________________
૩૨
ભાવનાબાધ
ભરતેશ્વરને અદ્ભુત મૂળાન્તર વિચારની પ્રેરણા થઈ. શા કારણથી આ આંગળી આવી લાગવી જોઈએ ? એ વિચાર કરતાં વીંટીનું નીકળી પડવું એ કારણ એમ તેને સમજાયું. તે વાતને વિશેષ પ્રમાણભૂત કરવા બીજી આંગળીની વીંટી તેણે ખેંચી લીધી. એ બીજી આંગળીમાંથી જેવી વીંટી નીકળી તેવી તે આંગળી અશે।ભ્ય દેખાઈ; વળી એ વાતને સિદ્ધ કરવાને તેણે ત્રીજી આંગળીમાંથી પણ વીંટી સેરવી લીધી, એથી વિશેષ પ્રમાણ થયું. વળી ચાથી આંગળીમાંથી વીંટી કાઢી લીધી એટલે એણે પણ એવે જ દેખાવ દીધા; એમ અનુક્રમે દશે આંગળીએ અડવી કરી મૂકી; અડવી થઈ જવાથી સઘળીના દેખાવ અશે।ભ્ય દેખાયા. અશેભ્ય દેખાવાથી રાજરાજેશ્વર અન્યત્વભાવનામાં ગતિ થઇ એમ ખેલ્યા :—
.
“અહાહા! કેવી વિચિત્રતા છે કે ભૂમિમાંથી ઉત્પન્ન થયેલી વસ્તુને ટીપીને કુશળતાથી ઘડવાથી મુદ્રિકા ખની; એ મુદ્રિકા વડે મારી આંગળી સુંદર દેખાઇ; એ આંગળીમાંથી મુદ્રિકા નીકળી પડતાં એથી વિપરીત દેખાવ દીધા; વિપરીત દેખાવથી અશેાભ્યતા અને અડવાપણું ખેદરૂપ થયું. અશાભ્ય જણાવાનું કારણ માત્ર વીંટી નહીં એ જ ઠર્યું કે ? જે વીંટી હાત તે તે એવી અશેાભા હું ન જોત. એ મુદ્રિકા વડે મારી આ આંગળી શાભા પામી; એ આંગળી વડે આ હાથ શેલે છે; અને એ હાથ વડે આ શરીર શૈાભા પામે છે. ત્યારે એમાં હું શેાભા કોની ગણું ? અતિ વિસ્મયતા! મારી આ મનાતી મનહર કાંતિને વિશેષ દીપ્ત કરનાર તે મણિ માણિકયાદિના અલંકારો અને રંગબેરંગી વસ્ત્રો ડયાં. એ
