________________
સાક્ષમાળા
શિક્ષાપાઠ ૪૩, અનુપમ ક્ષમા
ક્ષમા એ અંતર્શત્રુ જીતવામાં ખડ્ગ છે. પવિત્ર આચારની રક્ષા કરવામાં ખખ્ખર છે. શુદ્ધભાવે અસહ્ય દુઃખમાં સમપરિણામથી ક્ષમા રાખનાર મનુષ્ય ભવસાગર તરી જાય છે.
૧૪૧
કૃષ્ણ વાસુદેવના ગજસુકુમાર નામના નાના ભાઈ ખાર વર્ષની વયે ભગવાન મહાસરૂપવાન, સુકુમાર માત્ર નેમિનાથની પાસેથી સંસારત્યાગી થઈ સ્મશાનમાં ‘ ઉગ્ર ધ્યાનમાં રહ્યા હતા; ત્યારે તેએ એક અદ્ભુત ક્ષમામય ચરિત્રથી મહાસિદ્ધિને પામી ગયા, તે અહીં કહું છું.
સામલ નામના બ્રાહ્મણની સુરૂપવર્ણસંપન્ન પુત્રી વેરે ગજસુકુમારનું સગપણ કર્યું હતું. પરંતુ લગ્ન થયા પહેલાં ગજસુકુમાર તે સંસાર ત્યાગી ગયા. આથી પોતાની પુત્રીનું સુખ જવાના દ્વેષથી તે સામલ બ્રાહ્મણને ભયંકર ક્રોધ વ્યાખ્યા. ગજસુકુમારના શેાધ કરતા કરતા એ સ્મશાનમાં જ્યાં મહામુનિ ગજસુકુમાર એકાગ્ર વિશુદ્ધ ભાવથી કાર્યાત્સર્ગમાં છે, ત્યાં આવી પહોંચ્યા. કોમળ ગજસુકુમારના માથા પર ચીકણી માટીની વાડ કરી અને અંદર ધખધખતા અંગારા ભર્યા, ધન પૂર્યું એટલે મહાતાપ થયા. એથી ગજસુકુમારના કમળ દેહ બળવા માંડ્યો એટલે તે સેામલ જતા રહ્યો. એ વેળા ગજસુકુમારના અસહ્ય દુઃખમાં કહેવું પણ શું હાય ? પરંતુ ત્યારે તે સમભાવ પરિણામમાં રહ્યા. કિંચિત્ ક્રોધ કે દ્વેષ એના હૃદયમાં જન્મ પામ્યા નહીં. પેાતાના આત્માને સ્થિતિસ્થાપક કરીને આપ દ્વીધા કે જો ! તું એની પુત્રીને પરણ્યા હાત તા એ કન્યાદાનમાં તને
