________________
૨૦૬
સાક્ષમાળા
એટલે શમ, ક્રમ, બ્રહ્મચર્યોંકિ અન્ય સાધના છે. એ, સાધના પ્રાપ્ત કરવાની વાટ કહીએ તેપણ ચાલે.
૬. એ જ્ઞાનના ઉપયાગ કે પરિણામના ઉત્તરના આશય ઉપર આવી ગયા છે; પણ કાળભેદે કંઈ કહેવાનું છે; અને તે એટલું જ કે દિવસમાં બે ઘડીને વખત પણ નિયમિત રાખીને જિનેશ્વર ભગવાનના કહેલા તત્ત્વમેધની પર્યટના કરી. વીતરાગના એક સૈદ્ધાંતિક શબ્દ પરથી જ્ઞાનાવરણીયના બહુ ક્ષયાપશમ થશે એમ હું વિવેકથી કહું છું.
શિક્ષાપાઠ ૮૧. પચમકાળ
કાળચક્રના વિચાર। અવશ્ય કરીને જાણવા ચેગ્ય છે. જિનેશ્વરે એ કાળચક્રના બે ભેદ કહ્યા છે. ૧. ઉત્સર્પિણી, ૨. અવસર્પિણી. એકેકા ભેદના છ છ આરા છે. આધુનિક વર્તન કરી રહેલેા આરા પંચમકાળ કહેવાય છે અને તે અવસર્પણી કાળના પાંચમે આરે છે. અવસિપણી એટલે ઊતરતા કાળ; એ ઊતરતા કાળના પાંચમા આરામાં કેવું વર્તન આ ભરતક્ષેત્રે થવું જોઈએ તેને માટે સત્પુરુષાએ કેટલાક વિચારા જણાવ્યા છે; તે અવશ્ય જાણવા જેવા છે.
એઓ પંચમકાળનું સ્વરૂપ મુખ્ય આ ભાવમાં કહે છે. નિગ્રંથ પ્રવચન પરથી મનષ્યાની શ્રદ્ધા ક્ષીણ થતી જશે. ધર્મનાં મૂળતત્ત્વામાં મતમતાંતર વધશે. પાખંડી અને પ્રપંચી મતાનું મંડન થશે. જનસમૂહની રુચિ અધર્મ ભણી વળશે. સત્ય, દયા હળવે હળવે પરાભવ પામશે. મેહાર્દિક દોષાની વૃદ્ધિ થતી જશે. દંભી અને પાષિષ્ઠ ગુરુએ
