaMsaNadharo, siNAottha paMcaviho // 36 // asahAya-sahAya nANAi-jJAnAdi darzana dharanAra. dharaNao-dhAraNakaranAra siNAoM-snAtaka bhasAdhAraNa-sAmAnya hoi-che attha-ahIM mahi te.... saMzuddha-vizuddha paMcavihoM-pAMca maNaMta-anaMta 'nANaMdasaNadharo-jJAna* * prakArano . artha:-asahAya, asAdhAraNa, jJAnAdi dharanAra saMzuddha jJAnadarzanadhara hoya che. ema snAtaka pAMca prakAre jANavI. 36 ' vivecanaH-have snAtakano pAMcamo bheda kahe che. je asahAya eTale sahAya rahita kAraNa ke kevalajJAna thAya tyAre matyAdika cAra jJAna nahi hovAthI tathA kevaladarzana thAya tyAre bAkInA traNa darzanano abhAva hovAthI asahAya jANavU. temaja jen| sarakhaM. bIjeM koi nathI. tene asAdhAraNa kahIe. AvA prakAranA anaMtajJAna ane .. darzanane dharanAra te snAtakano pAMcamo bheda saMmuddhajJAna darzanadhara kahoe. evI rIte snAtakanA pAMca bheda kahyA. 36. evI rIte prajJApanA dvAra kayu.. thI vajjou pulAo, bausa paDisevagA tivayAvi / sakasAo ya tiveo, uvasaMtaM khINaveo vA // 37 // uvasaMta khINaveo, niggaMtho phaayokhviyveodaar| evaM ciya rAgamiva Aima cauro sarAgatti ||38||daarN 3 //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa tayA bhASAMtara. (261 ) ima-prathamamA thI vajo-zrIveda tino-praNa vedI ciya-nizce varjI upasaMta-upazAMta rAgamiSa-rAgadvArane pulAo-pulAka khINaveo-kSINavedI bausa-bakuza niggaMtho-nirgrantha paDisevagA-pratisevA bahAyao-snAtaka tiveyAdhi-praNa vedo khadhiyaveo-kSapitaveda cauro-cAra . sakasAo-sakaSAyo / evaM-e pramANe sarAgati-sarAgI arthaH-khIveda varjIne pulAka hoya. bakusa ane pratisevAka traNa vedI hoya. kaSAya kuzIla traNa vedI, upazAMtavedI athavA zrINa vedI hoya. upazAMta athavA kSINavedI nirgrantha hoya snAtaka kSapaka vedI hoya. eja pramANe rAgadvArane viSe prathamanA cAra sarAgo hoya. 37-38. vivecana:-have pAMca nigranyane viSe bIjuM veda dvAra kahe che:pulAka nirganthane strI veda vinA bAkInA ve gheda hoya kAraNa ke strIne pulAka labdhi nathI. vakuza nirgandha tathA pravisevA kuzIla e be nirgranyane traNa veda hoya. kaSAya kuzIla traNa bhAMge hoyaH-1 chaThe, sAtame ane AThame e traNa guNaThANe vartatA, traNe vedI hoya, 2 te uparanA guNaThANe vartatA upazama zreNIvALA kapAyI upazAMta vedo hoya ane 3 kSapaka zreNIvAlA kSINavedI hoya. cothA nirganya nirganya upazAMta vedI temaja kSINavedI hoya. 37. agiyArame tathA bArame guNaThANe vartatA nirganya nirgandha hoya, mATe agiArame guNa. ThANe vartamA upazAMta vedI ane vArame guNaThANe vartatA kSINavedIhoya snAtaka kSapaka vedI ja hoya. terame, caudabhe guNaThANe vedano abhAva hovAyI. have trIrju rAgadvAra kahe che: eja pramANe rAgadAre jANavU. eTale prathamanA cAra-1 pulApha 2 bakuca 3 pratisevA kuzIla ane 4 kaSAya kuzIla e cAra sarA.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ (212) zrI paMca nigraMthI prakaraNa. gI jANavA. nirgrantha upazAMta rAgI tathA kSINarAgI paNa hoya ane snAtaka kSINarAgIja hoya. 38. paDhamo ya therakappo, kappAIyA niyaMThaga sinnaayaa| sakasAo tivihociya, sesAo jiNathera kppNmi||39|| paramo-prathama (pulAka | niyaMThaga-niyaMgya | ciy-nishce| nipraitha) siNAyA-snAtaka sesA-bAkInA therakappo-sthavira kalpa sakasAo-sakaSAyI | jiNa-jinakalpa kappAiyA-kalpAtIta tiSiho-trividha therakappaMmi-sthavirakalpa arthaH-prathamabhede sthavirakalpa, nigrantha tathA snAtaka kalpAtIta, sakaSAyI trividha ane bAkInA jina tathA sthavira kalpI.39 vivecanaH-have coyUM kalpadvAra kahe che:-pulAka nirganya sthavira kalpIja hoya. nirgrantha tathA snAtaka kalpAtIta hoya. kAraNa ke taihane sthavira kalpAdika sAmAcArI nathI. kaSAya kuzIla traNe prakAre hoya. eTale sthavira kalpI hoya tathA jinakalpI hoya tathA kalpAtIta eTale kalpa rahita paNa hoya kAraNake chadmastha sakaSAya tIrthakara kalpAtIta hoya. bAkI rahelA bakuza tathA pratisevA kuzIla te sthavira kalpe temaja jinakalpe hoya. 39. Aima saMjamajuyale, tinniya paDhamA kasAya vaM causu / niggaMtha siNAyA puNa,aharUkhAe saMjame huMti ||40||daa05 bhAhama-prathama paDhamA-prathamanA puNa-vaLI saMjama-saMyama causu-cAramA ahakkhAe yathAkhyAta juyale-yugala niggaMtha-nigrantha saMjame-saMyamamA tini-praNa siNAyA-snAtaka huMti-che. ___ artha:-prathamanA saMjama yugalamAM prathamanA traNa ninya hoya. cAramA kaSAya kuzIla. yathArUyAta cAritramA nirgrantha te snAtaka hoya. 49.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUla tathA bhASAMtara. (1) vivecana:-ive pAMcamuM saMjama dvAra kahe cha:-prathama- saMjama yugala te sAmAyika cAritra tathA chedopasthApanIya e be cAritre prathamanA traNa nirgantha pulApha, bakuza tathA pratisevA kuzIla hoya. kaSAya kuzIla yathAkhyAta varnIne bAkInA cAra cAritre hoya. nirgranyanesnAtaka yathAkhyAta cAritre hoya. kAraNake te ve anukrame 11 me 12 me ane 13 me 14 me guNaThANe hoya. tyAM chellu yathAkhyAta cAritra ja hoya. kaSAyanA udayano abhAva hovAthI. evI rIte pAMcamu saM. jama dvAra kavU. 40 mUlattara guNa visayA paDisevA sevae pulAe y| uttaraguNesu bauso,sesApaDisevaNA rahiyA ||41||daa06|| mala-mUlaguNa Asevae-patisevA | sesA-bAkInA uttaraguNa uttaraguNa - kuzIlane. | paDiseSaNA-pratise. visayA-saMbaMdhI pulAe-pulAkane vanA paDisevA-pratisevA | bauso-bakuza rahiyA-rahita / arthaH-pulAkane tathA pratisevanA kuzIlane mUla guNanI tathA uttara guNanI pratisevanA hoya. bakuchane uttara guNanI tathA vAkInA pratisevanA rahita hoya. 41. vivecanA-have chaThaM pratisevanA dvAra kahe che: pulAkane tathA pratisevanA :kuzIlane mUla guNanI tathA uttara guNa pratisevanA hoya che. bakuzane uttara guNanIja pratisevanA hoya che. te mUla guNa pratiseve tyAre pratisevanA kuzIla thAya. bAkI rahelA 1 kaSAya kuzIla, 2 nirganya ane 3 snAtaka e traNa pratisevanA rahi. ta hoya. 41. bausA sevipulAyo Aima nANesu domu tisuvAvi / hAu kevalanANe, sesA puNa causu bhayaNAe / / 42 / / '
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) baulA- vakuza sevi - prati sevAkuzIla pulAyA-pulAka AIma- prathamanA nANesu - jJAnamAM zrI nigraMthI prakaraNe do-mAM tisu-traNamAM vAvi-athavA paNa padamasta - pahelAne jahaNaNeNa jaghanyathI hou - jANavuM surya-zruta jAba- sudhI NahAu- snAtaka kebalanANe - kevala artha - bakusa, pratisevA kuzIla ane pulAka prathamanA be athavA Na jJAnamAM hoya. snAtaka kevalajJAnamAM. vaLI bAkInA (nigantho) cAramAM bhajanAe hoya. 42. jJAnamAM sesA - bAkInA puNa-vaLI causu cAramAM bhayaNAe - bhajanAe vivecanaH - have sAvasuM jJAnadvAra kahe che:- vakuza nirganya, pratisevA kuzIla ane pulAka nirgantha e traNa nirganyane prathamanAM ve eTale mati ane zruta jJAna hoya athavA prathamanA traNa eTale mati, zrata ane avadhi hoya. kevalajJAne snAtaka hoya. kAraNa ke chelA ve guNaThANe kevaLajJAnaja hoya. bAkInA nirganthone cAranI bhajanA hoya. 1 kapAya kuzIla ane bIjA nirgrantha e ve nirgrantho ne mati ane zruta e be hoya athavA mati zruta ane avadhi e traNa athavA mati zruta ane manaH paryava etraNa athavA mati zruta avadhi ane manaH paryava e cAra jJAna hoya. 42 paDhamassa jahaNaNaM hou suryaM jAva navama puvvassa / AyAra taiyavatthaM ukkoseNaM tu navaputrvA // 43 // navamapuvvasta - navamA vathu-vastu pUrvanA ukkosebaM- utkRSTathI AyAra-AcAra tAya - trIjA tu- baLI navapuSA - navapUrvanuM arthaH- pahelAne jaghanyathI zruta navamA pUrvanA zrIjA vastu AsAra sudhI jANaM. vaLI utkRSTathI nava pUrvanuM saMpUrNa hoya. 43
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. ( 165 ) vivecanaH - have zrutajJAna keTalaM hoya te kahe che:- pahelA pulAka nirgranthane jaghanyathI (ochAmA ochu) bhuta hoya to natramA pUrvanA AcAra nAme zrIjA vastu sudhInuM hoya. pUrvAntargata adhikAra vizeSane baratu kahe che. ane utkRSTa ( vadhAremA vadhAre) saMpUrNa nava pUrvanuM hoya. 43 bausakusIla niyaM ThANaM, pavayaNamAyaro jahannasuyaM / baupaDi sevagANaM, puvvAi daseva ukkosaM // 44 // niyaMThANaM-nirgranthane pavaya-pravacana jhanna suyaM - jaghanyazruta paDi sevagANaM - pratise'vanA kuzIlane Ayaro- Adara arthaH- bakurA ane kuzIla nigraMthane jaganya zruta ATha pravacana mAtAnuM ( pAMca samiti ane traNa guptinuM ) ane bakuza ane pratisevA kuzIlane utkRSTayI daza pUrvanuM zruta hoya. 44 niggaMtha - nigrantha kasAiNaM - kaSAyakuzIlane puSvAha-pUrvo dasetra- daza ukkAMsaM -utkRSTa niggaMtha kasAINaM caudasao siNAyao suyAIo | dAraM 8 // Ai tiyaM titthami, titthAtitthesu aMtatiyaM // 45 // dAraM9 // titthAtitthesu-tIrthaM ane atIrthamAM siNAyao - snAtaka suyAio zrutAtIla Aitiya-Adi trika titthama-tIrthamAM caudazao-cauda aMtatiyaM-chelA traNa. arthaH- nigranthane tathA kaSAya kuzIlane utkRSTuM zrajJAna cauda pUrvanuM hoya. snAtaka zratAtIta hoya. prathamanAM traNa tIrthamAM ane chellAM traNa tIrthAtIrthamAM. 45 vivecana :- have nigranthanA cothA bheda nigranya tathA kaSAya kuzIla nigranthane utkRSTathI cauda pUrvanuM zrutajJAna hoya. snAtaka zrutAtIta hoya kAraNa ke terame codame kevaLajJAna hoya ane chadmasthika ( eThale pahelAM cAra ) jJAna Dhale kevalI thAya. 4
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 266 ) zrI paMca nigraMthI prakaraNaM. have tIrthadAra kahe cheH- prathamanA traNa nigrantha eTale 1 pulAka, 2 bakuza ane 3 pratisevA kuzIla tIrtha hoya. ane hellA traNa kaSAya kuzIla, nigrantha ane snAtaka e vIrthe hoya ane atIrthe hoya. atIrthe tIrthakara tathA pratyeka buddha ane e be vinA bIjA tIrthe hoya. 450 niyaliMge paraliMge, gihiliMge vAvi davvau hujjA / niyaliMge ciya bhAveNa, hujja sacce pulAgAI // 46 // dA. 10 // niyaliMga- nIja liMge, | davSau - dravyathI huja-hoya svaliMge sa-sa paraliMge - anya liMge giddiliMge-gRhasyajiMge bhAveNa bhAvathI hujjA-hoya zciya-nizce pulAgAra - pulAkAdi arthaH- dravyathI svaliMge ane gRhastha liMge hoya ane bhAvadhI sarve pulAkAdi nive svaLiMge hoya. 46 vivecanaH - he navasuM kiMgadvAra kahe che:-- pulAkAdi pAMce nigrantho svaliMge eTale sAdhu veSe, anyaliMge eTale anya tIrthane veSe tathA gRhastha lage e traNe liMge dravyathI hoya. ane bhAvathI e pAMce pulAkAdi nizca svaliMge - bhAvaliMge eTale jJAna darzana cAritra rUpa nija sAdhuliMga hoya. 46 hAya niyaMTha pulAyA orAliya teya kammagazarIrA / vasA sevi vivAvi, kasAyAhAragataNUvi // 47 // // dA0 11 // uvvAvi- vaikriya paNu ahAragataNuvi-AhAraka zarIrI teya - tejasa hAya- snAtaka niyaMThA - nigraMtha bharAliyA - audayika | sarIrA zarIravALA kammama - kArmaNa arthaH- snAtaka nigrantha ane pulAka e traNa audArika,
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. mUha tathA mApAMtara. (27). tejasa ane kArmaNa zarIravALA hoya. bakuza ane pratisevA kuzI.. lane vaikriyapaNa hoya ane kaSAyAkuzIlane AhArakapaNa hoya. 47 vivecana:-have da zarIradvAra kahe cha: snAtaka nigrantha, nigrantha nigrandha ane pulAka nigranya etraNa nigranthane audArika, taijasa ane kArmaNa e praNa zarIra hoya. bakuza ane pravisevA kuzIlane vaikriya sAthe cAra zarIra paNa hoya ane kaSAya kuzIlane AhAraka zarIra sAthe pAMca sAye pAMca zarIra paNa hoya. 47 kammadharAi pulAo, sesA jammeNa kammabhUmIsu / saMharaNeNa puNa te, akammabhUmIsuvi hvijjaa||48||daa.11 kammadharAi-karmabhUmimA kammabhUmisu-karma bhuuH| te-teo pulAo-pulAka mimAM akammabhUmisuvi-a. sesA-bAkonA ha raNeNa-saMharaNayI karma bhUmimAM paNa jammeNa-janmathI puNa-vaLI havijA-hoya. . / _____ arthaH-pulAka karma bhUmimAM hoya, pAkInA janmathI karma bhUmimAM ane saMharaNathI tebho akarma bhUmimA paNa hoya. 48 . vivevanaH-have11muM kSetradvAra kahe cha:-pulAka nibandha janmathI ane vihArathI karma bhUmina hoya ane pAkInA sarve. eTale kucha kuzIla, nigrantha ane snAtaka, anmayA karma bhUmimAM hoya para devA. dikanA saMharaNayI akarma bhUmimA paNa vihare..tyAM saMharaNa kA praNa paNa nigrantha ane snAtakapaNuM hoya. 48 taiya cauttha samAsu, jammeNo sppinniiio| pulAo saMtaha bhaviNa, puNa tahaya cauttha pNcmaasusiyaa49|| taiya-bojA | ospijiio-avsH| apekSAe piMjIyAM paMcamAnu-pAMvamAmA samAsu-bhArAmAM jammeSa-janmayo saMtAmavi-samAnI | siyA-goya
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) zrI paMca nidhI prakaraNa. artha:-pulAka nigrantha janmathI avasarpiNInA trIjA ane cothA ArAmAM hoya. vaLI sattAnI apekSAe trIjA,cothA ane pAMcamAmAM paNa hoya. 49 vivecana:-have bAra muM kAladvAra kahe che. pulAka nigranthano janya avasarpiNImA trIjA ane cothA ArAmA hoya. paNa sattAnI apekSAe hovApaNA rUpe, pAMcamA ArAmAM paNa hoya. je cothA ArAmAM janamyA hoya te pAMcamo ArAmA pulAkapaNuM pAme. paNa pAMcamA ArAmA janmelA pulAka thAya nahi. 49 usappiNIi bIyA taitha cautthAsu hujja jmnno| saMtaI bhAveNa puNa taiya cautthAsu so hujjA / / 50 // usappiNoha-utsapi / cautthAsu-cothAsote NI kAlanA humja-hoya bIyA-pIjA | jammaNao-janmathI hujjA-hoya arthaH--utsarpiNInA bIjA trIjA ane cothAmAM te pulAka nigraMtha hoya ane sattAbhAve to trIjA ane cothAmAM hoya. 50 / vivecanaH-have utsarpiNI kAlanA bIjA trIjA ane cothA ArAmA pulAka nigranthano janma hoya. eTale e traNa ArAmAM janmelA pulAkapaNuM pAme ane sattAbhAve eTale pulAkapaNe varttatA to trIjA ane cothA ArAmA ja hoya. vInA ArAmAM janmelA teja ArAmA pulAkapaNuM na pAme. 50 osappiNI usappiNI vairitte jammaSeNa sNtiie| hujja cautthe kAle pulAya samaNo tahannevi // 51 // pArite-vyatirikta hujja-hoya sa maNo-zramaNa, nigrantha jammaNeNa-janmaghaDe cautthe kAle-cothA tahanavi-temaja bIjA saMtIe-sattAvaDe / bhArA samAna kALa | paNa
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUla tathA bhASAMtara. ( 269 ) arthaH- utsarpiNI ane avasarpiNI vyatirikta janmathI ane sattAyI pulAkabhramaNa temaja bIjA paga cothA ArAmAM hoya. vivecana :- have yAM utsarpiNI ane avasarpiNI eTale caDato paDato kAla nathI evA mahAvideha kSetramAM hamezAM avasarpiNI nA cothA ArA samAna kAla hoya che. tyAM janmathI ane sattAthI hamezAM pulAka nigrantha ane anya nigrantho hoya. 51 bausa kusIlAo sappaNIiM saMtIha jammaNaM ca / ticauttha paMcamAsu samAsu osappiNIi puNo // 52 // z2ammaNeNaM-janmathI osappiNIi utsa osappiNI - avasapiMNInA riNInA puNo-vaLI samAsu-ArAomAM -- saMtI - sattAthI arthaH- bakuza tathA kuzIla e ve nigrantha avasarpiNInA zrIjA cocA tathA pAMcamA ArAmAM sattA ane janmathI hoya. have utsapiMNImAM kahe che. 52 bIati cautthiyAsuM jammaNao saMtao ti turiyAsuM / niggaMthANa sigAyANaM jammaNasaMti jaha pulAe // 53 // saMti-sattA cautthiyAsu coyAmAM turiyANaM- cothA jammaNao - janmatho saMtao-sattAthI ti-trIjA niggaMthANa-nigrantha sigAyANaM snAtaka jaha - jema jammaNa-janma pulAe- pulAka artha:- (bakurA ane kuzIla utsarpiNInA) vIjA trIjA ane cothA ArAmAM janmathI ane sattAthI vIjA ane cothAmAM nigrantha ane snAtaka janma ane sattAthI pulAka samAna jANatrA. 53 vivecanaH - kuzIla ane vakuza janmathI utsarpiNI kAlanA bIjA, trIjA ane ghoyA ArAmAM hoya. ane sattAthI eTale te rUpe
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 270) bhI paMca vidhI prakaraNa. varttatA to bIjA ane cothA ArAmA hoya. have nigrantha bane snAtaka janmathI ane sattAyI pulAka samAna AgaLa jema pulAkanu varNana kayu tenA sarakhaMja jANI levU. te AvI roteH__ snAtaka ane nigrantha avasarpiNImAM janmathI trIjA ane cothA ArAmAM hoya sattAthI pAMcamA ArAmAM paNa hoya. utsarpiNImAM bIjA jIjA ane cothA ArAmAM janmathI ane sattAthI trIjA tathA cothA ArAmAM hoya-ane utsarpiNI avasarpiNI vyatirikta mahAvidehamAM hamezAM hopa. 53 saMharaNeNaM savvevi hu~ti savvemu ceva kaalesu| muttaM pulAya samaNaM evaM kAlani gvAyaM // 55 // saMharaNehAM-saMharaNathI cedha-ni evaM-e pramANe samveSi-sarve paNa kAlemulamA kAlutti-kAladvAra huti-hoya che.. mata-mUkI ne bakkhAya-vakhANyu, samvesu-sarva samaNaM-zramaNa ka yu. .. arthaH-pulAka nigrantha mUkIne bAkInA sarva nigranyo saMharaNathI nizce sarva kAlamAM (ArAmAM) hoya-ane (mahAvidehamAM teonI sattA hamezAM hogAthI) e pramANe kAladvAra kayu. 44 samaNI avagayaveyaM, parihAra pulAyamappamattaM ca / caudasapuvvI AhAragaM ca, na ya koi sNhrh||55||daa.12 samaNI-sAdhvI cAritrI AhAragaM-AhAraka. avagayaveyaM-apagata. pulAyaM-puka la bdhivaMta vedI avedI appamasaM-apramata koI-koI parIhAra-parIhAra caudasapuvI-caudapUrvI saMhara-saMhare ___ arthaH-avedI sAdhvI, parihAra cAritrI, pulAka cAritrI, apramatta sAdhu, cauda pUrvI ane AhAraka landhivaMta eTalAne koI devAdika saMhare nAhi. 55.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. (271 ) aMtima dua vajANaM, uvavAo jAhanao a sohamme / ukkoseNa so puNa, hoi pulAyarasa sahassAre // 56 // aMtimaduma-challA be | sohamme-saudharma deva / hoha-hotha bajjANaM-varjIne loke ughavAyo-upapAta, ukkosennN-utkRssttthii| pulAyassa-pulAka upaja, so-te (upapAta) sahassAre-sahastrAra jahannao-jaghanyathI puNa-vaLI / devalokamA arthaH-chellA be varjIne vAkInAno upapAta jaghanyathI saudha. mamA ane utkRSepI pulAkano saha svAre hoya che. 56. vivecana-have 13 mUM gatidvAra kahe che:-eTale nigrantha kaye kaye sthaLe upaje te kahe che:-nirgrantha ane snAtaka e ve nimranthane varjIne bAkInA pulAka, vakuza ane kuzIla e traNa nigraMtha jaghanyathI saudharma devaloka mudhI upaje. pulAka utkRSTayI sahastrAra devaloka sudhI upaje. 56. bausa paDisevayANaM tu accueNuttaresu sksaae| ajahaNNANukkose, NANuttaresu niyaMThassa // 57 // maramabakarA / aNuttaresu-anuttare / aNukkose-anutkRSTa paDisevayANaM prati. - sakasAe-kaSAya aNuttaresu-anu. sevA kuzIla kuzIlane accueNa-acyuta / ajahaNNa-ajaghanya / niyaMThassa-nigraMthane artha:-vaza ane pratisevA kuzIlanu utkRSTathI upajaq a. cyuta devaloke hoya. kaSAya kuzIlanu utkRSTayo anuttare tathA niyaM. nyanu jaghanya ane utkRSTathI anuttareja hoya (jaghanya utkRSTanathI).57 sidI siNAyagassa u ee avisahagA puNa / havijjA iMdA sAmANiya tAyattAsayA logpaalaayaa||58
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 272 ) siddhI- mokSa siNAyagasta - snAtakane ee-e nirgratho avirAhagA - avi paMca nidhI prakaraNe. noka tAya hIsayA - prAyafza rAdhaka puNa- baLI havA - hoya logapAlA-lokapAla iMdA-iMdra sAmANiya-sAmA vA-athavA artha:- snAtaka mokSeja jAya vaLI e avirAdhaka thakA iMdra, sAmAnika deva, trAyatriMza deva athavA lokapAla thAya. 58. vivecana:- chellA snAtaka mokSeja jAya, kAraNa ke terame cauda guNaThANe snAtaka hoya. ane kevalI to avazya mokSeja jAya. snAtaka sivAyanA bAkInA cAra nirgrantho avirAdhaka thakA iMdra, sAmAnika deva, trayatriMza deva athavA lokapAla thAya. e mahArdhika devo jANavA. 58. paliya puhuttaM dhovA, devaThii aMtadua vivajjANaM / ukkosA savvesiM, jA jaMmi hoi suraloe || 59 || dA0 13 paliyapuhuttaM - palyo pama pRthaktva thovA-thoDA, jaganyathA devafor - devasthiti aMtadua-chelA be vivANaM varjIne ukkosA - utkRSTathI savvesiM-sa jA- jeTaluM jaMmi jemAM hoha hoya suraloe-devalokamAM artha:- chellA bene varjIne jaghanyathI palyopama pRthakatva jagha nya sthiti hoya. utkRSTathI sarvenI je devaloke jeTalI hoya teTalI59 vivecanaH nigrantha tathA snAtaka e ve varjIne bAkInA traNa eTale pulAka vakuza tathA kuzIla devalokamAM upaje tyAM jaghanyathI palyopama pRthaktva eTale bethI nava palyopamanI sthiti jANavI. ane utkRSTathI je devalokamAM pUrve upapAta ko tenI utkRSTa sthiti lI sthiti jANavI. 59
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ mula tathA bhASAMtara ... (273) khyAtA patteamasaMkhijjA saMjamaThANA havaM tihu cunnhN| niggaMtha siNAyANaM ikkaM ciya saMjamaThANaM // 6 // pattea-pratyekane / sthAna eka-eka asaMkhijjA-asaM- havaMti-hotu ciya nizce saMjamaThANaM-saMyamasajamaThANA-saMyama- | cauNha-cArane / sthAna. ___ artha:--cArane darekane asaMkhyAtA saMyamasthAna hoya. nirgranya, ane snAtakane ekaja saMyama sthAna hoya. 60 vivecana:--have caudamuM saMyamasthAna dvAra kahe che:-pulAka, + kuza, prati sevA kuzIla ane kaSAya kuzIla e pratyekane asaMkhyAtA saMyamasthAna hoya. saMyamasthAna te adhyavasAyanI vizuddhi rUpa sthAnaka jANavA. asakhyAtA lokAkAzanA jeTalA pradeza teTalA saMyamanA adhyavasAya sthAna che. nirgranthane tathA snAtakane ekaja. saMyamasthAna. hoya kAraNake temane upazama athavA kSapaka rUpa ekaja adhyavasAya che. bIjA adhyavasAya sthAna tenA kAraNa nathI. 60 . jiggaMtha siNAyANaM, tullaM ikkaM ca saMyameThANaM / patteyamasaMkhaguNA, pulAya bausANa te 9ti // 61 // paDisevaNA kasAiNa, taheva tatto asaMkhaguNiyA yH| chaNhaMpiya patteya, cAritti ya pajjavANaMtA ||2||daa01|| NiggaMtha-nigrantha / pattaya-pratyekane | asaMkhaguNiyA-asaM siNAyANaM-smAtakane | asaMkhaguNA-asaMkhyA | khyAta guNA tulla-tulya chapi-chapane te-te / adhyavasAya) cArittiya-cAritramA huMtI-hoya che saMyame-saMjamamAM taheva-temaja -- - parajA-paryAya ThANaM-sthAna tatto-tethI | atA-anaMta guNa .
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 174 ) zrI paMca nigraMthI prakaraNe artha :- nirgrantha ane snAtakanuM paraspara tulya eTaLe ekaja saMyamasthAna hoya. tenAthI pulAka ane vakusa pratyekanA asaMkhyAtaguNA61tenAthI pratisevanA kuzala ane kapAya kuzIlanA asaM khatAta guNA. e chapanAM pratyeke cAritranA paryAyo anaMtA hoya. 62 vivecana: - nirgrantha tathA snAtakanAM saMyamasthAna sauthI thoDAM ane tulya banene sarakhaM ane ekaja saMyama sthAna hoya, tethI pulAkanigrantha tathA bakuzani graMtha e darekanA adhyavasAya sthAnA asaMkhyAta guNA, tethI pratisevanA kuzIla ane kaSAya kuzIlanAM pratyeke adhyavasAya sthAno asaMkhyAta guNA hoya. evI rIte saMpamadvAra kahUM. e chae nirganthanA pratyekanA cAritranA paryAyo anaMtA hoya che. 61-62 saTTANaM saMnigAse pulao pulayassa pajjavehiM samo / hI hio chaTTANA paraThANa kasAiNo evaM // 63 // pajja ve hiM-paryAya samo- samAna hINa-hona ahio-adhika . sadvANaM svasthAna saMnigA se - saMnikarSa pulao - pulAka pulAyassa - pulAkanA arthaH- svasthAna saMnikarSa pulAkane pulAkanA paryAyo sAthai sarakho hIna athavA adhika ema cha sthAna hoya, parasthAnamAM kaSAya kuzIlane emaja. 63 chaTThANa - svasthAna paraTThANa - parasthAna kasAiNo- kaSAyI evaM e pramANe. vivecana :- have paMnaramuM nikarSadvAra kahe che:-nikarSa eTale saMyoga. ayAM parasparanA paryAyonI vizuddhinaM hInAdhika paM. te prakAre 1vasthAna saMnikarSa. 2parasthAna saMnikarSa svasthAna saMnikarSa eTale svajAtino eka bIjA sAthe jemake pulAkanI pulAka sAthe ane parasthAna eTale bhinna jAtino jemake pulAkano kuzIla sAthai have pulAko svasthAna saMnikarSa A mamANe:- pulAkano pulAka
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUla tathA bhASAMtara. (275) sAthe sarakho paNa hoya. eTale amuka amuka paryAyo vimuddhimAM sarakhA paNa hoya. sathA hona paNa hoya. eTale ekathI vojAnA vizuddhinA paryAyo ochI vizuddhivAlA paNa hoya ane vizeSa vizuddhivALA paNa hoya. hInAdhika hoya te cha prakAre hIna hoya athavA adhika hoya te AvI rIte. hInanA cha sthAna. vRddhinAM cha sthAna. 1 saMkhyAta guNa hIna 1 saMkhyAta guNa adhika 2 asaMkhyAta guNa hIna 2 asaMkhyAta guNa adhika 3 anaMta guNa hIna. . 3 anaMta guNa adhika 4 saMkhyAta bhAga hIna 4 saMkhyAta bhAga adhika 5 asaMkhyAta bhAga hIna 5 asaMkhyAta bhAgAdhika 6 anaMta bhAga hIna 6 anaMta bhAgAdhika ema svasthAne cha sthAne paraspara hInAdhika hoya. have parasthAne kaSAya kuzIlanI apekSAe pulAka samahInAdhika emaja cha sthAne hoya. kAraNa ke pulAkanA tathA kaSAya kuzIlanA sarva jaghanya saMyama sthAnaka zaruAtathI maMDAya te asaMkhyAtA asaM. khyAtA sthAnaka sarakhA cAle mATe tyAM sudhI samavizuddhi hoya. pachI pulAka tevAja hIna pariNAme rahI jAya ane kaSAya kuzIla vizuddha pariNAme vadhato vadhato asaMkhyAtA sthAna cAle. pachI kaSAya kuzIla pratisevA kuzIla ane vakuza asaMkhyAtA sthAna sAthe cAle eTale sarakhI vizuddhie varte pachI vakuza pAchala rahe eTale vizuddhie vadhe nahi. pratisevA kuzIla ane kapAya kuzIla asaMkhyAtA sthAna sAthe cAle pachI pratisevA kuzIla rahI jAya pachI kaSAya kuzIla asaMkhyAtA sthAna cAle. pachI AgaLa ekaja utkRSTa saMyama sthAna
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) zrI paMca nipaMthI prakaraNa. nigraMyanu Ave. te mATe kaSAya kuzIla tathA pulAka chaTANavaDIo saMbhave. asatkalpanAe cha vRddhi hAni AvI rIte samajavI. vRddhi. 1 sothI hajAra saMkhyAta guNa vRddhi. 2 sothI behajAra asaMkhyAta guNa vRddhi 3 soyI dazahajAra anaMtaguNa vRddhi 4 sothI ekaso eka te anaMta bhAga vRddhi. 5 sothI ekaso pAMca te asaMkhyAta bhAga vRddhi 6 soyI ekaso daza te saMkhyAta bhAga vRddhi hAni. 1 soyI navANu te anaMta bhAga hIna. 2 sothI paMcANu te asaMkhyAna bhAga hIna 3 soyo nevu te saMkhyAta bhAga hIna 4.sothI daza te saMkhyAta guNa hIna 5 soyI pAMca te asaMkhyAta guNahIna 6 sothI eka te anaMta bhAga hIna. baThasA seviniyaMThaga nAyANaM hujjaNaMtaguNahINo / bauso saThANa sevaga kasAiNaM tullaga chaThANo // 6 // paLasA-bakuzathI huJja-hoya seSaga pratisevI. sevi-pratisevI ku. | aNaMtaguNahINo-a. kasANaM-kaSAya kuzIlathI naMta guNaNInazIlanA niyaMThaga-nigraMthabakuso-bakuza tullaga-tulya nAyANaM-snAtakathI / saTTANa-svasthAna . (chaTTANo-cha sthAna artha:-(pulAka) bakuzathI, pratisevI kuzIlathI, nigraMthathI ane snAtakathI anaMtaguNa hIna hoya. pAza svasthAna :matisevI ku.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUMha tathA bhASAMtara. (-277) zIla ane kaSAya kuzIlanI apekSAe tulya tathA cha sthAna (hInA. dhika hoya. 64. . vivecanaH-bakuzathI, pratisevI nigraMthathI tathA snAtakathI pulAka aNaMtaguNahIna vizuddhie vartatA hoya. e pramANe pulAkano parasthAna saMnikarSa jANavo. have bakuzano svasthAna tathA parasthAna saMnikarSa A pramANe:svasthAne eka vakuzathI bIjo bakuza vizuddhie sarakho paNa hoya. tathA hInAdhika hoya. te hInAdhika chaTThANa vaDIyA hoya. svasthAnanI peThe parasthAnamAM paNa pratisevI kuzIla tathA kaSAya kuzIlanI apekSAe bakuzanI vizuddhi jANavI. eTale sarakhI tathA chasthAna hInA. dhika hoya. 64. evaM sevI kasAI neo niggatha nAyagAya punno| tullA iyarANaM puNa, ahiyA te gaMtaguNieNaM // 65 // pa-e pramANe niggaMtha-nigraMtha . bIjAthI sevI-atisevA ku. nAyagA-snAtaka ahiyA-adhika zIla puNo-vaLI te-te the kasAi-kaSAya kuzIla | tullA-tulya aNaMtaguNipaNaM-arNaneso-jAgatA / IyarANaM itarathI, | taguNA ___ artha:-e pramANe pratisevA kuzIla tathA kaSAyakuzIla jA. NavA. nigrantha ane snAtaka caLI tulya jANavA ane itarathI arNataguNa adhika jANavA. 65. vivecanaH-e pramANe bakuzanI peThe pratiruvA kuzIla tathA kaSAya kuzIla jANavA. vizeSatA eTalI ke bakuza kuzIlathI adhika na hoya. tathA kapAyakuzIla paraspara cha sthAna vaDIyo hoya nigraMtha ane snAtaka paraspara tulya che. ane prathamanA cAra karatAM anaMtaguNa adhika aNaMtaguNa adhika vizuddhie vartatA hoya. 65.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ (278) zrI paMca nigraMthI prakaraNa. sakasAya pulAyANaM samA jahannau pajjavA thovaa| tehiM toNaMtaguNA ukkosA te pulAyassa // 66 // sakaSAya-kaSAya . | jahannau-jaghanyathI / agaMtaguNA- anaMtaguNa kuzIla pajjavA-paryAyo | ukkosA-utkRSTa. pulAyANaM-pulAkanA / thovA-thoDA te-te (paryAyo) samA-sarakhA / tehiMto-tethI / pulAyassa-pulAkanA arthaH kaSAyakuzIla ane pulAkanA jaghanya paryAyo thoDA che ane paraspara sarakhA che. te karatAM pulAkanA utkRSTa paryAyo anaMtaguNA che. 66. ghausa paDisevagANaM, samA jahanno thaanntgunnaa| usA sevikasAi, NukkosANaMtaguNakamasA / / 67 // paDisevagANa-pratise. tahA-tathA kasAiNa-kaSAya kuzI. ghA kuzIla aNaMtaguNA-anaMtaguNa lanA samA-sarakhA / bausA-bakuza ukkosA-utkRSTha jahannA-jaghanya sevI-prati sevA kuzAla kamaseA-anukrame artha:-bakuza ane pratisevA kuzIlanA jaghanya paryAya paraspara sarakhA. ane pulAkathI anaMtaguNA. tathA vakuza, pratisevA ku. zIla ane kapAya kuzIlanA utkRSTA paryAya anukrame anaMtaguNA. 67 : - vivecana:-vakuza nigraMtha ane pratisevA kuzIla nigraMthanA. jaghanya paryAya sarakhA che. ane pulAka karatAM aNaMtaguNa che. tethI bakuzanA utkRSTa paryAya anaMtaguNa, tethI pratisevA kuzIlanA utkRSTa anaMtaguNa tethI kaSAya kuzIlanA utkRSTa anaMtaguNa. 67 jiggaMtha siNAyANaM ajahaSNukkosayA samA huti| purimANaya gaMtaguNo nigAsadAraM gayaM eyaM // 68 // daa015||
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ mala tathA bhASAMtara. ( 179) NiggaMtha-nigraMtha | samA-sarakhA . nigAsa-nikarSa siNAyANa-snAtakanA hati-che .. dAraM-dvAra ajahaNNukkosa-ajagha.! purimANa-pUrvanAthI gayaM-gaDe nyotkRSTa / aNaMtaguNA-anaMtaguNa | eyaM-A ___ arthaH-nigraMtha ane snAtakanA ajaghanyotkRSTa sarakhA hoya. tathA pUrvanAthI anaMtaguNa hoya. A nikarpadvAra gayu. 68 vivecanaH-nigrantho ane snAtakanA paryAya sarakhA che. na jaghanya na utkRSTa eTale paraspara sarakhA che. ane pUrvenA cAre nigraMtho karatAM anaMtaguNA che. e pramANe daramuM nikarSadvAra puruM thayu. 68 maNavayakAiyajogA eeu siNAyau ajogovi daa016|| duvihu uvog| savve; (dA017) AitiyaM caukasAi. llaM // 19 // sakasAo puNa causuvi tisu dusu vA ikkahiva lohNmi| khINauvasaMtakasAo, niggaMtho vhaaygaaksaao||7|| dA0 18 // maNa-mana yoga samve-saveM | dusu-bemAM Saya-vacana yoga vA-athavA * Nane kAiyajogA-kAyayoga | hakahiM-ekamA caukasAillaM-cAra ka eeu-eomA lohaMmi-lobhamAM pAya siNAyau-snAtaka sakasAo-kaSAyaku khINa-jhINa ajogovi-ayogI. zIla. upasaMta-upazAMta paNa . puNa-ghaLI ..... kasAo-kaSAyavaMta duvihu-be prakAranA causuvi-cAremA nigraMtho-nigraMtha uvaogA-upayoga / tisu-traNamA / akasAA-akaSAya artha:-emane mana, vacana ane kAyayoga hoya, snAtaka a. yogI paNa hoya. sarva baMne prakAranA upayogavALA hoya. prathamanA traNa cAre kaSAyavaMta hoya. 69
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ (280) bhI paMca nimatho prakaraNa. vivecanaH - have soLasuM yAga dvAra kahe che. pAMce nigraMthane mana vacana ane kAyAnA etraNe yoga hoya. tera guNaThANA sudhI yoga hovAthI tathA snAtaka ayogI paNa hoya. caudame guNaThANe yogano abhAva hovAthI. have sattaramu upayoga dvAra kahe che:-pAMce nigraMtha sAkAropayoga ane nirAkAropayoga athavA jJAnopayoga ane darzanopayoga e be upayogavaMta hoya. 1 aDhAramuM kaSAya dvAra - pulAka, bakuza tathA pratisevA kuzIlane saMjvalana krodha, mAna, mAyA ane lobharUpa cAre kaSAya hoya. tathA kaSAyakuzIlane e cAre kaSAya hoya. tathA upazama zreNie krodha upazamAve thake athavA kSapaka zreNie khapAve thake RNa krodha vinA traNa kaSAya paNa hoya. mAna khapAve athavA upazamAve thake krodha ane mAna vinA be paNa hoya. tathA mAyA upazramAve athavA khapAve ekalA lobha paNa hoya. nigraMtha kSINakaSAyI athavA upazAMtakaSAyI 'hoya. tathA snAtaka akaSAyI hoya, 69-70 AitiyaM suhalesaM kasAyavaM chasuvi chaThi hAoya parama sukko, lesAio va AitiyaM-prathamanA tra zIlane chavi-chapamAM ne suhalesaM zubha lezyA chaThi -chaThImAM kasAya - kaSAya ku* | NhAoya-snAtaka niyaMTho / hujjAhi // 71 // dA0 19 // paramasuko paramazukla lesAi o-lezyAtIta hujjAhi-hoya che va- athavA artha:- prathamanA traNane zubhalezyA, kaSAya kuzIlane chae lezyA, nigraMthane chaThThI lezyA, snAtaka paramaH zukala dhyAnI athavA lezyAtIta paNa hoya. 71.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ - mUla tathA bhASAMtara. ( 281 ) vivecanaH - have ogaNIsamma legA dvAra kahe che:- pulAka, bakuza tayA pratisevA kuzIlane tejo padma ane zukala e traNa zubha lezyA hoya. kaSAya kuzIlane chae lezyA hoya. nigraMthane chaThI zukala lezyAja hoya. ane snAtakane terame guNaThANe parama zukala hoya ane caudame guNaThANe lezyAtIta hoya eTale eke lezyA na hoya. alezI hoya. 71. va vaThiyapariNAmayA kasAyaMtA / va Mta hAMgA no hIyamANabhAvA, niggaMdha siNAyayA huMtti // 71 // SaTuMta-vadhatA hAyamANa hona thatA avaThiya- avasthita pariNAmayA - pariNAmo kaSAyaMnA- kaSAya ku* zIla sudhI nohIyamANa bhAvA hIyamAna pariNAma vina nA niggaMdha nigraMtha - sama sigAyayA - snAtaka huti hoya che. arthaH- kaSAya kuzIla sudhI baghatA, ghaTatA tathA avasthita pariNAmI hoya. nigraMtha tathA snAtaka hIyamAna pariNAma vinAnA hoya. 72. vivecanaH - have vIsa pariNAmadvAra kahe che:- kaSAya kuzIla 'sudhInA eTale pulAka, bakuza, manisevA kuzIla tathA kaSAya kuzala e cAre nirgrantho baghate pariNAme paNa hoya, ghaTate pariNAme paNa hoya ane avasthita pariNAme paNa hoya. nigrantha tathA snAtaka hIyamAna pariNAme na hoya eTale baghatA pariNAme hoya athavA avasthita parinAme hoya. kAraNa ke nirgrantha paDato te kaSAya kuzIlaja hoya. 72. samayamavaThiya bhAvo jahanna iyaro u sattasamathAu / samayaMta muhuttAI sesAo Aimaca unhaM // 73 // samayaM - eka samayano iyaro - Itara (utkRSTa aviTThiyabhAvo-aba- satta sAta sthita bhASa samayAu - samayano samayaMta muhuttAI aMtarmuhUrta. sesa o bAkInA mAvo nAimacauNM-prathama nA cArane jana- jaghanyathI
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 282 ) zrI paMca nigraMthI prakaraNe. arthaH- mathamanA cArane jaghanyathI eka samayano avasthitabhAva ane itara sAta samayano bAkInA samaya ane aMtarmuhUrta 73. vivecanaH - pulAka, vakuza, pratisevA kuzIla tathA kaSAyakuzILa e cArane avasthita bhAva jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI sAvana hoya. bAkInA ve bhAva vardhamAna tathA hIyamAna jagha nyathI eka samaya anaM utkRSTa aMtarmuhUrtanA hoya. 73 niggaM dhaMtamuhuttaM duhAvi bhAvo pavadrumANo u / samayaM jahaNNavaThiya aMtamuhuttaM cauvakoso // 74 // paDhapANI pravardha nigraMtha - nigranthame aMtamuhu - antarmuhurta hA ne prakAre mAna aDDi-avasthita ana muhutta - antarmu huta ukkoso- utkRSTathI samayaM eka samaya Ayo-mAva jahaNNa-jaghanya arthaH-- nigranthane pravardhamAna banne prakAre aMtarmuhUrtanA avasthita jaghanyathI eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta 74. viSecanaH -- nigranthane vardhamAna bhAva jaghanyathI antamuhUrta ane utkRSTathI antarmuhUrta tathA avasthita bhAva jaghanyathI eka samayano ane utkRSTathI antamuhurtano 74. vhAyarasa va mANo aMtamuhutaM duhAvi pariNAmo / evaM avaThio vihu Ukkoso puvvakoDuNo // 75 // dA20 // pariNAmo pariNAmaH | ukkoso- utkRSTa evaM - e prakAre avabhiSi avasthi puruSakoDuNo-pUrva ko ta paNa dinA arthaH- snAtako vardhamAna pariNAma jaghanyathI ane utkRSTayo ema bane prakAre aMtarmuhUrtano ema avasthita pariNAma paNa utkRSTathI pUrvakoDIno // 75 // ? vhAyarasa - snAtaka mAno vardhamAna aMtamuttaM - aMtarmuhu duhAdhine prakAre. - 1
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa tathA mASAMtara. ( 283 ) vivecanaH - snAtakano vardhamAna pariNAma jaghanyathI antarmU. hUve. utkRSTathI paNa aMtarmuhUrta zailezI karaNakAle hoya. tathA abasthita pariNAma jaghanyathI antarmuhUrta AyuSya hoya ane kevala jJAna pAme tenI apekSAe ane utkRSTathI avasthita pariNAmano kALa deze. uNI pUrva koDI. eTale pUrva koTimAM kAMika oe pramANe pariNAma dvAraka 75 baMdha sattapulAo kammapayaDI Au bajAo / basA sevI sattaTha kasAI satta aha cha vA // 76 // baMbaI - bAMve sata-sAta prakRti bhAubajAo - Ayubya varjIne pulAo-pulAka kambhapaDI-karma sataTTa-sAta tathA vA-athavA arthaH- pulAka AyuSya varjIne sAta karma prakRti bAMdhe. bakuza tathA pratisevA kuzIla sAta ATha ane kaSAya kuzIla sAta ATha athavA cha bAMdhe. 76. vivecanaH - have 21 mUM baMghadvAra kahe che:- pulAka AyuSya karma sivAyanA bAkInA sAta karma bAMdhe kAraNake ene AyuSya yogya adhyavasAya sthAna nayI mATe AyuSyano baMdha na hoya. bakuza tathA kuzIla AyuSya vinA sAba tathA AyuSya sAdhe ATha paNa bAMdhe. kapAya kuzIla AyuSya sAthai ATha. AyuSya vinA sAta athavA Ayutya ane mohanIya vinA cha karma paNa bAMdhe. 76. mohAu vajjiA chau niggaMtho veyaNIyamevikkaM / hAuya sAyaveyaM baMghar3a baMdheNa rahio mAhAu-mohanIya ane / niggaMtho nigraMtha veyaNIyaM- vedanIya ATha kasAI - kaSAya kuzIla chachakarma AdhuSya. bajjiA-varjita chau cha karma eva- nice iqa-eka vA // 77 // dA021 sAyaveyaM - zAtAvedanIya baMdheNa rahio-baMdha rahita vA-athavA
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 284 ) zrI paMca nirmatho prakaraNa - artha - mohanIya ane Ayu varjIne cha. nigraMtha eka vedanIyaja vAMce nAka zAtAvedanIya bAMdhe athavA vaMdharahita hoya. 77. vivecanaH - cha no baMdha - mohanIya ane AyuSya e ve karma varjIne jANavo. nigraMthane eka vedanIya karmanoja baMdha hoya te paNa zAnA vedanIyanoja hoya. snAtakane paNa eka zAtAvedanIyanoja baMdha hoya te terame guNaThANe. codame guNaThANe to baMdha rahitaja hoya. yoganA abhAvI baMdhano abhAva hovAthI 77. veyaMti aTha cauro niggaMdhI sattamohavaJjAu / hAu ghAi vivajjo, cauro veei kammaMse // 78 // dA022 // veyaMti-vede, bhogave varjIne aTha-ATha vepara - vede kammaMse-kamIza arthaH- cAra nigraMtha ATha karma dhaMde, nigraMtha moha varjIne sAta snAtaka ghAtI varjIne cAra karma vede. 78. vivecana :- have vedadvAra kahe che:- pulAka. bakuza, tathA bane prakAranA kuzIla e cAra nigrantho AThe karma vede daza guNaThANA sudhI AThe karma to udaya hovAthI nigraMtha mohanIya vinA sAta karma bhogave. abhiArame bArame guNaThANe mohanIyano udaya nahi hovAthI snAtaka jJAnAvaraNIya darzanAvaragoya, mohanIya ane aMtarAya e cAra ghAtI karma varjIne bAkInA vedanIya, AyuSya nAma ane gotra e cAra aghAtI karma vede . e bAvIsa muM veda dvAra - karmanA udayarUpa kahAM. 78. bauro-cAra (nigraMtho) nigaMtho-nigraMtha satta-sAta mohavajjAu - moha varjIne ghAivivajjo - ghAtI beNIyAu avajjA payaDIo udIrai chau pulAo / barasA sevI sattaTha chacca sattAu vajjAo // 79 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ , mUla tathA bhAtar ( 285) sakasAo eyAu paMcayaM veyAra moha vjjaau| eva paMcaniyaMTho, duniyanAmaM ca guttaMca ||8||daa.23|| 41 veyaNIyAua-vedanIya pulAo-pulAka paMcaya-pAMca ane AyuSya Au bajjAo-A. | evaM-emaja banjA-varjIne yuSya varjIne | niyaMTho-nigraMtha pagaDIo-prakRtio sakasAu-kasAya duni-be. uIraha-udIre * kuzIla nAma-nAma karma chau-cha eyAo-A . gutaM-gotra karma ____ arthaH-pRlAka ghedanIya ane AyuSya varjIne cha.karma prakRti udIre bakusa ane pratisevA kuzIla sAta, ATha ane cha AyuSya vinA sAH kaSAya kuzIla vedanIya, AyuSya ane mohanIya varjIne pAMca e pramANe nigraMyane paNa pAMca tayA nAma ane gotra e be karmanI udIraNA hoya. 79-80 vivecana:-have 23 mUM udIraNA dvAra kahe cha:-pulAka ne vedanIya ane AyuSya varjIne cha karma prakRtinI udIraNA hoya. bakuza ane pratisevA kuzIla ne sAtakarmanI, ATha karmanI ane cha karmanI udIraNA hoya sarve karmano udaya hoya tyAre ATha, AyuSya binA sAta ane vedanIya ane AyuSya vinA cha kaSAya kuzIlane ghedanIya, AyuSya ane mohanIya e traNa karma vinA pAMca karmanI udIraNA, nigraMnyane eja pAMca karmanI udIraNA tathA bAramA guNaThANAnI aM: tamA nAma ane gotra e be karmanIja udIraNA hoya. 79-80 hAo evaM dunni udIraNAe vajjiovasohei daa023|| cahaUNa pulAyattaM, hoi kasAI avirao vA // 8 // pahAmo snAtaka / bajjio-varjIta / hoha-zeya. . evaM-emaja | upasoheI-zobhe kasAyI-kaSAya | cAUNa-sthajIne kuzola - udIraNAe-udoraNA pulAyasaM-pulAkapaNu 'avirao-aviratI
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 286 ) zrI paMca nidhI prakaraNa. arthaH- snAtakane emaja ve karmanI udIraNA athavA udIraNA barjIta zobhe pulAkapaNu jIne kaSAya kuzIla athavA aviratI thAya. 81. . . vivecanaH snAtakane paNa nAma ane gotra ebe karmanI udIraNA hoya. te terame guNaThANe hoya tathA caudame to anudIraka hoya. eTale koi karmanI udIraNA nahoya. have covIsamuM uba saMpajahanadvAra kahe che:- pulAka pulAkapaNuM tajIne kaSAyakuzIla thAya. kAraNake te sarakhA pariNAmI ke. athavA devapaNAmAM aviratipaNa thAya. 81. basatacuo sevI kasAyavaM aviraova / saDo vA sevittacuo bauso kasAya saDDI aviraovA 11 29.11 basanta- bakuzapaNAMthI cubho -caveTo sebI- pratisevA ku zIla saTToM-zrAvaka kasAyacaM kaSAyakuzala sevittacuo-pratisevAavirao-avirata kuzIlathI- veLo artha - kuzapaNu tajIne pratisevA ku zIla, kaSAya kuzIlaaviratI athavA zrAvaka yAya. pratisevA kuzIlathI cavelA vakuza, kaSAya kuzIla, zrAvaka athavA avirata thAya. 82 vivecanaH kuza nigraMtha vakuzapaNuM tajIne pratisevA kuzIla thAya athavA kaSAya kuzIla thAya avirati paNa yAya athavA zrAvaka paNa thAya tathA pratisevA kuzIla kuzIlapaNaM mUkIne vakuza thAya athavA kaSAya kuzIla yAya, zrAvaka paNa yAya athavA aviratIpaNUM paNa pAme. 82. sakasAo puNa pulAo, bauso paDisebago niyaMTho vA / so asaMjao vA havijja caDDa kasAitaM // 83 //
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 287 kasAIsa - kaSAya ku* cAu-tyajIne zILapaNu - kaSAyakuzIla kapAya kuzIlapaNAne tyajIne pulAka thAMya, athavA vakuza thAya, athavA pratisevA kuzIla athavA nigraMtha athavA zrAvaka athavA avirati thAya. 83. nigdhattaM cuo puNasa kasAyasINAyago avirao vA / vhAo caia sINAyattaMNaMtu siddho havijjanti // 84 // 5.29 niggaMthattaM - nigraMthapakaNuM siddho- siddha . NAthI. cuo-cavelo havijjatti-thAya mUla tathA bhASAMtara, asaMjao-avirati saMkasAo - kaSAyakuzIla havijja - hoya puNa-vaLI cAa-tyajIne sINAyataMbha - snAta- arthaH- nigraMtha nigraMthapaNu mUkIne vaLI kaSAya kuzIla thAya athavA snAtaka thAya athavA avirati thAya. snAtaka snAtakapaNuM mUkIne mokSe jAya, 84. vivecanaH agiArame tathA bArame guNaThANe nigraMtha hoya. temAM bAramA guNaThANAthI terame Ave tyAre snAtaka thApa tathA agi AramA guNaThANAvALA nigraMtha avazya paDe. guNaThANAnA kAlakSayathI - paDe te avazya dazame guNaThANe Ave tyAM kaSAya kuzIla kahevAya. AyuSyakSaye paDe te avazya deva thAya tyAM aviratI hoya. tathA snAtaka snAtakapa mUkIne avazya mokSeja jAya. e pramANe uvasaMpajahaNa dvAra puruM thayuM. 84. hAya niyaMTha pulAyAno uvauttA havaMti sannAsu / sesA duhAvi dumjA, (dA. 25) vhAo duhA sesahArA // 85 // (dA. 26) upayukta na hoya, A | duhAvivaMne prakAranA saktiSALA nahoya. hujA - hoya sagA - bAkInA mahArA-AhArI NhAya- snAtaka niyaMTha-nigraMtha nAsu saMjJAmAM . pulAyA-pulAka no-uvauttA havaMti - / sesA-vAkInA
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) bhI paca nigraMthI prakaraNa. artha:-snAtaka, nigraMtha ane pulAka saMjJAmA upayukta nahoya vAkInA bane prakAranA hoya. snAtaka bane prakAranA bAkInA AhArI hoya. 85. vivecanaH-have 25 muM saMjJAdvAra kahe cha:-snAtaka nigraMtha ane pulAka saMjJAne viSe upayukta na hoya. kAraNake pradhAna jJAnopayoge vartatA hovAthI AhArAdi abhilASa na hoya. vAkInA eTale bakuza tathA baMne prakAranA kuzIla bane prakAranA hoya eTaje saMjJAvAlA paNa hoya ane saMjJA vinAnA paNa hoya. __have 26 meM AhAra dvAra kahe cha:-snAtaka AhArI paNa hoya ane anAhArI paNa hoya. terame guNaThANe kevalI samuddhAta karatA zrIno cotho ane pAMcamo e praNa samaya aNahArI hoya. bAkIA hArI hoya tathA codame aNahArI hoya. snAtaka sivAyanA bAkI nA pAMca nigraMtha AhArIja hoya ka raNake aNahArI upara kahelAavasthAmAM tathA parabhava jatAM vakragatie hoya te emane nahiM hogAthI. 85 paMcaviya jahanneNaM egabhavukkosao kameNevaM / pulAyassa tiNi tinhA aThaya tinneva ikko||86||daa27 paMcaSi-pAMce paNa / kameNa-anukrame tiha-jagane jahanneNaM-jaghanyathI evaM-A pramANe aTThaya-ATha ekabhava-ekamaya pulAyasta-pulAkane tinneva-traNa ukkosao-utkRSTayA / tiNiNa-traNa / ikkoa-eka arthaH-pAMca nigraMtha jaghanyathI eka bhavamAM ane utkRSTathI anu. krame A pramANe-pulAkane traNa, vaNane, ATha, traNa ane eka. vivecanaH-have 27 muM bhavadvAra kahe . pAMca nigraMthane jagha. nyathI eka bhava hoya. eTale teja bhavamA mokSe jAya. ane utkRSThapaNe pulAkane traNa bhava. bakuza, pratisevA kuzIla tathA kaSAya kuzIla
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa tathA bhASAMtara. (29) na bhavane AMtare, nigraMtha traNa bhavane AMtare ane snAtaka ekaja rani mokSe jAya. 86 ikko a jahanneNaM, Agarisukkosao kameNevaM / pulayassa tinni tinhaM saMyaggaso dunni ikko a // 87 // kameNevaM anutra meA ikko-eka tinhaM praNane pramANe sayaggato- zata - jahaneNaM-jaghanyatha Agarisa- AkarSa ukkosao-utkRSTathI arthaH- jaghanyathI eka AkarSa hoya. utkRSTathI anukrame A pramANe:- pulAkane traNa, traNane zatapRthaktva, ve ane eka hoya. 87 vivecana :- haghe AkarSa dvAra kahe che. je avasthAmAM vartata hoya te mUkI pharIthI te avasthA pAme te AkarSa kahevAya. te AkarSa ve prakAre - 1 eka bhava AzrI 2 ghaNA bhava AzrI. prathama eka bhava AzrI AkarSa kahe che:-pAMce nigraMthane jaghanyathI ekaja AkarSa hoya. eTale ekajavAra cAritra lai mokSe jAya. have utkRSTathI A pramANe pulAne traNa AkarSa hoya. bakuza, pratisevA kuzIla tathA kaSAyakuzIla e traNane zata pRthaktva AkarSa hoya. nigrathane ve AkarSa eka bhavamAM be vakhata zreNI kare tene AzrI. ane snAtakane ekaja hoya. nANabhave AgarisA, huMti jahaNaNaM dunni paMcanhaM / ukkosao kameNaM satta havaMti pulAyamsa // 88 // krameNaM-anukrame nANabhave- nAnAbhava, ghaNA bhavanA AgarisA - AkarSo haMti hoya che. pusa- pulAkane tinni-5 -traNa jahaNaNeNa jaghanyathI dunni - be paMcaNahaM- pAMcane ukkosao-utkRSTathI pRthaktva duni-be satta-sAta havaMti - hoya che elAyassa-1 - pulAkane arthaH- nAnAbhava AzrIne pAMcene jaghanyathI be AkarSa hoya. utkRSTapaNe anukrame pulAkane sAta hoya. 88. 37
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ (190) bhI paMca nigraMthI prakaraNa. vivecanA-have nAnAbhava AzrI Akarpa kahe che:-jaghanyathI snAtaka sivAya bAkInA pAMca nigraMthane be Akarpa hoya che. eka te bhavamA ane bIjo anya bhavamAM, tathA pulAkane uskRSTathI sAta AkarSa hoya. prathama bhave va cAra tyAra pachI Agala eka bhave 1 vAra tyAra pachI eka bhavamA traNavAra ema sAta thAya. 88. sahassaggaso u tiNhaM paMca niyaMThassa hAyae nasthi / aMtamuhattaM kAlo hoi duhAvi pulAyassa ||89||daa. 28 // sahassaggaso-sahastra / niyaMThassa-nigraMthane / hoha-hoya che pRthaktva hAyapa-snAtaka ne duhAvi-baMne tiha-traNane nasthi-nathI | prakAre paMca-pAMca aMtamuhutta-antarmuhUrta / pulAyassa-pulAkane artha:-traNane sahastra pRthakatva, nigraMthane pAMca ane snAtakane nathI. pulAkane bane prakArathI aMtarmuhUrta kAla hoya. 89. vivecana:-bakuza, pratisevA kuzIla tathA kaSAya kuzIla e aNane sahastra pRthaktva AkarSa nAnA bhava AzrI hoya. eka bhavamAM navaso che tene ATha guNA karatA 7200 thAya. nigraMthane nAnA bhava AzrI pAMca AkarSa hoya. eka bhavamA be bIjA bhavamAM be ane tyAra pachI kSapaka nigraMtha thaI mokSe jAyaM. snAtakane nAnAbhava AzrI A. karSa nayI kAraNake teto teja bhavamAM mokSe jAya che. have 29 muMkAladvAra kahe che:-pulAkane jaghanyathI tathA utkR. thI antarmuhUrtano kAla jANavo. kAraNake pulAkapaNe vartatA chatA maraNa pAye nahi. 89. bausA sevI kasAI jahannao samaya miyarao koddii| samayaM hoi niyaMTho, aMtamuhattaM ca ukko so|| 10 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ muha tathA bhASAMtara. ( 291.) jahannamao-jaMghanyathI / (utkRssttpnne| / hoi-che samaya-samaya . koDI-(dezeuNI ! niyaMTho-nigraMtha iyarao-itara / pUrva ) koDI |ukoso-utkRsstt arthaH-bakuza, pratisevA kuzIla tathA kapAyakuzIla jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI pUrvakoDI, nigraMthane jaghanyathI samaya ane utkR. STapaNe aMtarmuhUrta. 90. vakuza, pratisevA kuzIla tathA kaSAyakuzIla epraNano jaghanyayI. eka samayano kAla. kAraNake e traNe cAritra lIdhA pachI eka sama. yamA maraNa pAme te apekSAe jANavo tathA utkRSTathI zaUNI parva koDo kAraNa ke cAritrano utkRSTa kAla teTalo che. nigraMyane aghanyathIM eka samayano kAraNa ke upazama zreNIe agibhArame guNaThoNe Avo eka samayamAM maraNa pAme te apekSAe ane utkRSTathI aMtarbhuhUrtanokAraNake AgAramA tathA bAramAno teTaloja kAla che. 90. NDAo aMtamuhattaM jahanao iyarao ya puvvANaM / desUNA koDI khalu, bausAI huMti savvaddhaM // 9 // pahAo-snAtaka ! puSpANa-pUrvonA usAi-bakuzAdi. aMtamuhutaM-aMtamuhurta desUNA-deze UNI / jahannao-jaghanyathI koDI-koDI huti- hoya che Iyarao-itara khalu-nidhe .. savvAbA sarva kAla arthaH-snAtaka jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTayI deze jaNI pUrvakoDI vakuzAdi sarva kAla hoya. vivecanaH-snAtaka jaghanyayI aMtarmuhUrta hoya. kAraNake aMtagar3a kevalIno teTalo kAla, jANavo. ane. utkRSTayI deze UgI pUrva koDI kAla jANavo.. kAraNake kevalI avasthAno.utkRSTapaNe teTalo. kAla che. .....havaM nAnA jIvanI apekSAe bakuzAdi eTale bakuza, prAtasevA
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMca nigraMtho prakaraNa. kuzora ane snAtaka sarva kAle hoya hai. kAraNaka mahAvidehamA savaMdA saMbhave. 91. niggathA ya pulAyA ikkaM samayaM jahanao huMti / ukkoseNa puNa te aMtamuhattaM ci ya havaMti ||92||daa029 niggayA-nigraMtha huMti-hoya cha / ciya-nimeM pulAyA-pulAka ukoseNaM-utkRSTavI -eka puNa baLI havaMti-hoya che. artha:-nigraMtha ane pulAka jayanyathI eka samaya ane utkRpRthI aMtarmuharta nithe hoya che. 92. vivaMcanaH-nigraMya ane pulAkano jaghanyayI eka samayano kAla jANavo ane ephanoja aMtarmuhUrta kAla tehane samaye vIjo pulA kapaNaM paDivarje ema eka samaye beno jaghanyathI sadbhAva hoya. utkR. pRSI te nigraMtha tathA pulAka aMtarmuhUrta hoya. phera eTalo ke ekanI sthitinA aMtarmuhUrtayI ghaNAnI sthitinuM aMtarmuhUrta moDhuM hoya. 92. aMtomuhatamesi jahannao aMtaraM tu pNcnnhN| ukkoseNa avarTa puggala pariaha desUNaM // 93 // . pasi-ema, paMcaNha-pAMcarnu pugyalapariaTTa-pu jahamao-jaghanya avaI-apArdha-ardhA / gaLaparAvarta maMtara-maMtara . mAM oTuM de sUpa-deze-UNu arthaH-e pAMcanu jaghanya aMtara aMtarmuhUrta. ane utkRSTayI dezeU[. artha pudgala parAvartana. 93, vivecana:-nave trIsameM aMtaradvAra kahe ke:-snAtaka sivAya pAkInA pAMcaveM jaghanya aMtara aMtarmuhUrtanuM. A aMtara eka jIvanI apekSAe. eka pulAka pulAkapaNuM choDIne jaghanyathI aMtarmuhartayAM pArIcI pulAkapaI pAve te eka jIva lAmI aMtara jAvaI smapAva
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUla ga mAtara. mAM kahe. ane uskRSTayI dezejaNUM arSa pudgala parAvartana jeTalaM aMtara jANavU. kAraNake samakita pAmela jIva samakita pAmyA pachI utkRSTapaNe teTaloja kAla saMsAramA rahe che. mATe anaMtA kALa cakra maLIne eka pudgala parAvartana yAya.... hAyassa aMtaraM no samayaM tu jahannau pulAyANaM / saMkhijjagavAsAI ukkosagamaMtaraM tesiN|| mahAyassa-snAtakane | bahanau-jaghanyathI / bAsAi-varSoM aMtaraM-aMtara pulAyANa-pulAkane ukkosarga-utkRSTathI no-mathI saMbijjaga-saMkhyAtA | tesi-temarnu artha:-snAtakane aMtara nayI pulAkane jaghanyathI samaya ane utkRSTayI saMkhyAtA varSanu aMtara jANavu. 94. vivevanaH-snAtakane aMtara nathI. kAraNake snAtaka avazya mokSeja jAya. ane snAtaka snAtakapaNu tajIne pharIthI snAtakayAya tyAre aMdara kahevAya te snAtakane nayI mATe aMtara nayI. have sarvApekSAe aMtara kahe cha:-pulAkane jaghanyayI eka samayanu aMtara kAraNake eka jIva pulAkapaNuM pAmyA pachI vacamAM eka samaya gayA pachI vaLI koI bIjo jIva pulAkapaNuM pAme te apekSAe jANa. ane utkRSTayI saMkhyAtA varSonuM otalaM jANavU. kAraNake eka pulAka thayA pachI koI pulAkapaNuM na pAme to teTalA varSa mudho na pAme. 94 niggaMyANaM samayaM ukkosaM aMtaraM tu chmmaasaa| sesANaM tu caunhaM no ceva ya aMtaraM asthi ||95||daa.30|| nirgavANaM-nigraMthornu chammAsA-cha mahinA / go-gayI samaya-samayarnusesANa-pAkonAva-nice kosa ukaeko pAI-garane atyika
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 294 ) zrI paMca nigraMthI prakaraNa. arthaH- nigraMthonuM jaghanya eka samayanuM ane utkRSTa cha mahi nAnuM. bAkInA cArane aMtara nathI. 95. vivecanaH - nigraMthane jaghanyathI eka samayanuM aMtara ane utkR pRthI 6 mAsanuM aMtara. bAkInA bakuza, pratisevA kuzIla, kaSAya kuzIla tathA snAtakane aMtara nathI. mahAvidehamAM sadA sattA che te mATe. e pramANe aMtaradvAra kahAM. 95. der kasAyamaraNe tinni pulAyasya huMti samugdhAyA / paMcAsevaga barase, veubviya teyagehiM saha // 96 // veNa vedanA samuda ghAta kasAya - kaSAya samu dudhAta maraNe - maraNa mamuddhAta tinni traNa Asevaga - pratisevA ku* zIla huti - hoya che samugdhAyA-samudghAta paMca-pAMca saMha sAthe arthaH- pulAkane vedanA, kapAya ane maraNa e traNa samud ghAta hoya che. pratisevA kuzIla tathA bakuzane vaikriya ane tejasa sAthai pAMca samudghAta hoya che. 96 | defore ear teyagerhi tejasa vivecanaH - pulAkane vedanA samu0 kaSAya samu0 ane maraNa samu0 etraNa samudghAta hoya. saMjalana kaSAyodayathI kaSAyasamudghAta saMbhave tathA pulAkane maraNa nathI topaNa maraNa samudaghAvano virodha nathI je mATe samudghAtathI nivartI kapAya kuzIlAdika pAmIne maraNa pAme. tathA pratisevA kuzIla ane vakuzane vaikriya ane AhAraka vadhAratAM pAMca samudghAta hoya. 96 AhAraeNaM sahiyA, kasAiNo cha nIyaMTae natthi / kevaliya samugdhAo, ikko vi ya hoi vhAyarasa // 97 // // dA. 31 //
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahAraeM- AhAraka sariyA - sAthe kasAiNo- kaSAya ku* zIlane mUla tathA bhASAMtara. cha-cha ( 295 ) 1 ke liya-kepalika samugdhAo - samudghAta iko-eka pahAyasta- snAtakane nIyaMTThapa-nigranthane natthi - nathI arthaH- kapAya kuzIlane AhAraka sAthai cha samudghAta. nigranthane samudghAta nathI. tathA snAtakane eka kevalI samudghAta hoya. 97 vivecanaH - kaSAya kuzIlane pUrve kahelI pAMca samudghAtamAM AhAraka vadhAratAMcha samudghAta hoya. eka kevalI samuddhAta na hoya. nigranthane koi paNa samudghAta na hoya. tathA snAtakane terame guNaThANe ATha samaya pramANanI kevalI samudghAta hoya. 97 loga asaMkhijjaime bhAge paMcanhaM hoi ogAho / vhAyarasa asaMkhijjA, asaMkhabhAgesu loe vA // 98 // dA. 32 jogAho - avagAhanA asaMkhabhAgesu-asaM loga- lokanA alaM khijjaime mAge - a - - saMkhyAtamA bhAge paMcaNDaM - pAMcanI DAyassa - snAtakanI khyAtamA bhAge asaMkhyAtI logassa - lokanA artha:- pAMcanI lokanA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanA, snAtakanI asaMkhyAtI athavA lokanA asaMkhyAtamA bhAganI. 98 vivecana :- have 32 avagAhanAdvAra kahe che. snAtaka sivAyanA pAMca nigranyone lokanA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanA hoya. Faran zarIrastha hoya tyAre lokane asaMkhyAtame bhAge avagAhanA hoya. vaLI kevalI samudghAtamAM daMDAdika kare asaMkhyAtamo tathA saMkhyAtamo bhAga avagAhe ane loka pUre tyAre sarva loka jeTalI jIvanI avagAhanA hoya. jIvanA pradezoM lokAkAza pradeza jeTalA DovAsI 98
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 296 ) zrI paMca nigraMthI prakaraNa. evaM caiva ya phusaNA (dA. 33) cauro bhAve khaovasa miyaMmi / hAo khAiyabhAve uvasami khaiyaMmi vi niyaMTho // 99 // // dA0 34 // evaM e pramANe ceSa-nizce phusaNA-sparzanA cauro-cAre bhAve - bhAvamAM khaovasa miyami-kSa. opama khAiyamAve- kSAyika. bhAva usami-upazamabhASa sAryami- kSAyikabhAva vi -paNa arthaH- eja pramANe sparzanA jANavI. cAra kSayopazamabhAve. snAtaka kSAyikabhAve - ane nigrantha upazama athavA kSAyikabhAvamAM. 99 vivecana :- have 33 muM sparzanAdvAra kahe che:- je pramANe avagAhanA kahI te pramANe sparzanA jANavI vizeSa eTalaM ke sparzanA aise adhika che. jeTalAne paDakhe sparze telI adhika sparzanA. have 34 muM bhAvadvAra kahe che :- pula(ka, dhakuza, pranisevA kuzIla tathA kaSAya kuzIla e cAra kSayopazama bhAve cAritramAM hoya. snAtaka kSAyika bhAve caritramAM hoya. tathA nigrantha agiArame guNaThANe upazamabhAve caritramAM hoya ane bArame guNaThANe kSAyikabhAbe hoya. 99 paDivajjati pulAyA ikkAi jAva sayapuhuttaMpi / paDivannA jar3a huMtI sahassa puhu-taMta egAI // 100 // sayapuhuttaM zatapRthaktva | huMtI - hoya paDivajaMti- paDiva. jatA pratipadhyamAna ikkAi- eka thI mAMDI jAva- sudhI jai-jA paDivannA-pratipanna sahasta-puhutaM sahasrapRthaktva artha :- pratipradyamAna pulAka ekadhI mAMDI zata pRthakatva hoya. ane pratipanna ekathI mAMDI sahasra pRthaktva hoya. 100 vivecanaH - have 35 muM parimANadvAra kahe che: pratipadyamAna Andenge
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara (27) eTale pulAkapaNAne pAmatA jaghanyathI eka samaye eka hoya ane utkRSTa paNe zata pRthaktva hoya. tathA pratipanna-pulAkapaNAmAM vartatA jaghanyathI ekathI mAMDIne utkRSTapaNe sahasra pRthaktva hoya. 100 sevi vausA pavajjatagAya ikAi jAva sayapuhattaM / paDivannagA jahannagaiyare koDIsayapahuttaM // 101 // pavajaMtagA-pratipradyaH | paDivanagA-pratipanna / iyare-itara .. mAna | pAmelA kohIsaha puhutaM-zata jAva-sudhI / jahannaga-jaghanyayo / pRthaktva koTI ____ artha:-pratisevA kuzolapaNAne tathA bakuzapaNAne pAmatA ekAdiyo mAMDI yAvat zata pRthaktva hoya. ane pratipanna te paNAne pAbhelA jaghanya tathA utkRSTathI zata pRthaktva koTi hoya.101 sakasAyA ikAi sahassapuhuttaM siyA pvjjNtaa|.. koDI sahassa puhuta ukkosajahannagapavannA // 102 // sakasAyA-kaSAya ku- sahastapuhutaM-sahasra | pavajjaMtA-pratipayamAna zIla . pRthaktva pavannA-pratipanna ikkAi-ekathI mAMDI | siyA-hoya __. arthaH kaSAya kuzIla pratipayamAna ekathI mAMDI sahastra pRthakva hoya. tathA pUrva pratipanna utkRSTa ane jaghanyapaNe hajAra koTi pRthaktva hoya. 102 paDivajjati niyaMThA ikAI jA sayaM tu bAsaha / aThasayaM khavagANaM uvasamagANaM tu cajvannA // 103 // jA-yApana sudhI / aThThasayaM-ekamo ATha ughasamagANaM-upazAmaka khavagANaM-kSapaka caupannA-copana bAsaThaM-bAsaTha / artha:-nigrantha ekathI mAMDIne 12 pratipadyamAna hoya.kSapaka 108 ane upazAmaka 54 hoya. 103 saya-so
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 198 ) zrI paMca nigraMthI prakaraNe. vivecanaH have nigranthapaNAne pAmatA jaghanyayI ekadhI mAMDA utkRSTapaNe. 162 hoya. kAraNake kSapakazreNIe eka sAthe ekaso ATha caDe ane upazama zreNi eka sAthe copana jIvo mAMDe mATe te bane maLI eka sAthe nigraMthapaNuM pAmatA 162 jIvo hoya. 103. puvvapavannA jar3a te ikkAI huMti jAva sayapuhuttaM / vhAyA upavajjaMtA, aThasayaM jAva samayaMmi // 104 // | pavajjaMtA - prattipaya. mAna samayaM mi-eka samayamAM pu. pannA-parva pati panna jaI - jo te - teo huti - hoya jAba - yAvat sudhI sayapuhuttaM zatapRtha katva / u-vaLI arthaH-- nigraMtha pUrva pratipanna hoya to ekathI mAMDI yAvat zata pRthaktva hoya. snAtaka eka samayamAM pratipadyamAna ekathI mAMDI ekaso ATha hoya. 104. puSa pavanna- pUrva prati panna siNAyA snAtaka ko Dipuhuta-koTi puvapavanna siNAyA koDi puhuttaM jahannaDa huMti / dA035 / ukkosA cevaMciya parimANAmi mesi evaM tu // 105 // ciya-nizce parimANa-parimANa Ime siM- pamanuM evaM e pramANe pRthakatva jahanna u-jaghanyathI ukkosA- utkRSTathI ceSaM - pamaja arthaH- pUrvamatipatra snAtaka jaghanyathI koTi pRthaktva hoya. utkRSTapaNe paNa emanuM eTaluMja parimANa jANavuM. 105. niggaMdha pulaya nhAyA bausA paMDisevagA kasAillA / thovA saMkhijjaguNA jahnuttaraM te viNiddiThA // 105 // // dA0 36 //
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla tathA bhASAMtara. / kuzIla niggaMtha-nigraMtha taguNA pulaya-pulAka kasAlA-kaSAya. jattaraM-yathottara, eka nahAyA-snAtaka kuzIla ekathI bausA-bakuza thovA-thoDA te-teo paDisevagA-pratisevA | saMkhijjaguNA-saMkhyA | viNidiDDA-kahyA che artha:-nigraMtha' pulAka, snAtaka, vakuza, pratisevA kuzIla ane kaSAya kuzIla thoDA ane yathottara saMkhyAtaguNA kahyA che. 106 vivecanaH-- have 36 muM alpavahutvadvAra kahe cha?--nigraMtha sothI thoDA che. utkRSTapaNe paNa ekaso vAsaTha hovAthI tethI pulAka saMkhyAta guNA kAraNake sahastra pRthakatva hoya. tethI snAtaka saMkhyAta guNA koTi pRthaktva hovAthI tethI bakuza saMkhyAtaguNA zatapRthaktva koTi hovAthI tethI pratisevA kuzIla saMkhyAta guNA (a. pUrve101. mI gAthAmA pratisevA kuzIla tathA bakuzanI saMkhyA sarakhI kahI che.) tethI kaSAyakuzIla saMkhyAtaguNA tenI saMkhyA sahastrakoTi pRthakatvanI hovAthI. 106. bhagavai paNavIsa sayayassa chaTha udhe sagassa saMgahaNI esAu niyaMThANaM raiyA bhAvattha saraNatthaM // 107 // bhagavaI-bhagavatI ! chaTha-chaTThA. niyaMThANaM-nigraMthonI sUtranA udesagassa-udezAnI | rahayA-racI paNavIsa-pacIsamA saMgahaNI-saMgrahaNI bhASattha-bhAvArtha sayayassa-zatakanA / esA-A ! saraNatya-smaraNaneathe arthaH-bhagavatI sUtranA pacIsamA bhatakanA chaThA udezAnI saMgrahaNI (dvArono samha ) nigraMthonA bhAvArthaneM smaraNa karavAne mATe racI. 107. 00000000000 paMcanigranthI samApta 00000000000
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI paMca nigraMtho prakaraNa bhaviSyanI sajhAya. // jJAna kadI navI thAya murakhane jJAna. e dezI // bhaviSyameM lakhyu hoya thAya, DAhApaNa koinu kAma na Ave / / koDa karone upAya // bhvi0|| 1 // rAjAne mana raDhaja lAgI, mRgayA ramavA jAya // sAdhu muni saMtopIAtAre, sarpa Dase zuM thAya // bhavi0 // 2 // maMgala muhurata mubha coghaTIyuM, prathama graha pujAya / / jANajosI jANatA chatAM, raMga bharI zidane raMDAya // bhvi0|| // 3 // rAmacaMdrajI jANatA chatAM, vanamAM zidane jAya // satI sItAne kalaMka Avyu tAre, rAvaNa raNagAM rolAya // bhavi // 4 // arajuna bhIma nakula sedeva, rAjA dharama kahevAya // pAMca pAMDava jANatA chatAM, dhrapati zIdane luTAya // bhvi0||5|| caMdanabAlA cauTe SecANI, rAkhyA che muLA ghera // hAthe page beDI DahakalA emane, rAkhyA cha gupta bhaMDAra // bhavi0 // 6 // satI mubhadrAne kalaMka Avyu tAre, sAsue dIdhI che Ala // jIbhyAe karI taraNu kAhayu tAre, munine kapAle TIla thA // bhavi0 // 7 // satI aMjaNAne kalaMka Avyu tAre, sAmue dIdhI che Ala // mAvApe paNa pANInA pAyu imane, kADA cha ujaDa vanavAsa // bhavi0 // 8 // hiravijaya guru sirA namI je, labdhivinaya guNa gAya // mANekavijaya guru ima bhaNe tame sAMbhalI lejo sAra / bhavi0 // 9 //
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Wwwwwww WWWWWWWWWW WWW WWWWWW www wwwwwwwwwww Wwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW Wwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwwww WWWWWW wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww W W W WWWWWWWWWW Wwww WWWWWWWWWWWwwwwwwwww w wwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwww WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW www WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW WWWWWWWWWWW wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww w wwwwwwwwwwwwww www.WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW W WWW WWW wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww Wwwwwwwwwwwwwwwwwww w ww wwwwwwwwwww Wwwwwwwwwww . www Www WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW wwwwwwwwwwwwwwwww w w Ww wwwwwwwwwww wwwwwwww WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW WWWWWWWWWW w ww. www SS WWWWWWW wwwwwwwwww WWWWWWW ww WWW WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW WWWwwwwwwww Wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww www.wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww W w www m wwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwww w w W WW Wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww W wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww WWWWWWWWWWWWWWW WwWwwWwwWw WWWWWWWWWWWW wwwwwwwwwwwwwwwwwww www w wwwwwwwwwwwwwwwwwwwww wwww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww WWWWWWWWWWWWWWwwwwwwwwwwwwwwwww. WWWWWWWWWWWWWWWWWWW Wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww WWWWWWWWWWWWW wwwwwwwwwwww w wwwwwwwww wwwwwwwww w www. WWW. WWWWWWWWW wwwwwwwwwwwwww WWW. wwwwwwwwwwwww wwwwwwwwww WINWIN WWWWWWWWWWWW WWWMWMAN WWWWWWWWWWWWW ww WWWWWWWWWW WWWWWWWWWWWW WW W