________________
રાગી જાણવો તે ઈચ્છા સંસાર સુખનો અભિલાષા મનોહ૨ ભોગોનો રાગી બની કામના ઈચ્છાવાલો તે કામી વારંવાર વિષયની ઈચ્છા શાંત ન પડવાથી તેના દુ:ખથી દુ:ખીઓ બનેલો, શરીર અને મનના દુ:ખોથી પીડાતો રહે છે. કાંટા તથા શસ્ત્રનો ઘા અથવા ગુમડું, કોઢ વગેરેથી શરીર દુઃખ ભોગવે તથા વહાલાંનો વિયોગ, અપ્રિયનો સંયોગ, અનિષ્ટનો લાભ અને ઈચ્છિતનો અલાભ તથા દારિદ્રય દુર્ભાગ્યથી મનની પીડાઓ ભોગવે છે. અને તેનાથી વારંવાર આર્તધ્યાન કરતો વારંવાર તેમાં ભમે છે એટલે કે દુ:ખના આવર્તમાં ડૂબેલો સંસારમાં ભમે છે. આ બધાનો સાર એ છે કે જે અહંકાર કરે, દીનતા કરે તે સંસારમાં ભમે છે અને જે મુનિ સુખદુઃખમાં અહંકાર-દીનતા ન કરતાં ચારિત્રને સમતા ભાવે આરાધે તે મોક્ષમાં જાય.
૨. વિયાહપણત્તિ (વ્યાખ્યા પ્રજ્ઞપ્તિ)
આ પાંચમાં અંગના વિવિધ નામ મળે છે જેમ કે સમવાયના સૂ. ૮૧ અને ૧૩૬માં અનુક્રમે વિવાહપણત્તિ અને વિવાહ અંતગડ દસા (વર્ગી૬) અને વિવાગસુય (સુય-૧ અ. ૨) માં પણત્તિ તત્વાર્થધિ (અ. ૧ સુ. ૨૦) ના ભાષ્ય પૃ-૯૦ વ્યાખ્યા પ્રજ્ઞપ્તિ અને સિદ્ધસેન ગણિકૃત ટીકા ભા. ૨ (પૃ-૬૬)માં ભગવતી અને પંચસંગ્રહ (દાર ૫, મા. ૨૫)માં ‘ભગવઈ’ અને અન્યત્ર ભગવતી વિયાહપણત્તિ. વિશેષમાં આ અંગની અભયદેવસૂરિષ્કૃત વૃત્તિ (પત્ર ૨-૩) માં વિવાહપણ્ણત્તિના દસ અર્થ અપાયા છે અને તેમ કરાતી વેળા એના વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિ, વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞાપ્તિ, વિવાહપ્રજ્ઞપ્તિ, વિવાહપ્રજ્ઞાપ્તિ, વિબાધપ્રજ્ઞપ્તિ અને વિબાધપ્રજ્ઞાપ્તિ એમ
Jain Education International 2010_03
મુનિરાજશ્રી માણેકમુનિ
૨૧
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
