________________
૨૧ દેશવિરતિ બારવ્રત
૧૦૬ વિરતિ)ધર્મનું પાલન કરવાનું છે. એમાં સમ્યક્ત્વવત પૂર્વક સ્કુલપણે હિંસાદિ પાપના ત્યાગની તથા સામાયિકાદિ ધર્મ-સાધનાની પ્રતિજ્ઞા કરવામાં આવે છે. દેશવિરતિ ધર્મમાં આ રીતે બાર વતે આવે છે –
૫ અણુવ્રત + ૩ ગુણવ્રત + ૪ શિક્ષાવત = ૧૨ વ્રત,
૫. અણુવ્રત–સ્થલપણે હિંસા-અસત્યાદિ પાપને ત્યાગ અહિંસા, સત્ય, નીતિ, સદાચાર અને અન્ય પરિગહ.
૩ ગુણત્રતા–દિશા-પરિમાણ, ગોપગ-પરિમાણુ અને અનર્થદંડ-વિરમણ.
૪ શિક્ષાવતઃ–સામાયિક, દેશાવકાશિક, પૌષધ અને અતિથિ–સંવિભાગ.
૧. સ્થૂલ અહિંસાઃ [સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત-વિરમણહાલતા ચાલતા–નિરપરાધી ત્રસ જીવને જાણી જોઈને નિરપક્ષપણે મારું નહિ એવી પ્રતિજ્ઞા. આના વિશુદ્ધ પાલનમાં બને ત્યાં સુધી જીવને પ્રહાર, અંગછેદ, ગાઢ બંધન, ડામ, આતભારારોપણ, ભાત પાણીમાં વિલંબ-વિચ્છેદ વગેરે કરવા નહિ. પ્રતિજ્ઞામાં કદાચ રોગ પર જુલાબ આદિ લેવા ૫ડે અને એમાં જીવ મરે તેની જયણા. [બળતા દિલે અપવાદJ.
૨. સ્થૂલ સત્ય : [સ્થૂલ મૃષાવાદ-વિરમણ)–“કન્યા વગેરે મનુષ્ય અંગે, ઢોર અંગે, જમીન-મકાન અંગે, માલ અંગે જઠ બેલું નહિ, તથા બીજાની થાપણને ઈન્કાર ન કરું, એળવું નહિ.” એવી પ્રતિજ્ઞા. આ વિશુદ્ધ પાલન માટે સહસા (વગર વિચાર્યું) ન બોલવું, પત્ની-મિત્ર
