Hir Prashna

Author(s): Rajshekharsuri
Publisher: Arihant Aradhak Trust

Page 108

છે તેમ ઉકેશગચ્છીઓની શાખા વજસ્વામિની પહેલાં જ ભિન્ન થએલી છે. વળી "काले विणए बहुमाणे उवहाणे'' मा पा ५॥ तो पोताना श्रावने अण्ड રીતે ભણાવે છે એમ દેખાય છે. માટે જો આપ નિશ્ચય કરીને જણાવો તો બાલક ઉપર અનુગ્રહ થાય?
| ઉત્તર- ઉકેશગચ્છીઓ દેશનિન્દવ છે એવો પોકાર કોણ કરે છે તે અમે જાણતા નથી. અમે તો દ્વાદશજલ્પપટ્ટકમાં જણાવેલાઓને જ નિવ માનીએ છીએ, બીજાઓને નહિ. દ્વાદશજલ્પપટ્ટક તો પહેલાં અમે તમોને મોકલ્યો છે. વળી આને આશ્રયીને પ્રવચનપરીક્ષામાં જે કહ્યું હોય તે, તથા અન્ય ગ્રંથ સાથે નહિ મલતું બીજું પણ કેટલુંક ચર્ચા કરવા યોગ્ય લખાણ જે હોય તે વિચારવા યોગ્ય જ છે. વળી સ્પષ્ટ નામનો ઉલ્લેખ કર્યા વિના જ્યાં ત્યાં નિત્ત્વવપણું જણાવનારાઓનો પ્રતિકાર પણ શી રીતે કરવો? ૩-૫૯-૧૬૩
. तथा-''तेसु णं वतिरामतेसु अंकुसेसु चत्तारि कुंभिक्का मुत्तादामा पन्नत्ता''। इत्यत्र कुम्भप्रमाणत्वं मौक्तिकानामुक्तम् । कुम्भप्रमाणं चानेन क्रमेण-'दो असईओ पसई, दो पसईओ अ सेईआ होइ, चत्तारि सेईआओ कुलओ, चत्तारि कुलया पत्थो, चत्तारि पत्था आढयं, सट्टि आढगाणं जहन्नए कुंभे, असिई आढगाणं मज्झिमए कुंभे, आढयाणं सयं उक्कोसए कुंभे, अद्वेव आढयसयाणि बाहे" इति तन्दुलवैतालिकप्रकीर्णके । यद्येकस्यां प्रसृत्यां १ सेर: संभाव्यते तदा सेतिकायां २ सेरौ, कुटपे च १० से०, प्रस्थे च १ मणम् , आढके च ४ म०, आढकानां षष्ट्या च २४० मणप्रमाणो जघन्यः कुम्भो भवति । ३२० मणप्रमाणो मध्यमः । ४०० मणप्रमाण उत्कृष्टो भवति । अनया रीत्या विचार्यमाणं ६४ मणप्रमाणत्वं मौक्तिकानां कथमसङ्गतीभवति? । अथैवमप्याधिक्यमेव समजनि न त्वभिप्रेतप्रमाणत्वमिति चेत् सत्यम्, सूत्ररचनाया विचित्राभिप्रायत्वेन न जानीमः पृथक्त्ववत् किमपि कुम्भप्रमाणमत्र विवक्षितम् , कुटपप्रमाणस्य नैकधा श्रवणात्। तथाहि-''हस्तोन्मितैर्विसृतिदैर्घ्यपिण्डैर्यद्वादशास्रं घनहस्तसंज्ञम् । धान्यादिके यद् घनहस्तमानं, शास्त्रोदिता मागधखारिका सा ||१|| द्रोणस्तु खार्याः खलु षोडशांशः, स्यादाढको द्रोणचतुर्थभागः । प्रस्थश्चतुर्थश्च तथाऽऽढकस्य प्रस्थाद्धिराद्यैः कुटपः प्रदिष्टः'' ||२।। इति लीलावत्याम् । एतच्चात्यल्पमेव , साम्प्रतं तु नेपालदेशे ३६ पइसातुलितं कुटपं व्यवहरन्ति, तद्गणनायां च चतुष्पष्टिमणानि किश्चिन्न्यूनानि भवन्ति । ततोऽत्रैतिह्यमेव स्वीकार्य सिद्धान्ते व्यक्तमानाऽनुपलम्भात्, अनुत्तरविमानगतस्य जीवस्य सङ्खयेयभवोक्तौ २४ भवरूपैतिह्यवत् । किञ्च व्यक्तमानाक्षराण्यपि जीर्णपत्रेषु दृश्यन्ते, तद्यथा-"सर्वार्थसिद्धविमाने एकं मुक्ताफलं ६४ मणप्रमाणम् , वलयाकारेण ४ मुक्ताफलानि
८१