________________
મેક્ષમાળા
૨૨૧ ઉજજવળ આત્મિક શક્તિ, ગુરુગમ્યતા અને વૈરાગ્ય જોઈએ છે, જ્યાં સુધી તેમ નથી ત્યાં સુધી લબ્ધિ વિષે શંકા રહે ખરી, પણ હું ધારું છું કે આ વેળા એ સંબંધી કહેલા બે બેલ નિરર્થક નહીં જાય. તે એ કે જેમ આ યાજના નાસ્તિ અસ્તિ પર જ જોઈ, તેમ એમાં પણ બહુ સૂક્ષમ વિચાર કરવાના છે. દેહે દેહની પૃથફ પૃથફ ઉત્પત્તિ,
ચ્યવન, વિશ્રામ, ગર્ભાધાન, પર્યાતિ, ઇદ્રિય, સત્તા, જ્ઞાન, સંજ્ઞા, આયુષ્ય, વિષય ઈત્યાદિ અનેક કર્મપ્રકૃતિ પ્રત્યેક ભેદે લેતાં જે વિચારે એ લબ્ધિથી નીકળે તે અપૂર્વ છે.
જ્યાં સુધી લક્ષ પહોંચે ત્યાં સુધી સઘળા વિચાર કરે છે, પરંતુ દ્રવ્યાર્થિક, ભાવાર્થિક નયે આખી સૃષ્ટિનું જ્ઞાન એ ત્રણ શબ્દોમાં રહ્યું છે તેને વિચાર કઈ જ કરે છે; તે સદ્ગુરુમુખની પવિત્ર લબ્ધિરૂપે જ્યારે આવે ત્યારે દ્વાદશાંગી જ્ઞાન શા માટે ન થાય? જગત એમ કહેતાં જેમ મનુષ્ય એક ઘર, એક વાસ, એક ગામ, એક શહેર, એક દેશ, એક ખંડ, એક પૃથ્વી એ સઘળું મૂકી દઈ અસંખ્યાત દ્વીપ સમુદ્રયુક્તાદિકથી ભરપૂર વસ્તુ એકદમ કેમ સમજી જાય છે? એનું કારણ માત્ર એટલું જ કે તે એ શબ્દની બહોળતાને સમક્યું છે, કિંવા લક્ષની અમુક બહોળતાને સમક્યું છેજેથી જગત એમ કહેતાં એવડે મેટો મર્મ સમજી શકે છે, તેમજ આજુ અને સરળ સત્પાત્ર શિષ્ય નિગ્રંથ ગુરુથી એ ત્રણ શબ્દની ગમ્યતા લઈ દ્વાદશાંગી જ્ઞાન પામતા હતા. અને તે લબ્ધિ અલ્પજ્ઞતાથી વિવેકે જેમાં ક્લેશરૂપ પણ નથી.
