________________
૧૭૧
ધર્મધ્યાનના દશ પ્રકાર
અનાકાર (જ્ઞાન–દન) ઉપયાગ, કરેલાં કર્મનુ ભાગવવાપણું, વગેરે સ્વરૂપનું સ્થિર ચિંતન કરાય છે. તે જડ કાયાદિ છોડીને માત્ર સ્વાત્મા પર મમત્વ કરાવવામાં ઉપયેાગી છે.... (૪) અજવવિચયમાં ધર્મ-અધર્મ-આકાશ--કાલ—-પુદ્દગલાની
"
ગતિસહાય-સ્થિતિસહાય-અવગાહના–વનારૂપરસાદિ ગુણા તથા અનંત પર્યાયરૂપતાનું ચિંતન કરવું. એથી શાક, રાગ, વ્યાકુળતા, નિયાણું, દેહાત્મ–અભેદભ્રમ, વગેરે દૂર થાય.... (૫) વિપાકવિચયમાં કર્મની મૂળ–ઉત્તર પ્રકૃત્તિના મધુર અને કટુ ફળના વિચાર, શુભ-અશુભ કર્મોના વિપાકમાં ઠેઠ અરિહંત પ્રભુની સમવસરણાદિ સપત્તિથી માંડીને નરકની ઘેાર વેદનાઓ નીપજવાના વિચાર, તથા કનું વિશ્વ ઉપર એકછત્રી સામ્રાજ્ય હાવાના વિચાર કરવા. તેથી કકળની અભિલાષા દૂર થાય....(૬) વિરાગવિચયમાં અહા ! આ કેવું કથિરનું શરીર કે જે ગંદા રજરુધિરમાંથી મન્યુ ! મળમૂત્રાદિ અશુચિએ ભયું ! પાછુ દારૂના ઘડાની જેમ એમાં જે નાખેા તેને અશુચિ કરનારૂં ! મિષ્ટાન્નને વિષ્ઠા અને પાણીને તે શું પણ અમૃતનેય પેસાબ બનાવનારૂં છે ! આવું ચ શરીર પાછું સતત નવ દ્વારામાંથી અશુચિ વહેવડાવનારૂ' છે ! વળી તે વિનશ્વર છે. સ્વયં રક્ષણહીન છે, ને આત્માને ય રક્ષણ રૂપ નથી ! મૃત્યુ કે રોગના હુમલા વખતે માતા–પિતા–ભાઈ એન-પત્ની-પુત્ર-પૌત્રી, કોઈજ બચાવી શકતું નથી ત્યારે આમાં કેણુ મનેહર રહ્યું ? વળી શબ્દરૂપ–રસ વગેરે વિષયે જોવા જઈએ તેા એના ભેાગવટા ઝેરી કિપાકફળ ખાવા સમાન પરિણામે કટુ છે ! સહુજ વિનાશી છે-! પરાધીન છે !
