________________
આત્માના વિકાસક્રમ : ૧૪ ગુણુસ્થાનક
જૈનશાસનમાં ચૌદ ગુણુસ્થાનકની ચેાજના બતાવવામાં
આવી છે, તેનાં નામ આ પ્રમાણેઃ
૧ મિથ્યાત્વ
૨ સાસ્વાદન
૩ મિશ્ર
૪ અવિરત સમ્યગ્દષ્ટ ૫ દેશિવરિત
૬ પ્રમત્ત
સવિરતિ
૧૮
૭ અપ્રમત્ત
૮ અપૂર્વકરણ ૯ અનિવૃત્તિખાદર
૧૦ સૂક્ષ્મસ પરાય
૧૧ ઉપશાંતમાહ ૧૬ ક્ષીણુમેાહ ૧૩ સયેાગીકેવળી
૧૪ અયાગીકેવળી
આમાં મિથ્યાત્વ અટકાવનારી રજે કે ઉપરના ગુણસ્થાનકે હાય, ‘અવિરતિ’ મૂકનારે ૫ મે અને ઉપર, ‘કષાય’ સથા રોકનારા ૧૧મે કે ઉપર, 6 પ્રમાદ ટાળનારા ૭મે યા ઉપરના ગુણહાણે, ને યાગ અટકાવનાર ૧૪મે ચડી મેક્ષ પામે.
"
૧. મિથ્યાત્વ એ દોષરૂપ હાવા છતાં, (૧) ગુણુની દૃષ્ટિએ જીવની નીચામાં નીચી કક્ષા બતાવવાની અપેક્ષાએ, તેમજ (૨) મિથ્યાત્વ હાસ પામ્યું હોય ત્યારે પ્રગટ થતા પ્રાથમિક ગુણની અપેક્ષાએ, અહીં મિથ્યાત્વ અવસ્થાને પહેલુ ગુણસ્થાન તરીકે કહેવામાં આવ્યું છે. આમાં પહેલી અપેક્ષામાં બધા જ એકેન્દ્રિયથી માંડી અસ'ની પંચેન્દ્રિય સુધીના જીવા તથા ભવાભિની યાને કેવળ પુદ્ગલરસિક સજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવે આવે. બીજી અપેક્ષામાં, વીતરાગ સર્વ જ્ઞ શ્રીતીર્થંકરભગવાનના વચનની શ્રદ્ધા નહિ પામેલા છતાં જે મેાક્ષાભિલાષી, સંસારથી ઉદ્વિગ્ન, માર્ગાનુસારી જીવ હાય, જે અહિંસા–સત્ય વગેરે પાંચ યમ અને શૌચ સતાષ-ઈશ્વર જૈન. સ. ૫. ૧૩
