________________
૧૪
सर्वेषामिदं कर्तव्यमस्ति, नकिंचनासाध्यं कृतनिश्चयानां पुरुषाणाम् સર્વનું આ કર્તવ્ય છે, નિશ્ચયવાળા પુરુષને માટે કાંઈ પણ અસાધ્ય નથી. હેતુ અગર કારણ જ્યારે દેખાડવાનું હોય, ત્યારે હેતુવાચક શબ્દ છઠ્ઠી વિભક્તિમાં આવે છે. अल्पस्य हेतोर्बहु हातुमिच्छन्विचारमूढः प्रतिभासि मे त्वम् । અ૫ કારણને માટે બહુનો ત્યાગ કરવાનું ઈચ્છનાર તું વિચારમાં મૂઢ મને જણાય છે. કાચ તોય વિકૃત મમ સંવાદ કયા હેતુથી તું મારો સંદેશે ભૂલી ગયો? કેટલીક વખત કારણ અને હેતુ દેખાડનાર શબ્દો ત્રીજી તથા તથા પાંચમી વિભક્તિમાં પણ આવે છે. તેના નિમિત્તન-ઝારખેન -हेतुना, कस्मानिमित्तात्-कारणात्-हेतोरिदं कार्य त्वया न कृतम् । આયુષ્ય, મદ્ર, ગુજરાતું, હુઉં, હિત જેવા આશીર્વાદાત્મક શબ્દો ચોથી વિભક્તિમાં વપરાય છે. प्रजानां-प्रजाभ्यः कुशलं, हितं, भद्रं भूयात् પ્રજાનું કુશલ કલ્યાણ થાઓ. દિશાવાચક ત. જેને અને છે તેવા શબ્દો તથા ૩ર,
, , છે, પુરતંાત વગેરે શબ્દો છઠ્ઠીના યોગે આવે છે. नगरस्योत्तरतो वाटिका वर्तते aહ્ય ગ્રહ થા વટવૃક્ષો વિચરે આ ઘરની પાછળ એક વડનું ઝાડ છે. તાચા પુરતા પવિપરિતે પણ નવાળા દિશાવાચક શબ્દ છઠ્ઠી અગર બીજી વિભક્તિના યોગે આવે છે. જેમકે રિવોત્તળોટન પર્વતની ઉત્તરે ઝુંપડું છે. પૂર અને વાંતિ “નજીક’ શબ્દો છઠ્ઠી તથા પંચમીને યોગે આવે છે. તાવનાત્ દૂર ગંતિ ના નવી વતિ તપોવનથી દૂરનજીક નદી વહે છે.
