Book Title: Hir Prashna
Author(s): Rajshekharsuri
Publisher: Arihant Aradhak Trust

View full book text
Previous | Next

Page 30
________________ ટિપ્પણ-૩. ટિપ્પણ-૪. પ્રતિસંવનાના પ્રકાર છે-૧ દર્ષિત અને ૨ કલ્પિત, અહીં કારણપૂર્વક દોષોનું સેવન હોવાથી તે કલ્પિત પ્રતિસંવના કહેવાય. તેના ૨૪ ભદા શ્રીજીતકલ્પચૂર્ણિમાં કહ્યા છે. તે આ પ્રમાણે "कप्पिया चउवीसविहा; तंजहा १ २ 3 ४ ५ ६ ७ दंसण नाणचरिते तवसंजम (पवयण) समिइ गुत्ति हेउं वा । ८ ९ १० साहम्मियवच्छल्लत्तणेण कुलओ गणस्सेव 11 १२ १४ १६ १३ १५ संघस्सायरियस्स य असहुस्स गिलाणबालवुड्ढस्स । ११ १७ १८ १९ २० २१ २२ २३ उदयग्गिचोरसावयभयकान्तारावई २४ वसणे || (મુદ્રિત જીતકલ્પચૂર્ણિ, પૃ. ૩) ભાવાર્થ:- ‘દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર, તપ, પ્રવચન, સમિતિ, ગુપ્તિ, સાધર્મિકવાત્સલ્ય, કુલ, ગણ, સંઘ, આચાર્ય, અસહિષ્ણુ, ગ્લાન, બાલ, વૃદ્ધ, પાણી, અગ્નિ, ચોર, શ્વાપદ, ભય, કાન્તાર, આપત્તિ અને વ્યસન. આ ૨૪ કારણોથી દોષો સેવાય તે કલ્પિત પ્રતિસેવનાની કોટીમાં આવે છે. કારણ વિના દોષોનું સેવન દર્પિત પ્રતિસેવનામાં આવે છે. શ્રી જીતકલ્પચૂર્ણિમાં તેના ૧૦ ભેદો આ પ્રમાણે કહ્યા છે. १ ૨. રૂ ४ ५ દ "दप्प अकप्प निरालम्ब चियत्ते अप्पसत्थ वीसत्थे । ७ अपरिच्छिय-ऽकडज़ोगी निरणुतावी य णिस्संको ।।'” (મુદ્રિત જીતકલ્પચૂર્ણિ, પૃ. ૩) ભાવાર્થ:- ‘દર્પ, અકલ્પ્સ, નિરાલંબન, ત્યક્તકૃત્ય, અપ્રશસ્ત, વિશ્વસ્ત, અપરીક્ષિત, અકૃતયોગી, નિરનુતાપી અને નિઃશંક. આ ૧૦ ભેદોથી દોષો સેવાય તે દર્પિત પ્રતિસેવનાની કોટિમાં આવે છે. तथा - ''एआरिसे पञ्चकुसीलसंवुडे रूवंधरे " इति पापश्रमणीयाध्ययनोक्तलक्षणानां साधुत्वाद्वन्द्यत्वम्, उत पार्श्वस्थादिलक्षणोपेतत्वादवन्द्यत्वम् ? इति प्रश्नोऽत्रोत्तरम्—''एआरिसे पञ्चकुसीलसंवुडे" इति गाथाव्याख्याने पार्श्वस्थादिलक्षणोपेतानामर्पि निकृष्टसांधुपदवर्त्तित्वं व्याख्यातमस्ति तदपि सालम्बनसेवित्वादेवेति તેષાવિ વન્ધત્વમેવ ।।૧-૨।। પ્રશ્નઃ- ``મારિસે પંચસોતસંવુડે વંઘરે’' આ પ્રમાણે પાપશ્રમણીય અધ્યયનમાં કહેલ લક્ષણવાળાઓમાં સાધુપણું હોવાથી વંદનીયપણું છે કે પાસસ્થા વગેરેના લક્ષણો હોવાથી અવન્દનીયપણું છે? ઉત્તરઃ- ```બારિસે પંઘસીતસંવુડે ’ આ ગાથાના વ્યાખ્યાનમાં પાસસ્થાદિ લક્ષણ યુક્ત સાધુઓને પણ નિકૃષ્ટ સાધુપદે રહેલા જણાવ્યા છે; કારણકે તે પણ કારણપૂર્વક દોષોને સેવતા હોવાથી તેઓનું પણ વંદનીયપણુંજ જાણવું. (અહીં સર્વપાસસ્થો અવંદનીય જાણવો.) ૧-૨

Loading...

Page Navigation
1 ... 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166