________________
૪૭૩
પણ ખલ વિધિ મારૂં મરણ આજે ઉત્પન્ન કરે..મારાંsધીચૌચ ( સિ. કૌ. ) હું આશા રાખું છું કે હું શીખીશ. માવાને મુવીર મવાના હું આશા રાખું છું કે આપ ખાઓ. વિનામ रामभद्रः पुनरपीदं वनमलङकुर्यात् । अपिनाम तयोः कल्याणिनोभूरि વહેવાતાપત્યોતરાવવોfમમતઃ પાણિગ્રાઃ ચાર્ ! આશા છે કે તે બે કલ્યાણકારક ભૂરિવસુ અને દેવરામનાં બાળકે, માલતી અને માધવને ઇચ્છવા યોગ્ય વિવાહ થાય. સંસ્કૃતમાં મણિ તથા મહિનામ ‘હું આશા રાખું છું’ એવા અર્થમાં જ્યાં વપરાય છે ત્યાં વિધ્યર્થ આવે છે. ઉપર જણાવેલા સભવ, આશા, ઇચ્છા, પ્રાર્થના વગેરેના અર્થમાં ગૌણ વાકયમાં પણ વિધ્યર્થે આવે છે. જેમકે મુંગતિ રૂતિ તે ઇચ્છે છે કે હું ખાઉં. ઉપર આપેલાં વાકયમાં ગૌણ વાક્યો પણ છે કે જેમાં વિધ્યર્થ વપરાય છે. શરત બતાવનાર સાંકેતિક વાકયમાં તે કેવી રીતે વપરાય છે, તેનાં થોડાંક ઉદાહરણ લઈએ. આ સાંકેતિક વાક્યમાં બે અગર તેથી વધારે વાકયો પેટા વાકયો તરીકે હોય, અને એક મુખ્ય વાક્ય ઉપર બીજાં વાકય આધાર રાખતાં હોય, અને તેમાં હેતુ કે શરત બતાવવાનું પ્રયોજન હોય, ત્યારે વિધ્યર્થ વપરાય છે. ગુજરાતીમાં તે વાકયની શરૂઆત “જે થી થાય છે, અને સંસ્કૃતમાં તેને બદલે ચ અગર ચેતૃ વપરાય છે. ત્મિદયુરિમે ઢોઇ જ લુક્ય વર્મ ન જો કર્મ ન કરે, તો આ લોક નાશ પામે. ચંદ્ર પિતા વાલીદર્શ પત્તવાચદ - નામિષ્યન્વેતા જે પિતા તને આ પ્રમાણે જુએ, તે તેમનું હૃદય સ્નેહથી ભીંજાય.
આશીર્વાદાથે આશીર્વાદ આપવાને વપરાય છે. વર્ષો પૂરા વીર બાળકને જન્મ આપનારી તું થા.
