________________
૪૪
જૈનધર્મનો સરળ પરિચય જાય છે, અને એ પાછા સ્થિતિકાળ પાયે વિકાર દેખાડશે જાય છે. આમ સંસારધારા અનાદિથી ચાલુ જ છે. જે કમને ખેંચી લાવનાર આશ્રવે બંધ કરાય અને સંવર સેવાય તે નવા કર્મ આવતાં અટકે, એને જુનાને નિર્જરા તપથી નિકાલ આવે. એમ એક દિજીવ સર્વ કર્મથી રહિત બનતા મેક્ષ પામે. પિતાના અનંત જ્ઞાનાદિનું મૂળ સ્વરૂપ એક વાર પૂર્ણ પ્રગટ થઈ જાય, પછી કઈ જ આશ્રવ ન રહેવાથી ક્યારે ય પણ કર્મ લાગવાના નહિ, અને સંસાર અવસ્થા થવાની નહિ.
-૧૩. જીવના ભેદ વિશ્વમાં છ બે પ્રકારના છે. એક મુક્ત, બીજા સંસારી. મુક્ત એટલે આઠ પ્રકારના કર્મથી રહિત. સંસારી એટલે કમબંધનથી જુદી જુદી ગતિએ, શરીરે, પુદ્ગલ અને ભાવમાં સંસરણ કરનારા–ભટકનારા.
સંસારી એક ઈન્દ્રિયથી માંડી, પાંચ ઈન્દ્રિવાળા હોય છે. એમાં એક જ સ્પર્શનેન્દ્રિયવાળા એકેન્દ્રિય જ સ્થાવર કહેવાય છે, અને બે ઈન્દ્રિય, ત્રણ ઇન્દ્રિય, વગેરે ધરાવનાર છે ત્રસ કહેવાય છે. ઈનિી ગણતરી આપણા મુખ પર દાઢીથી માંડી કાન સુધીને જે કેમ છે તે હિસાબે સમજવી. દા.ત. એકેન્દ્રિય જીવોને એકલી
સ્પર્શનેન્દ્રિય, દ્વીન્દ્રિય જીવોને સ્પર્શન અને રસના ઈન્દ્રિય, -ત્રીન્દ્રિય જીને એ બે ઉપરાંત ધ્રાણેન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય જીને ઉપરાંત ચક્ષુ વધારે, અને પંચેન્દ્રિય અને એ ચાર ઉપરાંત
