________________
સાક્ષમાળા
સર્વજ્ઞ અને સર્વદેશી હતા. કાળભેદ છે તાપણુ એ વાત સૈદ્ધાંતિક જણાય છે. દયા, બ્રહ્મચર્ય, શીલ, વિવેક, વૈરાગ્ય, જ્ઞાન, ક્રિયાદિ એના જેવાં પૂર્ણ એએ વર્ણવ્યાં નથી. તેની સાથે શુદ્ધ આત્મજ્ઞાન, તેની કોટિએ, જીવનાં ચ્યવન, જન્મ, ગતિ, વિગતિ, યાનિદ્વાર, પ્રદેશ, કાળ, તેનાં સ્વરૂપ એ વિષે એવા સૂક્ષ્મ ખાધ છે કે જે વડે તેની સર્વજ્ઞતાની નિઃશંકતા થાય. કાળભેદે પરંપરાસ્રાયથી કેવળજ્ઞાનાદિ જ્ઞાને જોવામાં નથી આવતાં છતાં જે જે જિનેશ્વરનાં રહેલાં સૈદ્ધાંતિક વચના છે તે અખંડ છે. તેઓના કેટલાક સિદ્ધાંતા એવા સૂક્ષ્મ છે કે, જે એકેક વિચારતાં આખી જિંદગી વહી જાય તેવું છે. આગળ પર કેટલુંક એ સંબંધી કહેવાનું છે.
૧૭૦
જિનેશ્વરનાં કહેલાં ધર્મતત્ત્વથી કાર્ય પણ પ્રાણીને લેશ ખેદ ઉત્પન્ન થતા નથી. સર્વ આત્માની રક્ષા અને સર્વાત્મશક્તિને પ્રકાશ એમાં રહ્યો છે. એ ભેદે વાંચવાથી, સમજવાથી અને તે પર અતિ અતિ સૂક્ષ્મ વિચાર કરવાથી આત્મશક્તિ પ્રકાશ પામી જૈનદર્શનની સર્વજ્ઞતાની, સર્વોત્કૃષ્ટપણાની હા કહેવરાવે છે. બહુ મનનથી સર્વ ધર્મમત જાણી પછી તુલના કરનારને આ કથન અવશ્ય સિદ્ધ થશે.
એ સર્વજ્ઞ દર્શનનાં મૂળતત્ત્વા અને ખીજા મૃતના મૂળતત્ત્વો વિષે અહીં વિશેષ કહી શકાય તેટલી જગ્યા નથી.
શિક્ષાપાઠ ૬૧. સુખ વિષે વિચાર—ભાગ ૧
એક બ્રાહ્મણુ દરિદ્રાવસ્થાથી કરીને બહુ પીડાતા હતા. તેણે કંટાળીને છેવટે દેવનું ઉપાસન કરી લક્ષ્મી
