________________
૧૮૮
જૈનધર્મને સરળ પરિચય એ અંશે વિરતિ અર્થાત દેશવિરતિ શ્રાવકનું ગુણસ્થાનક, પ્રાપ્ત થયું ગણાય.
૬. પ્રમત્ત (સર્વવિરતિ) ગુણસ્થાનક –વૈરાગ્ય ભરપૂર થઈ વીલ્લાસ વિસાવતાં હિંસાદિ પાપને સર્વથા સૂક્ષ્મ રીતે પણ ત્યાગ પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક કરાય ત્યારે સર્વવિરતિ, સાધુપણું આવ્યું કહેવાય. અહીં હજી પ્રમાદ નડી જાય છે તેથી પ્રમત્ત અવસ્થા છે, માટે એને પ્રમત્ત ગુણસ્થાનક કહે છે.
૭ અપ્રમત્ત ગુણ:- છઠ્ઠ ગુણસ્થાનકની અવસ્થામાંથી પ્રમાદને ત્યાગ કરાય ત્યારે અહીં અવાય છે. પરંતુ વિસ્મૃતિ. ભ્રમ, વગેરે પ્રમાદ એવા નાજુક છે કે એને ક્ષણભર ટાળ્યા હોય છતાં પાછા ઊભા થાય છે, એટલે ૭મું ગુણસ્થાનક અંતમુહૂર્તથી વધુ સમય ટકવા દેતા નથી, અને જીવને દહૂં ગુણસ્થાનકે તાણું જાય છે. પરંતુ સાધક આત્માની પ્રમાદની સામે સતત લડાઈ ચાલુ છે એટલે પાછા ઉપર સાતમે ચઢે છે. વળી પડે છે. પાછે ચઢે છે. એમાં જે અધિક વિશ્વાસ ફેરવે તે ૮ મે ગુણઠાણે ચડી જાય છે.
૮. અપૂર્વકરણ ગુણ : મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ અને કષાયની ૩ ચોકડીના ઉદય ટાળવાથી ઉમે ગુણસ્થાનકે અવાયું. હવે સંજવલન કષાયને રસ મંદ કરાય અને પાંચ અપૂર્વ કરવામાં આવે ત્યારે આ આઠમે ગુણસ્થાનકે અવાય છે. અહીં ખાસ કરીને મેહનીય કર્મને ઉપશમ કરનારી ઉપશમ શ્રેણી અથવા ક્ષય કરનારી ક્ષપકશ્રેણીએ ચઢાવનાર અદ્ભુત ધ્યાનમાં લીન બનાય છે, તથા ઉત્કૃષ્ટ શુભ અધ્યવસાયના.
