________________
મોક્ષમાળા
૧૦૫
વસુરાજાનું એક શબ્દનું અસત્ય બોલવું કેટલું દુઃખ દાયક થયું હતું તે તત્વવિચાર કરવા માટે અહીં હું કહું છું.” ' વસુરાજ, નારદ અને પર્વત એ ત્રણે એક ગુરુ પાસેથી વિદ્યા ભણ્યા હતા. પર્વત અધ્યાપકને પુત્ર હતું અધ્યાપકે કાળ કર્યો. એથી પર્વત તેની મા સહિત વસુરાજાના દરબારમાં આવી રહ્યો હતે. એક રાત્રે તેની મા પાસે બેઠી છે, અને પર્વત તથા નારદ શાસ્ત્રાભ્યાસ કરે છે. એમાં એક વચન પર્વત એવું છે કે, “અજાહેતવ્યું. ત્યારે નારદ મેં ,
અજ તે શું, પર્વત?” પર્વતે કહ્યું, “અજ તે બેકડો.” નારદ્દ બેઃ “આપણે ત્રણે જણ તારા પિતા કને ભણતા હતા ત્યારે તારા પિતાએ તે “અજ’ તે ત્રણ વર્ષની “ત્રીહિ' કહી છે અને તું અવળું શા માટે કહે છે?” એમ પરસ્પર વચન વિવાદ વધે. ત્યારે પર્વતે કહ્યું: “આપણને વસુરાજા કહે તે ખરું.” એ વાતની નારદે પણ હા કહી અને જીતે તેને માટે અમુક શરત કરી. પર્વતની મા જે પાસે બેઠી હતી તેણે આ સાંભળ્યું. “અજ' એટલે “ત્રીહિ' એમ તેને પણ યાદ હતું. શરતમાં પિતાને પુત્ર હારશે એવા ભયથી પર્વતની મા રાત્રે રાજા પાસે ગઈ અને પૂછયું; “રાજા! “અજ' એટલે શું ?” વસુરાજાએ સંબંધપૂર્વક કહ્યું : “અજ” એટલે “ત્રીહિ'.” ત્યારે પર્વતની માએ રાજાને કહ્યું: “મારા પુત્રથી “કડે” કહેવાય છે માટે તેને પક્ષ કરે પડશે; તમને પૂછવા માટે તેઓ આવશે.” વસુરાજા બોલ્યા: “ અસત્ય કેમ કહું? મારાથી એ બની શકે નહીં.” પર્વતની માએ કહ્યું : “પણ જો તમે મારા પુત્રને પક્ષ નહીં કરે
દિ આ૦ પાઠા-૧. તે પ્રસંગ વિચાર કરવા માટે અહીં કહીશું.'
