________________
૧૭
જૈનધર્મ એ વિશ્વ ધર્મ છે?
૪. જૈનધર્મ એ વિશ્વ ધર્મ છે?
શું જૈન ધર્મને વિશ્વધર્મ કહેવાય ? હા, કહી શકાય; કેમકે–
(૧) જૈન ધર્મમાં વિશ્વનું યથાસ્થિત સ્વરૂપે રજુ થયું છે.
(૨) જૈન ધર્મ એ વિશ્વ માટે ધર્મ છે, કેમકે સમસ્ત વિશ્વને ગ્રાહ્ય થાય એવા સર્વવ્યાપી નિયમે એમાં ફરમાવ્યા છે.
(૩) એમાં ધર્મના પ્રણેતા તરીકે અને આરાધ્ય ઈષ્ટ દેવ તરીકે કઈ એક સ્થાપિત વ્યકિત નથી, પરંતુ આરાધ્ય અને પ્રણેતા તરીકે જે વીતરાગતા, સર્વજ્ઞતા, સત્યવાદિતા વગેરે રોકકસ ગુણે અને વિશેષતા જોઈએ, એવા ગુણે અને વિશેષતા વાળાને જ ઈષ્ટ દેવ અને પ્રણેતા માનવામાં આવ્યા છે.
(૪) જૈન ધર્મમાં વિશ્વના પ્રાથમિક પ્રારંભિક યોગ્યતાવાળા જીવથી માંડીને ક્રમશઃ સર્વોચ્ચ કક્ષા સુધી પહોંચેલા જનું હિત થાય એવી અને પાલનમાં ઉતરી શકે એવી વિવિધ કક્ષાવાળી સાધના બતાવી છે.
(૫) ધર્મમાં સમસ્ત વિશ્વનાં યુક્તિસિદ્ધ અને ખરેખર વિદ્યમાન ત પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો છે.
(૬) જેનધર્મમાં વર્તમાન વિશ્વની દુખદ સમસ્યાને ઉકેલ કરી શકે એવા અનેકાંતવાદાદી સિધાન્ત અને અહિંસા અપરિગ્રહાદિરૂપ આચાર-મર્યાદા જોવા મળે છે. માટે જન ધર્મને વિશ્વહિતકારી ધર્મ કહી શકાય.
