________________
સાક્ષમાળા
શિક્ષાપાઠ ૪૨. ભિખારીના ખેદ—ભાગ ૨
જુએ છે તે જે સ્થળે પાણીના ખાખરો ઘડો પડ્યો હતા તે સ્થળે તે ઘડો પડ્યો છે; જ્યાં ફાટીતૂટી ગેાદડી પડી હતી ત્યાં જ તે પડી છે. પોતે જેવાં મલિન અને ગોખજાળીવાળાં કપડાં ધારણ કર્યાં હતાં તેવાં ને તેવાં શરીર ઉપર તે વસ્ત્રો બિરાજે છે. નથી તલભાર વધ્યું કે નથી વલાર ઘટયું. નથી તે દેશ કે નથી તે નગરી, નથી તે મહેલ કે નથી તે પલંગ; નથી તે ચામરછત્ર ધરનારા કે નથી તે છડીદારા; નથી તે સ્ત્રીઓ કે નથી તે વસ્ત્રાલંકારો; નથી તે પંખા કે નથી તે પવન; નથી તે અનુચરો કે નથી તે આજ્ઞા; નથી તે સુખ વિલાસ કે નથી તે મદોન્મત્તતા; ભાઈ તેા પેતે જેવા હતા તેવા ને તેવા દેખાયા. એથી તે દેખાવ જોઈને તે ખેદ પામ્યા. સ્વન્નામાં મેં મિથ્યા આડંબર દીઠો તેથી આનંદ માન્યા; એમાંનું તે અહીં કશુંયે નથી. સ્વમાના ભાગ ભોગવ્યા નહીં; અને તેનું પરિણામ જે ખેદ તે હું ભોગવું છું. એમ એ પામર જીવ પશ્ચાત્તાપમાં પડી ગયા.
૧૩૯
અહા ભવ્યો! ભિખારીના સ્વમા જેવાં સંસારનાં સુખ અનિત્ય છે. સ્વામાં જેમ તે ભિખારીએ સુખસમુદાય દીઠા અને આનંદ માન્યા તેમ પામર પ્રાણીએ સંસારસ્વમના સુખસમુદાયમાં આનંદ માને છે. જેમ તે સુખસમુદાય જાગૃતિમાં મિથ્યા જણાયા તેમ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થતાં સંસારનાં સુખ તેવાં જણાય છે. સ્વમાના ભાગ ન ભોગવ્યા છતાં જેમ ભિખારીને ખેદ્રની પ્રાપ્તિ થઈ, તેમ મેાહાંધ પ્રાણીઓ
