________________
પ્રશ્ન વ્યાકરણ
વિષય – આસવ-દા૨માં હિંસા, અસત્ય, ચોરી, અબ્રહ્મ ને પરિગ્રહ વિષે વિસ્તારથી ઉહાપોહ કરાયો છે. આ હિંસાદિ પાંચે અક્ષતનાં ત્રીસ ત્રીસ નામો અહીં અપાયાં છે. અન્નમાં ઉપસંહારરૂપે પાંચ પદ્યો છે. સંવરદારમાં અહિંસાના સાઠ નામો અપાયાં છે. આ સાર્વભૌમ મહાવ્રત ઉપરાંત બીજાં ચાર મહાવ્રતો વિષે અહીં વિસ્તૃત હકીકત અપાઈ છે. વિશેષમાં પાંચે મહાવ્રતો પૈકી પ્રત્યેકની પાંચ પાંચ ભાવનાનું પણ નિરૂપણ છે.
વિવરણાદિ – આ દસમાં અંગ ઉપ૨ અભયદેવસૂરિએ સંસ્કૃતમાં વિવૃત્તિ રચી છે અને એનું ‘નિવૃત્તિ’ કુળનો દ્રોણસૂરિએ સંશોધન કર્યુ છે. મૂળ સહિત આ વિવૃત્તિ આળ સમિતિ તરફથી ઈ.સ. ૧૯૧૯માં પ્રસિદ્ધ થઈ છે. આ અંગ ઉપર જ્ઞાનવિમલસૂરિએ સંસ્કૃતમાં વિવરણ રચ્યું છે. એનો પ્રથમાદર્શ સુખસાગરે તરણિપુર (સુરત)માં તૈયાર કર્યો હતો. આ વિવરણ મૂળ સહિત બે ખણ્ડમાં ‘મુક્તિવિજ્યજી જૈન ગ્રંથમાલા'માં ગ્રંથાક ૭ અને ૯ તરીકે વિ. સં. ૧૯૯૩ અને વિ. સં. ૧૯૯૫માં અનુક્રમે પ્રસિદ્ધ થયું છે. આસવ-દાર પૂરતો વિભાગ ગુજરાતી અનુવાદ સહિત નગીનદાસ નેમચંદ શાહ તરફથી વિ. સં. ૧૯૯૮માં પ્રસિદ્ધ થયો છે. એના અંતમાં એમાં જ્ઞાનવિમલસૂરિષ્કૃત વિવરણનો લાભ લેવાયાનો ઉલ્લેખ છે.
આ આગમ શાસ્ત્રમાં એક શ્રુત સ્કંધ છે. એનાં ૧૦ અધ્યયન છે. પહેલા પાંચ અધ્યયનોમાં ક્રમશ : હિંસા, અસત્ય, ચોરી, અબ્રહ્મ, પરિગ્રહ આ પાંચ આશ્રયોનું વર્ણન છે. બીજા પાંચ અધ્યયનોમાં અહિંસાદિ સંવરોનું ધર્મનું વર્ણન છે.
પહેલા અધ્યયનમાં હિંસાનું સ્વરૂપ, હિંસાના ૩૦ નામ, હિંસા કરવાનાં કારણો, હિંસાનું ફળ અને હિંસા કરનારા જીવોનું સ્વરૂપ આ મુદ્દાઓ દ્વારા વિશદ વર્ણન કર્યું છે. એવુ જ પછીના અધ્યયનોમાં અસત્ય,
Jain Education International 2010_03
૩૫
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
