________________
કેવળજ્ઞાન વિશિકા.
થતું નથી તેથી કરીને સ્વરૂપનિયત એવા લોકાલોક- અનંત માનો છે તેવાઓને ઓલંભે જ્ઞાનનો આ આકાર તદૂ ગ્રહણ-પરિણામવાળો છે. દે છે કે નીવો ૨ જ સાચો જીવ સર્વગત નથી ગાયા ૧૩,
તેથી જીવન ધર્મ જ્ઞાન એ સર્વગત કેમ ચન્દ્ર-સૂર્ય-ગ્રહાદિની પ્રભા તે પરિમિત માની શકાય અને તદ્ધા તે જીવન જ્ઞાનક્ષેત્રને પ્રકાશ કરે છે, પરંતુ કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ ધર્મ કેવી રીતે બહાર-અલકમાં હોઈ તે લોક-અલકને પ્રકાશ કરે છે. ગાથા ૧૪. શકે ?, કદાચ કહેશો કે અલકમાં જીવને
જ્ઞાનધર્મ હોઈ શકે છે તે કહેવું પડશે કે તેથીજ શાસ્ત્રનિર્ણત-નિશ્ચયને સમ્યફ
તમે તે અલકમાં ધમસ્તિકાય સ્વીકારતા નથી. પ્રકાર જાણનારા જ્ઞાનીઓએ કવળાનનું અર્થાત્ ધર્માસ્તિકાયરહિત અનંત એવા વરૂપ સર્વગત પ્રકાશવાળું જણાવેલું છે, અને અલકમાં તે જ્ઞાનધર્મ કેવી રીતે જાય છે? આ સર્વગત પ્રકાશવાળું સ્વરૂપ નિયમિત છે ગાથા ૧૮. તે તે કેવી રીતે ઘટે છે? ગાથા ૧૫.
તેથી જ્ઞાન સ્વરૂપ નિયમિત છે જેને એવા જેવી રીતે આભાસ=પ્રકાશનું ગ્રહણ નિયમ જીવન કેવળ ધર્મ છે અને આકાર પણ છે. તેવી રીતે આભા સબોધ-જ્ઞાનનું ગ્રહણ વિશેષ એ જ્ઞાનના છે, અને તેને સારી રીતે અત્ર કેમ યુકિતયુક્ત થતું નથી ? તે કહે ગ્રહણ કરવાને પરિણામ જ્ઞાનને છે. આથી છે કે ચંદ્રની પ્રભા આદિના દ્રષ્ટાંત માત્રથી અઢારમી ગાથામાં કરેલ શંકાનું નિરસન કરતાં આ પ્રસંગ જાણવાલાયક છે. અર્થાત ચંદ્રની જણાવે છે કે અસંખ્યાત પ્રદેશી આત્માને પ્રજાના પ્રકાશ જે દેશમાં પડે છે તે પ્રદેશની શરીરમાં રહીને શરીરની બહાર-દૂર દેશાત્રના ચી જ દેખાય છે તેમ તે અંશે આ દ્રષ્ટાંત પદાર્થનું જ્ઞાન કરવામાં વાંધો આવતો નથી સમજવું. ગાથા ૧૬.
તેવી રીતે અસંખ્યાત પ્રદેશી આત્માને ધર્મજેવી રીતે ચન્દ્રાદિની પ્રભા એ પુદ્ગલરૂપ છે,
આત્મસ્વરૂપજ્ઞાનને (કેવળજ્ઞાનને) અનંત પણ ચન્દ્રાદિને ધર્મ નથી તેવી રીતે જ્ઞાન એ
અલકનું જ્ઞાન કરવામાં વાંધો નથી એવું મુદ્દલ રૂપ નથી પરંતુ જીવન ધર્મ છે, તેથી
જ્ઞાનનું નિયત સ્વરૂપ છે. ગાથા ૧૯ કરીને તે જ્ઞાન નિયમિતપણે નિશ્ચયથી વોર =આ કેવળજ્ઞાન વિદ્યમાન હોય આત્માને ધર્મજ છે. ગાથા ૧૭.
છે તે કેવલિ-ભગવાનને ભોપમાહિક કર્યા | ‘અમે તે જીવને સીંગત માનીએ છી) નામ-વેદની–ગોત્ર આયુ કર્મના ક્ષયથી સિદ્ધપણું એણે સર્વગત વિષયનું જ્ઞાન થવામાં અમારે થાય છે, અને આ સિદ્ધપણું સમસ્ત શહ માં નહિં આવે, પણ તમે તે અસંખ્યા ધર્મના આસેવનનું ઉત્તમ ફળરૂપ છે તે જાણવા પછી આત્મા માને છે અને જ્ઞાનને વિષય લાયક છે. ગાથા ૨૦.
