________________
સાલમાળા
૨૫
નહીં કરે. જૈનમતપ્રવર્તકાએ મને કંઈ ભૂરશી દક્ષણા આપી નથી; તેમ એ મારા કંઈ કુટુંબપરિવારી પણ નથી કે એ માટે પક્ષપાતે હું કંઈ પણ તમને કહું. તેમજ અન્યમતપ્રવર્તક પ્રતિ મારે કંઈ વૈરબુદ્ધિ નથી કે મિથ્યા એનું ખંડન કરું. બન્નેમાં હું તે સંમતિ મધ્યસ્થરૂપ છું. બહુ બહુ મનનથી અને મારી મતિ જ્યાં સુધી પહેાંચી ત્યાં સુધીના વિચારથી હું વિનયથી એમ કહું છું કે, પ્રિય ભવ્યો। જૈન જેવું એ પૂર્ણ અને પવિત્ર દર્શન નથી; વીતરાગ જેવા એ દેવ નથી, તરીને અનંત દુ:ખથી પાર પામવું હેાય તે એ સર્વજ્ઞ દર્શનરૂપ કલ્પવૃક્ષને સેવા
શિક્ષાપાઠ ૯૫. તત્ત્વાવમાધ—ભાગ ૧૪
જૈન એ એટલી બધી સૂક્ષ્મ વિચારસંકળનાથી ભરેલું દર્શન છે કે જેમાં પ્રવેશ કરતાં પણ બહુ વખત જોઈએ. ઉપર ઉપરથી કે કોઈ પ્રતિપક્ષીના કહેવાથી અમુક વસ્તુ સંબંધી અભિપ્રાય બાંધવા કે આપવા એ વિવેકીનું કર્તવ્ય નથી. એક તળાવ સંપૂર્ણ ભર્યું હાય; તેનું જળ ઉપરથી સમાન લાગે છે; પણ જેમ જેમ આગળ ચાલીએ છીએ તેમ તેમ વધારે વધારે ઊંડાપણું આવતું જાય છે; છતાં ઉપર તા જળ સપાટ જ રહે છે; તેમ જગતના સઘળા ધર્મમતા એક તળાવરૂપ છે. તેને ઉપરથી સામાન્ય સપાટી જોઈને સરખા કહી દેવા એ ઉચિત નથી. એમ કહેનારા તત્ત્વને પામેલા પણ નથી. જૈનના અકા પવિત્ર સિદ્ધાંત પર વિચાર કરતાં આયુષ્ય પૂર્ણ થાય, તાપણુ પાર પામીએ નહીં તેમ રહ્યું છે. બાકીના સઘળા ધર્મમતાના વિચાર
૧૫
