________________
૨૪
જૈનધર્મના સરળ પરિચય
આ વિશ્વની ઘટમાળ ચાલે છે. જીવ, જડ-અન્ન ખાય છે તા શરીર પેદા થાય છે, ટકે છે, અને વધે છે. શરીરને અવયવા તથા ઈન્દ્રિયા છે. તા જીવ એના દ્વારા ગમનાગમન કરે છે, જીવે છે, જ્ઞાન લે છે.
(૨) આ આત્મદ્રબ્યા કાઈએ મનાવ્યા નથી, પણ સનાતન નિત્ય છે. એક શરીરમાંથી ખીજા શરીરમાં, એક ગતિમાંથી ત્રીજી ગતિમાં નિરાધાર અને પરાધીનપણે ભ્રમણ સસરણ કરે છે. એ સંસરણનુ નામ ‘સસાર.’
(૩) આત્મા વિવિધ વૃત્તિ-પ્રવૃત્તિથી ક્રમ ઉપાર્જન કરે છે. આત્માએ વૃત્તિ કે પ્રવૃત્તિ કરી એટલે કમ એને ચાંટી જ પડે છે. માટે આત્મા ક્રમ`ના કર્તા છે.
(૪) આત્મા કર્મના ભાક્તા છે. એને ઉપારેલા કમના ફળ ભાગવવા પડે છે. પેાતાના કરેલા કમ પેાતાને જ ભાગવવાનાં, એ કનુ` પરિણામ વિવિધ શરીરનુ` નિર્માણુ, અજ્ઞાન દશા, રાગ, જશ, અપજશ વગેરે આવે છે.
(૫) કથી બંધાયેલા આત્માના મેાક્ષ પણ થઈ શકે છે. ક્રમ અને દેહાદિકનાં આત્યન્તિક વિયોગને મેક્ષ કહેવાય. (૬) મેાક્ષના ઉપાય પણ છે. રાગ, દ્વેષ, અજ્ઞાન વગેરે ક્રમ ખંધના કારણેાને રાકી એનાથી વિપરીત કારણેા સેવાય તા સકા ક્ષય થઈ જરૂર અ ંતે મેાક્ષ થાય.
૧. આત્મા છે. ૨. આત્મા નિત્ય છે. ૩. મના કર્યાં છે. ૪. કના ફૂલના ભેાકતા છે. ૫. આત્માના માક્ષ છે. ૬. માક્ષના ઉપાય છે. આત્મા સંબધી આ છ મુદ્દાને
