________________
૭૨
સાક્ષમાળા
એક અપૂર્ણ છે. એકને ટ્વીન દુનિયાનું લેશ ભાન નથી, એકનાં દુઃખના કિનારા પણ નથી.
એક ગર્ભાધાનથી હરાયા, એક જન્મ્યા કે મૂઆ, એક મૂએલા અવતર્યાં, એક સો વર્ષના વૃદ્ધ થઈને મરે છે. કોઇનાં મુખ, ભાષા અને સ્થિતિ સરખાં નથી. મૂર્ખ રાજગાદી પર ખમા ખમાથી વધાવાય છે, સમર્થ વિદ્વાનેા ધક્કા ખાય છે !
આમ આખા જગતની વિચિત્રતા ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારે તમે જુએ છે; એ ઉપરથી તમને કંઇ વિચાર આવે છે? મેં કહ્યું છે, છતાં વિચાર આવતા હોય તેા કહેા તે શા વડે થાય છે?
પેાતાનાં ખાંધેલાં શુભાશુભ કર્મ વડે. કર્મ વડે આખા સંસાર ભમવા પડે છે. પરભવ નહીં માનનાર પાતે એ વિચાર શા વડે કરે છે ? એ વિચારે તે આપણી આ વાત એ પણ માન્ય રાખે.
શિક્ષાપાઠ ૪. માનવદેહુ
તમે સાંભળ્યું હશે કે વિદ્વાના માનવદેહને બીજા સઘળા દેડ કરતાં ઉત્તમ કહે છે. પણ ઉત્તમ કહેવાનું કારણે તમારા જાણવામાં નહીં હાય માટે લે! હું કહું.
આ સંસાર બહુ દુઃખથી ભરેલા છે. એમાંથી જ્ઞાનીઓ તરીને પાર પામવા પ્રયાજન કરે છે. મેાક્ષને સાધી તે અનંત સુખમાં વિરાજમાન થાય છે. એ મેક્ષિ ૧. જુએ ભાવનાબાધ, પંચમચિત્ર—પ્રમાણુશિક્ષા.
