________________
૨૦૦
સાતમાળા
માર્ગના જે વીતરાગપ્રણીત તત્ત્વમેધ તેનું ખીજ અંતઃકરણમાં ઊગી નીકળશે. તે અનેક પ્રકારનાં શાસ્રાવલેાકનથી, પ્રશ્નોત્તરથી, વિચારથી અને સત્પુરુષના સમાગમથી પોષણ પામીને વૃદ્ધિ થઈ વૃક્ષરૂપે થશે. નિરા અને આત્મપ્રકાશરૂપ પછી તે વૃક્ષ ફળ આપશે.
શ્રવણુ, મનન અને નિર્દિધ્યાસનના પ્રકારા વેદાંતવાદીઓએ બતાવ્યા છે; પણ જેવા આ ધર્મધ્યાનના પૃથક્ પૃથક્ સાળ ભેદ કહ્યા છે તેવા તત્ત્વપૂર્વક ભેદ કોઈ સ્થળે નથી, એ અપૂર્વ છે. એમાંથી શાસ્ત્રને શ્રવણુ કરવાના, મનન કરવાના, વિચારવાના, અન્યને મેધ કરવાના, શંકા, કંખા ટાળવાના, ધર્મકથા કરવાના, એકત્વ વિચારવાને, અનિત્યતા વિચારવાના, અશરણતા વિચારવાના, વૈરાગ્ય પામવાના, સંસારનાં અનંત દુ:ખ મનન કરવાના અને વીતરાગ ભગવંતની આજ્ઞા વડે કરીને આખા લેાકાલેાકના વિચાર કરવાના અપૂર્વ ઉત્સાહ મળે છે. ભેદે ભેદે કરીને એના પાછા અનેક ભાવ સમજાવ્યા છે.
એમાંના કેટલાક ભાવ સમજવાથી તપ, શાંતિ, ક્ષમા, દયા, વૈરાગ્ય અને જ્ઞાનને બહુ બહુ ઉદય થશે.
તમે કદાપિ એ સાળ ભેદનું પઠન કરી ગયા હશે। તાપણ ફરી ફરી તેનું પરાવર્તન કરજો.
શિક્ષાપાઠ ૭૭. જ્ઞાન સબંધી એ ખેલ—ભાગ ૧
જે વડે વસ્તુનું સ્વરૂપ જાણીએ તે જ્ઞાન. જ્ઞાન શબ્દના આ અર્થ છે. હવે યથામતિ વિચારવાનું છે કે એ જ્ઞાનની
