Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02

Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Jinagama Prakashan Sabha

Page 66

श्रीरायचन्द्र-जिनागमसंग्रहे
शतक ३.-उद्देशक २.
ते' णं काले णं, ते णं समए गं अहं गोयमा! छउमत्थका- (हवे श्रीमहावीर, पोतानी हकीकत माटे कहे छे)-हे लिआए एकारसवासपरियाए छदैछद्रेणं अणिक्खित्तेणं तयाकम्मेणं गौतम! ते काळे, ते समये हुँ छद्मस्थावस्थामा हता अने
.. मने दीक्षा लीधां अगीयार वर्ष थयां हता. तथ. हुं निरंतर संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे, पुव्वाणुपुर्वि चरमाणे, गामाणु
__ छ? छट्टना तपकर्मपूर्वक संयम अने तपवडे आत्माने भावतो. गाम दुइज्जमाणे जेणेव सुसुमार पुरे नगरे जेणेव असोयवणसंडे पूर्यानपूर्वीए चरतो अने गामे गाम फरतो जे तरफ संसमार उज्जाणे, जेणेव असोयवरपायवे, जेणेव पुढवीसिलापट्टओ तेणेष (सुसुमार) पुर नगर छे, जे तरफ अशोकवनखंड छे, जे उवागच्छामि, असोगवरपायवस्स हेट्ठा पुढवीसिलावट्टयंसि अट्ठम- तरफ उत्तम अशोकनुं झाड छे अने जे तरफ पृथिवीशिलापट्टक .
छे ते तरफ आव्यो अने पछी ते अशोकना उत्तम वृक्षनी हेठळ भत्तं परिगण्हामि, दो वि पाए साहटु वग्धारियपाणी, एगपोग्ग
पृथिवी शिलापट्टक उपर में अट्टमनो तप आदर्यो. तथा हुँ बन्ने लनिविट्ठादट्टी, अणिमिसणयणे ईसिंपन्भारगएणं कारणं, अहाप- पगने भेळा करीने, हाथने नीचे नमता लांबा-करीने अने मात्र णिहिएहिं गत्तेहिं, (सवदिशाह) गुत्ते एगराइअं महापडिमं एक पुद्गल उपर नजर मांडीने, आंखोने फफडाव्या सिवाय, जरा उपसंपज्जेत्ता णं विहरामि. ते गं काले णं. ते गं समये गं. शरीरने आगळना भागमा नमतुं मेलीने, यथास्थित गात्रोवडे (सर्व चमरचंचा रायहाणी अजिंदा, अपुरोहिआ या वि होत्था. तर ,
इंद्रियोथी) गुप्त थइने, एक रात्रीनी मोटी प्रतिमाने स्वीकारीने
विहरतो हतो. ते काळे, ते समये चमरचंचा राजधानीमा इंद्र न णं से पूरणे बालतबस्सी वहुपडिपुण्णाई दुवालसवासाई परियाणं
__ हतो, पुरोहित न हतो, हवे ते पूरण नामे बालतपस्वी, पूरेपूरी बार
तो पाउणित्ता मासिआए संलेहणार अत्ताणं जूसेत्ता साई भत्ताई वर्ष सुधी पर्यायने पाळीने, मासिक संलेखनावडे आत्माने सेवीने. अणसणाए छेदेत्त। कालमासे कालं किच्चा चमरचंचाए रायहाणीए साठ टंक सुधी अनशन राखीने, काळमासे काळ करी चमरचंचा
वोच्छो भगवतं एतदवोच:-ये इमे भो गोतम | समणब्राह्मणा संघिनो, भगवानी साथे संमोद की. पछी ते. एक ठेकाणे बेसीने आ प्रमाणे गणिनो, गणाचरिया, माता, यसस्सिना, तित्थकरा, साधु, सम्मता बहुजनस्स- बोल्यो:-हे गै'तम | जे प्रसिद्ध तीर्थकरो छे ते आटला छे:-पूरण काश्यप, सेय्य थीद-पूरणो कस्सपो, मक्खलिगोसालो, अजितो केसकंबली, पकुधो मस्करि गोशालक, अजित केशवंबल, पकुध कात्यायन, संजय वेलास्थिपुत्र कच्चायनो, संजयो वेलपुत्तो निगंठो नातपुत्तो."-चूळसारोपमसुत्त ३०- अने निग्रंथ हातपुत्र. ए बधा संघी, गणी, गणाचार्य, साधु अने बहुजनपृ० १३९)
संमत यशस्वी श्रमणब्राह्मणो छे." ए ज ग्रंथमां बीजे ठेकाणे महासत्यक “पूरणं कस्सपं, x मक्खलि - गोसालं, अजितं केसकंबलं, x पकुधं सूत्रमां-पण पूरण काश्यपनुं नाम आवे छे ए नामवाळो पाली उडेख आ कच्चायनं, x संजयं चैलपुत्त, x निगंठं नातपुत्तं-(महासचकसुत्त ३६- सामे ज आप्यो छे. पृ० १७२) तथा बौद्धपर्व नामक मराठी ग्रंथमा 'पूरणकाश्यप' विषे लखतां आ प्रमाणे जणाव्यु छे के:
" पूरणकाश्यप-आ एक प्रतिष्ठित गृहस्थनो पुत्र हतो. एना मालिके एने एक दिवसे द्वारपालन काम सोप्यु तेथी पोतानी मान-हानी थएली समजी ते विरक्त थयो. अने त्यांथी ते तुरत सीधो अरण्यमी गयो. रस्तामा चोरोए तेनां लुगडां विगेरे लुटी लीधुं, त्यारथी ते नग्न रहेवा लाग्यो. पछी ते एकवार गाममा गयो त्यारे लोकोए तेने पहेरवा माटे वसो आप्यां. पण तेणे कर्जा के, ' वस्त्र प्रयोजन लज्जा निवारवार्नु छ अने लज्जार्नु मूळ पापमय प्रवृत्ति छे, में तो पापमय प्रवृत्तिने दूर करी छे एथी मारे वसोनुं शुं काम होय?' तेभी ए प्रकारनी निस्पृहता अने असंगता जोईने लोको तेना अनुयायी थया अनेक हेवामां आवे छे के, एना ८० हजार शिष्यो हता-(बौद्धपर्व प्र० १० पृ० १२७):-अनु.
१. मूलच्छायाः- तस्मिन् काले, तस्मिन् समये अहं गातम! छद्मस्थकालिकायाम् एकादशवर्षपर्यायः षष्ठंषष्ठेन अनिक्षिप्तेन तपस्कर्मणा संयमेन तपसा आत्मानं भावयन् , पूर्वाऽनुपूर्व चरन्, प्रामानुग्राम द्रवन् येनैव संसुमारपुर नगरम् , येनैव अशोकवनखण्डमुद्यानम् , येनैव अशोकवर पादपः, येनैव पृधिवी शिलापट्टकः तेनैव उपागच्छामि, अशोकवरपादपस्य अधः पृथिवीशिलापट्टके अष्टमभक्तं परिगृह्वा मि, द्वा अपि पादा संहृत्य प्रलम्बित ाणि: एकपुद्गल निविष्टदृष्टिः अनिमिषित नयनः, ईषत्प्राग्भारगतेन कायेन, यथा प्रणि हितैः गात्रैः ( सर्वेन्द्रियैः ) गुप्तः, एकरात्रिकी महाप्रतिमाम् उपसंपद्य विहरामि. तस्मिन् काले, तम्मिन् समये चमरचडचा राजधानी अनिद्रा, अपुरोहिता चाऽपि अभवत्, ततःस पूरणो बालतपस्वी बहुप्रति पूर्णानि द्वादशवर्षाणि पर्याणं प्राप्य-पालयित्वा-मासिक्या संलेखनया आत्मानं जूषित्वा षष्टिं भक्तानि अनशनेन छित्त्वा कालमासे कालं कृत्वा चमरचञ्चाया राजधान्या:-अनु.
१. बौद्धोना पिटक ग्रंथोमा सुसुमारपुरनो नहि, पण 'सुसुमारगिरि '-नो उल्लेव मळी आवे छे. एउख उपरथी जाणी शकाय छे के, 'सुसुमारगिरि' “भग्ग' देशमा आवेलो छे. परंतु आ हकीकत नथी कळी शकाती के, ए'भग्ग' देश कयो छे अने क्या आवेलो छे ? 'सुसुमारगिरि 'नी साथे आ सूत्रमा आवेला 'सुंसुमारपुर ' नुं विशेष साम्य होवाथी कदाच सुसुमारपुर अने गिरि बन्ने पासे पासे आवेला होय अने 'भग्ग' देशमा आवेला होय. मज्झिमनिकायमा 'सुसुमारगिरि ने लगता बे उडेखो मळी आवे छे, जे आ प्रमाणे छे:
१. "एवं मे सुतं । एक समयं आयस्मा महामोग्गल्लानो भग्गेसु विहरति १. में आ प्रमाणे सांभळयुं छे:- एक वखत आयुष्मान् महामादसुंसुमारगिरे मेसकळावने मिगदाये"-(अनुमानसुत्त १५-पृ०७०) ल्यायन भग्ग देशमा आवेला सुंसुमारगिरि नी पासे रहेला मिगदाय - मेस
___कळावनमा विहरे छे." ___ "२. एवं मे सुतं । एक समय आयस्मा महामोग्गलानो भग्गेषु विहरति २. वीजा उलेखनो अनुवाद पण एवो ज छे:-अनु. संसमारगिरे मेसकळावने मिगदाये" (मारतज्जनियसुत्त ५० पृ० २२४ )