________________
૧૨૮
જૈનધર્મને સરળ પરિચય આના ઉપરાંત શુક્લ-કૃષ્ણ પક્ષની બીજ, પાંચમ, આઠમ, અગિયારસ, ચૌદસ અને પુનમ તથા અમાવાસ્યા એ બાર તિથિએ ખાસ કરીને બેયાસન (બેસણું-યશન), એકાસન, નીવી, આયંબિલ, ઉપવાસ વગેરે તપ કરવામાં આવે છે. બેઆસનમાં દિવસભરમાં બે બેઠકથી અધિક વાર ભેજન નહિ. બાકીના સમયમાં ચાર આહારના યા પણ સિવાય ત્રણ આહારના ત્યાગના પશ્ચ૦ હોય છે. એકાસનમાં દિવસે માત્ર એક જ બેઠકે આહાર, બાકી દિવસે અને રાત્રે ત્યાગ. લુખી નવી–એકાસનમાં દૂધ-દહીં–ધી–તેલ-ગોળ (સાકર) અને કઢા (કઢાઈમાં તળેલું વગેરે), એ છ વિગઈને ત્યાગ, તથા ફળ, મેવા, લીલા શાકને ત્યાગ. તેમજ આયંબિલમાં તે ઉપરાંત હળદર, મરચું, કોકમ, આમલી, રાઈ, ધાણા, જીરું વગેરે મસાલાને પણ ત્યાગ; એટલે કે પાણીમાં રાંધેલ લુખ્ખા ભાત, લુખી રોટલી, દાળ વગેરેથી એકાશન કરવાનું હોય છે. ઉપવાસમાં દિવસ-રાત્રિભર માટે ભેજનને ત્યાગ, હોય છે. દિવસના કદાચ લેવું હોય તે માત્ર ઉકાળેલું પાણી લઈ શકાય. આ બેસણુથી માંડીને ઉપવાસ સુધીના તપમાં પાણી માત્ર ત્રણ ઉકાળાવાળું જ વાપરી શકાય. અધિક તપ કરે હોય તે એક સાથે બે ઉપવાસ અર્થાત્ છડું, ત્રણ ઉપવાસ એટલે અઠ્ઠમ, ૪–૫-૬-૭ ઉપવાસ, આઠ ઉપવાસ એટલે અઠ્ઠાઈ વગેરે કરાય છે. એમ વર્ધમાન અબેલ તપ, નવપદજી એળી તપ, વીસસ્થાનક, તપ, જ્ઞાનપંચમી તપ, ૨૪ ભગવાનના એકાશન, પંચ કલ્યાણકને તપ વગેરે કરવામાં આવે છે.
