Book Title: Jain Dharmno Saral Parichay
Author(s): Bhanuvijay
Publisher: Divyadarshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023351/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vep Rach Eas: xi.cogtuna adiyee Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmano saraLa paricaya (bhAga-1) s (' lekhaka : siddhAnta mahodadhi pU. AcAcadeva zrI vijathamarIzvarajI mahArAjanA vidvAna ziSyaratna prabhAvaka pravacanakAra pU. paMnyAsa zrI bhAnavijayajI gaNivara Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : caturadAsa cImanalAla maMtrI divyadarzana sAhitya samiti kALuzInI paLa, amadAvAda prathama AvRtti vi. saM. 2018 nakala 2000 dvitIya AvRtti vi. saM. 2023 nakala 2000 kiMmata rUA. 1-50 prAptisthAna - (1) prakAza TI. DIpa kALupura pisTa ophisa sAme, kALupura, amadAvAda-1 (2) caturadAsa cImanalAla kALuzInI piALa, amadAvAda (3) bAbulAla punamacaMda , paTela bilDIMga, UMjhA phArmasI sAme. UMjhA (u. gu.) (4) jeThAlAla cunIlAla ghIvAlA 355, kAlabAdevI, muMbaI-2 : mudrake : paja 1 thI 120 nayana prinTiMga presa, gAMdhIroDa, amadAvAda-1. peja 121 thI saMpUrNa maMgala mudraNAlaya, ratanapeLa, amadAvAda Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya-nivedana jIvanamAM svaccha ane svastha buddhi tathA AdhyAtmika pravRtti upara svaparanA kalyANa ane jIvananI saphaLatAne AdhAra che. mahAna puNyodaye jainakuLamAM janma pAmyA chatAM hAIskUla-kolejamAM bhaNatA vidyArthIone moTe bhAge mahApavitra dhArmika AdhyAtmika zikSaNa na maLavAne lIdhe Aje pirasAtA bhautikavAdI jJAna, vijJAna ane keLavaNI buddhine tRSNa-aheva-asaMtoSa-viSayavilAsa ane tAmasa bhAvathI raMgAyelA rAkhe che. pachI ema vikRta banelA mAnasathI pravRtti keI pApabharI rahyA kare emAM navAI nathI. dhamI mAtApitAne A dazya joI bhAre kSebha ane karuNA upaje che e jANavA sAMbhaLavA maLe che. navI prajAne mATe koI vyavasthita yejanA vinA emAMthI nIpajanAra bhAvI jainasaMgha ke bane enI kalpanA paNa hadayane sugdha karI de che. evA jaDa vijJAna bhautika vAtAvaraNa ane vilAsI jIvananI viSamayatAnA nivAraNArthe tattvajJAna ane sanmArga-sevananI jarUra che. AmAM tattvajJAna paNa aMtarAtmAmAM pariNamana pAme evuM tatva pariNatirUpa prApta karavuM e keIpaNa mekSadaSTi bhavyAtmA mATe ati Avazyaka che. ' tattvapariNati mATe tane bedha, cintana ane ene AtmAmAM bhAvita karavAnI jarUra rahe che. te mATe tane samajavA gurugama tathA pAThyapustakAdinI sAdhana-sAmagrI eka jarUrI aMga che. " jena. sa. 5. 1 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvo paNa vItarAga sarvajJa bhagavAne ja kahelAM yathA hAI zake. mahApuruSAe e tattvAnA vistAra vizALa Agama zAstromAM AlekhyA che, ane bALajIvAnA lAbha mATe nAnA prakaraNa-granthadvArA paNa prakAzita karyAM che. prastuta granthAmAM e tattvonA nirUpaNAthe' saraLa gujarAtI bhASA ane alaga alaga vibhAga-pRththakkaraNAddhi ceAjIne evI rIte dohana rUpe 38 prakaraNA rajU karavAmAM AvyA che ke jijJAsune pU mahaSionA kathelA tattvAnu sahelAIthI jJAna thaI zake, cintana bhAvana dvArA tattvapariNati pragaTI zake. jainazAsananA atiga MbhIra rahasyagarbhita tattvAnuM saraLa ane sakSepamAM abhyAsAthI mATe gAIDa samAna upayAgI pustakanI AvazyakatA ghaNA samayathI hatI. A AzAnI yat kiMcit saphaLatA vi. saM 2018mAM sAMpaDI hatI. paramapUjya parameApakArI siddhAntamaheAdadhi ka sAhityaniSNAta AcArya bhagavaMta zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjazrInA vidvAna ziSyaratna pU. paMnyAsapravara zrI bhAnuvijayajI gaNivara ke jeozrIe pUjyapAda gurudevazrInI anupama kRpAtale apUrva zAstrajJAna, judA judA darzana, tathA nyAyazAstranA UMDA abhyAsa, maheALuM vAMcana ane talaspazI anubhavajJAna prApta karyu che,e emAMthI manAvaijJAnika rasamaya preraka-bAdhaka zailIe vyAkhyAna, vAcana ane graMthasajanadvArA pIrasI rahyA che; kemake zrI saMghane vItarAga-zAsananA apUrva zrutajJAnanA vArasA maLatA rahe ane jainatvanA sauMskAra daMDha zrutajJAna Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatama banatA rahe evI dIlanI apUrva zAsanarakSAnI bhAvanA tathA bhAre dhagaza eozrI sevI rahyA che. vardhamAna AyaMbila tapanI kaThora tapazcaryA sAthe apramattapaNe 17-18 kalAka parizrama sevI aneka javAbadArIo vacce pAlItANuM, aMdherI, nAsika ahamadanagara, vaDhavANa, pAlaNapura, amadAvAda, zivagaMja vigere sthaLoe pU. paMnyAsajI ma. zrIe tatvajJAnanI aneka vAcanAo zrAvakavargane ApI hatI. jemAM bALake-yuvaka-prauDha tathA vidvAnoe sAre lAbha UThAvele tathA tenI dha paNa lakhAI hatI. judI judI tatvajJAnanI vAcanAonuM saMkSepamAM pAThyapustaka tarIke ekIkaraNa karI abhyAsa pagI pustaka bane tenI ghaNI jarUrIyAta ane mAMgaNI rahetI. piMDavAnA utsAhI yuvaka vidyArthIone jainatatvajJAnanA amUlyavArasAne rasAsvAda prApta thatAM aMdaraaMdara 800-900 nakale noMdhI laI hindI "jaina dharma kA saraLa paricaya" pustaka zIdhra taiyAra karavA namra vinaMtI thatAM pU. paMnyAsajI mahArAjazrIe prakAzananI sulabhata dekhIne aneka pravRtti vacce paNa pustakanuM meTara taiyAra karyuM, ane hindImAM chapAyuM. pachI enA gujarAtI anuvAdanuM A jaina dharmane saraLa paricaya bhAga-1" nuM pustaka vi. saM 2018mAM pahelI AvRtti tarIke prasiddha thayuM, ane vi. saM. 2020 mAM bhAga-2 je prasiddha karAyuM hatuM. pAMca varasa grISmAvakAza ane divALI rajAonI jaina dhArmika zikSaNa-saMskaraNa zibijemAM A pAThaya pustaka uparathI adhyayana karAvavAmAM AvyuM. 2000 nakala khapI javAthI bhAga-pahelAnI have A bIjI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvRtti sudhArA vadhArA sAthe prakAzita karatAM amane AnaMda thAya che. graMthanA viSaye A pustakamAM mukhya 4 vibhAgamAM 38 prakaraNe vaheMcI devAmAM AvyA che. temAM prathama jaina tattvajJAnamAM 1 thI 1 prakaraNa che. jemAM jagatanI oLakha, dharmanI jarUra, dharmanI parIkSA, AtmAnI sAbitI, AtmAne utthAnakama, jaina dharmanI sarvoparitA, IzvareartA, jIvaachavAdi kSaparyanta nava tattva, vidha-vizvasaMcAlana, karma, siddhAnta, 8karmaprakRtie pudgalavargaNA,Azrava,8karaNa, puNyapApa prakRtio vagere ApavAmAM AvyA che. bIjA mokSamArga vibhAgamAM mokSa prAptino kema, mArgAnusArI jIvanathI mAMDI 67 guNa sahita samyagyadarzananI samajUti, 18 thI 20 prakaraNamAM karAI che. trIjA AcAra vibhAgamAM zrAvakanA AcAra, anuSThAna ane vrata, dinacaryA, paccakhANa-14 niyama, abhakSya-anaMtakAya, jinabhakti, guruvaMdana, parvo ane ArAdhanA, cAturmAsika, vArSika, janmaktavya tathA sAdhudharma- sAdhvAcAra, saMvara, nirjazadi prakaraNa 21 thI 32 sudhImAM varNavAyA che. kathA dravyAnuga vibhAgamAM satpada Adi prarUpaNa, AtmAno vikAsakrama 14 guNasthAnaka, pramANe ane jaina zAstrone vibhAga, naya-nikSepa-anekAntavAda-saptabhaMgI anugAdinuM prakaraNa 33 thI 38mAM saMkSiptarUpe vivecana karavAmAM AvyuM che. , granTano upayogitA-saMgraha karela vize pasthI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajAze ke A pustaka navI jaina prajA, bujharga jene tathA jainetara vagere mATe ghaNuM upayogI che, kemake AjanA kahevAtA zikSaNamAMthI AryaprajAnA prANabhUta dharmatatvanAM zikSaNane khasada maLI che; ne tethI prajA vinAzakArI jaDavAda ane vilAsavAda tarapha ghasaDAI rahI che! AvA avasare dharmatatvanuM ane Arya saMskRtinuM jJAna ApI prajAne sacetana karavAnI atyaMta AvazyaktA che. pAThazALAomAM 2-3 varSane kersa bAMdhI A pustaka bhaNAvI zakAya. bujharga jene paNa A pustakanA UMDA abhyAsathI potAnA dharmasaMbaMdhI sAre badha meLavI zakaze. Aje keTalAka jainetara bhAIe paNa jainadharma samajavA Atura hoya che, agara tatvanA jijJAsu hoya che; emane prastuta pustakathI jainadharmanA vividha aMge saraLa bhASAmAM TUMkA vAMcane samajavA mATe A pustaka ApI zakAya evuM che. gurugama dvArA UMDA abhyAsathI sArAmAM sAre bedha maLI zakaze. A pustaka bhaNavAnA lAbhamAM pahele te lAbha e, ke jainadharmamAM batAvavAmAM AvelA to keTakeTalA artha gaMbhIra atula ane asAdhAraNa che, ane enI potAnI kevI AgavI vizeSatA darzAve che, eno khyAla Avaze. tathA mAnavajIvananI ItikartavyatAnuM bhAna thaze. bIjuM AryasaMskRti, jainadharma ane enA zAsana sthApaka tIrthakara bhagavAna pratye anahada mAna upajaze. vaLI te jIvanane uttama rIte javavAmAM ati upayegI nIvaDaze. sAthe e paNa samajAze ke bhautika vijJAna karatAM AdhyAtmika-vijJAna keTakeTaluM caDhi Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAtuM ane jIvanamAM sAcI zAMti, skuti tathA AbAdI ApanAruM, bhavyatatvadaSTidAyI che.....vagere. - gurugama dvArA A dehanacanthanuM adhyayana atIva lAbhadAyI nIvaDaze. guDjhamanI jarUra eTalA mATe che ke emAM keTalAMya sthAne kA vAkyamAM prazno uttara samAyelA che, vistRta vivecananA saMkSepa rahelA che, ane aneka padArthonA sUcana paDelA che. TUMkamAM tattvaciMtana ane sanmArga-sAdhanA mATe AmAMthI bahALA padArtho maLI zakaze. abhyAsapaddhati -prakaraNane aMza vAMcI, saMkSepa muddAomAM dhAraNa karI pustaka joyA vinA meMDhathI belIne te padArthonuM punaH avadhAraNa karavuM. pachI AgaLa bIje nava aMza vAcI padArthonA muddAonI kaDI joDatA rahevuM. zikSake bALakane tyAM ne tyAM padArtho taiyAra karAvavA mATe eka saraLa upAya e che ke zikSake cAreka padArtho samajAvI vArApharatI vidyAthIone krame-akrame te padArthone pUchIne ghuMTAvavA ane muddAonuM saMkalana karI dhAraNA karAvavI ane punaH punaH samajAvI-ghuMTAvI taiyAra karAvavA. chevaTe prakaraNanA aMte AkhA prakaraNane upasaMhAra kare. bIje divase navA adhyayana pUrve TUMkamAM ekAda vAra AvRtti rIvIjhana karAvI AgaLa vadhavuM. A rIte bALakane viSaya saraLa, saMgIna ane rasaprada banaze. Adhunika mAnasa dharAvatA kailejiyana-hAIskUlanA vidyAthIomAM dhArmika saMskAra-siMcana temaja cAritra-ghaDatara mATe amArI AgrahabharI vinaMtithI amUlya samayane bhega Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApI avirata zramathI vidvadarya pUjya paMnyAsajI mahArAja zrI bhAnuvijayajI gaNivare prastuta "jaina dharmane saraLa paricaya bhAga-1' graMtha dvitIya AvRtti mATe kayAMka kayAMka vizeSatA karI ApavA mahAna anugraha karyo che. - A pustakanAM jhaDapI prakAzanene mATe enA presa pakSe tapAsavAM vageremAM pU. munirAja, zrI paddhasenavijayajI mahArAje ghaNe zrama uThAvI kAryane suMdara banAvyuM che. A sarve upakArIone tathA A pustakanI zrutabhaktimAM rAjanagara dhA. zibira samitinA maMtrI bhAIzrI caMdrakAnta sI. mazarUvALAnA prayatnathI zeThazrI jIvanalAla paratApazI dvArA zAMtidAsa khetasIbhAI TrasTa taraphathI prAthamika sahAya maLI che. temane AbhAra vyakta karavAmAM Ave che. mudraNamAM rahI gayelI azuddhi zuddhipatraka parathI vAyakavarga sudhArI levA anugraha karaze. vi. saM. 2023 mA. vada 10 - pAladasamI ] ne zA. caturadAsa cImanalAla Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanI prAcInatAnA purAvA ane vidvAnonA abhiprAya jaina dharma bIjA sarva dharmo karatAM prAcIna che A vAta veda-purANa-upaniSad ane bhAratIya tathA pAzcAtya vidvAnonA madhyethI satya sAbita thaI cukI che. jaina dharma ane tenI prAcInatA' nAmanA pustakanI prastAvanAmAM paM. zrI aMbAlAla * "bauddhadharma te dekhItI rIte aDhI hajAra varSo pahelAM ja pragaTa thaye che, eTaluM ja nahi, bhagavAna buddha jaina muni banIne jaina siddhAMtane anubhava karyo hato. jaina siddhAMtamAM batAvelI tapasyAnI parAkASThAmAMthI kaMTALIne ja temaNe madhyamamArga pracalita karyo, te ja bauddhadharmarUpe pracalita thaye e hakIkta aitihAsika che. hiMdu dharmanA mukhya evA veda graMthanI bhASA ane artha hajIya gUDha che. TIkAkAre ghaNI vakhata potAne manaphAvatA artho kare che; chatAM emAM keTalAMka spaSTa nAmo evAM che, ke je jaina dharmanA tIrthakaronA nAmanuM sUcana kare che. e ja paraMparA "zrImad bhAgavatamAM spaSTa rUpe dekhA de che. zrImad bhAgavatakAre zrI kaSabhadevanuM caritra ghaNuM spaSTa karavAne prayatna karyo che, ane evA mahApuruSane hiMdu dharmanA 24 avatAramAM paNa sthAna ApyuM che. A uparathI jainadharmanI jaja raja raja8 vhAla aAje che Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA 11 gaNadhara ane te pachInA dhuraMdhara jainAcAryo thayA che te moTA bhAge vaidika zAstronA vidvAna brAhmaNa ja hatA, jemaNe pitAnA jJAnanI apUrNa tAthI asaMtuSTa thaIne jaina dharmanI dIkSA aMgIkAra karI hatI. A hakIkta jainadharma prati game tenI zraddhA daDha kare evI che. - A pustakamAM jaina dharmanI prAcInatA puravAra karavAne prayatna karAyo che, ane e mATe pAzcAtya temaja pIrasya vidvAnonA abhiprAyane saMgraha karavAmAM AvyuM che. abhiprAya ApanArA vidvAne sAmAnya keTinA nathI, aneka darzanenA tulanAtmaka adhyayana karyA pachI ja A abhiprAya uccArAyelA hoya ema lAgyA vinA rahetuM nathI." e ja jaina dharma ane enI prAcInatA nAmanA pustakamAM tenA vidvAna lekhaka-saMpAdaka paM. zrI suzIla vijyajI gaNivarya (hAla A. zrI vijayasuzIlasUrijI) lakhe che ke - " " * "jagatamAM aneka dharmo pracalita che, temAM jainadharmanuM sthAna anekhuM che. tenI prAcInatAM-sanAtanatA anAdinI che. saMsAra je anAdi anaMta che tema jainadharma paNa anAdi anaMta che. jagatanA vividha dharmo te te mukhya vyaktinA nAmathI jaga jAhera thayelA che. bauddhadharma gautamabuddha nAmanI vyaktithI, prastI dharma isu khrista nAmanI vyaktithI, zaivadharma ziva nAmanI vyaktithI, vaiSNavadharma viSNu nAmanI vyaktithI, mahomeDana dharma Rs Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahamada pegambara nAmanI vyaktithI, ema aneka dharmo te te viziSTa vyaktinA nAmathI prasiddhine pAmelA che. paraMtu ema jainadhama RSabha nAmanI vyakti, pArzva nAmanI vyakti ke mahAvIra nAmanI vyaktithI RSabhadhama, pArzvadharma ke mahAvIra dhama tarIke prasiddhi pAmeleA nathI. vastutaH jainadhama e guNaniSpanna nAma che. rAga-dUSa vagere AbhyaMtara zatruone te te 'jina' kahevAya. jinavaDe kahelA heAya te jaina kahevAya, ane jaina evA je dhama te jainadhama ........ Arhuta darzana athavA darzana kaheA, syAdvAda anekAnta dana kaheA, vItarAga dana ke jaina darzana kaheA, jainazAsana ke jainamata kaheA,-A badhA jaina dharmonA paryAyavAcaka zabdo che. anya dharmAM karatAM jaina dharmanI viziSTatA-sarvotkRSTatA jagamazahUra che. sAgaramAM jema sa samAya tema jainadharmImAM sarva danAnA samavatAra thAya che. jyAre anya anya na ekeka nayane AzrayIne pravatela che tyAre jaina darzana sAte nayA vaDe zukti che. nyAyavizArada nyAmAcAya mahAmahApAdhyAya zrImad yazeAvijayajI mahArAja 'adhyAtma sAra'mAM lakhe che ke auddhAnuM dana 'sUtra' nayamAMthI nIkaLyu che. vedAntI enA mata 'saMgraha" nayamAMthI nIkaLye che. sAMkhyeAnA matanI paNa eja paristhiti che. naiyAyikA ane baizeSikAnA mata paNa nagama' Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayamAMthI nIkaLe che. mImAMsakene mata "zabdanayamAMthI nIkaLe che. jaina darzana te samagra na vaDe guMphita che. jaina darzananI sUkSmamAM sUkSma karmanI paddhati, sUkSmatama philephI, nava tattvanuM suMdara svarUpa, cAra anuganuM anupama nirUpaNa, cAra nikSepAnuM ramya varNana, saptabhaMgI ane samayanuM satya svarUpa, syAdvAda-anekAntavAdanI viziSTatA, ahiMsAnI parAkASThA, tapanI alaukikatA, yuganI ajoDa sAdhanA, ane. vrato-mahAvratanuM sUkSma rIte paripAlana vagerene pahoMcavAne. adyAvadhi kaI paNa darzana samartha thaI zakyuM nathI eTaluM ja nahIM paNa hajAro vijJAnavettAo ane tattvajJAnIo paNa kareDe-abaje dravyanA kharace cha javanikAyanI hiMsAnA bhAge, ane aneka yantrAdikanI sahAyathI paNa tene pahoMcI zakyA. nathI. Ama chatAM jeTalI zedha thayelI che te zenA pariNAme jaina siddhAntanI mAnyatAne anurUpa ja banyA che. aNusiddhAMta enuM jIvatuM-jAgatuM udAharaNa che. AthI ja jagatanA moTA vijJAnIo, tatvo, dhuraMdhara paMDito, ane deza-dezAntaranA ucca adhikArIo vagere paNa tenI muktakaMThe ekadhArI prazaMsA karI rahyA che. ane jagatanA dharmAmAM badhI rIte pUrNa kaI paNu dharma hoya to te jainadharma ja che, eTaluM ja nahi, bhayaMkara yuddhanA mArge jaI rahelA rASTro ne vizvazAMtine mArga batAvI zake che evI kSamatA rAkhanAro keImArga heya te. te jainadharmanA siddhAMtamAM ja che. A bAbatamAM keTalAka pAzcAtya videzI vidvAnee tathA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya sAkSaree jainadhanane anyadharmanI zAkhA-prazAkhA rUpe mAnI akhabAromAM- dainikSatromAM ane pustakAdimAM lAMbAM lAMbAM vivecane karelAM che, je bhrama have viddhAnemAMthI dUra thayo che, tyAre vartamAnamAM kula-hAIskule vageremAM cAlatA ItihAsamAM e vAtanAM piSTapeSaNo hajI thayA kare che, je kaI rIte ISTa nathI. e have sudhAravA ghaTe che. te - jainadharmanI atiprAcInatAnA pramANe ane jainadharma jainetaranA prAcInatama vedo ane purANe pUrve paNa vidyamAna hatuM tenA purAvA nIce pramANe che." "kailAse parvate ramye, vRSabho'yaM jinezvaraH / cAra vAvatAraM , savajJaH sarvaH zivaH " | -ri zivapurA zo. -(kevalajJAna dvArA) sarvavyApI, kalyANasvarUpa, sarvasa, evA A RSabhadeva jinezvara manahara kailAsa parvata (aSTApada -parvata) para UtaryA. 1 " nAbhistu janayet putra, marudevyA manoharam / gSama kSatriya zreNa, sarvekSakazya pUrvaka " para " iha hi ikSvAkukulavaMzodbhavena nAmisutena marudevAnaMdana- , mahAdevena RSabheNa dazaprakAro dharmaH svayamevAcIrNaH kevlFAnAmAM kavariMtaH" rUma -ti rANapura bom Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa -- nAbhirAjAne marUdevI rANIthI maneAhara, kSatriyAmAM zreSTha ane samasta kSatriyavaMzanA pUrvaja evA RSabha nAme putra utpanna thayA.' ArA * A A bhUmimAM ja IkSvAkukulavaMzamAM utpanna thayelA. nAbhirAjA tathA marUdevInA putra, mahAdeva evA RSabhanAthe daza prakAranA dharma svayaM dhAraNa karyAM, ane - kevalajJAna pAmIne tenA pracAra karyAM.' // 3 // " revatAdrau jino nebhiryugAdirvimalAcale / pILAmAzramATeva, muttimArgastha vALam // " // 4 // - iti prabhAsapurANe proktam 6 * raivatagiri para (giranAra para) neminAtha ane vimalAcala para (zatru Mjaya--siddhagiri para) yugAdi AdinAtha padhAryAM. A girivara RSionA AzramathI muktimArga nuM kAraNu che.' 545 " vRA zatruartha tIrtha, navA revatApam / AvyA pagale ke, punarjanma na vidyute / / " zI " paramAtmAnamAtmAna, imaruttimayam / nijJanuM nirAAra, maM tu madARRSir / " !ddA - iti skandapurANe proktam zatruMjaya tIrthInA sparza karavAthI, raivatakAcalane (giranAra tIne) namaskAra karavAthI, ane gajapadakuMDamAM snAna karavAthI pharIne janma levA paDateA nathI.' pA 6 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama svarUpavALe jemene AtmA, ullAsa pAmatA kevalajJAnathI nirmaLa, niraMjana, nirAkAra ane maharSi evA -4Sabhadeva vibhunuM te (badhA) dhyAna kare ja. 6 " aSTaSaSTisu tIrtheSu, yAtrAyAM yat phalaM bhavet / mAdhinAthI Teva, smaraNanA itar mata ?" IINA -ti nAjupurA koma 68 tIrthomAM yAtrA karavAthI je phaLa thAya che, te phaLa AdinAtha devanuM smaraNa karavAthI paNa thAya che. chA [zrI RSabhadeva vibhunuM dvitIya nAma "AdinAtha paNa che.] " akArAdi hakArAntaM, mR.dhorephasaMyutam / nAvijuvA kSatti, ramaNanama " nA " etaddevi ! paraM tattvaM, yo vijAnAti tattvataH / saMsAratvane jIiravI, sa va mAM jIta - 3 -ti nAjApurA sthita -akAre che [1] AdimAM jene ane hakAra [] che aMtamAM jene, UMce ane nIce rephe [] karIne sahita -nAda-biMdu-kalAthI saMpanna ardha candrAkAra [5] ane bindu []e karIne yukta candramaMDaLanA samAna e "a" zabda- NTA - he devI! e parama tatva che. ene je jANe che te saMsAranA baMdhanane chedIne paramagatine (mekSane) pAme che. lA. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "RSabho marudevyA ca, RSabhAdH bharato'bhavat / bharatAd bhArataM varSa, bharatAt sumatistvabhUt // " // 10 // -iti agnipurANe --'bharuhevIthI *Sama thayA, mane aSamathI bharata thayA, bharatathI bhAratavarSa kSetra thayuM, ane e ja bharatathI sumati yayA.' // 10 // " arhantA citpuro dadhe'zeva devAvarvate // " // 11 // --a. 4-4-32-5 Rgvede - jema sUrya kiraNone dhAraNa kare che tema arihaMta sAno 52 (sabhUDa) dhA29 42 che. // 11 // "ahaMto ye sudAnavo naro asAmizavasaH prayajhaM yajJiyemyo . divo arcA marudbhyaH // a04 a0 3 varga 8 // " // 12 // / -Rgvede je arihaMta suMdara dAnavALA karma karavAmAM agraNI tathA atyaMta parAkramI che, evA pAtra denA devane caNIya Ahuti do. 1rA marudevI ca nAbhizca, bharate kulsttmaaH| aSTamo marudevyAM tu, nAbherjAta urukramaH // 13 // darzayan vartma vIrANAM, suraasurnmskRtH| nItitrayANAM karttA yo, yugAdau prathamo jinaH // 14 // -manusmRtI . Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ----bharatakSetramAM chaThThA kulara marude ane sAtamA kulakara nAbhi nAme thayA. vaLI AThamA kulakara nAbhithI marUdevIne viSe vizAla kramavALA RSabha thayA. // 13 // vIra puruSAnA mA bhUta, surAsurathI namaskAra karAyelA ane traNa nItine batAvanArA je yuganI AdimAM prathama jina thayA." // 14 // " nArUM gAmo na me vAchA, mAvelu ca na me manaH / zAntimAsyAtamioAmi, svAtmatyeva jJino thayA " // // - yogavAziSTe - --'huM rAma nathI, mane vAMchA nathI, padArthAMmAM mAruM mana nathI, jevI rIte jina peAtAnA AtmAmAM zAntabhAve rahyA che tevI rIte zAntabhAve rahevAne huM IcchuM chuM." // 15 // 64d6 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmAMnA viSayamAM vidvAnAnA suMdara abhiprAya - DeA. jaoNnsa haeNla' (jamanI) kahete haya--me' apane dezavAsi ko dikhAuMgA ki kaise uttama niyama aura uMce vicAra, jainadhama aura jainAcAryo mehuya / jainiyAM krA sAhitya bauddhI se khaDUta baDhakara haya aura jyAM jyAM mai jainadhama aura usake sAhitya kA samajatA hUM tyAM tyAM ma unakA adhika pasaMda karatA hai"ItyAdi / / jana Do. hela' kA ma Mtavya haya- jainA ke mahAna saMskRta sAhitya ke samagra sAhitya se alaga yiA jAe teA sa MskRta kavitAkI kayA dazA hAve ?" che. ha`na yAkobI' (jarmanI) kA nizcita mata haya -jainadharma pUre taura se svatantra dha hraya / Isa dharmAMne dUsare kisI dharma kA anukaraNu yA nakala nahIM grI haya !" De. e giranATa' (perIsa) likhate hraya -i"manu khyA kI tarakkI ke liye jainadhama kA cAstri bahuta lAbhakArI ya, yaha dharma bahuta hI asalI, svataMtra, sAdA bahuta mUlyavAn tathA brAhmaNeA ke matAM se bhinna hraya, tathA yahu bauddhI ke samAna nAstika nahIM haya '' ityAdi........ oN. ravIndranAtha TAgAra' kahate ya--mahAvIra ne DiMDISa nAda se hiMdu ne saMdezA kailAza kima yahu vAsta jaina za 1. 2 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 vika satya haya, kahate Azcarya paidA hetA haya ki-Isa zikSA ne deza ke vazIbhUta kara liyA " 'De. rAjendraprasAda" (bhAratIya rASTrapati) kI spaSTa rAya haya ki-"zrI mahAvIrajI ke batAye mArga para calane se hama pUrNa zAnta prApta kara sakege | jainadharma ne saMsAra ke ahiMsA kI zikSA dI haya. kisI sare dharmane AhasA kI maryAdA yahAM taka nahIM paheMcAI jainadharma apane ahiMsA siddhAnta ke kAraNa vizvadharma chene ke pUrNatayA upayukta haye" "De. satIzacandra likhate haya ki-vedAMta darzana ke pahale hI jainadharma pracAra meM thA, sRSTi ke AraMbha se hI jainadharma pracAra meM hayA" "rASTrapati Do. rAdhAkRSNanuM likhate haya--"vardhamAna apane Apake una pUrvaja evaM kaMsAgata teIsa tIrthakare dvArA pratipAdita siddhAnta ke kevala pravartaka athavA vyAkhyAkAra ke rUpa meM upasthita karate haya,........... Isa prakArakI paryApta sAkSI upalabdha haya jisake AdhAra para kahA jA sakatA haya ki IsA se eka zatAbdI pUrva bhI aise lega che je aSabhadeva kI pUjA karate the, je sabase pahale tIrthaMkara the IsameM kaI sandaha nahIM ki vardhamAna evaM pArzvanAtha se pUrva bhI jainamata pracalita thAA yajurveda meM tIna tIrthakare ke nAme kA ullekha haya-traSadeva, ajitanAtha evaM ariSTanemi | bhAgavata purANa Isa Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAta kA samarthana karatA haya ki RSabha jainamata ke saMsthApaka the aba yaha nizcitarUpa se sthApita kiyA jA cukA haya ki vardhamAna svayaM eka aitihAsika vyakti che, je gautamabuddha e sarvathA bhinna the aura jaina darzana bhI bauddhadarzana se eka sarvathA svatanta paddhati haya" 0 kelabuka kA kahanA haya ki jainamata (jaina-bauddha) dene adhika prAcIna haya kyoki vaha adhyAtmavAda meM vizvAsa karate hue mAnatA haya ki haraeka padArthameM jIva hayA De. gaMgAnAtha jhA.(ema. e. DI. liTa)-agara vidhI sajajana jena-sAhitya kA abhyAsa va manana sUkSmarIti se kareMge te unakA virodha khatma ho jAyegA "sva. mehanalAla karamacaMda gAMdhI -"ahiMsA tattva ke sabase baDe pracAska mahAvIra svAmI hI the" paM. javAharalAla naheru-jaina yA buddha pUrI taura se bhAratIya hayaM lekina ve hiMda nahIM haya " sva. lokamAnya tilaka' -"brAhmaNa aura hiMdudharma meM mAMsabhakSaNa aura madirApAna baMdha he gayA yaha bhI jainadharma kA pratApa hayA mahAvIra svAmI ke pahale bhI jainadharma pracArameM thA." prophesara mekasamulara:-"jainadharma hiMdu dharma che bilakula bhinna era svataMtra dharma hayA" Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 di che sATa pharalo banadhadha ko sthApanA zuruAta-janma kaba huA IsakA patA lagAnA asaMbhava haya (hindustAna ke dharmo meM jainadharma sabase prAcIna hayA" sara aksara hadarI' :-"mahAvIra kA sat saMdeza hamAre hRdaya meM vizva badhutva kA zaMkhanAda bajAtA haya " TI. DabaluM. raIsa DeviDa - jainadharma yaha bauddhadharma kI apekSA nI prAcIna hayA" zrI vararakAMtajI ema. e - jainadharmakA prathama pracAra zrI rAmadeva ne kiyA" karnala TeTa -" bhAratavarSa ke prAcIna ItihAsa meM jainadharma ne apanA nAma ajarAmara raphakhA hayA" - paM rAmamiAji AcArya, rAmAnuja " syAdvAda yaha jaina dharmakA adurga hayA Isa durga meM vAdI aura prativAdI ke mAyAmaya gele kA praveza nahIM hetA vedAMta Adi anya darzana zA ke pUrva bhI jainadharma astitva meM thA, Isa bAre meM mujhe rati bhara bhI saMdeha nahIM !" - rAyabahAdura pUNenArAyaNasiMha, ema. e. jainadharma paDhane kI merI hAdika IcchA haya kyoki vyAvahArika rogAbhyAsa ke liye yaha sAhitya sabase prAcIna hayA IsameM hindu dharma se pUrvaka Atmika svatantratA vidyamAna haya, jisake parama puruSa ne anubhava va prakAza meM kiyA haya ' Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 "ajAza sarakAra ema. e. bI. ela -"yaha acchI taraha pramANita ho cukA haya ki jenadharma bauddhadharma kI zAkhA nahIM hayA jenA darzana meM jIvana tatva kI jaisI vistRta AlecanA haya vaisI aura kisI bhI darzana meM nahIM haya !" vAsudeva geviMda ApTe bI. e. "jainadharma ahiMsA kA tatva atyanta zreSTha haya yati karmaatyanta utkRSTa hayA...sviryo ke bhI yatidIkSA lekara popakArI kR meM janma bItAne kI AjJA haya vaha ha hayA hamAre hAthase jIvahiMsA na hone pAve Isake liye jenI jitane Darate haya itane bauddha nahIM ......eka samaya dharma, nIti, rAjakArya dhurandharatA, zAstradAna, samAnnonnati Adi bAta meM unakA samAja Itara jana se bahuta Age cA " | muhammada hAphisa sayyada bI e. ela.TI. thiyesephikala hAIskUla kAnapura)- jaina siddhAnta ke sUkSma tattvo se gaharA prema karatA huM.." ema. DI. pADe:-"mujha jaina siddhAMta kA bahuta zekha haya, ke ki karmasiddhAMta kA IsameM sUkSamatAse varNana kiyA gayA hayA" svAmI virupAkSa - ema. e (pre. saMskRta koleja, Indora):-"Sa ke kAraNa dharma pracArake rekane vAlI vipatti ke rahate hue jainazAsana kabhI parAjita na hekara sarvatra vijayI hI hetA rahA hayA "aham deva sAkSAt parame Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvara hayA "ahaMta paramezvara kA varNana vedo meM bhI pAyA jAtA hayA" kanulAla jodhapurI :-"jainadharma eka aisA prAcIna dharma haya ki-jisakI utpatti tathA itihAsa kA patA lagAnA eka bahuta hI durlabha bAta haya " zrI sutratalAla varmana ema. e. urdU mAsika patra meM likhate haya. "mahAvIra svAmI kA pavitra jIvana" hiMduo ! apaneIna bujugaeN kaIjata karanA sIkhe..... tuma Inake guNe ko dekhe yaha dharma karma kI jhalakatI huI camakatI, damakatI mUrve haya....InakA dila vizAla thA, sama dara thA, jisameM manuSya prema kI lahareM jorazera se uThatI raDatI thI saMsAra ke prANI mAtra kI bhalAI ke liye sabakA tyAga kyiA, yaha ahiMsAkI parama tivAlI mUtiyAM haya. ye duniyA ke jabaradasta riphArmara, aura baDe UMce daje ke upadezaka aura pracAraka gujare haya. yaha hamArI kaumI tavArikha ke kimatI ratna hayaM Inase behatara sAhebe kamAla tumake era kahAM mileMge? | inameM tyAga thA, InameM vairAgya thA InameM dharmakA kamAla thA, InakA khitAba "jina" haya je bAta thI sApha sApha thI, unhone tapa japa, yegA kA sAdhana karake apane Apaka muphasmila (yathArtha rUpa parama svarUpa che) aura pUrNa banA liyA thA." - Ipizyila gejheTiyara epha IDiyA -"bauddha dharma Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsthApaka gautama buddha ke pahele jaina dharma ke anya ra3 tIrthakara he gaye the" yogI chavAnaMda paramahaMsa :-"vyAkaraNadi nAnA zAstro ke adhyayana adhyApana dvArA-vedamata galemeM bAMdha maine aneka rAjA-prajAkI sabhAmeM vijaya kara, dekhA vyartha magaja mAranA hai. eka jaina ziSyane hAtha meM de pustaka dekhe, ve lekha Itane satya, niHpakSapAtI mujhe dikha paDe ki mAne dUsare jagat meM Akara khaDA he gayA ! AbAlyakAla 70 varSo se je kucha adhyayana kyiA aura vaidika dharma bAMdhe phira se vyartha sA mAlUma hene lagA.... prAcIna dharma, paramadharma, satyadharma, rahA he te jaina dharma thA. vaidika bAteM kahIM vaha lI gaIse saba jaina zA se namUnA ekaThThI karI hayA yuropiyana vidvAnaDe. parasTaH -dharma ke viSaya meM jaina dharma yaha niHzaMka parama parAkASThAvAlA hayA" To. rAdhA vinaMdapAla :-likhate haya kI "anaukhI ahiMsA kI bheMTa jaina dharma ke niyamaka tIrthaMkara paramAtmA ne hI kI haya ? nyAyamUrti rAMgalekara -(bambaI hAIkeTa) kahate haya, Adhunika aitihAsika dha se yaha prakaTa huA haya ki. yathArtha meM brAhmaNudharma sabhAva athavA usake hindu dharma rUpa meM parivartana hone ke bahata pUrva jaina dharma Isa deza meM vidyamAna thA" Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 phlaeNga sAhaba mejaraH-kA kahanA haiyajainadharma ke prArambha ka mAnanA asaMbhava haya / "" svAmI rAmamizrajI zAkhI :-kahate hrayaM ki mAhana jo deza, prAcIna zIlAlekha, guphAe, evaM prAcIna aneka avazeSa prApta hAne se bhI 'jaina dhamakI prAcInatA kA khyAla AtA huya ....jaina dhama tama se pracalita huA haiya ki jakhase sRSTi kA prArambha huA / ...vedAnta darzana kI apekSA sI jaina dharma aDUta prAcIna haya / " "" DeA. ela. pI. hesITArI (ITAliyana vidvAna) kA mantavya haya kijaina dhama bahuta hI UMcI paMkti kA haya / isake mukhya tattva vijJAna svarUpa ke. AdhAra para race hue haya / jyAM cAM paTTAtha vijJAna Age baDhatA jAtA haya tyAM tyAM vahu . jaina dhama ke siddhAntA ke siddha kara rahA haya / pre. Ana MdazaMkara dhruva :-likhate haya ki syAdvAda ekIkaraNa kA dRSTibindu hamAre sAmane upasthita karatA haya / zaMkarAcAya ne syAdvAda para je AkSepa kiyA haya vahu mUla raherca ke sAtha sambandha nahI' rakhatA / vividha pri pinTue ke dvArA nirIkSaNa kriye binA koI bhI vastu saMpUrNa rUpame samajha meM nahI. A sakatI / syAdvAda yaha saMzayavAda nahIM haya kintu vizva kA kisa prakAra avaleAkana karanA cAhie cahe humeM sikhAtA haya / " "" : nyAja mAMDa zA (IMglaeNnDa ke prasiddha nATayakAra) kahate hraya -jaina dhama ke siddhAnta mujhe bahuta hI priya Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 hayA merI yaha IcchA haya ki mRtyu ke bAda meM jaina pari vAra meM janma prApta karUM" amarikana bahena eDIjepI kA kahanA haya - jaina dharma eka aisA advitIya dharma haya ki je prANimAtra kI rakSA karane ke lie kriyAtmaka preraNuM detA haya ! mane aisA dayAbhAva kisI dharma meM dekhA nahIM haiyA - De. satIzacaMdra vidyAbhUSaNa : M. A. PH. D. (kalakattA) likhate haya -"aitihAsika saMsAra meM te jaina sAhitya jagata ke lie adhika upayogI vastu haya, je itihAsalekhaka tathA purAtatvavizArada ke lie anusandhAna kI vipula sAmagrI upasthita karatI haya jena sAdhu saMcamuca prazaMsanIya jIvana vyatIta kara rahe hayA jaina sAdhu pUrNa rIti se vrata niyama va Indriya saMyama kA pAlana karate hue vizva meM AtmasaMyama kA eka jabaradasta uttama Adarza upasthita karate hayA eka gRhasthA NI jIvana je jaina (yAne jaina AcAra-vicAra ke pAlana) ke arpita haya vaha ItanA bhArI nirdoSa haya ki bhArata varSa ke usa kA gaurava 2khanA cAhie." A pramANe ane abhiprAya jANyA pachI have jainadharmanI analabhya avvala vizeSatAo A pustakamAM vAMce, vicAre, ne AtmasAt kare. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - viSaya-anukrama prakAzakIya nivedana [ 10 dravya-guNa-paryAya. 31 jana dhamanI prAcI. cha dravyanA guNa-paryAyano natAnA purAvA ane keTe 34 : vidvAnonA abhiprAya 10 vyaMjana-arthapayAya 34 zuddhipatraka sva-para paryAya- 35 1 praveza 11 navatatva jagata eTale zuM? navatattvanI TuMka samaja 39 ApaNe koNa? 12 jIvanuM maulika ane ApaNe karavAnuM zuM? vikRta svarUpa 41 puNya zI rIte vadhyuM? 5 13 jIvanA bheda 44 zuddha dharma zuM ? 6 14 jIvane janma ane 2 jIvanamAM dhamanI jarUra 12 jIvanI vizeSatAo 49 3 dharmanI parIkSA 14 6 paryApti 4 jaina dharma 10 prANa 49 e vizvadharma che? 17 84 lAkha yoni dharmanA mukhya be vibhAga 19 5 vizva zuM che? sthiti-avagAhanA, 19 kAya-sthiti, lesyA 50 6 svataMtra Atma dravyanA 6 lesyAmAM jAMbunuM pramANu 20 7 AtmAnAM Sa sthAna 23 daSTAnta 51 8 cha dravya-paMcAstikAya 15 pudagala-8 vargaNa para vizvasaMcAlana 25 | 16 Azrava: mithyAtvAdipaka 9 jagakartA kega ? mithyAtvanA pAMca prakAra 5 . - Idhara nahi 29 avirati 59 - jagatkartA chava ane karma 31 ) pratimAnuM mahattva 59 - Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAya : anaMtAnubaMdhI Adi 61 64 }} yoga : 15 bheda pramAda 8 ane 5 17 aMdha : ATha kama H pApa puNya karmInI ATha mULa prakRti -vAdaLanI upamA 8 karNa baMdhanAdi 8 kunI uttara 67 42 puNya prakRti 82 pApa prakRti dhAtI--adhAtI ka parAvata mAMna-aparAva 68 69 prakRti 120 71 79 80 81 mAna krama badhanA niyama puNyapApanI catubhaMgI 83 dhruva-baMdhI 18 meAkSa-mAga 85 86 me kSa-mAga kayAre maLe ? 82 bhavya-abhavya 7 90 19 mArgAnusArI jIvana 89 35 guNAne kAThe 11 ka bya 8 deSatyAga 90 29 8 guNAne Adara 8 sAdhanA apuna dhaka avasthA 20 samyagdarzana 67 prakAranA vyavahAra 21-rara deviti mAvata 102 106 107 108 23 bhAvazrAvaka 113 bhAva zrAvakanAM huM lakSaNa 113 bhAvagata 17 guNu 115 24 zrAvakanI dinacaryA 117 22 abhakSya 32 anaMtakAya 15 karmAdAna savegavaka 10 25 navakAmaMtra ane ciMtavanA 120 paMcaparameSThI OM OM OM OM 26 vrata-niyamA paccakkhANa cauda niyama mojA niyame ceAmAsAnA niyame 27 jinabhakti ane 07 guruvaMdana -10 trinI sama 121 125 126 129 132 134 13 136. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina avasthA ciMtana 137 , pUjAmAM sAvadhAnI 141 guruvaMdana 141 28 parvo ane ArAdhanA 142 parva divasonI noMdha 143 29 cAturmAsika-vArSika janma kartA 147 cAturmAsika kartavyo 147 vArSika kartavya 149 janma kartavya tathA zrAvakanI 11 pratimA 151 30 sAdhudharma-sAdhavAcAra upara sAdhunI dinacaryA 153 10 sAdhu-sAmAcArI 155 21 saMvara 155 5 samiti 156 3 gupti 156 22 parIsaha 157 10 yatipama 158 12 bhAvanA paMcAcAra 160 32 nija rA bAhya tapanA 6 prakAra 162 mAkhyatara tapanA 6 prakAra 16 10 prakAre prAyazcita 163 7 prakAre jJAnavinaya 164 darzanavinayamAM, zuzraSA vinaya 10 prakAre 165 anAzAtanAvinaya 45 prakAre cAritravinaya 15 prakAre , 33 dhyAna 167 dhama dhyAnanA daza prakAra 169 dharmadhyAnanA keTalAka namUnA 174 34 mokSa mAgaNamAM satpada Adi 177 satpada prarUpraNadi 62 mArgaNakAra 180 navatatvano prabhAva 183 35 AtmAne vikAsa krama: guNasthAnaka 14 184 36 pramANe ane jana zAyonA vibhAga 191 5 pramANa 6 bhede matijJAna matijJAnanA rUpake 194 zrutajJAna 14 bhede zrutajJAna. 195 178 158 192 162 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 Agama paMcAMgI Agama upadeza zAstro AcAra graMthA ceAga graMthA darzana zAsro caritra graMthA jyAtiSa zAstrAdi avadhijJa na mana:paryAya jJAna kevaLajJAna 196 197 198 199 37 naya ane nikSepa 202 maigama naya 204 saMgraha ya " 31 vyavahAranaya RnusUtra naya zabda naya samalirUTa naya eva bhUta naya nikSepa nAmanikSepa sthApanA nikSepa dravya nikSepa bhAvanikSepa 20 ." z 206 "D 200 208 .. 99 38 anekAntavAda (syAdvAda) saptabhaMgI anuyoga 209utpAda vyaya-dhrauvya 212 saptabhagI 233 anuyAma 212 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^ ... Lao 10 10 11 11 13 17 17 1 11 1 11 1 17 23 2 26 29 3. 40 41 44 47 47 m 47 53 59 3 -ja janma - I 7 ja 1 4 4 11 11 m ' 5. 11 ja un 6 m 14 17 18 19 ! 13 4 4 '' . - 2:29 zuddhipatraka azuddha jana taravu jeta pasATakAnA asa`genA savaOM upAyAya jA sApUrvaka zikSAvata sukharUpa janavama'mAM jadhama mAM janadhama mAM pakSA (the worl) vya mAnAtA kahe ke rASa rAga 1 kramane lema vyata nyAtaSa aNamAnA pAchA haTavAmAM pratyAkhyAnane zuddha jaina utaravuM jaina paisATakAnA asanAnA savane upAdhyAya jA nApUva ka zikSAvrata sukhapa jainadhama mAM jainadhama mAM jainadhama mAM paisA (the world) dravya te manAtA kahA ke rAgadveSa rAgadveSa kane lekamAM vya tara jyotiSa aNu mAnA pAchA na heTavAmAM pratyAkhyAnane Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. pe. = kaM ja ra >> ja ja 72 ha2 72 72 73 74 2 3 11 azuddha pramA AzAtA vAgya mAna te jJAna Ihi uhApoha TuMDAne purUSa = ;catanyanuM (caramAvarta)ma - kAM deSa pramAda ema rAga, ajJAtA vairAgya matijJAna zrutajJAna hA-uhApoha haMThAne purUSa veda gotra = 2 - caitanyanuM (caramAvarta)mAM 10 * 7587 n m >> my || || ` ` ` | my h my mm ` m ra ra ra 0 0 0 94 4 94 98 100 101 caramAvartAmAM acaramAvatamAM sutra guNa caiva araga agara 7 sthAna 6 sthAna vidyAsAkanI vidyAsAdhakanI janadharmamAM jainadhAmamAM dAnAdAnAdithama dAnAdidharma janazAsana jenazAsana narmaLa nirmaLa AtabhArApaNuM atibhArAropaNa lina pAlana dastAveja lakhavA dastAveja na lakhavAkaravAnA karavAnI vipara vApara anupayogI che. anupamI ne hiMsA dipApabharyA che. 101 0 0 0 0 x 0 4 >> ja ra >> ja 103 5 -103 6 104 104 2 105 3 m Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 107 107 108 108 110 110 114 115 111 111 115 118 119 119 121 143 150 150 151 152 16: 168 191 193 194 199 199 ra - | / / z 3. 3 12 14 20 1 f 34 aNuyuddha paMcAndraya akAya vizeSAdhika vanAla bhirikANakA ApakaraNa krikeTa ughA na ya jarUrI vA araktASTra karavA. IndriyA matrI azraNInI Abhagraha dveSa navana matapU zuddha kripTa mAhAnI prakAra kara jana vizeSanAe ajJAna anugAmItranI enA prakAra zuddha pAndraya agnikAya vizeSAdhika virAjJA girikaNikA adhikaraNa krikeTa udyamI na thAya jarUrI davA aradriSTa karavA (3) iMdriyA maitra azrubhInI abhigraha dveSa navapadajInI zrutapUjA . zuddhi uddiSTa mehanI prakAre jaina vizeSatAe zrutanAna ananugAmI vaLI enA e prakAra Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmane saraLa paricaya (bhAga-1) 1H praveza A jagata eTale zuM ? ApaNe kaNa chIe ? ane ApaNe zuM karavuM joIe ? AvA prazno zANuM mANasane UThe che. jagata zuM che enA vicAramAM tattvane vicAra Ave. ApaNe keNa? emAM ApaNe jUne ItihAsa, kayI ane kevI rIte ApaNI avanati thaI e, tathA have utthAna kayA kamathI thAya, e vicAravAnuM Ave. ApaNe karavAnuM zuM ? emAM dharmane vicAra Ave. A pustakamAM A badhA viSaya saraLatAthI rajU karavAmAM AvyuM che, e viSayene paricaya jainadharma batAvelI rItie apAya che, tethI A pustakanuM nAma "jaina dharmane saraLa paricaya rAkhavAmAM AvyuM che. ahIM ApaNe pahelAM upayukta viSayane TUMkamAM khyAla karI laIe. (1) jagata eTale ekalA jaDa padArtho nathI, kemake jaDamAM keI buddhi, janA-zakti ke udyama nathI dekhAtA, tethI ApaNI najara sAme dekhAtuM vyavasthita sarjana ane saMcAlana mAtra e jaDa padArtha karI zake nahi. e jaDanI sAthe jIvatava (padArtha) kAma kare che. mATe mAnavuM paDe ke jIva Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmanA saraLa paricaya vastunI buddhi, yAjanAzakti ane udyama tathA jaDanI sahAya dvArA vizvamAM vividha sarjana-saMcAlana bane che. TU kamAM jaDanI sahAya ane jIvanA puruSAtha,--enA milanathI jagatanI ghaTamALa cAle che. jIvanI tevI tevI buddhi ane udyamanA lIdhe jIva para jaDa karmanI raja cAMTe che, ane ekama pAkI jAya che tyAre te jIvamAM ane jaDamAM te te prakAre pheraphArA UbhA kare che; jenA ceAge navAM navAM sarjana thayA kare che. tethI mAnavAne kAraNa maLe che ke enI pAchaLa jIva, jaDa pudgaleA ane krama kAma karI rahyA che. dA.ta. mALIe te mAtra khAtara ane khIja nAkhI pANI pAyuM, paNa enI e jamIna, khAtara bIja ane pANI para cheADa, pAMdaDAM, phUla ane phaLa judA judA raMganA, ghATanA ane svAdanA kevI rIte vyavasthita rUpamAM taiyAra thAya che ? vaLI ApaNA zarIranI jema rAja ne rAja e dareka choDavA svataMtrapaNe ja meATA zI rIte thatA jAya che ? eTale mAnavu paDe ke e pudgalA pAchaLa jIva ane kama kAma karI rahyA che. e ja rIte jamInanI 'daranI tevI tevI mATI, dhAtuo, pASANu tathA pANI, agni ane vAyunAM sarjana pAchaLa paNuM jIva ane enA krama kAma karI rahyA che. tyAM utpattisthAnamAM vA pAtapAtAnA kanA hisAbe dAkhala thAya che ane ene peAtAne cAgya khArAka maLavAthI karmonusAra vicitra zarIra bane che. enu ja nAma pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati vagere che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza 3 A uparathI samajAze ke A jagatamAM thatAM saneA pAchaLa jIva ane jaDa e e tattva kAma karI rahyA che. jIvane pAtAnAM kama bheAgavavAnuM tenA tevA zarIra dvArA thAya che. vaLI emAM pAchA jIvanI mithyA vAsanA, tevI tevI lAgaNIo (dA.ta. tarIke vanaspatikAyamAM paNa bhaya, lajjA, mAhunI lAgaNIo), mUDhatA temaja, kAyika pravrutti vagere dvArA navAM navAM karmInI raja cAMTe che, e kamanA vipAka thatAM vaLI tevAM tevAM sarjana thAya che. jIva eka zarIramAMthI nIkaLI khIjuM zarIra dhAraNa kare che. bIjAmAMthI nIkaLI trIjI,....Ama samasta vizvanI AvI vicitra ghaTa mALa cAlyA kare che. javanA sahArA vinA ekalAM jaDanAM paNa sarjana thAya che. (dA. ta. saMdhyAnA raMga, meghanA gajana zabda, varALa, dhUmADA, chAyA, aMdhakAra, adRzya aNumAMthI moTA meTA skandha ityAdi.) vizvamAM A badhu sarjanasa'cAlana anAdi kALathI cAlyu Ave che. kAI paNa kArya, kAraNu-sAmagrI vinA khanI zake ja nahI'. eTale kayAreka pahelA A vizvamAM kazuM ja nahAtu ane pachI jIva ane jaDa acAnaka phUTI nIkaLyAM, agara ekalA jaDa padA pahelAM hatA ane pachI jIva padArtha navA ja khanI gayA, agara jIva taddana cAkhkhA hatA ane ekAeka zarIra dhAraNa karavA lAgyA, Avu kAMI ghaTI zake ja nahI. kAya ane eTale pUrva kAraNeA hAvAnu mAnavuM ja paDe. e kAraNeAne paNa UbhA thavAmAM enA paNu kAraNa mAnavA ja paDe, ema kyAreka taddana prAthamika zarUAta nathI thaI, paraMtu pUrva pUrva Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmane saraLa paricaya kAraNa vicAratAM anAdi kALathI A ghaTamALa cAlI AvanArI mAnavI ja paDe. (2) have e vicArIe ke ApaNe koNa chIe? pUrve zuM hatA? ane ApaNuM adhaHpatana--unnati zI rIte ? pUrve kahyuM tema ApaNuM A dekhAtuM zarIra ApaNA jIvanuM zarIra che. jIvanA potAnA pUrva karmane anusAra tenuM nirmANa ane vardhana thayuM che. AyuSyakarmanI pUrNAhuti sudhI A zarIramAM ApaNuM jIvane ekameka thaIne rahevuM paDe che. zarIramAM jIva ane enAM karma che mATe ja zarIra manamAnI rIte hAle che, cAle che, kAma kare che. AMkha jue che, kAna sAMbhaLe che, jIbha cAkhe che, temaja ekalI roTalI khAvA chatAM emAMthI lohI, mAMsa, hADakAM, keza, nakha, kapha, maLa-mUtra A badhArUpe vicitra parivartana thAya che. jIva ane karmanI zakti-sahakAra vinA ekalA zarIra ane jeTalInI tAkAta nathI ke AvuM badhuM banAvI zake. jyAM sudhI zarIramAM jIva beThe che tyAM sudhI ja A prakriyA cAlu rahe che. maDadAmAM AmAMnuM kazuM ja na thAya. mAtAnA peTanI aMdara paNa mAtAne khAvApIvA sivAya keI prayatna nahi chatAM vyavasthita rIte bALaka taiyAra thAya che. e bALakanA jIva ane karmanA laIne thAya che. mATe te eka ja mAtAnA be bALakanA zarIra varNa, AkRti, svara tathA bIjI khAsiyatemAM ya pharaka paDe che. AthI phalita thAya che ke ApaNe jIva chIe. jIva anAdi anaMta kALathI karmabaMdha kare che, zarIramAM pUrAya che, tyAM kAma kare Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza che. vaLI A jIve anaMtAnata kALa sUkSma ekendriya vanaspatikAyamAM kADho. tyAM ana tIvAra janmamaraNa karyA...! pahelAM kahI AvyA tema sUkSma lAgaNIo ane AhAragrahaNa vagere kAyika pravRtti dvArA jIva kamathI lepAtA ja rahyo. junA kama bhAgavavAM, navAM UbhAM karavAM, e kathI navA navA zarIra manavA, vagere cAlyA karyuM. A karma sArAnarasA (puNya, pApa) ema e prakAre hAya che. kacAreka kaMIka puNyazakti vadhatAM, vanaspatikAyamAMthI bahAra nIkaLI pRthvIkAyAdipaNa, pAmyA. temAM ya upara-nIcenI ceAnimAM janma maLatAM beiMdriyapaNuM trIndriyapaNu (taiindriyapaNu) caUndriyaNu paMcendriya paNu' vageremAM bhaTakavAnuM thayuM. vacamAM ekendriyapaNu paNa pAmatA gayA. pApa vadhatAM nIce paDavAnuM ane puNya vadhatAM UMce AvavAnuM banyuM. AvI rakhaDapaTTI anatAna ta kALathI cAlu che. pra--puNya zI rIte vadhyu ? u--eka teA kanA khahuM mAra khAdhA pachI (akAma nirAthI) kama laghutA thavAne kAraNe sahaja zubha bhAvathI puNya vadhe che. khIjuM dharma karavAthI puNya vadhe che. emAM AgaLa AgaLa puNya vacce ja jAya evA niyama nathI. jIva jevA vate tevAM tevAM puNya ke pApa UbhA thAya che. tyAM mahu mAra khAdhA pachI ke azudh dha sevIne UbhAM karelA puNyane bhAgavavAnuM Ave che tyAre jIva lagabhaga pApA caraNamAM paDI navAM pApa vadhArI nIce gamaDe che; paNa jo zudhdha dharma Acare te tethI vadhelI puNyAi bhegavavAnI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmane saraLa paricaya Ave. tyAre pharI budha dhama sUjhe che, puSya vadhe che, ane AgaLa vadhe che. emAM vaLI pAcho je mehamUDha banI bhUle te nIce gabaDe che. prava-zuddha dharma zuM? u0-zuddha dharma, vitarAga, sarvajJa banelA bhagavAne kahyo hoya te che. kemake teo sarvajJa banelA traNe kALanI paristhiti pratyakSa nihALe che, temaja vItarAga hevAthI, jUTha belAvanArA kAraNe rAga-dveSa vagere emane che nahi, tethI jIva ajIva vagere tatva kyAM kayAM ane jIvanI avanati-unnati kema thAya che, tathA dharmanuM svarUpa zuM che, te barAbara joyA pramANe ja kahe che. e e dharma batAve che ke jenAthI pratyakSamAM paNa de, duSka ane AdhyAna ghaTI AbhAmAM kramasara vikAsa thate dekhAya, AMtarika sAcI sukhazAMti vadhe, tema ja bhavAMtare sagati, ne sArI sAmagrI prApta thAya, ane tyAM adhika dharmasAdhanA karate karate jIva AgaLa vadhe. - A zuddhadharmane prAraMbha vairAgyathI thAya che. vairAgya eTale saMsAra ane indriyanA viSaye pratye napharata, aruci, kaMTALe manane ema thAya ke-A vAraMvAra janmavuMmaravuM e zuM? A zarIrarUpI pudagalanA leAcA meLavavA, ne ene vadhAravAnI ja veTha karavI, pAchAM e khovAI javAnA ja, teya jIvanamAM anekAneka prakAranI jaDanI gulAmI karyA karavI? chatAM saravALe kema ? te ke ahIMthI DIsamIsa thAo, Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza marIne cAlyA jAo. A madhuM zuM ? kevA A saMsAra ane tenA takaledI sukha! kema AmAMthI chUTAya ?" Ama saMsAra 52, sasAra-bhramaNa para napharata jAge, aruci thAya, kaMTALA Ave ane emAMthI chuTavA dila talase, enu nAma vairAgya. emAMthI ja zuddhadharmanI zarUAta thAya, e vinA nahi. jaDa pArthInI dhAMdhalabharyo saMsAra upara napharata na thAya tyAM sudhI aMtarAtmA para ane aMtarAtmAne jaDathI nivruta karavA para dRSTi ja jaze nahi. dRSTi ja nAge tA dhama paNa zA mATe kare? paisA-TakA ke dunyavI sukha-samAnanA ja lakSavALA jIva paNa e mATe dha` sAthe sAdA kare che, para`tu e kAMI dharma nathI. dhama te! saMsAranA pAMjarAmAMthI chUTavA mATe che. chUTavAnA mArge lai janArI sadgati vagere sAmagrI che. e sArU AtmAnu lakSa joI e. e lakSa tA ja Ave ke jo jaDamAtranA dhana para tarata chUTe. mATe ja zuddhadharmanI zarUAtamAM jaDa baMdhanamaya saMsAra para vairAgya joI e. vairAgya Ave eTale sAcI mAkSaruci Ave. pra--Ave! dhama kayAre maLe ? jIvane A saMsArathI chUTakArA (mekSa) pAmavA pUrvanA eka pudgalaparAvakALamAM ja dharmamaLe che. e chelle arthAta carama pudUgalaparAvata kALa yAne caramAvatakALa kahevAya che. (asaMkhya va=1 patyeApamakALa, 10 kreTAkoTi palye0=1 sAgaropama, 20 kATATi sAgara|0=1 kALacakra. anaMtA kALacakra=1 puTTugala parAvakALa ). Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmane saraLa paricaya caramAvatakALa pUrve acaramAvartakALamAM dharma maLatuM ja nathI. kemake tyAM vairAgya, AtmadaSTi ke mekSadaSTi AvatI ja nathI. tyAM te mAtra jaDane meha, krodhAdi kaSAye, mithyAmati hiMsAdi pApa ane bhavAbhinaMditA vageremAM nibhIkapaNe DUbADUba rahevAnuM ane naraka, tiryaMca, manuSya deva e cAra gatiomAM rakhaDyA karavAnuM. emAM paNa beIndriyathI mAMDI paMceMdriyapaNuM sudhInI avasthA je vasapaNuM kahevAya, temAM vadhumAM vadhu 2000 sAgaropama sudhI TakI zake. emAM mokSa na thaye te chevaTe eTalA kALa pachI te ekendriyapaNAmAM utaravuM ja paDe. tyAM vadhumAM vadhu kadAca anaMtA kALacaka paNa nIkaLI jAya. te pachI UMce Ave emAM ya 2000 sAgaropama sudhImAM mokSa na pAmyA te eTalA kALanA trasapaNAmAMthI yA kadAca enI pahelAM paNa pAchuM ekendriyapaNumAM ghasaDAI javAnuM. anaMtAnaMta kALamAM AvuM bane emAM navAI nathI. vAta A che ke acaramAvarta kALamAM jIvane AtmA tarapha kaI daSTi ja nahi, saMsAra para vairAgya nahi, pApane kharekhara bhaya nahi. e badhuM caramAvarta kALamAM ja thAya. tyAM paNa zarUAtamAM ca thAya, pachI ya thAya, vacamAM ya thAya ke lagabhaga cheDe paNa thAya. pra-AtmAnI unnati arthAta dharmamAM AgaLa pragati aMge jaina dazana zuM kahe che? - u-ahIM eTaluM samajI levAnuM che ke pUrve kahyuM tema anAdikALathI sUkSma vanaspatikAyapaNAmAM ja janma Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza maraNa karatA jIvane bhavitavyanA cage bahAra nIkaLavAnuM thAya che, ane pRthvIkAyAdi niomAM pharavAnuM thAya che. emAM be jAtanA jIva hoya, eka bhavya eTale ke mekSa pAmavAnI lAyakAtavALA jIva, ane bIjA abhavya eTale ke lAyakAta vinAnA. abhavyane te kadI mekSa ja nahi; tethI kyAre ya zaramAvarta kALa ja nahi. bhavyane te kALa maLe. paNa mukhyatayA kALanA sahArAthI maLe; arthAt eTale kALa pasAra thayA pachI ja maLe. kALanA sahArAthI caramavamAM AvyA pachI have jIvane zubha karma-puNyAIne sahAro maLe te paMcaMdriyapaNuM vagere maLe; ane tyAM puruSArtha kare te dharma pAme. Ama bhavitavyatA, kALa, svabhAva karma ane puruSArtha A pAMca kAraNa kAma karI rahyA hoya che. emAM sAre manuSyabhava vagere ane deva-guru-dharmanA savega maLyA pachI have dharmadaSTi jAgI. ene artha e ke pahelAM cAra kAraNa te anukULa thaI gayA che; have puruSArtha karavAne bAkI rahe che. puruSArtha karanAra jIva kaI rIte AgaLa vadhe che, ene krama judI judI apekSAe vicArIe. [1) dharmane eka vRkSa kalpIe te pahelAM dhamabIja AtmakSetramAM vavAvuM joIe. e dhamabIja eTale dharma prazaMsA. bIjAnA dharmane joI, dA ta. (keInI tapasyA, keInuM mahAna dAna vagere joI) "aho ! ke suMdara prayatna evI je prazaMsA thAya te dharmabIja che. kevaLa raMgarAga ke sATakAnA pUjArIne te ema lAgaze ke "A zI mUrkhAI? Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadhamanA saraLa paricaya tapathI raMgarAga gumAve che ane paisA phAgaDha phekI de che !' tyAre jene kaIMka raMgarAga ane lakSmInA pakSapAta ghaTaco hAya tene ja bIjAnA dAna, tapa vagere para AkaSa Nu thAya, te pachI dhaprazaMsA thAya; e ja dhama-khIjanuM vAvetara thayuM. pachI pAtAne dhama karavAnI abhilASA tIvra ruci jAge e aMkura phuTayA kahevAya. AgaLa e sAMbhaLavA- samajavAnu' maLe samaje e kada kahevAya. enA para zraddhA thAya, AcaraNa karAya ane e rIte vikAsa karatAM karatAM chevaTa meAkSa thAya che. e badhuM, nALa, patra, puSpa, pAkA phaLa sudhI paheAMcyA gaNAya. ahiMsA, kSamA, satya vagere kAIpaNa dharma siddha karavA mATe paheluM te te dharmanuM khIjavAvetara jarUrI che. arthAt te te dhamanI pahelI te zuddha prazaMsA thavI joie enuM nAma dhama khIjAdhAna. pachI te te dhamanI ruci abhilASArUpI aMkura vagere pragaTa karI AgaLa te te dharma vRkSa vadhAratAM te dharmasiddhirUpI phaLa Ave. dha prazaMsAnI A vastu tA asava senA dharmomAM paNu. ane che, kiMtu tyAM sAcI dharmazraddhA nathI maLatI. emAM kAIka janmamAM peAte mithyA Agraha vinAnA anya hAya. ane sarvAMge kahelA satyadhanuM zravaNu maLI jAya ane ene e sAMbhaLI camatkAra lAge ke ahA keTalA sacATa sayuktika ane pramANasiddha kalyANu dhama! A ja satya dhama che, satya meAkSamAga che. AnAM ja tattva e satya tattva che," evI zraddhA thAya te e, mULa dhamaprazaMsA rUpI khIja para akurA, kada, nALa, patra, puSpa vagere thaIne phaLa AvyuM d Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 praveza kahevAya. have A saddharma-zraddhA, sa--tava-zraddhA, ke jene samyagdazana kahevAya e bIja bane che. enA para samya jJAna, samyaka cAritra, samyaka tapanI sAdhanA thAya te chevaTe mokSaphaLa Ave che. [2] mokSamArganI daSTie joIe to have dharma eTale. mekSa pamADanAra samyagra AcaraNa, pUrve kahyuM temAM caramavartamAM jyAre kaMIka paNa AtmA tarapha daSTi jAya che ane jaDanA raMgarAganI ja eka mAtra je vezyA hatI te maLI paDe che, tyAre jIva nyAyasaMpannatA, kRtajJatA, dayA, paropakAra vagerenuM sevana karate thAya che. A sevana vAstavika mokSa. mArga yAne samyagdarzanAdi tarapha laI janAra hovAthI, mArgAnusArI jIvana yA sAmAnya gRhastha dharma kahevAya che. e sevatAM sevatAM sadUguruno yoga thAya tathA sarvajJakathita vAstavika tatva ane mokSamArga sAMbhaLavA-samajavA maLe zraddhA thAya tyAM samyagdarzana thAya che. emAM pachI vItarAga sarvajJa tIrthakara arihaMta bhagavAnanI pUjAbhakti, saMsAratyAgI, ahiMsAdi mahAvratadhArI sAdhu mahAtmAnI bhakti, sarvajJanI vANInuM zravaNa tIrthayAtrA, arihaMta-siddha-AcArya-upAzcAya. 4 -sAdhu e pAMca parameSTine namaskAra karavAnA maMtranuM maraNa, jApa vagere samyagdarzananI karaNa kare che. AgaLa vizvAsa pragaTa karI hiMsA, jUTha vagere pApanA sthUla tyAganI pratijJApUrvaka pAMca aNuvrata grahaNa kare che enI sAthe traNaguNavrata, cAra zikSAta tathA bIjI zrAvakapaNAnI karaNI karate karate jIva UMce Ave che. emAM vairAgya ane Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jainadharmane saraLa paricaya vIllAsa vadhatAM sAMsArika sava saMbaMdhane tyAga karI sUkSma keTinI ahiMsA, satya vagere mahAvate svIkArI muni bane che. emAM jJAnAcAra vagere paMcAcAranuM pAlana karI sarva kamane kSaya karI mokSa pAme che. jIvane A badhI AtmAnI unnati karatAM aneka bhava - lAge che. nizALanA dheraNAnI jema aneka janmamAM pragati -karatAM karatAM chevaTe ke manuSyabhavamAM parAkASThAe pahoMcavAnuM bane che. mATe bIjA nIcI keTInA jIva tarapha aruci, -dveSa na karatAM, tema ja jAta mATe khoTI ciMtA, nirAzA na sevatAM, eka mAtra dharmasAdhanA, yogasAdhanAne gyatAsAdhanAmAM lakSa rAkhI mana-vacana-kAyAthI puruSArtha kara. have ahIM AgaLa lakhANamAM tattva ane mokSamArgane kaMIka vistArathI vicAra karIe. 2-jIvanamAM dharmanI jarUra. pra-jIvanamAM dharmanI zI jarUra che? u0-jIvanamAM jeTalI sukhanI jarUra che eTalI ja dharmanI jarUra che. kemake sukha dharmathI ja maLe che, "sukha "dharmathI, dukha pApathI purva dharmAt tu pAta, A sanAtana satya che. dharma paralokane te sAre kare che, uparAMta ahiM paNa sukha dekhADe che; kemake sukha e ataMranA anubhavanI vastu che, bAhya padArthone dharma nahi, eTaluM dhyAnamAM rahe; kemake bAhyanA DhagalA hovA chatAM paNa citta je kaMI ciMtAthI saLagI rahyuM hoya te sukha zuM? TUMkI buddhivALA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13: jIvanamAM dharmanI jarUra mAne che ke sukha dhanamAM che, strImAM che, sevAmIThAImAM che, mAnapAna ane sattA-sAhyabImAM che. paNa jagatamAM jIe tA dekhAya che ke keTalAkane dhana mAla echu che chatAM vadhAre sukhI che, ane keTalAMkane e vadhAre che chatAM emanI pAse sukha-zAMti sUkatI nathI. bIjI vAta e che ke je sukha dhanamAlane guNu hAta te dhana AdinI--adhikatAmAM sukhanA anubhava vadhata, paraMtu eka-e lADu khAtAM sukha thAya che, paNa adhika khAvAmAM AvatAM uTI jevu thAya che. eka patnI karIne je sukha lAge che te sukha e traNa karavA jatAM vadhavAne badale ulTu ghaTI jAya che. te sukha emAM zAnu" kahevAya ? vaLI ekanI eka cIjathI peAtAne sukha ane bIjAne du:kha lAge che. tema potAne eka vastu eka vAra sukharUpa ane pachI duHkharUpa lAge che. te cIjamAM cAkkasa zuM sukha ke duHkha ? kazuM nahi. sukha e mAhyavastunA dhama nathI; e teA AtmAnI cIja che. paraMtu e tyAre ja anubhavamAM Ave che ke jayAre keI ciMtA na hoya, bhaya na hoya, sa`tApa nahi, ajA na hAya, paraMtu nizcitatA hoya, nirbhayatA hAya, zAMti hoya, mana masta . ane mAtapura hAya, dhama` A sthiti UbhI karI Ape che. eTale pachI jema vanavagaDAmAM atyaMta bhUkhyAne sukA roTale paNu mahAAnaMda Ape che, tevI rIte dharmAtmAne dunyavI sAmAnya sayAgamAM paNa mahAna Anada rahe che; jemake sAdhu mahiSane. uparAMta dharma e evA puNyanA thAka Ape che ke e jIvane parabhavamAM sArI deva-manuSyAdi gati, sArUM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 14 jainadharmane saraLa paricaya - phaLa, Arogya, Rddhi samRddhi ane dharma sAmagrI Ape che. basa, ahIM ane bhaviSyamAM sukha joIe che, te dharma - ArAdhavAnI khAsa jarUra che. kahyuM che - vyasanazatagatAnAM klezarogAturANAM / maraNabhayahatAnAM duHkhazokArditAnAm // agatibahuvidhAnAM vyAkulAnAM janAnAM / zaraNamazaraNAnAM nityameko hi dhrmH|| - seMkaDo saMkaTa prApta thayelAne, phaleza ane regathIpIDAtAne, maraNanA bhayathI vihvaLa banelAne, duHkha-zokathI khitane, aneka prakAre ALa-vyAkULa lekene ane nirAdhArane jagatamAM haMmezAM eka mAtra zaraNabhUta dharma ja che. jIvanamAM dhamanI jarUra eTalA mATe paNa che ke jIva pitAnA pratye bIjAnA taraphathI dhamavartAva ja Icche che. dA.ta. dareka Icche che ke "keI nArI hiMsA na kare, mArA tarapha dayA-sneha-udAratAthI vate; mArI AgaLa jUTha na bele, mArI vastunI cerI na kare, mArI patnI tarapha daSTi na nAkhe...." vagere. te pachI bIjAe paNa evuM ja IcchatA heya. mATe vartAva pApane nahi, paNa dharmane ja jarUrI che, e siddha thAya che, eTale jIvanamAM dharma jarUrI che. 3H dharmaparIkSA e dharma vAstavika kayo hoI zake ? A eka prazna UThe che. khulAso e che ke je dharma senAnI jema kaSa, cheda ane tApanI parIkSAmAM pAsa thAya te ja khare dharma che, te Adara *NIya che. - - Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama parIkSA 15 66 1. pahelI vAtaH--kaSa eTale kasoTI-parIkSAmAM pAsa e ke jemAM ceAgya vidhi-niSedha kahyA hAya; arthAt amukanI pravRttinu* ceAgya vidhAna kyuM " hAya ane amukanA yeAgya niSedha eTale ke amukathI nivRtta thavAnuM kahyuM hAya, amukanA Adara ane amukanA tyAga karavAnuM yeAgya pharamAvyu` hAya, dA. ta. jJAna, dhyAna, tapa vagere karavA ane hiMsAdi cheDavA." AmAM jJAnAdinuM vidhAna ane hi'sAdinA niSedha che. 2. trIjI vAta :--vidhiniSedhane anurUpa arthAta puSTa karanAra AcAra-anuSThAna je dharmomAM pharamAvyAM DhAya te cheda-parIkSAmAM pAsa kahevAya. DhA. ta. pahelA niSedha tA karyo ke keAI jIvanI hiMsA nahi karavI. pachI anuSThAna tarIke kahyu. pazune mArIne yajJa karavA, te A kAMi niSedhane anurUpa na thayuM. ulaTuM hiMsAnA niSedhanA bhaMga karanAru' thayuM'. mATe e dhama cheH-parIkSAmAM pAsa na thAya. jaina dharmImAM AvuM nathI. kemake gRhastha ke sAdhu mATe je AcAraanuSThAna khatAvyA che, e vidhi ane niSedhanI sAthe saMgata che, poSaka che. sAdhu mATe kahyuM, ' samiti gupti pALA, arthAt jIvarakSA thAya e rIte cAle, melA, besA, UThA, bhikSA leA...' vagere gRhastha zrAvakane paNa sAmAyika vrata, niyama, devaguru-bhakti vagere anuSThAnA evA khatAvyAM che ke je vidhi-niSedhathI saheja paNa viruddha jatAM nathI. trIjI vAta :--dhamanI tApa-parIkSA e che ke vidhiniSedha ane AcAra-anuSThAna saMgatu banI zake evA tava ane siddhAnta mAnya hovA joie. dA. ta. tattva Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jainadharmane saraLa paricaya mAnyuM ke eka, zudhdha, budha (AtmA) e ja tatva che. have je ema ja hoya te vidhi-niSedha kema ghaTe ? niSedha e che ke "keI paNa jIvane mAro nahi" jo AtmA eka ja hoya, bIje kaI AtmA hAya ja nahi, te pachI kahyuM ke mAre ? ema keIe tatva mAnyuM ke AtmA kSaNika che, arthAta kSaNamAM nAza pAme che. bIjI kSaNe bIje na AtmA pedA thaI kSaNamAM nAza pAme che. A pramANe AtmA kSaNe kSaNe nAza pAme che. Atmatatva je AvuM kSaNika hoya te niSiddha hiMsAnA anAcaraNane ane vihita tapa-dhyAnanuM phaLa kene? kemake hiMsA ke tapa-dhyAna karanAra AtmA te kSaNamAM nAza pAmyo. ema jIva ekAMte nitya ja hoya, arthAta enAmAM kaI paNa pheraphAra thAya ja nahi. te pachI phaLabhegane mATe jarUrI parivartana kayAM raheze? mATe A tAva-sidhAntanI mAnyatAmAM vidhi niSedha ane AcAra anuSThAna saMgata na. banyA. jainadharma kahe che "AtmA anaMtA che, vaLI e nityAnitya che. tethI vidhi-niSedha ane AcAra tatva-sidhdhAntanI. sAthe saMgata banI zake che. AtmA anaMta che tethI ekane bIjAnI hiMsAne prasaMga hoI zake che. tema nityAnitya che, eTale jIva, dravya tarIke nitya ane avasthA (paryAya) tarIke anitya che, tethI hiMsAdinA phaLa bhogavavA e kAyama che, ane anitya che eTale avasthA badalAya che, tethI phaLa bhogavavA mATe bIjI avasthA AvI zake che. Ama jana dhama traNe parIkSAmAM pAsa thavAthI se TacanA senA je zuddha che. A uparathI dharmanuM svarUpa zuM hoI zake e samajAze. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 jainadharma e vizva dharma che? 4. jainadharma e vizva dharma che? zuM jaina dharmane vizvadharma kahevAya ? hA, kahI zakAya; kemake- (1) jaina dharmamAM vizvanuM yathAsthita svarUpe raju thayuM che. (2) jaina dharma e vizva mATe dharma che, kemake samasta vizvane grAhya thAya evA sarvavyApI niyame emAM pharamAvyA che. (3) emAM dharmanA praNetA tarIke ane ArAdhya ISTa deva tarIke kaI eka sthApita vyakita nathI, paraMtu ArAdhya ane praNetA tarIke je vItarAgatA, sarvajJatA, satyavAditA vagere rokakasa guNe ane vizeSatA joIe, evA guNe ane vizeSatA vALAne ja ISTa deva ane praNetA mAnavAmAM AvyA che. (4) jaina dharmamAM vizvanA prAthamika prAraMbhika yogyatAvALA jIvathI mAMDIne kramazaH sarvocca kakSA sudhI pahoMcelA januM hita thAya evI ane pAlanamAM utarI zake evI vividha kakSAvALI sAdhanA batAvI che. (5) dharmamAM samasta vizvanAM yuktisiddha ane kharekhara vidyamAna ta para prakAza pADavAmAM Avyo che. (6) jenadharmamAM vartamAna vizvanI dukhada samasyAne ukela karI zake evA anekAMtavAdAdI sidhAnta ane ahiMsA aparigrahAdirUpa AcAra-maryAdA jovA maLe che. mATe jana dharmane vizvahitakArI dharma kahI zakAya. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadhamanA saraLa paricaya AjanI duniyAnA samartha nATayakAra, ciMtaka tathA mahAna salAhakAra anArDa zAne gAMdhIjInA putra devIdAsa taraphathI pUchavAmAM AvyuM ke-"jo paraleAka jevI vastu hAya te tame A janma pachI kAM janma thAya te icche che ?" it anAzAe javAba ApyA ke-"huM jaina thavA mAgu chuM." devIdAsa cAMkI uThecA ane vicAravA lAgyA ke peAtAnA dezanA khristI dharma ane bhAratanA 40 kroDanI saMkhyAvALA anuyAyIonA hiMdudhama cheDI 20-25 lAkhanI saMkhyAvALA anuyAyIenA jainadhama ne A kema pasaMda kare che ? devIdAse zAne pUchyuM, " kema ema ?' " anA ze! kahe che, * jaina dhamamAM izvara-paramAtmA anavAne paravAnA (Sole Agency) kAI paNa eka nyUktine IjArA nathI ApI devAmAM AvyeA. paraMtu viziSTa ceAgyatAvALe kAi paNa manuSya AtmAnI unnati-udhvI karaNa karIne paramAtmA banI zake che; temaja e mATe emAM vyavasthita kramika sAdhanA mAga matAnyA che je vaijJAnika paNa che. evA vyavasthita-sakriya kramika ane vaijJAnika sAdhanAmArga bIje nathI.' : dharmanA mukhya be vibhAga eka vibhAga, pAlana karavAnA AcAra-vicAranA. bIje jANavA ane mAnavAnAM tattvAnA. bIjA zabdAmAM kahIe te dhame e batAvavu joie ke A vizva zuM che, vizva-vyavasthA kevI rIte cAle che, emAM jIva sAthe kayA tattvA joDAyA che, ane AcAra-vicAra kayA yA che ke je meAkSa tarapha prayANa zarU karAve ane e prayANane akhaMDa rAkhe. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadharma e vizva dharma che? 5. vijhava zuM che? vizva zuM che? vizva e cetana ane jaDa dravyone samUha che. jaDa dravyamAM pudgala, dharmAstikAya, adharmAstikAya AkAza ane kALa gaNAya che. enuM varNana AgaLa karIzuM. prazna -zuM A dravyo sivAya vidyuta zakita vagere vastuo vizvamAM nathI ? uttara-che, paNa e judI vastuo nathI. zakti paNa drane eka guNu-dharma che. zakita-guNa-avasthA vagerene keI AdhAra joIe. dA. ta. prakAza-zaktine AdhAra dIve, ratna vagere che. eTale dravya sivAya zakti nAmanI kaMI svataMtra vastu nathI. pra-te caitanyane paNa jaDa zarIranI ja eka zakti mAne. kemake te paNa jaDathI juduM dekhAtuM nathI eTale vizvamAtra jaDadravyamaya rahyuM. cetana dravya vaLI juduM kayuM? uttara-cetana dravya juduM svataMtra dravya che. mAtra emAM varNa, paza vagere dharmo nahi hovAthI AMkha vagere bAhA IndriyathI dekhI zakAtuM nathI. cetana dravya zarIramAM praviSTa che. zarIra najare dekhAya che eTale emAM ja caitanya, jJAna, rAga, IchA, sukha-duHkha vagere hAvAne bhAsa thAya che. bAkI kharekhara e zarIrane dharma nathI. zarIramAM pUrAyelA cetana dravyaAtmadravyane dharma che. pra-catanya vagere dharmo zarIranA nathI ema zA mATe? uttara-eTalA mATe ke zarIra jaDa che, tethI mATI, lAkaDuM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jainadharmanA saraLa paricaya patthara vagere jaDanI jema emAM vaNu-sa-gadha-sparze hAI zake che. para`tu caitanya, jJAna, sukha-du:kha vagere dharma nahi, enAM kAraNeA e che ke (1) marelAnA zarIramAM e dharmo milakula dekhAtA nathI. vaLI (2) zarIranAM ghaTaka mULa dravye, mATI, pANI vageremAM jJAnAdi taddana che ja nahi. dArUnAM ghaTaka dravya ATA, pANI, gALa vageremAM aMze ya madyazakti che. te bhegA maLavAthI anela dArUmAM madakita dekhAya che. ahIM mATI yA anna, pANI vageremAM aMze ya jJAna, sukha-duHkha vagere kayAM che? tA ethI banelA zarIranA e dhama` kema manAya ? mATe kahevu paDe che ke e zarIramAM eka adRzya cetana dravya che, enA e dhama che. rAkhamAM bhInAza, zItaLatA, cIkAza nathI dekhAtI, paraMtu emAM pANI bhaLyuM` hAya tA e dekhAya che. mATe joI ne kahIe chIe ke AmAM pANI bhaLyuM che enA e guNadharma che. ema zarIramAM cetana AtmA bhaLeleA che, enA e jJAnAdi guNadharma che. mATe ja zarIramAMthI AtmA nIkaLI gayA pachI e mula dekhAtA nathI. 6--svataMtra AtmadravyanAM pramANa pra0--jagatamAM cetana-Atmadravya, jaDa karatAM eka juduM ja, svataMtra dravya hAvAnu' pramANu che ? uttara--hA, aneka pramANa che. (1) upara kahyuM tema jJAna, icchA, sukha-duHkha, rAga-dveSa, kSamA-namratA vagere dharmA, vaNu-ga'dha-rasa-sparza karatAM tadna vilakSaNa che, tethI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma e vizva dhama che? 21 e jJAnAdinA AdhAra tarIke jaDa karatAM vilakSaNa dravya joIe. e ja svataMtra Atmadravya. (2) zarIramAM AtmA che tyAM sudhI ja khAdhelA annanA rasa, rudhira, meda, keza, nakha vagere pariNAma bane che. maDadAmAM AtmA nathI teA kazuM nathI banatuM. (3) zarIramAMthI jIva gayA, have AmAM jIva nathI, ema kahevAya che tyAM jIva e ja Atmadravya. (4) zarIra vadhe ke ghaTe tA ya jJAna, sukha, duHkhadi vadhatAM ghaTatAM nathI. e sUcave che ke jJAnAdi zarIranA dhama nathI, AtmadravyanA che. (5) zarIra eka ghara jevuM che. emAM raseADu, pAyakhAnuM, pAkakhAnu che, khArIe che. te e gharamAM rahenAra gharanA mAlika kai judo ja hAvA joI e, te ja AtmA. (6)ema zarIra e kArakhAnuM che, peTa meIlara che; hRdaya mazIna che. magaja e mene ranI AphIsa che. tyAre e badhAnA saMcAlaka-mAlika kANuM ? kahA, AtmA. je zarIramAMthI AtmA gayA enu badhu kAma baMdha. mALI gaye bagIcA ujaDa! (7) zarIra e kApaDanI jema bhAgya vastu che; melu' thayu... hAya tA ene ujaLuM karAya che. tela mAlisathI suMvALu karAya che. pak--pAvaDarathI suMdara ane suzobhita karAya che. meluM hAya tA gamatuM nathI. paNa A badhuM mamatAthI karanAra kANu ? zarIra svayaM nahi paNa AtmA (8) zarIra eka gharanI jema banelI racanA che. ene ATaluM vyavasthita banAvanAra kANu ? kaheA ke paraleAkathI cAlI AvelA AtmAnAM ja purvapArjita karyuM. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadharmane saraLa paricaya (9) IndrimAM jJAna karavAnI svataMtra zakita nathI; kemake maDaduM thaye Indriye kAyama hovA chatAM kazuM karI zakatI nathI. vaLI cakSu. zrotra vagere ekabIjAthI taddana judA heI "je huM vAjiMtra jouM chuM te ja huM zabda sAMbhaLuM chuM, AvuM AvuM alaga alaga dazya-rUpa, zravyazabda, ItyAdinuM ekIkaraNa karI zake nahi te e jJAna ane ekIkaraNa vagere karanAra keI eka svataMtra dravya hovuM ja joIe ane te ja AtmA. zarIra keI eka cIjanathI. e te hAtha, paga, meM, mAthuM, chAtI, peTa vagerene samUha che. e kaI eka vyakti nahi ke je ekIkaraNa karI zake. mATe eka svataMtra vyakti tarIke Atmadravya mAnavuM paDaze. (10) keI eka Indriya nAza pAmyA pachI paNa enA pUrva anubhavenuM smaraNa thAya che, e karanAra AtmA ja che. (11) navA navA vicAre, lAgaNIo, IcchA tathA hAtha-paga vagere avayanuM halanacalana karavAno prayatna karanAra AtmA che. pote dhAre tyAre cAlu kare ane dhAre tyAre baMdha. (12) AtmA nathI e bolavA para ja AtmA puravAra thAya che. vastu kayAMya vidyamAna hoya ene ja bIje niSedha thaI zake che. jaDane ajIva kahevAya che, have je jIva jevI vastu nahi te ajIva zuM ? jagatamAM brAhmaNa che te ja abrAhmaNa kahI zakAya. (13) zarIranA paryAya-zabda yAne bIjA zabda "deha" "kAya" "kalevara che. jIvanA paryAya zabda "AtmA" "cetana Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2vataMtra AtmadravyanAM pramANa vagere che. judA paryAya judI judI vastunA ja hAya. (14) keIne pUrvabhavanuM smaraNa thAya che ane pAchaluM badhuM pitAnA anubhava jevuM lAge che. A vastu zarIrathI AtmA jude hoya ane te pUrva janmamAMthI ahiM AvyuM hoya te ja ghaTI zake, te ja pUrvanuM smaraNa karI zake. nahitara pUrvanA zarIranA anubhava anusAra A zarIrane yAda na AvI zake. anubhava keI kare ane smaraNa bIje kare e kema bane ? (15) bajAranI khAtara ArAmI jatI karAya che ane pasA khAtara eka bajAra mUkI bIje pakaDAya che. e paisA paNa putranI khAtara kharacI nakhAya che. temaja e putrane paNa baLatA gharanA cothA majale cheDI pahelA mALethI pitAnuM zarIra bahAra kADhI levAmAM Ave che. kema Ama? kahe, vadhu priya khAtara avasare ochuM priya jatuM karAya che. te prazna che ke-avasare kaleza-ragaDAmAM zarIra paNa ApaghAtathI jatuM karAya che te kaI vadhu priya vastu khAtara? kahevuM ja paDaze ke AtmA khAtara. 'maryA pachI mAre A jevuM nahi ane dukhI thavuM nahi" ema tyAM thAya che. eTale sauthI adhika priya tarIke AtmA jaDathI taddana jude eka svataMtra dravya tarIke siddha thAya che. - ( 7 -AtmAnAM SaTu sthAna (1) jagatamAM AvA svataMtra Atmadravya anaMta che. tethI ja A Atmadravyo ane jaDa-dravyanA paraspara sahakArathI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jainadharmanA saraLa paricaya A vizvanI ghaTamALa cAle che. jIva, jaDa-anna khAya che tA zarIra pedA thAya che, Take che, ane vadhe che. zarIrane avayavA tathA IndriyA che. tA jIva enA dvArA gamanAgamana kare che, jIve che, jJAna le che. (2) A AtmadrabyA kAIe manAvyA nathI, paNa sanAtana nitya che. eka zarIramAMthI khIjA zarIramAM, eka gatimAMthI trIjI gatimAM nirAdhAra ane parAdhInapaNe bhramaNa sasaraNa kare che. e saMsaraNanu nAma 'sasAra.' (3) AtmA vividha vRtti-pravRttithI krama upArjana kare che. AtmAe vRtti ke pravRtti karI eTale kama ene cAMTI ja paDe che. mATe AtmA krama`nA kartA che. (4) AtmA karmanA bhAktA che. ene upArelA kamanA phaLa bhAgavavA paDe che. peAtAnA karelA kama peAtAne ja bhAgavavAnAM, e kanu` pariNAma vividha zarIranu` nirmANu, ajJAna dazA, rAga, jaza, apajaza vagere Ave che. (5) kathI baMdhAyelA AtmAnA meAkSa paNa thaI zake che. krama ane dehAdikanAM Atyantika viyogane mekSa kahevAya. (6) meAkSanA upAya paNa che. rAga, dveSa, ajJAna vagere krama khaMdhanA kAraNeAne rAkI enAthI viparIta kAraNeA sevAya tA sakA kSaya thaI jarUra a Mte meAkSa thAya. 1. AtmA che. 2. AtmA nitya che. 3. manA karyAM che. 4. kanA phUlanA bheAkatA che. 5. AtmAnA mAkSa che. 6. mAkSanA upAya che. AtmA saMbadhI A cha muddAne Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha dravya-paMcAstikAya-vizvasaMcAlana 25 TrasthAna kahevAya che. ene svIkAre te Astika kahevAya. ene na mAne te nAstika kahevAya. Tu sthAnaM ati" mAne te Astika "nAri' kahe te nAstika. 8-cha dravya-paMcAstikAya-vizvasaMcAlana pUrve kahI AvyA ke vizva eive ane jaDadrane samUha che. emAM (1) jIvavyanI zeDI vAta thaI. (2) je jaDadrAmAM varNa, gaMdha, rasa, sparza che ene puTTagala dravya kahevAya che. emAMne eka vibhAga karmanA muddagalane. jIva sAthe kaSAya (rAgadveSAdi) tathA ga=manavacana-kAyAnI pravRttinI cIkAzane kAraNe teliyA kapaDA para dhULa coMTe tema kama cUMTe che, ane e jIva para zarIra vagere judA judA bhAve saje che. jIvane kaSAya thavAnuM kAraNa paNa jIvanA pUrva karmano udaya-vipAka che. e karma paNa jIve kaSAyathI bhegA karelAM. e kaSAyamAM paNa, kAraNane niyama vicAratAM pUrva pUrvanA karma ane kaSAya javAbadAra bane che. kAraNa vinA te kArya bane ja nahi. eTale anaMtA kALa pUrve paNa zuM hatuM? e vicArIe te jIvane ke pUrva karmanA vipAka vinA ja ekAeka kaSAya thaI gayA, agara te kaSAya vinA ekAeka karma cUMTI gayA, ema banI zake ja nahi. kaSAya thayA to kama hatA ane karma ceTayAM te kaSAya paNa hatA mATe ja. tAtparya e, ke bemAMthI keInI zarUAta kAraNa vinA nahotI thaI. mATe ja nakkI thAya che ke bannenI dhArA anAdikALathI cAlI Ave che. enuM ja nAma saMsArasaMsAra anAdithI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma jainadharmanA saraLa paricaya cAlyA Ave che. A vastu pitA-putra, vRkSa-khIja, maraghIiMDu vagere dRSTAMtAthI samajI zakAya che. pitA paNa kAInA putra che. e paNa enI pahelAnA koi pitAnA putra che, maraghI paNa kAI IMDAmAMthI thaI. e iMDuM paNa kAI maraghImAMthI thaeluM. Ama eka sarakhI dhArA anAdikALathI cAlI Ave che. jIvane ka-puddagala kaSAyamAM prere che ane kane jIva sarje che. parasparanAM sahayAgathI navAM navAM zarIra, indriyA vagere ane che. e banAvavA kama sivAya bIjA` pudgala kAma lAge che. e pudgala zu che ane e prakriyA kevI rIte thAya che? enA vicAra AgaLa karIzuM. paraMtu mukhya kAryavAhI jIva ane jaDa pudgalathI thAya che e samajI rAkhavuM. jIva ane pudgalamAM navI navI avasthAe pheraphArA thayA kare enu ja nAma vizvanuM saMcAlana. (Working of the world) E (3) AkAzadravya H-- jIva ane pudgalane rahevA jagyA joIe, te ApanAra AkAzadravya che. kahezeA ke AkAza vaLI zuM? e te zUnya che. nA, jagyA--avakAza ApavAnuM kAya zUnyathI na mane. ene mATe te koI dravya joie. vyu te kahevAya ke je kai ne kaI kArya kare ane jenAmAM guNa paryAya rahe. ( paryAya=avasthA ) AkAza .vakAza-dAnanu kAya kare cheane emAM ekatva saMkhyA, mahAparimANu vagere guNA che. tathA ghaTAkAza, maDhAkAza vagere enA paryAya che. eTalA mATe AkAza e dravya che. AkAza keTaluM` mATu? tenu` mApa nathI, enA cheDA hAi zake Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha dravya-paMcAstikAya-vizvasaMcAlana nahi. nahi te prazna thAya ke cheDe eTale khAlI avakAza pUro thayA pachI AgaLa zuM ? mATe AkAza aMtarahita anaMta che. evA AkAzamAM jIva ane pugala sarvatra gamanAgamana karI zakatA hoya te te Aje je vyavasthita vizva dekhAya che e dekhAtA nahi. badhuM kheravikhera, kayAMnuM kyAM jaI paDayuM hata! paNa evuM nathI. AkAzanAM amuka bhAgamAM ja jIva ane jaDa pudagalAnuM gamanAgamana thAya che. AkAzanA jeTalA bhAgamAM e bane che, eTalA bhAgane loka kAkAza) kahevAya che. bAkInAM khAlI bhAgane aloka (alakAkAza) kahevAya che. tyAM jIva ke pudgala nathI. (4) dharmAstikAya:-jIva ane pudgalanuM gamanAgamana kAkAzamAM ja thAya. enuM niyAmaka dharmAstikAya che. arthAta jema taLAvanAM jeTalA bhAgamAM pANI che teTalA ja bhAgamAM mAchalI harI-pharI zake che. mATe pANI mAchalIne gatimAM sahAyaka kahevAya che. tema jIva ane pudagalanI gati (gamanAgamana)mAM sahAyaka dharmAstikAya, e kAkAzamAM ja vyAsa che, tethI jIva ane pudgala enI sahAyathI mAtra lekamAM ja gati karI zake che. (5) adharmAstikAyada-vaLI jevI rIte UbhA rahevA zIkhanArA nAnA bALakane ke lAMbI bimArImAMthI UThela mANasane UbhA rahevAmAM koIne hAtha yA kaTheDA vagerene Teko sahAyaka che, tema jIva ane pudagalane UbhA rahI zakavA, sthira thaI zakavAmAM sahAyaka keI dravya che. e drayanuM nAma adharmA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmano saraLa paricaya stikAya che. e paNa lokamAM ja vyApta che. tethI bahu bahu te jIva-pugala lokanA cheDA sudhI jaI zake che, mATe ja ahIM karmamukta thayelA jIva UMce jaIne lekanA aMte sthiti kare che, sthira thAya che. (6) kALadravya-A pAMca dravyo uparAMta jIva ane pudagalamAM navuM-junuM, bahu junuM, hAlanuM, pUrvanuM, bahu pUrvanuM, evA bhAve karanAra kALa nAmanuM dravya che. cIja enI e che paNa hamaNuM navI kahevAya che, ane kalAka pachI bIjI cIja utpanna thaI enI apekSAe parvanI e cIja junI kahevAya che. A navAnuM junuM kare che keNI kahe, kALa. emAM sekaMDa, miniTa, kalAka, dina, varSa vagere athavA samaya, kSaNa, ghaDI, thaLa, divasa vagere hisAba che. Ama 1. jIva, 2. pudgala, 3. AkAza, 4. dharmAstikAya, 5. adharmAstikAya ane 6, kALa-e cha dravya che. basa A cha dravyane samUha enuM ja nAma vizva. A jIva pudgala vagere chae dravye mUlarUpe kAyama rahe che. paraMtu eka bIjAnA sahakArathI emAM navI navI rItabhAta thAya, ne junI junI naSTa thAya; arthAt mukhya jIva ane kamanA hisAbe athavA kudaratI rIte navI navI utpatti ane vinAza thAya che. mULa cha dravya avinAzI che. emAM avasthAe badalAyA kare che arthAta utpAda, vyaya, dhrauvyanI mahAsattAne anubhavatA dravyamAM je avasthA-paryAyanuM parivartana thayA kare che, e ja vizvanuM saMcAlana che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagavyu kANu ? izvara nahi. 29 prazna--ahI' cha TubyAmAM pUrve dharmAstikAya kahyo emAM astikAya eTale zuM ane astikAya kANu kANu ? uttara--asti=a'za, pradeza. kAya=samUha. je dravyamAM aMza yAne pradezanA samUha hoya tenuM nAma astikAya. dA. ta. dharma nAmanuM dravya leAkavyApI eka dravya hAvA chatAM te samasta nahi paraMtu peAtAnA amuka amuka aMzathI tyAM rahelA jIva ke pudagalane gatimAM sahAya kare che. ethI emAM aMza sAmita thAya che. astikAya pAMca che, jIvAstikAya, pudagalAstikAya, AkAzAstikAya,dharmAstikAya, adharmAstikAya bhAga chUTA paDI zake yA na paDI zake, paNa jyAM aMza kalpI zakAya tenu nAma astikAya. kALa jyAre jue tyAre mAtra vamAna eka samayarUpa ja maLe, samuha na maLe, tethI kALa e astikAya nathI. vaLI eka apekSAe kALa e jIvAdi dravyanA paryAya ja che, tethI svataMtra dravyarUpa nathI mAnAtA eTale pAMca astikAya nyA e ja vizva. --jagatkartA kANu ? Izvara nahi. vizvanuM sarjana saMcAlana koI izvara ke izvarIya zakti nathI karatI, kintu jIva ane kama kare che. puruSAtha jIvanA, ane TekA kanA. A uparAMta jo Izvarane jagatkartA tarIke lAvIe te aneka prazna UbhA thAya che ke (1) e kayA prayAjane ghaDabhAMga kare ? (2) amuka ja jAtanu kema kare ? (3) Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmanA saraLa paricaya duHkhadAyI thAya evA pAte kayA zarIrathI kare 30 Izvara jo yALu hAya tA jIvane padArthonuM sarjana kema kare? (4) e zarIra zAmAMthI ane zI rIte banyu ?....vagere. AnA upara vicAratAM navI samasyAo khaDI thAya che. (1) Izvara jo kAI pratyeAjana vinA sarjana ke nAzakare e mUkha ramata kahevAya. (2) krIDAthI kare teA khALaka kahevAya. (3) dayAthI kare teA badhAne sukhI ane badhA mATe sukhanA sAdhana karavA joIe. (4) jo kahe ke Izvara teA nyAyAdhIza che, tethI jIvane gunAnI sajA mATe druHkhanA sAdhana sarje che, tA tyAM pahelA prazna e ja thAya ke ATaluM badhuM karI zakanAra Izvara teA sarva zaktimAna gaNAya, ane ene dayALu tA mAnA ja che, teA e Izvara jIvane gunA ja zA mATe karavA de ke jethI pachI e gunAnI sajA karavI paDe? Izvara peAtAnI zakitathI jIvane pApathI kema rAke nahi? peAlIsa peAtAnI sAme ja kAIne bIjAnuM khUna karatA joI rahe te e peAlIsa paNa gunegAra gaNAya. zuMI zvarane gunegAra TharAvavA che ? agara gunA karatA rokavAnI tAkAta vinAnA gaNAvavA che? yA niya manAvave che ? (5) vaLI e paNa prazna che ke izvara kahyAM besIne sarjana kare che? tamArA mAnavA pramANe te pRthvI paNa izvara anAvaze tyAre thaze, te pRthvIne kayAM besIne manAvaze ? vaLI izvaranuM zarIra kayAMthI AvyuM, koNe manAvyuM? Izvarane pahelAM zarIra hatuM nahIM teA hAtha-paga vinA zI rItevizvane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davya-guNa-paryAya ghaDe che? svayaM nirAkAra Izvare sAkAra racanA kevI rIte karI? sArAMza e che ke Izvara jagakartA nathI. jagakartA jIva ane kama-tyAre je jInA tevA tevA karmanA hisAbe ja Ivara sarjana kare che mATe Izvarane rtA mAna che, to evuM mAnavAthI saryuM. kaho ke kama ja sarjana kare che. moTA parvata, nadIo, sUrya-caMdra vagerene kama banAve che. e badhAM sarjana jIvenA zarIranA jutha che. te te jIvenA tevA kevA karmanA hisAbe tevA tevA zarIra bane che; enuM ja nAma parvata, vRkSa, pRthvI vagere che, e keI jIvatA zarIra che mATe ja kapAvA-chedAvA chatAM manu. bdazarIranA ghAnI jema pharIvAra purAI-rujhAI jAya che, ane barAbara akhaMDa jevAM thaI jAya che. ane jIva nIkaLI jatAM evuM nathI banatuM. mAnava zarIramAMthI paNa je jIva nIkaLI jAya che te ghA purAta-rujhAtuM nathI. ene artha ja e, ke jIva che te ja karmanA sahAre navAM zarIranuM ke zarIranA anya bhAgonuM sarjana-samArakAma thAya che. jamIna, khAtara, bIja, pANI vagere vidyamAna havA chatAM tyAM ja dAkhala thaIne ja bIjamAMthI lIle aMkura, kasthAI thaDa, lIlAM pAna, gulAbI phUla, madhuruM phaLa, vagererUpe pitapotAnA zarIra banAve che. 10. dravya-guNu-paryAya pahelAM kahI AvyA ke vizva cha dravyamaya che, ane e dravyamAM, guNa-paryAyanuM kAmakAja cAle che te vizvanuM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32. jainadharmane saraLa paricaya saMcalana che. AmAM dravya eTale jenAmAM guNa-paryAya rahe, (5yaya avasthA), arthAt jenAmAM guNa haya, zakti hoya ane jene aneka avasthAo heyatedravya kahevAya. jagatamAM dravya jevI vastu hoya te ja enA AdhAre guNa-paryAya ane zakti rahI zake. guNa-paryAyamAM pharaka A che ke-ravino guNa mAvina pathAra sAthe rahe te guNa, kramasara thayA kare te paryAya. dA. ta. sonAmAM pILAza, caLakATa, kaThaNAI vagere sAthe rahe che te guNa kahevAya, ane lagaDI, kaDuM, kaThI vagere avasthA kramasara bane che te paryAya kahevAya. jIvamAM jJAna, darzana vagere guNo che, ane bALapaNuM kumArapaNuM yuvAnI vagere paryA che. have AmAM apekSAe guNane paNa paryAya kahevAya, kemake te ya kramasara paNa thayA kare che. dA.ta. pahelA sUryAstanuM pratyakSa jJAna, pachI thatuM saMdhyAnuM pratyakSa jJAna. tethI e kramazaH pedA thavAvALA thayA. ene paryAya paNa kahevAya. bAkI jIva dravyamAM guNe be prakAre, (1) svAbhAvika guNe jJAna, darzana ane cAritra zakita-vIrya vagere che. ane (2) Agantuka guNa mithyAtva rAgAdi kaSAya vagere che. tyAre avasthA tarIke jIvane saMsArIpaNuM, muktapaNuM, saMsArIpaNumAM manuSyapaNuM, devapaNuM vagere. manu SyapaNumAM bAlyapaNuM, yuvAnapaNuM vagere avasthA prApta thAya che; A paryAya che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya-guNa-paryAya pudagala dravyamAM guNe.-rUpa, rasa, gaMdha, spaza AkRti vagere che ane paryAye judI judI avasthAo che. dA. ta. senAmAM pILAza, bhArepaNuM, kaThoratAdi e guNe che ane lagaDIpaNuM, pravAhIpaNuM, kaMThIpaNuM vagere paryA che. ema dUdhapaNuM, dahIMpaNuM mAkhaNapaNuM vagere paryAya che. pRthvI jala, agni, kASTha, patthara, pavana, dhAtu, timira, vIjaLI, prakAza, zada, chAyA vagere badhAe pudgalanA rUpaka che. AkAzakivyane guNa avagAha che. ethI vastune e pitAnAmAM avagAhe che, vastune pite avakAza-dAna kare che, ane enA paryAye kuMbhAkAza, gRhAkAza vagare che. ghaDo paDyo che. te e ghaDAe rekela AkAzane bhAga ghaTAkAza kahevAya, ghare gharamAM phUTI gaye, te te ja ghaTAkAne have gRhAkAza kahIzuM. dharmAstikAya dravyamAM gatisahAyakatA, ekava vagere guNa che, ane jIvadharmAstikAya, pudgala-dhamastikAya vagere paryAya che; ema adharmAstikAya dravyamAM sthitisahAyakatA, ekatva vagere guNa che. jIva-adharmAstikAya, pudgala-adharmAstikAya paryAya che. kALa dravyamAM navuM-junuM karavAnI vartanA, e guNa che. vartamAnakALa, bhUtakALa, sUryodayakALa, madhyAhnakALa, bAlyakALa, taruNakALa vagere paryAya che. anyamane kALa paryAyarUpa ja che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadharmane saraLa paricaya cha dravyanA guNa paryAyane kaTho guNa paryAya jIva svAbhAvikaguNuM-jJAna, cAritra, sukha viryAdi manuSyapaNuM, devapaNuM, bAyapaNuM, yuvAnapAyuM vagere. vaibhAvika guNa-mithyAtva. rAga dveSAdi pagala rUpa, rasa, gaMdha, paze, AkRti, gurutA, ladhutA. amuka jAta, bhAta, mAlikI saMbaMdha, kALasaMbaMdha, sthA AkAza avagAha (avakAza dAna). dhaTAkAza, gRhAkAza. dhamastikAya, gatisahAyakatA jIva-dharmAstikAya. pugala adharmAsti | sthitisahAyakatA jIva adhamastikAya. yugala . kAya kALa ! navuMjunuM karavAnI vartanA. vartamAna, bhUta, bAlya, | | taruNAdi. paryAya be jAtanA heya cheH (1) vyaMjana paryAya, (2) arthaparyAya. vyaMjana paryAya-vastu jenAthI vyakta thAya te. dA. ta. ghaDAne vyaMjana paryAya-ghaDe, kuMbha, kalaza, gAgara vagere. ema jIvane vyaMjana payaya-jIva, AtmA, cetana, prANa vagere. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha divyanA guNa atha-paryAya-padArthanI bhinna bhinna avasthAe. dA. ta-pANIne ghaDo, ghIne ghaDe vagere avasthAo, athavA kuMbhAranI mAlikI, vecANa thayA pachI kharIdanAranI mAlikI; athavA mATalInI apekSAe nAnApaNuM, loTAnI apekSAe moTApaNuM,-A badhA ghaDAnA atha-paryA kahevAya che. bIjI rIte paryAya be jAtanA -(1) vaparyAya, (2) paraparyAya. (1) svaparyAya -potAnAmAM vaLagI rahenArA. (ra) paraparyAyaH-potAnAmAM nahi rahenArA. dA. ta. ghaDAmAM mATImayatA che e svaparyAya, sutaramayatA nathI e paraparyAya. ghaDAmAM gRhavAsitA che e svaparyAya, taLAvavAsitA nathI e parapayoya. prazna-paraparyAya to paranA thayA, paNa ghaDAnA kevI rIte ? uttara-paraparyAya e paranA te svaparyAya che. jyAre ghaDAnA e paraparyAya che. te ghaDAnA paryAya e rIte ke jyAre svaparyAya ghaDA sAthe ekameka-rUpatAthI saMbaMdhita che tyAre paraparyAya paNa alaga-rUpatAthIe ja ghaDAnA saMbaMdhI che. ghaDe jema mATImaya kahevAya che, ema e ja ghaDe "sutaramaya nathI, ke suvarNamaya nathI, tema kahevAya che. mATImaya keNu? ghaDo. suvarNamaya keNa nahi? te eja ghaDo. mAtra ghaDAnI sAthe mATImayatA astitva (anuvRtti) saMbaMdhathI saMbaMdhita che. suvarNamayatA nAstitva ( vyAvRtti) saMbaMdhathI saMbaMdhita che. oramAna putra Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmane saraLa paricaya kene? sAvakI mAne. kharekhara te ene e putra nathI. chatAM oramAyA saMbaMdhathI ene ja kahevAya che. ema paraparyAya ghaDAne ja kahevAya. A svaparyAya cAra rIte hoI zake. (1) dravyaparyAya, (2) kSetraparyAya, (3) kAlaparyAya ane(4) bhAvaparyAya. (1) dravyaparyAya eTale vastunA mukhyadala (upAdAna)nI apekSAe paryAya (ra3) vastune rahevAnA kSetra ane kAlanI apekSAe kSetraparyAya, kAlaparyAya-(4) vastunA guNadharma e bhAvaparyAya. dA. ta. kapaDAmAM sUtara e dravyaparyAya. kapaDuM kabATamAM raheluM e kSetraparyAya, navuM yA amuka mAsanuM e kAlaparyAya, sapheda cIkaNuM, kiMmatI keTarUpe, amuka vyakitanI mAlikInuM vagere vagere e bhAvaparyAya. A dravyAdi paNa be rIte (1) svadravya, svakSetra, svakAla, svabhAva paryAya, ane (2) paradravya, parakSetra, parakAla, parabhAva paryAya. dA. ta. upara kahyA te vastranA sutarAupaNuM, kabATamAM rahelA paNuM vagere e svadravyAdi paryAya che, ane e ja vastramAM rezamIpaNuM zarIra para rahelApaNuM, lAlAza, pherApaNuM-sastApaNuM, khamIsapaNuM. amukanI mAlikI, vagere enA paradravyAdi paryAya che. AthI eka vAta spaSTa thAya che ke avasthA ekalI nathI rahetI paNa keI AdhAra dravyane laIne rahe che. dravya che te emAM avasthAo Ave che ne jAya che, eTale ja vidyutazakita, lehacuMbakanI AkarSaNa zakita, vagere paNa pudgala dravyane laIne Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha dravyanA guNa 7 ja che. eTale dravya trikALavatI che guNaparyAya enA palaTAtA dharmo che. jevI rIte pudgala dravyanI zakitao che, evI rIte AtmadravyanI paNa svataMtra zaktio che. mAtra ApaNe AtmA tarapha daSTivALA nahoIe te na samajAya; bAkI mahAvidvattA, akhUTa atula bala, mahAgIpaNuM, addabhuta ta5, kSamA vagere zuM che? Atmazakitao che. AgaLa vadhIne maMtrazakti, vidyAzakita, gaganagAminI Adi labdhio, yAvata kevalajJAna ane TekSala bdhi e badhI aciMtya-anupama zakitao AtmAnI ja che. 1. navatattva pUrva joyuM ke vizva e jIva ane ajIva (jaDa) dravyone samUha che. eTale mukhya tattva che,-jIva ane ajIva. paraMtu ATaluM ja jANavAthI badhuM kArya saratuM nathI. ucca mAnava jIvanamAM zuM karavuM? zuM zuM karavAthI zuM zuM phaLa maLe? ApattinI IcchA na hovA chatAM ane ene bahu rakavAnA prayatna karavA chatAM Apatti ane pratikULanuM AkramaNa kema thAya che? kayAreka e5 prayatna chatAM moTI sagavaDa kema sArI maLe che? vagere jijJAsAo UbhI rahe che. A jijJAsA saMtoSavA ane jIvanI unnati sAdhavA navatatvanI vyavasthA samajavI paDe. ene samajavA mATe eka kAlpanika citra che. dA.ta. eka sarovara che. emAM nirmaLa pANI che. paraMtu nAke dvArA bahArane kacare aMdara vahI Ave che. e kacarAmAM paNa e jAta che, eka saheja sArA raMgavALe. bIje kharAba raMga Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 jaina dharmane saraLa paricaya vALe. have jo AnIkanA daravAjA baMdha karAya te, na kacare AvatuM baMdha thAya, ane keI je evuM cUrNa aMdara nakhAya te aMdarano kacaro sApha thaI jAya. e ja rIte (1) jIva jANe eka sarovara che. emAM anaMta jJAna, anaMta sukhadipa nirmaLa pANI che. paraMtu mithyAtva, kaSAya, hiMsAdirUpa nIko dvArA karmakacare jIva sAvaramAM bharAyA kare che. (2) A karma kacare jaDa che, ajIva che, evAM bIjA paNa pudagalAdi dravya jaDa che, acetana che. ene avatarava kahevAya. (3) tyAre kamane lAvanAra mithyAtvAdine Azravatatva kahevAya; Azrava--jenA dvArA Atma-sarovaramAM karma zra-vahI Ave. have avasarovaramAM je kama ekaThAM thAya che te be jAtanA, (i) eka zubha (ii) bIjA azubha. zubha karma manane anukULa phaLa dekhADe che, azubha karma manane pratikULa phaLa dekhADe che. (4) zubha karmane puNyatatva kahevAya. (5). azubha karmane pApatatva kahevAya. (6) AzravanI naka sAme je samyakatva, sAmAyika, kSamA, ahiMsA-vrata niyama vagere daravAjA yA DhAMkaNuM goThavI devAya, te karmakacaro Avate aTake. tethI A samyakatva sAmAyikAdine saMvaratatva kahevAya. saMvara-karmanI ADe DhAMkaNuM (7) have karma je Ave che te AtmA sAthe baMdhAya che, ekameka thaIne rahe che. e kamane svabhAva, sthiti, kALa, rasa vagere nakakI thAya ene baMdhatava kahevAya (8) A baMdhAyelA karma kacarAne bAra prakA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navatatvanI TUMkI samaja ranA tArUpI cUrNathI sApha karI zakAya che, niraNa karI zakAya che. mATe e tapane nirjarAtatva kahevAya. (9) jyAre sava karmano kSaya thAya che, tyAre jIvanA anaMta jJAna darzana sukha vagere guNo pragaTa thAya che ane jIva saMsAranA sarva baMdhanathI mukta thAya che mATe ja ene mokSatatva kahevAya. Ama 9 tatva che. enA jJAnathI ya zuM? heya zuM? upAdeya zuM? vagerenI khabara paDe. navatatvanI TUMkI samaja A pramANe 1. jIva-cetanA lakSaNavALA, jJAnAdiguNavALe. 2. ajIva-caitanyarahita, pudgala, AkAza vagere dravya. 3. puNya-zubha kamapuddagala, jenAthI jIvane managamatuM maLe. dA. ta. zAtAdanIya, yazanAmakarma, vagere 4. pApa-azubha karma pudagala, jenAthI jIvane aNagamatuM maLe. dA.ta. azAtA apayaza, vagere 5. Azrava-jenAthI AtmAmAM kamazravI Ave, vahI Ave. kamane AvavAnA rastA. dA.ta.mithyAtva, Indriya, avirati, kaSAya ane ga. 6. saMvara-karmane AvatAM aTakAvanAra, dA. ta. samyakatva, kSamAdi, parisaha, zubhabhAvanA, vrata-niyama, sAmAyika, cAritra vagere. 7. baMdha-AtmA sAthe karmane dUdha-pANInI jema ekameka thata saMbaMdha. karmamAM nakkI thatI prakRti (svabhAva), sthitikAla, ugra-maMda rasa, ane daLapramANapradeza. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmane saraLa paricaya 8. nija rA-kamane hAsa karanAra bAhA atyaMtara tapa, dA.ta. upavAsa, rasatyAga, kAyaleza vagere e bAhA. prAyazcitta,vinaya, sevA, svAdhyAya, dhyAna vagere AtyaMtara. 9. mokSa-jIvane karmasaMbaMdhathI sarvathA chUTakAre ane jIvanuM anaMtajJAna-anaMtasukha ItyAdi svarUpe pragaTa thavuM te. A navatatva jina-tIrthakara bhagavAne kahelA che. mATe jaina tatva kahevAya. jina eTale rAgadvaSane jaya karanAra. e traNeya kALanA vizvanA tamAma bhAve pratyakSa jue che, jANe che, mATe e sarvajJa che. vItarAga-sarvane jUTha bolavAne keI kAraNa nathI. jAvuM rAgathI, dveSathI, bhayathI, hAsyathI, ajJAnathI mohathI belAya che. e rAga ja ajJAnAdi jemane muddala nathI te kadI jUThuM bole nahi. mATe vItarAga sarvajJaprabhue kaheluM te badhuM sAcuM ja che. A navatava temaNe kahyA hovAthI pUrepUrAM satya che evI zraddhA kare tenAmAM samyaktva-samyadarzana ApyuM kahevAya. A navatattvanA viSayamAM jJAna uparAMta sAcI zraddhA lAvavA mATe navatatvane vibhAgavAra traNa rIte svIkAravA joIe.- 1. jIva-AjIvane zeyatatva (jAlsavA) tarIke 2. pApa, azubha Azrava ane baMdhane heya (tyAjya) tava tarIke; ane 3. puNya (puNyAnubaMdhI puNya), zubhaAzrava, saMvara, nirjara ane mokSa, ene upAdeya (AdaravA jevA) tatva tarIke. hovAthI kahe saddhI kare tenA ha Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanuM maulika ane vikRta svarUpa Ama pheya, haya, upAdeya tarIke svIkAravA eTale ? ya pratye udAsInabhAva rAkha (rAga Sa na karavA lAyaka mAne), 2. heya pratye tyAjya mAnI aruci-aNagamA thAya ane 3. upAdeya pratye AdaraNIya samajI ruci, rasa, heza rakhAya. - ra, jIvanuM maulika ane vikRta svarUpa jIva ane jaDa eka sarakhA svabhAvanA che evuM te kahevAya nahi; nahitara pite jaDarUpa ke jaDa pate jIvarUpa kema na bane ? kahevuM joIe ke baMnenA svabhAva judA che. jIvanA mULasvarUpamAM anaMtajJAna che. ene jJAna-svabhAva ja ene jaDadavyathI juduM pADe che. A jJAna je ene svabhAva na hoya te kaIpaNa bahAranA tatvanI tAkAta nathI ke enAmAM jJAna pragaTa karI zake. have jyAre jJAna e jIvane svabhAva che, tyAre vicAravAnuM e che ke, zuM e jJAnaguNa maryAdita hoya arthAt amuka ja zeya-heyAdi viSayane jANe ke samasta zeya--heyAdi viSayane jANe ? maryAdita na kahI zakAya; kemake maryAdAnuM mApa keNu nakkI kare, ke ATaluM ja mApa hAya, vadhAre ke ochuM nahi ? mATe kahe ke jema darpaNanI sAme jeTaluM Ave eTalA badhAnuM pratibiMba jhIle che. ema jJAna vizvamAM je kaI seya vastu che ene jANuM zake, mAtra jema chAbaDA nIce DhaMkAyela dIvAne prakAza, kANAmAMthI jeTala bahAra Ave, eTalo ja bahAranA padArthone prakAzita kare che. evI rIte karmathI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - janadharmane saraLa paricaya chavAI gayela AtmAne jJAnaprakAza jeTalA kama-AvaraNa khasavAthI khule thAya, eTalA ja pramANamAM reya vastune prakAza thAya. eTalA ja viSayane jANe. samasta AvaraNa dUra thatAM samarata yanuM jJAna khulluM thAya. e yamAM bhUtabhaviSya-vartamAna traNeya kALanA samasta jIva-jaDanA sarva bhAva jaNAya. bAkI jIvanA mULasvarUpamAM (1) anaMtajJAna che, ema (2)anaMtadarzana che,(3)anaMtasukha che, (4)kSAyika samyakatva ane kSAyika cAritra yAne vItarAgatA che, (4) akSaya-ajara-amara sthiti che,(6)arupipaNuM che,(7)agurulaghu sthiti che, (8) "anaM. tavIrya vagere zakita che. eka mahAratna ke sUryanI jema jIvamAM A ATha mULa tejasvI svarUpa che. paraMtu vAdaLathI chavAI gayelA sUryanI jema athavA mATIthI lepAyelA khANanA ratnanI jema jIva ATha jAtanA karmayugalathI chavAI gayela che, DhaMkAI gayela che, tethI enuM mULa svarUpe pragaTa nathI. ulaTuM ekeka karma-AvaraNanA lIdhe emAM meluM svarUpa pragaTe che. dA. ta. jJAnAvaraNa kamanA lIdhe ajJAna svarUpa bahAra paDayuM che, darzanAvaraNakarmanA lIdhe darzanazakti haNAI gaI hevAthI aMdhApa, azravaNa, vagere tathA nidrAo bahAra paDI che. AThe karmathI judI judI vikRti, kharAbI UbhI thai che. Ane sUrya para vAdaLanA citrathI samajI zakAze. - ahiM dhyAna rAkhavAnuM ke citranI saraLatA khAtara sUrya ke ratnanA mAtra ekeka bhAgamAM ja ekeka prakAza, karma Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanuM maulika ane asara batAvAya, bAkI AtmAmAM te dareke dareka prakAza vagere vizeSatA AtmAnA sarva bhAgamAM vyApelI che. emAM jJAnAvaraNa, dazanAvaraNa karmanuM svarUpa upara joyuM. have AgaLa vedanIya karmathI joIe. vedanIya karmathI AtmAnuM mULa svAdhIna ane sahaja sukha dabAI jaIne kRtrima, parAdhIna, asthira zAtA-azAtA UbhI thaI che. mehanIya karmanA AvaraNathI mithyAtva, rAgadveSa, atrata, hAsyAdine, kAmakrodhAdi pragaTa thayA kare che. AyuSya karmathI janmajIvana-maraNanA anubhava karavA paDe che. nAmakarmanA lIdhe zarIra maLavAthI jIva arUpI chatAM rUpI je thaI gaye. che. emAM Indriye, gati, jaza-apajaza, saubhAgya daubhagya, trasapaNuM-rathAvarapaNuM vagere bhAve pragaTe che. gotrakarmanA lIdhe UMcuMnIcuM kuLa maLe che, ane aMtarAyakarmane lIdhe kRpaNutA, daridratA, parAdhInatA ane durbaLatA UbhI thaI che ema jIvamAM mULa svarUpa bhavya, zuddha ane aciMtya enupama hovA chatAM, kamanI jakaDAmaNane lIdhe jIva tuccha, malina vikRta svarUpavALa banI gayuM che. pUrve kahI AvyA tema A vikRti keI amuka vakhate zarU nathI thaI, kintu kArya kAraNubhAvanA niyama mujaba anAdi anaMta kALathI cAlI Ave che. junA junA karma pAkatAM jAya che, tema tema e. A vikArene pragaTa karyo jAya che, ane karma pite AtmA uparathI kharI jAya che, paNa enI pachInA karma pAchA pAkI pAkIne phaLa dekhAye jAya che. tethI vikArenI satata dhArA cAlI rahe che. bIjI bAju navAM navAM kama UbhA thatAM Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 jainadharmano saraLa paricaya jAya che, ane e pAchA sthitikALa pAye vikAra dekhADaze jAya che. Ama saMsAradhArA anAdithI cAlu ja che. je kamane kheMcI lAvanAra Azrave baMdha karAya ane saMvara sevAya te navA karma AvatAM aTake, ene junAne nirjarA tapathI nikAla Ave. ema eka dijIva sarva karmathI rahita banatA mekSa pAme. pitAnA anaMta jJAnAdinuM mULa svarUpa eka vAra pUrNa pragaTa thaI jAya, pachI kaI ja Azrava na rahevAthI kyAre ya paNa karma lAgavAnA nahi, ane saMsAra avasthA thavAnI nahi. -13. jIvanA bheda vizvamAM cha be prakAranA che. eka mukta, bIjA saMsArI. mukta eTale ATha prakAranA karmathI rahita. saMsArI eTale kamabaMdhanathI judI judI gatie, zarIre, pudgala ane bhAvamAM saMsaraNa karanArA-bhaTakanArA. saMsArI eka IndriyathI mAMDI, pAMca IndrivALA hoya che. emAM eka ja sparzanendriyavALA ekendriya ja sthAvara kahevAya che, ane be Indriya, traNa indriya, vagere dharAvanAra che trasa kahevAya che. IniI gaNatarI ApaNA mukha para dADhIthI mAMDI kAna sudhIne je kema che te hisAbe samajavI. dA.ta. ekendriya jIvone ekalI sparzanendriya, dvIndriya jIvone sparzana ane rasanA Indriya, -trIndriya jIne e be uparAMta dhrANendriya, caturindriya jIne uparAMta cakSu vadhAre, ane paMcendriya ane e cAra uparAMta Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanA beDa zrotrendriya. ema saMsArI jIvA 5 prakAre-ekendriya-DhIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya. AmAM ekendriya e sthAvara jIva che. e game tevA upadrava Ave te paNa. svecchAthI hAlI cAlI na zake. evA jIvAne ekalI 5zanendriya eTale ke ekala' zarIra hAya, paNa bIjI rasanendriya vagere ke hAtha-paga vagere hAya nahi. A zarIra pRthvI-rUpa hAya, pANIrUpa hAya, agni rUpa, vAyurUpa ke vanaspati svarUpa hAya. pRthvIrUpI kAyAne dharanArA te pRthvIkAya jIva. pANI(ap)rUpI kAyAne dharanAra te agnirUpI kAyAne jIva.. vAyurUpI kAyAne vanaspatirUpI kAyAne "" "" Ama sthAvara jIvanA pRthvIkAyAdi rUpe pAMca prakAra che. (dhyAnamAM rahe ke pANImAM peArA vagere jIva tA judA che, paNa mudde pANI e kAI jIvanu zarIra che. e pANIne ja zarIra tarIke dhAraNa karIne rahela te akAya jIva. khahuM ja sUkSma, jhINA biMduthI paNu asaMkhyAtamA lAgatuM zarIra, pANInA eka jIvanu hAya che, ane te asaMkhya bhegA thAya tyAre miMdurUpe ApaNI najare caDhe che. evu' ja pRthvIkAya, teukAya, vAukAya ane jhINA nigeAda vanaspatikAya mATe samajavAnuM. nigeAda eTale evuM zarIra ke je ekane dhAraNa karIne anaMta jIva rahelA hoya. mATe A jIvane sAdhAraNu vanaspatikAya athavA anaMtakAya jIva "" "" "" "" ,, akAya tejAya vAyukAya vanaspatikAya "" ,, Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmane saraLa paricaya kahevAya che. A pAMce sthAvara jIvomAM koNa koNa gaNAya tene kaThe A mujaba che - pRthvIkAya | akAya vanaspatikAya teukAya vAukAya) pratyeka | sAdhAraNa mATI, khaDI, kuvA-nadInuM agni vAyu vRkSa jamInakaMda luNa taLAva javALA pavana dhAnya - kAMdA khAra,pASANI jharaNu- dIvo havA bIja lasaNuM, suraNa kaha, kanaka varasAdanA ! vIjaLI vaTALa. patra Adu, lIlIvagere | pANI, baraphI ujehI 55. haLadara, dhAtuo, dhumasa, jhAkaLA taNakhA baTeTA pAro esa chAla zakariyA paravALA, gAjara rane lIla, phUga sphaTika maNasIla abraka phaTakaDI sura AmAM pratyeka eka zarIramAM eka jIva. sAdhAraNa eka zarIramAM anaMta jIva. have dvIndriya (beIndriya) vagere chene keDe kIndriya ! trIndriya | caturindriya paMcendriya jaLo, pirA, akSakIDA, kIDI, iyaLa, mAkhI, bhamarA ! nAraka aLasIyA, peTanA! makoDA, mAkaNa | DAMsa, macchara, tIDa tiryaMca kami, zaMkha, kaDA|dhanerA, upehI, jI vIMchI, bagAI | manuSya lAkaDAnA kIDA | lIkha, kaMthavA ! kaMsArI, karoLIyA deva (ghuNa) vagere. kAnakhajurA, cAMcaDa vagere. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AmAM ekendriyathI TheTha cAridiya sudhInA jIvo badhA ja tiryaMcagatimAM gaNAya che. tyAre prakAranA pacendriya jIva A pramANe che. tiryaMca manuSya nArakI nIce nIce karmabhUminA | 1 bhavanapati ratnaprabhA jalacaramAM sthalacaramAM khecaramAM akarmabhUminA | 2 vyaMtara zarkarA prabhA mAchalI (1) bhuja parisarSa, cakalI, kAgaDe | aMtaradvIpanA | jyotiSa tAlukA prabhA magara | giroLI, Liye pipaTa vagere, 4 vejJAnika paMkaprabhA vagere (ra) uraparisapa, | tathA cAmAci AmAM pahelA bhavadhUmaprabhA sA5 ajagara, DiyA vAgoLa. napati nIce adho tamaHprabhA (3) pagAmAM, lekama che.vya ta mahAtama:prabhA jagalI zaherI nIce ta , ! A 7 pRthvImAM pazu, paMkhI, sUrya, caMda vagere narakanA jIve che. upara A madhya lekamAM che. vaimA14 rAjalakanI barAbara vaccene bhAga ke jenI upara 7 rAjalaka che ane nIce nikanA 12 deva7 rAjaleka che, ene "samabhutalA' kahevAya che. enI uparanA 900 jejana ane nIce leka, 9 grevaka ane 5 anuttara 900 jojananI vaccenA bhAgane "madhyaloka' kahevAya che. madhyakathI uparanA 7 rAjaka 1 vimAna dha. e USyaloka' ane nIcenA 7 rAjale e "alaka' che. ' | lAkamAM che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. thavAnA janma ane jIvanI vizeSatAe jIvane praupti, prANa, sthiti, avagAhanA, kAyasthiti, ceAga, upayega, lezyA vagere vizeSatAe che. e jaDane nathI. 6 praptiH--jIvatuM eka bhavanu AyuSya pUrNa thaI jAya che tyAre tyAMnA zarIrathI e chUTI pUrve khAMdhI mUkelA AyuSya ane gati pramANe khIje bhava pAme che. tyAM AvatAveMta AhAranA pudgala AhArarUpe le che. jue janmatAM paheluM kAma khAvAnuM! AhAranI kevI lata ? pUrva janmathI kranA thAka( kANuzarIra )nI jema bIjI eka taijasa zarIra paNa sAthe lAve che, tenA maLe ahI AhArane pacAvI rasa-rudhirarUpe zarIra banAve che, ane emAMnAM tejasvI pud galeAthI indriyA manAve che, pratisamaya AhAra levAnu,zarIra vadhAravAnu ane indriya banAvI dRDha karavAnuM kAma cAlu rahe che. aMtarmuhUta ( be ghaDInI aMdaranA kALa) thatAM zarIra, IndriyA taiyAra thaI jAya che. tyAM zvAsanA pudagala laI zvAseAvAsanI zakti meLave che. ekendriya jIvAne ATaluM ja thAya; eTale ke ene cAra ja zakti ane paryApti heAya. tyAre dvIndriya jIvone rasanA (jIbha) maLe che tethI e bhASAnA pudgala lai bhASArUpe manAvavAnI zakti-paryApti UbhI kareche; ane sa'jJI paMcendriya jIvo mananA pudgala lai manarUpe banAvavAnI zakti ubhI kare che. A zakti e paryApti. Ama AhAra, zarIra, indriya, zvAseAvAsa, bhASA ane mana, ema cha zakti cha paryApti pudaMgalanA sahArA para UbhI thAya che. emAM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvane janma pitAnA paryApta nAmakarmanA baLe pitAne cagya sarva paryA ptie UbhI kare. aparyApta nAmakarmanA lIdhe e pUrI UbhI karyA pahelAM kALa karI jAya che. evA jIva aparyApta kahevAya. je paryApta chavo che e pachI jIvanabhara A paryAptibaLa para AhAra grahaNa-pariNamana karI piSaNa vagere kare che. 10 prANuM-jIvanamAM 10 prakAranI prANazakita che. IndriyenI zakti 5, mana-vaca-kAyAnuM baLa 3, zvAsocchavAsa 1, ane AyuSya 1. ekendriya jIvane 1 Indriya+1 kAyabaLauchUvAsaAyu-4 prANa che. drIndriyathI vacana-baLa ane ekeka Indriya vadhe. eTale dIndriyane 6 prANa, trAndriyane 7, caturindriyane 8 prANa, paMcendriyane 9 ke 10 prANa heya. paMcendriyamAM mana vinAnA paNa chava hoya che; emane 9 prANa heya che. mana vinAnA cha asaMzI kahevAya. manavALI saMjJI kahevAya. saMjJI paMcendriyane prANe uparAMta mana-baLa maLatAM 10 prANa hoya che.(saMjJI eTale saMjJAvALA. saMjJA eTale AgaLa pAchaLanA kArya-kAraNe vicAravAnI zakti) devanArakane janmIne manaH paryApti prApta thatAM e saMjJI bane ja tyAre manuSya tiryaMcamAM mana paryApti maLe ja nahi evA paNa cha hoya ne maLe evA paNa hoya. tethI emAM be prakAra, 1. saMjJI ane 2. asaMjJI. 84 lAkha eni-jIne janmavA mATe 84 lAkha yoni che. yoni eTale utpatti-sthAna. te sthAna samAna rUpa, rasa, ganya, sparzavALA pudgalanuM hoya te eka ja yoni Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmanA saraLa paricaya gaNAya. evI pRthvIkAyAdi jIvane nIce mujaba yAni hAya che. 30 pratyeka sAdhA. vana vana dvI.trI 5ce0 catu.tiya ca deva nAraka | manu jIva pRSa ceni vA lAkha 72 73 7 10 14 2 2 2 4 4 4 14 sthiti-avagAhanAH--jIvAnA AyuSyakALane sthiti kahe che, ne zarIra-pramANane avagAhanA kahe che. A viSayAnA vistAra jIvavicAra bRhatsaMgrahaNI vagere zAstramAM che. kAyasthitiH--jIva vAravAra marIne satata evI ne evI kAyAmAM vadhumAM vadhu keTalI vAra phrI phrI janmI zake arthAt te te kAsthiti keTalI lAMbI hAya ? enA uttaramAM, sthAvara anaMtakAyanI utkRSTaH anaMtI utsarpiNI-avasarpiNI kALa che, anya sthAvarakAyanI asaMkhya utsa.avasa. kALa; dvIndriya-trIndriya-caturindriyamAM saMkhyAta va; manuSya ane tiya canI 7-8 bhava. deva-nAraka cavIne tarata ja khIjA bhavamAM deva ke nAraka na thaI zake; mATe kAyasthiti ekaja bhavanI, ekaja bhavanA AyuSyakALanI. ceAga-upayAgaH--jIvane yAga tathA upayoga hAya che. ceAga Atma-vIyanI sahAyathI mana, vacana ke kAyAnuM karAtu' pravatana, enI pravRtti. upayeAga-jJAna-darzana' sphuraNa, A bannenuM vivecana AgaLa Avaze. lezyA:-jIvane cha lezyA hAya che. lezyA kama ke yeAganI aMtagata tete raMganA je pudgale enI sahAyathI utpanna thatA AtmAnA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvone janma 51 eka pariNAma che. citra-kaLAmAM guMdara vagere cIkaNI vastu jema raMgane TakAva majabUta banAve che tema lezyA karmabaMdhanI avasthAne majabUta kare che, dIrgha kare che. azubha lezyA dukhabahula kare che ane zubha lezyA sukha-mahela kare che. vezyAnA cha bheda samajavA eka daSTAMta che, cha manuSya mArgamAM bhUlo paDavAthI maTI aTavImAM jaI caDhayA, ane tyAM chae bhUkhyA thayA. tyAM eka jAMbunuM vRkSa temanI najare paDayuM. te joine bolyo | bIje bA | je bece. jhADane mULathI ukhe. | mULathI toDavAnI | jAMbuvALI hoya DIne nIce pADIe | zI jarUra che ?moTI | tevI DALIo ane sukhethI kaLA | DALIo teDIne | toDIne kane khAIe. phaLo khAIe. khAo. kRSNa lezyA nIla lezyA kApata lezyA 4 thA be ( 5 me be chaThThI bAlyA jAMbunA mAtra nIce paDelA heya guccha (lumakhA) | mAtra jAMbuo | te vINIne ja hoya te ja toDa | toDIne ja khAo. | khAie. ane phaLo khAo. te lezyA padya lesyA zukala le A vAtacIta uparathI emanI caDaUtara legyAo vyakata thAya che. prathamanI traNa vezyAo azubha che ane pachInI traNa zubha lezyAo che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 13. puddagala--8 vA. jIvamAM mithyAtva hAya, avirati (vrata-rahitapaNuM) hAya, krodhAdi kaSAya hAya, ane mana-vacana-kAyAnA ceAga hAya, e Azrava che. jIvane AzravathI krama cAMTe che. te kama jaDa-pudgala che. pudgalanA mukhyaupayegI ATha prakAra cAne ATha vA che. emAMnI AThamI kArmAMNu vAmAMthI kama` ane che. te ATha prakAronI samaja A pramANe che. pUrve joyuM ke pRthvI (mATI pASANAdri), pANI, agni, vAyu, vanaspati vagere pudgala te te jIvAe grahaNa karelA zarIrarUpa che. jIva marI jAya eTale te zarIrarUpI pudgalane gheADI jAya che. ethI e zarIra-pudgala nirjIva, acetana, acitta banI jAya che. vaLI e pudgalane cAhya tevA rUpamAM athavA bhAMgyAcAM ke parivartana pAmelA rUpamAM jIva grahaNa kare to te pAchA sajIva, sacitta, saMcetana banI jAya che. vaLI jIva ene choDI jAya che tyAre pAchA acitta niva ane che. ema anAdikALathI A prakriyA cAlyA kare che. jIva puddagalane grahaNa karI zarIrarUpe dhAraNa kare che, pAche ene ADI bIjA bhavamAM khIjA pudgalathI zarIra banAve che. paramANu --A puddagala-dravyanA jhINAmAM jhINA aMzane aNu-paramANu kahe che. e paramANu bhegA thAya te *caNuka--dvipradezikaka dha, traNu bhegA maLe te vyaNuka--tripradaizikakadha, cAra maLe teA catuH pradezika,....ema saMkhyAtA maLe teA saMkhyAta--pradezika, asa`khyAtA maLe te asa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudagala-8 vargaNuM khyAta-pradezika ane anaMtA maLe te anaMtapradezika skalpa bane che. sarvajJanI daSTie dazya evA nazcayika sUkama-anaMta ANunA banelA skaMdhane vyAvahArika paramANu kahevAya che. AjanA vijJAnanI gaNatarInA aNumAM paNa vibhAjana thaI zake che e A vastunA satyane puravAra kare che. nahitara khare aNu eTale basa chelluM mApa. pachI enA bhAga na paDI zake. mATe Ajane aNu kadAca vyAvahArika aNumAne; enA vizeSaNathI prApta IlekaTrona, nyuTrona vagere paNa vyAvahArika aNu, bAkI ANu te carmacakSue adazya ja hoya. eTale AjanA ANune skandha kahe ThIka lAge che. ( 8 vagaNAo -vyAvahArika anaMtA paramANunA banelA kaMdha (jathA) jIvanA upagamAM AvI zake. jIvanA upacAgamAM Ave evA ATha jAtanA skandha hoya che. tenAM nAma-1. audArika, 2. vaikriya, 3. AhAraka, 4. tejasa, 5. bhASA 6. zvAse chuvAsa, 7. mAnasa ane 8. kAmaNa. A skandha vagaNA tarIke oLakhAya che. audArika vagaNA, vaikriya vargaNA, yAvat kAmaNa vargaNa sudhI. A vargaNAe uttarottara adhikAdhika AzuonA pramANuvALI hovA chatAM te mazInamAM dabAyelA rUnI gAMsaDInI jema kadamAM vadhu ne vadhu sUkSma hoya che. dA. ta. audArika skaMdha karatAM vaikriya skaMdha sUma, vaikriya karatAM AhAraka sUma...yAvata AThamA kAmaNa ke sauthI sUkSma che. ema havAmAM pudagalane tAsvabhAva kAraNabhUta che A vargaNuonAM karyo A pramANe che Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 jainadharmane saraLa paricaya (1) ekendriyathI mAMDI paMcendriya tiryaMca cha ane manuSyanA zarIra audArika vargaNumAMthI bane che (2) deva ane nArakanAM zarIra vaikiya vargaNAnA bane che. (3) labdhi(viziSTa zakita)nA baLe cauda "pUrva' nAmanA sAgarasamA vizALa zAstranA jANakAra mahAmuni koIka prasaMge potAnI zaMkAnA samAdhAna mATe ya vicaratA tIrthaMkara prabhunI samavasaraNAdi-samRddhi jovA mATe sUkSama AhAraka vargaNAmAMthI eka hAthanuM zarIra banAvIne mokale te AhAraka zarIra kahevAya che. (4) anAdikALathI jIvanI sAthe karmanA kathAnI jema bIjuM eka tejasa zarIra paNa TeluM rahe che. e zarIra tejasa vargaNAnuM baneluM hoya che. emAMthI pugalanA sko vikharAya che. navA bharAya che, paNa amuka pramANamAM ja kAyama sAthe ne sAthe rahe che ja. Ajasa zarIrathI zarIramAM garamI rahe che. ane java je AhAra grahaNa kare che tenuM pacana thAya che. (5) bhASA vargaNAnA pudgalamAMthI bhASAzabdaracanA bane che, ane (6) zvAsocchavAsa vargamAMthI jIva zvAsocchavAsa rUpe pugale grahaNa kare che. e pudagala zabda karatAM paNa sUkSma che. mATe ja havAhita ( vacuum ) IlekaTrika gALAmAM agnikAyanA jIve te grahIne jIve che. dhyAnamAM rAkhavuM ke havA e te vAyukAya jIvanA odArika zarIra pugala che. zvAse chuvAsamAM pudgala te enA karatAM ghaNuM ghaNuM sUkSma che. alabata ApaNu mATe khorAka-pANInI jema vAyunI paNa jarUra paDe che. paraMtu badhA jIvane enI jarUra paDe ja evuM nahi. dA. ta. mAchalA, magarane. (7) Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saya mugala-8 vagA jema ApaNane khelavA mATe bhASAvagaNuAnAM puddagala kAma lAge che, tema vicAra karavA mATe maneAvaNNAnAM pudgala krAma lAge che. navA navA zabdeAccAranI jema navA navA vicAra karavA mATe navA navA manAvagaNAMnA pugala levAmAM Ave che, ane ene manarUpe manAvI jyAre cheDavAmAM Ave tyAM vicAra sphure che. (8) AThamA nakharamAM kAmaNavagaNA che. jIva mithyAtvAdi eka yA aneka Azrava seve che tyAre A kANu puddagalA jIva sAthe cAMTIne kama- rUpa bane che. A ATha vA upara paNa bIjI pratyeka vaNA, mAdara vaNA, vagere yAvata acitta mahAnskandha vaNAnA pudgala che. para`tu jIvane e nirupayeAgI che. eTale ke AhA rAdirUpe laI zakAya evA nathI. upayeAgI mAtra ATha vaNA che. prakAza, prabhA, aMdhakAra, chAyA e badhAM audArika pudgala che. emAM parivartana thayA kare che; dA. ta. prakAzanAM pugala aMdhakArarUpa banI jAya che. chAyA puddagalA dareka sthUla zarIramAMthI tevA tevA raMganA bahAra nIkaLyA kare che. dUrabInanA kAcanI ArapAra thaIne saphedakAgaLa ke kapaDA para tevA raMgamAM paDelI chAyArUpe taDake dekhAya che. phATAgrAphanI pleTa para e chAyA puAla pakaDAya che; tethI pleTa para phATA dekhAya che. jamInamAM vAvelA citta mIjamAM jIva peAtAnA karmo. nusAra tevAM tevAM pudgalA AkAzane jamInamAMthI AhAra rUpe grahaNa kare che, emAMthI aMkura, DAMDI, patra, puSpa, phaLa vagere ane che. A badhA padArtha, jamIna, khAtara ane mANI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadharmane saraLa paricaya karatAM taddana vilakSaNa varNa-rasa-gaMdha-sparzavALAM dekhAya che. e ja batAve che ke svataMtra jIva-kavya ane karmanI zakita vinA A vyavasthita ane vilakSaNa sarjane thaI zake nahi. ahIM dhyAnamAM rahe ke jhADamAM eka mukhya jIva hovA sAthe pAMdaDe pAMdaDe vageremAM judA judA jIva hoya che. 16. AzravaH mithyAtvAdi jIvane prANu eTale ke Indriya tathA mana-vacanakAyAnuM baLa maLyuM che, AyuSya che, zvAse chUvAsa che. paraMtu enA durupayegathI jIva karma--baMdhanathI baMdhAya che. e duruparogane Azrava-sevana kahevAya che. karma baMdhAvanArA Azrava kayA kyA che ene have vicAra karIe. Indriye, avata, kaSAya, ga, ane kriyA,-e pAMca Azrava che. athavA, hiMsA, jADa, adattAdAna, maithuna, parigraha, krodhAdi 4 kaSAya, rAgadveSa, kalaha, ALacaDhAvavuM, cADIcugalI, harSa, uga, niMdA, mAyAmRSAvAda, mithyAtvazalya-e ghaNa Azrava che, pASasthAnaka che. athavA, mithyAva, avirati, kaSAya, vega ane pramAda, e pAMca Azrava che. AmAM uparokta Indriya-avata vagerene samAveza thaI zake che, kemake Indriyo ane agrata e aviratimAM samAI jAya che. kriyAomAMthI keIkane mithyAtvamAM, keIkane kaSAyamAM, keIkane gamAM, te kaIkane pramAdamAM samAveza thaI zake che. mATe ahIM ApaNe A mithyAtvAdi pAMcane vicAra karIzuM. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrava: mithyAtvAdi mithyAtva : mithyAtva eTale mithyA bhAva, mithyA ruci, asad valaNa. pUrve kahyuM tema jinAkta yAne vItarAga sarvajJa bhagavAne kahelA jIva-ajIvADhi tattva para aruci e e mithyAtva. ema jine kahelA sAcA meAkSamAga upara ruci nahi, paratu ajJAnIe kahelA kalpita meAkSamAga upara ruci e mithyAtva, athavA sudeva suguru ane sudha para ruci na rAkhatAM kudeva-kuzuru-kudhama' upara ruci rAkhavI e mithyAtva. kudeva eTale jemanAmAM rAga, dveSa kAma, krodha, leAla, hAsya, mazkarI, bhaya, ajJAna vagere dASa che. kuguru eTale jemanAmAM ahiMsAdi mahAvrata nathI, kucana kAminI rAkhe-rakhAveanumede che. kAcAM pANI, agni ane vanaspatinA saMbaMdha rAkhe-kare che, tathA rAMdhe, radhAve ke rAMdhaNane anumADhe che te. sudharma eTale je dhamamAM samyagdarzana, samyAna, ne samyakcAritra nathI, jIva ajIva vagerenu yathAsthita svarUpa kahelu nathI, viSaya-sevA, kaSAya vagere pApAne dhama kahyA che, vya kahyA che te. evA kudeva-kuguru-kudharma para AsthA, zraddhA, pakSapAta, ruci heAya e mithyAtva che, mithyAtvanA pAMca prakAra cheH - h 1. anAbhAgika mithyAtva eTale evI mUDhatA ke jyAM tattva, atattva kazAnA AbhAga arthAt gama nathI, AvI mUDhatA anAbhA(gika mithyAtva che. e mana vinAnA badhAM jIvAne hAya che. (ekendriyathI mAMDI asa'jJIpa Mcendriya sudhInA jIvAne mana nathI hAtuM.) Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadhanA saraLa paricaya 2. Aliyahika mithyAtva eTale ke mithyAdhama upara durAgrahabharI AsthA. bhale mAnelA asavajJanA dhama mATe yukti na jaDe, tema bhale sarAgI devanA dhama lIdheA hoya, paraMtu e ja sAcA dhama che, mAkI badhA dharma khATA che evA kadAgraha te Abhigahika mithyAtva. * 3. anabhigrahika mithyAtva eTale ke mithyAdhama'mAM jo ke sAceDhA hAya, paraMtu ene abhigraha arthAt haThAgraha na hAya; samajatA hAya ke zAstra ghaNAM mati thADalI sAcuM zuM che e ceAsa thai zakatu nathI, mATe Agraha rAkhyA vinA deva-gurU dharmanI sevA-upAsanAmAM rahevA de. A mithyAtva bhadraka-madhyastha mithyAddezanI havAne hAya che. 4. Abhinivezika mithyAtva eTale vItarAga sarvajJanA dhama pAmyA chatAM emAMnI kAka vAta na mAnatAM enAthI ulTI vAtaneA abhiniveza-durAgraha rAkhe, 5. sAMzayika mithyAtva eTale sarvajJa prabhue kahela tattva para za'kA-kuza'kA. mithyAtva e AtmAnA meATAmAM mATe zatru che; kemake jo mULamAM tattva, meAkSamAga, ane deva-guru-dhama para AsthA ja nathI, te hiMsAdi pApamAM ane indriyAnA viSayAmAM tIvra Asakti rahe che; ethI saddharmathI dUra rahevAnuM thAya che. pApe ane viSayAnA Aveza rAkhIne ana tavAra tyAgatapasyAdi jIve karyA chatAM e niSphaLa gayA. mATe e AvezanA kAraNabhUta mithyAtvane dUra karavA jevu che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avirati avirati virati eTale pratijJApUrvaka pApane tyAga. e nahi enuM nAma avirati. arthAta kadAca hi'sAdi pApanI kriyA hAla cAlu nathI, chatAM jo e na karavAnI pratijJA nathI tA avirati ja che. ethI kama' adhAya che. pratijJAnuM mahatva -- pra-pApa na kare chatAM karma baMdhAya ? u--hA, dharma ke sApa traNa rIte thaI kanAza ke krama madhanA lAbha maLe. jevI rIte dhama karavAthI, karAvavAthI mAtra anumedana yA apekSA rAkhavAthI paNa kA~nA nAza thAya che, tema pApa jAte karavAthI, bIjA pAse karAvavAthI athavA pApamAM anumADhana-anumati ke apekSA rAkhavAthI paNa krama adhAya che. pratijJAthI pAchA haTavAmAM manamAM jJApanI apekSA UbhI rahe che, nahitara vicArI ke pApa na karavAnI pratijJA kema nathI levAtI ? kaheA, manamAM pApanI evI apekSA che ke jo ke Ama te pApa nahi karUM, para Mtu avasara Ave te karavu paDe; mATe bAdhA, niyama nathI karavA.' AnuM nAma hRdayamAM pApa pratye hajI jhIka che; paNa pratijJApUrvaka enA chuTAcheDA nathI ke pApa joIe ja nahi.' teA pApanI apekSA rahe e paNa pApa che. enAthI paNa aDhaLaka ka" satata dhAyA kare che. e tA tAja aTake ke je nirdhAra yuka pApane tilAMjali apAya, pratijJA karI pApane vAsirAvAyu. je pApA dvA. ta. zikAra, lUMTa, " Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmane saraLa paricaya mAMsAhAra vagere karavAnI bhalene jIvanamAM keI saMbhAvanA nathI, chatAM enA tyAganI pratijJA karAya, te ja e saMbaMdhanAM karma baMdhAtA aTake che. ema janamajanamamAM ApaNe mUkelAM zarIra ane pApasAdhane nirdhArapUrvaka manathI pratijJA rUpe sirovAya, arthAta "jANakArImAM have enI sAthe mAre kaI ja saMbaMdha nahi evuM nakkI karAya te ja e aMgenA karma baMdhAtA aTake. prahiMsA mAMsAhAra Adi janamathI karatuM nathI ne pApa zI rIte lAge ? "kare te bhare evuM kahevAya u-e lokakti che. jenadharma AgaLa vadhI kahe che "vare te bhare, arthAt vinA pratijJAe haiyAnI apekSAe pApane varyo heya e paNa bhare = karmathI baMdhAya. vyavahAramAM dekhAya che ke vyApAramAM bhAgIdArI cAlu hoya ane pite cha mahinA havA khAvA gaye, dukAna-vepAramAM kaI bhAga na lIdhe, chatAM je khoTa Ave ene bhAra potAnA mAthe caDe ja che. ema bAra mahinA bahAragAma rahyA, dezanA gharamAM naLa-gaTara kAMI na vAparyA, chatAM naLa-gaTarane myunisipala TekSa bhara ja paDe che. je pahelethI neTisa ApI chuTA thayA hoya, te bhAra nahi. ema pApa-tyAganI je pratijJA nathI, te karmane bhAra vadhe ja che; pratijJA kare te bhAra nahi. mATe ja A uttama jIvanamAM A eka mahAna sAdhanA che ke bhale pAMca ja miniTa, yA amuka prasaMgathI mAMDIne divasa, rAtri, saptAha, pakSa, mAsa, varSa vAvata Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya jIvanabharane mATe vividha vrata, niyama, pratijJAmAM rahevu. nahitara atrata-aviratithI phAgaDha athAga kamanA bhAra vadhatA rahe che. eTale pahelu tA je pApe ApaNe karatA nathI dA. ta. zikAra jugAra mAMsAhAra vagere, enA tyAganI pratijJA karI levI. pachI je pApA karAtA hoya emAM maryAdA mAMdhI, uparanA pApa baMdha karavA. avirita sthUlarUpe 12 prakAranI hAya che. (1) pAMca indriya ane mana samadhI viSayAnAM tyAganI pratijJA na hAvI e 6, tathA (2) hiMsA, jhUDa, cArI, maithuna, parigraha ane rAtribhAjananA tyAganI pratijJA na hovI e 6. ema kula 12. AmAMthI amuka pramANamAM pratijJA karAya te te dezavata karI kahevAya. emAM jo saMpUrNa pratijJA pApa na karU, na karAvu, ke na anumeTTha' ema traNa rIte; ane e dareka vaLI na kAyAthI, na vANIthI ane na manathI ema kula nava prakAre karAya, e savarita karI kahevAya. ene navakATa paccakkhANu (pratijJA) paNa kahe che. AmAM jeTalI keATi ochI eTalI avirata UbhI rahI gaNAya. 6 kAya kaSa=saMsAra, Aya = lAbha. kaSAya eTale jIvane je sasAranA lAbha karAve che te. krodha, abhimAna, mAyA-kapaTa ane leAla e saMsAranA lAbha karAve che. mATe ene kaSAya kahevAya che. e krodhAdinA aneka rUpaka che. dA. ta. rAga, dveSa, IrSyA, vera, jhera, mada, pAlisI-cAlAkI-prapaMca, tRSNA, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara jaina dharmanA saraLa paricaya mamatA, Asakti, vagere. hAsya, zeka, haSa, udvega bhaya, duMga chA ane kAmavAsanA e kaSAyanA preraka che, tema ja kaSAyanuM nimitta pAmI jAge che, mATe ene nAkaSAya kahevAya che. ahI AzravamAM mAtra kaSAyanA ullekha che, eTale nAkaSAya khAdya nathI, kemake ethI paNa kama baMdhAya che. mATe nAkaSAyanA samAveza kaSAyamAM ja samajavAnA che, e paNa Azrava che. kaSAya mukhya cAra che. kodha-mAna-mAyA-leAla. A cAra kaSAyanI cAkaDImAM dareka kaSAya pAchA cAra jAtanA hoya che. atiugra, ugra, madhyama ane maMda. enAM zAstrIya nAma kamazaH A pramANe che, anaMtAnukhaMdhI kaSAya, apratyAkhyAnIya kaSAya, pratyAkhyAnAvaraNu. ane saMjavalana0 A cAra kaSAya-ceAkaDImAM darekamAM krodhAdi 4 Ave. 1. anaMtAnubaMdhI kaSAya e anaMtanA eTale ke anaMta saMsAranA anubaMdha karanArA che, badhana para madhana lAdanArA yAne sa`sAranI paraparA calAvanAra che. e kaSAya sAmAnya rIte mithyAtvanI sAthe rahenArA hAya che, ane emAM atiugrapaNuM e che ke emAM jIva tadna bhAnabhUlA ane che. hiMsAdi pApa ane iSTa-aniSTa viSaye| pAchaLa evA udma rAgaSathI varte che ke emAM ene kazu khATu lAgatu' nathI, bhaya nathI, e pApa akatmya lAgatA nathI, kartavya mAnI rAcIne kare che. evA atiugra hAvAthI e samyakatvanA ghAtaka che. samyakatva eTale tatvazraddhA. emAM pApane pApa mAnavuM, akArya akanya mAnavuM jarUrI che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAya paNa A atiugra jAtanA anaMtAnubaMdhI keAdha-mAna-mAyAlAbha, evI mAnyatAnA pratibaMdhaka che. pahelAM kaSAya dabAIne A tatva-zraddhA thaI haya, te ya A anaMtAnubaMdhI kaSAyanA bhAve jAgatAM tene teDI nAkhe che, samyakatvathI nIce pADI pahelA mithyAtva guNaThANe laI Ave che. 2. apratyAkhyAnIya kaSAya eTale hiMsAdi pApa akartavya che evuM samajAtuM ya hovA chatAM vIryanA abhAve pratyAkhyAnane arthAta paccakakhANane eTale ke pApatyAganI pratijJAne bhAva na thavA de, pratijJAne bhAva Avyo hoya to ene naSTa karI de. evA e ugra kaTinA kaSAya hAya che. ethI ja avirati UbhI rahe che, dezaviratipaNuM aTake che. jIva jANato hoya chatAM e gaLiye rahe che ke "lAva ATalA pramANamAM te pApa-tyAganI bhAre pratijJA evu nathI karI zakate. 3. pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya eTale je sarvathA paphakhANa rekanAra nahi, paraMtu enuM amuka AvaraNa UbhuM rAkhe, arthAta pahelI ane bIjI kakSAnA kaSAya dabAI javAthI bhale zraddhA ane thoDuM paccakakhANa Ave, paraMtu A trIjI kakSAnA kaSAyanI hAjarI bAkInI viratinuM rokANa kare che. dA. ta. pahelI kaSAya cekaDI javAthI hiMsAne pAparUpa mAnI akartavya mAnI; ane bIjI kaSAya cekaDI javAthI trasa jIvanI jANI joIne hiMsA karavAnuM pratijJApUrvaka rekaryuM. paraMtu hajI enI (trasanI) ajANe hiMsA thAya che, tema ja jANatAM ke ajANatAM sthAvara jIvonI hiMsA thAya te baMdha nathI karI. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jainadharmane saraLa paricaya e A pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyane lIdhe che. eTale ke A kaSAya sarvaviratine yAne sarvathA pApatyAganI pratijJAne aTakAve che, cAritrane roke che. eka yA bIjA kAraNe gharavAsanI Asakita A sarvapApa-tyAgamAM nathI javA detI. 4. saMjvalana kaSAya eTale saheja bhabhukatA kaSAya. anaMtAnubaMdhI vagere pUrvanI traNa kaSAya-cekaDI choDavAthI sarva pApanA tyAga sudhI AtmA AvI gayA ane sAdhu banI gaye, paraMtu hajI kaMIka kaMIka krodhAdi UThe che, yA saMyama Adi para rAga ane do para dvaSa che, e A saMjavalana kaSAyanuM kAma che. A kaSAya jIvanA vItarAgatA guNane aTakAve che. . coga AtmAnA puruSArthathI mana-vacana-kAyAnI thatI pravRttine coga kahe che. arthAta jIvanA vicAra-vANI-vartAva e vega che. e sArA hoya te zubha karma, ane kharAba heya te azubha karma baMdhAve che. emAM mananA cAra vega che- (1) satya mane ga eTale ke vastu yA vastusthiti jevI hoya tevI vicAraNA cAle che. dA. ta. jJAna sAthe kriyAthI ja mokSa thAya. (2) asatya maneyega eTale ke vastu yA vastusthitithI viparIta vicAraNA, judI vicAraNA cAle che. dA. ta. mokSa mATe kiyA nakAmI che. e vicAraNA (3) satyAsatya (mizra) manega; aMze sAcI aMze jUThI vicAraNA. vicAre ke mekSa pratye jJAna ja kAraNa che. (4) vyavahAra mane. eTale jemAM sAcA juThA jevuM kAMI nathI, keI vyavahAru Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya kAmakAjanI vicAraNA dA. ta. "savAre vahelA UThavuM", "pelAne na javAnuM kahuM', vagere vicAraNA. vacanaganA paNa A ja rIte "satya vacanaga" vagere cAra prakAra che. vastu ke vastusthiti hoya tevuM bolavuM e satyavacana ga, jUTha bolavuM e asatya vacanaga, aMze sAcuM ane aMze jUThuM bolAya te mizra vacanoga, "tuM jA, tame Ave" vagere belAya e vyavahAra vacanaga. kAyayoga 7 prakAre che - manuSya-tiryaMcanAM zarIra te dArika zarIra, deva-nArakanA zarIra te naikriya zarIra, ne labdhidhara caudapUvI mahAmuni kArya prasaMge banAve te AhAraka zarIra A darekanI AkhA zarIrathI yA enA kaI aMge pAMgathI yA keI indriyothI ke zarIranI aMdaranA hadaya vagerethI thatI pravRtti e kAyAga, audAcaitra ane AhA. ema 3 kAyasega thayA. jIvane paralokamAM janma thatAM ja pahelAsamaye kAMI navuM zarIra tauyAra nathI thaI jatuM. e vakhate te karmanA kathArUpI kAmaNu zarIranI sahAyathI audArika pudagalanuM zarIra banatuM cAle che. mATe te vakhate audArikamizra kAyasega cAlato kahevAya. zarIra pUrNa banI gayA pachI zuddha audArika kAyama cAlate kahevAya. ema zaikriyamizra ane AhArakamizra gaNatAM kula 3 mizrakArega thayA. have jIvane bhavAMtare jatAM mAgamAM je pahelAM sIdhA ane pachI be vAra phaMTAIne javAnuM hoya, te pahelI vAra phaMTAya tyAM nathI te pUrve mUkelAM zarIra sAthe saMbaMdha, ke nathI have Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA saraLa pazcima pachI navA UbhA thanAra zarIra sAthe saMbadha. tethI mAtra kAmaNu zarIranI pravRtti che. kANu zarIra eTale AtmA para lAgela kanA jathA; enI pravRtti e kANa kAyayAga kahevAya. tyAM kAI AhAranA puddagalanu grahaNa nathI tethI aNuAhArI avasthA che. Ama audA. vai. AhA., traNeyanA mizra, ema cha tathA eka kANuM kAyayAga ema kula sAta kAyayeAga che. zuddha ane eka dare mana, vacana, kAyAnA paMdara caiAga che. emAM zubha azubha be prakAra che, satya manAyeAga, satya vacanAga tathA dharma sabaMdhI vyavahAra mana-vacana-ceAga e zubha che. temaja dharma saMbadhI zarIra-gAtra-indriyanI pravRttirUpa kAyayeAga e paNa zubha che. mAkI azubha che. zubhayAgathI puNyanA lAbha maLe che, azubhathI pApanA pramAda pramAda eTale AtmAne peAtAnA svarUpamAM ramaNutA karavAmAMthI je cukAve te. 1. madya. 2. viSaya, 3. kaSAya, 4. nidrA ane pa vithA e pAMca pramAda che, tema rAjha dveSa, ajJAna, saMzaya, bhrama,vismaraNa, mana-vacana-kAyAnu dupraNidhAna(asatprayAga), te dharmamAM anAdara-anutsAha, A pazu AThe pramAda che. sava' pApAnA tyAga karI cAritra lIdhuM chatAM jyAM sudhI saheja paNa pramAda naDI jAya che, tyAM sudhI e pramatta muni che. pramAda TALe tA apramatta mahAmuni ane. alaat pachI paNu apramatta munine hajI kaSAya UbhA che, paraMtu te bahu sUkSma che, ane have te 'tamu huta kALamAM nAza pAmI zake agara TrumAI jAya evA che. tyAM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha-aSTArmajIvanI jabaradasta jAgRti arthAta ujAgaraNa dazA che, tethI te atya5 kaSAyane pramAda nathI kahevAte. A mithyAtva, avirati, kaSAya, vega ane pramAda, e pAMca Azrava pitAnI kakSA mujaba satata karmabaMdha karAve che. kakSA mujaba eTale ke mithyAtva kaSAyAdi jevA joradAra, te karmabaMdha joradAra. 17. baMdha-18' karma-pApapuNya telane DA vAtAvaraNamAMthI dhULa kheMce che ane ene kapaDA para ekameka cuMTADe che. evI rIte mithyAtva, avi. rati, Indriya, kaSAya, ega vagere Azra bahAranI karmavagaNane kheMcI chava sAthe ekameka cuMTADe che. je pratisamaya mithyAtvAdi cAlu che te karmasaMbaMdha paNa pratisamaya cAlu che. karma seMTavA sAthe ja emAM judA judA svabhAva (prakRti, TakavAne kALa (sthiti), phaLanI tIva-mandatA (rasa), ane daLapramANa (pradeza) nakkI thaI jAya che. enuM nAma prakRti, sthitibaMdha, rasabaMdha ne pradezabaMdha che. AmAM eka samaye lAgelA karmanA jathAmAM amuka vibhAganI amuka prakRti, bIjAnI bIjI prakRti, tathA amukanI amuka sthiti, bIjAnI bIjI, ema amukane amuka rasa, bIjAne bIje -ema nakakI thAya che, dA. ta. amuka vibhAganI prakRti jJAnane AvaravAnI nakkI thaI, te prakRtibaMdha. have te jJAnAvaraNIya kama kahevAya. ene sthiti-kALa amuka sAgaropama jeTalo nakkI thaye e sthitibaMdha. ene Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 jainadharmane saraLa paricaya rasa tIvra yA maMda nakakI thaye te rasabaMdha. emAM pudgalajaze amuka Avyo te pradezabaMdha. AmAM sthitikALa pAke tyAre te karma udayamAM Ave che, ane pitAnI prakRti mujaba jJAnane roke che. emAM ya rasabaMdhanA anusAre te tIvra heya te jJAnane gADhapaNe roke che jethI bhaNavA samajavAnI mahenata karavA chatAM thoDuM ya jJAna pragaTatuM nathI. je saMdarasa hoya te jJAna enA pramANamAM pragaTe che. kamanI mULa 8 prakRti : vAdaLanI upamA "jIvanuM maulika ane vikRta svarUpavALA prakaraNamAM samajAvyuM che te pramANe jIva jANe eka sUrya che, temAM 8 jAtanA guNarUpI prakAza che, tenA para 8 jAtanA karma. rUpI vAdaLa che, tethI vikRti rUpI aMdhakAra bahAra paDe che. tene nIcenA ke ThAthI samajI zakAze. jIvanA 8 guNa [ 8 kama vikRti (prakAza) | (vAdaLa) (1) anaMta jJAna jJAnAvaraNa | ajJAna (2) cha darzana | dazanAvaraNa | aMdhApo, nidrA vagere (3) vItarAgatA | mehanIya mithyAtva, rAga, DeSa, kaSAyo, hAsyAdi, kAma, (4) anaMta vIryAvi aMtarAya kupaNuta parAdhInatA, daridratA, | durbaLatA (5) , sukha | vedanIya zAtA, azAtA. (6) ajarAmaratAnuM AyuSya janma-mRtyu (7) arUpipaNuM ) nAmakarma zarIra, Indriya, varNAdi, cAla, tra-sthAvara paNuM yaza apayaza, saubhAgya-daubhagya vagere. (8) agurulaghupaNuM gotraka UMcakuLa, nIcakuLa. - Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha-aSTakarma- AmAMnA pahelA cAra e AtmAnA khAsa guNa, nirmaLatAnA guNa che ene rokanArA e pahelA ja karmane ghAtI karma kahe che. bAkInA 4 aghAtI. A ATheya kamanA avAMtara bheda che te AgaLa samajAze. 8 karaNa jaina zAstro kahe che ke karma je baMdhAya, te badhA tevA ja rUpe ane te rIte ja udayamAM Ave evuM nathI banatuM; arthAta enI prakRti, sthiti ane rasamAM pharaka paNuM paDI jAya che. AnuM kAraNa jIva jema karmanuM baMdhana kare che, tema saMkramaNuM vagere paNa kare che. A baMdhana saMkramaNa vagerenA AtmavIya-gane karaNa kahe che. karaNe ATha che-baMdhanakaraNa, saMkramaNukaraNa, udavartanA, apavartanA, udIraNA , upazamanA, nidhatti ane nikAcanAkaraNa. (1) baMdhanakaraNamAM tevA tevA AzravanA yoge thatA karmabaMdhanI prakriyA Ave. (2) saMkamaNukaraNamAM eka jAtanA karma-pudagalanuM te ja jAtanA bIjA rUpanA karmapugalamAM saMkramaNa thavAnI prakriyA Ave. saMkramaNa eTale vartamAnamAM baMdhAtA karma-pugalamAM pUrvanA silikamAM rahelA karmamAMthI keTalAkanuM bhaLI te rUpe banI javuM te. dA. ta. atyAre zubha bhAvanAne lIdhe zAtA vedanIya karma baMdhAtuM hoya, te temAM pUrvanA saMcita keTalAka AzAtA kama bhaLI zAtArUpa banI jAya, te AzAvAdanIyanuM saMkramaNa thayuM gaNAya. ethI prakriyA : siha . ane temAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadharmane saraLa paricaya u, azubha bhAvane lIdhe baMdhAtA AzAtA vedanIya karmamAM keTalAka zAtA. karmanuM saMkramaNa thavAthI te zAtAkarma azAtAka banI jAya (3-4) udvatanA-apavartanA karaNaH karmanI sthitirasamAM vadhAre thAya te udUvartanA, ne ghaTADe thAya, te apavartanA. dA. ta. jIva zubha bhAvamAM vartate heya te. silikamAM paDela zubha karmanA rasane vadhAre che ane azubha karmanA rasane ghaTADe che. azubhabhAva hoya to ethI viparIta bane che. (5) upazamanA karaNa -viziSTa prakAranA zubha bhAlAsathI mehanIya karmanA udayane aMtamuhuta sudhI tadana aTakAvI devAya, zAMta karAya, tene upazamanA kahe che. emAM te udayanirAkanA aMtamurta kALamAM sthiti pAkavAnuM nakkI hatuM evA karmayuddagale zubha bhAvanA baLe pUrva--uttara sthitimAM jAya che, athAta tevI sthitivALA karI devAya che. ethI ahI udaya rokAI UpazamanA thaI. (6) udIraNa karaNamAM miDA udayamAM Ave evA keTalAka karma-pudgalene bhAvabaLe vahelA udayamAM kheMcI lavAya che. (7) nidhattikaraNamAM keTalAka karma pudgalane evA karI mUkavAmAM Ave che ke have enA para uddavartanAapavatanA sivAya bIjA keI karaNa lAgI zake nahi, e bIjAM karaNane ayogya thaI jAya, e nidhatti thaI. (8) nikAcanA karaNamAM te karma pudgalene sakala karaNane agya karI devAmAM Ave che. enA para saMkramaNa vagere kaI karaNa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha akhAna lAgI zake. eTale e have nikAzita karma kahevA che. tIvra zubha bhAvathI puraya karma ane tIvra azubha bhAvaNI pApakarma nikAcita thAya che. A uparathI samajo ke karma baMdhAyA pachI badhAM evAM ne evAM ja rahe che evuM nathI, paraMtu keTalAka karatuM jIje saMkramaNa, sthitirasamAM udRvatanAdi, jIraNa, vagere poAira thAya che, AtmA ne niraMtara vasagya, jinavacanarUpa, nAyA--jAnAdi, cemburusela, kSamA vitibhAva vageremAM rahe te navuM puNya te avazya badhAya, paraMtu bhaNavAmAM TAMka junAM ajara karmanuM ja puNyakamamAM sama, mara, apanA raNamAM rAvaNanA cakya, zubhanA gharamAM karatabA thAya, zera sAruM ritIne thAya che. e DuiM jIbha lava banI vipakava vastu bane che. A Ayama lAbha levAthI pahelAnA bhAva satA para ane ucca keTinA zubha rAkhavA, temaja zakaya eTalI zubha karaNI, savANI ane zubha vicAraNAmAM rahevuM hitAvaha che. 8. kamanI uttara prakRti 120 pahelAM jJAnAvaraNa Adi 8 karma kahI AvyA. enA peTA bheda A pramANe : (1) jJAnAvaraNa 5 -vastu vizeSarupe jaNAya dekhAya e "jJAna" che. dA.ta. A mANasa che (Dhara nahi)" sAmAnyarUpe dekhAya e 'darzana" che. dA. ta. "A ya mANasa che. matijJAnAvaraNa, zrutajJAnA adhiemana Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7i2 jainadharmano saraLa paricaya paryave ane kevalajJAnAvaraNa, A pAMca AvaraNa AtmAnA mati vagere vizeSa jJAnane aTakAve che. mAna Indriya ke manathI thatuM jJAna. jJAna=kathana, zAstra vagerethI thatuM zabdAnusArI jJAna. avadhi =Indriya ke zAstra AdinI sahAya vinA sIdhuM AtmAne thatuM rUpI dravyanuM pratyakSa. mana:paryava = aDhIdviIpamAMnA saMjJI paMcendriyanA mananuM pratyakSa. A jJAna apramatta munine ja thAya. kevaLajJAna = sarva kALane sava paryAya sahita sarvajonuM AtmAne thatuM sAkSAt jJAna. ahIM matijJAnamAM cAra avasthA che, avagraha, IhA, apAya ane dhAraNA. avagraha=prAthamika sAmAnya khyAla, Iha uhApoha apAyanirNaya; dhAraNa avismaraNa dA. ta. aspaSTa "kaMIka evo bhAsa e avagraha. peluM kuMDu ke mANasa e IhA. najIka jatAM mANasa yA kuMDAne nirNaya thAya e apAya. ene manamAM dhArI rakhAya e dhAraNa. (2) dazanAvaraNa -darzanAvaraNa sAmAnya jJAnane kinAra karma. cakSu dazanAvaraNa (cakSuthI dekhI na zakAya) acakSu darzanAvaraNa (anya Indriya ke manathI adarzana), avadhi, kevala ;- 4 darzanA0 + 5 nidrA = nava darzanAvaraNa karmaprakRti. pAMca nimAM 1. nidrA = a5 nidrA jemAM sukhethI jagAya te, 2. nidrA nidrA=gADha nidha, jemAM kaSTa jagAya te; 3. pracalA=beThA ke ubhA nidrA Ave te 4. pracalapracalAcAlatA nidrA Ave te 5. syAnaddhi= jemAM jAgratunI jema nidrAmAM divase ciMtavela kaThora kArya Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha-aSTakama - karI Ave. pahelAM cAra dezanAvaraNa darzanazaktine na thavA de, ane pAMca nidrA e prApta dazanane samULage nAza kare che. e hisAbe na ya dazanAvaraNamAM gaNAya che. (3) mehanIya ra6 prakAre emAM mukhya be vibhAga 1. darzana mohanIya, 2. cAritramohanIya, je 25 prakAre che. dazanAmIhanIya= mithyAtva, ke jenA udaye atatva para ruci ane sarvata tatva para aruci thAya. A karma baMdhAvAmAM eka ja; paNa pachI enA 3 puMja thayethI udayamAM mithyAtva maha0, mizrameha, samyakatva mehanIya. samyaka thI tavazrA kharI, paNa aticAra lagADe. mitramohanIyathI atava upara ruci-aruci nahi temaja sava prabhue kahebhA tatva upara zraddhA ya nahi ane azraddhA che na thAya. cAritramehanIyanI 25 prakRti. (16 kaSAya meha0 + 9 nekaSAya meha0) kaSa=saMsArane, Aya=lAbha jethI thAya, athata saMsArane vadhAre te kaSAya. te krodha mAna-mAyA-lebha. rAga-dveSa AmAM samAviSTa che. krodha mAna e TheSa che. mAyA lebha e rAga. krodhAdi cAranA darekanA pUrvokata anaMtAnubaMdhI vagere 4-4 prakAra hoI, 16 kaSAya thAya. nokaSAya kaSAyathI prerita ke kaSAyanA preraka hAsyAdi 9. hAsya zeka, rati (IjhamAM rAjapa), arati (aniSTamAM udvega, nArAjI), bhaya(sava saMka95thI bIka), jugupsA (durgAchA), puruSave (saLekhama thaye khATuM khAvAnI cAnI jema jenA udaye joganI abhilASA thAya te), Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane zALa pazcima nI veTa (puroganI abhilASA), naSada (ubhaya abhilASA). () aMtarAyakamapa prakAre che, kAnAMtarAya, lAbhAM , bhegAM , upalegAM, ne vIyatarAyakarma. A kamasara dAna karavAmAM, lAbha thavAmAM, ekaja vAra legya anAdi bhogavavAmAM, vAraMvAra bhegya vastrAlaMkArAdi bheLavavAmAM ane AtmavIrya pragaTa thavAmAM vidanabhUta che. A jJAnAvaraNAdi cAra karmaghAtI karma che. have bAkInA cAra alAtI kamamAM, (5) venIsa - zAtA, 2. azAtA. jenA vize sArAgya viSayoga vagereNI suNane anubhava thAya te yAtA. ethI ulaTuM azAtA. (6) AyuSya -varaNa viryacA, makyAya ane devAyu. te narakAdi bhAvamAM ane teTalo te kAthI jakaDI rAkhanArUM karma te AyuSya e jIvane te te avamAM jIvate rAkhe. (7) netra ra-1. uccatra, 2. nIcagotra.jenA udaye ezvarya, satkAra, sanmAna vagerenA sthAnabhUta uttama jAtikuLa maLe te uccagetra, tethI viparIta te nIcatra. (8) nAmakama ka7 bheda-gati ka+jAti parIra pa+aMge pAMga 3+saMghayaNa saMsthAna devadiAnupUrvI 4+vihAgati ra=39 piMDa prakRti8 pratyeka prakRti+traNa dazaka ane sthAvara dazakanI 20=97. (piMDa prakRti eTale ke Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha-ame- peTAjanA samUhavALI prakRti pratyeka prakRti=Lyaktigata eTaleda vinAnI 1-1 prakRti.) A 67 prakRti A pramANe 4 gati-nArakAdi paryAya je karmathI prApta thAya te gati nAmakarma kahevAya. e ja prakAre, narakagati, tiryaMca0, manuSya ane devagati. 5 jAti,-ekendriyathI mAMDI paMcendriya sudhInI kaI jAti devAvALuM karma te jAtinAmakama. e hInAdhika catanyanuM vyavasthApaka che. 5. zarIra-zo ja aveja' zIrNa vizANa thAya te zarIra. 1. hArika udAra skUla yugalanuM baneluM. manuSya-tiyacanuM zarIra. 2. vahiva=vividha kiyA (ANa-mahAna, eka-aneka) karI zakatA cagya zarIra, devanArakanuM. 3. AhAraka zrI tIrthakara devanI addhi jevA ke saMzaya pUchavA cauda pUvI eka hAthanuM zarIra banAve che. 4. tejasa AhAranuM pacana vagere karanAra tejasa yugalane ja, 5. kAmaNagaMjIva sAthe lAgela kamane jaze. AvAM zarIra ApanAra karma te zarIra nAmakarma, 3 aMgepAMga,-jenA uce dArika-vaikiya-AhAraka zarIrane mAthuM, chAtI, peTa, pITha, be hAtha, be paga-e 8 aMga, AMgaLIo vagere upAMga, ne pavarekhAdi aMgepAMga maLe. ekendriya jIvane upAMga nAmakarmane udaya na hevAthI zarIramAM aMge paga nathI letA. zAkhA-patra vagere che te te judAM judAM jIvanAM zarIra hevAthI keI eka jIva-zarIranA avayava nathI. ahIM "zarIra nAmakarmanI Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 janadharmane saraLa paricaya aMtargata baMdhana nAmakarma ane saMdhAtana nAmakarma che. 5 baMdhananAmakarma -jenA udayathI navA levAtAM dA rikAdi gugalo zarIranA junAM pugalanI sAthe lAkhanI jema ekameka cUMTe che, te eNTADanArUM karma. 6. saMghAtana nAmakarma=niyata pramANuvALA ane gAnI vyavasthAvALA zarIrane racatA puddagalanA bhAgane te te sthAnamAM daMtALInI jema saMcita karanAruM karma.) 6 saMvaya (hADakAnA daDha ke dubaLa sAMdhA denArAM kama), 1. vASabhanArAca=hADakAno paraspara saMbaMdha, eka bIjAne AMTI mArIne ane vacamAM khIlI tathA upara pATo sAthe, thayela hoya te. (AmAM nArAca=markaTabaMdha, enA para RSabha=hADakAne pATe vIMTaLAyo hoya, ane vacamAM TheTha uparathI nIce ArapAra vajahADakAnI khIlI hoya tevuM siMghayaNa) 2. rASabhanArAca-mAtra vA nahi, bAkI pahelA mujaba markaTabaMdha ane upara pATAvALI hADasaMdhi. 3 nArAca= mAtra markaTabaMdha hoya. 4. ardhanArAca=sAMdhAnI eka ja Aju hADakAnI AMTI heya ne bIjI bAjue khIlIbaMdha heya. 5 kIlikA=hADakAM phakata khIlIthI saMdhAela hoya, 6. chevaTTu chedapRSTa=sevArta-be hADakA mAtra cheDe aDIne rahyA heya, tela mAlIza vagere sevAnI apekSA rAkhe che. 6. saMsthAna (zarIra-gAtranI AkRti denArUM kama) 1. samacaturastra (asa-khUNe) paryakAsane beThelAnA jamaNA DhIMcaNathI DAbA khabhAnuM aMtara, jamaNA khabhAthI DAbA DhIMcaNanuM aMtara, be DhIcaNanuM aMtara ane be hIMcaNanA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badha-aSTakarmamadhyabhAgathI lalATa pradeza sudhInuM aMtara - A cAre sarakhA hoya te samacatu. saMsthAna; athavA jemAM cAre bAjunA uparathI nIcenA avayava "samAna" yAne sAmudrika zAstrane anusAre lakSaNa ane pramANuvALA hoya. 2. nyodha=vaDa sarakhuM, nAbhithI uparanuM zarIra lakSaNavALuM, ne nIcenuM lakSaNahIna. 3. sAdi=uparathI ulaTuM. 4. vAmana=mAthuM, ga, hAtha, paga e ja lakSaNa-pramANuvALA ne chAtI peTa vagere lakSaNahIna hoya. 5. ku%=mAthuM gaLuM vagere kadarUpA ane e sivAyanA chAtI peTa vagere sArAM hoya. 6. huMDaka= sarva avayava pramANulakSaNa vinAnAM hoya. 4 varNAdi-jenA udaye varNa, gaMdha, rasa, sparza sArA- narasA male. zubha varNanAmakarmathI sArA, ane azubhathI kharAba maLe. 4 AnupUva-narakAnupUrvI, tiryaMcAnu, manuSyAnuga ne devAnupUvI. vigraha gatithI (vacamAM phaMTAine) bhavAMtare jatA jIvane vAMkA phaMTAtAM AkAzapradezanI zreNinA anusAra vakra gamanakama karAve te AnupUrvI nAmakarma. 2. vihAgati (=cAla) 1. zubha cAla, haMsa hAthI vRSabhanI samAna. 2. azubha,-UMTa, gadheDA, pADAnI cAla. 8 pratyeka prakRtiH-1. agurulaghu nAmakarma,-enA udayathI zarIra eTaluM bhAre ke halakuM nahi paNa agurulaghu maLe. 2. upaghAta -A karmathI pitAnA avayavathI pote ja haNAya evA avayava maLe. dA. ta. paDachabhI, cera jAbha maLe, Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadharmane saraLa paricaya dAMta, chaThThI AMgaLI. 3. rAghAta-AnA udaye jIva bIjAne ejasathI AMjI de evI mukhamudrA maLe. 4. zvAsocchavAsa - AthI zvAsa nI zakti maLe. 5. Atapa-pote zIta chatAM bIjAne garama prakAza kare, tevuM zarIra maLe; jemake sUrya vimAnanA rastenuM zarIra. (agnimAM garamI te uNasparzanA udayathI ane prakAza utkaTa lAla varNanA udayathI che.) 6. Udyota) = jenA udaye jIvanuM zarIra ThaMDe caLakATa prakAza Ape. dA. ta. uttara vakiya zarIra, caMdrAdinA ratna, oSadhi vagere. 7. nimaNa0-suthAranI jema agopAMgane zarIramAM cokakasa sthAne race te. 8. jina (tIrthaMkara) nAmakarma=jenA udayathI aSTa mahAprAtihAryAdi atizathI alaMkRta dazAmAM dharmazAsananI sthApanA karavAnuM maLe te. 1-10 prakRti traNa-sthAvara dazakanI,-enA hAthe nA jaNAvyA mujaba jIvane prApta thAya--(1) trasannatakA vageramAMthI vecchAe khasI zake, gamanAgamana karI zake te. jyAre svecchAe na hAlI zake te sthAvara0 (2) bAdara= AMkhe dekhI zakAya tevuM zarIra. sUkSama=ghaNAM zarIra bhegAM thAya teya na joI zakAya. (3) paryApta=bhAgya paryApti pUrI karavAne samartha. ethI ulaTuM aparyApta. (4) pratyeka = jIva dIka juduM zarIra Ape che. sAdhAraNa-anaMta jIvanuM eka zarIra de te (5) sthira-mastaka, hADakAM, dAMta vagere sthira rahe. asthira jIvA Adi. (6) zubha =nAbhinI uparanA avaya zubha, nIcenA azubha, (keIne mAthethI aDavAmAM e khuza thAya che, paga lagADavAmAM gusse thAya Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ama che. bAkI patnInA paga aDavAthI rAjI thAya te te peAtAnA mAhane laine.) (7) saubhAgya0=vagara upakAre paNa saune game. dorbhAgya0=upakAra karanAre paNa leAkeAne arucikara ane. (tIrthaMkara dhruvA abhavya Adine na game te tA te jIvAnA mithyAtvanA udaye.) (8) susvara0=sAre| svara viparIta duHsvara. (9) Adaiya.=jenuM vacana yukti ke ADaara vinAnuM chatAM khIjAne grAhya mane, jene jotAveMta bIjA AdaramAna Ape tevuM karyuM. je karmAMnA uyathI vacana bIjAne agAhya ane yA anAdhaiya thAya te anAdeya. (10) caza-kIrti.lAkamAM prazaMsA pAme, ethI viparIta apayaza. 42 puNya prakRti sAmAnya rIte zubha pariNAme badhAya ane zubha se bhogavAya te krama puNyakama kahevAya. mULa cAra aghAtI kAmAMthI ja 42 puNya prakRti che. 1. zAtA vedanIya+ 3 AyuSya (naraka vinAnA)+1 UMca gotra + 37 nAmakamanI =42. (tiyAne paNa svaAyuSya maLyA pachI rAkhavu gama che, maravu' nathI gamatuM, mATe ene puNyamAM gaNDu, paNa tiya cagati nathI gamatI, mATe e pApa prakRti che. nArakane svaAyu Take e nathI gamatuM; tethI puNyamAM narakAsu na lIdhuM). nAmaka nI 37mAM, 4 deva ane manuSyanI gati thA AnapuvI -+1 5Mcendriya jAti+5 zarIra+3 aMgopAMga + 2 pahela' sa`ghayaNu-sa sthAna + 4 zubha varNAdi + 1 gula Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA saraLa paricaya vidyAyeAgati+ 7 upaghAta sivAyanI pratyeka prakRtie + 10 trasa dazaka Ave. 80 82 pApa prakRti saMkilaSTa adhyavasAye baMdhAya ane azubha rase bhAgavAya te pApakama kahevAya. mULa cAre ghAtI karmo pApa prakRti che, tethI 5 jJAnA0 + 9 darzanA + 26 mehanIya + 5 aMtarAya = 45 ghAtI; tema ja aghAtImAMthI 1 azAtA ve0 + 1 narakAyu + 1 nIca gotra + 34 nAmakanI, ema 37 aghAtI. eTale 45 + 37 = kula 82 pApa prakRti thAya che. nAma0nI 34 mAM, 4 naraka-tiya canI gati-AnupUrvI 4 ekendriya--vikalendriya jAti + 10 prathama sivAyanA saMdhayaNu-saMsthAna +4 azubha varNAdi + 1 azubha vihAceti, ema kula 23 piMDa prakRti + 1 upaghAta + 10 sthAvara dazaka = 34. puNyanI 42 + pApanI 82 = 124 prakRti. AmAM varSAda nAmakama 4 zubha ane azubha ema be vAra gaNAyA, tethI 124 - 4 = 120 kula kama-prakRti baMdhAya, AmAM mithyAtva mAhanIya sAthe mizra-meA ne samyakatva-mA gaNutAM, kula 122 kra-prakRti udayamAM gaNAya, emAM 5 zarIra sAthe 5 madhana ane 15 saghAtana umeratAM tathA varNAdi 4 ne badale varSoM-5, rasa-5, gaMdha-2 ane spa 8, ema 20 gaNutAM 20 ne 16 vadhe; eTale kula 36 vadhavAthI 122 + 36 =158 kama-prakRti sattAmAM gaNAya. : Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtI_adhAtI karma ghAtI-aghAtI karma jJAnAvaraNadi ATha karmamAM be jAta che; eka ghAtI, ane bIjI aghAtI, ghAtI eTale AtmAnI nirmaLatA yAne paramAtmabhAvanA guNa jJAna, darzana, vItarAgatArUpa cAritra ane vIryAdine ghAta karanAra ane aghAtI eTale ene ghAta nahi karanAra. mAkSasukha AtmaguNa chatAM enuM redhaka vedanIyakarma paramAtmabhAvanuM ghAtaka nahi, mATe e ghAtakarma nahi. ghAtI karma cAra che-jJAnAvaraNa, darzanAvaraNu, mohanIya ane aMtarAya. bAkInA vedanIya, AyuSya, nAmakarma ane gotrakama e cAra aghAtI kama che. - jJAnAvaraNane udaya thaye eTale jJAna rokAvAnuM ja. mithyAtvano udaya thaye eTale samyakatva guNa rokAvAne ja. tethI te ghAtI che. paraMtu aghAtI dA. ta. azAtA vedanIya ke apayaza nAmakarmano udaya thayA eTale jJAna, samyakatva vagere guNe rokAya ja evo niyama nahi. hAM apayazane udaya thayA pachI mUDha banI enI asara laIne bhaNeluM bhUle tethI jJAna DhaMkAI jAya ema bane; paNa te te jJAnAvaraNa-karmanA udayathI DhaMkAI gayuM kahevAya. evuM mohanIya mATe samajavAnuM. azAtA, daurbhAgya, apayaza AvavA para mUDha banI kavAya mohanIyanA udayane jAgavA daIe, arthAta kaSAya karIe te ja kSamAdi guNa AvarAya, ane na jAgavA daIe te ekalI azAtA ke daurbhAgyAdimAtrathI AtmaguNa AvarAya evuM nahi. mATe e ghAtI nahi. Ane artha e che ke aghAtI karmanA udaya cAlu che, Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 jaina dharmane saraLa paricaya agara navA udaya AvyA che, chatAM ApaNe sAvadhAna rahIe te jJAna Adi guNa kAMI Ane lIdhe na ghavAya. parAvata mAna-aparAvartamAna keTalAMka karma evo che ke je paraspara virUddha hovAthI eka sAthe baMdhAtAM ke bhagavAtAM nathI, kintu vArApharatI baMdhAya ke udaya pAme che, tethI ene parAvartamAna kahe che; dA. ta. zAtA vedanIya baMdhAtuM hoya tyAre azAtA na baMdhAya. zAtA. udayamAM hoya te azAtA udayamAM na Ave. ema azAtA baMdhAtuM hoya te zAtA vedanIya na baMdhAya. trasadazaka baMdhAtuM hoya te sthAvara dazaka nahi baMdhAya. mATe Ane parAvartamAna kahevAya. bAkI jenA pratipakSI na hoya te aparAvartamAna gaNAya; dA. ta. pAMca jJAnAvaraNa kama. baMdhamAM parAvartamAna 70 prakRti che. emAM 55 nAmakarmanI (33 piMDaprakRti te 4 varNAdi ne 2 tejasa kAmaNa vinA+ra Apa udyota + 20 be dazaka ) + 7 mehanIya (rati-arati-hAsya-ka-3 veda) +ra gotra + AyuSya= 70. AmAM te te jeDakAmAMthI vArApharatI ekeka baMdhAya. bAkI 5 jJAnAva+ 9 darzanA0 + 5 aMtarAya, e 19+ 19 mehanIya + 12 nAmakarma = 50 aparAvartamAna che, eTale ekasAthe baMdhAya che. udayamAM parAvartamAna -87 prakRtimAM, uparokta '70 mAMthI sthirAsthira, zubhAzubha bAda karatAM 69 + 5 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtI-aghAtI karma nidrA + 16 kaSAya = 87. emAM te te jeDakAmAMthI vArApharatI ekeka udayamAM Ave. bAkI 33 aparAvartamAna che. ahIM udayamAM nikAdi pAMcamAMthI ane krodhAdi cAramAMthI eka samaye eka ja udayamAM hoya. krodha hoya tyAre mAna nahi....vagere mATe ene udayamAM parAvartamAna kahyA. jyAre eja kaSAya baMdhamAM aparAvartamAna havAthI krodhAdi cAreya ekasAthe baMdhAya che. karmabaMdhane niyama-puNyapApanI catubhagI A sAthe e samajavAnuM che ke jIva jyAre zubha bhAvamAM vartate heya dA. ta. samyaphava, dayA, kSamA, namratA deva-gurubhakita, vrata, saMyama vagerenA bhAvavALe heya, tyAre zubha karma bAMdhe che. ethI ulaTuM hiMsAdi pApa, viSayAsakti, krodhAdi kaSAya, mithyAtva, vagerenA bhAvamAM vartate hoya tyAre azubha karma bAMdhe che. dhArmika kriyA ane AcArane A prabhAva che ke jIvane te zubha bhAvamAM rAkhe che tethI e zubha karma bAMdhanAra bane che. alabata tyAMya je kaI dhananI lAlasA ke keInA para gusse vagere kare, te e azubha bhAva thavAthI azubha karma bAMdhe che. chatAM bahudhA evuM bane ke AraMbha- samAraMbha, viSaya, parigraha vagerenI sAMsArika kriyAo sAmAnya rIte aAma bhAvanI preraka che mATe e azubha kiyA che; tyAre dhArmika kriyA zubha bhAvanI preraka che mATe zubha kriyA che; eTale e zubha karmanI kamAI karAve che. zubha bhAva jagADavA-vadhAravA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 jaina dharmAMtA saraLa paricaya . hAya tA, zubha kriyA upayAgI kahevAya, azubha nahi. tetha ja jIvana dhArmika kriyA ane dhArmika layuM rAkhavu joIe. AcArAthI bharyu pra-zubha kamanA pazu leAla zA mATe karavA ? asala tA e kama paNa eka eDI ja che. meDIe teA tADavAnI che. beDIo tuTe tAja meAkSa thAya che ne? pachI zubhanA aAla zA mATe ? u--zula krama hAya tA sArA manuSyabhava, AreAgya, A deza, Aya kuLa tathA deva-guru-dharmAMnI sAmagrI maLe che. ane te maLavAthI ja UMcI dharmasAdhanA thaI zake che. kUtaruM ghaNuMya navaruM che, paNa jJAneApAna, dharmazravaNu, jinabhakti, vrataniyama vagere kema nathI karI zakatu? kaheA, manuSyapaNAnuM puNya udayamAM nathI eTale. kama tA. nArI dhama-sAdhanA mATe jarUrI sAmagrI meLavI ApanAra zubhakama iM, tethI enI paNa jarUra che. ahIM AyuSyanu zubha karmo khUTI jAya che teA dhama sAdhanA aTakI paDe che A dekhAya che. pra0--ema tA e paNa dekhAya che ne ke Arogya zrImaMtAI, yaza vagere puNya uddayamAM hAine ja vadhAre pApa paNa kare che? U--enuM kAraNa e che ke enuM puNya kalakata che, pApAnubaMdhI puNya che. pApa ane puNya ambe jAtanA che. puNyAnubaMdhI puSpa eTale UdayamAM puNya hAya, ane sAthe satbuddhi-dhama sAdhanA hoi navuM puNya khaMdhAtu hAya. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghAtI-adyAtI krama 5 pApanuMdhI puNya eTale puNya udayamAM hAya ke udayamAM lAvavu' hoya paNa viSaya-kaSAya, a--kAma, hiMsA jADa vagere sevI rahyo hAya, mATe navAM pApakama mAMdhe. pApanA uyamAM paNa dharma-sAdhanA kare che, tA puNya upAje che. tethI e pApa puNyAnubaMdhI thayuM. ethI ulaTu hiMsAdi pApA kare che te pApakama AMdhe; tethI e pApAnubaMdhI pApa kahevAya. A sthiti hoIne ja e sAvadhAna rahevAnu che ke zubha kama` kala`kita yAne pApAnuSadhI nahIM upAvuM. e mATe A sAvadhAnI rAkhavAnI ke badhA dharma kevaLa AtmakalyANa, jinAjJApAlana, kama kSaya, bhavanistAra ane Atmazuddhi mATe ja karavA. dhruvadhI jJAnAvaraNa Adi keTalAMka ka mahAyAgIpaNAM sudhI pahoMcavA chatAM arthAt zubha bhAvamAM rahyA hAya tA pazu adhAya che. ene dhruvabadhI kahe che. paNa ahIM' zubha bhAvanA prabhAva e che ke e pApakarmonI sthiti tathA rasa bahu mada baMdhAya che, ethI UlaTu azubha bhAva vatA hoya tyAre dhruvamAMdho zubha karma adhAvAnuM te kharuM ja, paraMtu aneA rasa bahu maMda baMdhAvAnA. dhruvamadhI eTale ene ceAgya guNasthAnaka sudhI satata moMdhAyA ja kare. dhruvamaMdhI karma A 47 che,--pa jJAnAvaraNa, 9 darzanAvaraNu, 5 aMta rAya, mithyAtva0, 16 kaSAya, bhaya., jugupsA, vacatuSka, tejasa, kA'Nu, agurulaghu, nirmANa., upaghAta.. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmane saraLa paricaya 18. mekSa-mAga ApaNe joI AvyA ke AtmA mithyAtva Adi kAraNone lIdhe kama bAMdhe che ane saMsAramAM rakhaDe che. paraMtu je enAthI viruddha mArge cAle te saMsArathI chUTI mekSe pahoMcI zake. e viruddha mArga eTale mithyAtvAdithI virudha samyagdarzanAdine mArga, eTale ke jema mithyAtva, avirati, kaSAya, yoga e saMsArane mArga che, tema ghana-jJAna-attrAdi kSamA ahIM cAritramAM tapane samAveza che,-tethI kahevAya ke samyagdarzana, samyajJAna, samyacAritra ane samyaphatapa e mekSano mArga che. mekSamArga kyAre maLe ?--jIva anAdi kALathI A saMsAramAM AtmAnuM ajJAna,ne viSayakaSAyane Aveza, vagere kAraNe pahelAM te sUkSma anaMtakAyanigoda vanaspatimAM janma-maraNa karatA hoya che. tyAre bIjA koI bAdara vanaspati ke pRthvIkAyAdiyA beIndriyAdi vyavahAramAM Avate na hAI e avyavahArarAzine jIva kahevAya che, e te jyAre keI eka jIva saMsAramAMthI mekSa pAme tyAre jenI bhavitavyatA baLavAna hoya te jIva avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra rAzimAM Ave chearthAt bAdara vanaspatikAya, pRthvIkAya, vagerene janma pAme che. tyAre e vyavahAra zazimAM AvyA gaNAya che. ahIMthI jIva sIdhe upara ja caDhe e niyama nathI. pRthvIkAyAdi ke beIndriyAdi vageremAMthI pAcho TheTha nIce sUkSma vanaspati sudhI paNa. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 mekSa-mA ene paDavAnuM thAya che. tyAM kALanA kALa paNa vItI jAya evu ya ane che. pAchA upara caDhe che....vaLI paDe che.... Ama karatAM karatAM paMcendriyapaNAmAM AvI jAya che. paraMtu ahI' sudhI te kAi dharma tarapha daSTi ja nathI gai. tiya ca pazupaMkhInA avatAra paNa pheka jAya che! e aa TheTha manuSya. bhava sudhI paNa AvI jAya teAya dhama-prApti sulabha nathI. kemake jyAM sudhI A saMsAramAM hajI eka pudgala-parAvarta kALathI vadhu bhamavAnuM hAya tyAMsudhI dhama-prApti thatI nathI. ema te dharmanAM ruDAM phaLa, devapaNuM vagere joIne e levA mATe cAritra yAne sAdhu-dvIkSA paNa svIkArI le che ane pALe che, paNa te mAtra duniyAnA sukha mATe. tethI vAstavika dhama haiye spatA nathI. e te jyAre chellA pudgala parAvata kALa(caramAvata)mAM Ave tyAre dharma tarapha daSTi jAya che, saMsAra para udvega janme che, ane meAkSanI abhilASA ( ruci) thAya che. mudatiyA tAvanI jema eTalI mudata pAke tyAre ja pramaLa rAgane tAva mALA paDe; pachI ja dharuci thAya. ja AtmA ane bhavya-abhavya :--mAkSa-STi paNa bhavya jIvane ja jAge che, abhavyane nahi. bhavya eTale mekSa pAmavAnI lAyakAtavALA, abhavya eTale meAkSanI lAyakAta vinAnA. kacAre ya paNa ene meAkSanI zradhdhA ja nahi thavAnI; saMsArane pakSapAta nahi ja chUTavAnA. eTale e AvyuM ke jene eTalu paNa thAya ke 'zu' tyAre mAre meAkSa nahi thAya? huM bhavya hAIza ke abhavya ?' AvI 87 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ << jainadharmano saraLa paricaya zaMkA paNa paDe, e jIva cokkasa bhavya hoya che, ane te paNa caramAvamAM Avelo hoya che. kemake caramAvartakALamAM ja aMtaramAM 'De UMDe mekSa tarapha saheja paNa ruci thAya; ne e thaI hoya te ja Avo saMsAra-bhramaNane bhaya UbhuM thAya che, ne AvI zaMkA paDe che. chellA pudagalaparAvarta-kALa pahelAM eTale ke a-caramAvartakALamAM mokSanI ruci nahi thavAnuM kAraNa deha daSTi ane jaDa sukhane Aveza vagerene piSanAra sahakamaLa che. sahajamaLa nibiDa aMdha rAga-dveSarUpa che, ene ThIka ThIka hAsa thAya tyAre ja mekSa ane dharma upara daSTi jAya. e vastu, jIva caramAvatamAM Ave, tyAre ja banI zake che. jema bimArane rega pAka na hoya tyAM sudhI annanI ruci nathI thatI; evI rIte caramAvatamAM dharma ci nathI thatI. caramAvartamAM paNa praveza thatAM tarata ja badhAne mekSa ane dharmanI ruci thAya evuM ya nathI hotuM; vahelA moDA paNa thAya che. e thayAnAM lakSaNa traNa che,-(1) duHkhI upara dayA, (2) guNavAna upara DhaSa nahi, ane (3) citya; A traNa koI dunyavI lAbha AMcakI levA mATe nahi, paNa niHsvArtha bhAve thAya, hRdayanI tevI kuNazanA lIdhe pragaTe, te mAnI zakAya ke nibiDa rAga-dvaSa rUpI sahaja maLa ghasAre paDayo che. sahajamaLane hAsa thAya tyAre ja viSayakaSAyane AMdhaLe Aveza maMda paDe che, Atmatatva tathA mokSa lakSamAM Ave che, ane dharma tarapha dRSTi jAya che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 mekSa-mArga dharma paNa badhAne pahelavahelo sarvajJakathita zuddha dharma arthAt samyagadarzana-jJAna-cAritrarUpa sAce mokSamArga maLI ja jAya che evuM nathI banatuM. chatAM A mokSamArga tarapha laI jAya evA guNo maLe che. ene mArgAnusArI jIvana kahe che. azuddha dharma pAmyuM hoya, arthAta a-sarvare kahela mithyA dharma maLe hoya, chatAM jo e AtmavAdI dharma heya, ane emAM mokSavastu mAnelI hoya, te caramAvata ane sahajamaLa-hAsanAM kAraNe AtmA ane mokSa upara ruci tathA dharmazraddhA thavAnI. mAtra, e dhama a-sarvajJakathita hAIne, emAM AtmAnuM syAdavAdasiddhAntAnusAra pariNAmI nitya" yathArtha svarUpa kaheluM nahi maLe; tema mekSanuM vAstavika svarUpa nahi maLe. chatAM saMsArathI chUTavA rUpI mokSanI vAta maLe, enA para zraddhA thAya eTale mArgInusArI jIvananA guNe AcaraNamAM Ave. 1. mArgAnusArI jIvana mekSane mArga eka ja samyagadarzana, samyakajJAna, samyapha cAritra ane samyakata 5. e mArga pratye anusaraNa karAve, enA mATe egya banAve tevuM jIvana e mArgAnusArI jIvana. zA enA 75 guNe kahyA che. ene saraLatAthI yAda rAkhavA mATe ahIM ene A pramANe cAra vibhAgamAM vaheMcIzuM -(1) jIvanamAM 11 kartavya (2) tajavA gya 8 deSa; (3) grahaNa karavA yogya 8 guNa; ane (4) 8 sAdhanAo. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadharmane saraLa paricaya 35 mArgAnusArI guNane koThe 11 katavya | 8 doSatyAga 8 guNa-prahaNa 8 sAdhanA 1. nyAyasaMpannatA 1. niMdA-tyAga 1 1. pApa- bhaya | 1. kRtajJatA 2. ucita vyaya | 2. niMdya pravRtti-| 2. lajajA | 2. perApakAra 3. , veza tyAga 3. saumyatA | 3. dayA 4. , vivAha 3. indriya-gulA. 4. jokapriyatA 4, satsaMga 5. , dhara | mI tyAga 5. dIrdha dRSTi 5. dharmazravaNa 6. ajINuM 4. AMtarazatrujaya 6. balAbala- 6. buddhinA 8 bhejanatyAga | vicAraNA | guNa 7. kALe sAmya- tyAga 7 vizeSajJatA | 7 prasiddha dezAvALuM bhojana 6. trivarga 8. guNa pakSapAta cAra pAlana 8. mAtApitAnI | abAdhA 8. ziSTAcAra- pUjA | 9. upadravavALA prazaMsA 9. piSya-peSaNa | sthAnano tyAga 10. atithi-sAdhu 8. adezakAlacaryA AdinI sarabharA -tyAga 11. jJAnavRddha ane cAritrapAtranI sevA 11 kartavya -(1) gRhastha jIvana che eTale AjIvikA kamAyA vinA cAlavAnuM nathI, te te nyAyathI upajevI e nyAyasaMpanna vibhava ane bIjI bAbatamAMya nyAyasaMpanatA nAmanuM paheluM kartavya. (2) kharca paNa lAvelA pitAne anusAra rAkha, paNa vadhAre paDate ke dharmane bhUlIne nahi. e ucita kharca (Acita vyaya) nAmanuM bIjuM kartavya, (3) paisAthI udbhaTa (chAkaTo) veza nahi paherave paNa chAjate veza (sAthe chAjatI bIjI vastu) rAkha e ucita veza, anubhaTaveza nAmanuM trIjuM kartavya. (4) Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 mArgonusArI jIvana rahevA mATe ghara evuM nahi ke cAra-luccAne phAvaTa AvI jAya arthAt bahu dvAravALuM nahi, bahu uMDANamAM ke jAhera nahi. temaja sArA pADezavALuM joIe, e zuM kartavya ucita ghara. (5) ghara calAvavA vivAha karaze, te bhinna getravALA ane samAna kuLa tathA AcAravALA sAthe ja karAya. e ucita vivAha. (6) gharamAM bhejana karaze te pUrvanuM khAdheluM pacyuM na hoya tyAMsudhI nahi karavAnuM e ajIrNa bhajana-tyAga, chatuM kartavya. (7) bhUkha heya chatAM bhejana paNa lagabhaga niyata kALe ane pitAnI prakRtine mAphaka ja karavuM. te "kALe sAmyataH bhejana." niyamitatA eTalA mATe ke udaramAM pAcaka raso niyamita jAge che. vahelA moDAmAM emAM pheraphAra thAya che. prakRti vAyunI heya ane vAla vaTANA vagere vApare te vAyu vadhIne tabiyata bagaDe. (8) bhajana paNa pitAnuM pachI ne mAtapitAnuM pahelAM. mAtApitAne paNa bhajana, vastra, zayyA vagere zakti anu sAra pitAnA karatAM savAyAM ApIne bhakti karavAnI. e AThamuM kartavya mAtapitAnI pUjA. (9) sAthe sAthe pitAnI javAbadArIvALA piSyavarganuM kuTuMbAdinuM piSaNa. (10) uparAMta "atithi' eTale ke jemane dharma kaI tithie nahi paNa sadAya che evA muni, tathA "sAdhu" arthAta sajajana, e ane "dIna-hIna-dukhI" mANasa ghare AvI caDhe to temanI yathAgya sarabharA, tathA (11) jJAtimAM jJAnavRddha ne cAritrapAtra hoya tenI sevA e agiyAramuM kartavya. tA sava - SahatuM Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadhamaMtA saraLa paricaya 8 doSanA tyAga:-(1) niMdAtyAgaH--mIjAnI niMdA karavI ke sAMbhaLavI nahi. niMdA e mahAna deSa che. ethI hRdayamAM kALAza, premabhaMga, nIcageAtrakamA badha, vagere nukazAna nIpaje che. (2) niMdyapravRttinA tyAga--jema mAMDha niMdA nahi tema kAyA ke indriyAthI nidya pravRtti karavI nahi. nahiMtara niA thAya, pApa lAge. (3) indriyagulAmItyAgaHindriyAne ayeAgya sthAne jatI aTakAvavA enA para akuza rAkhavA. (4) hRdayamAM kAma-krodha-leAla, mAna- (haThAgrahAdi)-mada-huSa e cha AMtara zatruo para vijaya meLavavA. nahitara enI gulAmImAM dhana, pUrvanuM puNya, dharma vagere gumAvavAnuM thAya. (5) ema manamAM abhiniveza-durAgraha nahi rAkhavA. nahitara apakIti vagere thAya. (6) mATe ja khATA AvezathI dhama-artha-kAmane parspara bAdhA pahoMce evuM na karavu. arthAt e traNamAMthI eka para evA tUTI na paDavuM, ke jethI bIjo sIdAya, ane apayaza, dha laghutA, dhahAni, vagera anatha nIpaje. (7) khaLavo, plega vagere upadravavALAM sthAnanA tyAga karavo. (8) tema ayeAgya dezakALamAM pharavuM nahi. dA. ta. vezyA ke cAra luccAnI zerImAMthI javu' nahi. ema bahu mADI rAte pharavuM nahi, nahitara kalaka Ave ke lUMTAvuM paDe. 92 8 guNNAnA Adara :--(1) pApanA bhaya :---- humeza pApanA bhaya rAkhaveA,-- rakhe ! mArAthI pApa thai jAya te ?" pApanA prasaMga hoya tA 'AthI mAruM Atmika dRSTie zuM thAya ?" evA bhaya rahe. AtmAtthAnanA A pahelA pAye Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 mArganusAra jIvana che. (2) lajajA-akArya karatAM lajajA Ave to banatA lagI e kare ja nahi. tema vaDilanI lajajA, dAkSiNya hoya te peTe raste jatAM aTake, ema IcchA na hoya te paNa lajajAthI sAruM kArya karavA prerAya, bIjAnI prArthanAne bhaMga na kare. (3) saumyatA -svabhAva, hRdaya, vANI ane AkRti saumya rAkhavI, ugra nahi paNa mulAyama zItala rAkhavI, to saune sadbhAva sahAnubhUti maLe. (4) lekapriyatA-uparokata guNo ane sad AcArethI lekane. prema saMpAdana kare. (5) dIrgha dRSTi-dareka kAryamAM pagaluM mAMDatAM pahelAM TheTha pariNAma sudhI najara pahoMcADavI, ke jethI pachI pastAvuM na paDe. (6) balAbala-vicAraNa:-- kArya pariNAme lAbhadAyI paNa hoya chatAM kArya ane pariNAma mATe pitAnuM gajuM keTaluM che e vicArI levuM. binajAmAM AvyA jaIne vadhu pAchA paDavAnuM thAya. (7) vizeSajJatA -i (vizeSa=viveka) haMmeza sAra-asAra, kArya- akArya vAca-avAcya, lAbha-nukasAna vagerene vivaka karavo. temaja ii vizeSa navuM navuM Atmahitakara jJAna meLavatA rahevuM (8) guNapakSapAtA-sva jIvanamAM zuM, ke bIjAmAM zuM, sarvatra guNa tarapha ruci dharavI, deSa tarapha nahi; dezanA badale guNanA pakSapAtI banavuM. 8 sAdhanA -(1) kRtajJatA :-(deva-guru-mAtApitAdi keInA paNa thoDA ya upakArane bhUlavo nahi, kiMtu yAda rAkhI yathAzakita badalo vALavA tatpara rahevuM. (2) paropakAra -sAmAe upakAra na paNa karyo ke na karavAne Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jainadharmane saraLa paricaya hoya, chatAM ApaNe niHsvArtha upakAra karatA rahevuM. (3) dayA-haiyuM kahyuM ke maLa dayALu rAkhI, zakya tana-mana-dhanathI dayA karatA rahevuM. nirdayatA kadI na rAkhavI. (4) satsaMga - saMsAramAM saMgamAtra rega che, dukhakAraka che; paraMtu satsaMga e rAga kADhavA auSadha che. mATe satapuruSane saMga bahu sAdha. (5) dharmazravaNa -satsaMga sAdhI dharmanuM zravaNa karatA rahevuM. tethI prakAza ane preraNA maLyA karavAthI jIvana sudhAravA taka maLe che. (6) buddhinA ATha guNaH-dhamazravaNa karavA mATe tema ja vyavahAramAM koInI moTI dekhAtI belacAla para utAvaLiyA na thavA, buddhinA ATha pagaziyA para caDhavuM. te A, traNa zrava rava ra dhArA tathA doSorthavijJAna taravajJAnaza ghInuI sAMbhaLavAnI pahelI IcchA UbhI karavI te zuzraSA. pachI ADAavaLAM DAphaDiyAM na mAratAM ke rita zUnya yA anyatra lAgeluM na banAvatAM barAbara sAMbhaLavuM te zravaNuM. sAMbhaLatAM samajatA javuM te grahaNa samajeluM manamAM barAbara dhArI rAkhavuM te dhAraNa. pachI sAMbhaLela tattva para anukULa taka daSTAMta vicAravA te UhA. ne pratipakSamAM e nathI te jovuM, araga prastutamAM bAdhaka aMza nathI e nakkI karavuM te ahi. UhApohathI padArtha nakkI karo te arthavijJAna. padArthanirNaya para siddhAnta-nirNaya, sAra-rahasya-tAtparya-nirNaya ke tattvanirNaya kare te tattvajJAna. (7) prasiddha dezAcArapAlana-buddhinA 8 guNa sAthe dharmazravaNa kare eTale saheje lakane je saMkaleza karAve, dhamaniMdA karAve, evuM prasiddha Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 mArganusAra jIvana dezAcAranuM ulaMghana na kare. (8) ziSTAcAra-prazaMsA - ziSTapurUSonA AcAro A che,-lokaniMdAne bhaya, dInaduHkhiyAne uddhAra, kRtajJatA, anyanI prArthanAne bhaMga na karavAnuM dAkSiNya, niMdAtyAga, prazaMsA, ApattimAM dherya, saMpattimAM namratA, avasarecita hita-mita-priya vacana, vacanabaddhatA, vidanajaya, Acita vyaya, satkAryane Agraha, akAryane tyAga, atinidrA-viSaya-kaSAya-vikathAdi-pramAdatyAga, aucitya,..vagere. AnI prazaMsA karatA rahevuM. mAnusArInA 35 guNothI jIvana maghamaghatuM bane e bahu jarUrI che, kemake AgaLa TheTha saMsAra tyajIne sAdhupaNu sudhI pahoMcelA paNa je AmAMnA keI guNane bhaMga karI nAkhe che, te te UMcA dharmasthAnathI patana pAmavA sudhI paNa pahoMcI jAya che. dA. ta. naMdISeNa muni AMtarazatru madane vaza thaI vezyAne samajAvavA rahyA te paDayA. apunabaMdhaka avasthA A avasthA pAmavA mATe mULamAM traNa guNa jarUrI che. (1) tIvrabhAve pApa nahi AcaravuM. arthAt pApa na chUTatA hoya emAM hadaya pApabhIrU ane pApanA udvegavALuM tathA kuNuM rAkhavuM. (2) ghara saMsAra para bahumAna na dharavuM. saMsAra eTale cAragatimAM bhramaNa, saMsAra eTale arthakAma tathA viSaya-kaSAya, saMsAra eTale karmabaMdhana. A saMsAra bhayaMkara che e khyAla rAkhI saMsArano pakSapAta, enA para AsthA, ke emAM sArapaNAnI buddhi na rAkhavI. (3) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ t jaina dharmanA saraLa paricaya ucita sthitinuM pAlana karavuM. pAtAnI sthitine anucita nahi vartavuM. 20. samyagdazana mAnusArI ane apunaHtra dhaka avasthA jainetaramAM paNa hAI zake che. rAjA bhartuhari jevA vairAgya pAmI saMsAra cheDI avadhUta sanyAsI banelA, te e dazAnI suMdara sthitie pahoMcelA. paraMtu emane vItarAga savajJanA kahelA tattva nahi maLelAM, tethI samyagdarzananI bhUmikA para nahi AvelA, ane UMcA guNasthAnake nahi caDhelA. mATe ja samyagdarzananA pAyA mAMDavAnI khAsa jarUra che. ananya zraddhA. samyagdarzana eTale jinAkta tattva para ruci, vItarAga sarvajJe kahelA tattvabhUta padmA'nI hA daka tattva eTale vastusvarUpa. e anekAMtamaya che, ekAMta rUpa nathI. Ane kahenArA vItarAga sarvAMga che. emane asatya khelavAne kAI kAraNa nathI. temaja e sajJatAthI traNeya kALanuM badhu ja pratyakSa jue che, ane vizvanuM jevu svarUpa che tevuM ja e kahe che. tethI e tattva para ja saMpUrNa zraddhA karavI joie. tattva jIva-ajIva vagere pUrve batAvyAM che. emAM jJeya-heya-upAdeya tattva pratye tene anurUpa valaNa rahe. dA. ta. AzravA heya hovAthI enA pratye arucinuM valaNa rahe. A samyagdarzana guNu e nizcaya-dRSTie mithyAtva ane ana'tAnukha'dhI kamanA kSayApazamathI AtmAmAM pragaTa Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 mArgAnusArI jIvana thatA eka zuddha pariNAma (avasthA) che. vyavahAradaSTithI sadguNA, liMga, lakSaNa Adi svarUpe che. 7 samyaktvanA pAMca lakSaNa A prakAre,--zama--sa veganiveda-anuka`pA-Astikasra (1) zama arthAta prazama eTale ke anaMtAnu dhI kaSAyanA udayathI thatI rAgadveSAddinA AvezanI zAMti. (2) savega eTale devatAi sukha paNu duHkharUpa samajI mAkSa mATe ekamAtra tAlAvelI tIvra abhilASA thAya te. ema sudeva-guru-dhama para tIvra anurAga e ya saMvega. (3) niveda narakAvAsanI jema saMsAra eka keda rUpa lAgI enA pratye thatA udvega. (4) anukaMpA : zakacatAnusAra duHkhInA duHkha TALavAnI yA ane bAkI pratye paNa dilamAM ArdratA. du:khI e jAtanA, (1) dravyathI duHkhI eTale bhUkha tarasa rAga, mAra, vagerethI pIDAtA. 2. bhAvathI duHkhI eTale pApa, doSa, bhUla, adhama paNu, vagerethI pIDita. ane para dayA e anukaMpA. (5) Astikca eTale evI aTala zraddhA ke "sameva sajja nikSrna dganinaitlRi vaidya jinezvara devAe je kahyu che te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM " evA dRDha raMga hAya. 67. vyavahAra samyagdarzana e meAkSane anivAya pahele upAya che. e jema jema vadhu ne vadhu nirmaLa thAya tema tema uparanA upAya jAradAra banatA jAya che. A nimaLatA mATe samyaktvanA 67 vyavahAra pALavAnA che. ene saraLa 7 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenadhAmane saraLa paricaya tAthI yAda rAkhavA A pada yAda rAkhavuM,-sat zuli du bhU la. AjabhA prabhA vi." AmAM te te akSara ekeka vibhAga sUcave che, te A, 4 sadahaNa-3 liMga-pa dUSaNa-5 bhUSaNapalakSaNa6 AgAra-6 jayaNa-6 bhAvanA-7sthAna-prabhAvanA8 -10 vinaya. enI samaja - 4 sadahaNu -1. paramArtha-saMstava= jIva, ajIva vagere to(parama artha)ne paricaya, hArdika zraddhAvALe abhyAsa; 2. paramArthanA jJAtA sAdhujanenI sevA; 3. vyApana-varjana=darzana gumAvI beThelA kugurune tyAga. 4. mithyAdaSTi kugurunA saMgane tyAga. 3. zuddhiH mana vacana A ja kahe ke "jina zaraNa ja sAra, jina-jinabhakti ja samartha kAyA jinazraddhAmAMthI lezana Dage, bhale devane ya upadrava Ave! jagatamAM jinezvara deva, jinamata, ane jinamatamAM rahela saMgha e traNa ja sAra, bAkI saMsArane asAra mAne. - 3 liMgaH (1) yuvAna sukhane divyasaMgIta-zravaNa para thAya te dharmazAstrazravaNane tIvra rAga. (2) aTavI UtaryA bhUkhyADAMsa brAhmaNane ghebaranI jema cAritradharmanI tIvra abhilASA, (3) vidyAsAkanI jema arihaMta ane sAdhunI vividha sevAne niyama. 5. dUSaNano tyAga : 1. jinavacanamAM zaMkA, 2. anya dharmanI kakSA (AkarSaNa), 3. dharmakriyAnA phaLamAM saMdeha, 4, mithyASTinI prazaMsA. 5. kuliMgI (mithyASTi kugurU)ne paricaya, saMstava. A pAMca na karavA. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 mArganusAra jIvana 5. bhUSaNa -1. jainazAsanamAM kuzaLatA (utsarga-apavAdavacana, vidhivacana, bhayavacana, vagerene viveka). 2 zAsana prabhAvanA, 3. sthAvara tIrtha zatruMjayAdinI, ane jagama tIrtha zramaNasaMghanI vividha sevA. 4. sava-parane jana dhamamAM sthira karavA, 5. pravacana-saMghanI bhakita, vinaya-vaiyAvacca. 5 lakSaNa-zama, saMvega, nirveda, anukaMpAne Astikya. pUrve kahyA che. 6. AgAra : AgAra eTale apavAda. rAjA, janasamUha, baLavAna cera vagere, kuladevI Adi, ne mAtApitAdi guruvarga A pAMcane te baLAtkAra thAya, tathA chaThTho AgAra jaMgala AdimAM AjIvikAne prazna UbhuM thAya, tyAM mithyA dhamIne haiyAnA bhAva vinA vaMdana karI levAne apavAda. 6. jayaNAjayaNa eTale kALajI. mithyASTi saMnyAsI vagere kuguru, ane mahAdeva vagere mudeva, tathA mithyAtvIe potAnA deva tarIke grahaNa karela jinapratimA, A traNane vaMdana-namana, AlApasaMlApa ke dAna-pradAna na karavA. AthI samakitanI jatanArakSA thAya che. (vaMdana=hAtha joDavA, namana-stuti AdithI prama, AlApa vagara bolAvyA sanmAnathI lAvavuM, saMlApatra vAraMvAra vArtAlApa. dAna-pUjya tarIke satkAra-bahumAnathI annAdi devA, pradAna=caMdana-puSpAdi pUjA-sAmagrI dharavI, yAtrA-snAna-vinaya-vaiyAvaccAdi karavA). 6 bhAvanA :samyaktvane TakAvavA mATe ene "mUlaMdAraM-paNuM, AhArebhAyaNuM-nihI" e cha bhAvanA ApavI joIe. dA.ta. samyakatva e bAra vratarUpI zrAvaka dharmanuM mULa che. dvAra che, pAyo Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jaina dharmatA saraLa pa racaya na che, AdhAra che, bhAjana (pAtra) che, bhaMDAra (tiArI ) che. samkatva-mULa salAmata vinA dharmavRkSa sukAI jAya, samyakatva rUpI daravAjA vinA jJAnAduidhama nagaramAM praveza na thaI zake; samyakatvanA sArA pAyA vinA tratAdridhama ImArata na Take ke UMcI na karAya, samaktirUpI pRthvI-AdhAra upara ja dharma-jagata UbhuM rahe che, sidguNanAM dUdha vagere jevAM dharma aMga samyagdarzanarUpI suvarNAdinA pAtramAM ja Take che; maNi-mANeka--mAtInA bhaMDAramAM dAnAdAnAdidha rUpI samakiMta tijorImAM ja surakSita rahe che. e pramANe trata-dharma mATe samyaktva paheluM jarUrI che, e bhAvavuM. 6 sthAnaH-- samyaktvane rahevA mATe cha sthAna che. e vicArIne manamAM e sthAna nakkI rAkhyA hAya te ja samyaktva rahI zake. (1) AtmA dehathI bhinna svataMtra dravya che. (1) e nitya che, sanAtana che, kAie banAyeA nathI ne kayAreya nAza paNa pAmI jatA nathI. (3) AtmA karmanA kartA che, mithyAtvAdi kAraNe kama upAje che. (4) vaLI e svApArjita kamane bhAktA che, peAtAne peAtAnAM krama bhAgavavAM paDe che. (5) AtmAnA mAkSa paNa thaI zake che. 'sa'sAra anAdi kALathI cAlyA Ave che, mATe enA aMta ane meAkSa na ja thAya'- evuM nathI. (6) meAkSanA sAcA upAya paNa che,--danajJAna-cAritra ane tapa. 8 prabhAvanA--janatAmAM jainazAsananI prabhAvanA kare evI prAvacanikatA, dhama kathakatA vagere ATha vizeSatAethI samyaktva nirmAMLa thAya che, mATe ene ya ahI 67 vyava Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 mArgAnusArI jIvana 101 hAramAM gaNela che. evI vizeSatAvALA ATha che. (ATha prathamAkSaramAM-prAkakavi naivAsita) (1) prAvanika (pravacana= dvAdazAMgI)=te te kALamAM upalabdha sava AgamAnA prakhara abhyAsI; (2) dharma-kathaka=AkSepaNI,vikSepaNI,sa vegajananI ane nivedakAriNI dhama kathAmAM kuzaLa; (3) kavi=camatkArika viziSTa utprekSAdibharyo kAvya zIghra racI zake te; (4) vidyAvAna=prApti AkAzagAminI vagere vidyA jene siddha che te. (5) naimittika=bhUta-bhaviSya jANI zake evA nimittazAstramAM niSNAta; (6) vAdI=paramatakhaMDana--svamatasthApa nakArI vAdanI labdhivALA, (7) siddhacamatkAri pAlepa, aMjanaguTikA vagerenA jANakAra, ane (8) tapasvI, 10 vinaya--samakitI AtmA paMcaparameSThI ane caitya-zruta-dharma-pravacana-dana e dazanA vinaya kare. (caitya= jina-mUrti -maMdira, zruta=Agama, dharma =kSamAdi yatidharma, pravacana=janazAsana-saMgha, dana=samakita, samakitI.) e vinaya pAMca rIte 1. bahumAna pUrvaka vinaya bhakti, 2. vastu-apa NuthI pUjA, 3. guNa-prazaMsA, 4. niMdAnA tyAga ane 5. AzAtanAnA tyAga. A 67 prakAranA vyavahAra pALavAthI, samyaktvane AtmapariNAma prApta na hoya te prApta thAya che, ane prApta hoya te vadhu ne vadhu naLa ane che. samyagdarzana (samyaktva) prApta karavA mATe ane prApta thayuM hoya teA TakAvavA mATe A karaNI paNa AcaravAnI che-- Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 jainadharmane saraLa paricaya pratidina jinadarzana, jinabhakti-pUjA, pUjAmAM pitAnA pUjana-dravyanuM yathAzakti samarpaNa, sAdhusevA, namaskAramahAmaMtranuM samaraNa, arihaMta-siddha-jinadharmanAM trikALa zaraNane svIkAra, pitAnA duSkRtanI AtmaniMdA, arihaM. tAdinA sukRtenI anumodanA, jinavANInuM zravaNa, tIrtha yAtrA, sAtavyasana (zikAra, jugAra, mAMsahAra, dArU, cerI parastrI, vezyAne sarvathA tyAga, rAtribhojana-tyAga vagere vrata niyama, dayAdAnAdikanI pravRtti, sAmAyikAdi kriyA, tIrthaMkara paramAtmA vagere mahApuruSonA caritragraMtha ane upadezamALA-dharmasaMgraha-zrAddhavidhi-adhyAtmakalpadruma-upamiti -bhavapracaMcAkathA, vagere graMthanuM zravaNa-vAcana-manana... ItyAdi. 21. dezavirati : bAravrata samyagdarzana prApta karyuM eTale have bhavanirvedathI AtmAne saMsAra ane AraMbha-parigraha-viSaya vagere jhera jevA lAge che. tethI ja jhaMkhanA rahe ke--kayAre A pApabharyA gharavAsane cheDI niSpApa sAdhu-dIkSA (caritra pratrajyA) lauM ane aNagAra banI darzana-jJAna-cAritra tapanuM ja eka mAtra jIvana jIvuM. enAthI saMsAra ekadama na chUTe e bane, paraMtu enuM dila AvuM banyuM rahevuM joIe. have jyAre sarvapApa-tyAganI sAcI jhaMkhanA che, te pachI e mArge laI jAya e zakya pApatyAganA mArgane abhyAsa joIe. e mATe dezavirati( = aMze Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 dezavirati bAravrata 106 virati)dharmanuM pAlana karavAnuM che. emAM samyaktvavata pUrvaka skulapaNe hiMsAdi pApanA tyAganI tathA sAmAyikAdi dharma-sAdhanAnI pratijJA karavAmAM Ave che. dezavirati dharmamAM A rIte bAra vate Ave che - 5 aNuvrata + 3 guNavrata + 4 zikSAvata = 12 vrata, 5. aNuvrata-sthalapaNe hiMsA-asatyAdi pApane tyAga ahiMsA, satya, nIti, sadAcAra ane anya parigaha. 3 guNatratA-dizA-parimANa, gopaga-parimANu ane anarthadaMDa-viramaNa. 4 zikSAvataH-sAmAyika, dezAvakAzika, pauSadha ane atithi-saMvibhAga. 1. sthUla ahiMsAH [sthUla prANAtipAta-viramaNahAlatA cAlatA-niraparAdhI trasa jIvane jANI joIne nirapakSapaNe mAruM nahi evI pratijJA. AnA vizuddha pAlanamAM bane tyAM sudhI jIvane prahAra, aMgacheda, gADha baMdhana, DAma, AtabhArAropaNa, bhAta pANImAM vilaMba-viccheda vagere karavA nahi. pratijJAmAM kadAca roga para julAba Adi levA 5De ane emAM jIva mare tenI jayaNA. [baLatA dile apavAdaJ. 2. sthUla satya : [sthUla mRSAvAda-viramaNa)-"kanyA vagere manuSya aMge, Dhora aMge, jamIna-makAna aMge, mAla aMge jaTha beluM nahi, tathA bIjAnI thApaNane InkAra na karuM, eLavuM nahi." evI pratijJA. A vizuddha pAlana mATe sahasA (vagara vicAryuM) na bolavuM, patnI-mitra Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jaina dharmane saraLa paricaya vagerenI gupta vAta keIne na kahevI, bIjAne jAha balavAnI salAha na ApavI, khoTA paDA-dastAveja lakhavA - A sAvadhAnI barAbara jALavavI joIe. 3. sthUla cerI tyAga (sthUla adattAdAna-viramaNa) rAjya-daMDe, leka bhaMDe (nide) evI cerI, huM karU nahi, A pratijJA. emAM cerI, lUMTaphATa, khAtara pADavuM, khIssA kApavA, gaThaDI upADavI, dANacorI, TikiTa-cerI, vagerene tyAga karavAne. A vratanA vizuddha pAlana mATe, pAMca aticAra TALavAnA,-cArane Teko na Apa, cerIno mAla na saMghare, bhaLate yA bheLaseLa mAla na vece, rAjayaviruddha kArya na karavuM, beTAM mApA vagere na rAkhavAM-A sAvadhAnI jALavavI joIe. 4. sadAcAra (sthala mithuna-viramaNa) -parastrI, vezyA, vidhavA ne kumArikAnA bhegane tyAga ane strImAM saMteSanI pratijJA. enA zudhdha pAlana mATe anaMga kAmanA aMga sivAyanA aMganI) kIDA, tIvra viSayAsakita; ane paranA vivAha-karaNa na karavAne sAvadhAnI rAkhavI. 5. parigraha-parimANa (sthala parigrahaviramaNa)dhana, dhAnya, jamIna, makAna, dukAna, vADI, sonuM rUpuM vagere, hIrAmetI vagere jhaverAta, vAsaNa-kusaNa, pharanicara, Dhera, dAsadAsI evA nava prakAranA parigrahanuM parimANa nakkI karavuM ke "ATalAthI vadhu rAkhuM nahi." athavA badhAnI kula, mULa yA bajAra-bhAvanI kiMmata rUpiyAthI vadhu kiMmatane parigraha rAkhuM nahi. vadhu AvI jAya te tarata dharma Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 dezavirati : khAravrata 105 mAge khacI nAkhu? A pratijJA. vratanA pAlana mATe parigrahanA parimANunuM vismaraNa na thavA devuM. adhika parigrahane sI-putrAdinA nAme rAkhI enA para peAtAnI hukumata na rAkhavI, pratijJAnI kalpanA na pheravavI, vagere sAvadhAnI jALavavI. 6. dizAparimANu-upara nIce 0aa-1 mAIla,ne cAre dizAmAM ATalA ATalA mAIlanI athavA bhAratanI bahAra jAu nahi,-A pratijJA, AnA pAlanamAM piramANu bhulavuM nahi, eka dizAmAM sa MkSepI bIjI dizAmAM jarUrI teTalA vadhArA na karavA; vagere sAvadhAnI rAkhavI joIe. 7. bhegApabhAga parimANa vrata--le" eTale eka ja vAra upayAgamAM Ave te,anna-pAna, tamAlavilepana, phUla, vagere. upabhAga eTale vAraMvAra upayegamAM Ave te,--ra, ghareNAM, palaMga, khurasI, pathArI, vAhana, pazu, vagere. sAtamA vratamAM AnuM peAtAnI zakita mujaba pAlana thAya evuM pramANa nakakI karI khAkInAnA tyAganI pratijJA karavI. anna-pAnamAM zrAvake banatAM lagI citta (sajIva)nA tyAga rAkhave; dA. ta. kAcuM pANI, kAcAM zAka, sacitta phaLa ke tarata kADhela rasa, kAcuM mIThuM vagere, alakhata sacittane acitta karavAmAM jIva nAza thAya che, paraMtu sacitta vaparavAmAM sIdhA pAtAnA mukhathI jIvanA nAza thAya e vadhu nirdayatA che, tema ja acitta karatAM e vadhu vikAraka che. acitta zuM zuM? ukALelu pANI, raMdhAine kharAkhara caDhelAM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 jaina dharmanA saraLa paricaya zAka, kApyA ane khIja juduM pADacAnI be ghaDI pachInAM pAkAM phaLa ke rasa, (pAkA keLAmAM khIja nathI tethI te vagara- kApyAM paNa acitta che), balavaNa-bhaThThImAM pakaveluM mIThuM' vaMgere acitta che, chevaTe amuka sacitta mAkaLA rAkhI bAkInAnA tyAga, tathA patithi-cAmAsA vageremAM sava thA sacitta tyAga karavA. A vratamAM 22 abhakSya-32 anaMtakAyanA tyAga karavAnA che; ema 15 karmodAna tyajavAnA che. 22 abhakSya abhakSyalakSaNa jIvana-nirvAhamAM anupayeAgI che, ema e vikArI che, vagere kAraNe zrAvaka tenA tyAgI hAya, 22 A pramANe :-(1) rAtrieAjana, (2-5) 4 mahAvigai -mAMsa,madirA (dArU), madha mAkhaNu, A cAreyamAM tad varNanA asaMkhya jIva janme che, ema itarAe paNa kahyu che. i.DAM, keADalIvaraoIla, lIva2nA IMjekazana vagere paNa mAMsamAM gaNAya, madhamAkhI azucipudgala madhamAM bhare che, tema ja madha pedA thAya tyAre emAM asa`khya UDatA jIva cAMTIne mare che, tathA madhane meLavatAM emAM keTalI ya bhamarIe mAkhIe nAza pAme che. mAkhaNamAM sUkSma jIve utpanna thAya che. (6-10) 5 urdu'khara paMcaka (vaDa-pIpaLe-pArasapIpaLe-gulara plakSa-kAlu khara)nA TeTA, emAM ghaNAM jIvaDAM hoya che, (11- 15) kharapha, karA, aphINlR vagere viSa, sava mATI ane veMgaNu, e pAMca, (16) mahubIja dA.ta. rI'gaNu, keDhi'bA, Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhakSya 17 khasakhasa, aMjIra, rAjagare, paTeLA Adi, jemAM aMtarapaTa vinA bahu bI sAthe heya, (17) ta7phaLa -bera, jAbU, guMdA, mahuDo, kamaLasIMga vagere (18) ajANyAM phaLa (19) saMdhAna barAbara taDakA khAdhA vinAnuM ke pAkI cAsaNI vinAnuM baLa athANuM (20) calita rasa, jenAM rasa, varNa gaMdha-sparza bagaDI gayA hoya te, dA. ta. (1) vAsI rAMdhyuMbAphayuM anna-roTalI-roTala-bhAta-narama purI bhAkharI-mA vagere; (ii) be rAtri saMghelAM dahIM-chAza, (iii) apakava dahIM, (iv) ziyALAmAM 1 mAsa-unALAmAM 20 dina, comAsAmAM 15 dina uparAMtanI miThAI, (5) unALA, comAsAmAM bhAjIpAla-tala-majUra-khAreka, (vi) comAsAmAM suke me, kAcI khAMDa (vii) Adra pachI kerI, (viii) bagaDI gayela miThAIsurakhA-athANuM vagere. (21) vidaLasaMyukta kAcAM dahIM, dUdha ke chAza. emAM asaMkhya trasa jIva utpanna thaI jAya che. "vidaLa" eTale tela na nIkaLe ane be phADa thAya evAM kALa, enI dALa, leTa ke bhAjI. magaphaLImAMthI tela nIkaLe che e ahIM vidaLa nahi. (22) 32 anaMtakAya ? jagatamAM sauthI thoDA manuSya che, enA karatAM asaMkhya guNa nArakI, enAthI asaMkhya guNa de, ethI asaMkhyaguNa paMcendriya tiryaMce che. ethI asaMhaguNa vikalaeNTriye, ethI asaguNa agnikAya, enA karatAM pRthvI-pANI-vAyukAya ja vizeSAdhika vizeSAdhika, enA karatAM anaMtaguNA ekSanA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jainadharmanA saraLa paricaya jIvA che, ane enA karatAM paNa anaMtaguNA jIvA ekeka nigedamAM=ana takAya zarIramAM che. kaMdamULanA ekeka kaNAmAM AvA asabya zarIra che. te e kema ja khavAya ? narakanAM 4 dvAra kahyAM che--parastrI-saMga, rAtribhAjana, sadhAna ane anaMtakAya sevALa=lIla, phuga ane badhAM kaMda ana`takAyika che. dA. ta. suraNa, vAka Mda, lIle kasUre zatAvarI, virAlI (sAphAlI), kuMvarapAThuM, thAriyAM, gaLeA (lImaDA vagere paranI), lasaNa, vazakArelAM, gAjara, luNI (jene khALI sAjIkhAra kare che te), leADhaka-padminIne kaDha pAyaNAM, girikaNikA garamara, kisalaya-prArabhika kAmaLapAna, tathA sarve pahelA aMkura, kharasaIe, thaMgabhAjI (jemAM pAMkha thAya che), lIlImeAtha, lavaNu vRkSanI chAla, khilluDa, amRtavela, mULA, bhUmiphrADA (chatrAkAra khilADInA Topa), virUddha-palALelAM kaMThAramAM phuTela aMkUra, kAmaLa vaghuaA, zukaravAla, zakkariyAM, pAlakhAnI bhAjI, ratALu, DuMgaLI, kuNI AMkhalI-kAtarA, lIlI haLadara, lIluM Adu, ghASAtakI, keraDA, ti'duka, geATalI na khAjhI hAya tevAM kAmaLaphaLa, baTATA (Alu), vagere anaMtakAya che. 15 karmAdAna zrAvake mahAraMbhanA ke mahApApanA dhaMdhA nahi karavA joie. dA. ta. 5 kama+pa vANijya-5 sAmAnya, ema 15 karmAdAnanA dhaMdhA. emAM 5 kama:-(1) aMgArakama-luhAra, seAnAra, kuMbhAra, bhADabhujA, hATala, vIzI vagerenA dhaMdhA... (2) vanakarma-vana kapAvavA, vADI-bagIcA vagerenA dhaMdhA. (3) Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 abhakSya 109 zaTakakarma-gADAM-gADI-moTara banAvavAnA dhaMdhA. (4)bhATakakarmagADA-meTara vagere bhADe ApavAnA dhaMdhA. (pa) pheTakakarma - jamIna, khANa vagere phelAvavAnA dhaMdhA. 5. vANijya - (1) hAthI vagerene mArIne dAMta, pIMchA, keza, vagere jyAM utpanna thAya tyAMthI te kharIdI vecavAnA dhaMdhA. (2) lAkha, rALa, dArUkhAnuM, kelasA, baLataNa vagerene vepAra. (3) madha, ghI, tela vagere rasane vepAra, (4) manuSya-pazu vagerene vepAra. (5) semala, vacchanAga, tejAba vagerene vepAra, 5. sAmAnya -(1) yaMtrapalaNa, khAMDaNiyA, ghaMTI, yaMtra vagerethI anAja, bIyAM, kapAsa vagere khAMDavA, pIsavA, DhavAnA dhaMdhA. (2) nirlIna karma, jIvanA gAtra kApavA chedavA vagerenA dhaMdhA. (3) davadAna-jaMgale bALavA vagerenA dhaMdhA. (4) taLAva vagere sukavavAnA dhadhA. (5) asatIpaSaNa -dAsa-dAsI, pazu-paMkhI, vagarene piSIne enA durAcAra vecANa vagerethI karAtI kamANI-A 15 karmAdAnanA dhaMdhA na karavA. sAtamA vratamAM dhAnya, zAkabhAjI, phaLa, mevA, masAlA vagerenAM jarUrI nAma noMdhI laI jIvanabhara mATe te sivAyanuM nahi vAparavAno niyama karAya che. ema, AgaLa "vrata niyamanA prakaraNamAM batAvAze te coda niyamenuM jIvanabhara mATe pramANa nakakI karavAmAM Ave che. dA. ta. "AjIvana reja 20 dravyathI adhika nahi vAparU. pachI roja eTalA yA ethI ochAM dharAya che. 8. anarthadaDa-viramaNa vrata - Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmanA saraLa paricaya jIvana jIvavAmAM binajarUrI vastunA tyAga karave; nahitara ethI anatha niSprayeAjana daMDa lAge, anatha tarIke cAra vastu che,--1. durdhyAna, 2. adhikaraNa(pApanAM sAdhana)nu pradAna, 3. pApApadeza, ane 4. pramAdAcaraNa. AmAM pahelA traNane teA kharAkhara jAgRti rAkhIne ane ceAthAne pratijJA rAkhIne AcaravA nahi. dA. ta. 110 (1) durdhyAnamAM--(1) managamatI vAta ke cIja maLI ke maLe enA para khahu umAdanu' ci'tana karyuM; (2) e gaI ke na rahI yA aNugamatI AvI yA na Ave enA para bahu udveganuM ciMtana karyuM; (3) rogamAM hAyaveya ke roganAza-davA-anupAnAdinI ciMtA karI ((4) paulika padArthonI bhAre AzaMsA karI. te e Ata dhyAna thayuM. tema ja hiMsA, jUTha, cArI ane saMrakSaNanuM dhyAna e raudradhyAna. e durdhyAna na sevavA. (2) adhikaraNa eTale ghaTI, agni, haLa, cAku, dhAkA, vagere zastra, ke khAMDaNI, parALa, muzaLa, lAkaDI sAmu, agni, vagere pApanAM sAdhana, e bIjAne devAM nahi. (3) pApApadeza eTale phleza, kalaha, pApanA badhA, ne hi~MsA thAya evA kAmanI, tathA hiMsA-jUTha-cArI vagerenI salAha. e ApavI nahi. ema kAme tpAdaka vacana, meAhuceSTA, vAcALatA, ati ke udbhaTa bhAga, vagare AcaravA nahi. (4) pramAdAcaraNamAM--sinemA, nATaka, tamAzA, pradarzIna, meTI kikeTa vagare ramatA na jovAnI, ane pattAAAjI vagere na khelavAnI pratijJA. savathA zakaya na hoya te Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 22 abhakSya amuka pramANathI vadhu na jevAnI pratijJA. phAMsI, pazu-laDAI malla-kustI, vagere jIvaghAtaka prasaMgo na jevAnI pratijJA. ema zekha mATe pipaTa, kUtarA vagere na pALavA, vilAsI nevela chApA vagere na vAMcavA, tathA nadI, taLAva, vAva vageremAM zekhanA snAna na karavAnI pratijJA. evI bIjI paNa binajarUrI bAbate tajavAnI. sinemA, nATaka vagere uparokta pramAda-AcaraNa AtmAne bAhyAbhAva ane kaSAyamAM kheMcI janArA che. zrAvaka. te "-sarvathA niSpApa jIvana kyAre maLe- evI jhaMkhanA vALA hoya che. eTale evI ucca Atma-pragatine rUMdhanArA. bAhyAbhAva tathA kaSAne e na ja paze. 9. sAmAyika vrata - anaMta ane abhayadAna denArI ahiMsA ne satyAdi vratanA tathA samabhAvanA lAbha mATe sarva sAMsArika pApapravRtti choDI vidhipUrvaka pratijJA karIne, kaTAsana para besI be ghaDo mATe jJAna-dhyAna karavuM, te sAmAyika kahevAya. "roja ATalA -sAmAyika, agara dara mahine ke dara varSe ATalA sAmAyika karIza" evI pratijJA levAnI. praka-AvI pratijJAthI zuM vizeSa? sAmAyika kare tyAre lAbha te thAya ja che ne ? u0-ema ne ema sAmAyika kare tyAM te sAmAyikamAM bese tyAre ja lAbha male; ane mahine. varSa ke jIvanabharanI pratijJA laIne kare tyAM pratijJAne saLaMga satata lAbha maLe e vadhArAmAM. "jAva maNe heI niyamasaMjuro, chinnaIasuhaMkamyuM Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jainadharmane saraLa paricaya sAmAyikamAM mana-vacana-kAyAnI pApa pravRtti, vikathA, sAmAyikanuM vismaraNa vagere na thAya, e sAvadhAnI rAkhavI. 10. dezAvakAzika vata- AmAM mukhyatayA amuka bhAga nakkI karI eTalAthI bahAra javuM nahi, ane bahAra sAthe kaMI vyavahAra karavo nahi, enI amuka samaya mATe pratijJA hoya che. emAM bIjA vatene saMkSepa karAya che. cAlu praNAlikAmAM evI pratijJA karAya che ke ochAmAM ochuM ekAzanane tapa rAkhI divasa bharamAM be pratikramaNa tathA ATha sAmAyika karavAnuM dezAvakAzika vrata varSamAM amuka saMkhyAmAM karIza." alabat A vratanA marmane pALavA mATe e sAmAyikamAMthI bacelA samayamAM sAMsArika pravRttio na karatAM jJAna-dhyAna vagere dhamapravRttimAM divasa pasAra kara hitAvaha che. A vratanA yathArtha pAlana mATe nakkI karelI maryAdA bahArathI keIne na lAva ke bahAra na mekala, vagere sAvadhAnI rAkhavI. 11. pauSadha- pauSadha eTale divasa, rAtri ke aherAtri mATe pUrNa sAmAyika sAthe (1) AhAra (ii) zarIra-satkAra tathA (ii) vyApAranA tyAganI ane (4) brahmacaryanI pratijJA karI Avazyaka kriyAo temaja jJAnadhyAnamAM rakta rahevAnuM. A AMtara dharmane piSe che mATe paSadha kahevAya che. AmAM samiti gupti ke je AgaLa saMvara prakaraNamAM kahevAze tenuM pAlana karavAnuM hoya che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 bhAvazrAvaka 113 12 atithi vibhAga dvataH- atithi eTale ke sAdhu-sAdhvIne saMvibhAga(kAna) devAnuM vrata. cAlu pravRtti mujaba vihAra ke tivihAra upavAsa sAthe ahorAtrane piSadha karI pAraNe ekAsanamAM munine vaharAvyA pachI vAparavAnuM, e atithisaMvibhAga vata. varSamAM AvA atithi saMvibhAga ATalAkarIza evI pratijJA karavI te bAramuM vrata. AnA pAlana mATe munine dAna devAmAM mAyA kapaTa na thAya, bhikSA-samayanI bedarakArI na thAya, vagere sAvadhAnI rAkhavI. A bAre te pUrA agara ochA, yAvatu eka sudhI paNa laI zakAya. emAM abhyAsa mATe amuka amuka apavAda rAkhIne paNa te laI zakAya temaja amuka samaya mATe paNa levAya. 23. bhAvazrAvake zrAvakapaNAnI, bahArathI arthAt bhAva vinA ke dekhAva- kapaTa-lAlaca vagerethI, kriyA karanAre te dravyazrAvaka kahevAya ane aMtaranA zuddha bhAvathI kriyA karanAre te bhAvazrAvaka kahevAya. bhAvazrAvaka banavA mATe AcaraNAmAM 6 lakSaNa yAne 6 guNa jarUrI che, ane hArdika bhAvamAM 17 lakSaNA, 17 guNa jarUrI che. bhAvazrAvakanAM 6 lakSaNa (6 guNe) A pramANe - kuta-vratakarmA, zIlavAna, guNavAna, juvyavahArI, Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 na dharmane saraLa paricaya guruzuzraSa, ane pravacanakuzaLa. A dareka mATe A pramANe AcaraNa joIe; (1)katavratakarma-vratakarma karanAre banavA 1. dharmazravaNa, 2. sAMbhaLIne dharmanI jANakArI. 3. vatadharma-svIkAra, ane 4. vijJamAM paNa daDhapaNe dharmapAlana -A cAramAM udyamI hoya. (2) zIlavaMta banavA. 1. AyatanasevI = sadAcArI, jJAnI ane suMdara zrAvakadharma pALanArA sAdharmikavALA sthAnane ja sevavuM; 2. kAma sivAya bIjAne ghera na javuM, (temAMca ekalI strIvALA para-ghera na javuM; 3. kadI u6 jaTa-aNachAjate veza na paherave che. asabhya ke vikArI vacana na besavuM 5. bAlakrIDA-jugAra, vyasana, cepATa vagere na khelavI, ane 6. bIjA pAsethI mIThA zabade kAma levuM. (3) guNavaMta banavA, 1. varAgyavardhaka zAstrasvAdhyAya (adhyAya --ciMta-pRcchA-vicAraNAdi)mAM udyamAM rahevuM. 2. tapa, niyama, vaMdana vora kriyAmAM ujamALa rahevuM. 3. vaDila, guNavAna vageno vinaya sAcave. (Ave eTale UbhA thavuM, sAmA javuM, Asane besADavA, kuzaLa pUchavuM, vaLAvavA javuM vagere). 4. sarvatra abhiniveza durAgraha na rAkha, ne 5. jinavANI-zravaNamAM sadA tatpara rahevuM. (4) sajIvyavahArI banavA, 1. khoTuM mizra ke visaMvAdI na belatAM yathArtha bolavuM. 2. pravRtti ke vyavahAra bIjAne ThaganAre nahi paNa niSkapaTa kare. 3. bhUlatA ane mUlanA anartha batAvavA, ane 4. snehI saMbaMdhI sAthe Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 23 bhAvazrAvaka saraLa maitrIbhAva rAkha. (5) guruzraSa banavA, 1. gurUne jJAnadhyAnamAM vidana na ya e rIte emanI anukULa sevA jAte karavI, 2. bIjAne gurunA sevAkArI banAvavA; 3. guruone jarUrI vA vagerenuM saMpAdana karavuM; ane 4. bahumAna sAthe gurunI IcchAne anusaravuM. (6) pravacanakuzI banavA, 1-6. sUtra-artha-utsarga -apavAda-bhAva ane vyavahAramAM kuzaLa thavuM. arthAt 1. zrAvaka egya zAstra bhaNavA. 2. artha samaja, 3-4. dharmamAM utsarga eTale ke mukhya mArga kaye ? kevA dravya-kSetra-kAla-bhAvamAM kayAre zuM apavAda sevAya, e jANavA-AdaravA; pa bhAva arthAt vidhipUrvaka dhama-sAdhanA karavAmAM kuzaLa thavuM, ane 6. zAstrajJa gurue batAvela dharmavyavahAramAM deza-kAlAdi apekSAe lAbhAlAbha samajavA. , bhAvazrAvakanAM bhAvagata 17 lakSaNa guNa : strI-dhana-Idriya-saMsAra-viSaya-AraMbha-gRha-samakti -lokasaMjJA-jinAgama-dAnAdi-dharmakiyA-araktadviSTa-anAzahI-asaMbaddha-parArthabhegI-vezyAvata gRhavAsa vicAre. 1. strIne narakanI dUtI samajI emAM lapaTAvuM nahi. 2. dhana e anartha, kaleza ane jhaghaDAnI khANa che samajI ene lobha na kara. 3. Indriya AtmAnI bhAvazatru che, jIvane durgatimAM tANa janArI che, ema vicArI enA para aMkuza mUka. 4. saMsAra duHkharUpa dukhadAyI ane dukhanI paraMparA denAro che, e bhAvanA karI emAMthI Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jaina dharmanA saraLa paricaya chUTavA utAvaLa rAkhavI. 5. viSaye zabda-rUpa-rasa-gaMdhaspeza e viSa(jhera)rUpa che, ema bhAvI emAM rAga-dveSa na pharavA. 6. Ara', sAMsArika kAya jIvaghAtabharyAM che e vicArI bahu ochA ArabhAe calAvavuM. cha gharavAsa SaTkAya-jIva-saMhAramaya ane aDhAra pApasthAnakabharyAM che, ema ciMtavI ene jelavAsa jevA lekhavA, ane ene dIkSAthe che|DavA mathavuM. 8. samyaktvane ciMtAmaNi-ratna karatAM adhika samajI satata zubha bhAvanAthI ne zAsana-sevA-prabhAvanAthI TakAvavu', nirmaLa karatAM rahevu. enI AgaLa meTA vaibhava paNa tuccha lekhavA. 9. lAkasa'jJA yAne gatAnumatika leAkanI pravRttimAM taNAvuM nahi, ane sUkSma buddhithI vicAravuM. 10. jinAgama sivAya koI paraleAkahitanA mArga batAvanAra nathI evI dRDha zraddhAthI jinAjJAne pradhAna karavI. 11. dAnAdidharma ne AtmAnI pAtAnI paraleAkAnuyAyI vastu samajI emAM yathAzakti AgaLa vadhavuM. 12. amUlya durlabha ane ekAnta hitakArI dhakriyAno ahIM. suvadhu taka maLI. mAnI emAM, ajJAnAnI hAMsI(mazkarI)ne ya avagaNI, bahu udyata rahevu. 13. dhana-svajana-AhArAdine mAtra zarIraTakAvanAM sAdhana mAnI, emAM rAga-dveSa na karavA, madhyastha rahevu. 14. upazamane ja sukhane tathA pravacananA sAra samajI durAgraha na karavA. satyanA AgrahI rahevu. 15. dhana-svajanAdinA saMcAga nAzavaMta samajI ene para mAnavA, AMtarika mamatA na dharavI. 16. virAgI manIne bhegAne tRSNAvaka samajI ene mAtra kuTuMbI AdinA dAkSiNye Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrAvakanI dinacaryA 117 ja bhegavavA. 17. vezyAnI mAphaka gharavAsane vekarUpa mAnI, Aje choDuM, kAle chaDuM, evI bhAvanAmAM ramavuM. 24. zrAvakanI dinacaryA "zrAvaka tuM uThe prabhAta, cAra ghaDI rahe pAchalI rAta." AtmahitArthI zrAvake pAchalI rAta cAra ghaDI arthAt aMdAje doDha kalAka bAkI rahetAM nidrAmAMthI jAgRta thaI javuM. jAgatAM ja "namo arihaMtANuM yAda karavuM. pachI pathArImAMthI bahAra nIkaLI manamAM paMca parameSThIne namana karatAM 7-8 vAra namaskAra maMtra bhaNave. hadayakamaLanI kaNikA ane 8 pAMkhaDImAM e ciMtavI zakAya. pachI yAda karavuM ke "huM ke? kyAMthI AvyuM? kayAM javAne? ahIM zuM kartavya che? A kayA avasara? kevA deva kevA guru maLyA che ? ane ene saphaLa karavA mATe zuM ucita che?... navakAra-namaskAra mahAmaMtra emAM arihaMta-siddhaAcArya-upAdhyAya-sAdhu, e pAMca parameSThIne namaskAra karAya che. e samasta maMtramAM ziramaNi che; kemake (1) koI paNa maMtra sAdhatAM ke zAstra bhaNutA pahelAM navakAra maMtra yAda karavAnuM che. (2) navakAra e jinazAsanane sAra sAra che. (3 saMkSepamAM cauda pUrvanA uddharaNarUpa che; kemake parameSThI eTale sAmAyika, ane sAmAyika e cauda pUrvane saMkSepa che. 4) mAtra aMtakALe navakAra pAmelAne paNa sagati maLI che, ane (5) ahIM paNa navakA yAda karanAranI Apattio maTI che; saMpatti prApta thaI che. (6) navakAra saMpatti ja navakAra jAna paNa sa Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jaina dharmane saraLa paricaya aMtarAye dUra kare che, ane zreSTha maMgaLarUpa bane che. (7) eka navakAra-smaraNamAM pApakarmanI 500 sAgaropama varSanI sthiti tUTe che, tathA (8) pAMce parameSThInA sarva sukRtyenI anamedanAne lAbha maLe che. mATe sUtAM-jAgatAM-UThatAM- besatAM-bhajana karatAM, ke dhaMdhe karatAM, gharamAM pesatAM ke bahAra nIkaLatAM dareka kArya prasaMge navakArane pahele yAda kare. prabhAte jAgIne navakAra-ramaraNa ane AtmaciMtA karI dharmakukti meLavavI. pachI sAmAyika, pratikramaNa karavuM. te je zakaya na ja hoya te vizvanA samasta tIrtho, jinamaMdira, pratimAone sthaLavAra yAda karIne vaMdanA karavI. vicaratA bhagavAna ane zatruMjayane vaMdanA-stuti karavI, tathA mahAna satA-satIone yAda karI javA, upakArIonAM smaraNa karavAM, matrI Adi bhAvanA ciMtavavI. pachI paccaphakhANa dhArI levuM yA AtmasAkSIe karI levuM. paccakakhANa ochAmAM ochuM navakArazInuM karavAnuM, emAM sUryodaya upara be ghaDI sudhI moMmAM pANInuM TIpuM paNa nahi nAkhavAnuM. eka navakArazIthI 100 varSanI narakavedanAnAM pApa nAza pAme. pirisIthI 1000 varSanI, sADha perisIthI 10,000 purimadbhathI 1 lAkha, ekAzanathI 10 lAkha, lukhI nIvIthI 1 koDa, ekAzanadattIthI 10 kroDa, ekalaThANathI 100 kroDa, AMbelathI 1000 kroDa, upavAsathI 10,000 kroDa, chathI lAkha kroDa ane amathI 10 lAkha kroDa varasanI narakavedanAnAM pApa naSTa thAya. pachI jina maMdire jaI paramAtmAnAM darzana, praNAma ane stuti karavI. prabhudarzana karatAM ApaNane Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrAvakranI dinacaryAM 119 ucca manuSya bhava, dhama sAmagrI tathA AvA prabhunI prApti vagere puNyAI maLyAmAM prabhunA ja mahAna upakAra che, e yAda karI gaddagada thavuM. ciMtAmaNuithI ya adhika darzana prabhue ApyuM ene eve atihuSa zAya, ane prabhunA anupama upakAra upara kRtajJabhAva yAda karAya, ke romAMca khaDA thAya ! AMkha azrabhInI thAya! pachI dhUpa, dIpa, vAsakSepa vagere pUjA tathA caityavaMdana-stavanA karI paccakkhANa uccaravuM. pachI upAzraye guru pAse AvI vaMdanA karI sukhazAtA pUchavI, ane emanI pAsethI paccakkhANa levuM. emane bhAta, pANI, vastra, pAtra, pustaka, auSadhane lAbha ApavA vina`ti karavI. pachI ghare AvI jo navakArazI paccakkhANa hAya te jayApUrvaka te kAryo patAvI, gurumahArAja pAse AvI Atmahitakara amUlya jinavANI sAMbhaLavI. kaMIka ne kAMika vrata, niyama, abhigraha karave, jethI sAMbhaLelu lekhe lAge, ane jIvanamAM AgaLa vadhAya. madhyAhna ne bapore :- tyArabAda jIvajaMtu na mare e kALajI rAkhI parimita jaLathI snAna karI paramAtmAnI aSTaprakArI pUjA karavI. pUmAM peAtAnI zaktine geApavyA vinA potAnA gharanA dUdha, caMdana, kesara, pukhta, varakha, akSata, phaLa, nivedya vagere dravyasAmagrInA sadupayoga karavA, kemake jinezvara bhagavAna e sarvottama pAtra che. emanI bhaktimAM samapelI lakSmI akSaya lakSmI anI jAya che. dA. ta. jema samudramAM nAkhelu' eka pANInuM TIpu` paNa akSaya khanI jAya Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 jaina dharmanA saraLa paricaya che. dravyapUjA pachI bhAvapUjAmAM khUba ullAsathI gadgadyasvare haiyuM raDuM raDu thatu hAya e rIte caityava Mdana karavuM. emAM aMte 'jayavIyarAya' sUtrathI bhavaniveda, mArgAnusAratA vagere khAsa lakSa rAkhI AjIjIpUrvaka mAgavuM. pachI zrAvaka ghare AvI abhakSya-tyAga, drazyasa keca ane vigaI(rasa)nA niyamapUrvaka UnAdarI rAkhI bheAjana patAvI, namaskAramaMtrAdi dhamamaMgaLa karIne jIvana-nirvAha mATe arcitA karavA jAya. dhama mAMgaLa eTalA mATe ke dharma-puruSAtha eja zreSTha puruSArtha che. teA bIjA puruSArthanA mAkhare ane rAkhavA joI e. dhaMdhAmAM jUTha, anIti, daMbha, niyatA vagere na AcarAI jAya enI khUba kALajI rAkhavI. DhAba eche karavA, kamAImAMthI aDadhA bhAga gharakharcamAM, pA bhAga macata khAte ane pA bhAga dhArmika kAya mAM cAjavA sAMjanA bhAjana evI rIte patAvavuM ke sUryAstanI e ghaDI pahelAM (yA chevaTe sUryAsta pahelAM) pANI vAparI laI Atri leAjana-tyAga rUpa cAvihAra paccakakhANu thaI jAya. sAMje ane rAtre :- pachI jinamaMdire dhUpa, Arati, ma'gaLadIvA, caityavaMdana karavuM. pachI sAMjanu pratikramaNa, e na ane tA svAtmanirIkSaNu pApagA~, zAMtipATha karI gurumahArAjanI sevA upAsanA karavI. ghare AvI kuTuMbane dha zAstrA ke tIrthaMkara bhagavAna vagere mahApuruSanAM caritra sabha LAvavA. pachI pAte kAMika ne kAMIka navuM adhyayana karI tattvajJAna vadhAravuM. pachI anitya azaraNu vagere bhAvanA bhAvavI. sthUlabhadra, sudadnazeTha, jakhUkumAra, vijayazeTha-vi Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrAvakanI dinacaryA 120-ka jyA zeThANI vagerenA brahmacaryanA parAkrama yAda karavA, anaMta saMsAramAM bhaTakAvanAra ane kadI tRpta nahi thanAra kAma vAsanAnI jugupsA ciMtavavI. UMgha Ave tyAre navakAramaMtra smaraNa karI sUI javuM, ane sUtAM sUtAM tIrthonI yAtrAnuM vistArathI smaraNa karavuM. UMdhyA pachI jAgI javAya tyAre A 10 muddA para ciMtavanA karI saMvega vadhAra -sUma padArtha, bhavasthiti, adhikaraNazamana, AyuSyahAni, anucitaceSTA, kSaNalAbhadIpana, dharmaguNo, bAdhakoSavipakSa, dhamAcArya ane udyata vihAra. (saMvega eTale dAnAdi- kSamAdi dharmane raMga, mokSatamannA, vairAgya, deva-guru-saMgha-zAstrabhakti vagere) - -- saMvegavardhaka 10 ciMtavanA . . . karma, enAM kAraNa tathA vipAka, AtmAnuM zuddha ane azuddha svarUpa, SaDu-dravya vagere sUkSma padArthonI vicA raNuM 2. bhavasthiti eTale saMsArasvarUpa ciMtavavuM, "rAjA 2ka thAya che, raMka rAjA thAya che, bena patnI bane che, pitA putra bane che, vagere jevAM saMsAra nirguNa che....." 3. "adhi karaNa eTale ke kajIye, athavA kRSi-karma Adi, tathA pApa sAdhane hu kayAre zamAvIza, aTakAvIza, e bhAvanA. 4. pratikSaNa AyuSya kSINa thaI rahyuM che, kAcA ghaDAmAMnA pANInI jema naSTa thaI javAnuM che, te huM kyAM sudhI pramAdamAM rahIza.. 5. "jIvahiMsa, asatya, dUDa kapaTa vagere pApa karyo kevA babhatsa che, enAM ahIM ane paralokamAM kevA ke eka pAka Ave che.*. (i) mAnava jIva Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120-kha jana dharmane saraLa paricaya nanI alpa kSaNenA paNa zubha, azubha vicAra kevAM mahAna zubha, azubha karma baMdhAve che." athavA (ii) "dravya, kSetra, kAla, bhAvathI mekSa-sAdhanAne A keTale suMdara avasara maLyA che!" athavA (iii) "aMdhAre dIvA jevA ke samudramAM dvIpa jevA jinadharmane A ke suMdara meke maLe che !" 7. zrata dharmane sAkSAt zamAnubhAva guNa, ane cAritradharmane madaAzA-vikArAdinA zamana dvArA iMdrAdithI adhika sukhAnubhava guNa ciMtava; athavA kSamAdi dharmanAM kAraNa -svarUpaane phaLa vicAravA. 8. dharmAdhikArI jIva je je artharAgakAmarAgAdi deSathI pIDAtA hoya tene pratipakSI vicAra kare; dA. ta. papaisA pAchaLa kevA sa kaleza, ane dharmakSaNanI barabAdI thAya che... vagere 9 "dharmaprApti-vRddhimAM kAraNa bhUta guru kevA nisvAthI upakArI ! kevA guNiyala guru ! e upakAra ke dupratikAya !.... 10. aniyatavAsa, madhukarI bhikSA, ekAMtacaryA, a5 upadhi, paMcAcAra-pAlana, ugra vihAra, vagere ke suMdara munivihAra ! huM kayAre e pAmIza !.." Ane Ane vistArathI ciMtavavuM. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakAra maMtra ane paMcaparameSThI 1ra1 5. navakAra maMtra ane paMcaparameI navakAramaMtra e paMcaparameSThIne namaskAra karavAnuM sUtra che. e sUtra ane sUtrathI karAtA namaskAra mahAma gaLarUpa che; sakala vidhIne dUra kare che ane aciMtya siddhi karI Ape che. enAthI sadgati maLe che. vaLI namaskAra karatI vakhate parameSThInA sukRtA tathA guNA pratye anumedanA tathA AkaNu rahe che. anumeAdanA utkRSTa AvaDe teA karaNa, karAvaNu ne anumAdana sirakhAM phaLa nipajAye.' AkarSaNathI sukRta tathA guNanI siddhi karavAnI dizAmAM paheluM pagaluM maMDAya che. koI paNa dharma siddha karavA mATe A pahela pagathiyuM che ke enuM AkarSaNa UbhuM karAya. e dharma khIja che. khIja para vRkSa UgI phaLa Ave. parameSThI-namaskAramAM A AkaSa Nu sakriya ane che. paMca parameSThImAM arihaMta-sidhdha-AcAya upAdhyAya ane sAdhu Ave che. (1) arihaMta e pahelA parameSThI che, vicaratA devAdhideva paramAtmA che. arihaMta eTale devAnI paNa pUjAne je ahIM che, ceAgya che. emaNe jJAnAvaraNu, darzanAvaraNa ane aMtarAya karmanA nAzathI kramazaH ajJAna, nidrA ane dAnA i pAMcanA aMtarAya e 7; tathA meAhanIya karmanA nAzathI mithyAtva, rAga, dreSa, avirati ane kAma e 5, temaja hAsya, zAka, harSa udvega, bhaya ane jugupsA ( duga'chA) e 6, ema ahAra doSa tyajI dIdhA che, ethI e vItarAga banyA che. jaina. sa. 5. 9 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jainadharmane saraLa paricaya A emano apAyApagama-atizaya che. (apAya doSaanartha, upadrava. e have vicare tyAM 125 pejanamAMthI mArI -marakI vagere upadrava dUra thAya che ene paNa apAyApagamaatizaya kahe che. vItarAga banavAthI pachI sarvajJa bane che, e jJAnAtizaya che. tyAM jaghanyathI 1 koDa devatA sAthe rahe, deve Indro pUjA bhakti kare, vagere "pUjAtizaya che. prabhu 35 guNavALI dezanA Ape, e "vacanAtizaya che. A ja mukhya atizaya che. sAthe 8 prAtihArya gaNatAM arihaMtanA 12 guNa kahevAya che. kula emanAmAM 34 atizaya (= viziSTa vastu) utpanna thAya che. emane eka bhAga ATha prAtihArya, siMhAsana-cAmara-bhAmaMDaLa-3chatra-azokavRkSa-puSpavRSTi-divya dhvani-devaduMdubhi che. A emanI sAthe rahe che. A vibhUti utpanna thavAmAM kAraNabhUta emaNe pUrvabhavamAM sAdhela samyadarzana vagerenI uccakeTinI sAdhanA, temaja "saMsAranA karmapIDita sarvajIne huM kema uddhAra karuM" evI karuNuM bhAvanA che. arihaMta banavAnA jIvanamAM paNa moTI rAjyAddhi, vaibhavavilAsa vagerene tilAMjali ApI sarvapApa-pravRttinA tyAga rUpe ahiMsAdinA mahAvrata svIkAre che. pachI kaThera saMyama, tapasyA ane dhyAnanI sAdhanA sAthe upasarga-pariSahane sahana kare che. ethI jJAnAvaraNa Adi cAra ghAtI karmane nAza karI vItarAga sarvajJa bane che. tyAM pUrvanI pracaMDa sAdhanAthI upajela tIrthaMkarapaNanuM puNya paNa udayamAM Ave che, ane e arihaMta bane che. pachI dharmazAsananI sthApanA kare che. emAM e jagatane yathArtha tatva ane mekSamArga Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakAramaMtra ane paMcaparameSThI 123 Ape che. tathA sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA e caturvidha saMgha sthApe che. kamazaH AyuSya samApta thatAM bAkInA vedanIya Adi aghAtI karmane kSaya karI mekSe padhAre che. tyAre e siddha bane che. 2. siddha bIjA parameSThI che. siddha eTale karmathI mukta, saMsArathI mukta. arihaMta na thaI zake evA AtmA paNu arihaMtanA upadezAnusAra mokSamArganI sAdhanA karI AThe ya karmone nAza karIne mokSa pAme che. e pachI taddana zuddha, buddha, niraMjana, nirvikAra, nirAkAra sthiti prApta karIne lekanA mathALe siddhazilA para zAzvata kALa mATe sthira thAya che. emane siddha paramAtmA kahe che. emanAmAM anaMtajJAna, anaMta darzana, vItarAgatA, anaMta labdhi, avyAbAdha anaMta sukha, akSaya ajara amara sthiti, arUpipaNuM, ne agurulaghutA ema, 8 karmanA nAzathI 8 guNa hoya che. 3. AcArya trIjA parameSThI che. e arihaMta prabhunI gerahAjarImAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMghanA agraNuM hoya che. emaNe gharavAsa ane saMsAranI mohamAyAnA sarvabaMdhana tyajI daI muni banIne e arihaMte kahelA mekSamArganI sAdhanA karI rahyA hoya che; tathA jinAgamanuM adhyayana karavA pUrvaka e viziSTa egyatA prApta karI guru pAsethI AcAryapada pAmelA hoya che. AcArya banI e jagatamAM jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIcAra e pavitra paMcAcArane pracAra kare che. temaja e Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jainadharmane saraLa paricaya paMcAcAra pALavA udyata banelAne zaraNuM ApI paMcAcAranuM nirmaLa pAlana karAve che. emanAmAM pa iMdriyanigraha + 9 brahmacaryagupti (vADa) + 4 kaSAyatyAga + 5 AcAra + 5 samiti + 3 gupti = 36 guNa hoya che. 4. upAdhyAya e cothA parameSTI che. e paNa muni banelA hoya che, ane jinAgamane abhyAsa karI guru pAsethI upAdhyAya pada pAmelA hoya che. rAjA-tulya AcAryanA e maMtrI jevA banI munione jinAgama(sUtra)nuM adhyayana karAve che. emanAmAM AcArAMgAdi 11 aMga + 14 pUrva (je bAramA daSTivAda aMgane eka mukhya bhAga che) = 25 guNa hoya che. 5. sAdhu e pAMcamA parameSThI che. emaNe mehamAyAbharyA saMsArane tyAga karI jIvanabhara mATe ahiMsAdi mahAvrata svIkArelA hoya che, ane e pavitra paMcAcAranuM pAlana kare che. e pAlanamAM upayogI zarIrane TakAva madhukarI bhikSAthI kare che. te paNa sAdhu mATe nahi banAvela, nahi kharIdela nirdoSa AhAra ja grahaNa kare che. emAM paNa kAcuM pANI, agni, vanaspani vagerene dAtAra sAkSAt ke paraMparAe paNa muddala na aDela hoya te ja enI pAsethI bhikSA levAnI ItyAdi keTalA ya niyama sAcave che. sAdhu saMsAratyAgI hovAthI emane gharabAra hotA nathI. e kaMcana-kAminInA sarvathA tyAgI hoya che. ene aDatA sarakhA nathI. eTaluM UMcuM aparigraha ane brahmacaryavrata pALe che. e vAhanamAM kadI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakAramaMtra ane paMcaparameSThI 135 esatA nathI. gAmegAma page cAlIne vihAra kare che; ane sthiratA kare tyAM sAdhucaryAnI Avazyaka kriyAo ane jJAna -dhyAnamAM dinarAta masta rahe che. dADhI-mUcha-mAthAnA vALa paNa hajAmatathI utarAvavAnA nahi paNa hAthethI ukheDI nAkhe che. leAkeAne jIva-ajIva Adi tattva tathA ahiMsA, satya, nIti, sadAcAra, dAna, zIla, tapa, zubhabhAvanA, parApakAra vagere dharmanA upadeza kare che. A pAMca parameSThI paikI dareka parameSThI eTalA badhA pavitra ane prabhAvazALI che ke emanA vAraMvAra smaraNu ane vAravAra namaskArathI vidhrA dUra thAya che, mahAmaMgaLa thAya che, tathA cittane anupama svasthatA, tRpti ane AdhyAtmika aLa maLe che. pAMca parameSThInuM smaraNu, namaskAra, stuti, praza MsA, jApa, dhyAna ane laya sarva kA kSaya karI mekSapada Ape che. alabata enI sAthe, zrAvaka heAya tyAM sudhI zrAvakapaNAne ane sAdhu thayA pachI sAdhupaNAne ucita anuSThAneAnuM kharAara pAlana joI e. 26. vrata-niyama zrAvakanI dinacaryAmAM savAre paccakkhANa niyama karavAnI vAta AvI. vrata-niyama e jIvananA alaMkAra che. e pApapramAdanI vRtti para aMkuza mUkI jIvanane evuM suzAbhita kare che ke enA para puNyAI ane sadgati ASita thAya che. vrata-niyamane eka e prabhAva che ke jyAMsudhI e cAlu rahe tyAM sudhI pApakSaya ane puNyam'dha cAle che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jainadharmano saraLa paricaya pUrve jeyuM ke pApa nathI AcaratA chatAM niyama nathI te pApanI apekSA UbhI rahevAthI AtmA para karma ceTa che. niyama karavAthI e aTake che, ane mana paNa baMdhanamAM AvavAthI bhaviSyamAM niyama pahoMce tyAM sudhI pApa sevavA mana thatuM nathI. ema pApatyAga nizcita banavAthI zubha bhAvazubha pravRttinA dvAra khullA thAya che, ene sAre avakAza maLe che. niyamamAM ahIM traNa prakAra joIzuM,-1. paccakhANa, 2. cauda niyama, tathA 3. cAturmAsika ane jIvananA niyamo. 1. paccakakhANa-divasa ane rAtrinA AhAranA anna-pANunA tyAganA judA judA niyama, e ahIM pazca khANa samajavAnA che. jIvane AhAranI saMjJA, lata, anAdi kALathI lAgu che. e evI khadhI che ke dhyAna na rAkhe te upavAsanA paccakakhANamAM rahe paNa enA vicAra Ave che. AhArasaMjJAthI (1) janme tyAM pahelI vAta khAvAnI ! ane (2) keTalAya dharmadhyAna tathA tyAga-tapa cUkI javAya che. mATe enA para kApa mUkatA rahevuM joIe. te AgaLa vadhatAM aMte AtmAne svabhAva "anAhArIpaNuM" pragaTa thAya. 1 AhAra cAra prakAre che,-azana, pAna, khAdima ane svAdima. (1) azanamAM jenAthI peTa bharAya te Ave. dA. ta. anna, miThAI, dUdha, dahIM vagere. (2) pAnamAM pANI Ave. (3) khAdimamAM phaLa, paka, pharasANa, zekeluM, bhUjeluM; (4) svAdimamAM mukhavAsa, masAlA, auSadhi Ave. AnA aneka rIte tyAga karAya che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrata-niyama A cAra sivAya keTalIka kaDavI yA besvAda auSadhi athavA bhasma hoya che, jene anAhArI dravya kahevAya che, ane te roga-pIDAnA khAsa kAraNe paccakhANunA kALamAM khape che; paraMtu tenI sAthe je pANI levAya te AhArarUpa banI jAya ! mATe paccakhANamAM rahI pANI vinA e ekalA ja levAya che. evI anAhArI vastumAM ka, kariyAtuM iMdrajava, kaDe lImaDe, triphaLA, rAkha, bhasma, vagere gaNAya che. AhAranAM paccakkhANa cAra rIte,-1 divasanAM, 2. rAtrinAM, tathA 3. amuka saMketathI yA upadravAdi prasaMge, ane 4. aMtakALe jIve tyAM sudhInuM. (1) divasanAM paccakakhANumAM sUryodayathI be ghaDI sudhI cAre prakAranA AhArano tyAga rAkhavA navakArazI paccakkhANa karavAmAM Ave che. sUryodayathI eka prahara (1/4 dinamAna) sudhIno tyAga parasi paccakakhANuthI thAya che. sAddha-parasi paccakkhANamAM 1 prahara, purimardUmAM 2 prahara (aa divasa), avamAM 3 prahara sudhI cAre AhArano tyAga rahe che. A paccakkhANa pUrNa thaye mUDIvALI navakAra gaNune ja khAvA pIvAnuM karAya che, kemake e pazca0 sAthe "muThThisahiya" pacca hoya che. muThThisahiyaM eTale jyAM sudhI muThThivALI navakAra na gaNuM tyAM sudhI cAra AhArano tyAga. divasamAM vAraMvAra ekaluM A muThThisahiyaM pacca0 karavAthI ya anazanane bahu lAbha maLe che, eka mahinAmAM kula gaNatAM 25 upara upavAsa eTale lAbha thAya. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jainadharmane saraLa paricaya AnA uparAMta zukla-kRSNa pakSanI bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa, caudasa ane punama tathA amAvAsyA e bAra tithie khAsa karIne beyAsana (besaNuM-yazana), ekAsana, nIvI, AyaMbila, upavAsa vagere tapa karavAmAM Ave che. beAsanamAM divasabharamAM be beThakathI adhika vAra bhejana nahi. bAkInA samayamAM cAra AhAranA yA paNa sivAya traNa AhAranA tyAganA pazca0 hoya che. ekAsanamAM divase mAtra eka ja beThake AhAra, bAkI divase ane rAtre tyAga. lukhI navI-ekAsanamAM dUdha-dahIM-dhI-tela-goLa (sAkara) ane kaDhA (kaDhAImAM taLeluM vagere), e cha vigaIne tyAga, tathA phaLa, mevA, lIlA zAkane tyAga. temaja AyaMbilamAM te uparAMta haLadara, maracuM, kokama, AmalI, rAI, dhANA, jIruM vagere masAlAne paNa tyAga; eTale ke pANImAM rAMdhela lukhkhA bhAta, lukhI roTalI, dALa vagerethI ekAzana karavAnuM hoya che. upavAsamAM divasa-rAtribhara mATe bhejanane tyAga, hoya che. divasanA kadAca levuM hoya te mAtra ukALeluM pANI laI zakAya. A besaNuthI mAMDIne upavAsa sudhInA tapamAM pANI mAtra traNa ukALAvALuM ja vAparI zakAya. adhika tapa kare hoya te eka sAthe be upavAsa arthAt chaDuM, traNa upavAsa eTale aThThama, 4-5-6-7 upavAsa, ATha upavAsa eTale aThThAI vagere karAya che. ema vardhamAna abela tapa, navapadajI eLI tapa, vIsasthAnaka, tapa, jJAnapaMcamI tapa, 24 bhagavAnanA ekAzana, paMca kalyANakane tapa vagere karavAmAM Ave che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrata-niyama - - 129 (2) rAtrinA paccakakhANumAM, divasanA chUTA hoya te cevihAra, tivihAra vagere karAya che, vihAra eTale sUryAsta pahelAMthI mAMDIne rAtribhara cAre AhArano tyAga. tivihAra eTale pANI sivAya traNa AhArane tyAga. duvihAramAM azana-khAdima e be AhArane tyAga. beyAsaNa vagere tapamAM te sUryAsta pahelAMthI pANahAra pacca0 thAya che; emAM divasanA chUTuM rAkhela pANI paNa baMdha karavAnuM che. 14. niyama : rejanA jIvanamAM jagatanI saghaLI vastu vAparavAmAM AvatI nathI, chatAM jo e na vAparavAnI vastune tyAga na karyo hiya arthAt virati nahi, avirati hoya, te enA aMge jIvane pApane baMdha cAlu rahe che, tyAre vAparavAnI saMbhavita vastu sivAya bIjI badhIne tyAgane jo niyama karyo hoya te aDhaLaka karmabaMdhanathI bacAya che. A mATe savAranA ja divasa pUratA ane sAMjanA rAtri pUratA 14 niyama karI levAya che. A bAra kalAkane niyama eTale muzkelI kAMI nathI. niyama dhArI levAmAM abhyAsa paDI gayA pachI 1-2 miniTanuM yA eka paLanuM kAma ane ghaNAM pApathI bahAra nIkaLI javAya che. arthAt paLamAM pApane pele pAra pahoMcI javAya che. vAparavAne saMbhava nathI evI vastunI apekSA choDI devAne mahAna lAbha 14 niyamamAM maLe che. niyama karavAthI satva khIle che. 14. niyamanI gAthA :- sacitta-dazva-vigaI, vANaha-balavattha-kusumesTrA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmane saraLa parima vAhaNa-sayaNa-vileNa, baMbha-disI-nhANu bhattesu - (1) sacitta sajIva kAcAM pANI, kAcAM zAka, lUNa, dAtaNa, lIlAM phaLa vagere. AmAMthI AjanA divase amuka saMkhyAthI dA. ta. 3 thI vadhu nahi vAparavuM evo niyama. ukALeluM pANI, 2 ghaDI pachI sAkaranuM pANI, triphaLAnuM pANI, radhAI sIjAI gayeluM zAka, pAkuM mIThuM balavaNa, tathA kApelAM phaLa ke kADhelo rasa be ghaDI pachI acitta che, sacitta nahi. 0 (2) dava-dravya, 'bhinna bhinna nAma ane svAdavALI vastu Aje 5 ke 10, 12, 15 vagerethI adhika nahi khAuM." masAlA bhegA raMdhAyA e 1 dravya; paNa uparathI. le te maracuM yA ghI, tela Adi e juduM dravya. | (3) vigaI-dUdha, dahIM, ghI, tela geLasAkara, kaDhA (kaDhAI ke leDhImAM taLeluM vagere ) e cha vigaImAMthI amuka kane Aje tyAga, evI pratijJA. vigaImAM be bhAga che. 1. kAcI vigaI. ThaMDuM yA garama dUdha, dahIM-chAza, ghI, tela, pagaLa ane kaTAha kaDhA vigaI yAne eka, be ke traNa ghANavALI taLelI vastu. 2, pAkI vigaI (nIviyAtuM) e kAcI vigaInuM rUpAMtara che. dA. ta. (1) dUdhamAM, dUdhanI cAha, mA, dUdhanI vastu, bAsudI dUdhapAka, khIra, vagere (2) dahIMchAzamAM - kaDhI, vaDAM, dahIM vaDAM, dahIM chAMTela zAka zIkhaMDa, rAyatuM vagere. (3-4) ghI-telamAM,-traNa ghANa taLAyA pachI vadheluM ghI tela tathA ghI-telamAM vaghAreluM zAka vagere. (5) goLanI pAkI vigaI saMkara patAsA, khAMDa, tathA raImAM nAkhela goLa Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyama : 11 vagere. ghI-goLane pAye karI banAvela sukhaDI e te divase kAcI ghI-goLa vigaIbIje divase pAkI goLa ane pAkI ghI vigaI. paraMtu ghImAM ATo, sUMTha vagere zekIne banAvela e have ghInuM rUpAMtara thaI kaDhA vigaI banI. tethI e ghI vigaI nahi. evuM taLelI pUrI vageremAM paNa ghI vigaI ke tela vigaI nahi. (6) pAkI kaDhAvigaImAM,-traNa ghANa uparanA ghANamAM taLelI vastu, pituM daI karela DhebarA vagere, ghImAM ATe zekI banAvela zIre, mehanaThAra, mesura vagere. bane teTalI kAcI- pAkI baneya yA amukane tyAga karI zakAya che. ' 0 (4) vANu- amuka 1-2 joDAthI vadhu nahi. vAparUM." caMpala, meja AmAM Ave. 0 (5) taMbela-pAna-sepArI variyALI..." vagere. amuka saMkhyA yA vajanathI vadhu nahi vAparUM" 0 (6) vastra-Aje amuka saMkhyAthI vadhu vastra nahi. paheruM 0 (7) kusuma-emAM kula, attara, vagere suMghavAnuM. pramANa dhAravAnuM 2, (8) vAhana-3, 0 (9) zayana-pathArI. khATalA palaMga vagere; 0 (10) vilepana-"sAbu, veselAIna, tela, vagere amuka pramANathI vadhu nahi vAparU. 2 (11). brahmacarya--kAyAthI divase saMpUrNa pALIza." 0 (12) dizA Aje....mAIlathI bahAra nahi jAuM." 0 (13) nhANa-dA. ta. "saMpUrNa snAna 1, 2 vArathI vadhu nahi karuM. 0 (14). bhAtapaNuM-. ta. "10 ratalathI vadhu nahi vAgarU. " Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 jainadharmane saraLa paricaya - A cauda niyama sAthe bahAranA upayogamAM AvatI -keTalIka vastune niyama thAya che. dA. ta. "pRthvIkAyamAM mATI, -sAbU soDA, khAsa amuka pramANathI vadhu nahi vAparUM. ema apakAyamAM 1-2-4 bAlaTIthI vadhu pANI, agnikAyamAM 1-2-3 cUlAthI adhikamAM banela AjanI vastu, vAyukAryamAM 1-2-3 hiMcakA-paMkhAthI adhika, ane vanaspatikAyamAM lepa vagere mATe ke khAvAmAM bhAjI vagere, amukathI vadhu nahi vAparUM. trasakAyA-niraparAdhI hAlatA cAlatA jIvane jANa jaIne nirapekSapaNe mArIza nahi... asimAM cAku, kAtara, sUDI, seya vagere, masImAM khaDyiA lekhana vagere, ane kRSimAM keza, kuhADA, pAvaDA, khodavAnuM vagere. emAM amukathI...vadhu nahi vAparUM. rAtri mATe sAMjanA niyama saMkelI (arthAt ATaATaluM rAkheluM, ATaATaluM vAparyuM ema tapAsI) laI navA niyama dhArI levAnA. divasa karatAM rAtrinA niyamamAM vadhAre saMkeca thavAthI vadhu lAbha maLe che. bIjA niyamo. Akho divasa "muThThisahiya' paccakkhANa cAlu rAkhI zakAya. emAM "muThThi vALI navakAra na gaNAya tyAM sudhI cAre AhArane tyAga evuM pazca0 karAya che. e cAlu rAkhavAthI, arthAt e savAre lIdhuM, kaMI khAvA pIvAnA prasaMge pAyuM, pAchuM vAparI UDyA pachI lIdhuM, te pharI pANI pIvA prasaMge Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA niyamo 130 pAyuM, pIne laI lIdhuM, ema Akho divasa cAlu rAkhavAthI temaja rAtre cevihAra hovAthI kula aherAtri (24 kalAka) mAM 20-22 kalAka jeTalo anazanane lAbha maLe che. mahine 25-27 upavAsa jeTale lAbha thAya. athavA kayAMka kAmamAM beThA ke navarA beThA agara cAlyA eTalA TAIma mATe khAvApIvAnA tyAgane abhigraha (niyama) karyo te teTalA prasaMga purate anazanane lAbha maLe che. abhigraho bIjA paNa pApatyAga tathA sAdhanA vagerenA karI zakAya. dA. ta. dhArmika pustaka vAMcavA beThA te "A. vAMcuM tyAMsudhI sAMsArika kAma baMdha." ema "prabhudarzana na thAya tyAM sudhI meMmAM pANI paNa na nAkhuM."0 pUjA karyA vinA bhejana. nahi karuM." "AvakamAMthI 1/4 (yA 1/8 ke 1/10) bhAga dhArmika kAryamAM kharacIza."O 'trikALa cityavaMdana na kare te. bIje dina dhI nahi khAuM.'05 (yA 7 ke 10) varSamAM 9 lAkha navakAra na gaNuM to te pachI pUrA na thAya tyAM sudhI dUdha tyAga,..vagere.) "saMyoga hoya ane guruvaMdana,vyAkhyAnazravaNa na karuM te amuka tyAga.0 'vadhu paDate gusso, abhimAna, kapaTa thaI jAya te ghI tyAga, agara pAMcathI vadhu dravya nahi vAparu." "jUTha belAI jAya te zubha khAtAmAM pAvalI bharIza."0 "mahinAmAM ATalA bayAsaNa, ekAsaNu, AMbela, upavAsa karIza."0 "reja (athavA tithie ke gharamAM) ukALeluM ja pANuM pIIza.""vardhamAna tapane pAye- LI,navANuM yAtrA, upadhAna vagere na karuM tyAM sudhI kAce goLa (ke amuko tyAga." Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 jainadharmane saraLa paricaya 0 cAritra na levAya tyAM sudhI amuka tyAga. (agara rAja nama cArittasaranI 1 navakAra vALI gaNIza." 0 varSamAM 1 tIrthayAtrA, dhArmika khAte rU....kharca, amuka...sAmAyika, amuka navakAravALI na thAya te daMDa." "parvatithie lIle-tarI, sacitta, khAMDavuM, daLavuM, kapaDAM dhovA, vagere tyAga, tathA brahmacarya. cemAsAnA niyamaH--cemAsAmAM jItpati vadhAre, tathA vikAranI prabaLatA hoya, vepAra dhaMdhA maMda hoya, tathA gurumahArAjane saMga heya, tethI dharma karavAnI mosama hoya che. tethI mAsA mATe khAsa niyame karAya che. 18 dezanA rAjA kumArapALa comAsAmAM ja ekAzana, ghI sivAya pAMca vigaI tyAga, lIlAM zAka tyAga, cAre mAsa brahmacarya, pATaNathI bahAra javuM nahi, vagere niyama rAkhatA. ema zakya rIte niyama karI levA joIe. dA. ta. koInA mRtakArya ke akasmAt sivAya bahAra gAma javuM nahi. zaheramAM paNuM rAtanA pharavA tarIke bahAra javuM nahi. ATalA....upa0 AMbela vagere, piSadha, pratikamaNa, sAmAyika, saMpUrNa yA amuka divasa utarI tyAga, ahiMsAdi aNuvrata, ATalI vigaI tyAga, vagere karIza. - jIvananA niyamo -evA jIvanabhara mATe niyama karAya che. dA. ta. "jIvanamAM kadI khetI karuM nahi. moTA caMtronI phekTarInA dhaMdhA karuM nahi. sAtavyasana sevuM nahi. mithyA deva, guru, dharmane mAnuM pUjuM nahi. parastrIgamana, ne amuka uMmara pachI abrahma sevavuM nahi. ghare meTara gADI, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhakita ane guruvaMdane 135 pazu, baMgalA, reDiye, zRMgArI citra vagere rAkhuM nahi." ema aneka prakAre tyAganA niyama karI zakAya, bAravrata laI zakAya. -- 27. jinabhakita ane guruvaMdana bhagavAna arihaMta paramAtmAne ApaNA para anaMta upakAra che. (1) emanA prabhAve ja A suMdara manuSyabhava, UMcuM kuLa, AryapaNuM vagere aneka puNyAI maLI che. temaja (2) emaNe Apela mekSa-mArgathI ja taravAnuM che. tathA (3) e jApa-darzana-pUjA-sAdhanAdimAM UMcuM AlaMbana che. te emanI bhakti, darzana, pUjA vagere kRtajJatA rUpe paNa karyA vinA rahevAya nahi. rejanI bIjI pravRttinI jema A pravRtti paNa avazya joIe. bhANu para mAtra bhejananAM darzana karIne UThI jatA nathI; te ahIM mAtra prabhudarzanathI kema pate? pUjA paNa avazya karavI joIe. emanI bhaktimAM kAMI ne kAMI rejane kharca, rAja dudha-ghI vagerenuM samarpaNa karavuM ati jarUrI che. rAja emanA stavana, guNagAna, jApa, dhyAna, prArthanA karavI ja joIe. zrAvakane khumArI hoya ke huM jene chuM; mArA anaMta upakArI nAthanI bhakti karyA vinA jamuM nahi, ahaMdubhaktine lAbha aparaMpAra che. "dahere jAvA mana karyo, caultha (1 upavAsa) taNuM phaLa hoya." kumArapALa "pAMca keDInA phUlaDe pAmyA deza aDhAra." nAgaketu puSpa pUjA karatAM kevaLajJAna pAmyA ! maMdiranI vidhi derAsaramAM darzana-pUjAthe jatAM Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanA 136 jainadharma saraLa paricaya 3-3 bAbata 10 prakAre ema 10 trika sAcavavAnAM che. 10 vika-khUba suMdara bhAvanA sAthe gharethI nIkaLI rastAmAM nIce jIvajaMtu na mare e khyAla rAkhI maMdire javuM. maMdiranI bahArathI prabhu dekhAtAM aMjali mastake lagADI "name. jiNANuM bolavuM. pachI maMdiramAM pisatAM nisihIthI mAMDI caityavaMdana sudhI 10 trika(3-3 vastu)nuM pAlana karavAnuM hoya che. pesatAM (1) nisihI, pachI (2) pradakSiNa pachI (3) prabhu sAme UbhA rahI praNAma-stuti; pachI (4) pUjA pachI (5) prabhu sAme UbhA rahI bhAvanA (prabhunI avasthAnuM ciMtana) ema pAMca. e pachI caityavaMdana karavAnA pAMca; emAM pahelAM te bhagavAna sivAyanI dizA jevAne tyAga; pachI besavAnI jamIna para jIvajaMtu na mare mATe khesanA cheDAthI pramArjana pachI cittanuM AlaMbana nakkI karavAnuM, pachI samyam Asana mATe hAthe vagerenI mudrA ye javAnI; tathA pAMcamuM praNidhAna yAne ekAgratA jamAvavAnI ane caityavaMdana karavAnuM. 10 vikanI samaja -nisihI vagere 10 vastu dareka traNa-traNa che. (1) nisipI (-niSedha) 3-pahelI, maMdiramAM pesatAM saMsAravyApAra choDavA mATe kahevAnI bIjI gabhArAmAM pisatI vakhate maMdiranI sAphasuphI-salATakArya vagerenI bhALa-bhalAmaNa have na karavA mATe kahevAnI ane trIjI caityavaMdana pahelAM have dravyapUjAnuM dhyAna baMdha karavA mATe kahevAnI. 0 (2) pradakSiNa 3,-sArI vastune hamezAM ApaNuM jamaNuM bAju rakhAya; eTaNe vItarAga prabhujInA Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janabhakti ane guruvaMdanA 137 jamaNethI DAbe cAre bAju traNa vAra pharavAnuM, jethI vItarAga banAya, bhavabhramaNa mITa. vItarAganI AsapAsa ghumavAthI vitarAgatA-bhAva UbhuM thAya. bhamarI ghumIne IyaLamAM bhamarIbhAva UbhuM kare che. traNa eTalA mATe ke bhavaga miTAvanAra auSadha traNa; darzana-jJAna-cAritra prApta thAya. pharatI vakhate jANe samavasaraNane pradakSiNA daIe chIe evI bhAvanA karavAnI. O(3) praNAma 3,-(i) "aMjalibaddha praNAma, saheja namelA mastake aMjali lagADI "namo jiNANuM bolavAnuM - te maMdire pahelavahelA prabhudarzane. (ii) "ardhavanata praNAma,-, gabhArAnA dvAre prabhu sAme UbhA rahetAM zarIra aDadhuM namAvI aMjalibaddha praNAma karavAne te. (iii) trIjo "paMcAMga praNipAta" praNAma -caityavaMdana karatAM be DhIMcaNa, be hAtha ane mAthuM jamInane aDADI karAta praNAma (khamAsamaNuM). 0 (4) pUjA 3,-aMga-pUjA, agra-pUjA ane bhAva-pUjA. prabhune aMge aDADIne karAya te aMgapUjA. dA. ta. jala (dUdha); caMdana (kezara Adi); puSpa (varakha bAdaluM alaMkAra). prabhunI AgaLa karAya - te agrapUjA -dhUpa, dIpa, akSata, phaLa tathA niveda. aMgapUjA traNa ane agrapUjA pAMca maLIne aSTa prakArI pUjA kahevAya. te dravyapUjA che. pachI caityavaMdana, prabhunA guNagAna vagere bhAvabhakti karAya te bhAvapUjA kahevAya. 0 (5) avasthAciMtana 3,-dravyapUjA karyA pachI prabhujInI sAme, puruSe prabhunI jamaNI (arthAt pitAnI DAbI bAju, ane strIe prabhunI DAbI (arthAt potAnI jamaNI bAju UbhA rahI prabhunI piMDastha-padastha-pastha e traNa avasthA ciMtavavAnI. jaina. sa. 5. 10 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainanA saraLa paricaya (i) 'pi'Dastha'mAM pAchI janma avasthA, rAjya avasthA, zramaNAvasthA,--ema traNa avasthA citavavAnI. ciMtavana A rIte karavAnuM H--janmAvasthA :-- -he nAtha ! Apa tIkaranA bhavamAM janma pAmyA tyAre pa6 kikumArIe ne 64 iMdrAe ApanA janmAbhiSeka utsava ujavyA ! janma vakhate paNa A kevA Apane mahimA ! chatAM prabhu ! Ape leza mAtra svAtkaSaeN abhimAna na ANyuM! dhanya laghutA ! dhanya gAMbhI` !' rAjyAvasthAH--hai tAraka deva ! Apane meTameTI rAjyasaMpatti parivAra maLyA; chatAM Apa emAM jarA ya rAga dveSathI lepAyA nahi; anAsakta ceAgI jevA rahyA! dhanya vairAgya ! zramaNAvasthA ----hai vIraprabhu ! meATA vaibhavI saMsAra tRNavat phagAvI daI AtmakalyANa arthe Ape sAdhujIvana svIkArIne gheAra parIsaha ane upasarga samatAbhAve sahyA! sAthe atula tyAga tathA kaThora tapasyA karI ! ane rAta ikhaDe page dhyAna dharyAM ! ema karI ghanaghAtI karmanA bhukkA uDAvyA! dhanya sAdhanA! dhanya parAkrama !" (ii) padastha avasthA eTale ke tI karapada bhAgavavAnI avasthA. ene aMge e bhAvavAnu ke huM nAtha! Ape kevA 34 atizayadhArI arihaMta tIthaMkara banI, (1) 35 vANIguNe bharI tattvamA-siddhAntanI dharmadezanA relAvI! tathA (2) tI-catuvidha sadha ane zAsana sthApI, temaja (3) darzana-smaraNa pUjA-dhyAnAdimAM AlaMbana ApI, jagata upara keTaleA badhA upakAra karyAM ! jagatane Ape jIva-ajava vagere samyak tattva ApyA! samyagdarzana, jJAna, cAritra-tapanA mekSamA 138 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 jinabhakita ane guruvaMdana ApyA ! anekAMtavAda nayavAda, vagere leAkAttara siddhAnta ApyA ! huM tribhuvanaguru! Apa aSTaprAtihA thI sevAo che! indrI jevA paNa ApanA caraNe name che ! mahAbuddhinidhAna gaNadharo ApanI sevA kare che! kevA ApanA vANI prabhAva ke jaMgalI pazu paNa peAtAnA zikAra sAthe mitrabhAve esI e sAMbhaLe che! ahA, Apa smaraNamAtrathI ke danamAtrathI paNa dAsanA pApanA nAza kareA che.! ApanA kevA aciMtya ane keTalA aparaMpAra prabhAvabharyAM. anaMta upakAra ! chatAM paNa badalAmAM Apane kAMI joItu nathI. kevI akAraNu vatsalatA ! Ape teA ghAra apakArI-aparAdhIne paNa tAravAnA adbhuta upakAra karyAM ! teA huM ApanAthI jarUra tarIza !' (iii) rUpastha eTale ke zuddha svarUpa avasthA aMge vicAravAnuM 'he paramAtman ! Ape sava kanA nirmULa nAza karI azarIrI arUpI zuddha yuddha mukta siddha avasthA prApta karI kevuM anaMta jJAna anaMta sukhamAM jhIlavAnuM karyuM ! kevA anaMta guNa ! kevI tyAM sadA niSkalaMka, nirAkAra, nivikAra nirAmAdha sthiti ! kAi ja tyAM janma, maraNa, rAga, zAka- dAdrica vagere pIDA ja nahi. dhanya prabhu !" 6. A pAMca trika thayA. have bIjA pAMca trika, dizAtyAga 3, have caityavaMdana karavuM che, tA tyAM cittamAM vaMdanApariNAma saheja paNa ghavAya nahi ne TheTha sudhI akhaDita cAle, e mATe pahelAM ApaNI e bAju ane pAchaLanI dizAmAM, athavA upara, nIce, ane Anumantu jovAnu adha ', Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. jainadharmane saraLa paricaya karavAnuM, ne caityavaMdana pUruM thAya tyAMsudhI prabhusAme ja jevAnuM. 0 7. pramArjanA 3,-besatAM traNa vAra khesanA cheDAthI jagA pramAjI levI, jethI barAbara jIvarakSA thAya. 0 8. AlaMbana 3, besIne manane traNa AlaMbana ApavAnA, -1. pratimA, 2. ApaNe bolIe te sUtra-zabda, ane 3. eno artha. e traNamAM ja citta rAkhavAnuM. 0 9 mudrA 3-ganA "aMgomAM trIjuM Asana nAmanuM aMga che. caityavaMdanane mahAna ga sAdhavA enI paNa jarUra che. te zarIranI viziSTa mudrAthI siddha thAya. emAM (i) sUtro, stuti stavana vagere belatI vakhate be keNa peTa para rAkhI be hathelI evI rIte saheja pilI joDavI ke eka AMgaLInA TeravAnI pAchaLa sAmI AMgaLInuM TeravuM Ave, e gamudrA" kahevAya. (ii) "jAvaMti ceIAI" "jAvaMta kevi sAhU ane jayavIyarAyasUtra vakhate TeravA sAmasAmA Ave, tathA vacamAM khetInI chIpanI jema pilI rahe, e rIte hathelI joDavI. e "muktAsukti-mudrA' kahevAya; ane (iii) kAtsarga vakhate UbhA rahI be paganI vacamAM AgaLa 4 AMgaLa ane pAchaLa ethI nyUna jagA rahe, hAtha laTaktA rahe, ane daSTi nAsikA-agre rahe, e "jinamudrA' kahevAya. 0 10. praNidhAna 3-arthAt Indriye sahita kAyA, vacana ane manane bIjA trIjA vartAva, vANuM ke vicAramAM na javA detAM prastuta cityavaMdanamAM barAbara ekAgrapaNe sthApavA, ane caityavaMdana karavuM. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhakita ane guruvaMdana 141 pUjAmAM sAvadhAnI - (1) "jina paDimAM jina-sArikhI"--mUtine "A sAkSAt bhagavAna che" ema samajavAnuM. tethI dhAtunA biMba eka sthAnethI bIje levA hoya te bahumAna pUrvaka be hAthe jhAlIne levAya; vagere. (2) ahIM dhyAna rAkhavAnuM ke dravyapUjAmAM ApaNuM zakti anusAra pUjAdravya gharethI laI javA (3) kemake jina-caraNarUpI samudramAM arpela alpa paNa dravyarUpI jaLa-bindu akSaya lakSmI bane che. puSpanI kaLiye toDAya nahi, eno hAra banAvatA samayathI vidhAya nahi. (4) prabhunA aMge vALAkuMcI vAparatAM ene saheja paNa avAja na UThe e rIte cikAza kADhavAnI tathA dAMtamAM bharAyela kaNI saLIthI sAcavIne laI laIe tema, khUNe bharAyela kezara laI levAnuM. bAkI te moTA bhInAM kapaDAthI kesara sApha karavAnuM paNa vALAkUcIthI gedA mAravAnI jema ghasAghasa nahi karavAnI. (5) prabhunA aMge lagADavAnA phUla aMga lUchaNA, vagere nIce bheMya na paDavA joIe. paDyA hoya te na vaparAya. ene cekukhI thALImAM rAkhavA. kezara vATavAnuM te meM bAMdhI, hAtha raziye vagere barAbara dhoIne. cityavaMdana stuti vagere evI rIte na belAya ke jethI bIjAne pitAnA bhaktiyogamAM vyAghAta thAya. tema e vakhate sAthiyo ke bIjI koI kiyA na thAya. bahAra nIkaLatAM prabhune pUMTha na thAya, vagere vagere. guvaMdana : suguru paMcamahAvratadhArI jinAjJI pratibaddha muni Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 jainadhamanA saraLa paricaya mahArAja pAse jaI ne tyAM rahIe tyAMsudhI sAMsArika pravRttine manamAM tyAga dhArI lai, aMjali joDI martyaeNu va dAmi' kahevAnu. mahAna brahmacArI sa'yamI muninA dana maLavA para dilamAM apUrva AhvAda pragaTAvavAnA. e khamA0 (paMcAMga praNipAta) daI pachI hAtha joDI IcchakAra suharAI' sUtra khelI sukhazAtA pUchyAnI, ane bhAtapANIne lAbha ApavA vinaMti karavAnI. icchAkAreNa saMdisahabhaga. adbhuphuiemi....iccha khAmemi rAIca" eTaluM UbhA UbhA hAtha joDIne khelI pachI nIce DhIMcaNaye paDI bAkInu adbhuThThuM sUtra jamIna para mAthuM, hAtha sthApI khelavuM. emAM gurunI avajJA-AzAtanAnA 'micchAmi dukkaDa" devAnA= 'mArU duSkRtya mithyA thAe' e kahevAnuM pachI paccakkhANa levAnuM. paccakkhANu ke jJAna levAya te vaMdanA karIne ja levAya. vyAkhyAna paNa pahelA vaMdana karIne ja pachI sAMbhaLavAnuM. guru AgaLa avinaya na thAya, emanI bahAra niMdA na karAya, ghasAtu na khelAya. e avinayAdi mahAna pApA che. 28. paryAM ane ArAdhanA cAlu divasa karatAM pava visAmAM vizeSa prakAre dhanI ArAdhanA karavI joIe. kemake jema vyavahAramAM divALI vagerenA khAsa divaseAmAM leAka viziSTa bhAjana ane Ana". krama gaLanA kAryakrama kare che, te sAMsArika ullAsa vadhe che, evI rIte parva ArAdhanA vizeSa prakAre karavAthI dharma - ullAsa vadhe che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * amAsa pa ane ArAdhanA parva divasenI naidha dareka mAsanI kA. su. 5 | varSanI judI judI 0 kArataka 3 caumAsI caudaza tithiomAM 24 phAgaNa2 bIja tIrthakarenA -asADamAM 3 mA. su. 11 120 kalyANaka aThThAI divasa 2 pAMcama | =mauna agi. khAsa karIne vIra prabhunuM cavana- O rautra2 agiyArasa mA. va. 10 | ka asADa suda 6 AromAM =pAsa dazama navapadajIna 2 caudaza janma ka0 | oLInI be pi. va. 13 catra suda 13, | aThThAI para pUnama =meru terasa dIkSA ka7 kA. vada 10, | phAgaNa va. 8. aThThAI kula 12 tithi vaSItapa- kevaLajJAna ka0 prAraMbha ! . suda 10 mekSa kadivALI sAmAnya parva divasemAM tapasyA, arhat prabhunI vizeSa bhakti, caityaparipATI (gAmanA maMdiramAM darzana, samasta sAdhune vaMdanA, piSadha, sAmAyika, brahmacarya tathA be vAra pratikramaNa Adi karavuM. sacitta jalatyAga, vigaI tyAga, lIlerI-tyAga, daLavuM-khAMDavuM-kapaDAMdhavA-raMgavuM- khevuM ....vagere AraMbha-samAraMbhano tyAga, kalezakalahano tyAga kare. prAyaH parabhavanuM AyuSya parvatithie baMdhAya che, tethI divasa dharmamaya jAya te durgatinuM AyuSya na baMdhAya. dara mAse bIja vagere bAra tithi ArAdhavI. te na banI zake te kamamAM paryuSaNa Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadhamanA saraLa paricaya kama pAMca tithi,suda 5; e 8, be 14 tA avazya ArAdhavI, bAkI bAramAMnI ekAda ekAda tithi paNa te te uddezathI upavAsa vagerethI khAsa ArAdhavAmAM Ave che. badhI pa tithie ucca rIte kadAca na ArAdhI zakAya, teA paNa zakaya pramANamAM kAMI ne kAMI vizeSa tyAga, jinabhakti, dAna, pratikramaNa, AraMbha-saMkAca, vagere ArAdhavu'. kalyANaka tithiomAM kamamAM kama te te prabhunA nAmanI te te klyANakanI navakAravALI gaNavI. tethI aktinA bhAva jAgatA ane vadhatA rahe che. cAmAsI agiyArasa ane cAmAsI caudaze upavAsa, pASadha, cAmAsI devavaMdana vagere karAya che. ArAdhaka AtmAe pakhI (pAkSika) caudaze upavAsa, cAmAsI caudaze chaThThuM ( 2 upa0), ane saMvatsarIne aDUma avazya karavA joI e. emAM 14-15 chaThThanI zita na hoya tA;agiyArasa-caudaza benA chUTA upavAsa karavAthI paNa e cAmAsI parvane tapa pUro thAya. i kArataka suda 1 savAre varSa AkhuM ya vadhatA dha- raga-dharma sAdhanA ane citta-samAdhithI pasAra thAya e mATe navasmaraNu gautamarAsa sAMbhaLavAnA, pachI caitya paripATI, pachI snAtra-utsava sAthe vizeSa prabhubhakita.... kArataka suda pa saubhAgya paMcamI che, e divase jJAnanI ArAdhanA mATe upavAsa-pASadha-jJAnapacamInA devavaMdana, 'nameAnANassa'nI 20 mALAthI 2000 jApa karAya che. mAgazara suda 11 mauna agiyArasa che. mATe AkhA divasa-rAta mauna rAkhI upa0 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAM ane ArAdhanA 145 " pASadha, mauna 11 nA devavaMdyuna tathA te divase thayela 90 bhagavAnanA 150 kalyANakanI 150 mALA gaNavAnI.... mAgazara vada 10 pArzvanAtha prabhunu janma kalyANaka hAI e divase khIranu ekAzana agara AyaMbila karI, pArzva prabhunI snAtrAdithI bhakti tathA trikALa devavaMdana ane hI` zrI pArzvanAtha aMte namaH"nI 20 mALA gaNAya che, meru terasa pAsa vada 13-A yuganA prathama dharmapratika zrI RSabhadeva tIrthaMkara prabhunA meAkSa-gamana divasa che. A divase upavAsa karI pAMca merunI racanA tathA ghInA dIvA karI zrI RSabhadeva pAragatAya namaH'nA 2000 jApa karAya che..... phAgaNa vada 8 RSabhadeva prabhunA janma ane dIkSAkalyANakanA divasa che. ahIM AgalA divasathI yA aThThama karI varSItapa zarU karAya che. emAM ekAMtare upavAsa-- khiyAsaNa satata cAle che. vacamAM caudaza Ave tyAM upavAsa ja karavA, cAmAsIneA chaThThuM karavA. ema saLaMga cAlatAM bIjA vanA bai. su. 2 sudhI tapa cAle che. ) vaizAkha suda 3 akSaya tRtIyAnA divase mAtra zeraDInA rasathI pAraNuM thAya che, RSabhadeva prabhue teA saLaMga ekalA cAvihAra upavAsa lagabhaga 400 divasa karelA, ane zreyAMsakumAre bai. suda 3 pAraNuM karAveluM. enA A vI`tapa sUcaka che. ) vaizAkha suda 11 mahAvIra prabhue pAvApurImAM zAsananI sthApanA karI. gaNudharadIkSA, dvAdazAMgI Agama-racanA ne caturvidha saMdharacanA 2 A divase thayela. AnI sakalasaMghamAM khAsa samUha upAsanA thavI joIe..... divALIe prabhu mahAvIradeve AgalA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 jainadharmane saraLa paricaya divase savArathI dharmadezanA zarU karelI te saLaMga TheTha divALI nI pAchalI rAta sudhI cAlI, pachI prabhu nirvANa pAmyA. lokee bhAvadIpaka gayAMnI smRtirUpe dIvA karyA tethI divALIparva cAlyuM. nirvANa pachI prabhAte gautamasvAmIjIne kevaLajJAna thayuM, chaThTha karIne divALInI rAtre pahelAM "zrI mahAvIra svAmI-sarvajJAya namaH"nI 20 mALA, pAchalI rAtre vIra nirvANanuM devavaMdana tathA "zrI mahAi pAragatAya namaH"nI. 20 mALA, pachI gautamasvAmIjInA devavaMdana ane "zrI gautamasvAmi sarvajJAya namaH nI 20 mALA gaNavAnI0 zrI mahAvIra bhagavAnanA pAMca kalyANaka divase e vizeSamAM varaghaDe, samUha vIra guNagAna, pUjA-bhAvanA ane tapa sAthe 20-20 mALA gaNavAnI. varSamAM kramaza: kArataka vada 10 dIkSA kalyANaka " zrI mahAvIrasvAminnAthAya namaH" ramaitra suda 13 janma kalyANaka "zrI mahAvIrasvAmi - ahaMte namaH" zai. su. 10 kevaLajJAna "zrI mahAvIrasvAmi-sarvajJAya namaH" asADa suda 6 avana kalyANakazrI mahAvIrasvAmi-parameSTine namaH" divALIe nirvANa "zrI mahAvIrasvAmi-pAragatAya namaH" 0 grevI tIrthakara bhagavAnanA 5 kalyANaka divasanI. tapa, japa, jinabhakti AdithI ArAdhanA karavAmAM adbhuta lAbha che. tapamAM eka ja divase 1, 2, 3, 4 yA pa kalyANake heya te kramazaH ekAzana-nIvI-AMbela-upavAsa-upavAsa sAthe ekAzana karavuM. prabhunA caritra vAMcavA. arihaMta pada ArAdhanArtha 12 legassane kAussagga, 12 khamA12 sAthiyA, trikALa devavaMdana vagere karavuM. badhuM zakya na hoya te ochAmAM ochuM, Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsika-vArSika-janma kartavya 1 chevaTe te te kalyANakanI eka mALA gaNIne paNa kalyANakanI smRti karavI... - 6 aThThAI,-kArataka-phAgaNa-asADanI 3 aThThAI suda 7 thI 14 sudhI, 2 aThThAI caitra ane A suda 7 thI 15 sudhInI zAzvatI oLImAM ane eka aThThAI paryuSaNunI zrA. vada 12 thI bhA. suda 4 sudhI ema che aThThAI parva ArAdhavA. 0 zAzvatI oLImAM khAsa karIne "navapadI (5. parameSThI + darzana-jJAna-cAritra-tapa)nI ArAdhanA karAya che. 1-1 divase 1-1 pada. temAM nave divase AyaMbila karavAnA hoya che, ane te te padanI 20-20 mALA, padanA guNanI saMkhyA pramANe legasano kAryotsarga pradakSiNA-khamAsamaNuM ane sAthiyA, nava maMdire nava maityavaMdana karavAnA. 0 paryuSaNamAM amArI pravartana (jIne abhayadAna) sAdharmika vAtsalya, kalpasUtranAM zravaNa sAthe aThThamane tapa, sarva jIvene kSamApanA, tyaparipATI ane sAMvatsarika pratikamaNa, A khAsa karavAnuM hoya che. 29. cAturmAsika-vArSika-janma kartavyo zrAddhavidhi zAstramAM zrAvake comAsA, varSa ane jIvana . daramiyAna karavA yogya kartavyanI neMdha che. cAturmAsika kartavya : zrAvake aSADha mAzImAM vizeSa prakAre dharmanI ArAdhanA karavAnI hoya che. tenAM be prayajana che - 1. varSAnI Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 -148 - jenadharmane saraLa paricaya tu hovAthI jItpatti tathA vikAra-saMbhava vizeSa hoya; tethI jIvadayA ane vikAra-nigraha khAsa sAcavavA. tathA 2. vepAra dhaMdhA maMda hoya, temaja munione sthiravAsa hoya, eTale dharma karavAnI maLelI vizeSa taka saphaLa karavA. A mATe zrAvake cAturmAsamAM jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAranI zuddhi-vRddhi arthe aneka prakAranA niyame grahaNa karavAnA hoya che, temaja AcAra-anuSThAna AdaravAnAM hoya che. lIdhelAM 12 vrata vageremAM saMkSepa-vrata lIdhAM na hoya te vrata ane navA niyame karavA; jemakebe athavA traNa kALe jinapUjA, pUjAmAM vizeSa dravya, bRhat 'devavaMdana, snAtra mahotsava, navuM navuM jJAna bhaNavuM-vAMcavuM, dhAvuM-khAMDavuM-daLavuM-pIsavuM vageremAM saMkeca, pANI ukALeluM pIvuM, sacitta vastune sarvathA tyAga, vagere. bIjuM AMgaNuM bhIMte- thAMbhalA-khATalA-rasIkAM, ghI-tela-pANI vagerenAM bhAjane tathA sthAna, temaja anAja kolasA-chANAM, vagere sarva cIjomAM lIla-phUga ke kIDI, IyaLa-dhanerIyAM vagere ja "utpanna na thAya te mATe svacchatA, cune, rAkha, vagerene 'upayoga kare. pANI divasamAM be athavA traNa vAra gALavuM. cUle-pANiyArUM, khAMDaNiye tathA ghaMTI upara, vaNanA, suvAnA, nhAvAnA tathA jamavAnA sthaLe temaja derAsare ane pauSadha-zALAe ema daza sthAne caMdaravA bAMdhavA; brahmacarya pALavuM; anya gAme javAno tyAga tathA dAtaNa, pagarakhAM vagerene tyAga rAkho. khedakAma, raMgakAma, gADAM calAvavA vagere pApa kAryo baMdha karavA. pApaDa-vaDIo vagere tathA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsika-vArSi ka-janma kabyA 149 sukAM zAka-bhAjI jemAM phUga-jIvAtanA saMbhava che te, nAgaravelanA pAna, khAreka-khajUra vagerenA tyAga karavA; paMdara karmAdAnAne ane ghaNA AraMbhavALA kaThora kAMnA tyAga karavA; snAna karavuM, tela vagere cALavA ityAdimAM paNa parimANu karavuM. zakti pramANe upadhAna tapa, vamAna AMbelatapa, saMsAratAraNa tapa, upavAsa vagere tapazcaryAM vizeSatayA karavI. rAtre cAvihAra, du:khIne sahAya, ItyAdi. cAturmAsika kabyA bajAvavAnAM hAya che. vArSika kanyA H 1. sa`ghapUjA 3. yAtrAtrika 5. devadravya- 7. dharma jAga/ 9. udyApana vRddhi rikA 2. sAdharmika4. snAtra bhakti | 10. prabhAvanA 6. mahApUjA 8, zrutapUjA 11. zuddhi A 11 nya zrAvake prativarSa karavA joI e emAM rathayAtrAdi keTalAMka kArya ekale hAthe na bane teA sAmUhikamAM phALo ApI karavAM. (1) saMghapUjA :-saMpatti anusAra sAdhu-sAdhvInI vastra-pAtra-pustaka vagerethI tathA zrAvaka-zrAvikAnI paherAmaNI vagerethI bhakti-sanmAna karavuM.... (ra) sAdhamika bhaktizrAvaka-zrAvikAne AmaMtraNa pUrvaka ghare lAvI svAgata-vinayAdri karI mAnapUrvaka jamADavA, paherAmaNI prabhAvanA karavI,du:khI hAya teneA dhana vagerethI uddhAra karavA; dharmAMkanI sagavaDa devI. dharmamAM sthira karavA, bhUla karanArane udAra dile . Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jainadhama ne saraLa paricaya bhUlathI bacAvavA. sanmArga mAM prAtsAhita karavA. hArdika vAtsalya dharavuM.... (3) yAtrAtrika :-- 1. aAhnikA yAtrA--aThThAI mahAtsava; gIta-vAjiMtra-cita dAna-vagerethI jinendra bhakti. 2. rathayAtrA-bhagavAnane rathamAM padharAvI ThAThathI varagheADo. 3. tI yAtrA-zatru yAdi tIrthanI yAtrA.... 7 (4) snAtra maheAtsava :-rAja, ke na ane tApa divase, esate mahine ke chevaTe bhAre ThAThathI varSImAM eka vAra prabhunA snAtra utsava ujavavA.... ) (5) devadravya vRddhiHkholI dvArA tathA pratimAjI arthe AbhUSaNa-pUjAsAdhana-rokaDa dAna,vagere dvArA devadravyamAM vRddhi karavI. (6) mahApUjA:prabhunI viziSTa aMgaracanA, AjubAju zaNagAra, maMdira zaNagAravuM vagere.... (7) rAtri-jAgaraNa :- utsava prasaMge agara gurunirvANAgni prasaMge rAtrie dhArmika gItagAnAdithI - jAgaraNu.... (8) zratapUjA :-- zAstrapustakonI pUjA *utsava. zAstrI lakhAvavA, chapAvavA vagere.... (9) utthApana :-- navapadajI, vIsasthAnaka vagere tapanI pUrNAMhuti nimitte agara bIjo koI prasa`ga pAmIne jJAna-danacAritranAM upakaraNanu pradarzana-samarpaNu.... (1) tIprabhAvanAH--gurunA bhavya praveza-mahAtsavAdi karavA dvArA leAkeAmAM jinazAsananI prabhAvanA karavI.... (11) zuddhaHsAmAnya rIte jyAre doSa sevAya tyAre yA dara pakhavADiye, cAmAsIe ke chevaTe varSoMmAM eka vAra pApAnI zuddhi karavI. arthAt guru AgaLa khALabhAve yathAzakti jaNAvI enuM prAya zcita mAgI levu' ane te karI Apavu. - Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 " cAturmAsika-vArSika-janma kartavyo janma kartavya- tathA 11 pahimAgRhastha AkhA jIvanamAM eka vakhata paNa A kartavya bajAvavA jevA che. 0 (1) citya arthAt jinamaMdira banAvavuM. e mATe dravyazuddhi, bhUmizuddhi, zuddhasAmagrI, kArIgaro sAthe prAmANikatA, zuddha Azaya ane jayaNAnuM lakSa rAkhavuM. kArIgaranA bhAva vadhAravA vagere (2) vidhipUrvaka jinapratimA bharAvavI. 0 (3) te jinabiMbanI ThAThathI pratiSThA karAvavI. 0 (4) putrAdine ADaMbarapUrvaka dIkSA apAvavI. 0 (5) guruonI gaNI, paMnyAsa, AcArya vagere padavIne utsava karavo. 0 (6) zAstro lakhAvavAM, zAstranI vAcanA karAvavI. 0 (7) piSadhazALA baMdhAvavI. 0 (8-18) zrAvakanI 11 pratimA (paDimA = vizeSa abhigraha)ne vahana karavI. AmAM samyaktva vagere A 11 kaDaka abhigrahanuM kramazaH pAlana karavAnuM hoya che,-1darzana, vrata, sAmAyika piSadha, apratimA (kotsarga), brahmacarya, sacittatyAga, AraMbhatyAga, pregyAnekara)tyAga, deguddiSTa (potAnA nimitte karela AhArAdityAga, ane "zramaNabhUta pratimA, A dareka kramazaH pahelI 1 mAsa, bIjI 2 mAsa, trIjI 3 mAsa sudhI; yAvat 11mI 11 mAsa sudhI ArAdhavAnI. emAM uttarottara paDimAvahana vakhate pUrvanI badhI paDimAnuM pAlana paNa hoya. kArtika zeThe so vAra A 11 paDimA vahI hatI. zrAvakane pUrvokta badhI ArAdhanA uparAMta "dharmabiMdu zAstramAM kahela aneka guNe ane "paMcasUtramAM bIjA sUtramAM Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra jainadharmane saraLa paricaya kahela vidhAnane khapa karavAnuM hoya che. temaja cAritrane gya 16 guNe prApta karavAnA hoya che. tethI e sAdhu dharmane yogya thAya che. 30. sAdhudharma-sAdhvAcAra pravezakama-sAcI dharmasAdhanA karavAnA mULamAM zuM che? A ja ke saMsAranA janma-maraNa, ISTa viyega, aniSTa saMga, Adhi-vyAdhi-upAdhi ane karmanI kAramI gulAmI. para kaMTALe che, ane ethI chUTI mekSa pAmavAnI tamannA. hoya che. A kaMTALo e vairAgya che. vairAgya hovA chatAM hajI mehAnI paravazatA ane kamatAkAta heI gharavAsa rAkhIne dharma sAdhavAnuM bane che. paraMtu gharavAsamAM rejdA jIvanamAM thatAM SaTUkAya (pUrvokta pRthvIkAyathI mAMDI trasakAya sudhI) chAnA saMhAra tathA sattara pApasthAnakanA sevana ene khUba khUMce che. tethI e vairAgyavRddhi ane vizvAsanA prayatnamAM rahe che. e vadhatAM gharavAsa, kuTuMba parivAra, mAlamikta ane AraMsamAraMbhanAM jIvana pratyethI atyanta UbhagI jaI ene tyAga karI de che, ane gya sadgurunA caraNe potAnuM jIvana dharI de che, ahiMsA, saMyama ane tapanuM kaThora jIvana jIvavA taiyAra rahe che. guru paNa ene cakAsI joI arihaMta paramAtmAnI sAkSIe munidIkSA ApI jIvanabharanA sAvadya vyApAra (pApa pravRtti)nA tyAgarUpa sAmAyikanI pratijJA karAve che. have ene pUrvanuM kAMI ja yAda na Ave mATe enuM nAma paNa navuM sthApita kare che. A nAnI dIkSA thaI, "sAmAyika cAritra' thayuM. e pachI ene Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 sAdhudharma--sAdhvAcAra sAdhvAcAra ane pRthvIkAyAdi SaDUjIvanikAyanI rakSAnI samaja tathA tAlIma apAya che. tyAra bAda ene tapa sAthe sUtranA dvahana karAvAya che. bAdagya jaNAtAM ene hiMsAdipApa mana-vacana-kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi, ne anumoTuM nahi, evI trividha trividha pratijJA karAvAya che. A ahiMsAdi mahAvratonuM uccAraNa e vaDIdIkSA kahevAya che. e chedapasthApanIya cAritrache. emAM pUrva-khalita cAritra-paryAyanA cheda sAthe mahAvratomAM upasthApana che. sAdhunI dinacaryAmAM, rAtrino chello pahora zarU thatAM nidrA choDI paMcaparameSismaraNa, AtmanirIkSaNa tathA gurucaraNe namaskAra kare che. pachI kusvamazuddhine kAryotsarga karavA pUrvaka caityavaMdana karI svAdhyAya-dhyAna kare che, aMte pratikramaNa karI vastra rajoharaNAdinI pratilekhana kare che eTale sUryodaya thAya che. pachI sUtraparisImAM sUtrAdhyayana karI 6 ghaDI dina caDhaye pAtrapratilekhanA kare che. pachI maMdire darzana caityavaMdana karI AvI. artha parisImAM sUtronuM adhyayana kare che. gAmamAM bhikSAnA avasare gocarI (gAya keIna kilAmaNuM na pahoMcADatI care e rItanI bhikSA levA mATe jAya che. emAM kara doSa tyajI aneka pharatA pharatI gharamAMthI bhikSA lAvI gurune dekhADatAM gocarI lIdhAnI vigata rajU kare che. pachI pacakhANa pArI sajhAyadhyAna karI AcArya bALa-zvAna tapasvI-memAna vagerenI bhakti karI rAga-dveSAdi pAMca doSa TALIne AhAra vApare che. pachI gAma bahAra UDila (nirjIva ekAMta bhUmie) zaucAthe jaI AvI trIjA paheranA aMte vastra-pAtrAdinI jaina. sa. 5. 11 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 jainadhane saraLa paricaya pratilekhanA kare che. pachI cothe pahara svAdhyAya karI guruvaMdana paccakkhANa karIne rAtrinA laghuzaMkAdi arthe javuM paDe tenI nirjIva jagA joI karI pratikramaNa kare che. tyArabAda gurunI upAsanA karI rAtrinA prathama prahare svAdhyAya karIne saMthArAparisI bhaNAvI zayana kare che. (1) sAdhujIvanamAM badhuM ja gurune pUchIne karavAnuM hoya che. (2) bimAra muninI sevA para khAsa lakSa rAkhavAnuM hoya che. te sivAya (3) AcAryAdinI sevA tathA gurnAdikane vinaya bhakti karavAnI. (4) dareka dareka khalanAonuM guru AgaLa bALabhAve prakAzana pUrvaka prAyazcita levAnuM hoya che. (5) zakyatAe vigaIone tyAga, (6) parva tithi vizeSa tapa. (7) varSamAM traNa yA be vAra kezane hAthethI leca. (8) ziSakALamAM gAmegAma vihAra. (9) sUtra-arthanuM khUba khUba pArAyaNa...vagere karavAnuM hoya che. parigraha ane strIothI taddana nirALA rahevAnuM, kaI paricaya, vAtacIta, nikaTavAsa vagere karAya nahi. ema strI, bhajana, deza ke rAjya saMbaMdhI vAte karAya nahi. TUMkamAM manane AMtarabhAvamAMthI bAhyabhAvamAM laI jAya evI kaI paNa vANI, vicAra ke vartAva karavAne nahi. mATe ja gRhastha puruSone paNa khAsa saMsarga nahi rAkhavAne. sAdhujIvanamAM IcchAkAra Adi daza prakAranI sAmAcArI, bIjA aneka prakAranA AcAra, aSTa pravacanamAtA (samitigupti), saMvara, nirjarA ane paMcAcAranuM pAlana karavAnuM heya che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , saMvara 55 * 10 sAmAcArI -(1) IcchAkAra-sAdhue pitAnuM kArya mukhyatayA jAte ja karavAnuM che, paraMtu kAraNavaza bIjA sAdhu pAse karAvavuM paDe to sAmAnI icchA pUchIne karAvavuM..... (2) mithyAkAra,-bhUla thaI jAya te tarata "micchAmi dukkaDa (mAruM dukRtya mithyA thAo) kahevuM....(3) tathAkAra,-guru kAMI pharamAve ke tarata "tahatti' (tema che) kahevuM....(4) AvazyakI-bahAra jatAM pahelAM Avazyaka laghuzaMkA-vaDIzaMkA patAvI " AvasahI" kahIne nIkaLavuM..(5) naidhikImukAmamAM pesatAM "nisihI" kahevuM.....(6) pRcchanAka-kAMI kAma karatAM pahelAM gurune pUchavuM....(7) pratipRcchanA-kAma mATe bahAra javAnA avasare gurune pharIthI pUchavuM....(8) chaMdanA,-AhAra vAparatAM pahelAM munione chaMda arthAt IcchA pUchavI ke "AmAMthI lAbha Apaze?"....(9) nimaMtraNa -bhikSA levA jatAM pahelAM munione nimaMtraNa ke "ApanA mATe huM zuM lAvuM ?" (10) upasaMpadA-tapa, vinaya, zruta, vagerenI tAlIma mATe tene yaMgya AcAryanuM sAMnidhya svIkAravuM. bIjA paNa Avazyaka, svAdhyAya, vagere AcAro che. have ahIM saMvara, pravacanamAtA, paMcAcAra vagerenuM varNana karavAmAM Ave che. 31. saMvara saMvaraNa eTale DhAMkaNu. Azrava para DhAMkaNu karI je karma AvatAM aTakAve, Azravane reke tenuM nAma saMvara. ene mukhya A cha bheda che,-samiti, gupti, parIsaha, yatidharma, Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 janadharmane saraLa paricaya bhAvanA ane cAritra. A badhA vAstavika saMvara te ja bane ke e jinAjJAne vaLagIne sevAya, tethI samyaktva AmAM anusmRtavaNuyeluM che, jenA vaDe mithyAtva Azrava aTake che. cAritra ane yatidharmathI avirati ane indriya Azrava aTake che; guNi, bhAvanA ane yatidharmathI kaSAya Azrava aTake che. samiti-gupti ane parIsaha vagerethI vega ( kiyA) ane pramAda Azrava aTake che. Ama saMvarathI Azravanirodha thAya che. - pa samiti:-samiti eTale pravRttimAM samaIti=samyam upayoga,lakSa,jAgRti takedArI sAvadhAnI. dA.ta.1. IryAsamiti eTale gamanAgamanamAM kaI jIvane kilAmaNA na thAya e mATe upaga rAkhIne nIce dhUsarA pramANa daSTi rAkhI cAlavuM te takedArI. 2. bhASA samiti eTale ughADe meDhe athavA sAvadya (sapApaH hiMsAdipreraka-prazaMsaka, nindA-vikathAdirUpa) yA apriya, avicArita, saMdigdha, jinAjJAviruddha, mithyAtvAdipreraka, ke svapara-ahitakArI na belAI jAya e rItanI vANImAM sAvadhAnI. 3. eSaNasamiti eTale munine AhAra, vastra, pAtra ane vasati(mukAma)nI gaveSaNamAM kyAMya AdhArmika (muni mATe banAveluM) vagere doSa na lAge e rItanI gaSaNamAM sAcavaNI. 4. AdAnabhaMDa-mAtranikSepa-samiti eTale pAtra vagere levA mUkavAmAM jIva na mare e mATe jevA-pramArjavAnuM lakSa. 5. pAriSThApanikA-samiti eTale maLa-mUtra vagerene nijIva nirdoSa jagA para tyajavAnI takedArI. 3. gupti-gumi eTale saMgepana, saMyamana, e traNa Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvara 157 rIte, mana-vacana-kAyAne azubha viSayamAM jatA aTakAvavA ane zubhamAM pravartAvavA. tAtparya, guptiakuzaLa yugane nirodha, ne kuzaLa roganuM pravartana, arthAt narasA vicAra-vANa-vartAva aTakAvI zubha AcaravA te. 22. parIsaha-parIsaha eTale ratnatrayInI nizcaLatA, Atmasattva-vikAsa ane karmanirjarAnA hetue asaMyamanI, IcchA karyA vinA samatA-samAdhithI sahana karAya che. emAM (1 thI 12) 1 bhUkha- 2 tarasa- 3 ThaMDI- 4 garamI-5 daMza (maccharAdinA)- khADAkhA divALI vasati(mukAma)-7 Akroza aniSTavacana-8 lAta vagerenA prahAra-9 raga-10 darbhanA saMthArA -11 zarIra para mela-12 alpa jIrNa vastra-Ane karmakSayamAM sahAyaka tathA sattvavardhaka mAnI dIna-dukhiyArA na banatAM samyapha saharSa sahana karavA; ema 13 ghara-ghara bhikSAcaryAmAM zarama-garvadInatA nahi-14 AhArAdi prApta na thAya te avikRta cittavALA rahI tapavRddhi mAnavI; 15 strI anicchAe dekhAI jAya te rAga, kIDAsmaraNa vagere na karatAM nirvikAra AtmasvarUpa vicAravuM-16. niSadyA,-zmazAnAdimAM kAyotsarga vagere vakhate nibhaka rahevuM, ne strI-pazunapuMsaka-rahita sthAna sevavuM.-17 arati (udvega) thaI jatAM dharmadharma dhAraNa karavuM. 18 AhArAdithI satkAra ane 19 vaMdana-prazaMsAdithI puraskAra thatAM rAga, garva ke pRhA na karavI; 20 sArI prajJA (buddhi) para phUlAIna javuM, 21 ajJAna (bhaNatAM na AvaDe te) para dIna na banatAM karma--udaya vicArI jJAnema cAlu rAkhave ane Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 jainadharmane saraLa paricaya 22, azraddhA, tattvazaMkA ke atatvakAMkSA UThatAM sarva kahevAmAM mInamekha pharaka hoya nahi, ema vicArI ene rekavI. 10 yatidharma -1 kSamA (sahiSagutA), 2 namratAlaghutA, 3 saraLatA, 4 nirlobhatA, pa tapa (bAhya-AtyaMtara), 6 saMyama (prANidayA ane Indriya-nigraha), 7 satya (niravadya bhASA), 8 zauca (mAnasika pavitratA, acaurya, dharmasAmagrI para paNa nirmohitA) 9 aparigraha ane 10. brahmacarya. AnuM pUrNa pAlana karavuM. 12 bhAvanA:-vAraMvAra ciMtavIne AtmAne jenAthI bhAvita karAya te bhAvanA. te A (1) anitya :-"sarva bAhya AtyaMtara saMga anitya che. vinazvara che. enA meha zA? (2) azaraNa -bhUkhyA siMha AgaLa haraNiyAnI jema azAtAdi pApanA udaya, mRtyu ke paraleka-gamana vakhate azaraNaanAtha jIvane dhana, kuTuMba vagere kaI bacAvanAra nathI; mATe dharmane ja vaLaguM." (3) saMsAra -"bhavacakamAM mAtA patnI thAya che, patnI mAtA, zatru, mitra vagere thAya che ! mitra zatru ke behudo saMsAra ! tyAM mamatA zI ? ahe janma-jarAmRtyu, rega-zeka, vadha-baMdha, ISTa-aniSTa vagerethI duHkhabharyo saMsAra !" ema vairAgya vadhAre. (4) ekava:-ekalo chuM, ekalo janma-maruM chuM, ekale regI-duHkhI thAuM chuM mArAM ja karma-karmaphaLa che. te have sAvadhAna banI rAgadveSa TALI niHsaMga banuM." (5) anyatva-anitya-abujha-pratyakSa zarIra juduM che, nitya-sajJAna adazya huM AtmA taddana jude Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvara 159 chuM. dhana, kuTuMba vagere ya mArAthI taddana judA che. te e badhAnI mamatA mUkuM ! (6) azuciH -"A zarIra gaMdA padArthamAM pidA thayuM, gaMdAthI pilAyuM, vartamAnamAM ya aMdara badhe gaMdu, ane khAnapAna vilepanane gaMduM karanAruM che. ene meha choDI damana-tyAga-tapa sAdhI lauM." (7) Azrava - jema nadI ghAsane tema IndriyAdi Azrava jIvane unmArge ane durgatimAM tANa jAya che. e keTakeTalAM karma baMdhAve che! ene have DuM' (8) saMvara-"aho ! samitigupti yatidharma vagere kevA suMdara Azrava-vireAdhI ! ene sevI karma-baMdhanathI bacuM. (9) nirjarAH-parAdhInapaNe ane anicchAe sahAtI pIDAthI bahu karma nathI khapatA, bAhyaatyaMtara tapathI e khape che. e alaukika tapa evuM' (10) lekasvabhAva-A bhAvanAmAM jI-pudgalo vagerethI vyApta lekanuM svarUpa vicAre, lokanA bhAvo, utpatti-sthiti-nAza vagere vicArI vicArI tattvajJAna ane vairAgyane nirmaLa kare. (11) bodhidulabha-cAre gatimAM bhaTakatA, aneka duHkhamAM DUbatA ane ajJAna AdithI pIDAtA jIvane jaina dharmanI prApti ati durlabha che. e maLI che te pramAda jarAya na levuM." (12) dharmasyAkhyAtA-"aho ! sarvajJa arihaMta bhagavAne ke suMdara kRtadharma ane cAritra-dharma pharamAvyuM che ! mATe emAM khUba udyata ane sthira thAuM." A bhAvanAo vAraMvAra karavAnI. te te prasaMge tevI tevI bhAvanA jhaLakAvavAnI. Ane anuprekSA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadhama nA saraLa paciya - cAritra :- 1. sAmAyika :- pratijJApUrvaka sasAvadya pravRttine jIvanabhara tyAga ane paMcAcAra-pAlana dvArA samabhAvamAM ramaNatA, 2. iMdApasthApanIya :- saDelA a'ganI jema dUSita pUcAritra paryAyanA cheH pUrvaka ahiMsAdi mahAvratamAM sthApana, mahAtratArApaNu....3. parihAra-vizuddhi :nava sAdhuthI traNa vibhAge 18 mAsa sudhI vahana karAtA rihAra nAmanA tapamAM paLAtu utkRSTa cAritra. 4. sukSmasa pAyaH10 mA guNusthAnakanuM aMtima atyaMlpa rAgavALuM cAritra. 5. cathAkhyAta :-vItarAga maharSi nuM cAritra. paMcAcAra sAdhujIvanamAM jema ahiMsAdi mahAvratA e nivRtti mArga che, ema jJAnAdi guNanI prApti, rakSA ane vRddhi mATe paMcAcAranu pAlana e pravRttimArga che. te A,--jJAnAcAra daza nAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAranu pAlana. ethI AtmAmAM jJAna-darzana-cAritra ane tapaguNa tathA satva vikase che. 1. jJAnAcAra :--8 prakAre :-1. 'kALa' e saMdhyA, madhyAhna, ane madhyarAtri vagere asvAdhyAyanA samaya TALIne ceAgya kALe bhaNavu. 2. vinaya--guru -jJAni-jJAnasAdhanAne vinaya karavA. 3. bahumAna--guru vagere para hRdayamAM atyaMta ahumAna dharavuM. 4, upadhAna--sUtranA tapa Aphri vALA upadhAna, ceAge dvahana karavA. 5. anindvava-jJAnadAtA ane jJAnano apalApa na karaveza. 6-7-8. vya'jana-atha ubhaya Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvara 161 sUtranA akSara-pada-AlAvA, teno artha-bhAvArtha-tAtparyArtha, ane sUtra-artha baMne yathAsthita zuddha ane spaSTa rIte bhaNavA, yAda karavA, enuM ciMtana-manana karavuM. - 2. darzanAcAra 8 prakAre.... 1. niHzaMkita-jinekta vacana leza paNa zaMkA rAkhyA vinA mAnavuM. 2. nikAMkSita-mithyA dharma, mithyA mArga-tattva-parva--utsavAdi tarapha jarAya AkarSAvuM nahi. 3. nirvicikitsa-dharmanAM phaLa para leza paNa saMdeha na karatAM te sAdha. 4. amUDhadaSTi- mithyASTinA camatkAra-pUjA-prabhAvanA dekhI mUDha na banavuM. paNa ema vicAravuM ke jyAM mULanAM ThekANuM nathI enI zI kiMmata? pa upakhaMhaNa-samyagra dRSTi AdinA samyagdarzana vagere guNa ane tapa Adi dharmanI prazaMsA-protsAhana karavA. 6. sthirIkaraNa-dharmamAM sIdAtAne tana-mana-dhanathI sahAya karI sthira karavA. 7. vAtsalya-sAdhamika upara mAtA ke aMdhunI jema heta dharavuM. 8. prabhAvanA-jaina dharmanI ItaremAM prabhAvanA prazaMsA thAya evA sukRta karavAM. 3. cAritrAcAra 8 prakAre- pAMca samiti ane traNa guptinuM pAlana. - 4. tapAcAra 12 prakAre, 6 bAhyAtapa + 6 AtyaMtara tapa (AnuM varNana AgaLa "nirjarA tatvamAM Ave che.) pa. vIcAra 36 prakAre-jJAnAcArAdi cAreyanA 8 + 8 + 8 + 12=36 bhedanA pAlanamAM mana-vacana-kAyAnI zakti jarAya na gepavatAM bharapUra utsAha ucharaMganI uttarettara vRddhi karavA sAthe AtmavIrya pheravavuM. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jainadharmane saraLa paricaya 32. nirjarA nirjarA eTale karmanuM atyaMta jarjarita thaI javuM. AtmA parathI kharI javuM, te AMbAnI jema svataH athavA upAya dvArA pAkIne thAya. karma svataH kharI jAya te akAmanijo ane upAya dvArA kharI jAya te sakAmanirjara kahevAya. karma enI sthiti pAke eTale udayamAM AvI bhegavAine kharI jAya te svataH nirjarA thaI ane tapanA dvArA nAza pAme te upAya dvArA nirjara thaI. prastutamAM tapathI nirjarAnI vAta che mATe tapane ja nirjarA tatva tarIke kahevAmAM Ave che. eTaluM dhyAnamAM rahe ke anicchAe. bhUkha-tarasa, mArapITa vagere kaSTa sahavAmAM Ave ane tethI karma svataH bhagavAI nAza pAme tene akAmanirjarA kahe che. tyAre karmakSaya tathA sahiSNutA dvArA satva-vikAsa ane Atmazuddhi karavAnI kAmanAthI anazana vagere tapa sevIne je karmakSaya thAya tene sakAma nirjarA kahe che.) tapa be prakAre che. 1. bAhya ane 2. Abhyantara, bAhya eTale bahArathI kaSTarUpe dekhAya che, athavA bahAra lekamAM ya prasiddha che te; ane Abhyantara eTale AMtarika malina vRttione kacaravArUpe karAya te, yA jainazAsananI ja aMdara batAvyuM che te. bAhya, abhyantara, darekanA 6-6 prakAra che, tethI tapanA arthAt nirjarAnA kula 12 bheda che. bAhya tapanA prakAra anazana, UdarikA, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyaleza, ane saMlInatA. Abhyantara Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirA 163 tapanA 6 prakAra, prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane kAyAtsa, A bArenuM svarUpa A pramANe H-- (1) anazana=AhAranA tyAga, te upavAsa, ekAsaNu, khiyAsaNuM, cAvihAra-tivihAra-abhigraha vagerethI thaI zake.... (2) UnAdarikA=bhAjana vakhate be-pAMca kALiyA jeTalu ochu khAvAmAM Ave te, ATale tyAga paNa tapa che....(3) vRttisakSepa=bheAjanamAM vAparavAnAM draSyeA(cIjo)nA saMkoca rAkhavAmAM Ave ke, 'ATalAthI vadhu yA amuka vastu nahi khAu te. (4) rasatyAga=dUdha, dahI' vagere vigaI e amuka athavA adhI ya vAparavAne tyAga. (5) kAyakleza=kezanA leca, ugra vihAra, parIsaha, upasarga vagerenAM kaSTa sahuvA te. (upasarga = deva, manuSya yA tiya cathI karAtA upadrava). (6) sa'lInatA= zarIranA avayava ane IndriyA tathA mananI asat pravRtti aTakAvI ane geApavI rAkhavA te. A bAhya tapanA che prakAra thayA. Abhyantara tapanA cha prakAranuM svarUpa A rIteH(1) prAyazcittaH-- prAyaH cittane vizuddha karanAra ane karmanA cheda karanAra AleAcana vagere 10 prakAranAM prAyazcitta che. ) 1. AlAcana gurunI AgaLa peAtAnA pApa yA karavA dhArelI pravRtti pragaTa karavI te. A ra. pratikramaNu=pApanA pazcAtApa pUrvaka mithyAduSkRta karI pApanI pAchA haThavuM te. ) 3. ubhaya=AlecanA sahita pratikramaNa. 4. vive=binajarUrI yA apya Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 jainadharmane saraLa paricaya AhAra, upakaraNane tyAga kare te. 5. vyutsa= sUtrAdhyayanavidhi yA pratikamaNavidhimAM ke jJAnAdi ArAdhanArtha yA upadrava prasaMge kAryotsarga karAya che. te 6. tapa-pApanAM prAyazcitta rUpe gurue kahela upavAsa vagere tapa karAya te. 0 7. cheda aticAra(vratakhalanA)nI zuddhi arthe cAritraparyAyamAMthI kApa mUkAya te. 0 8. mULa= anAcAra sevavAne lIdhe mULathI sarva cAritraparyAyane ucheda karI pharIthI mahAvratArepaNa karavAmAM Ave che. 0 9 anavasthApya gacchanI sAthenA - vAtacIta suddhAnA vyavahAra baMdha karAvI amuka samaya gacchamAM ja viziSTa maryAdAbaddha rakhAya te. (10) pArAMcita=ga7. - bahAra muniveza vinA amuka samaya saMyamamAM ja rakhAya te. | (2) vinaya :- 'bAhya sevArUpa bhakti, AMtara prItirUpa bahumAna, prazaMsA, anidAne pratikAra, ane AzAtanA tyAga,-ema - sAmAnya rIte pAMca rIte vinaya karavAmAM Ave te paNa tapa che. A vinaya jJAna-darzana-cAritrane, mana-vacana-kAyAgane ane leke pacAra (upacAra) vinaya, ema sAta prakAre che. vizeSa vinaya tarIke- 1. jJAnavinayamAM jJAna-jJAnInI 1. bhakti, 2. bahumAna, 3. sarvajJakathita padArthanuM samyaga manana, 4. ga*upadhAna Adi jJAnAcAranA pAlana pUrvaka jJAnagrahaNa, ne pa. abhyAsa-ema pAMca prakAra che. G : 2 darzanavinayamAM samyagdarzana guNe adhikanI zuzraSA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarA ane anAzAtanA Ave. zuzruSAvinaya 10 prakAre satkAra (namaskAra-AvakAra-padhArA), 165gna ..... 2. abhyutthAna (AsanethI UbhA thavuM), 3. sanmAna (hAthamAMnI vastu UMcakI levI vagere), 4. Asana-parigraha (emanAM Asana vagere saMbhALI levAM). 5. AsanadAna, 6. vanA 7. aMjali joDavI, 8. e AvatI vakhate sAme levA javuM,, 9. beThA heAya tyAre upAsanA, ane 10. jatI vakhate vaLAvavA javuM. 2. anAzAtanA vinaya 45 prakAre" 1tI kara, dha, AcArya, 4upAdhyAya, vaya-zruta-paryAya -pasthavira, kuLa (eka AcAryanI saMtati ), gaNu (aneka kulasamUha ), saMgha ( aneka gaNusamUha ), sAMbhAgika (jemanI sAthe geAcarI vagere vyavahAra cAlatA haiAya tevA sAdhu), 10kriyA (paraleAka che, AtmA che, vagere prarUpaNA), ane 11-1pa matijJAnAdi pAMca, ema poMdaranI (1) AzAtanAnA tyAga, (2) bhakti-mahumAna tathA, (3) sadbhuta guNuprazaMsA dvArA yazAvRddhi, kula 15 x 3 = 45. # 3. cAritra vinayamAM 15 prakAra,-pAMce prakAranA cAritranI zraddhA, pAlana ane yathAsthita prarUpaNA. 4-5-6 trividha ceAga vinayamAM AcAryAdminI pratye azubha vANI-vicAra-vatananA tyAga ane zubha vANI AdinuM. prava na. 7. leAkeApacAra vinayamA gurvAdi pratye leAkamAM prasiddha evA 7 vinaya-prakAra, :--1 emanI najIkamAM rahevuM, 2 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2166 jainadhama nA saphaLa paricaya emanI IcchAne anusaravu', 3 emanA upakAranA sArA badalA vALavAnA prayatna, 4 jJAnAdi guNa nimitte ja emanI AhArAthiI bhakti. 5 emanI pIDA-takalIphanI tapAsa rAkhavI ane te nivAravA prayatnazIla rahevu. 6 emanI sevA--bhaktimAM ucita deza kALanA khyAla rAkhavA, ane 7 emane sarva vAte * anukULa rahevu. (3) baicAvacca - - AcAya - upAdhyAya-sthavira-tapasvI-bimAra - zaikSaka (nUtana muni)-sAmi ka-kula-gaNu-saMgha. e dasanI sevAzuzruSA karavI e 10 prakAre vaiyAvacca che. (4) svAdhyAya :-- svAdhyAya eTale jJAna-dhyAnamAM ramaNatA. te pAMca prakAre, 1 vAcanA = sUtra-arthanuM adhyayana adhyApana, 2 pRcchA = na samajAyeluM athavA zaMkA paDelI pRthvI, 3 parAva na=bhaNela sUtra ane arthInI punarAvRtti karavI, 4 anuprekSA=sUtra-artha upara ciMtana karavuM, ane pa dha kathA tAttvika carcA-vicArA, upadeza. (5) dhyAnaH--e A-raudra-dha-zukla, ema cAra prakAra che. enu varNana have pachInA prakaraNamAM che. (6) kAryotsarga :-- - sUtra kAryAMtsaga e utkRSTa Abhyantara tapa che. emAM annattha. khAlI kAyAne sthAnathI, vANIne maunathI ane manane Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 dhyAna cAkkasa karelA dhyAnathI sthira karavAmAM Ave che. AmAM akhaMDa dhyAna uparAMta pratijJA pUrvaka kAyA ane vANIne kriyA rahita -sthira karavAmAM Ave che, e vizeSatA che. ethI atarAyAdri sarva pApa karmAMnA apUrva kSaya thAya che. kAryotsarga e eka prakAranA bulsa (tyAga) che. gtsarga e prakAre--1. dravyathI ane 2. bhAvathI. dravyathI vyutsaga 4 prakAre--1. gaNatyAga=viziSTa jJAna, tapasyAdi arthe AcAryanI anujJAthI eka samudAya mUkI khIjA gacchamAM javuM te. athavA jinakalpa Adi sAdhanArthe gaNune DI javu te. ra. dehatyAga kAryoMtsaga, aMtima pApApagamana anazana, yA sajIva-nivanA yAgya sthaLe tyAga. 3-4. upadhiAhAra-tyAga=sadoSa ke adhika vastra-pAtra tathA AhAranA, vidhi mujaba, nirjIva ekAMta sthaLe tyAga bhAvadyutsaga =kaSAyA, ka ane saMsAranA tyAga. 33 dhyAna dhyAna eTale eka vastu para ekAgra citta ciMtana. te e prakAre-- ! zubha dhyAna, ra, azubha dhyAna. AmAM azubha dhyAna e tapa nathI, kanAzaka nathI ka`nA Azrava che. zubha dhyAna e tapa che, apUrvaka nAza kare che. prasaMgavazAt azubha dhyAnanI pazu vicAraNA karIzuM, jethI enAthI bacI zakAya. kemake dhyAnanuM bahu mahatva che. prasannacaMdra rASa e durdhyAnamAM Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jainadharmane saraLa paricaya 7 mI narakanAM pApa bhegAM karavA sudhI pahoMcelA ! paNa zubha dhyAnathI e rada karI TheTha kevaLajJAna sudhI pahoMcI gayA. azubhadhyAna 2 prakAre -1 ArtadhyAna, 2 raudra dhyAna. A darekanA 4-4 prakAra che, ene cAra pAyA paNa kahe che. ArtadhyAnamAM 1. ISTasaMga kema maLe athavA Take, yAne jAya nahi, enuM ciMtana. 2. aniSTaviyega kema thAya agara aniSTa kema na Ave enuM ciMtana. 3. vedanA-vyAdhinA nAza ane enA upacAranuM ciMtana. 4. nidAna-arthAta pagalika sukhanI cuMTabharI AzaMsA. raudradhyAnamAM-1-2-3,hiMsAnubaMdhI-mRSAnu teyAnu raudradhyAna; arthAta hiMsA, jUTha ane cerI (anIti lUMTa, vagere) karavA saMbaMdhI kara ciMtana karavuM te. 4. saMrakSaNAnubaMdhI-dhana kIti vagerenAM rakSaNa arthe krUra ciMtana karavuM te. zubha dhyAna 2 prakAre -1. dharmadhyAna, 2. zukaladhyAna dharmadhyAnanA : prakAramAM AjJA-apAya-vipAkasaMsthAnA vicaya. 1. AjJAvica=jinAjJA, jinavacana keTalA badhA abhuta, lekara, ane sarvajIva-hitakara, tathA anaMta kalyANadAyI che-tenuM ciMtana. 2. apAyaricaya rAga-dveSapramAda-ajJAna-avirati vagerenA kevA bhayaMkara anartha nIpaje che tenuM ciMtana. 3. vipAkavicaya sukha-duHkha e kevA kevA pitAnA ja zubhA-zubha karmane vipAka che enuM ciMtana. 4. saMsthAnavica=14 rAjalokanuM saMsthAna yAne urdhva- ardha-madhya lekamanI te te paristhiti ekAgratAthI ciMtavavI. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadhyAnanA daza prakAro 169 thaphaladhyAnanAM 4 prakAra-1. pRthaphattva vika savicAra pRthakatva acAnya padArtho para dhyAna javAthI vividhatA. vitarka=14 pUrvagata zrata. vicAra padArtha, zabda ane trividha yegamAM paraspara saMcaraNa, A traNa khAsiyatavALuM te pRthakattvavitarkasavicAra zukladhyAna kahevAya. 2. ekatva-vitarkaavicAra dhyAna, AmAM ekatva acAnya nahi paNa eka ja padArthanuM AlaMbana hoya che. tathA avicAra arthAt pUrvoktavicAra(-saMcaraNa)rahita hoya che. A banne dhyAna pUrvadhara maharSi karI zake. 3. sUmakriyAapratipAtI arthAt mekSe jatAM saMsArane aMte bAdara manavacana-kAyeganA ane sUkSma vacanagamanaganA niSedha karanAra ane jemAM sUkSma kAga apratipAtI eTale ke naSTa nahi, Ubhe che, evI AtmaprakiyA. 4. vyachinna kiyA-anivRtti dhyAna. arthAta jemAM sUkSma kAyaye paNa naSTa thaI gayuM che evI zelezI avasthA. ahIM sarva karmane nAza thaI mekSa maLe che. dharmadhyAnanA daza prakAre AvazyakasUtranA "cauhiM jhANe hiM' padanA bhASyamAM dhyAnanA prasaMgamAM vizeSarUpe dhyAnazatakamAM uparokta ArtA-rauddha vagere cAra prakAranA dhyAna paikI dareka upara 10-12 muddAenA AdhAre suMdara pratipAdana kareluM che. ethI te te dhyAnanA adhikArI, liMga, lakSaNa, phaLa vagere, ane vizeSa karIne zubha dhyAnano viSaya, vistArathI vicAravAmAM Avela jena. sa. 5. 12 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 jainadharmane saraLa paricaya che. ethI te te azubha dhyAnanA prasaMgane kevI rIte zubha dhyAnamAM pheravI nakhAya e jANavA maLe che. zrI sanmatitarkanI TIkA, "zAstravArtA-TIkA ane adhyAtmasAramAM dharmadhyAnane A daza prakAre batAvavAmAM AvyuM che ke jemane ghaTato prakAra laI Arta-radranA upasthita prakAramAMthI zubha dhyAnamAM jaI zakAya. 10 prakAra 1-2 apAye pAyA 3-4 jIvAjIva-pa vipAka-da virAga 7 bhAva-8 saMsthAna-9 AjJA-10 hetuvicaya. te dhyAvavA mATe A rIte ciMtavavAnuM, ne te apAya Adi para mana kendrita karavAnuM. (1) apAyaricaya-aho ! azubha mana-vacana-kAyA . ane indriyenI vizeSa pravRttio arthAt vizeSa koTinA azubha vicAra-vANI-vartAva ane Indriya-viSaya-saMparkathI nIpajatA bhayaMkara anartha huM zA mATe vahoruM? jema keIne meTuM rAjya maLyuM hoya chatAM bhIkha mAgavAnI bAlizatA kare, tema mokSa mArA hAthaveMtamAM chatAM saMsAramAM rakhaDavAnI mUrkhatA zA mATe ka! AvI zubha vicAradhArAthI duSTa rogonA tyAganA pariNAma jAge che... (2) upAya - "aho ! zubha vicAra-vANuM-vartAvane huM kema vistArUM ke - jethI mArA AtmAnI mehapizAcathI rakSA thAya ! A saMkalpadhArAthI zubha pravRttinA svIkAranI pariNati jAge che. (3) jIva vicayamAM jIvanI anAditA, asaMkhya, pradeza sAkAra Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 dharmadhyAnanA daza prakAra anAkAra (jJAna-dana) upayAga, karelAM karmanu bhAgavavApaNuM, vagere svarUpanuM sthira ciMtana karAya che. te jaDa kAyAdi choDIne mAtra svAtmA para mamatva karAvavAmAM upayeAgI che.... (4) ajavavicayamAM dharma-adharma-AkAza--kAla---puddagalAnI " gatisahAya-sthitisahAya-avagAhanA-vanArUparasAdi guNA tathA anaMta paryAyarUpatAnuM ciMtana karavuM. ethI zAka, rAga, vyAkuLatA, niyANuM, dehAtma-abhedabhrama, vagere dUra thAya.... (5) vipAkavicayamAM karmanI mULa-uttara prakRttinA madhura ane kaTu phaLanA vicAra, zubha-azubha karmonA vipAkamAM TheTha arihaMta prabhunI samavasaraNAdi sapattithI mAMDIne narakanI gheAra vedanAo nIpajavAnA vicAra, tathA kanuM vizva upara ekachatrI sAmrAjya hAvAnA vicAra karavA. tethI kakaLanI abhilASA dUra thAya....(6) virAgavicayamAM ahA ! A kevuM kathiranuM zarIra ke je gaMdA rajarudhiramAMthI manyu ! maLamUtrAdi azucie bhayuM ! pAchu dArUnA ghaDAnI jema emAM je nAkheA tene azuci karanArUM ! miSTAnnane viSThA ane pANIne te zuM paNa amRtaneya pesAba banAvanArUM che ! AvuM ca zarIra pAchuM satata nava dvArAmAMthI azuci vahevaDAvanArU' che ! vaLI te vinazvara che. svayaM rakSaNahIna che, ne AtmAne ya rakSaNa rUpa nathI ! mRtyu ke roganA humalA vakhate mAtA-pitA-bhAI ena-patnI-putra-pautrI, koIja bacAvI zakatuM nathI tyAre AmAM keNu manehara rahyuM ? vaLI zabdarUpa-rasa vagere viSaye jovA jaIe teA enA bheAgavaTA jherI kipAkaphaLa khAvA samAna pariNAme kaTu che ! sahuja vinAzI che-! parAdhIna che ! Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 jainadharmane saraLa paricaya saMteSarUpI amRtAsvAdanA virodhI che! satparuSe ene evAM ja oLakhAve che! viSayethI lAgatuM sukha paNa bALakane lALa cATavAmAM lAgatA dUdhanA svAdanA sukhanI jema kalpita che. vivekIne AmAM AsthA hoya nahi. virati ja zreyaskarI che. gharavAsa e te saLagI UThela gharanA madhyabhAga le che. jyAM jAjvalyamAna Indriye puNyarUpI kASThane saLagAvI de che! ane ajJAnaparaMparAne dhumADe phelAve che ! A Agane dharmamegha ja bujhavI zake. mATe dharmamAM ja prayatna karavA yogya che..... vagere rAganAM kAraNemAM kalyANavireAdha hovAnuM ciMtana karavuM. ethI parama AnaMdane anubhava thAya che..... O (7) bhavavicayamAM "ahe ke duHkhada A saMsAra ! ke jyAM svakRta karmanAM phaLa bhegavavA vAraMvAra janmavuM paDe che. anaghaTanI ghaDInI jema, maLamUtrAdi azucibharyA mAtAnA peTanA bakholamAM, keI gamanAgamana karavA paDe che. vaLI svakRta karmanA dAruNa duHkhabharyA bhegavaTAmAM kaI sahAya karatuM nathI. emaja saMsAramAM saMbaMdhe vicitra bane che. mAtA patnI thAya!ne patnI mAtA thAya dhikkAra che AvA saMsAra bhramaNane!... evAM ciMtana saMsArada ane satyavRtti utpanna kare che... 0 (8) saMsthAnavicayamAM caudarAjalakanI vyavasthA ciMtavavAnI; emAM aleka UdhI paDelI bAlaTI yA UMdhI netaranI bAskeTa je, madhyaka khaMjarI je ane udghaleka Ubhe Dhalaka yA zarAva saMpuTa jevuM che. adhelakamAM paramAdhAmI AdinA tIvra vAsabharI sAta narakamRthvIe che, madhyalekamAM masyagalAgala" nyAyanA pradarzanabhUta asaMkhya dvIpasamudro Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadhyAnanA daza prakAre 173 che, ane udghalekamAM zubhapudgalenI vividha ghaTanAo che. enuM tathA sakala vizvamAM rahelA zAzvata-azAzvata anekavidha padArtho vagerenuM ciMtana Ave che. A dhyAnathI cittane viSayAntaromAM jatuM ne caMcaLa tathA vihavaLa thatuM aTakAvI zakAya.. 0 (9) AjJAvicayamAM e ciMtavavAnuM ke aho! A jagatamAM hetu-udAharaNa-tarka vagere hovA chatAM amArA jevA jI pAse buddhine te atizaya nathI. tethI AtmAne lAgata karmabaMdha, poleka, mekSa, dharma, adharma vagere atIndriya hAI svataH jevA jANavA samajavA bahu muzkela paDe che. chatAM e Apta puruSanA vacanathI jANI zakAya che. eto parama Apta puruSa vItarAga sarvajJa zrItIrthaMkarabhagavAnanA vacane ke suMdara prakAza Ape che! emane jUTha balavAne have kaI ja kAraNa nathI. tethI emanAM vacana satya ja che, emanuM kaheluM yathAsthita ja che. aho ! kevI kevI anaMta kalyANu-sAdhaka, vidvajana-mAnya, ane surAsurapUjita emanI AjJA!" A ciMtana-anuciMtanathI sakala sampravRttinA prANabhUta zraddhAne pravAha akhaMDa vaheto rahe che.... (10) hetaricayamAM jyAM AgamanA hetugamya viSaya padArtha para vivAda khaDo thAya tyAM kevA tarkanuM anusaraNa karavA dvArA syAdvAda-nirUpaka Agamane Azraya, ne te paNa kaSa--tApanI kevI parIkSA pUrvaka Azraya kare lAbhadAyI che, e ciMtavavAnuM. keIpaNa zAstranI suvarNanI jema (1) -kameTI parIkSA eTale e jovAnuM ke emAM cogya vidhiniSedha che? te jinAgamamAM dA. ta. kahyuM tapa-svAdhyAya-dhyAna karavuM, Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jainadharmane saraLa paricaya hiMsAdi pApa na karavAM, (ra) chedaparIkSA mATe e jovAnuM ke emAM vidhi niSedhane jarAya bAdhaka nahi paNa sAdhaka AcAra kahelA che? te jinAgamamAM dA. ta. kahyuM samiti- gupti Adi paMcAcAra pALavA; te emAM lezamAtra hiMsAdi nathI, ane tapa-dhyAnAdi-vidhipAlanane anukaLatA che.(3) tApa parIkSA mATe e jovuM ke emAM vidhiniSedha ane jinAgamamAM AcArane anukULa tatvavyavasthA che? te dA. ta. anekAMtavAdanI zailIe AtmAdi dravyonI nityA-niyatA, utpAda-vyayadhrauvya, dravya-paryAyane bhedabheda vagere tatvavyavasthA batAvI. je vidhi-niSedha tathA AcAra saMgata thAya evI che. A ciMtanathI viziSTa zraddhA-samyagdarzananI saMgIna vRddhi thAya che. dhyAnanA keTalAka namUnA jaina dharmamAM dhyAnanuM mahattva e rIte che ke dareka zubha yegamAM dhyAna thayeluM joIe. e mATe dareka kriyApravRtti praNidhAna pUrvaka karavAnI che. praNidhAna eTale vizuddha bhAvanAne baLa sAthe, te te kriyAnA ke bolAtA sUtranA arthamAM samarpita mana. AvuM samarpita mana e dhyAna ja che. mATe sAdhu ke zrAvake pitApitAne ucita sarvago-anuSThAno te pahelA bajAvavAnA che. emAM dhyAna aMtargata ja che. e bajAvyA pachI ekalA dhyAnane avakAza che. A sthAnanA prAthamika abhyAsa mATe pahelAM ekAgratA keLavavA vividha jAtanA abhyAsa joIe. dA. ta. 0 (1) aSTa prAtihArya-yukta arihaMta prabhune mananI sAme lAvI pachI hadaya - kamaLanI Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnanA keTalAka namUnA 175 karNikA para birAjamAna karI "hIM ahaM namaH" e mRtyu jaya japa jaye javAne. emAM e jatA rahevAnuM ke vacamAM leza paNa bIje vicAra AvyA vinA keTalI saMkhyA agara keTalA samaya sudhI jApa akhaMDa cAle che. evA vAraMvAra abhyAsathI akhaMDa jApanuM pramANa vadhe che. (2) hRdaya-kamaLamAM zrI navakAramaMtranA nava padanA sapheda ratnazA sapheda camaktA akSara vAMcI akhaMDa jApa vadhAravAno. A aMtardazanano prAga che. 0 (3) AMkha baMdha rAkhI pahelAM meDhethI uccAraNa (bhASya jA5), ane abhyAsa vadhatAM pachI mAnasika uccAraNa (upAMzu jApa) karIne "RSabhadeva, ajitanAtha, saMbhavanAtha...." ema 24 bhagavAnanAM nAma balavAnA. eka vAra pUrA thAya ke tarapha pharI bIjI vAra, trIjI vAra, ema vacamAM bIje kaI ja vicAra na Ave ane belAtA akSara vAMcavA para barAbara lakSa rahe e rIte AgaLa vadhatAM mApa joyA karavAnuM ke akhaMDa 25, 50, 100, 500, 1000,.... nAma cAle che ne? trIjA prakAranA mAnasa jApa mATe AMtarika uccAraNa paNa nahi, kiMtu aMdaramAM jANe vinA betye akSara zuM lakhyA che te spaSTa dekhIe chIe e rIte jApa karavAno. alabata AmAM utAvaLa kAma nahi lAge, paraMtu ekAgratA evI keLavAze ke dhyAna karavAnI zakti Avaze. ) (4) eka prakAra e che ke ApaNuM aMtaramAM jANe keI ApaNane paricita svaravALA guru mahArAja vagere belI rahyA che, ne ApaNane emanA hoTha hAlatA dekhAya che ane emanA ucAraNa para barAbara aMdaramAM ApaNe kAna dharIne skuTa akSara Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 jainadharmane saraLa paricaya sAMbhaLI rahyA chIe. A aMtaHzravaNano prayoga che. 0 (5) najara sAme jANe anaMta samavasaraNa che. enA para anaMtA arihaMtadeva che, emanA mastaka para anaMtA siddhabhagavAna che, ne AgaLa anaMtA AcArya, upAdhyAya, sAdhuo che. e dhAraNa karIne pachI emane kamasara namaskAra karatA hoIe e rIte namarakAramaMtrano jApa thaI zake. naMbara 2 e padastha jApane ane A rUpastha jApa-padArtha jApane praga che. pachI jApamAMthI dhyAnamAM javA mATe sakalArDa vagere stutio tathA stavananI ekeka gAthA laI enA AdhAra para enA bhAvane jANe najara sAme citrAtmaka hubahu khaDA karI arihaMtanuM dhyAna karavAnuM. 0 (6) caityavaMdana tathA pratikramaNanI kriyA vakhate paNa, te te sUtranI dareka gAthAnA bhAvanuM citra je pahelAM kalpI rAkhyuM hoya, tene manamAM najara sAme lAvavAnuM, ane tenA para hadayanA bhAva gAthA latAM utAravA. dA. ta. "je A aIyA siddhA..." gAthA elatAM jANe DAbI bAjue anaMtA atIta tIrthakara, ema jamaNI bAjue anaMtA bhAvI tIrthakara, ane sAme vicaratA vIsa bhagavAna najara sAme Ave. emane mana-vacanakAyAthI namaskAra karavAno. gAthAne artha na AvaDe tyAM manamAM UbhA kalamamAM uparathI nIce gAthAnI cAra lITI lakhelI dekhAya, te vAMcavAnI. A pAMcamuM dhyAna-tapa thayuM. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 meSa : mArgaNamAM satpada Adi 34. mokSa mAgaNamAM satpada Adi ahIM sudhI jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, baMdha, saMvara ane nirjara, ema ATha tattvanI viyAraNuM thaI. have navamuM "mekSa' tatva joIe. sakala karmane kSaya thaI pragaTa thatuM AtmAnuM sarvathA zuddha svarUpa te mekSa. dharmapuruSArthanuM sAdhya mokSa-puruSArtha che. badho ja dharma e mATe karavAne che. mekSa thaye eTale pachI janma nahi, zarIra nahi, karmo nahi, kaI viTaMbaNu-parAdhInatA-nAlezI nahi. pra-paNa mekSamAM sukha zuM? u0-ekAda rega haTe, zatru maTe, ISTa vastu maLe, kaI IcchA pUrI thAya, te sukha lAge che, tyAre sarva rega sarva zatru TaLe, sarva ISTa maLe, sarva IcchA pUrNa thAya te keTalo badho AnaMda? mekSamAM ethI paNa anaMtaguNa AnaMda che. e asaMganuM sukha che. dunyavI saMganA tuccha sukhamAM TevAyelAne enI gama nathI paDatI paraMtu e sahaja sukha ane sukhamaya mekSa avazya che. e thavo zakya paNa che, kemake je kAraNoe saMsAra che, tenAthI viparIta kAraNe sevatAM saMsArane aMta AvI zake che. jema suvarNa ane mATInAM mULathI saMga chatAM khAra Adi prayogathI suvarNa sarvathA zuddha thaI zake che, tema samyagdarzana, jJAna ane cAritranI ArAdhanAthI anAdi paNa karmasaMgane nAza thaI bhavya AtmA sarvathA zuddha-siddha-buddha-mukta thaI zake che. mukta thayelAne pharI kadI karmane saMga thatuM nathI, eTale have akSaya-avyAbAdha Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 jainadharmane saraLa paricaya anaMta sukha, anaMtajJAna, anaMtadarzana, ane anaMtavIrya e cAra anaMtAnI nitya sthiti hoya che. ema te ATha karmanA nAzathI zAzvata kALa mATe mULa ATha guNa pragaTa thAya che. ane tethI have kadIya emane saMsAra nahi, gatibhramaNa nahi, zarIra-idriyAdi nahi, zAtA-azAtA, harSa-kheda, yazaapayaza vagere dvo nahi. sapada prarUpaNudiH mekSatatva ane bIjA paNa tane vistArathI vicAra kare che te ene laIne satpadAdi navane dara mArga dvAramAM vicAra (vyAkhyAna) thaI zake che. "satpadAdi eTale. sat che? dravya pramANa keTaluM? kSetra keTaluM ?...vagere. mArga zudvAra eTale vastu vicAravA mATenA muddA (points). e kyA che te jotA pahelAM satpadaprarUpaNAdi joIe. 1. sarpada prarUpaNueTale te te pada ( =nAma)vALI vastunI sattAne gati, Indriya vagere mArgadvAre (sthAna)mAM prarUpavI te. prarUpaNa kathana, vicAraNA karAya che. dA. ta. samyagdarzana narakagatimAM che? pRthvIkAyamAM che? kAyAgamAM che ?... 2. dravya pramANa =e vastu pramANamAM keTalI che? 3. kSetra kayI ke keTalI jagAmAM rahI che? 4. sparzanA=vastu sAthe keTalA AkAza pradezane sparza che? paramANunuM kSetra eka AkAzapradeza, sparzanA 7 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 mokSa : mAgaMNAmAM satpada Adi AkAzapradeza. cAra dizAnA 4+upara nIcenI be dizAnA 2. + 1 paramANue khuda rekela 1 pradeza=7. 5. kAkI=enI keTalI sthiti che? keTalo samaya Take? 6. aMtara e vastu pharI banavAmAM vacce keTalA kALanuM AMtaruM paDI viraha paDe ? 7. bhAga-te vastu svajAtIyanI ke paranI apekSAe keTalAme bhAge che? 8. bhAva=audayika vagere pAMca bhAvamAMthI kayA bhAve. e vastu vate che? 9. alabahutva vastunA prakAromAM paraspara nyUnAdhiktA. batAvavI. bhAva 5:-ahIM bhAva eTale ke vastumAM raheto pariNAma e pAMca prakAre che. 1. audacika,karmanA udayathI thatuM. pariNAma. jemake ajJAna, nidrA, gati, zarIra vagere, e audayika bhAve che. 2. pariNAmika, - anAdine tene pariNAma, dA. ta. jIvatva, bhavyatva, vagere. 3. aupazamika bhAva eTale ke mehanIya karmanA upazamathI thato dA. ta. samyakatva ane cAritra bhAva. 4. kSApathamika bhAva ghAtI karmanA kSapazamathI thata bhAva che. dA. ta. jJAnAvaraNa Adi karmanA kSapazamathI pragaTa thatAM jJAna, darzana, kSamA, dAna vagere; e kSApazamika bhAve. che. 5. kSAyika,-karmanA kSayathI thate pariNama. dA. ta.. kevalajJAna, siddhatva vagere. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 jainadharmano saraLa paricaya - mekSa' zabda e zuddha (eka, asamAsta) ane vyutparisiddha pada che, mATe mekSa sat vidyamAna che, paraMtu be padavALA "AkAzapuSpa' padanI jema e asat nathI. vyutpattivALuM eka pada keI sat vastune ja kahenArUM hoya che. tyAre AkAzapuSpa pada AkAza, puSpa, e be padathI baneluM che. aneka padathI banelanuM vAca sat ja hoya yAne evI keI vastu hoya ja e niyama nathI. 62. mArgAdvAra-mArgaNuM=zodhana karavAnA muddA. mekSanI vicAraNuM 14 mArgaNa dvArethI thAya che. e 14nA uttara bheda dUra che. 14 mArganuM-(1) gati 4, (2) Indriya 5, (3) kAya 6, pRthvIkAyAdi, (4) ga 3, (5) veda 3 - strIveda--napu, (6) kaSAya 4, (7) jJAna-ajJAna 8, (8) saMyama 7, (9) darzana 4, (10) lezyA 6, (11) bhavyatva abhavyatva 2, (12) samyaktva 6, (13) saMsI-asaMsI 2, ane (14) AhAraka-anAhAraka 2. (AmAM 7 saMyama=sAmAyikAdi pa+ dezavirati ane avirati. tyAre 6 sabhya =kSAyika, kSApa0, 50, mizramehasAsvAdana, ane mithyAtva; ema kula 62 mArgaNA. have A darekamAM mokSane satpadaprarUpaNa, dravyapramANa vagerethI vicArIe. AmAMthI manuSyagati, paMcendriya, trasakAya, bhavyatva, saMgni, yathAkhyAta cAritra, kSAyika samya, anAhAraka, kevalajJAna-kevaLadarzana -ATalI mArgaNue mokSa thAya. bAkImAM -nahi. ga, veda vagere zelezI vakhate che ja nahi; mATe e Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makSa : mAgaMNamAM satpada Adi 181 mArgadvAramAM mekSa nathI thatuM. A "satuM eTale mekSa hevAnI vicAraNA thaI. e pramANe dara mArgazuomAM darekamAM dravyapramANa, kSetra vagerenI vicAraNA karavAnI arthAta keTalI saMkhyAmAM jIve mokSe jAya, keTalA kSetramAM,....vagere. vicAravAnuM. (1) sapada,-ekSapada satpada che; kemake asata nahi, kalpita nahi, paNa kharekhara sat mokSanuM e vAcaka pada che. (2) dravyapramANa,-dA. ta. siddhI anaMtA che, sarvajIvathI anaMtame bhAge, ane sarva abhavyothI anaMtaguNa che. (3-4) kSetra ane sparzanA-eka ke sarva siddha kAkAzakSetranA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanA tathA sparzanAvALA che. avagAha-kSetra karatAM sparzanA e AjubAjue spaSTa AkAza pradezathI adhika che. (5) kALa,-eka siddhanI apekSAe sAdi anaMta kALa che. "sAdi eTale ke eka jIvanI apekSAe mekSanI zarUAta che; paraMtu "anaMta" eTale pachI e mekSane nAza nathI. siddhapravAhanI apekSAe anAdi-anaMtakALa che. (6) aMtara-siddhapaNAmAMthI svavI, bIje jaIAvI, pharIthI siddha thAya, te vacamAM AMtaruM paDyuM kahevAya. paNa siddhane kadI cavavAnuM nathI mATe aMtara nathI. (7) bhAga -siddho sarva jenA anaMtame bhAge che. (8) bhAva-siddhonuM kevalajJAna-darzana ane siddhabhAva kSAyika bhAve che. (9) alapabahuva-sauthI thaDA napuMsakapaNe thayelA siddha che, (napuMte janmathI. nahi, paNa kRtrima, pAchaLathI thayelA). tethI saMkhyAtaguNa Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 jainadhama ne saraLa paricaya strIpaNe thayelA siddha che; ane enA karatAM saMkhyAtaguNu puruSapaNe thayelA siddha che. vadhumAM vadhu keTalA AtmA satata uMcAM sudhI siddha thAya ? 1 thI 32....8 samaya sudhI 84....4 samaya sudhI 33 thI 48....7 96....3 "" 49 thI 60....5 %0 61 thI 7ra....pa 99 "" 73 thI 85 thI "" "" 97 thI 102....2 103 thI 108....1,, "" "" eTalA samaya pachI AMtaruM paDe, yAne jadhanya eka samaya koIka mAfe na jAya. 27 "" "" 45 lAkha yAjana pramANa manuSya-leAkamAMthI ja (1) manuSya ja meAkSe jAya. leAkanI Toce siddhazilA paNa teTalA mApanI che....(2) bharata-airavatamAM 3jA-4thA ArAmAM ja janmelA meAkSe jAya. ane mahAvidehamAM sattA melle jaI zake.... (3) yathAkhyAta cAritrI kevaLI ja mekSe jAya. (4) koI siddhi pAmyA pachI vadhumAM vadhu cha mAse teA khIjA AtmAnI siddhi thAya ja. (5) jeTalA AtmA siddha thAya teTalA jIva anAdi nigeAdamAMthI bahAra nIkaLe.... have bIjI rIte alpamahtva joI e. koI devathI kSetrAntaramAM saharaNa karAine siddha anelA karatAM janmakSetre siddha, urdhva karatAM adhAlAke, te karatAM tiAMlAke siddha, samudra karatAM dvIpAmAMthI,utsarpiNI avasarpiNI karatAM mahAvidehamAMthI, [utsa. karatAM avasamAM vizeSAdhika], tiya "camAMthI AvIne siddha thayelA karatAM manuSyamAMthI AvIne siddha thayelA, te Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSa : mArgaNamAM satpada Adi 183 karatAM narakamAMthI, te karatAM devamAMthI.., atIrthasiddha karatAM tIrthasiddha, asaMkhyaguNa hoya. siddhanA 15 bhedaH-- caramabhavanI apekSAe siddhanA 15 bheda che. 1. kaI jinasiddha (tIrthakara thaIne siddha). 2. keI (saMkhyAtaguNa) ajinasiddha, 3. keI tIrthasiddha (tIrtha sthapAyA pachI mese gayelA), 4. keI atIrtha siddha (tIrtha sthapAyA pahelA siddha dA. ta. marudevA), athavA tIrtha naSTa thayA pachI siddha, 5. gRhasthaliMga-siddha (gRhasthaze kevalajJAna pAmelA, bharatacakrI vigere), 6. anyaliMga-siddha (tApasAdi valkalacIrI), 7. valiMgasiddha (sAdhu veze), 8-9-10 strI-puruSa-napuMsakaliMge siddhi (napuM. gAMgeya), 11. pratyekabuddha siddha (vairAgyajanaka nimitta pAmI virAgI ane kevaLI thayela, karakaMDuM), 12. svayaMbudra siddha (karma sthiti laghu thavAthI buddha, kapila), 13. buddhabadhita siddha (guruthI upadeza pAmI), 14. ekasiddha (eka samayamAM eka ja siddha, zrI vIravilsa), ane 15. aneka siddha; (eka samayamAM aneka siddha banelA te) 5 mA-6 ThThA aMge dhyAnamAM rAkhavuM ke pUrvabhavamAM cAritranI khUba sAdhanA karI hoya che. navatattvano prabhAva - jIva ajIva vagere nava tane jANavAthI samyakatvasamyagdarzana pragaTa thAya che. eTaluM ja nahi, paNa nava tatvanA vistRta svarUpane na jANato chata "A to ja sAcAM evI Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jainadharmane saraLa paricaya bhAvathI zraddhA karanAre paNa samyaktva pAme che. kAraNake, sarvajJa evA zrIjinezvaradevanAM sarva vacana satya ja hoya che. paNa ezya vacana mithyA nathI hotuM, A buddhi jenA manamAM che, tenAmAM samyaktva kahyuM che. rAga dveSa ke ajJAnane lIdhe ja huM bolAya, paNa te te sarvajJamAM che nahi, mATe emanuM kaI paNa vacana jarAya asatya nahi, paNa badhuM ya sAcuM ja che. eka aMtamuhUrta paNa jene samyakatva sparyuM hoya, te saMsAramAM ardha pudgalaparAvartathI adhika kALa na ja rahe vadhumAM vadhu eTalA kALamAM mekSe jAya ja. anaMtA kALacakra. = eka puduM - parAvarta thAya. anaMtA pud- parAvarta=. atIta kALa. jainadarzanane viSe jyAre jyAre paNa prazna thAya ke atyAra sudhImAM keTalA jIva mekSe gayA tyAre tyAre ene uttara e. che ke eka nigadamAM rahelA anaMtAnaMta jIvana anaMtamAM bhAga jeTalI saMkhyA ja mekSa gayelAnI che. 35. AtmAno vikAsakramaH 14 guNasthAnaka pUrve je mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane vegarUpI Azrava batAvyA, te AtmAnA Abhyantara doSa che. enAthI AtmA nIcI sthitimAM rahe che. e ochA thatA Ave tema tema guNa pragaTa thatA jAya che, AtmA guNasthAnamAM AgaLa AgaLa vadhe che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnA vikAsakrama : 14 guNusthAnaka jainazAsanamAM cauda guNusthAnakanI ceAjanA batAvavAmAM AvI che, tenAM nAma A pramANeH 1 mithyAtva 2 sAsvAdana 3 mizra 4 avirata samyagdaSTa 5 dezivarita 6 pramatta savirati 18 7 apramatta 8 apUrvakaraNa 9 anivRttikhAdara 10 sUkSmasa parAya 11 upazAMtamAha 16 kSINumeAha 13 sayeAgIkevaLI 14 ayAgIkevaLI AmAM mithyAtva aTakAvanArI raje ke uparanA guNasthAnake hAya, 'avirati' mUkanAre 5 me ane upara, 'kaSAya' sathA rokanArA 11me ke upara, 6 pramAda TALanArA 7me yA uparanA guNahANe, ne yAga aTakAvanAra 14me caDI mekSa pAme. " 1. mithyAtva e doSarUpa hAvA chatAM, (1) guNunI dRSTie jIvanI nIcAmAM nIcI kakSA batAvavAnI apekSAe, temaja (2) mithyAtva hAsa pAmyuM hoya tyAre pragaTa thatA prAthamika guNanI apekSAe, ahIM mithyAtva avasthAne pahelu guNasthAna tarIke kahevAmAM AvyuM che. AmAM pahelI apekSAmAM badhA ja ekendriyathI mAMDI asa'nI paMcendriya sudhInA jIvA tathA bhavAbhinI yAne kevaLa pudgalarasika sajJI paMcendriya jIve Ave. bIjI apekSAmAM, vItarAga sarva jJa zrItIrthaMkarabhagavAnanA vacananI zraddhA nahi pAmelA chatAM je meAkSAbhilASI, saMsArathI udvigna, mArgAnusArI jIva hAya, je ahiMsA-satya vagere pAMca yama ane zauca satASa-Izvara jaina. sa. 5. 13 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 jainadharmane saraLa paricaya praNidhAna-tapa-svAdhyAyasvarUpa pAMca niyama pALavAvALA hoya te Ave. - 2, sAsvAdana guNasthAnaka e pahelA guNasthAnaka karatAM eTaluM vikAsavALuM che ke emAM mithyAtvadeSa udayamAM nathI. chatAM A guNasthAnaka pahelethI caDhIne nathI prApta thatuM, kintu cethA guNasthAnakethI paDatAM Ave che. te A rIte ke jIva jyAre samyaktva-avasthAmAM DhIluM paDe che ane mithyAtva udaya pAmyA pahelAM enA anaMtAnubaMdhI kaSAye udayamAM Ave che, tyAre A kaSAye ghAtaka hovAthI e ene samyaktva guNa naSTa kare che. chatAM haju mithyAtva udayamAM nathI AvyuM eTale jIva cothethI paDI bIje sAsvAdana guNaThANe Ave che. ahIM ulTI karI nAkhelA samyaktvanuM kaMIka leza AsvAdana kare che tethI e sAsvAdana kahevAya che. A avasthA ati alpa kALa (vadhumAM vadhu 6 AvalikA) Take che, kemake tyAM anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM jera mithyAtvane jhaTa udayamAM kheMcI lAve che, eTale jIva pahelA guNasthAnake cAlyA jAya che. - 3. mizra guNasthAnaka-pahelA guNasthAnakavALo jIva mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI rekI mizrameha vede che tyAre A guNasthAnaka pAme che. temaja cothAvALo paNa samyatva gumAvIne mizrameha anubhave che tyAre ahIM Ave che, mizra eTale jema nAriyeLI dvIpanA vAsIne nALiyerane ja kherAka heI anna upara ruci aruci kAMI nathI, tema Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnA vikAsakrama H 14 guNusthAnaka 187 jIvane tattva upara ruci, aruci kAMI nahi ne mithyA tattva para paNa ruci nahi, kintu vacalA mizrabhAva. 4. avirati samyagdaSTi--jIva uparAkata mivyAtva- anu tAnu.-mizrameAhane rAke ane samyaktva guNu pAme paraMtu vrata nahi, tyAre A guNusthAnake Ave che. samyaktva 3 rIte pamAya che. (1) mithyAtvakanA tadna upazama karAya, arthAt viziSTa zubha adhyavasAyanA maLe aMtarmuhUta kALanA e kanAM daLiyAMne AgaLa pAchaLa uyavaza karI daI eTalA kALa mithyAtvanA sarvathA utkraya vinAnA karI devAya, tyAre upazama samyaktva pamAya (ra) mithyAtva karmAMnAM daLiyAnu saMzAdhana karI azuddha ane azuddha daLiyAnA udaya rokI zuddha daLiyAnA udaya bhAgavAya tyAre yeApazama sabhyatva pamAya che. (3) samasta zuddha -azuddha-azuddha mithyAtva-karma pudgaleAnA, ana tAnubaMdhI kaSAyAnA nAzapUrvaka, nAza karAya tyAre kSAyika samakita pamAya che traNeyamAM zraddhA tA e ja jinavacana para ja hAya che, jinAkta nava tattva ane meAkSamA tathA arihaMtadeva, nintha muni guru, ne jineAkta dharma para ekamAtra zraddhA hAya che. ahI hiMsAdi pApAnA tyAganI pratijJA arthAt virati nathI karI, mATe e avirati samyagdaSTi kahevAya che. 5. dezavirati guNasthAnaka :--samyaktva pAmyA pachI jevI zraddhA karI ke hiMsA-jUTha vagere pApA tyAjya che,' e pramANe enA AMzika tyAganI pratijJA karAya tyAre Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jainadharmane saraLa paricaya e aMze virati arthAta dezavirati zrAvakanuM guNasthAnaka, prApta thayuM gaNAya. 6. pramatta (sarvavirati) guNasthAnaka -vairAgya bharapUra thaI vIllAsa visAvatAM hiMsAdi pApane sarvathA sUkSma rIte paNa tyAga pratijJApUrvaka karAya tyAre sarvavirati, sAdhupaNuM AvyuM kahevAya. ahIM hajI pramAda naDI jAya che tethI pramatta avasthA che, mATe ene pramatta guNasthAnaka kahe che. 7 apramatta guNa:- chaThTha guNasthAnakanI avasthAmAMthI pramAdane tyAga karAya tyAre ahIM avAya che. paraMtu vismRti. bhrama, vagere pramAda evA nAjuka che ke ene kSaNabhara TALyA hoya chatAM pAchA UbhA thAya che, eTale 7muM guNasthAnaka aMtamuhUrtathI vadhu samaya TakavA detA nathI, ane jIvane dahUM guNasthAnake tANuM jAya che. paraMtu sAdhaka AtmAnI pramAdanI sAme satata laDAI cAlu che eTale pAchA upara sAtame caDhe che. vaLI paDe che. pAche caDhe che. emAM je adhika vizvAsa pherave te 8 me guNaThANe caDI jAya che. 8. apUrvakaraNa guNa : mithyAtva, avirati, pramAda ane kaSAyanI 3 cokaDInA udaya TALavAthI ume guNasthAnake avAyuM. have saMjavalana kaSAyane rasa maMda karAya ane pAMca apUrva karavAmAM Ave tyAre A AThame guNasthAnake avAya che. ahIM khAsa karIne mehanIya karmane upazama karanArI upazama zreNI athavA kSaya karanArI kSapakazreNIe caDhAvanAra adbhuta dhyAnamAM lIna banAya che, tathA utkRSTa zubha adhyavasAyanA. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne vikAsakrama : 14 guNasthAnaka 189 baLe 1. apUrva sthitighAta, 2. apUrvarasaghAta, 3. apUrva guNazreNI (asaMkhyaguNa-asaMkhyaguNa kramathI karmaracanA,) temaja 4. apUrva guNasaMkrama (asaMkhyaguNa vRddhie prAmbaddha karmanuM baMdhAtA karmamAM saMkramaNa) ane pa. apUrva sthitibaMdha -e pAMca apUrva sAdhavAmAM Ave che. 9 anivRtti bAdara guNa:-AThamAne aMte sUkSma paNa hAsyamehanIya Adi karmane sarvathA upazAnta yA kSINa karI de che, zubha bhAvamAM AgaLa vadhe che, tyAre A guNasthAnaka pAme che. ahIM ekasAthe praveza karanAra anekanA AMtarika bhAva AkhA guNasthAnaka-kALamAM ekasarakhI caDhatI kakSAe AgaLa vadhe che, paNa temAM taphAvata-taratamatA (nivRtti) nathI hatI, tethI Ane "anivRtti bAdara guNa" kahe che. "bAdara' e dRSTie ke hajI ahIM sthUla kaSAya udayamAM che. 10 sUma saMparAya guNasthAnaka - e bAdara kaSAyane upazamAvI yA kSINa karI daIne have saMpAya eTale ke kaSAya, te paNa mAtra lebha (rAga) sUkSma keTine udayamAM rahe tyAre A guNasthAnake avAya che. 11 upazAta meha guNa :-ukta sUkSma lobhane paNa taddana upazAMta karI devAya tyAre upazAMta mehanuM A guNasthAnaka pamAya che. ahIM jIva vItarAga bane che. mehanIya karma upazAMta karyA eTale ene tatkAla udaya sarvathA rokyo paraMtu silikamAM te e paDyA che, tethI aMtarmuhUrtamAM ja e pAchA udayamAM AvI jIvane nIcenA muhusthAnakamAM ghasaDe Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 jainadharmane saraLa paricaya che. eTale ahIM sarvathA upazAnta thavAthI je vItarAga dazA ane yathAkhyAta cAritra maLyuM hatuM te lupta thaI jAya che. 12. kSINameha guNasthAnaka :-jemaNe mohanIya karmanI upazamanA karatAM rahevAnuM karyuM te te 11 muM guNa pAme che, paraMtu jemaNe pahelethI ja kSapaNu (kSaya) karavA mAMDI, te 10mAne aMte moha sarvathA kSINa thaI jatAM tarata 12me AvI kSINameha vItarAga bane che. hajI ahIM jJAnAvaraNa-darzAnAvaraNa-aMtarAya nAmanA ghAtakarma udayamAM vate che, tethI e sarvajJa nathI banyA, paNa chadmastha vItarAga che. 13 sagI kevaLI guNa0 -bAramAne aMte samasta ghAtI karmone nAza kare che tyAre ahIM AvI kevaLajJAnadarzana pAme che, sarvajJa bane che. ethI lokAlokanA traNeya kALanA samasta bhAvene pratyakSa jue che. hajI ahIM upadeza, vihAra, AhArapANI vagere pravRtti cAlu che, e vacana-kAyAnA ega che, tethI e sagI kevaLI kahevAya che. 11-12-13me guNasthAnake mAtra yuga nAmane Azrava bAkI che, tethI mAtra zAtAdanIya karma bAMdhe che. pachI mekSe javAnI taiyArI hoya tyAre zukaladhyAnanA trIjA-cethA prakAra vaDe bAdara ane sUma mana-vacana-kAyAnA vegone aTakAve che. 14. agI kevaLI guNasthAnaka - 13mAne aMte sarva ne sarvathA aTakAvI de che tyAre Atmapradeza je pUrve vegathI kaMpanazIla hatA te have sthira zeleza-meru jevA banI jAya che. ene zailezIkaraNa kahe che. ahIM a Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne vikAsakrama : 14 guNasthAnaka 191 rU-3-pAMca hasva svaranA uccAraNu jeTalo ja kALa rahe che. emAM samasta aghAtI karmane nAza karI aMte sarvakarmarahita, arUpI, zuddha, anaMta jJAna-darzana-sukhamaya banI AtmA mekSa pAme che, ane eka ja samayamAM 14 rAjalakanA mathALe siddhazilAnI upara jaI zAzvata kALa mATe sthira thAya che. jaina zAsanamAM ja A mithyAtvAdi saMsAra-kAraNe ane enA barAbara pratipakSI samyakatvAdi mekSikAraNe tathA e mekSakAraNe sevavAmAM AtmAnuM 14 guNa sthAnakanI pAyarIe thatuM UrdhIkaraNa batAvyuM che. - - 36. pramANe ane jana zALAnA vibhAga vastune bodha be rIte thAya che, eka keI apekSA rAkhyA vinA vastune samagra rUpe jovAya che, ane bIje, amuka apekSAe aMze jovAya che. AMkha khelI, ghaDo je, e ghaDAne samagra rUpe baMdha thayuM kahevAya. paNa zahera bahAra gayA ane yAda AvyuM ke "ghaDe zaheramAM rahyo e aMze badha karyo gaNAya, kemake ema te "ghaDe gharamAM rahyo che. pANiyArAmAM rahyo che,....yAvat pitAnA avayavamAM rahyo che." evA paNa ghaDAmAM aMze che, paraMtu amuka apekSA yAne dRSTi rAkhIne bedha karyo ke "zaheramAM rahyo." tethI e aMze bodha thaye kahevAya. te samagra rUpe thatA bedhane saklAdeza arthAt pramANu kahevAya che. aMze thatA bedhane vikalAdeza arthAt "naya Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :192 jainadharmano saraLa paricaya kahevAmAM Ave che. pramANa ane naya e jJAnanA ja be prakAra che. pramANajJAna samagra rUpe thatuM heIemAM amuka apekSAe Ama che evuM nathI. jIbhathI sAkara mIkI jANI ke zAstrathI nigodamAM anaMta jIva jANyA, emAM kAMI vacamAM apekSA na AvI, paraMtu ghaDo rAmalAlane hevAnuM jANyuM emAM apekSA che ke mAlikInI dRSTie, agara banAvaTanI daSTie, cA saMgrAhapaNanI dRSTie, arthAt ghaDo rAmalAla nAmanA mAlikane ke banAvanArane athavA saMgrAhakane che, evuM jJAna. A apekSAe aze thatuM jJAna e naya che. pa. pramANu -pramANajJAna be prakAre che. 1. pratyakSa ane 2. pakSa. pratyakSa eTale "akSa" (AtmA)ne "prati" arthAt sAkSAta (bAhya sAdhana vinA) thAya te, parokSa eTale AtmAne "para" eTale ke Indriya vagere kaI sAdhana dvArA thAya te. pakSajJAnanA be prakAra che. 1. matijJAna ane 2. zrutajJAna. pratyakSajJAnanA traNa prakAra che. 1. avadhijJAna 2. mana:paryAyajJAna ane 3. kvaLajJAna. Ama pramANajJAnanA pAMca prakAra thayA. mati, zrata, avadhiva, mana 5ryAya, ane kevaLajJAna. 1. matijJAna-matijJAna Indriye ane manathI thAya che. cakSuthI rUpI dravya ane rUpa(varNa), saMkhyA, AkRti vagerenuM jJAna thAya. dA. ta. joyuM-'A ghaDe che, lAla che, eka ja che, geLa che, ItyAdi. dhrANendriyathI gaMdhanuM bhAna thAya,-"A sugaMdhi kyAMthI AvI?" rasaneMdriyathI rasanuM-"AmAM miThAza Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe ane jaina zAstronA vibhAga 193 sArI che." sparzaneMdriyathI sparzanuM,-"A suvALuM che." zrotrendriyathI zabdanuM "vAha ke madhura zabda!" ne manathI ciMtana, smaraNa, anumAna, tarka vagere thAya che. dA. ta. "kAle jaIza." "pelo mArgamAM maLelo,' "dhumADo dekhAya che mATe agni saLagato haze." vagere. matijJAnamAM cAra kakSA che.-0 pahelAM "kaMIka evuM bhAna thAya che e "avagraha" pachI 0 "A zuM haze? amuka nahi, amuka saMbhave che e "IhA." bAda 2 amuka ja che e nirNaya e "apAya." ane pachI ja e bhUlI na javAya evI ekasAI e "dhAraNuM." Ama matijJAna cAra prakAre thayuM,-avagraha, IhA, apAya ane dhAraNA. 0 dA. ta. svara kAne AvatAM "kaMIka vAge che, "e avAja tabalAne che ke DhAlakane ? vizeSanAe Dhalakane lAge che." barAbara Dhalakane ja che." ema zrotrendriyathI avagraha-IhA -apAya matijJAna karyA, pachI manamAM e avAja cekasa dhArI rAkhyo te dhAraNu matijJAna thayuM. e avagrahamAM paNa be prakAra che,-e, kaMIka evuM bhAsa vyakta thavA mATe pahelAM padArtha IndriyanA saMparkamAM joDAtA jAya te vyaMjana nAvagraha, ane pachI "kaMIka evo padArthane bhAsa thAya te arthAvagraha kahevAya. uMghatA mANasane keTaleka vakhata enA nAmanA zabda kAne athaDAyA kare che, pachI ene kaMIka avAja bhAse che. tyAM zabda athaDAvAmAM avyakta cetanA jAgrat thaI rahI che, tethI ene paNa (vyaMjanAvagraha) jJAna kahevAmAM Ave Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athaDAvAnuM nahi,kiMtu azva 194 jainadharmane saraLa paricaya che. bhIMta para paNa zabda athaDAya che, chatAM ene AvuM kAMI nathI thatuM. mATe ajIvane athaDAvAnuM juduM, ane sajIva Indriene athaDAvAnuM juduM. e mAtra saMparka nahi, kiMtu avyakta caitanyaskuraNa che, avyakta jJAna che. A vyaMjanAvagraha cakSu ane mana sivAya cAra Indriyane ja hoya che, kemake cakSu ane manane pitAnA viSayane saMparka thavAnI jarUra nathI, mAtra gya dezamAM AvelI vastune aDyA vinA cakSu pakaDI le. che. ema mana paNa viSayane aDyA vinA ciMtavI le che. matijJAnanA rUpake :-(1) manathI bhAvine vicAra thAya te ciMtA. (2) bhUtakALane yAda Ave te smRti. (3) vartamAnane vicAra Ave te mati yA saMjJA. (4) "A eja mANasa che." ema vartamAna sAthe bhUtakALanuM anusaMdhAna thAya te pratyabhijJA (5) "amuka hoya te amuka hovuM ja joIe, e vikalpa te tarka. (6) hetu jeIne kalpanA thAya te anumAna. dA. ta. nadImAM pUra joIne lAge ke "upara varasAda paDyo haze? (7) dekhAtI ke saMbhaLAtI vastu amuka vinA na ghaTe mATe e amukanI kalpanA te arthopatti. dA. ta. koI sazakta mANasa che. te divase khAto nathI ema jANyA pachI thAya ke jarUra te rAtre khAte haze. 2. zratAna-e upadeza sAMbhaLIne ke lakhANa vAMcIne thAya che. amuka zabda sAMbhaLyA che te zrotrathI zabdanuM matijJAna thayuM. e te bhASA na jANatA hoya ene paNa thAya. paraMtu zabda-zravaNa pachI enA parathI bhASAnA jANakArane padArtha bodha Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe! ane jaina zAstrAnA vibhAga thAya, kahevAnI vastu samajAya te zrutajJAna che. e zAstrathI thAya, koInA upadezathI yA salAha ke zikhAmaNathI paNa thAya. jyAM jyAM upadeza Agama vagerene anusarIne jJAna thAya tyAM tyAM te zrutajJAna che. 195. zrutajJAnanA 14 bheda che. akSarazruta, akSarathI medha thAya te. anakSarazruta-khuMkhAra ke mAthuM AMgaLI AdinI ceSTA vagerethI edha thAya te. sajJizruta-mana saMjJAvALAne thAya te; asa nAizruta--ekendriyAdi jIvAne thAya te; sabhyazruta--samakitInA zrutabedha, mithyAzruta mithyAtvInA zAstrabeAdha, 7 sAdizruta-bharatAdi kSetramAM Adi. pAmanAra zruta; anAdizruta mahAvidehamAM anAdithI cAlyuM AvatuM zruta; che sapa vasitazruta nAza pAmanAruM zrutajJAna; apa vasitazruta--avinAzI zrutadhArA; gamizruta-sarakhA gama yAne AlavA(phakarA)vALuM zruta, agamikazruta-ethI UlaTu'; aMgapraviSTazruta-AcArAMgathI dRSTivAda sudhInA 12 aMganuM zruta; anaMgapraviSTazrutaaga bahAranA 'Avazyaka Adi zAstranuM zruta. samyak zrutamAM jinAgamA tathA jaina zAstrA Ave, mULa e sajJa zrI tIthI karadevanI vANImAMthI pragaTelA che. mATe samyak che. 45 Agama :--tIrtha"kara bhagavAna saMsAravAsa tajIcAritra ane khAdya-AbhyaMtara tapanI sAdhanA karIne vItarAga sajJa ane che,pachI e gaNadhara ziSyAne upannaI vA ' Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 jainadharmane saraLa paricaya vigaI vA, dhUI vA" e traNa pada (tripadI) Ape che. tyAM enA zravaNa upara emanI pUrvajanmanI viziSTa sAdhanA, buddhizadya, tIrthakara bhagavAnane yoga, cAritra vagere viziSTa kAraNe AvI maLavAthI, e gaNadharadevene zrutajJAnAvaraNa karmane apUrva upazama yAne amuka rItane nAza thAya che. ethI vizvanAM tattvane prakAza thavAthI e bAra aMga (dvAdazAMgI) AgamanI racanA kare che, ne sarvajJa prabhu ene pramANita kare che. te bAra aMga Aka-AcArAMga, sUtrakRtAMga, sthAnAMga, samavAyAMga, bhagavatI (vyAkhyA prajJapti), jJAtAdharmakathA, upAsakadazAMga, aMtakRtadazAMga, anuttarapapAtikadazAMga, praznavyAkaraNa, vipAsUtra ane daSTivAda. A 12 mA aMga "dRSTivAdamAM 14 pUrva nAmanA mAhazAstrono samAveza che. vIraprabhunA nirvANa pachI hajAreka varSe e daSTivAda Agama viccheda pAmI gayuM che. eTale bAkI rahyA 11 aMga. e 11 + "papAtika vagere 12 upAMga + bRhakalpa vagere 6 chedasUtra + Avazyaka, dazavaikAlika, uttarAdhyayana, ghaniryukti e ja mULasUtra + naMdIsUtra ane anugadvAra e 2 + 10 prakIrNaka zAstra (gacchAcAra panna vagere) = ema kula 45 Agama Aje upalabdha che. paMcAMgI Agama - dasa AgamasUtra para zrata kevalI caudapUrvadhara AcArya zrIbhadrabAhusvAmIe kabaddha TUMkI vivecana lakhI che, te "niyukti, enA para pUrvadhara maharSie lekabaddha vadhu vivecana karyuM che te "bhASya, ane traNeyanA upara AcArya Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAMNo ane jaina zAstronA vibhAga 19 bhagavaMtoe prAkRta-saMskRta vivecana karyA che te "cUNi ? ane "TIkA" kahevAya che. ema sUtra-niryukti-bhAga-cUrNi TIkA e paMcAMgI Agama kahevAya che. anya jaina zAstro : A sivAya tattvArtha mahAzAstra, jIvavicAra, navatatva, daMDaka, saMgrahaNa, kSetrasamAsa, cha karmagraMtha, paMcasaMgraha, karma prakRti devavaMdanAdi bhASya, lekaprakAza, pravacanasAroddhAra vagere anekAneka prakaraNa zAstro bahuzruta AcAryoe racyA che. upadeza-zAstromAM upadezamALA, upadeza pada, puSpamALA.. bhavabhAvanA, upadezataraMgiNI, adhyAtmakalpadrupa, zAMtasudhArasa, 32 aSTaka, upamitibhavaprapaMcA kathA vagere zAstra che. AcAragranthamAM zrAvakadharmaprajJapti, zrAddhavidhi, dharmaratnaprakaraNa zrAddhapratikramaNavRtti, AcArapradIpa, dharmabiMdu, paMcAzaka, 20 vIzI, SaDazaka, dharmasaMgraha, saMghAcArabhASya, vagere che. 0 gagranthamAM dhyAnazataka, yegazataka, gabiMdu, gadaSTisamuccaya, gazAstra, adhyAtmasAra, 32 batrIzI, yegasAra, vagere che. | darzanazAstromAM sanmatitaka, anekAMtavAda, lalitavistarA, dharma saMgrahaNI, zAstravArtAsamuccaya, darzanasamuccaya syAdvAda-ratnAkara. utpAdAdisiddhi, napadeza, anekAMtavyavasthA, pramANumimAMsA, nyAyAvatAra, dravya-guNa-paryAyane rAsa...vagere. caritragranthamAM - vasudevahIMDI, triSaSThizalAkApuruSa Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 caritra, kuvalayALA, samarAccikahA, tara'gavatI, vagere aneka caritrA che. jainadhama nA saraLa paricaya bhavisayattacariya, - zabdazAstramAM :- siddhahemavyAkaraNa, buddhisAgara vyA., abhidhAna-ciMtAmaNi, anekAtha nAmamAlA, kAvyAnuzAsana; liMgAnuzAsana, chaMda para vRttaratnAkara, nyAyasaMgraha, dezInAmamALA vagere che. kAvyazAstromAM : tilakamaMjarI, DhayAzrayakAvya, zAlibhadracaritra, hIrasaubhAgya, jainameghadUta, gautamIyakAvya, vijayaprazasti, kumArapALa carita., zAMtinAtha mahAkAvya. caiAtiSazAstrAdiH- Arabhasiddhi, nAracaMdna, lagna 6 zuddhi A sivAya vAstusAra vagere zilpazAstra, tathA bIjA zAstro gujarAtI rAsA ItyAdi anekAneka viSayeAnAM aneka zAstrI che. 3. avadhijJAna avidha eTale maryAdA, arthAt rUpI dravya pUratu, ane indriya vagerenI sahAya vinA AtmAne sIdhu ja pratyakSa thAya te avadhijJAna che, deva ane nArakane A janmasiddha hAya che, ane manuSya tiya cane tapa vagere guNathI pragaTe che. eTale eka bhavapratyayika, bIjI guNapratyayika. e keTalAya dUra deza- kALanA rUpI padArtha pratyakSa joI zake che. che avadhijJAna pratipAtI apratipAtI vagere cha prakAre che. avadhijJAna kAi nAza pAme che, agara koI TakI rahe che, te pratipAtI ane apratipAtI; vaLI koI utpattikSetranI -: Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe ane jaina zAstronA vibhAga 199 bahAra jIvanI sAthe jaI zake che, to koI nathI jaI zakatuM te anugAmI. anugAmI vaLI kaI vadhatuM cAle che, te kaI ghaTatuM te vardhamAna ane hIyamAna ema cha prakAra che. 4, mana:paryAya jJAna - aDhIdvIpamAM rahelA saMjJIpaMcendriya jIvoe ciMtvana mATe mane vargaNAmAMthI je mana banAvela hoya, te mananuM pratyakSa karavAnuM khAsa kArya mana:paryAyajJAna kare che. e apramAdI munimaharSine thAya che. enA prakAra che,-1. jumati, ne 2. vipulamati. pahelAthI sAmAnya rUpe jue che, dA. ta. A mANasa ghaDo ciMtavI rahyo che?" tyAre bIjAthI vizeSa jANe che, jemake A pATalIputranagara ane amuka kALe tathA amuke banAvele ghaDe vicArI rahyo che.' 5. kevaLajJAna - - traNeya kALanA sarvadravyanA sarvaparyAyane pratyakSa joI zake te kevaLajJAna. tyAM have vizvanI kaI kALanI keIja vastunuM ajJAna nathI, mAtra jJAna ja che. AtmA samyaktva sahita sarvavirati cAritra vagere guNasthAnake caDhate AgaLa jaI zukaladhyAnathI sarva mehanIya karmane nAza karavA pUrvaka sarva jJAnAvaraNu-darzanAvaraNa-aMtarAya karmane nAza kare tyAre kevaLajJAna pragaTa thAya che. jJAna navuM kaI bahArathI nathI AvatuM, AtmAnA svarUpamAM beThuM ja che. mAtra upara AvaraNa lAgyAM che, e jema jema tUTe tema tema jJAna pragaTatuM Ave Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jainadharmane saraLa paricaya che. sarva AvaraNa naSTa thaye, samasta lokAlokane pratyakSa karatuM kevaLajJAna pragaTe che. | sarvajJatA zAthI? AtmA jaDathI judo paDe che te jJAna svabhAvane laIne. enA paranAM AvaraNa khase tema tema e jJAna pragaTa thAya. have darpaNanI jema jJAnane svabhAva seyane pakaDavAne che, seya pramANe pariNamavAne che. je kaI ja AvaraNa have bAkI nathI te sahaja che ke e sarva zeyane viSaya kare. jJAna ATaluM ja jANe, vadhu nahi" ema jJAnanI limiTa bAMdhavAmAM kaI yukti nathI. mana keTaluM ciMtavI zake enI limiTa kyAM baMdhAya che? mATe kevaLajJAnamAM sarva pratyakSa che. AvuM sarva pratyakSa jJAna jene thAya e ja jagatane satya tatva ane sAce mekSamArga batAvI zake; e ja parama Apta puruSa kahevAya; ane emanuM vacana ja arthAt "Agama" pramANabhUta hoI zake. pachI emanAM vacanane barAbara anusaranArA paNa Apta kahI zakAya. dA. ta. gaNadhara maharSi. emanAM Agama pramANa che. pAce jJAna e pramANa che. emAM avadhijJAnAdi traNane pratyakSapramANamAM ane matijJAna-zrutajJAnane pakSa pramANamAM gaNyAM, te pAramArthika daSTie. vyavahAramAM IndriyathI sAkSAt thatuM jJAna pratyakSa kahevAya che, te sAMvyavahArika pratyakSa che. mati ane zrutajJAnamAM pratyakSa, anumAna, upamAna, Agama, athapatti vagere pramANeno samAveza thaI jAya che. vAdInI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dirano ni, ? vAda cAle tyAM vAya pramANe ane jaina dharmanA vibhAgo 201 sabhAmAM mukhyatve pratyakSa ane anumAna ema be pramANane Azraya karAya che. anumAna pramANamAM eka pratyakSa dekhAtI yA saMbhaLAyelI vastu yAne hetu uparathI bIjI enI sAthe avazya saMbaddha vastu hovAno nirNaya karavAmAM Ave che. dA. ta. dUrathI dhajA ke zikhara joI maMdirane nirNaya thAya e anumAna. (1) vAda cAle tyAM pahelI sthApanA karAya te pratijJAvAkya jemake parvata para agni che. (2) ene siddha karavA mATe hetu ApavAmAM Ave che, dA. ta. kemake tyAM dhumADe dekhAya che, e hetuvAkya. (3) pachI vyApti ane udAharaNa batAvavAmAM Ave che, dA. ta. jyAM jyAM dhumADo hoya tyAM tyAM agni avazya hoya; jemake rasoDAmAM agni vinA dhumADo na hoI zake, na ghaTI zake. ahIM vinA na hoI zake e avinAbhAvI, anyathAnupapanna. AmAM vinA = anyathA. na ghaTI zake = anupapanna. dhumADe agninI dRSTie avinAbhAvI che, anyathAnupapanna che. A avinAbhAva ke anyathAnupapannatvane vyApti kahe che. avinAbhAvIne vyApya ane bIjA saMbaMdhIne vyApaka kahe che. dhumADe vyApya che, ane agni vyApaka che. vyApya-vyApakanI vacce rahela vyAminI khabara hoya te (1) vyApya parathI vyApakanuM anumAna thaI zake; e anvayi vyAptithI thayuM kahevAya ane (2) vyApakanA abhAva parathI vyAkhyanA abhAvanuM jJAna thaI zake; e vyatirekI vyAptithI thayuM gaNAya. (4) vyAptine udAharaNa jANyA jena. sa. 5. 14 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 jainadharmane saraLa paricaya pachI upasaMhAra karAya tene upanaya kahevAya. dA. ta. parvatamAM agni-vyApya dhumADe che. (5) pachI nirNaya thAya ke parvatamAM agni che, ene nigamana kahe che. A pratijJA, hetu, vagere pAMca avayava "parArtha anumAna"mAM yAne bIjAne anumAna karAvavAmAM jarUrI che. svArthanumAna te hetu ane nigamana be thI ya thAya. - AtmA, paraleka, karma, vagere atIndriya padArthone nirNaya anumAna pramANuthI thaI zake che. bIjA darzane pramA(yathArthajJAna)nAM karaNane pramANa kahe che. paraMtu prAmANyanI vAta Ave tyAre ene pramAne dharma mAne che ! paNa e kema bane? prAmANyuM te pramANane dharma hoya. mATe pramANa e jJAnakaraNa nahi, paNa khuda jJAna che. tethI jaina darzana kahe che, "sva-para-vyavasAyi jJAnaM pramANuM." 37. naya ane nikSepa vastumAM anaMta dharma rahelA che, eTale vastu anaMta dharmAtmaka che, kemake vastumAM anekAneka guNa ane khAsiyata vagere paryAye tanmayabhAve che. uparAMta e vastu jagatanA anaMta padArtho sAthe kAraNutA-kAryatA, sahabhAvitA, vidhitA, samAnatAasamAnatA vagerenI dRSTie saMbaddha hoI te te apekSAe tevA tevA aneka dharma A vastumAM che. dA. ta. dIvAne prakAza; emAM teja (jhagamagATa), pILAza vagere guNa che. dIve telane, maNilAlane, gharamAM rahele, vagere khAsiyata e paryAya Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naya ane nikSepa - 203, che tema aMdhakAranI vidhitA, tela-vATanI kAryatA, varatudarza-- nanI kAraNutA vagere aparaMpAra dharma enAmAM che. A anvayI dharmo che; vastumAM astitva saMbaMdhathI joDAyelA e anvayI dharma. ene svaparyAya kahe che. ema dIvAmAM pANInI kAryatA nathI, zyAma rUpa nathI, zIta ke kaThina sparza nathI....vagere vyatirekI dharma che. nAstitva saMbaMdhathI joDAyelA, te vyatirekI dharma. ene para-paryAya kahe che. A dharmomAMthI tevI apekSAe keI dharmane-aMzane AgaLa karIne vastunuM jJAna karAya te nayajJAna che. dA. ta. manu amadAvAdamAM rahe che. jo ke e bhAratamAM ya rahe che, gujarAtamAM ca rahe che, ane amadAvAdamAM paNa amuka paLamAM rahe che. chatAM ahIM bIjA zaheranI apekSAe khAsa amadAvAdane ullekha karI jJAna karyuM. ema manunA bIjA dharmo-uMmara, uMcAI Arogya, bhaNatara, vagerene paNa ahIM lakSamAM na lIdhA, nahitara ema kahevAya ke "kumAra. manu yA "14 varSane ke 13 varSa da. mahinAne mane...ItyAdi. . vastumAM amuka apekSAe nizcita thatA aMzathI vastune te bedha yA zAbdika vyavahAra te naya kahevAya. 7 nayaH--naya jyAre vastunuM aMze jJAna kare che, tyAre e samajAya evuM che ke te te aMzanuM jJAna keI dRSTibiMdunA hisAbe karaze, mATe nayane dRSTi paNa kahevAmAM Ave che. AnA bheda te jeTalA vacanaprakAra teTalA banI zake, paraMtu bahu pracalita saMgrAhaka bheda sAta che,naimanaya, saMgrahanaya, Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 jainadharmane saraLa paricaya vyavahAranaya, rAjusUtranaya, zabda(sAMprata)naya, samabhirUDhanaya ane evaMbhUtanaya. 1. naigamanaya -pramANu e vastune samagratAe jue che, tethI keI apekSA tarapha enI daSTi nathI. tyAre naya vastune enA aneka aMzemAMthI eka aMza rUpe jue che, tethI ene apekSA tarapha daSTi hoya che. bhinna bhinna apekSAe bhinna bhinna nayajJAna thAya che. sthUla apekSAthI prAraMbhanA naMgamAdinuM ane sUkSama sUkSama apekSAe pachInA nanuM jJAna hoya che. vastumAtramAM sAmAnya aMza ane vizeSa aMza hoya ? che. dA. ta. vastra bIjA vastranI jema vastra sAmAnya che. paNa eka DagalA tarIke e vastra vizeSa che. emAMya pAchuM e bIjA DagalAnI hArohAra Dagale-sAmAnya che, ane sapheda heI, bIjA raMgIna DagalA karatAM Dagale vizeSa che. athavA rezamI DagalA tarIke Dagale vizeSa che, emAMya vaLI bIjA rezamI DagalAnA hisAbe e sAmAnya che, paNa khAsa silAIvALA tarIke vizeSa che. Ama vastumAM kaI sAmAnya vizeSa che ne te te apekSAe vastu aneka sAmAnyavizeSarUpe jaNAya che. A kArya naigamanaya kare che. naigama=saika gama=aneka bedha, aneka sAmAnya-aneka vizeSa rUpe jJAna. alabat eka vakhate amuka sAmAnya yA amuka vizeSarUpe ja nagamanaya-jJAna thavAnuM. 2. saMgrahanaya- vastune mAtra sAmAnyarUpe jANe che. dA. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naya ane nikSepa 205 ta. meha zuM kare che ? badhuM ye aMte nAzavaMta che. ahIM samagrane eka sat ke nAzavaMta sAmAnya tarIke jANyuM, te saMgrahanaya jJAna. dA. ta. "jIva kahe ke ajIva, badhuMya sat che." "tijorI zuM, ke baMgalA zuM, badhuMya nAzavaMta che. ema avAMtara sAmAnyamAM dA. ta. "vaDa kahe ke pIpaLA kaho, badhuMya vana che." Ama A naya vizeSane agaNya gaNe che. 3. vyavahAranaya - lekavyavahAra mujaba vastune mAtra vizeSa rUpe jANe che. e kahe che ke ekalA sAmAnya tarIke kaI vastu ja nathI, je vyavahAramAM che, je upagamAM Ave che, te vizeSa ja che. vaDa pIpaLe bAvaLa vageremAMnuM kazuM na heya evI vRkSa jevI kaI cIja che? nA, je che te kAM vaDa che, kAM pIpaLo che. mATe vizeSa e ja vastu che. 4. jIvanaya - ethI UMDe jaIne aju eTale saraLa sUtrathI vastune jANe che, arthAt vartamAna ane pitAnI ja vastu hoya tene ja vastu tarIke jANe che. dA. ta. vAI kheMcAI gayeluM nahi, kiMtu hAlamAM mojuda hoya teTalA dhana para kahevAya che ke "mArI pAse ATaluM dhana che." ema koInuM sAcavata hoya tenA para nahi, kiMtu pitAnI mAlikInuM hoya tenA para kahevAya che ke "huM hajArapati chuM," ke "lAkhapati chuM." vagere. A jusUtra nayanuM jJAna che. 5. zabda (sAMprata)naya - ethI UMDe jaIne vastune samAna liMga-vacanavALI hoya tyAM sudhI ja ene e rUpe " jANe che. liMga-vacana judA paDatAM vastune judI kahe che. dA. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 jaitaSanA saraLa paricaya ta. ghaDA, kaLaza, kuMbha e samAna vastu che. ghaDI, leATI, gAgara e pelAthI judI vastu che. prasaMge A vivakSAthI medha ke vyavahAra tha:ya che te zabdanayanA gharanA che, dA. ta. A patnI nathI, dAra che, kemake puruSa jevI che. ema, ghaDI e nAnA ghaDA ja che. chatAM kahevAya che ke A ghaDA zuM lAvyA ? mAre to ghaDI joI e che.' 6. samalirUDhanaya -ethI ya UMDe jai vastumAM zabdA ghaTe tA ja tene e vastu tarIke mAne., dA. ta. vakilanA dikarA vikala'nI aTakavALA chatAM kahevAya che ke 'A kAMI vikala nathI.' ema, gAvALiyAnuM nAma Indra pADyuM che paraMtu te kAMI kharekhara indra nathI. kharekhara Indra teA devanA svAmI che, kemake indra zabdano artha IndranavALA eTale ke ezvarya vALA, te emAM ja ghaTe che. indri prabhune meru zikhara para laI jAya che,' A IndranuM jJAna ke vyavahAra samabhirUDha nayanA che, 7. eva`skRta naya -ethI paNa UDe jaIne jaNAve che ke zabdArtha paNa vartamAnamAM ghaTatA hAya tA ja te vastu tarIke tene sa`beAdhI zakAya, nahi ke pUrva ghaTatA hatA teTalA mAtrathI, dA. ta. indra cakravatI karatAM ya adhika vaibhavI samrATa che.' AmAM IndranuM jJAna evabhUta nayanu thaI rahyuM che; kemake devasabhAmAM siMhAsana para IndrapaNAnA aizva sAthe birAjamAna devarAjAne ja IMdra tarIke samajI rahyo che. ema rasoI vakhate ghInA Dabbe lAvA ' eTale ke * ghI bharelA DakhkhA lAvA, ema kahevAya che te eva'bhUta nayathI. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naya ane nikSepa 207 (pUrve ghI bharatA hatA paNa atyAre khAlI che, te ghaDAne bodha je ema karAya ke pele ghIne ghaDo mAne che, te te samabhirUDha nayanuM jJAna thayuM) Ama vastu enI e chatAM ene judI judI apekSAe amuka amuka cakkasa prakAre baMdha thAya che ane e rIte vyavahAra karavAmAM Ave che, te bhinna bhinna nayanA gharanA che. ema padArtha upara dravya upara, paryAya upara, bAhya vyavahAra upara ke AMtarika bhAva upara daSTi rAkhI bhinna bhinna nanuM pravartana thAya che. tethI ukta sAta nene saMkSepa zabdana-arthanaya, ke dravyArthikanayaparyAyArthika naya, yA nizcanayaya--vyavahAranaya ItyAdirUpa thaI zake che. nikSepa eka ja nAma judA judA padArthamAM vaparAya che, dA. ta. kaI chokarAnuM nAma rAjAbhAI pADyuM che, te te rAjA tarIke saMdhAya che. ema keI rAjAnA citrane paNa rAjA kahevAya che. vaLI kayAreka rAjaputrane rAjA kahevAya che, "A bApathI savA rAjA che, ane kharekhara rAjA paNa rAjA kahevAya che. Ama "rAjAnuM sthApana kevaLa nAmamAM ke, AkRtimAM, ke kAraNI-bhUta dravyamAM paNa thAya che, ane rAjApaNanA bhAvamAM te thAya ja che. jaina zAstramAM ene nikSepa kahe che, nyAsa kahe che. nikSepa e vastunA eka jAtanA vibhAga che. dareka vastunA ochAmAM ochA 8 nikSepa thAya, 4 vibhAga paDe; jemake nAmanikSepa, sthApanAnikSepa, dravyanikSepa, Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 jainadhama nA saraLa paricaya ane bhAvanikSepa. (1) nAmanikSepa eTale khAlI nAmathI vastu, cA nAma; dA. ta. IMdra nAmanA chekarA, yA Indra evuM nAma-ema jainapaNAnA koI paNa guNu vinAnA nAmamAtrathI jaina, yA 'jaina' evuM nAma. (2) sthApanAnikSepa eTale mULa vyaktinI mUrti, citra, phoTo vagere, yA AkRti. e mUrti AdimAM mULa vastunI sthApanA arthAt dhAraNA karavAmAM Ave che. dA. ta. mUrtine uddezIne A mahAvIrasvAmI che' ema kahevAya che. nakazAmAM A bhArata deza che, A amerikA che,' vagere kahevAya che; (3) dravyanikSepa--eTale mULa vastunI pUrva bhUmikA, kAraNa avasthA, ke uttara avasthAnI vastu, yA cittApayeAga vinAnI kriyA, dA. ta. bhaviSyamAM rAjA thanAra rAjaputrane avasare rAjA kahevAya che. tIrthaMkaranA thanAra AtmAne tIthaMkara thavA pUrve paNa meru para tIthaMkaranA abhiSeka thAya che,' ItyAdi kahevAya che; athavA samavasaraNa para besI tIrthaM nathI pravartAvI rahyA kiMtu vihAra karI rahyA che tyAre paNa emane tIrthaMkara tarIke sa kheAdhavAmAM Ave che. ema rakhaDatA citte karAtu' pratikramaNa e dravya-pratikramaNa dravya Avazyaka che. (4) bhAvanikSepa--te te nAmane bhAva vastunI je avasthAmAM kharAkhara lAgu thAya, te avasthAmAM bhAva-nikSepe vastu kahevAya. dA. ta. samavasaraNu para dezanA detA haiAya tyAre tIrthaMkara bhAva-nikSepe gaNAya. sAdhutAnA guNAvALA sAdhu, devasabhAmAM siMhAsana para aizvaya samRddhie zeAbhatA Indra.... vagere bhAva-nikSepe che. ahIM dravya-nikSepa, jema kAraNabhUta vastumAM ceAjAya che Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda (syAvAda)saptabhaMgI-anuga 209 tema mula kAraNabhUta nahi kintu aMze dekhAvamAM samAna ane te nAmathI saMbedhAtI, guNarahita bhaLatI vastumAM paNa cA jAya che. dAta. abhavya AcArya e paNa dravya-AcArya che. savAre karAtA dAtaNapANuM snAna e paNa dravya-Avazyaka che. cAre nikSepA eka ja vyaktimAM paNa ghaTI zake che. tyAM zabdAtmaka nAma e nAma-nikSepa, AkRti e sthApanAnikSepa, kAraNabhUta avasthA e dravya-nikSepa, ane te nAmanI bhAva-avasthA e bhAva-nikSepa. dareka vastunA nikSepa 4 vibhAga to paDe, paNa keTalIka vastunA vadhAre paNa paDe che. dA. ta. "lekaranA kSetraleka, kALaleka, bhavaleka, vagere paNa nikSepa hoya che. kahevAya ke "jIva ane jaDa lokamAM rahe che, alakamAM nahi tyAM leka kSetraleka. jIva lemAM rakhaDe che, tyAM leka eTale bhave. 38. anekAMtavAda (syAvAda)-saptabhaMgo-anuyoga jenadarzana anekAMtavAdI darzana che. paNa bIjA darzanI jema ekAMtavAdI nahi. ekAMta eTale vastumAM je dharmanI vAta prastuta hoya, ekale e ja dharma hevAno nirNaya yA siddhAMta, ane sat evA paNa enA pratipakSI dharmane InkAra, niSedha. anekAMta eTale e dharma hovAno ane bIjI apekSAe ghaTato ene pratipakSI dharma paNa kahevAno nirNaya yA siddhAnta. dA. ta. ekAMta mate AtmA nitya che eTale ke nitya ja che, anitya nahi ja. anekAMta mate nitya paNa che, anitya paNa che, arthAt nityAnitya che. A anekAMtavAdI - -- -- Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadhama nA saraLa parica paristhiti e kAMI sa`zaya-avasthA ke aceAkkasa avasthA nathI, paNa cAkkasa asaMdigdha avasthA ja che, kemake ane. paikI nitya che te nizcitapaNe ane cAkkasa rUpe nitya che ja; ema anitya paNa nizcita ane cAkkasa anitya che ja. pra.--enI e vastu nitya paNa kharI ane anitya paNa kharI e viruddha nathI? viruddha dharmAM eka sAthe kema. rahI zake ? 210 u--vastunAM be rUpa che,- 1. mULarUpa ane 2. avasthArUpa. vastu mULarUpe kAyama rahe che, yAne nitya che, sthira che, chatAM avasthArUpe kAyama nathI, sthira nathI, anitya che. dA. ta. sAnu seAnArUpe kAyama rahe che, chatAM lagaDIrUpe ke kaDArUpe kAyama nathI hAtu,-e spaSTa dekhAya che. e avasthArUpe parivartana pAmyA kare che, arthAt anitya che. alaat nityatva ane anityatva viruddha che, paNa te eka ja apekSAe viruddha hoI sAthe na rahI zake; kiMtu judI judI apekSAe eka ja ThekANe sAthe rahI zake che; mATe viruddha nathI. dA. ta. pitApaNuM ane putrapaNuM Ama viruddha che. pitA te putra nahi arthAt te pitRtva-putratva eka ja vyaktinI apekSAe sAthe na heAI zake. paraMtu bhinna bhinna vyaktinI apekSAe teA e sAthe rahI zake che. dA. ta. rAma ekalA dazarathanI apekSAe putra ane pitA ane naheAtA, paraMtu dazarathanI apekSAe teA putra hatA ja ne ? ane lavaNu-aMkuzanI apekSAe pitA hatA ja ne ? eTale rAmamAM putrava-pitRtva ane sAthe hatuM. ema suNa mULa suvaNudravyanI apekSAe nitya Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 anekAMtavAda (syAdavAda)-saptabhaMgI-anuga =kAyama che, kaDApaNuM-kaMThIpaNuM vagerenI apekSAe kAyama nahi, paNa anitya che. vastumAM amuka amuka apekSAe ja tevA tevA dharma rahe. che. tethI te te dharmanuM darzana ke pratipAdana te te apekSAe ja sAcuM thaI zake, paNa tethI bIjI ja bhaLatI apekSAe nahi. bIjI apekSAe te bIje ja dharma kahevuM paDe. dA. ta.. AtmA e jIva tarIke ja nitya che, paNa manuSya tarIke nitya kAyama nahi. manuSya tarIke te ene asthira, anitya. ja kahe paDe. Ama judI judI apekSAthI judA judA dharma eka ja vastumAM rahI zake che, temAM paraspara viruddha dharma paNa hoya. dA. ta. pANIthI arthe bharela glAsa bharele paNa. che, ne khAlI paNa che. trIjI AMgaLI nAnI ya che, tema. maTI ya che. eTale ekAMte eka ja dharma hovAne Agraha. rakhAya te te beThuM che, | tAtparya, vastu nitya che, eka che, vagere, te nirapekSapaNe ke sarva apekSAe nahi, paNa kathaMcit eTale ke amuka apekSAe. A anekAMtavAda siddhAMtane kathaMciduvAda, syAvAda. paNa kahe che. svAdu eTale kathaMcidra arthAt amuka apekSAe te te dharma yA paristhitinuM pratipAdana e svAduvAda. ekAMta. dRSTithI nahi, paNa anekAMta daSTithI ja joyuM ke belavuM. prAmANika bane che, mATe anekAMtavAdano ja siddhAMta prAmANika che. jaina darzana anekAMtavAdI che, syAvAdI che, sApekSatAne siddhAMta dharAve che. AjanA vaijJAnika pre. AInsTAInane Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 jainadhama nA saraLa paricaya paNa bahu tapAsane aMte Principle of Relativity sApekSatAnA siddhAMta aMkita karavA paDI che, utpAda-caya-konya vastumAtrane sApekSa rIte joI e teA ja yathA darzana thAya; kemake vastu anekanI sAthe saMbaMdha dharAve che, tema ja emAM mULa svarUpa ane navanavI avasthA eTale ke dravyapaNu ane paryAya, ema e sthiti hAya che. dravyarUpe e dhruva (kAyama) rahe che, ane paryAyarUpe utpanna thAya che tathA nAza pAme che. vastranA pahelAM tAkA hatA, have kATa-khamIza vagere kapaDAM sIvaDAvyAM, tyAM vasra vadravyarUpe te kAyama rahyu, paraMtu tAkA-paryAyarUpe nAza pAmyuM ane kATa-paryAya vagere rUpe utpanna thayuM. mANasa kArakUna-paryAyarUpe maTI amaladAra --paryAya rUpe thayA, tyAMya mANusa mAnava dravyarUpe kAyama rahyA, paryAyarUpe pharyAM. vastu navI A kSaNanI maTI jUnI atIta kSaNarUpe thaI, paNa vasturUpe tA rahI ja. Ama vastumAM paryA-carUpe utpatti, vinAza rahe che ane dravyarUpe dhrauvya, stha rahe che. AkhA vizvamAM A sthiti che. sadAnuM kAyama gaNAtu AkAza paNa ekAMte ekaluM nitya ja che evuM nathI; kintu anitya paNa che. dA. ta. ghaTAkAza, parakha-AkAzarUpe anitya che. parabanI jhUMpaDI banAvI tyAre eTaluM paramAkAza navuM utpanna thayu. vaLI e tUTI gaI tyAre e paramAkAza naSTa thayu A parAkaza kAMI AkAzathI judI cIja nathI. mATe AkAza ja te rUpe utpanna ane naSTa thayu' kahevAya; jyAre AkAzarUpe kAyama che. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda (syAdvAda) saptabhaMgI-anuyAga saptabhaMgI vastudravyamAM anaMta paryAya, anaMta dhama rahe che. tethI vastu anaMta paryAyAtmaka anata dharmAtmaka hAya che. emAM te te dhama te te apekSAe hAya che, ane bIjI apekSAe nathI hAtA. A apekSA para sAta jAtanA prazna UThe che, ane tenu samAdhAna sAta prakAre karavAmAM Ave che. A sAta prakArane saptabhaMgI kahe che. ahIM pahelAM vastunuM peAtAnuM daLa, sthAna, samaya ane guNadharma e vidheya svarUpa ane ethI viparIta niSedhya svarUpa joIe. dA. ta. ghaDA eka vastu che. enI sAthe svadravya( upAdAna )- svakSetra-svakALa---svabhAvanA sabaMdha che, paNa te dravya sAthe vidheya rUpe, astitva rUpe,paraspara saMkaLAyelA rUpe, anuvRtti rUpe, sabaddha che. arthAt e svadravya mATI vagere ghaDAmaya che. tyAre ghaDA sAthe paradravya-parakSetra -parakALa-parabhAvane ya saMbaMdha che. paraMtu te dravya sAthe nAstitvarUpe, niSaghyarUpe, judAIrUpe, byAvRttirUpe. arthAt ghaDAthI e taddana alaga che. koI eka ghaDAnu svadravya mATI che, svakSetra rasADuM che, strakALa kArataka mAsa che, svabhAva lAla, meTA, kiMmatI vagere che. ethI UlaTuM ghaDAnuM paradravyU sUtara che, parakSetra agAzI che, parakALa mAgazara mAsa che, parabhAva kALA nAnA, sastA vagere che. kemake ghaDI mATImaya che, rasADAmAM che, kArataka mAsamAM mAjIda che, ane ghaDA e peAte lAla che, mATA che, vagere. A badhA svadratryAdi vidheya thayA. tyAre ghaDA sutaranA nathI ja, agAzImAM nathI ja, mAgazara mAsamAM nathI ja, kALAnAneA vagere nathI ja. A sutarAdri 213 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 jainadharmane saraLa paricaya ghaDAnA paradravyAdi niSedhya thayA. have A svadravyAdi ane padravyAdi e ghaDAnA ja, vidheya ane niSedhya, saMbaMdhI dharma banyA. evA be jAtanA saMbaMdhIonI apekSAe sAta prazna khaDA thAya che. 1. ghaDo svadravyAdinI apekSAe ke? te kahevAya ke "asti" arthAt sat " 2. ghaDo paradravyAdinI apekSAe ke?te ke "nAsti" "asat . 3. ghaDe kamaza svadravyAdi ane paradravyAdinI apekSAe ke? to ke asti ane nAsti" "sadasat." 4. ghaDo ekasAthe baMne apekSAe ke "avaktavya arthAt na oLakhAvI zakAya eve; kemake je sat kahIe te te kAMI baMne apekSAe sat nathI. eja rIte asat paNa nathI. tema sat-asat paNa na kahI zakAya kemake zuM svadravya paradravya baMne apekSAe sat che? nA. asat che? nA, arthAt baMne saMyukta apekSAe nathI te sata ke nathI asata; tathA ekalA svadravyAdinI apekSAe paNa sadasatuM nathI, ke ekalA paradravyAdinI apekSAe paNa sadasatuM -nathI. eTale eka sAthe ubhayanI apekSAe zuM kahevuM, e vicAraNuya bane che, tAtparya avAca che, avaktavya che. 5. ghaDo kamazaH svadravyAdi ane ubhaya apekSAe ke? te kahevAya ke asti (sat) ane avaktavya. 6. ghaDo kramaza paradravyAdi ane ubhaya apekSAe ke? te ke nAsti (asat) ne avaktavya. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka tavAda (syAdvAda> -saptabhaMgI-anuyAga 21ma 7. ghaDo kramazaH svadravyAdi, paradravyADhi ane ubhaya apekSAe kevA ? asti nAsti (sat asat) ane avaktavya. sArAMza, ghaDAmAM astitva, nAstitva ( sattva, asattva ) ane dhama rahe che, paNa judI judI apekSAe rahe che. je kALe sat che teja kALe asat paNa che, bhale prasaMgavaza ekalA sata kahIe te paNa te samajI mUkIne ke e asat paNa che ja. enA a e, ke sat kahIe chIe te amuka apekSAe. A apekSAe 'nA bhAva sUcavavA syAt ' pada vaparAya che, eTale kahevAya ke ghaDA syAt sat che, paraMtu sat tA nizcita cheja. e nizcitatA sUcavavA > eva pada vaparAya che. ('va'=ja) eTale aMtima pratipAdana A ke ghaTaH syAt sat eva '=ghaDo kathaMcit ( apekSAe ) sat che ja' ema 'ghaTaH syAt asat eva '=ghaDA kathaMcit ( apekSAe ) asat che ja.' ema bAkInAM pratipAdana thAya. Ane samabha`gI kahe che. : ' < evI sasabhaMgI sa-asatnI jema nitya-anitya ' meTA-nAnA,' 'upayAgI-nirupayegI,' 'kiMmatI-mAmulI ' vagerene laI ne ya thAya, tyAM badhe judI judI apekSAe kAma kare che. ghaDo dravyanI apekSAe nitya, ne paryAyanI apekSAe anitya che ja. ema ghaDInI apekSAe meTA, ane kAThInI apekSAe nAneA che ja. pANI bharavAnI apekSAe upayAgI, ane ghI ke dUdha bharavAnI apekSAe nirupayeAgI che ja, apekSAnA ullekha na paNa karIe te ya te adhyAhArathI samajavAnI che. mATe sApekSa kathana sAcuM Thare, nirapekSa " Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jainadharmane saraLa paricaya nahi. kahyuM che,-"vacana nirapekSa vyavahAra jaThe kahyo vacana sApekSa vyavahAra sAce jinavacananI paravA vinAne vyavahAra, kiyA, e asatya, jinavacananI paravA apekSA rAkhanAra vyavahAra, kiyA e satya. jinavacana anekAMtavAdI che, mATe anekAMtavAda-sApekSavAdane anusaratuM ja kathana sAcuM. anuyAga anuga eTale vyAkhyAna, varNana, nirUpaNa. janazAstromAM aneka viSaya para vyAkhyAna maLe che. ene cAra vibhAgamAM vaheMcI zakAya che, mATe mukhya cAra prakAranA anuga che. 1. dravyAnuga -arthAt jemAM jIva, pudgala vagere dravyonuM nirUpaNa che. dA. ta. karmazAstro, sanmatitarka Adi darzanazAstra, sthAnAMgasUtra, lekamAza, prAgajabUtra, tasvArthazAha vizeSAvazyaka bhASya, vagere. 2. gaNitAnuyoga-eTale ke jemAM gaNatarIo, bhAMgA, mApa vagerenuM varNana che. dA. ta. sUryaprApti, kSetrasamAsAdi. 3. caraNa-karaNanuga-arthAt jemAM cAritra ane enA AcAra vicAranuM varNana che. dA. ta. AcArAga, nizItha, dharmabiMdu-dharmasaMgraha, zrAddhavidhi, AcArapradIpa, vagere. 4. dharmakathAnuyoga eTale ke jemAM dharmapreraka kathAe daSTAntanuM varNana che. dA. ta. jJAtAdhyayana-Agama, samarAditya caritra, viSaSThIzalAkApuruSa-caritra, vagere. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ is pU. paMnyAsazrI bhAnuvijyajI gaNivaryanuM mananIya sAhitya 1. yogadaSTi samunizvaya (piThikA), 2- @ @ 2. gagA pravAha 1=57 . arisatanI eALakhANa 1-25 4. hRthya prakAzanA pa tha (dvItiya AvRtti) 4-00 5. mArgAnusArI jIvana yAne utthAna ( 9 ) - 65 jaina dharmane saraLa paricaya bhA. 1 ( , ). 1=50 7. jenuM dhama ne saraLa paricaya bhA. 2 2-5e 8, guccha ana agnizarmA (samarAhitya bhava, 1) 2-00 pha, sa ha ane Anat ( bhava, 2) 2-00 10. 52 mateja bhA. 1 - ( lalitavikratA vivecana gujarAtI) 6-00 11, 12maja jo 2 ( 5 ) prerAmAM 12. lalita vi6-12 hini vivecana) 8-00 13. urita vi Daga (saMda kRta TIkA, paMjikA sAthe) pa00 14. kumAzumitrAmAkSanA ane | adhyAtmaruDha namirAjarSi 15. vAta ja hAra 16, amarA dhanAnuM muLa tatva (ADhazaka) (c) - 9 : prAptisthAna : divyadarzana kAryAlaya prakAza TI. pe kALuzInI poLa, kAlupura posTa ophisa sAme, jAma khAdAvAla &Alupu2, A mAdAvAda-1