________________
ભાવનાબાધ
સંસારની જે જે લઘુતા મનુષ્યને ચળાવનારી છે, તે તે લઘુતા સંબંધી મહા ગૌરવથી પ્રશ્ન કરવામાં તે પુરંદરે નિર્મળ ભાવથી સ્તુતિપાત્ર ચાતુર્ય ચલાવ્યું છે. છતાં નિરીક્ષણ કરવાનું તે એ છે કે મિરાજ કેવળ કંચનમય રહ્યા છે. શુદ્ધ અને અખંડ વૈરાગ્યના વેગમાં એમનું વહન એમણે ઉત્તરમાં દશિત કર્યું છે, “હે વિપ્ર ! તું જે જે વસ્તુઓ મારી છે, એમ કહેવરાવે છે તે તે વસ્તુ મારી નથી. હું એક જ છું, એકલા જનાર છું; અને માત્ર પ્રશંસનીય એકત્વને જ ચાહું છું.” આવા રહસ્યમાં નમિરાજ પોતાના ઉત્તરને અને વૈરાગ્યને દૃઢીભૂત કરતા ગયા છે. એવી પરમ પ્રમાણશિક્ષાથી ભર્યું તે મહર્ષિનું ચિત્ર છે. ખન્ને મહાત્માઓના પરસ્પરના સંવાદ શુદ્ધ એકત્વને સિદ્ધ કરવા તથા અન્ય વસ્તુઓના ત્યાગ કરવાના ઉપદેશાર્થે અહીં દર્શિત કર્યાં છે. એને પણ વિશેષ દૃઢીભૂત કરવા નમિરાજ એકત્વ શાથી પામ્યા, તે વિષે કિંચિત્ માત્ર નમિરાજના એકત્વ સંબંધ આપીએ છીએ.
૨૪
એ વિદેહ દેશ જેવા મહાન રાજ્યના અધિપતિ હતા. અનેક યૌવનવતી મનેહારિણી સીએના સમુદાયમાં તે ઘેરાઈ રહ્યા હતા. દર્શનમેહનીયના ઉદય ન છતાં એ સંસારલુબ્ધરૂપ દેખાતા હતા. કાઈ કાળે એના શરીરમાં દાહવર નામના રોગની ઉત્પત્તિ થઈ. આખું શરીર જાણે પ્રજ્વલિત થઈ જતું હેાય તેવી ખળતરા વ્યાસ થઈ ગઈ. રામે મે સહસ્ર વીંછીની ડૈશવેદના સમાન દુઃખ ઉત્પન્ન થયું. વૈદ્યવિદ્યાના પ્રવીણ પુરુષોના ઔષધેાપચારનું અનેક પ્રકારે સેવન કર્યું; પણ તે સઘળું વૃથા ગયું, લેશ માત્ર પણ એ વ્યાધિ
