________________
૧૬
ભાવનાબાધ નગર, ગ્રામ, અંતઃપુર અને ચતુષ્પાદની મારે કંઈ ન્યૂનતા નથી, મનુષ્ય સંબંધી સઘળા પ્રકારના ભેગ મને પ્રાપ્ત છે અનુચરે મારી આજ્ઞાને રૂડી રીતે આરાધે છે, પાંચ પ્રકારની સંપત્તિ મારે ઘેર છે; સર્વ મનવાંછિત વસ્તુઓ મારી સમીપે રહે છે. આ હું જાજ્વલ્યમાન છતાં અનાથ કેમ હાઉં? રખે હે ભગવન્! તમે મૃષા બેલતા .” મુનિએ કહ્યું : “હે રાજા! મારા કહેલા અર્થની ઉપપત્તિને તું બરાબર સમયે નથી. તે પોતે અનાથ છે, પરંતુ તે સંબંધી તારી અજ્ઞતા છે. હવે હું કહું છું તે અવ્યગ્ર અને સાવધાન ચિત્ત કરીને તું સાંભળ, સાંભળીને પછી તારી શંકાને સત્યાસત્ય નિર્ણય કરજે. મેં પિતે જે અનાથપણાથી મુનિત્વ અંગીકૃત કર્યું છે તે હું પ્રથમ તને કહું છું.
કૌશાંબી નામે અતિ જીર્ણ અને વિવિધ પ્રકારના ભેદની ઉપજાવનારી એક સુંદર નગરી છે. ત્યાં રિદ્ધિથી પરિપૂર્ણ ધનસંચય નામને મારે પિતા રહેતું હતું. પ્રથમ યૌવનવયને વિષે હે મહારાજા ! અતુલ્ય અને ઉપમારહિત મારી આંખને વિષે વેદના ઉત્પન્ન થઈ. દુખપ્રદ દાહજવર આખે શરીરે પ્રવર્તમાન થયે. શસ્ત્રથી પણ અતિશય તીક્ષણ તે રેગ ઘેરીની પિઠે મારા પર કપાયમાન થયે. મારું મસ્તક તે આંખની અસહ્ય વેદનાથી દુખવા લાગ્યું. ઇદ્રના વજાના પ્રહાર સરખી, બીજાને પણ રૌદ્ર ભય ઉપજાવનારી, એવી તે અત્યંત પરમ દારુણ વેદનાથી હું બહુ શેકાર્ત હતે. શારીરિક વિદ્યાના નિપુણ, અનન્ય મંત્રમૂળીના સુજ્ઞ વૈદરાજે મારી તે વેદનાને નાશ કરવાને માટે આવ્યા અનેક પ્રકારના ઔષધોપચાર કર્યા પણ તે વૃથા ગયા. એ મહાનિપુણ ગણાતા વૈદરાજે
