________________
૧૧૨
મેક્ષમાળા ઉપાર્જન કરે છે, પરંતુ જે તેને મર્મ પામ્યા હોય તે એથી એ સુખ, આનંદ, વિવેક અને પરિણામે મહદ્દભૂત ફળ પામે છે. અભણ પુરુષ સુંદર અક્ષર અને તાણેલા મિથ્યા લીટા એ બેના ભેદને જેટલું જાણે છે, તેટલું જ મુખપાઠી અન્ય ગ્રંથ-વિચાર અને નિગ્રંથ-પ્રવચનને ભેદરૂપ માને છે, કારણ તેણે અર્થપૂર્વક નિગ્રંથ વચનામૃત ધાર્યા નથી, તેમ તે પર યથાર્થ તત્વવિચાર કર્યો નથી. યદિ તત્વવિચાર કરવામાં સમર્થ બુદ્ધિપ્રભાવ જોઈએ છે, તેપણ કંઈ વિચાર કરી શકે, પથ્થર પીગળે નહીં તે પણ પાણીથી પલળે તેમ જ જે વચનામૃતે મુખપાઠ કર્યા હોય તે અર્થ સહિત હોય તે બહુ ઉપયોગી થઈ પડે નહીં તે પિપટવાળું રામનામ. પિપટને કોઈ પરિચયે રામનામ કહેતાં શીખવાડે, પરંતુ પિપટની બલા જાણે કે રામ તે દાડમ કે દ્રાક્ષ. સામાન્યાર્થ સમજ્યા વગર એવું થાય છે. કચ્છી વેનું દ્રષ્ટાંત એક કહેવાય છે તે કંઈક હાસ્યયુક્ત છે ખરું, પરંતુ એમાંથી ઉત્તમ શિક્ષા મળી શકે તેમ છે, એટલે અહીં કહી જઉં છું. કચ્છના કેઈ ગામમાં શ્રાવક ધર્મ પાળતા રાયશી, દેવશી અને ખેતશી એમ ત્રણ નામધારી ઓશવાળ રહેતા હતા. નિયમિત રીતે તેઓ સંધ્યાકાળે, અને પઢિયે પ્રતિક્રમણ કરતા હતા. પરેઢિયે રાયશી અને સંધ્યાકાળે દેવશી પ્રતિક્રમણ કરાવતા હતા. રાત્રિ સંબંધી પ્રતિક્રમણ રાયશી કરાવતે અને સંબંધે રાયશી પડિકમણું ઠાર્યામિ', એમ તેને બેલાવવું પડતું તેમજ દેવશીને “દેવસી પડિકમણું ડાયંમિ', એમ સંબંધ હેવાથી બેલાવવું પડતું. ગાનુયેગે ઘણુના આગ્રહથી એક દિવસ સંધ્યાકાળે ખેતશીને બોલાવવા બેસાર્યો.
