________________
મોક્ષમાળા
પણ અળગી રહેતી નહોતી એવી તે સ્ત્રી પણ મારા રોગને ટાળી ન શકી, એ જ હે મહારાજા! મારું અનાથપણું હતું. એમ કેઈના પ્રેમથી, કોઈના ઔષધથી, કોઈના વિલાપથી કે કોઈના પરિશ્રમથી એ રેગ ઉપશમ્યું નહીં. એ વેળા પુનઃ પુનઃ મેં અસહ્ય વેદના ભેગવી. પછી હું પ્રપંચી સંસારથી ખેદ પામ્યું. એક વાર જે આ મહા વિડંબનામય વેદનાથી મુક્ત થઉં તે ખંતી, દંતી અને નિરારંભી પ્રત્રજ્યાને ધારણ કરું, એમ ચિંતવીને શયન કરી ગયે. જ્યારે રાત્રિ અતિક્રમી ગઈ ત્યારે હે મહારાજા ! મારી તે વેદના ક્ષય થઈ ગઈ અને હું નીરોગી થયે. માત, તાત, સ્વજન, બંધવાદિકને પૂછીને પ્રભાતે મેં મહા ક્ષમાવંત, ઈદ્રિયને નિગ્રહ કરવાવાળું, આરંભોપાધિથી રહિત એવું અણગારત્વ ધારણ કર્યું.
શિક્ષાપાઠ ૭. અનાથી મુનિ–ભાગ ૩
શ્રેણિક રાજા! ત્યાર પછી હું આત્મા પરાત્માને નાથ થયે. હવે હું સર્વ પ્રકારના જીવને નાથે છું. તું જે શંકા પામ્યું હતું તે હવે ટળી ગઈ હશે. એમ આખું જગત ચક્રવતી પર્યંત અશરણ અને અનાથ છે. જ્યાં ઉપાધિ છે ત્યાં અનાથતા છે, માટે હું કહું છું તે કથન તું મનન કરી જજે. નિશ્ચય માનજે કે, આપણે આત્મા જ દુઃખની ભરેલી વૈતરણને કરનાર છે. આપણે આત્મા જ ક્રૂર શાલ્મલિ વૃક્ષનાં દુઃખને ઉપજાવનાર છે. આપણે આત્મા જ વાંછિત વસ્તુરૂપી દૂધની દેવાવાળી કામધેનુ ગાયનાં સુખને ઉપજાવનાર છે, આપણે આત્મા જ નંદનવનની પેઠે
