________________
૧૪૪
મોક્ષમાળા તે ત્રિશલાતનયે મન ચિંતવી, જ્ઞાન, વિવેક, વિચાર વધારું; નિત્ય વિશેધ કરી નવ તત્વને, ઉત્તમ બેધ અનેક ઉચ્ચારું. સંશયબીજ ઊગે નહીં અંદર, જે જિનનાં કથને અવધારું; રાજ્ય, સદા મુજ એ જ મનેરથ, ધાર, થશે અપવર્ગઉતારુ. ૨
શિક્ષાપાઠ ૪૬. કપિલમુનિ-ભાગ ૧
કૌશાંબી નામની એક નગરી હતી. ત્યાંના રાજદરબારમાં રાજ્યનાં આભૂષણરૂપ કાશ્યપ નામને એક શાસ્ત્રી રહેતું હતું. એની સ્ત્રીનું નામ શ્રીદેવી હતું. તેના ઉદરથી કપિલ નામને એક પુત્ર જન્મ્ય હતું. તે પંદર વર્ષને થયે ત્યારે તેના પિતા પરધામ ગયા. કપિલ લાડપાલમાં ઊછરેલું હોવાથી વિશેષ વિદ્વત્તા પાસે નહોતે, તેથી તેના પિતાની જગે કોઈ બીજા વિદ્વાનને મળી. કાશ્યપશાસ્ત્રી જે પંજ કમાઈ ગયા હતા તે કમાવામાં અશક્ત એવા કપિલે ખાઈને પૂરી કરી. શ્રીદેવી એક દિવસ ઘરના બારણામાં ઊભી હતી, ત્યાં બે ચાર નેકરે સહિત પિતાના પતિની શાસ્ત્રીય પદવી પામેલે વિદ્વાન જાતે તેના જોવામાં આવ્યો. ઘણા માનથી જતા આ શાસ્ત્રીને જઈને શ્રીદેવીને પિતાની પૂર્વસ્થિતિનું સ્મરણ થઈ આવ્યું.
જ્યારે મારા પતિ આ પદવી પર હતા ત્યારે હું કેવું સુખ ભગવતી હતી! એ મારું સુખ તે ગયું પરંતુ મારે પુત્ર પણ પૂરું ભયે નહીં. એમ વિચારમાં ડોલતાં ડેલતાં એની આંખમાંથી દડદડ આંસુ ખરવા મંડ્યાં. એવામાં ફરતે ફરતા કપિલ ત્યાં આવી પહોંચ્યું. શ્રીદેવીને
