________________
માણસાળા
શિક્ષાપાઠ ૪૭. કપિલમુનિ—ભાગ ૨
એ નાની ચિંતા ઓછી થઈ, ત્યાં બીજી મોટી જંજાળ ઊભી થઈ. ભદ્રિક કપિલ હવે યુવાન થયા હતા; અને જેને ત્યાં તે જમવા જતા હતા તે વિધવા ખાઈ પણ યુવાન હતી. તેની સાથે તેના ઘરમાં બીજું કોઈ માણુસ નહેતું. હમેશના પરસ્પરના વાતચીતના સંબંધ વધ્યા; વધીને હાસ્યવિનાદરૂપે થયા; એમ કરતાં કરતાં બન્નેને પ્રીતિ બંધાઈ. કપિલ તેનાથી લુખ્ખાયા ! એકાંત બહુ અનિષ્ટ ચીજ છે !!
૧૪૩
વિદ્યા પ્રાપ્ત કરવાનું તે ભૂલી ગયા. ગૃહસ્થ તરફથી મળતાં સીધાંથી બન્નેનું માંડ પૂરું થતું હતું; પણ લૂગડાંલત્તાંના વાંધા થયા. ગૃહસ્થાશ્રમ માંડી બેઠા જેવું કપિલે કરી મૂકર્યુ. ગમે તેવા છતાં હળુકર્મી જીવ હાવાથી સંસારની વિશેષ લેાતાળની તેને માહિતી પણ નહોતી. એથી પૈસા કેમ પેદા કરવા તે ખિચારે તે જાણતા પણ નહેાતા. ચંચળ સ્ત્રીએ તેને રસ્તા ખતાવ્યો કે, મૂંઝાવામાં કંઈ વળવાનું નથી; પરંતુ ઉપાયથી સિદ્ધિ છે. આ ગામના રાજાના એવા નિયમ છે કે, સવારમાં પહેલા જઈ જે બ્રાહ્મણુ આશીર્વાદ આપે તેને તે એ માસા સેાનું આપે છે. ત્યાં જો જઈ શકે અને પ્રથમ આશીર્વાદ આપી શકો તે તે એ માસા સેાનું મળે. કપિલે એ વાતની હા કહી. આઠ દિવસ સુધી આંટા ખાધા પણ વખત વીત્યા પછી જાય એટલે કંઈ વળે નહીં. એથી તેણે એક દિવસ નિશ્ચય કર્યાં કે, જો હું ચાકમાં સૂઉં તે ચીવટ રાખીને ઉઠાશે. પછી તે ચાકમાં સૂતા. અધરાત ભાગતાં ચંદ્રના ઉદય થયા. કપિલે પ્રભાત સમીપ
