________________
૩૧૯
ટ—નીચેની બાબતમાં આ પ્રત્યય આવે છે. (૧) દર્ પહેલાં નાયા અથવા પતિ હાય ત્યારે; આ વખતે તે ૬ થાય છે. નાચાપ્ત:, પતિઘ્નઃ (૨) હૈં પહેલાં વૃત્તિ અને પાટ આવ્યા હાય ત્યારે; તૃપ્તિઘ્ન, પાટન. (૩) વાળિ, આવ્યા હાય ત્યારે પાળિધ: (૪) ના પીવું” અને શૈ પહેલાં ઉપસર્ગ ન હેાય ત્યારે સામાઃ સોમવઃ (સામ પીનાર)
૬—આ પ્રત્યય નીચેના ધાતુએ પછી આવે છે. (૧) ની પહેલાં અન્ત, અન્યન્ત, ધ્વ, ટૂર, વાર, સર્વ, અનંત, સર્વત્ર, પદ્મ, પર્ અને વિજ્ઞાચક્ આવ્યા હોય ત્યારે અને કર્તાના અર્થ નીકળતા હેાય તેા. અન્તા:, વા:, પન્નT:, કરોળ:, વિદ્મ: (વિજ્ઞાયક+મ્ ) (૨) ગની પહેલાં પુર્ અને શુ હાય ત્યારે. ટુર્ન: (૩) હેશ અને તમ પછી પ+જ્જૈન આવ્યા હોય ત્યારે; વહેરાપદ, તમોપરૂ. (૪) સપ્તમી અગર પંચમી વિભક્તિના પ્રત્યયવાળા શબ્દની સાથે નન્ આવ્યા હેાય ત્યારે, અગર તેની પહેલાં કાઈ ઉપસર્ગ આવ્યે હાય અને આખા શબ્દ નામ બને ત્યારે સરસિન, ત્રનાઃ અનુનઃ
ન—(૧) જે ધાતુને છેડે આસ્વરાય તેને (અ) લગાડાય છે. આ વખતે વચ્ચે ચ મૂકવા પડે છે. EL. તા-વાચ: (૨) ચૈતી પહેલાં અવ અગર પ્રતિ હેાય ત્યારે અવરચાય મસ, પ્રતિશ્યાય (૩) ૐ, હ્યુ, સો અને દૈની પહેલાં ઉપસર્ગ હેાય ત્યારે અત્યાચઃ અન્નાવ: (૪) જ઼િન્દ્, જિ, દ્, વ્યષ, ક્ષર્ અને મૂ ધાતુને સ્ટેઃ, ષ:, પ્રારૢ:, ન્યાયઃ, શ્વાસ:, માવ: (૫) ની અને ટુની પહેલાં ઉપસર્ગ ન હેાય ત્યારે નાયઃ (નેતા) વાવઃ (અરણ્યને અગ્નિ)
