________________
૧૯૪
સાક્ષમાળા
જઈને પોતાનાં કુટુંબને મળ્યા. તે બધાંએ મળીને પૂછ્યું કે તું કયાં હતા ? ભીલે કહ્યું, બહુ સુખમાં. ત્યાં મેં બહુ વખાણવા લાયક વસ્તુઓ જોઇ.
કુટુંબીઓ—પણ તે કેવી ? તે તે અમને કહે.
ભીલ—શું કહું, અહીં એવી એ વસ્તુ જ નથી. કુટુંબીઓ—એમ હોય કે ? આ શંખલાં, છીપ, કોડાં કેવાં મજાનાં પડ્યાં છે! ત્યાં કાઈ એવી જોવા ‘ લાયક વસ્તુ હતી ?
ભીલ—નહીં, નહીં ભાઈ, એવી ચીજ તા અહીં એક નથી. એના સામા ભાગની કે હારમા ભાગની પણ મનહર ચીજ અહીં નથી.
કુટુંબીઓ—ત્યારે તે તું ખેલ્યા વિના બેઠો રહે, તને ભ્રમણા થઈ છે; આથી તે પછી સારું શું હશે ?
હે ગૌતમ ! જેમ એ ભીલ રાજવૈભવસુખ લાગવી આવ્યો હતેા તેમજ જાણતા હતા; છતાં ઉપમા યોગ્ય વસ્તુ નહીં મળવાથી તે કંઈ કહી શકતા નહાતા, તેમ અનુપમેય મેાક્ષને, સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપમય નિર્વિકારી મેાક્ષનાં સુખના અસંખ્યાતમા ભાગને પણ યાગ્ય ઉપમેય નહીં મળવાથી હું તને કહી શકતા નથી.
માક્ષના સ્વરૂપ વિષે શંકા કરનારા તે કુતર્કવાદી છે; એએને ક્ષણિક સુખસંબંધી વિચાર આડે સત્સુખના વિચાર નથી. કોઈ આત્મિકજ્ઞાનહીન એમ પણ કહે છે કે, આથી કાઈ વિશેષ સુખનું સાધન ત્યાં રહ્યું નહીં એટલે અનંત અવ્યાબાધ સુખ કહી દે છે. આ એનું કથન વિવેકી નથી.
