________________
જૈનધર્મના સરળ પરિચય
ગણાય. એવી પૃથ્વીકાયાદિ જીવને નીચે મુજબ યાનિ
હાય છે.
૩૦
પ્રત્યેક સાધા.
વન વન
દ્વી.ત્રી
૫ચે૦ ચતુ॰તિય ચ
દેવ નારક | મનુ
જીવ પૃષ
ચેનિ
વા
લાખ ૭૨ ૭૩ ૭ ૧૦ ૧૪ ૨ ૨ ૨ ४ ૪ ૪
૧૪
સ્થિતિ–અવગાહનાઃ—જીવાના આયુષ્યકાળને સ્થિતિ કહે છે, ને શરીર-પ્રમાણને અવગાહના કહે છે. આ વિષયાના વિસ્તાર જીવવિચાર બૃહત્સંગ્રહણી વગેરે શાસ્ત્રમાં છે.
કાયસ્થિતિઃ—જીવ વારવાર મરીને સતત એવી ને એવી કાયામાં વધુમાં વધુ કેટલી વાર ફ્રી ફ્રી જન્મી શકે અર્થાત્ તે તે કાસ્થિતિ કેટલી લાંબી હાય ? એના ઉત્તરમાં, સ્થાવર અનંતકાયની ઉત્કૃષ્ટઃ અનંતી ઉત્સર્પિણી–અવસર્પિણી કાળ છે, અન્ય સ્થાવરકાયની અસંખ્ય ઉત્સ॰અવસ॰ કાળ; દ્વીન્દ્રિય-ત્રીન્દ્રિય-ચતુરિન્દ્રિયમાં સંખ્યાત વ; મનુષ્ય અને તિય ચની ૭-૮ ભવ. દેવ-નારક ચવીને તરત જ ખીજા ભવમાં દેવ કે નારક ન થઈ શકે; માટે કાયસ્થિતિ એકજ ભવની, એકજ ભવના આયુષ્યકાળની.
ચેાગ–ઉપયાગઃ—જીવને યાગ તથા ઉપયોગ હાય છે. ચેાગ આત્મ-વીયની સહાયથી મન, વચન કે કાયાનું કરાતુ’ પ્રવતન, એની પ્રવૃત્તિ. ઉપયેાગ-જ્ઞાન-દર્શન' સ્ફુરણ, આ બન્નેનું વિવેચન આગળ આવશે.
લેશ્યા:-જીવને છ લેશ્યા હાય છે. લેશ્યા કમ કે યેાગની અંતગત તેતે રંગના જે પુદ્ગલે એની સહાયથી ઉત્પન્ન થતા આત્માના
