________________
જનભક્તિ અને ગુરુવંદના
૧૩૭ જમણેથી ડાબે ચારે બાજુ ત્રણ વાર ફરવાનું, જેથી વીતરાગ બનાય, ભવભ્રમણ મીટ. વીતરાગની આસપાસ ઘુમવાથી વિતરાગતા–ભાવ ઊભું થાય. ભમરી ઘુમીને ઈયળમાં ભમરીભાવ ઊભું કરે છે. ત્રણ એટલા માટે કે ભવગ મિટાવનાર ઔષધ ત્રણ; દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર પ્રાપ્ત થાય. ફરતી વખતે જાણે સમવસરણને પ્રદક્ષિણા દઈએ છીએ એવી ભાવના કરવાની. O(૩) પ્રણામ ૩,-(i) “અંજલિબદ્ધ પ્રણામ, સહેજ નમેલા મસ્તકે અંજલિ લગાડી “નમો જિણાણું બોલવાનું - તે મંદિરે પહેલવહેલા પ્રભુદર્શને. (ii) “અર્ધવનત પ્રણામ,-, ગભારાના દ્વારે પ્રભુ સામે ઊભા રહેતાં શરીર અડધું નમાવી અંજલિબદ્ધ પ્રણામ કરવાને તે. (iii) ત્રીજો “પંચાંગ પ્રણિપાત” પ્રણામ –ચૈત્યવંદન કરતાં બે ઢીંચણ, બે હાથ અને માથું જમીનને અડાડી કરાત પ્રણામ (ખમાસમણું). ૦ (૪) પૂજા ૩,-અંગ-પૂજા, અગ્ર–પૂજા અને ભાવ-પૂજા. પ્રભુને અંગે અડાડીને કરાય તે અંગપૂજા. દા. ત. જલ (દૂધ); ચંદન (કેશર આદિ); પુષ્પ (વરખ બાદલું અલંકાર). પ્રભુની આગળ કરાય - તે અગ્રપૂજા –ધૂપ, દીપ, અક્ષત, ફળ તથા નિવેદ. અંગપૂજા ત્રણ અને અગ્રપૂજા પાંચ મળીને અષ્ટ પ્રકારી પૂજા કહેવાય. તે દ્રવ્યપૂજા છે. પછી ચૈત્યવંદન, પ્રભુના ગુણગાન વગેરે ભાવભક્તિ કરાય તે ભાવપૂજા કહેવાય. ૦ (૫) અવસ્થાચિંતન ૩,-દ્રવ્યપૂજા કર્યા પછી પ્રભુજીની સામે, પુરુષે પ્રભુની જમણી (અર્થાત્ પિતાની ડાબી બાજુ, અને સ્ત્રીએ પ્રભુની ડાબી (અર્થાત્ પોતાની જમણી બાજુ ઊભા રહી પ્રભુની પિંડસ્થ–પદસ્થ–પસ્થ એ ત્રણ અવસ્થા ચિંતવવાની. જૈન. સ. ૫. ૧૦
