Book Title: Agamni Olakh
Author(s): Vijaykirtiyashsuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032830/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyANa ratipurANAnAcA svayitvAudA michatAsamvIka dhyAmAramaMtarAja ucAlanakA jataratAsAnanami dikAyaMsamApta ta'niyAlyagItamAgAvapAtanIyA jAnADabhAmadA marmadezanAvacinaTinamanimAvalamayaghAmamA diyagagAmiyamagAbAdadinadizAmAlAaDAna eDAvasavaDara misAe panAmaratIyA linAmadhArAmApravAnArAmana madinAyakamavazvAkAnIbajavAisa yaveSaNayomanAyoSAgApAsUge DAna timadhyA meM niyaMtramazamAyarAna yathayAravayavezayaghAzyAvinAganAH sAya'vamAna varmakSakAvitra ramANAvalamamavAkamI dAyA vayonAmatejasIkaDambAmativarmane. hAbalA imamahArAna piyadevamA JEDEO bAyomachikAyAbharapurayA mikSAmiyaradhAni una bAyapakAlaya saatronyaasaallegii| upahAyAyayavinAnagaramA jAnoramAratAvaraNAmI alibAnAlAsarAvAmA ugAyanAmovyasanomArane cavadevanAdhiAvapAragamaryAya nAkAnimArAyavevalevanaya panimAtrikAlajJatAnityadhika sAmAvatasatAkAsAthAyadayA UrayANicaNa bhAvamadAvAra kapadANAta vInivaminA tamakauvanavIna vikhanana jozI moni rahAvamevamAvi vilI rAmAsana zAkha raMgate kimAnImanna yayAvAba vaizAmidama amayame tataskajarAnA banAnAMghomavatyA sarvinimaH: mAtrAmavi motkarAyAyatrIpa jIvAcakicAumAdhyame salAdarI mApanInopalo sazasvamaMgrAmezabhiva batyikArAmAmahAbalA mahAdase smAnAyAmikamA palAdhara kApaka mana: pyakhuzazAtadhata svtmkaayaaddaatdvijaanaanaakkttuvaaniimhaalnonityraamaaynnkrvaadhikaalsmvaayaa| 212 epaMyatrAspamAsudhyAtriyANAM para matamatAMeva tAMteghAMsidhacimanosyAdhAdikAparasocIjavedAnoM jIvanamAAsAramaMsArasArANAmAzmiAkamanoharAzItakaravADaramaNa suraaprvtyaakritismtpuraannaanaayaa| sudevAyapara dihecatriMbAkITanAmurANAjANivAnarAvAsadevaspacaritakAmunnarantara levayitvAdadAtavoM yayAvatphalamicchatAritna mvnnenvaamaanvividhstthaa||anecvrsspryNtdeyNcphlmichtaasmbiik prajayahipaurANikamajanamA paurANika uSTemavazAmavedevatAgatammAtmaghayalenavyAmAramatupamA shikssaasstriikovipriitonaayaagovinronnm:| pampanideyayoktaphalamakratApavAlanatatra vigaupamatyadhavikaravAyA -gotramamAyuktApatitataratAsIna veta tyA prAdhikAsamApta aarsayala yAsatAlAzrIzrI vrkraaii chilabdhaotArakadevaH AgamanI oLakha urminavavyAkSiAvanipradAnayobInanayoramyavAsyeSaparvatamAratepabaninAmavivAzanAsavAna bAtamahanANiyAmarANI vAtAniyA eyodhyAdhAma lekIsenAnI ke samardinIyasameghazyAkavikA vizati avAnarAkArinArANAmikvAmAnasamA nivasanAyo yatpazyanemAnA bImAdhAna HOMvAya yAkadhiyAla mAyAmAyaNAmyavasamadhyAmApArivAramAmAya mandIrAvayavamAnAmApaniyAnamamANikAnAparvApAnamAyabApAyavayavasAyadhIzyAvinA nAyakabAmAsana yAnunivanimayasyanAvamArapakSamAyAvasAgaramAyamarasako sImAmavyayAtrA vinimayAmadhImAnamAnadayAmayamANAvalamamayamAkaDa diyomAmAyaNAyAmanivArthayAmA zavayonAmatejasvI kadamalAmati nitAcaNyaveTamadhyAnimahAdase memArAma na maHmamAyAmamamamadhiyadeva bAlAcaratasAmarAmAvivakSiNe mInAvamAyAmi sAnimAvimA prayApadajathAmAbAnA viNakAmAnimita a rimAyasarAmavinomamAyAlayAnamAra saMkalaka-saMpAdaka pU.A.zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja niyariyArasavinAkAhAniyA zivamAnasara : TINAmAgAyaleyarasahAya smyonimaalaamaalaagrmyaalaamjaanaa| riyAyayAnamArakA mAnoramezyavinAsAya medinamAyojana samayakarAvayAsamaravikrama vivaracalie kasalAmAmAlikAsamasyAkAbArAyAnagaravaseksa mavatayAmyiAtiniyamasAnodivisaniyamijhanAyiyadi nAbAlastIrAjamakhamakAyAmupavyatiniyamApramAmAinasavakamakAmAlAyAka MatajAtamA madhamAkA priyojana akAdamadhayArAnA vividha vanAmamA bAmAkAnayAdhama bahAmanItAmadanarAjArAlAmA janamA vinA sAmAna kimAna MEHArAmavariyatAHAMMkAkAdevapataratAuragata nidAnakA padakadanyAyA cApanayana chatIkAmayAnapacAninavaniyojanA nibhADAvidomAkAnampaphamatrameM ebamaktatrayArAnAmitakavAdamAnanA tasakAvanavaNanA pravivezAyanA devavarvakanyAdha nAgakanyAzvasarvA parivAdinIvaviviSThanabanosama mama va samparAmavasthita pravevAmAnApanijanapaDA vinAma vizAyamA tA madanamohitAsamavavedhamatravikA bArAva ityArAbhAyo medarakA Dakama nAmasagA isakAmathilArAjArAmaNaHzakA nan: mamAdizpatatAmarikamAnijamAnahAni kranirAka medevarenAjaraMgane rAkamAnImannA AMRAGES sAAsamapAgamparAkamA khAtA parapamaSayAbAcA vaidezAvinakA mahAtmA vAdhIvasmanAsvimImanavaanyame tatAlekajasamA karatalAdI prajApatInAMpalAvatoyA mabinimA mAtrAmA mamals Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNa-kIrti, yazamUrti dIkSA ardhazatAbdI varSa-graMtha-26 pravacana prabhAvaka graMthamALA - 93 AgamanI oLakha A lasa ST pUsa. . * karI ane RA. . 11 yuti jAya che) ji. lainap 1 'AkhaGrAka, pAna" ' dhavna k h nA adhaadi A saMkalaka-saMpAdaka vyAkhyAna vAcaspati pUjya AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pUjya AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNa-kIrti, thazamUrti dIkSA ardhazatAbdI varSa - graMtha-29 pravacana prabhAvaka graMthamALA - 93 pustakanuM nAma : AgamanI oLakha saMkalana-saMpAdaka : pravacana prabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjA nakala : 2000 sAhitya sevA : 100/ ISBN-978-93-84300-33-3 flile 6mAM prakAzana : prakAzaka - saMparkasthAna - prAptisthAnaH jJA prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlipha roDa, amadAvAda-380 001. phona : 25392789 Email : sanmargprakasshan@gmail.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.A.zrI.vijayaguNayazasUrIzvarajI mahArAjAne samarpaNama, pitAzrI maLo to AvA ja maLo !' ema paramAtmAne karAtI prArthanAmAM jarUra mAgI zakAya - evA pitAzrI rUpe mArA zirachatra bananArA suzrAvaka zrI gagalabhAI svarUpacaMda voharA' mAMthI "pUjya AcAryazrI vijayaguNayazasUrIzvarajI mahArAjA' tarIkenA mArA sarvAdhika sannikaTa svajana, saMsAramAMya saMyamalakSI ane saMyamamAMya suvihita jJAna-kriyAmArganA saMrakSaNapakSI vardhamAna taponidhi, gurugacchavizvAsadhAma, apratima gurusevAsuzruSA-vaiyAvaccakAraka, gurupradatta mumukSu ane munimaMDaLanA advitIya saMskAradAtA, tapa-tyAga-titikSA ane tAttvikatAnI caturdiku - pratimA, AyojanamUrti, vAtsalyamayI mAtA ane anuzAsanamaya pitA, karuNAmaya kalyANamitra ane preraNAmaya pAThaka, mAMgalyamaya munitA ane sArvatrika prabhAvamaya sUritAnA suMdara saMgama, guruAjJAne nirvikalpa 'tahatti' karavA dvArA guruno bodha aMtaranA Adarza para aMkita karanArA ane avirata alakanaMdAnI jema akhaMDa pravAha vahetA guruprasAdathI jIvanabhara prasannatAno pamarATa anubhavI jIvananA samApananI zubhaveLAe caturvidha zrIsaMghanI sAkSImAM sahaja samAdhine pAmI sadgatinA svAmI banI zivagatinI vATe saMcaranArA bhavatAraka gurudeva pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjA ! ApanA meru jevaDAM pagalAmAM mArA maNi jevaDAM nAnakaDAM pagalAM dabAvI dabAvIne cAlatAM cAlatAM, paramagurudeve dIdhelAM "saMyamaratna'nI saMprAptinI kSaNane 50 varSa pUrNa thaI rahyAM che tyAre kRpAdehe sadeva mArI sAthe ne mArA mAthe mArI smRtimAM ane mArI saMvedanAmAM vasatA ApazrInA karakamaLamAM A zrutapuSpanuM arpaNa karI kRtArtha banuM chuM. Apano bALa : vijayakIrtiyazasUri 3 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya hajAronA tAraNahAra, jinavANInA jAdugara, jainazAsana ziratAja, dIkSAyugapravartaka, tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA saMyama svIkAra kSaNane AgAmI vi.saM.2073nA poSasuda 13 maMgaLavAra tA. 10-1-2017nA 104 varSa pUrAM thavA sAthe teozrImanA suvizALa saMkhyaka ziSya-praziSyAdi vargamAM teozrInA ziSyatva ane praziSyatvane pAmavAnuM saubhAgya dharAvatA vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjA ane pravacana prabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAnA saMyama-svIkAranI punitakSaNane vikrama saMvata 2073nA poSa suda - 14 budhavAra tA. 11-1-2017nA puNyadine 50 varSa pUrNa thaI rahyAM che. AjanA doDadhAmavALA jIvanamAM mANasa 50 varSa pUrAM kare to ya upalabdhi manAya che, tyAre saMyama svIkArane 50 - 50 - varSa pUrNa thavAnI ghaTanA dharmAtmAonI romarAjIne vikasvara kare tevI che. upakArI pU.AcArya bhagavaMtonI jugalajoDIe ra424 varSano svarNimakALa zAsana ziratAja, tapAgacchAdhirAja potAnA parama gurudevezanI sevA-suzruSA ane kRpAsaMpAdanamAM vItAvyo, e ja phaLavipAkarUpe tyArapachInA eTalA ja samayagALAmAM bhArata ane vizvanA jainasaMgho ane puNyAtmAo kalpI paNa na zake teTalAM zAsana ArAdhanA, prabhAvanA ane surakSAnAM agaNita kAryo karyA - karAvyAM che. A kAryonI sUcI paNa pAnAMonAM pAnAM bharAya teTalI lAMbI thAya. jainazAsanano koIpaNa vibhAga evo nathI ke jemAM pUjyazrI jhaLakyA na hoya. potAnA puNya ane pratibhAthI pratyeka kSetro lAbhAnvita banelAM che. kaMIkeTalAyanI hRdayabhUmi para banelA devAlayamAM zraddhAnI vedikA upara pU.AcAryazrIjI AdhyAtmika devatArUpe cira-pratiSThita thayelA che. - pUjyapAda tapAgacchAdhirAjazrIjInA 104mAM saMyama svIkAra varSa kSaNe tathA ubhaya sUrirAjanA dIkSA - svIkAranA ardhazatAbdI - suvarNa varSa - avasare deva-guru ane saMghabhaktinAM avanavAM anuSThAno yojI teozrInA aDhaLaka sukRtonI anumodanA karI nija jIvanane paNa adhyAtma - mArgamAM UrdhvagAmI preraNA ApavA mATe upakRta gurubhakto jyAre prayAsarata banyA che, tyAre kalikAlamAM jainazAsananA pravara be AdhArapaikI eka: pistALise AgamagraMthono alpa paricaya ApatA AgamanI oLakha" pustakanuM sanmArga pAkSikanA AdhAre praNayana thayuM che. sau koI ene vAcI, vicArI, pracArI enA AdarzamAM muktimArga nirakhI, enA para yathAzakti gamana karI zAzvatasukhane pAmo e ja zubhAbhilASA. -sanmArga prakAzana vi.saM. 2073 kArtaka suda 11, ubhaya pUjyono gaNipada divasa Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vardhamAna taponidhi, gurugacchavizvAsadhAma pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjA jAjavalyamAna jinabhakti ane gauravavaMtI guru-gacchabhaktinA tAtkAlIka phaLarUpe sahaja mana:prasannatA ane gauravavaMtI samAdhi siddhine sAdhanArA eka virala-viziSTa vyaktitvanuM nAma che, vardhamAna taponidhi pU.AzrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjA! gujarAtanA vAyavya khUNe, banAsakAMThAnA bhUSaNa samA zrI bhorolatIrthanA AMgaNe mA-saMjIbena ane pitA - svarUpacaMdanA dvitIya suputrarUpe janmelA "gagaladAsa' ne pitAnI chatrachAyA keTalAka mahinAnI ane mAtAnI chatrachAyA keTalAka varSonI ja maLI. janma janmAMtaranAM sukato evAM lAgyAM ke dhIMgAdhaNI zrI neminAtha dAdAnI mana bharIne bhakti karI AtmAne puSTa karyo. dhaMdhArthe rAjanagara - amadAvAda AvyA ane upAzraye-upAzraye pharIne sadgururUpe saMghasthavira pU.A.zrI. vijaya siddhisUrIzvarajI (bApajI) mahArAjAne zirasAvaMdya karyA. vyAkhyAna vAcaspati pU.A.zrI. vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA pravacana-zravaNe UMDI samaja, daDha zraddhA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane vairAgyanI majabUta bhUmikA pAmI AdhyAtmika uDAnano maMgala AraMbha karyo. paropakArAdi guNo evA AtmasAt karyA ke saMsAramAM ya je siddhi potAne sAMpaDI te nikaTa svajanone ya meLavI ApI. viveka eTalo hato ke sAthosAtha dharmasaMskArono raMga colamajITha lagADI ApatA, jethI sAMsArika siddhio e svajanone bharakhI na khAya. mukta gaganamAM viharavA talasatuM paMkhI karmayoge saMsAravAsamAM baMdhAyuM paNa enuM lakSya ane eno prayatna to muktino ja hato. gagaladAsa jIvIbena joDe lagnagraMthIthI baMdhAyA paNa sAmAnya janamAM dekhAtI AchakalAI, aviveka, maryAdA bhaMga Adi aniSTo emanAthI yojano dUra rahyAM. sAMsArika jIvanamAM, artha-kAmanI bAbate moTA AMcakA anubhavavA jevA prasaMgo AvavA chatAM, e sthitaprajJa samAna banI rahyA ane e arasAmAM ya potAnAthI "tIrthayAtrA" thaI eno tAttvika AnaMda mANatA rahyA. avvala koTino vairAgya pAmI, ene khIlavavA viziSTa kakSAno tyAga ane uttamottama tapadharmanuM Asevana karI temaNe samasta svajanone potAnI dIkSA mATe saMmata karavAnA bharacaka prayAso karyA. nija ekameva putra kAMtikumArane janmatAM ja saMsAranI heyatA, mokSanI paramasuMdaratA ane e mATe saMyamanI AdayatA temaNe samajAvI hatI. skUlanA zikSaNa daramyAna ane mitravartuLanA sahavAse enAmAM eka paNa vartamAna dUSaNa pesI na jAya te mATenI temanI kALajI temane eka 'uttamapitA' pUravAra karI gaI. svajano saMmata na thatAM, dharmapatnI jIvIbenanI AjIvikAdinI pUrI vyavasthA goThavIne temano mona-saMmatithI gagalabhAI putra kAMtikumAra sAthe, svajana parivArane jaNAvyA vinA ja gharethI nikaLIne mahArASTranA murabADa gAme saMghasamakSa gurudeva pU.A.zrI. vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA varadahaste dIkSita banyA. putraratna emanA ziSyaratna thayA. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA bAda svajanone saMmata karyA. svajanoe ullAsabhera vaDI dIkSAmAM bhAga lIdho. prathama varSe ja ghora zreNItapa karyo. zarUnA varSomAM ja emanA prakhara vairAgya, tyAga, tapa ane viziSTatara kakSAnA adhyApaka guNane lakSamAM laI pUjya gurudevazrIe emane samudAyastha bALamunio ane mumukSuonuM ghaDatara karavAnuM mahAna kArya soMpyuM, emaNe paNa apratima bhoga ApI raphamAMthI caLakatA hIrA pedA karI gurudevanA karakamaLamAM pAchA dharyA. pAMca-pAMca varSItapa, aneka siddhi-zreNI tapa, vardhamAna tapanI savAsothI vadhu oLIo, vizasthAnakatapa, tapAvalImAMnA moTA bhAganA tapo, traNe upadhAna, navANuM yAtrA Adi viziSTa abhigrahothI emaNe ArAdhyA hatA. gurusevA ane gacchanI bhaktimAM emaNe jAta ane jIvana ghasI nAMkhyAM hatAM. divase emanI pAse jaIe to hAthamAM pravacana-pustaka jovA maLatuM ane rAtre jaIe to japamALAnI saragama bajatI saMbhaLAya. potAnA paMDA pratye ati sukha ane pArakAnI prakRti joI vAtsalya ane anuzAsananI jugalabaMdhI racI sumadhura vairAgya-nAda pedA karavo emanA mATe ramata vAta hatI. deva ne gurudevanI akhaMDa sevA, satata suzruSA ane ni:svArtha vaiyAvacca Adi guNo evA zikharane sparyA ke emAMthI deva-guru-kRpAno dhodha varasyo. gAmaDAnA "gagaladAsa" jainazAsananA mahattvapUrNa gaNi-paMnyAsaUpAdhyAya ane chevaTe rAjAsamA "sUripade ArUDha thaI agaNita AtmAo para bhAvopakAra karanAra banyA. kaMI keTalIye aMjanazalAkA-pratiSThAo, zatopari dIkSAnAM dAna, jaina zAsananA gaganAMgaNane gajavatA mahotsavo, koTibaMdha dharmadravyanI uchAmaNIo, pada pada para lAkhonuM gurupUjana thavA dvArA devadravyanI abhivRddhi, seMkaDo pustakonAM prakAzana, lAkho zloka pramANa AgamAdi sAhityanuM tADapatra para lekhana karAvavA dvArA hajAra-doDha hajAra varSa sudhInI jainazAsananI surakSitatAnuM Ayojana, nija gItArthamUrdhanya gurudevazrInA pravacana sAhitya aMtre emanAya guruvarazrInA zrImukhe prakAzita thayelI "enA saMskRta anuvAda karI bhaMDAromAM sthApana karavAM, jethI te bhaviSyanA saMgho mATe zAstranI garaja sAraze" evI abhilASAne Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkAra karavA mATe AdarelA saphaLa prayAsa, pUrvabhAratanA ziramora sametazikhara taleTI tIrthanA nirmANanA prAraMbhika maMgalAcaraNa-nizrAdAtA, gAme gAme gRhamaMdirono ghaMTArava, AvA keTalAya mAnastaMbho teozrInA viziSTa guNa ane puNyamaya yazasAmrAjyanA guNAnuvAda karI rahyA che. zAsana, saMgha, samudAyAdinA hitakAryomAM satata upayogavaMtA sUrijI jyAre potAno aMtimakALa nikaTa Avyo tyAre kALanA dharmane jANI gayA. aMtasamaye paNa pajIvakAyanI jayaNA ciMtavI ane caturvidha zrIsaMgha temaja nija ziSya-paTTadhara sUrivaranA zrImukhe "arihaMte saraNe pavanjAmi" no mahAnAda sAMbhaLI, te sUramAM sUra parovI, paramasahajabhAve, paramasamAdhi sAdhI paralokanI vATe ane paralokanI prApti kAje cAlI gayA. 42 varSa jeTalA sAMsArika jIvana ane eTalA ja varSonA saMyama paryAyamAM mahAnatama jIvanAdarza ApI paramopakAra karanArA A mahApuruSanA zrIcaraNe teozrInAM dIkSA-prApti kSaNanI ardhazatAbdInA puNya-avasare bhAvabharI vaMdanA. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adabhuta samatAnidhi, pravacana prabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjA jaina vizvamAM jeozrI Aje "pravacana prabhAvaka pU.A.zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAnA nAme suvikhyAta che, teonuM viziSTa ArAdhanA sabhara, prabhAvanAthI maghamaghatuM ane zAsana surakSAnA seMkaDo prasaMgothI jAjvalyamAna jIvana-kavana be-cAra pAnAMnI cokAThamAM bAMdhavuM e sAmAnya kAma nathI. e mahApuruSane pitA ane gururUpe gagaladAsa ane pU.A.zrI. vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAja maLI gayA, jemaNe emanAmAM jamAnAsulabha kusaMskAro AvavA na dIdhA ane vairAgya-prAyogya prAya: tamAma susaMskAronuM AdhAna karyuM. enA kAraNe mAtA - jIvIbenanI mamatAnA rezamI tAMtaNAmAM baMdhAyA vinA teo pitAnA paMthe pA-pA pagalI AgaLa vadhI murabADamAM teozrInI sAthe ja pravrajyA pAmI teozrInA ziSya banyA. jeozrInA zrIcaraNe temaNe potAnI jIvananokAnuM sukAna soMpyuM hatuM, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sugRhIta nAmadheya tapAgacchAdhirAja pU.A.zrI. vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAje temanuM hIra pArakhI lIdhuM hatuM ane bhaviSyanA zAsana-saMgha-samudAyane rozana karanAra mahAtejasvI nakSatramAM temanA saMyamajIvanane viziSTa AkAra ApavAno mahAupakAra e mahApuruSa karyo. enA pariNAme nAnA paryAyamAM ja emano bodha pAragAmI banyo, jinavacananI zraddhA ane samarpaNa saMgIna banyAM to zAsana kAje sarvasvanA bhoge marI phITavAnI ati durlabha evI khumArInAM ya emanAmAM vAvetara sAthe temanuM saMskaraNa kArya thayuM to dAdA-gurudevazrIjI dvArA Agamadi zAstrono paramArtha pIrasI emanI prajJAne pratibha banAvavAnuM parArthakaraNa karyu. pU. munirAja zrI kIrtiyazavijayajI mahArAja'mAMthI 'pU.A.zrI. vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja' sudhInI paryAya-vikAsayAtrAnA mAIlasTonarUpe keTalAM kIrtimAna racAyAM, tenI noMdha karatAMya pAnAMnAM pAnAM bharAya tema che. munizrInA paryAyamAM teo zAstrAdhyayanamAM khovAI gayA. zAstrano paramArtha gurukRpAthI ja maLe-A rahasya jANatAM ja teo paramagItArtha tapAgacchAdhirAja zrIjInI sevA-suzruSAnA kAryamAM jI-jAnathI joDAI gayA. mAtra daseka varSanA paryAyamAM ja teoe mAtra gurusevAveyAvaccano lAbha maLe ane gurudeva dvArA vadhu ne vadhu zAsanasevA saMbhava bane, A ja eka dhyeyathI zarIracikitsAnI traNeya zAkhAonuM saMgIna jJAna paNa temanI sAthe carcA-vimarza karyA bAda ja gurudevazrIne davA ApatA. gacchavAsI pUjyone temanA jJAnano ghaNo lAbha thayo pU. gurudevazrInI aMtima nirdhAmaNAno mahA-lAbha paNa teozrI meLavavA sobhAgI nIvaDyA. emaNe sughaDa akSare seMkaDo zAstro lIpIbaddha karyA, pUjya gurudevane motIyo AvatAM eka eka IMca jevaDA moTA akSaromAM abhyAsa-vAcananA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtho lakhI ApyA. varSItapa, pa00 AyaMbila (davA vagara) ane vardhamAna tapanI aneka oLIo tyAgapUrvaka karavA sAthe teo satata adhyayanaadhyApanamAM rata rahetA. 5 thI 7 vAcanAo paNa ApatA. aneka prAcIna hastalikhita pratonA AdhAre saMzodhana karIne graMtho prakAzana yogya banAvatA. pUjya gurudevanA aneka pravacana-pustakonuM paNa emaNe sakSama saMpAdanaprakAzana karyuM-karAvyuM. sau prathamavAra raMgIna mukhapRSTho sAthe 108 pravacanapustako taiyAra karI tenI hajAro nakalo prakAzita karAvavA dvArA pU.gurudevanA pravacanono prasAra-pracAra karyo. adhyayananI aneka zAkhAonA teozrI niSNAta banyA. japayogane AtmasAt karyo. zilpa-vAstunA marmavedI banyA. seMkaDo jinamaMdiro ane gRhamaMdironAM nirmANa-pratiSThA kArya teozrInI nizrAmAM saMpanna thayAM. teonA mArgadarzanamAM je jinabiMba parikara ke zilpa bane te benamUna banI rahe-evAM kaLAtmaka banyAM. zilpI, mUrtikAra ke kArIgara emanI pAse nita navuM zIkhatA rahe-tevI svAbhAvika pratibhAnA teo svAmI che. bhorolatIrtha, smRtimaMdira-sAbaramatI, muMbaI-lAlabAga, amadAvAdajagavallabha ne vasaMtakuMja, sametazikhara taleTI tIrtha ane jIrAvalA tIrtha... A darekanA utthAna, punaruddhAra ane vizvaprasiddha viziSTatAonAM sarjanamAM teozrInAM bahuAyAmIya jJAna, anubhava, puNya ane pratibhAno paraco jovA maLe che. 350 thI vadhu graMthonA saMpAdana, Alekhana ane prakAzanAdithI teozrI bhAvopakAraka banyA che. jaina zAsanane akSuNa rAkhavA mATe prAcIna tADapatrIya zrutalekhana paddhatino punaruddhAra karavA dvArA temaNe eka viziSTatara satkArya karyuM che. seMkaDo puNyAtmAo teozrInA varadahaste rajoharaNane pAmI mahAtmA banyA che ane teozrI paNa 50 jeTalA ziSya-praziSyo-prapraziSyo tathA Azrita munivaronuM saphaLa yogakSema karI rahyA che. 'pravacana-pradAna dvArA samaSTino uddhAra' teozrInuM mukhya vrata che. bulaMda 11. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avAja, 5000 mANasa paNa vinA mAIke sAMbhaLI samajI zake tevo avAja, zAstrAnusArI nirUpaNa, zrotAne bolato karI sabhAne jAgatI ane jIvatI rAkhavAnI kaLA, sabhAmAMthI uThelA praznonA jaDabAtoDa nahi paNa hRdayaMgama samAdhAno tallaNa pIrasI virodhIne ya vaza ane zAsanasamarpita banAvatI karuNAmayI prastuti... AvI aDhaLaka vizeSatAo teozrInA pravacanamAM jhaLakI Ave che. vAcanA-pradAnamAM A badhA guNo uDIne AMkhe vaLage che. vyaktigata dhoraNe atyaMta ArAdhanAmaya evA teozrInA pagale-pagale zAsana prabhAvaka prasaMgonI hAramALA sarjAya che. to vaLI pUjya gurudevazrIjI dvArA hukamanA pattAMrUpe zAsana surakSAnA avasare karAyelo teozrIno sadupayoga evo to kAragata nIvaDayo hato ke tyArabAda zAsana-saMgha-samudAyamAM jyAre paNa siddhAMta-surakSA mATe paDakAra pheMkavAno avasara Ave tyAre koInI hAkala paDe ke na paDe, eka marajIvAnI jema teozrI pUrI tAkAtathI zAsana surakSAnA kAryamAM sakriya rahetA AvyA che. mRtimaMdirano ra7 divasIya mahotsava, gaMdhAra zatAbdI mahotsava jevA Tocane sparzelA mahotsavanA AyojananA mArgadarzaka teozrI hatA. divasanA 24 kalAkamAM AhAra ane nidrAno bahu ja maryAdita samaya bAda karatA bAkIno samaya teo zAsana-saMgha-samudAya kAje samarpita karIne satata kAryarata rahe che. e kAryamagnatA ja temanI avvala svasthatAnuM rahasya che. graMthonA saMpAdana, pravacanonuM zuddhikaraNa, saMghone mArgadarzana, mahAtmAone adhyayana, seMkaDo mahAtmA-puNyAtmAone AlocanApradAna, zAsananA viziSTa kAryonAM Ayojana, caturvidha zrIsaMghanuM zreSTha yogakSema, ugra vihAracaryA, virodhamAM virodhI pratye ya vAtsalyabharI karuNAdRSTi, satata karmasthitinuM ciMtana, jinAjJA ane maitrAdithI aMta:karaNanuM bhAvana Adi aDhaLaka guNarAzithI bharyuM bharyuM jIvana jIvI enA phaLarUpe suMdara samatA ane samAdhinA jhule pratipaLa jhulatA A mahApuruSanA zrIcaraNe teozrInI dIkSAardhazatAbdInA avasare koTi koTi vaMdanA! 12 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA lekhAMka AgamanAma cha cha 22 10 33 36 44 46 49 52 AcArAMga sUtra-1 AcArAMga sUtra - 2 sUtrakRtAMga sUtra - 1 sUtrakRtAMga sUtra - 2 sthAnAMgasUtra- 1 sthAnAMgasUtra-2 samavAyAMgasUtra bhagavatI sUtra - 1 bhagavatI sUtra - 2 bhagavatI sUtra - 3 bhagavatI sUtra - 4 jJAtAdharmakathA sUtra - 1 jJAtAdharmakathA sUtra - 2 jJAtAdharmakathA sUtra - 3 upAsakadazAMga sUtra - 1 upAsakadazAMga sUtra - 2 attakRzAMga sUtra - 1 attakRzAMga sUtra - 2 anuttaropapAtika sUtra praznavyAkaraNa sUtra - 1 prazvavyAkaraNa sUtra - 2 vipAka sUtra opapAtika sUtra rAjapraznIya sUtra jIvAjIvAbhigama sUtra prajJApanA sUtra sUryaprajJapti-caMdraprajJapti sUtra bUDhIpaprajJapti sUtra 15 56 16 59 17 63 18 76 81 85 100 104 13 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhAMka 0 29 30 106 109 112 31 116 119 34 123 127 35 36 137 37 135 38 138 39 141 40 145 149 42 153 43 AgamanAma nirayAvalikA Adi pAMca sUtra catudazaraNa prakIrNaka sUtra AturapratyAkhyAna prakIrNaka sUtra mahApratyAkhyAna prakIrNaka sUtra bhaktaparikSA prakIrNaka sUtra taMdulavaicArika prakIrNaka sUtra saMskAraka prakIrNaka sUtra gaNividyA prakIrNaka sUtra caMdravaMdhya prakIrNaka sUtra devendrastava prakIrNaka sUtra gacchAcAra prakIrNaka sUtra maraNasamAdhi prakIrNaka sUtra chedasUtra bhUmikA nizItha sUtra dazAzrutaskaMdha sUtra bRihatkalpa sUtra vyavahAra sUtra mahAnizItha sUtra jItakalpa sUtra Avazyaka sUtra dazavaikAlika sUtra uttarAdhyayana sUtra - 1 uttarAdhyayana sUtra - 2 uttarAdhyayana sUtra - 3 uttarAdhyayana sUtra - 4 uttarAdhyayana sUtra - 5 odhaniryukti sUtra piMDaniryukti sUtra naMdI sUtra anuyogadvAra sUtra 157 44 45 160 163 167 46 47 171 48 175 49 179 pa0 183 51 187 para 190 53 193 54 196 55 199 56 203 pa7 207 211 14 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ urabola jaina zAsananuM baMdhAraNa che Agama ! tIrthakara prabhu arthathI prarUpe ane enA AdhAre gaNadhara bhagavaMto ene sUtramAM gUMthe. pachI pachInA mahApuruSo e ja sUtronA prabhue kahelo arthavistAra niryukti, bhASya, cUrNa ane TIkA (vRtti) graMthonA mAdhyame karI bhavyAtmAone bhava taravAnuM avvala AlaMbana Ape. prakaraNa graMthAdimAM A ja paMcAMgI AgamanA vidha-vidha padArtho vidha-vidha zailImAM pIrasAya che. A avasarpiNImAM, emAMya prabhuzrI mahAvIra svAmInA zAsanamAM khUba ja jhaDapabhera AgamavArasAne hAni pahoMcI. dariyA jeTaluM zruta aneka kAraNe nAza pAmyuM. biMdu jeTaluM rahyuM paNa e biMdu paNa ApaNA mATe dariyA samAna ane eno AdhAra le tenA mATe bhava dariyo pAra karAvavA susamartha che. vartamAna paraMparA pAse upalabdha Agama khajAno mukhyatve 45 AgamanA rUpa-svarUpamAM vidyamAna che. jema rAjya zAsananA saMcAlana mATe enA baMdhAraNano AdhAra levo ane te mATe e baMdhAraNano sAMgopAMga abhyAsa karavo anivArya hoya che tema dharmazAsana-jinazAsananA baMdhAraNarUpa A pistALise Agamono abhyAsapUrvaka AdhAra levo anivArya che. e mATenA adhikArI AcArya bhagavaMtAdi zramaNa bhagavaMto che. keTalAka Agamono adhikAra zramaNI bhagavatIone paNa apAyo che. AvazyakAdi keTalAka Agamo ja saMsArI zrAvaka-zrAvikA mATe sUtrathI ane arthathI bhaNavA vihita karelAM che. A adhikAra pradAna pAchaLa paNa jJAnIonI karuNA rahelI che. yogyatA mujaba ane bhUmikA mujaba ja abhyAsAdi lAbhadAyaka bane; bAkI to tAraka vastu paNa ayogyane mAraka banI zake. AgamanI oLakha' pustakamAM vartamAna pistALise Agamono alpamAtra paricaya Apyo che; jeno uddeza ApaNA AtmoddhAranA ekamAtra AdhArarUpa A Agamo pratye aMtaramAM Adara pragaTe, tenI dravya-bhAva bhakti thAya, Agama lekhanAdi dvArA Agama saMrakSaNAdinAM suMdara kArya thAya ane AgamaprajJa temaja Agamadhara maharSio ane munivaronI paNa yatkiMcit sevA-suzruSAdi thAya. kAraNa ke Akha puruSonA aMtaravacanarUpa AgamavANI ja ApaNa sahune kALajhALa saMsAra dAvAnaLathI UgArI zAzvata sukhanA himaghararUpa muktimahelamAM pahoMcADI zake. sanmArga pAkSikanA mAdhyame kramika rajU thayelI A lekhazreNInA saMkalana-saMpAdanamAM mArA ziSyaratna munizrI vinayayazavijayajI mahArAjanA ziSyaratna vidvAna munizrI vivekayazavijayajI mahArAje khUba jahemata uThAvI aneka graMtho-pustakonA AdhAre sAmagrInuM cayana ane saMyojana karyuM che, te anumodanIya che. sau koI "AgamanI oLakha" pAmI enA adhyayanAdi mATe saMsArano tyAga karI yogyatA keLavI yogodvahana vahI gurvAjJAthI te te Agamo abhyasta karI enA phaLarUpe AgamavyavahArI banI akSayapadane pAmo e ja zubhAbhilASA. vi.saM. 2073 poSa suda 4 somavAra tA. 2-1-2017 sametazikharataleTI tIrtha jainazAsana ziratAja tapAgacchAdhirAja pU.A.zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna vardhamAna taponidhi pU.A.zrI vijaya guNazasUrIzvarajI mahArAjAno vineya - vijaya kIrtiyazasUri 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...AbhAra... sanmArga prakAzana dvArA pravacana prabhAvaka pUjya AcAryazrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjA dvArA saMkalita-saMpAdita 'AgamanI oLakha pustakanA prakAzanamAM mahattvapUrNa sahayoga ApatA tapAgacchAdhirAja pU.A.zrI. vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA sAmrAjyavartinI mAtRhRdayA pU.sA zrI. trilocanAzrIjI mahArAjanAM ziSyaratnAo. - pU.sA.zrI. hitapUrNAzrIjI mahArAjanA saMyama-jIvananI anumodanArthe... - pU.sA.zrI yazovardhanAzrIjI mahArAjanA 100 mI vardhamAnatapa oLInI anumodanArthe... pU.sA zrI nayapUrNAzrIjI mahArAjanI sametazikhara tIrthe samAdhi siddhinI anumodanArthe... guNa-kIrti yaza-mUrti dIkSA svIkAra ardhazatAbdI avasare jAmanagara vartamAnamAM muMbaI - vAlakezvara nivAsI zAha dhIrajalAla popaTalAla parivAra bharatabhAI-hetalabena * vimalabhAI-rezamAbena ramIbena-samIrabhAI * pUrNimAbena-vinItabhAI prAcI-sAhilabhAI zreyala - dhvani - riSita - devAMzI - zaitala Ape karelI zruta-bhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarotara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. sanmArga prakAzana 16 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamanI oLakha 'mAstavanuM gAma:' Agama eTale Apta puruSanuM vacana, rAga, dveSa ane ajJAnarUpI doSone jItanAra hoya te Apta. A traNeya doSone sAdi anaMta bhAMge jItelA che tevA arihaMta paramAtmAo AptapuruSonI zreNImAM sauthI ziramora sthAne Ave che. kevaLajJAna ane kevaLadarzanane prApta karanArA te arihaMta paramAtmAnuM vacana AptavacanarUpa hovAthI Agama kahevAya che. te rIte te ja arihaMta paramAtmAnA trikAlAbAdhita vacano je je graMthomAM gUMthavAmAM AvyAM che te sarva graMthone paNa Agama tarIke oLakhavAmAM Ave che. A AgamagraMtho du:khamuktino ane sukhaprAptino sAco mArga batAve che. saMsAramAM rakhaDAvanAra rAga-dveSane jItavAno, mithyAtvathI bacIne samyaktva pAmavAno, aviratinAM pApone toDIne viratimaya niSpApa jIvana jIvavAno, kaSAyonI Agane zamAvIne samatvanA zikhare pahocavAno mArga batAve che. AgaLa vadhIne kahIe to AtmAne mahAtmA banI paramAtmadazA pAmavAno mArga paNa AgamagraMtho ja batAve che. 1444 graMtharatnonA racayitA samartha zAstrakAra ziromaNi zrI haribhadrasUrijI mahArAjAe AgamanuM mahimAgAna karatAM saMbodha prakaraNamAM kahyuM ke, ___ kahaM amhArisA jIvA, dusamAdosadUsiyA / hA aNAhA kahaM huMtA, jai na huMti jiNAgamo / / artha : jo prabhuvacanane batAvanAra AgamagraMtho na hota to du:5ma kALanA doSathI dUSita evA amArA jevA jIvonuM zuM thAta ? pUjya mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjAe paNa AgamazAstronI upakArakatAnuM dhyAna ApatAM jJAnasAramAM kahyuM che ke, zAstre puraskRte tasmAd, vItarAgaH puraskRtaH / puraskRte punastasmin, niyamAt sarvasiddhayaH / / AgamanI oLakha || 1 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : Agama zAstranI ArAghanA karanAre sAkSAtu vItarAganI ArAdhanA karI che ane vItarAganI ArAghanA karanArane nicce sarvasiddhio prApta thAya che. 'rAmarahU sAdU' ane 'sAdhava: zAstrAvakSa:' sAdhunI AMkha AgamazAstra che. adhyAtmasAra nAmanA mahAnagraMthamAM te ja mahApuruSe AtmAnI anubhUtino mArga batAvatAM nizrityA |matattvam' - ema kahIne AgamanA sahAre Atmatattvano nirNaya karavAnuM kahyuM che. jyAM sudhI Atmatattvano nirNaya AgamagraMthonA sahAre thato nathI tyAM sudhI sAdhanAno prAraMbha ja thato nathI. Agama graMthono mahimA darzAvatAM paMDita zrI vIravijayajI mahArAjAe zrI pistAlIsa AgamanI pUjAmAM kahyuM che ke, Athamate kevala ravi, maMdira dIpaka jyota, paMcama Are prANIne, Agamano udyota' artha : kevaLajJAnarUpI sUrya jyAre A pAMcamA ArAmAM AthamI gayo che. tyAre gRhamaMdiramAM Aga-dIpakano udyota ja upakAraka thavAno che. "jinavara jitaAgama ekarUpe, sevaMtA na paDo bhavabhUpe' jinezvara paramAtmAnA vacana rU5 Agama e sAkSAt jinavara svarUpa che, jinAgamanI pUjAthI jinavaranI pUjAno lAbha maLe che. jema jinavara pUjAthI bhavabhramaNano aMta Ave che, te ja rIte jinAgamanA sevanathI paNa bhavabhramaNano aMta Ave che. sAkSAt tIrthaMkara paramAtmAe A mahimAvaMta Agama graMthone arthathI upadezelAM che ane tenI sUtra racanA paramAtmAnA svahaste dIkSita thayelA gaNadhara bhagavaMto, pratyeka buddha, zrutakevalI bhagavaMto ane dazapUrvI zradhara mahAtmAo kare che. A vAtane vizasthAnakapUjAmAM pUjya A. zrI vijaya lakSmI sUrIzvarajI mahArAjA lakhe che ke, 'gaNadhara pratyeka buddha guMthya, zrata kevaLI dazapUrvIjI;' arthathI arihaMtajIe prakAzya, sUtrathI gaNadhara raciyuM che.' caramatIrthapati mahAvIra paramAtmAnA zAsananI apekSAe vicArIe to Agama-racanAno kALa AjathI lagabhaga 2500 varSa pUrveno che. vaizAkha suda11nA zubha divase tIrtha sthApanAnI maMgala kSaNe mayurva vi taraM? nI prazna 2 || AgamanI oLakha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tripadI dvArA upUruM vA, vipAme vA ane yuve vA nI tripadIne pAmIne gaNadhara bhagavaMtoe sau prathama dvAdazAMgInI racanA karI. tyAre ane tyAra pachInA kALamAM aneka Agama graMthonI racanA thaI. avasarpiNI kALanA prabhAve ane jIvonA buddhibaLano kramaza: kSaya thatAM vartamAnamAM mAtra 45 Agama vidyamAna che. A vAta paMDita vIravijayajI mahArAjAe pIstAlIsa AgamanI pUjAmAM karI che. 'Age Agama bahu hatAM, arthavihita jagadIza, kAlavaze saMprati rahyAM, Agama pistAlIza.' AgamanuM svarUpa, Agamano mahimA, AgamanA racayitA, Agama racanAno kALa ane AgamanI vartamAna saMkhyAno saMkSepamAM vicAra karIne have kaliyugamAM AdhArabhUta ane anaMta arthothI bharyA bharyA 45 AgamanA nAmasmaraNathI Adya maMgaLa karIe. 'sAMbhaLa sakharA!aMga agyAra, mana zuddha upAMga ja bAra,dazapayannasAra, cheda graMtha vaLISavicAra, mUlasUtra bolyAjina cAra, naMdI anuyoga dvAra, paNayAlIsajina Agama nAma, zrI jina arthe bhAkhyA jAma, gaNadhara gUMthe tAma, zrIvijayasenasUradavakhANe, je bhavikAnija cittamAM jANe, tasa ghara lakSmI ANe." * 11 aMga : 1-AcArAMga, 2-sUtrakRtAMga, 3-sthAnAMga, 4-samavAyAMga, pa-bhagavatI, ujJAtAdharmakathA, 7-upAsakadazAMga, 8-aMtakRta-dazAMga, 9-anuttaropapAtika, 10-prazna vyAkaraNa, 11-vipAkasUtra. # 12 upAMgaH 1-aupapAtika, 2-rAjapraznIya, 3-jIvAbhigama, 4-prajJApanA, pa-sUryaprajJapti, 9-caMdraprajJapti, 7-jaMbUDhIpa prajJapti, 8-nirayAvalikA, 9-kalpAvataMsikA, 10-puSpikA, 11-puSpacUlikA, 12-vRSNidazA. * 10 payajJA : 1-catuzaraNa, 2-Atura pratyAkhyAna, 3-mahApaccakkhANa, 4-bhaktaparijJA, pa-taMdulavaicArika, -saMstAraka, 7-gaNi-vidyA, 8-gacchAcAra athavA caMdravedhyaka, 9-devendrastava, 10-maraNa samAdhi athavA vIrastava. * 9 cheda : 1-nizItha, 2-dazAzruta skaMdha, 3-bRhatkalpa, 4-vyavahAra, 5 mahAnizItha, 6-paMcakalpa (jItakalpa) * 4 mULa : 1-Avazyaka sUtra, 2-dazavaikAlika, 3-uttarAdhyayana, 4-piMDaniyukti (oghaniryukti) * be cUlikAsUtraH 1- naMdIsUtra 2- anuyogadvAra sUtra AgamanI oLakha || 3 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMga sUtra-1 AgamenAnumAnena, yogAbhyAsarasena ca / tridhA prakalpayan prajJAM, labhate tattvamuttamam / / artha : Agamavacana, tene samajavAmAM sahAyaka anumAna ane te benA sahAre karelA yogAbhyAsanA rasathI je AtmA potAnI prajJAne ghaDe che, te uttama Atmatatvane pAme che. yogadaSTi samuccaya graMthanA A zlokamAM bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe mahAmati pataMjalinA zabdo TAMkIne paNa Atma svarUpanI sAdhanAmAM AgamanI pradhAnatA darzAvI che. te Agama graMtho arthathI zAzvata hoya che. jyAre tenI sUtrathI racanA te te kALanA tIrthaMkara paramAtmAnA zrImukhe sAMbhaLelA upadeza vacanone gUMthIne gaNadhara bhagavaMto karatA hoya che. vartamAnakALamAM carama tIrthapati zramaNa bhagavAna zrI mahAvIradeve arthathI upadezelAM ane gaNadhara bhagavaMtoe sUtrathI gUMthelAM AgamagraMthomAM 45 Agama upalabdha che. jemAM sau prathama zrI AcArAMga sUtra che. niyuktikAra cauda pUrvadhara zrI bhadrabAhu svAmIe "maMA viM sAro ? mAyAro !' A zabdomAM AcArAMga sUtrane dvAdazAMgIno sAra kahyo che. saMpUrNa dvAdazAMgI cAra anuyogamAM vaheMcAyelI che. 1-dravyAnuyoga, 2gaNitAnuyoga, 3-kathAnuyoga ane 4-caraNakaraNAnuyoga. nizcayanayanI 4 || AgamanI oLakha Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apekSAe AtmadravyanI mukhyatA hovAthI dravyAnuyoga pradhAna che ane bAkInA anuyoga sAdhanabhUta che, chatAM vyavahAranayanI apekSAe vicArIe to cAreya anuyogamAM caraNakaraNAnuyoga sAdhya che. bAkInA traNe anuyoga sAdhana che. A apekSAe sauthI vadhu mahattA prApta caraNakaraNAnuyogamAM samAveza pAmelA aneka AgamagraMthomAM AcArAMga sUtrane prathama sthAne mUkavAmAM AvyuM che. paMDita zrI vIravijayajI mahArAjA 45 AgamanI pUjAmAM kahe che ke, kALa sadA je arihA thAve, kevaLabANa upAve re, AcArAMga prathama upadeze, nAthanI bhajatA zeSe re.... artha :kevaLajJAnane prApta karanArA dareka arihaMta paramAtmA sau prathama AcANa tharmano upadeza Ape che. pratyeka gaNAvaNa bhagavaMto pacha te upadezane jhIlIne sau prathama AcArAMga sUtranI racanA kare che. bAkInA AgamanI racanAmAM bhajanA (vikalpa) che. A AcArAMga sUtra potAnI bhASAzailIthI eka AgavuM vyaktitva dharAve che. saMpUrNa racanA devabhASA ane AryabhASAnA birudone varelI prAkRta bhASAmAM che. zabdonuM sauSThava, gadya-padya ubhayAtmaka sUtra gUMthaNI ane artha gAMbhIryavagere aneka sAhityika guNothI prastuta Agama samRddha che. jJAnanAM pAyA upara UbhI thatI AtmapariNati ane AcAra sauSThavathI racAtI niSpApa jIvanazailI : A baMneno samanvaya ahIM karavAmAM Avyo che. saMyamIoe je AcAronuM pAlana jIvanabhara karavAnuM che tenuM AmAM varNana che. jyAM sudhI zrIdazavaikAlika sUtranI racanA thaI nahotI tyAM sudhI navadIkSitone sau prathama AcArAMga sUtranA zastraparijJA adhyayanano abhyAsa karAvavAmAM Avato hato. niryuktikAra bhagavaMta zrI bhadrabAhu svAmIjIe A AgamanA arthasabhara daza nAmo batAvyAM che. AcArAMga sUtra-1 || 5 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAro AcAlo AgAlo Agaro ya AsAso / Ayariso aMgaM tiya AiNNA AjAi AmokkhA / / cUrNikAra tathA vRttikAramaharSinA zabdomAM A Agama : 1-jJAnAdi AcAronuM pratipAdana karatuM hovAthI AcAra, 2-krodhAdi kaSAyo ane karmabaMdhanone calAyamAna karatuM hovAthI AcAla, 3-samatvanI bhUmikA prApta karAvatuM hovAthI AgAla, 4-guNaratnonI khANa hovAthI Akara, pa-bhavathI trasta jIvone AzvAsana ApatuM hovAthI AzvAsa, 6-kartavya ane akartavyanuM spaSTa darzana karAvatuM hovAthI Adarza, 7-AtmasvarUpa vyakta karanAra te aMga, 8-sarva tIrthakaro, siddho, sUrivaro ane munivaroe AcarelA mArgane upadezatuM AcarNa, 9-jJAnAdine janma ApanAruM AjAti ane 10-bhavathI mukta thavAno upAya hovAthI AmokSa tarIke oLakhAya che. 18000 pada pramANa mULa AcArAMga sUtra Aje mAtra 2554 zloka pramANa ja upalabdha che. jenA upara cauda pUrvadhara pU. zrI bhadrabAhu svAmIe 346 zloka pramANa niryukti, pU. A. zrI jinadAsagaNie 8300 zloka pramANa cUrNi tathA vi.saM. 933mAM pU.A.zrI zIlAMkAcAryajI mahArAjAe 120OO zloka pramANa bRhavRttinI racanA karela che. te pachInA kALamAM paNa anya aneka TIkAdi sAhityanI racanA thayela che. jemAM kharataragacchanA AcArya zrI jinahaMsasUrie vi.saM. 1573mAM 9500 zloka pramANa pradIpikA (dIpikA) TIkA racela che. je saraLa bhASAmAM hovAthI bALajIvone paNa upakAraka che. Aje A Agama saMbaMdhI 6 | AgamanI oLakha Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40529 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. prastuta Agama be zrutaskaMdhamAM vaheMcAyeluM che. pahelA zrutaskaMdhanuM nAma AcAra che. brahmacaryanA nAme paNa je oLakhAya che. brahma eTale AtmA ane carya eTale caravuM, pharavuM. eTale ke, AtmAmAM ramavuM e brahmacarya. te ja rIte brahma eTale saMyama ane carya eTale AcaraNa. jenA nava adhyayana ane cummAlIsa (44) uddezA che. bIjA zrutaskaMdhanuM nAma AcArAgra che. jemAM cAra cUlikAmAM vaheMcAyelA soLa adhyayano che, eka paNa uddezA nathI. prathama zrutaskaMdhanA nava ane dvitIya zrutaskaMdhanA soLa adhyayananA viSayano paricaya have pachInA lekhamAM vAcazuM. AcArAMga sUtra-1 || 7 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMga sUtra-2 AcArAMga sUtra, A nAma ja tenA viSayane spaSTa jaNAve che. saMyamajIvanano svIkAra karanAra zramaNe jJAnAcArAdi pAMca AcAra kaI rIte pALavA e A Agamano viSaya che. AcArAMga sUtranA pahelA zrutaskaMdhanuM nAma AcAra che. jenAM nava adhyayanomAM mukhyatve zramaNa jIvanano nizcayanA lakSyapUrvakano utsarga mArga nirdezAyo che. 1. zastraparijJA : zastra eTale hiMsAnuM sAdhana. parijJA eTale bodha ane tene anukULa AcaraNa. hiMsAnAM sAdhanono bodha. 177 sUtramAM jIva -hiMsA thAya tevI zastra tulya pravRttinI oLakha ApI tenAM kaTu pariNAmo batAvyAM che ane hiMsaka pravRttinA tyAgano upadeza vaNAyelo che. 2. lokavijayaH 186 sutro dvArA svajananI Asakti saMsAranuM kAraNa che, teno tyAga muktinuM kAraNa che. sAdhanAmAM zithilatA karmabaMdhanuM kAraNa che, apramattabhAva karmanirjarAnuM kAraNa che, gRhasthono paricaya aNagArane rAganuM kAraNa che; jyAre paricayano tyAga e viraktinuM kAraNa che. evuM samajAvI saMyamIone jAgRtino saMdeza Apyo che. 3. zItoSNIya H ahIM 87 sUtromAM zIta eTale anukULa ane uSNa eTale pratikULa. baMne prakAranA parISahomAM kramazaH rati ane aratino tyAga karavAno upadeza gUMthAyo che. 8 || AgamanI oLakha Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. samyakatva : vizvanA tamAma tattvono zraddhApUrvaka yathArtha svIkAra karanAra sAdhaka ja kaSAyone jItI zake che, saMyama sAdhI zake che. 53 sUtramAM A vAta ahIM pUravAra karI che. 5. lokasAra : A adhyayananuM bIjuM nAma "AvatI' che. lokamAM sArabhUta dharma che, dharmano sAra jJAna che, jJAnano sAra saMyama che ane saMyamano sAra mokSa che. 140 sUtra dvArA A ja vAta vistArathI varNavAyelI che. . dhUtaH dhUta eTale tyAga. padArtha upara lAgelAM melane jhATakIne dUra karavo. 113 sUtramAM gUMthAyelA A adhyayanamAM tapa ane saMyamanI sAdhanA dvArA AtmA upara lAgelAM ATha prakAranAM karmone dUra karavAnI vAta che. te mATe pUrva bhUmikA rUpa pUrvagraha dhUnana, svajana dhUnana, upakaraNa dhUnana, zarIradhUnana vagere vAta karela che. 7. mahAparijJA : TIkAkArazrI zIlAMkAcAryajIe kahyuM che ke sAta uddezAvALA A adhyayanamAM rAgAdithI bacavAno upadeza che. aneka vidyA-maMtro gUMthAyelA hovAthI pUrvAcAryoe A adhyayana lupta kareluM che, tevI kiMvadaMtI che. 8. vimokSa : 130 sUtra ane 25 gAthA pramANa A adhyayana ATha uddezAmAM vibhakta che. jemAM zramaNane kathya-akathya, sAMbhogikaasAMbhogika vyavahAranI spaSTatA karavAmAM AvI che. vedodayanA kAraNe thatI avRtimAM sthira rahevAnA mArgo batAvatAM traNa prakAranA maraNanI vAta karela che. 9. upadhAna zrataH bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInI vihAra caryA, vihAra sthAno ane sahana karelA parISaha-upasargonuM varNana cAra uddezAnI 70 gAthAmAM karavAmAM AvyuM che. dareka paristhitimAM prabhue rAkhelI parAkASTAnI samAdhi, sahanazIlatA ane zUravIratAnAM ahIM darzana thAya che. AcArAMga sUtra-2 || 9 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAgra nAmanA bIjA zrutaskaMdhamAM cAra cUlA ane 16 adhyayano che. adhyayananAM nAma ane viSaya saMkSiptamAM nIce pramANe che. 1. piDeSaNA : piMDa eTale AhAra. eSaNA eTale grahaNa karavAnI vidhi. sAdhue bhikSA grahaNa karavAnI vidhi. 2. zayyA sAdhune rahevAnI vasati aMgenI maryAdA 3. IryA vihAra saMbaMdhI maryAdA, 4. bhASA bolavA viSeno viveka, 5. vastraH saMyamajIvanamAM upayogI vastronI vidhi, 6. pAaSaNA: bhikSAmAM upayogI pAtra grahaNa karavAnI vidhi 7. avagraha pratimA upakaraNanI maryAdA tathA vasatinI avagraha. 8 thI 14 A sAta adhyayanamAM UbhA rahevAnuM sthAna-1, svAdhyAya sthaLa-2, UDIlabhUmi-3, zabda-4, rUpa-5, parakriyA-9 ane anyonya kriyA-7 ema sAta viSayo varNavAyA che. 15. bhAvanA : zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA jIvanacaritranI sAthosAtha pAMca pAMca bhAvanAothI bhAvita pAMca mahAvratono 16. vimuktiH doSo ane Asaktiono nirbhayapaNe tyAga karavAno upadeza ApI A adhyayana ane A bIjA zrutaskaMdhanI sAthe AcArAMga sUtra pUrNa karavAmAM AvyuM che. A AgamanA chaThA-dhUta adhyayana upara jainazAsana ziratAja tapAgacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAe 236 pravacano karelAM che. je AcArAMgasUtranAM pravacano bhAga 1 thI 14rUpe sanmArga prakAzana dvArA prakAzita thayela che. 10 || AgamanI oLakha Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranI vANInA aMzo * jAe saddhAe NikkhaMto, tameva aNupAliyA / je zraddhAthI dIkSAno svIkAra karyo che te ja zraddhAthI tenuM pAlana kare. * khaNaM jANAhi pNddie| he paMDita ! he Atmatattvane jANanAra ! dharma ArAdhanAnI A kSaNane jANa ! A kSaNano upayoga dharma ArAdhanAmAM karI le ! * suttA amuNI, muNiNo sayA jAgaraMti / je sutelA che te amuni (ajJAnI) che. munio to sadAya jAgatA (jJAnI) hoya che. ka gharo muduttamavi pamAyA ! dhIrapuruSo muhUrta mAtra paNa pramAda karatA nathI. * tameva saccaM NIsaMkaM jaM jiNehiM paveiaM / te ja sAcuM ane zaMkA vagaranuM ke je jinezvaroe kahyuM che. * buddhAradaM vahu durdA karma sAme yuddha karavA jarUrI evuM A zarIra bahu durlabha che. * The h1H kAmabhogo tyajavA atikaThina che. * AsaM ca chaMdaM ca vigiMca dhIre / he dhIra ! AzAne ane bhogonI IcchAne choDI de. * sammattadaMsI Na karei pAvaM / samyaktvadarzI jIva pApa karato nathI. * je AsavA te parisavA, je parisavA te AsavA / je AzravanAM sthAna che te nirjarAnAM sthAna che. je nirjarAnAM sthAna che. te AzravanAM sthAna che. * je egaM jANai se savvaM jANai, je savvaM jANai se egaM jANai / je ekane (AtmAne) jANe che, te sarvane jANe che; je sarvane jANe che, te ekane (AtmAne) jANe che. * savao pamattassa bhayaM, savao appamattassa Natthi bhayaM / pramAdIne badhe ja bhaya hoya che, apramAdIne kyAMya bhaya nathI. AcArAMga sUtra-2 || 11 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrakRtAMga sUtra-1 prabhuvacana, mohaviSane utAravA mATe maMtratulya che. mohanA aneka prakAra che. zabdAdi viSayo hoya ke krodhAdi kaSAyo hoya, mithyAtva hoya ke avirati hoya, pramAda hoya ke azubhayoga hoya : A badhA mohanAM ja caherAmahorA che. dareka prakAranA mohaviSane utAranAra jo koI hoya to eka mAtra prabhuvacana che. prabhunA A sAkSAt vacanono nirdeza AgamagraMtho kare che. pUrvakALamAM te AgamagraMtho coryAsI (84) hatA. temAMthI mAtra 45 Agama Aje upalabdha che. temAM zrI AcArAMga sUtranI alpa oLakha meLavyA pachI have zrI sUtrakRtAMga sUtrano kAMIka paricaya meLavIe. zrI sUtrakRtAMga sUtra dvitIya aMga sUtra che. paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA svayaM A AgamanA racayitA che. racanAkALe tenuM pramANa 3600 padanuM hatuM. vartamAnamAM A Agama mAtra ra100 zloka pramANa vidyamAna che. bAkIno moTo bhAga Aje nAza pAmyo che. dareka AgamagraMthonA je mahattama bhAgo nAza pAmyA temAM aneka paribaLo nimitta banyAM che. te aMge prAsaMgika thoDI vAta karI AgaLa vadhazuM. pUrvanA kALamAM AgamagraMtho gaNipiTaka tarIke oLakhAtA. gaNi eTale AcArya. piTaka eTale peTI. AcAryonI zrutapeTI. saMpUrNa dvAdazAMgI AcArya bhagavaMtonA adhikAramAM rahetI. gaNadhara bhagavaMtothI 12 || AgamanI oLakha Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laIne kramaza: A dvAdazAMgI gurumukhe suyogya ziSyone prApta thatI. sUtrathI ane arthathI AgamagraMtho mukhapATha karavAmAM AvatA. tenuM punarAvartana thatuM. yathAtatha tenI dhAraNA thatI. tenI anuprekSAmAM sAdhanAkALa pasAra karavAmAM Avato. zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA nirvANa bAda lagabhaga 1000 varSa sudhI A paraMparA avicchinna rahI. te pachI kramaza: smRtinI durbaLatA, durmikSa vagere kudaratI Aphato, rAjakIya viSama paristhiti ane sAMpradAyika saMgharSo AdinA kAraNe AgamanA jJAnano mahadaMze nAza thayo. jANe eka siMdhu sukAI biMdu zeSa rahyuM. A viSama paristhiti joIne mahAna RtapAragAmI zrI devaddhigaNi kSamAzramaNe valabhIpuramAM vAcanA karI. jemAM pa00 sUrivaro, aneka vidvAna zramaNonuM saMmilana karavAmAM AvyuM. bhAvI jIvonA hitane AMkha sAme rAkhI tatkAlIna upalabdha sarva Agamone tADapatro upara lakhIlakhAvI pustakAruDha karavAmAM AvyAM. vartamAnamAM upalabdha AgamagraMthonuM baMdhAraNa paNa A ja vAcanAne AdhAre sunizcita thayuM. prathamAMga zrI AcArAMga sUtramAM mukhyatAe AcAronI nirmaLatAne pradhAnatA Apela che, jyAre zrI sUyagaDAMga sUtramAM vicAronI zuddhi ane mArgasthatAne pradhAnatA apAyela che. sAdhanAnI saphaLatA AcAronI nirmaLatA upara nirbhara che, jyAre AcAronI nirmaLatA vicAronI zuddhi ane mArgasthatA upara ja nirbhara che. tethI kahevAyuM che ke- saAcAra ane savicArano suMdara samanvaya e mokSasAdhanAnuM mukhya aMga che. AcArAMga sUtra pachI sUyagaDAMga sUtra mUkavAmAM A mukhya hetu che. e ja rIte zrI AcArAMga sUtramAM mukhyatve Atmatattvane kendrita karIne badhI vAta karavAmAM AvI che, jyAre zrI sUyagaDAMga sUtramAM mukhyatve AtmAne vaLagela baMdhanone-karmo ane karmonAM kAraNone kendrita karIne badhI vAta karavAmAM AvI che. sUtrakRtAMga sUtra-1 || 13 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta zrI sUyagaDAMga sUtra upara caudapUrvadhara pU.A.zrI bhadrabAhusvAmI mahArAjAe 205 gAthA pramANa niyukti ane pU.A.zrI zIlAMkAcAryajI mahArAjAe 12850 zloka pramANa bRhavRttinI racanA karela che. A ja AgamanI 9900 zloka pramANa cUrNi paNa upalabdha che. tenAM kartA tarIke pU. zrI jinadAsagaNimahattaranI dhAraNA karavAmAM Ave che. te uparAMta pU.A.zrI. bhuvanasomasUri ma.nA ziSya upAdhyAyazrI sAdhuraMga mahArAje vi.saM. 1599mAM ane pU.A.zrI hemavimalasUrinA ziSya pU. harSakulagaNie vi.saM. 1583mAM saMskRta TIkAonI racanA karela che. Aje A Agama saMbaMdhI 41750 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. niryuktikAra pU.A.zrI bhadrabAhu svAmIjIe A AgamanAM arthasabhara traNa nAma ApyAM che. 1-sUtakRtaH prabhuvIranA zrImukhe sUta-utpanna thayelAM vacanone sAMbhaLIne kRta-karAyeluM A Agama, 2-sUtrakRtaH sUtrAtmaka zailIe tattvono bodha karAvatu A Agama, 3-sUcAkRtaH svadarzana ane paradarzananI sUcanA karAyelI che jemAM, evuM A Agama che. A traNeya arthamAM UMDANathI vicArIe to pahelAM be nAma anya Agamone paNa lAgu paDe tevAM che; jyAre trIjuM nAma A Agama mATe vadhu najIkano paricaya ApanAra bane che. A AgamamAM mukhyatAe parigraha-1, hiMsA-2, mamatva-3 ane mithyAmatonI mAnyatA-mithyAtva-4 ema kula cAra prakAranAM baMdhanonI vAta karIne eno vistAra karatAM AjathI 2500 varSa prAcInakALamAM AcArabhinnatA ane tattvabhinnatAnA kAraNe sarjAyelA vividha matono paricaya jovA maLe che. te matomAM rahelI eka-eka mithyAvAtono ullekha karIne sarvajJa, sarvadarzI, vItarAga evA prabhu mahAvIre svayaM tenuM khaMDana karyuM che, pratipakSI satya siddhAMtonuM sthApana paNa karyuM che. mithyAmato ane tenI 14 | AgamanI oLakha Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnyatAno pUrva paricaya ApyA bAda ja tenuM khaMDana karela che. je kAraNe A Agama mahattvapUrNa sthAna pAmeluM che. mokSamArganI sAdhanA karavA icchatA jIvone samyagdarzananI prApti ane zuddhinuM kAraNa paNa bane che. TIkAkAra maharSie A Agamane A AgamamAM mithyAmatanirasana ane satyatattvonuM prakAzana hovAthI dravyAnuyoganI koTimAM mUkyuM che, jyAre cUrNikAra maharSie A AgamamAM AcAra viSayaka sUtronI pracuratA hovAthI caraNakaraNAnuyoganI koTimAM mUkyuM che. A Agama upara thayelA pravacano sanmArga prakAzana dvArA AgamajANo' 'Atama jAgo" ane "baMdhana jANo, baMdhana toDo' nA nAme prakAzita thayelA che. je traNa bhAgane zrIsUyagaDAMga sUtranA sathavAre nAme paNa oLakhavAmAM Ave che. prastuta AgamanA be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhamAM soLa adhyayana ane bIjA zrutaskaMdhamAM sAta adhyayana che. te tamAma adhyayanonAM nAma ane tenA viSayano saMkSipta paricaya have pachInA lekhamAM joIzuM. sUtrakRtAMga sUtra-1 || 15 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrakRtAMga sUtra-2 zrI sUtrakRtAMga sUtranA be zrutaskaMdha che. pahelA zrutaskaMdhanuM nAma "gAthASoDazake che. je padyazailImAM 16 adhyayanAtmaka che. bIjA zrutaskaMdhanAM 7 adhyayana che, jenuM svataMtra koI nAma nathI. 23 adhyayanonAM nAma ane viSaya kramaza: nIce mujaba che. 1. samayaH 4 uddezA ane 88 zloka pramANa A adhyayanamAM AtmAne jAgavAno, baMdhanane oLakhavAno ane baMdhanone toDavAno upadeza Apyo che. temAM parigraha, hiMsA, svajana mamatA ane mithyAmatonI oLakha ApIne te badhAM baMdhano ane matothI bacavAnuM kahevAmAM AvyuM che. 2. vetAlIya vaitAlika chaMdamAM racAyelA traNa uddezA ane 76 zloka pramANa A adhyayanamAM zrI RSabhadeva paramAtmAe aSTApada girirAja upara 98 putrone Apelo vairAgyasabhara upadeza gUMthavAmAM Avyo che. 3. upasargaparijJA : virakta AtmA saMyamajIvanano prAraMbha kare tyAre tenI sAme anukULa ane pratikULa upasarga upasthita thAya. te upasargone samatApUrvaka sahana karI jItavAnI vAta 4 uddezA ane 82 zloka dvArA karela che. 4. strI parijJA dareka parISahamAM strIparISaha jItavo atikaThina che, te parISaha jItavAthI thatA lAbho ane hAravAthI thatAM nukazAnonuM 16 | AgamanI oLakha Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UMDANathI varNana che. jemAM 2 uddezA ane para zloka che. 5. naraka vibhakti: narakanI behAlI ane paravazatAnuM varNana karyA bAda naraka prAptinAM mukhya be kAraNo batAvyAM che. 1. upasargabhIrutA 2. strI paravazatA. 2 udde zA ane para zlokamAM A vAta vaNAyelI che. 7. mahAvIra stuti : 29 zloka dvArA aneka upamAo ApIne bhagavAna mahAvIranI stavanA karAyelI che. guNavaibhavathI samRddha prabhunI mahAnatAnuM ahIM zabda-zabda darzana thAya che. 7. kuzIla-paribhASita H je paNa jIvo SajIvanikAyanI hiMsAmAM koI paNa rIte pravRtta thAya che, te jIvo zithila-AcArI che. AvA zithilAcArInI avadazAnuM mAtra 30 zlokamAMya majAnuM dhyAna ApyuM che. 8. vIryaH vIrya eTale baLa. 1. karmavIrya, je pramattajIvone hoya che. 2. akarmavIrya je apramattajIvone hoya che. karmavIryathI dUra rahevAno ane akarmavIrya pragaTAvavAno upadeza ApatA A adhyayanamAM 27 zloka che. 9. dharma : dharmanI vyAkhyA zuM ?, dharmaprAptinA upAya kayA ? ane sAdhujIvanamAM doSayukta pravRttio kaI ? vagere praznonAM 39 zloka dvArA samAdhAna ApyAM che. 10. samAdhi samAdhinA traNa mukhya artha che; samAdhAna, saMtoSa ane avirodha. je sAdhu ahIM jaNAvyA mujabanI samAdhAnazailI, saMtoSavRtti ane avirodha pravRtti rAkhe che, te ja sAcI samAdhi pAmI zake che. ahIM 24 zloka che. 11. mArga : Aja sudhInA bhUtakALamAM jeTalA AtmAo saMsArasAgarane taryA che, vartamAnamAM je AtmAo tare che ane bhaviSyamAM je AtmAo saMsAra sAgara taravAnA che. A sarva jIvo je mArganuM AlaMbana le che te ratnatrayIno mArga ahIM 38 zloka dvArA batAvyo che. 12. samavasaraNa : samavasaraNano ahIM jaNAvela artha che vAdasthAna. sUtrakRtAMga sUtra-2 || 17 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM aneka darzanakAro ekaThA thaI vAda dvArA tattvanirNaya kare te samavasaraNa! A adhyayanamAM cAra mithyAdarzanonI vAta karI satyavAdanI sthApanA karela che. jemAM 22 zloka che. 13. yathAtathyaH sAdhaka ziSyanA guNa-doSonuM varNana ane sAdhanAmAM bAdhaka evAM mada-sthAnonI vAto 23 zloka dvArA ahIM karAyelI che. 14. graMthaH saMsArano tyAga karanAra munie gurukulavAsamAM zA mATe rahevuM joIe, gurukulavAsanA lAbha keTalA ? temAM na rahenArane nukazAna keTalAM ane sAdhanA kevI karavI ? vagere vAto 27 zlokamAM karelI che. 15. yamakIya : yamaka alaMkAravALA 25 zlokamAM ghAtakarmano nAza karanArA kevaLajJAna prApta kare che ane bhAvanAmArganuM AlaMbana lenArA karmakSaya karIne mokSe jAya che, te vAta A adhyayanamAM karela che. 19. gAthA gAthA eTale prazaMsA. pUrvanAM paMdara adhyayanamAM kahevAyelI vAtone jIvanamAM jIvanArA munionI ahIM prazaMsA karAyelI che. aMtamAM 'bhagavAnazrI mahAvIra paramAtmAe je kahyuM te ja meM tamane kahyuM che. tethI te vAto te pramANe ja che' tema tame mAno-AvuM zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjAe kahyuM che. AmAM gadyamaya 6 sUtro che. zrI sUtrakRtAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanAM sAta adhyayana che. 1. puMDarIka gadyamaya 72 sUtromAM kamaLomAM puMDarIka kamaLa jema zreSTha che tema samakitImAM kSAyika samakitI, cAritrImAM yathAkhyAta cAritrI, adhyAtmImAM anAzaMsI, dhyAtAomAM zukladhyAnI AtmAo zreSTha che. 2. kriyAsthAna : 18 sUtro dvArA kriyAnA 13 sthAna batAvyAM che. emAnAM 12 sthAno karma baMdhananAM kAraNa che. jyAre chelle teramuM sthAna karmanirjarAnuM sthAna che. 3. AhAra-parijJA : 29 sUtro dvArA jIvonuM utpattisthAna yoni, jIvavA mATe upayogI AhAra vagere bAbatonI vAta ahIM vistArathI karela che. 18 | AgamanI oLakha Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. pratyAkhyAna kriyA : apratyAkhyAna-apaccakhkhANa karmabaMdhanuM ane pratyAkhyAna-paccakhANa karmanirjarAnuM kAraNa che. ahIM 18 pApasthAnakanAM pratyAkhyAnathI thatA lAbhonuM varNana 11 sUtromAM karAyuM che. 5. AcAra zruta : 33 gAthA dvArA anAcAra tyAgano upadeza ApatAM ekAMtavAda ane anekAMtavAdano taphAvata spaSTa karyo che. 6. AdrakIyaH anAryadezanA rAjakumAra AdrakumAra munie tatkAlIna pAMca mithyAvAdIo sAthe vAda karyo, temane niruttara karyA ane prabhuvIra pAse pahoMcyA' A vAta papa gAthA dvArA rocaka-zailImAM kahevAyelI che. muni acarita manaraMge, joI lIje bIje aMge.' paMkti dvArA pU. mahopAdhyAyajI mahArAje A adhyayananI sAkSI 350 gAthAnA stavanamAM ApelI che. 7. nAlaMdIya : 41 sUtro dvArA rAjagRhImahAnagarInA nAlaMdApADA (upanagara)mAM gaNadhara zrI gautamasvAmIjI mahArAjA ane prabhu pArzvanI paraMparAmAM thayelA udaka zramaNa vacce thayelA praznottara dvArA zrAvakajIvananuM varNana che. ekAMtavAdanuM khaMDana karIne anekAMtavAdanI siddhi karAvavA dvArA A Agama samyagdarzananI prApti ane zuddhi mATe parama upakAraka bane che. sUtrakRtAMga sUtra-2 / 19 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUtrakRtAMga bhUganI vANInA aMzo * bujjijja tiuTTijjA baMdhaNaM prijaanniyaa| jAga, baMdhanane dareka rIte jANIne toDI nAMkha. * eyaM khu NANiNa sAraM , jaMNa hiMsai kaMcaNaM / jJAnI hovAno sAra e che ke, je koInI paNa hiMsA na kare. * saMbujjhaha kiNNa bujjhai, saMbohI khalu pecca dullahA / bodha prApta karo, zA mATe bodha prApta karatA nathI. kharekhara Atmabodha bahu durlabha che. * AmokkhAe parivvaejjAsi / he AtmA!mokSa prApti sudhI tuM prayatna karato jA ! titikkhaM paramaM nnccaa| titikSA - sahana karavAnI bhAvanA e mokSanuM parama kAraNa che. * jehiM kAle parakktaM, Na pacchA paritappae / yogya kALe prayatna karanAra pAchaLathI pastAto nathI. * dullabhAo tahaccAo, je dhammaTuM viyAgare / dharmatattvano upadeza ApanArA AtmAonI prApti durlabha che. 20 | AgamanI oLakha Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga sUtra-1 bhAratIya AryadarzanonAM mULa traNa strota che. 1-veda. ra-tripiTaka, ane 3-Agama. 1. jainadarzananA zAstromAM jaNAvyA mujaba prabhu zrI RSabhadevanA putra bharata cakravartIe zrAvakAcArane varNavatA vedo banAvyA hatA. kAlAMtare svArthapracUra brAhmaNoe enA sthAne emanI artha-kAmanI lAlasAne poSe evA navA vedonI racanA karI. vaidikoe karelI vyAkhyA mujaba pUrvakAlIna RSionI vANIno je saMgraha te veda kahevAya che. tenI racanA saMskRta bhASAmAM thayela che. vedanA mukhya cAra aMga che. 1-Rgvada, 2yajurveda, 3 sAmaveda, 4-atharvaveda. A cAra vedanA AdhAre vartamAnamAM vaidika dharma cAle che. teonA saMpUrNa sAhityanI racanA mahadaMze veda AdhArita che. jemAM karmakAMDa ane jJAnakAMDa baMnenI pramukhatA rAkhavAmAM AvI che. vedo pachI smRti, purANo ane upaniSado paNa racAyelAM che. jemAM vedavihita ghaNI bAbatothI upara uThIne udArapaNe anya anya saumya mAnyatAone paNa sthAna-mAna apAyuM che. 2. tathAgata buddhanAM pravacano-vANInuM saMkalana eTale tripiTaka. jemAM AdhyAtmika, sAmAjika ane naitika upadezo apAyelA che. bauddhaparaMparAnA AcAro, vicAro ane vizvAsanuM kendra tripiTako che. traNa piTaka eTale tripiTaka. piTaka eTale peTI agara paTAro. sthAnAMga sUtra-1 || 21 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. suttapiTakamAM tathAgata buddhanA mULa siddhAMtonuM vizleSaNa che. 2. vinayapiTakamAM bauddhabhikSuonI dinacaryA ane anuzAsana saMbaMdhI vAto che ane 3. abhidhammapiTakamAM dArzanika tattvonuM vivecana che. tripiTaka tatkAlIna ane sthAnika lokabhASA pAlImAM lakhAyelAM che. 3. dareka tIrthakaronA kALamAM temanA mukhethI tripadIne grahaNa karIne gaNadharo bAra aMga AgamanI ane anya zratadharo anya anya AgamonI saMracanA karatA hoya che. vartamAnamAM upalabdha Agamo e caramatIrthapati zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnI vANInA saMgraharUpa dvAdazAMgI Adi Agama che. jaina dharmanA AcAro, vicAro ane vizvAsanuM kendra Agama che. vaidika paraMparAmAM janma pAmIne 14 vidyA, vedomAM pAragAmI banyA pachI paNa prabhuvIranA pAvana mukhethI tripadI pAmyA bAda enA AdhAre dvAdazAMgInI racanA karanAra zrI IndrabhUti vagere agyAra gaNadhara bhagavaMto che. AgamanI mahattAnuM mULa sarvajJa-sarvadarzI vItarAga paramAtmA mahAvIranAM vacano che. je vacanone gUMthIne gaNadhara bhagavaMtoe dvAdazAMgI rUpa AgamonI racanA karI che. jemAM AcAradharma tarIke ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha batAvyA che. vicAradharma tarIke anekAntavAda, syAdvAdanI sthApanA karela che. A dvAdazAMgIsvarUpa AgamagraMtho tatkAlIna ardhamAgadhI bhASAmAM racAyelA che. jemAM dvAdazAMgInA dRSTivAdamAM AvatAM caudapUrve saMskRtabhASAmAM racAyelAM che. bAra aMgomAM bAramuM aMga viccheda pAmyuM che. hAlamAM agyAra ja aMga Agamo maLe che. dvAdazAMgI uparAMta bAraupAMga, cha chedasUtra, cAra mULa sUtro, dazapayannA ane 1-naMdisUtra ane ra-anuyoga dvArA A rIte vartamAnamAM 45 Agamo gaNAya che. dvAdazAMgI sivAyanA AgamonI racanA gaNadhara, 14 pUrvI, 10 pUrvI AtmAo karatA hoya che. pUrve AvAM 84 Agamo gaNAtAM hatAM. bhAratIya darzanonA A traNa mULa srotamAM "Agama' sAhitya pUrNatA ane nirdoSatAnI apekSAe ziramora sthAna dharAve che. te ja rIte 22 | AgamanI oLakha Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasvarUpane prApta karAvI bhavamukti apAvavAnI paripUrNa kSamatA paNa eka mAtra "Agama" sAhitya ja dharAve che. A vAta koI paNa madhyastha ciMtakane svIkAravI paDe tema che. prastuta AgamazreNinuM tRtIya aMga Agama zrI sthAnAMga sUtra che. ekathI daza sudhInA aMkasthAnomAM samAveza pAmatAM jainazAsana mAnya aneka padArthono saMgraha zrI sthAnAMgasUtramAM karavAmAM Avyo che. jIvAdi padArthone jyAM sthAna ApavAmAM AvyuM che te zrI sthAnAMga sUtra, AvI paNa vyAkhyA karavAmAM Ave che. A Agama eka mahAna arthakoSarUpa che. apekSAe kahI zakAya ke bIjA badhAM Agama graMthomAM A ja AgamanA viSayono vistAra che. yogagraMthomAM AtmatattvanI prApti mATe adhyAtmanuM adakeruM mahattva batAvyuM che. adhyAtma pragaTAvavA mATe padArthono yathArtha bodha ane zAstranA AdhAre te padArthonuM saciMtana anivArya che. A mahAna Agama te saciMtanamAM upayogI evA aDhaLaka tattvone darzAve che. zrI vyavahAra sUtra nAmanAM chedagraMthamAM kahyuM che ke - 'xxx jahaNNeNaM ThANa-samavAyadhare kappai AyariyattAe jAva gaNAvaccheiyattAe uddisittae / ' AcAryapada, upAdhyAyapada, pravartaka-vira-gaNAvacchedaka pradAnanI yogyatA batAvatAM chedasUtrakAra maharSie ATha varSano dIkSA paryAya hoya, AcAramAM, saMyamamAM, pravacanamAM, dharmopadezamAM, anugraha karavAmAM je kuzaLa hoya, jemanuM cAritra akhaMDa, abhinna ane nirdoSa hoya, AcAramArga jemano asaMkliSTa hoya vagere vAto batAvyA pachI aMtamAM kahyuM che ke, je ghaNAM AgamonA jJAtA hoya ane jaghanyathI je sthAnAMga sUtra tathA samavAyAMga sUtranA jJAtA hoya temane AcAryapadathI laIne gaNAvacchedaka pada ApavuM kahyuM che - ucita che." sthAnAMga sUtra-1 || 23 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vAta prastuta ThANAMgasUtra AgamanI mahattA samajavAmAM ati upayogI che. dravyAnuyoga, kathAnuyoga, gaNitAnuyoga ane caraNakaraNAnuyoga ema cAreya anuyoganA padArthone ahIM mukhyatve, gaNitAnuyoganI zailImAM gUMthIne tattvajijJAsu jIvo upara mahattama upakAra karyo che. prAyaH gadyazailIno upayoga ahIM karavAmAM Avyo che. A sthAnAMgasUtranA 72000 pado che. vartamAnamAM 783 sUtro upalabdha che. je 3700 zloka pramANa che. A Agama eka zrutaskaMdha svarUpa che. tenAM daza adhyayana ane ekavIza udezA che. zrutaskaMdha ane adhyayanonAM koI viziSTa nAmo apAyAM nathI. zrI sthAnAMga sUtra upara niyukti, bhASya ke cUrNi upalabdha nathI. navAMgIvRttikAra pU.A.zrI abhayadevasUrijI mahArAjAe vi.saM. 1120mAM racelI 14250 zloka pramANavRtti Aje upalabdha che. te uparAMta vi.saM. 1957mAM pU.zrI kuzalavardhanagaNinA ziSya pU. zrI nagarSigaNie dIpikAnI racanA karI che. tyArabAda vi.saM. 1705mAM pU. zrIsamayasuMdaragaNinA ziSya pU. muniharSanandane tathA pU. muni sumatikallola pU.A.zrI abhayadevasUrikRta vRttimAM rahelI uddhata gAthAo upara vRtti racI che. prastuta AgamanAM daza adhyayanono paricaya tathA zrI sthAnAMgasUtranI vANInA aMzo have pachInA lekhamAM joIzuM. 24 AgamanI oLakha Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga sUtra-2 zrI sthAnAMga sUtra eka viziSTa Agama che. je daza adhyayananA eka ja zrutaskaMdharUpa che. A AgamanAM mULa sUtro 783 che. jemAM dravyAnuyoga viSayaka 429 sUtra, caraNa karaNAnuyoga viSayaka 214 sUtra, gaNitAnuyoga viSayaka 109 sUtra ane dharmakathAnuyoga viSayaka 51 sUtra che. A pramANe kula 800 sUtra thAya che. 17 sUtro be-be anuyogamAM samAveza pAmatA hovAthI mULasUtra karatAM A saMkhyA vadhAre che. A AgamanAM daza adhyayanonAM nAma ane viSaya nIce pramANe che. 1) esthAnaH A adhyayana saMgrahanayathI guMthAyeluM che. dravyatva jAtinI apekSAe AtmA eka ja che. kSetranI dRSTie jaMbudvIpa eka ja che. kALanI apekSAe vartamAna samaya eka ja hoya che ane bhAvanI apekSAe zabda eka ja che. AvA eka saMkhyAvALA aneka padArthonuM varNana karAyeluM che. (2) besthAna : jIva-ajIva, tra-sthAvara, sayonika-ayonika, dharmaadharma, bandha-mokSa vagere dvisaMkhyaka padArthonI saMyojanA karAyelI che. jJAna ane kriyA ema ubhayAtmaka sAdhanA che. pratyakSa ane parokSa ema be prakAranAM pramANa che. A vAta karavA dvArA prabhu vIra paramAtmAe svasiddhAMta sthApIne ekAMta jJAnavAdI, kriyAvAdI, pratyakSavAdI ane sthAnAMga sUtra-2 ||. 25 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) traNasthAnaH A adhyayananA cAra uddezAmAM anekatrikanuM nirUpaNa che. sukha-du:kha ane taTastha anubhUtivALA trividha manuSyo, tuMbaDAnAMlAkaDAnA ane mATInAM ema trividha zramaNanAM pAtro, 1-lajjA nivAraNa, 2-jugupsA nivAraNa ane 3-parISaha nivAraNa ema sAdhune vastra dhAraNa karavAnAM trividha kAraNo. AvI aneka traNa-traNa bAbatonuM A adhyayanamAM nirUpaNa karAyuM che. (4) cArasthAna : A adhyayanamAM cAra uddezA che. jemAM mAnavano svabhAva cAra prakArano batAvyo che. te batAvavAM cAra prakAranA vRkSanuM daSTAMta ApyuM che. 1-mULathI vAMku ane uparathI sIdhuM. manathI vakra ane vyavahArathI saraLa mANasa. 2-mULathI vAMkuM ane uparathI paNa vAMkuM manathI vakra ane vyavahArathI paNa vakra mANasa. 3-mULathI sIdhuM ane uparathI vAMku. manathI saraLa ane prasaMge vyavahArathI vakra. 4-mULathI sIdhuM ane uparathI sIdhuM. manathI saraLa ane vyavahArathI paNa saraLa. A dRSTAMta sAdhaka AtmAne AtmaparIkSaNa mATe bahu upayogI che. AvI rasALa ane jJAnavardhaka bAbatothI bharapUra A adhyayana sauthI vadhu vistRta che. (5) pAMcasthAnaH traNa uddezomAM pAMca saMkhyaka aneka vAto karI che. jemAM zuddhikAraka pAMca padArthonuM varNana bahu rocaka che. 1-mATI - jenAthI vAsaNa Adi, 2-pANI-jenAthI vastrAdi, 3-agni-jenAthI suvarNAdi dhAtu, 4maMtra-jenAthI vAyumaMDaLa, pa-brahmacarya-jenAthI AtmA zuddha karI zakAya che. Atma sAdhanAmAM upakAraka bhadra vagere pAMca pratimA, pAMca prakAranI AjIvikA, pAMca prakAranI nadIo vagere vAto ahIM karI che. (6) chasthAnaH 6 prakAranAM jIvAdi dravyo, pAMca Indriyo ane manathI utpanna thanArAM 6 prakAranAM sukha-du:kha, sAdhune AhAra grahaNa karavA ane grahaNa na karavAnAM ka kAraNo; jevA pasthAnIya padArthonI vAta karela che. vadhumAM gaNane dhAraNa karavA yogya AcAryanA cha guNo batAvyA che. 1-zraddhAvAna, ra-satyavAdI, 3-medhAvI, 4-bahuzruta (gItArtha), pa-pravacanAdi zakti saMpanna, 6-kalaha rahita. 26 AgamanI oLakha Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) sAtasthAna : sAta prakAranA bhaya, yuganI AdimAM thayelA sAta kulakara, sAta prakAranA jIvo, lokasthiti, saMsthAna, naya, Asana, samudyAta, pravacana nihnava, nakSatra vagere sAta sAta prakAranA aneka viSayo darzAvyAM che. (8) AThasthAna : ekAkI vihAra mATe ATha prakAranI yogyatA anivArya che. mAyAnA ATha pariNAma ane tyAgano upadeza, AlocanA mATe ATha prakAre zalya rahita thavuM Avazyaka che. gaNi-AcAryanI ATha prakAranI saMpadA, prAyazcittanAM ATha sthAna, AyurvedanAM ATha aMgo vagere ATha ATha prakAranI aneka vAto karI che. (9) navasthAnaH bhagavAna mahAvIranA zAsanane pAmelA tatkAlIna je 9 AtmAoe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM, teonAM nAma, rogotpattinAM nava kAraNo, prabhu mahAvIra ane rAjA zreNika vagerenI aitihAsika daSTie mahattvapUrNa vAto paNa jaNAvela che. (10) dazasthAna ? sauthI vadhu viSayone varNavanAruM A adhyayana che. dazavidha vaiyAvacca, krodhotpattinAM daza kAraNa, samAdhinAM daza sthAna, daza accherAnuM varNana, dAnanA dazabheda, bhagavAna mahAvIra svAmIne chadmastha kALanI aMtima rAtrie AvelAM daza svapno vagerenuM varNana ahIM karAyela che. vizvanA dareka padArthomAM jainazAsana zuM mAne che ? sarvajJa vItarAge te padArtho kevA joyA che ane tene teo kevA varNave che ? te jANavA A Agama ati mahattvanuM che. sthAnAMga sUtra-2 || 27 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgabhUganI vANInA aMzo * tiNhaM duppaDiyAraM samaNAuso ! taM jahA - ammApiuNo, bhaTTissa, dhmmaayriyss| he AyuSyamAn zramaNo ! traNano vaLato upakAra karavo zakya nathI 1-mAtA-pitA, ra-svAmI, 3-dharmAcArya. dharmarahita thAya tyAre teone sarvajJa jinezvarano dharma pamADavo, A eka ja temanA RNathI muktino mArga che. # vi aMte tuve de? nIvevi pamANavi | se NaM bhaMte dukkhe kahaM veijjati ? appamAeNaM / he bhagavaMta ! duHkha konA vaDe utpanna karAyuM che. he AyuSyamAnu! jIvo dvArA, potAnA pramAdathI ja du:kha utpanna karAyuM che. he bhagavaMta ! duHkhano kSaya kaI rIte karI zakAya ? apramAdabhAvathI duHkhane dUra karI zakAya. * tao ThANAhiM deve pIhejjA taM jahA - mANussagaM bhavaM, Arie khette, jammaM sukulapaccAyAtiM / devalokamAM rahelA devo traNa sthAnanI IcchA rAkhe che. 1-manuSyano bhava, 2-Arya kSetramAM janma, 3-sukuLanI prApti. paMcavidhe jIvassa NijjANamagge paNNatte, taM nadI-pAdi, madiM, kareNa, sirevi, sarvAdi jIvane zarIramAMthI nIkaLavAnA pAMca mArga che : 1-paga, 2-jaMghA, 3-hRdaya, 4-mastaka, 5-sarvAga. pagathI nIkaLe te narakagAmI, jaMghAthI nIkaLe tene tiryaMcagati, hRdayathI nIkaLe tene manuSyagati, mastakathI nIkaLe to devagati ane sarvAgathI nIkaLe to mokSagati pAme che. 28 || AgamanI oLakha Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavAyAMga sUtra zrI samavAyAMga sUtra cothuM aMga Agama che. je ardhamAgadhI prAkRta bhASAmAM gadyazailIthI guMthAyeluM che. namutthaNe sUtranA mahattama pado dvArA carama tIrthapati zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnI stavanA karIne A samavAyAMga sUtrano prAraMbha karavAmAM Avyo che. AgamanA bhAvone kahenArA prabhuvIranI stavanA; e A AgamanI eka vizeSatA che. A pUrvenA trIjA zrI sthAnAMga sUtramAM mAtra ekathI daza saMkhyaka padArthonuM ja varNana hatuM, jyAre prastuta AgamamAM to ekathI so (100) saMkhyaka aneka padArtho varNavAyA che. tyArabAda kramazaH pacAsa-pacAzano gALo choDIne 150, 200 ema paVO sudhInA padArtho, 100-100no gALo choDIne 600 thI 1000 saMkhyaka padArtho, 1000no gALo choDIne 1000 thI 10000 sudhInA padArthonI vAto karI che. tyAra pachI paNa lAkha-be lAkha-traNa lAkha ema daza lAkha, karoDa, eka koDAkoDI sAgaropama vagere saMkhyAnA padArthonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. prAraMbhika 135 sUtromAM uparokta zailIe nirUpaNa karyA bAda dvAdazAMgIno paricaya, devo ane nArakonA AvAso, tresaTha zalAkA puruSo, bharata-airAvatanA bhUta-bhaviSyanA tIrthaMkara AtmAo vagere aneka padArthonuM nirUpaNa che. samavAyano artha samudAya-samuha evo thAya che. ekathI laIne koDAkoDInI saMkhyAmAM rahelA pracura padArthono ahIM samavatAra karAyelo hovAthI A AgamanuM nAma "samavAya' che. samavAMga sUtra || 29 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A AgamamAM dArzanika koI gahana viSaya nathI, adhyAtma saMbaMdhI gaMbhIra koI vivecana nathI. je paNa viSaya nirUpaNa che te ekadama sugama ane rasALa che. dravyanI dRSTie jIva, pudgala, dharma, adharma, AkAza AdinuM varNana che. kSetranI dRSTie loka-aloka, siddhazilA vagere, kALanI dRSTie samaya, AvalikA, muhurtathI laI utsarpiNI, avasarpiNI, pudgala parAvarta sudhI cAre gatinA jIvonI kALa sthitinuM ane bhAvanI dRSTie jJAna, darzana, cAritra, vIrya rUpa jIvonA bhAva, varNa-gaMdha-rasa-sparzAdi ajIvonA bhAvanuM varNana che. viSayonuM varNana jotAM cokkasa kahI zakAya ke, ahIM vastusaMgatinA kramane badale bhedasaMgatinA kramane svIkAravAmAM Avyo che. te-te saMkhyaka padArthonuM kramazaH smaraNa, punarAvartana karavAnI saraLatA rahe te uddezathI A zailIno svIkAra karavAmAM Avyo hoya tevuM jaNAya che. prastuta AgamanA uttarArdhamAM sarva AgamonAM nAma, te-te AgamonuM yathArtha pramANa ane temAM kahevAyelA padArthono paricaya Apelo hovAthI A Agama mahattvapUrNa sthAna dharAve che. mukhyatve be AgamamAM dvAdazAMgInuM varNana upalabdha che. 1-samavAyAMga sUtra ane 2-naMdIsUtra. zrI naMdIsUtra karatAM zrI samavAyAMga sUtramAM Agama varNana ghaNuM vistRta che. zrI naMdIsUtra karatAM zrI samavAyAMga sUtra racanAkALanI apekSAe prAcIna che. kartAnI apekSAe paNa prastuta Agama sAkSAt gaNadhara bhagavaMta zrI sudharmAsvAmIjInI racanA che. jyAre naMdIsUtra sthavira zrI devavAcaka bhagavaMtanI racanA che, je pazcAtkAlIna che. prastuta AgamanA mULa 1,44,000 pado hatAM. vartamAnamAM mAtra 1967 zloka pramANa upalabdha che. A Agama upara niryukti,bhASya ke cUrNinI racanA thayelI jaNAtI nathI.pU.AzrI abhayadevasUri mahArAjAe vi.saM.1120mAM aNahilapura pATaNamAM 3575 zloka pramANa vRttinI racanA karelI che. te pUrve ke pazcAt A Agama upara koI sAhityanI racanA thaI hoya to te jANavAmAM AvyuM nathI. saMpUrNa para42 zloka pramANa sAhitya Aje upalabdha che. A Agama eka zrutaskaMdhAtmaka ane eka adhyayanAtmaka che. sAgarane bharyo gAgaramAM' A paMkti A AgamamAM yathArtha pUravAra thaI che. 30 | AgamanI oLakha Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavAyAMga bhUganI vANInA aMzo * jIveNaM pasatthajjhavasANajutte bhavie sammadiTThI titthakaranAmasahiAo NAmassa NiyamA egUNatIsaM uttarapagaDIo NibaMdhitA vemANiesu devesu devattAe uvvjji| prazasta adhyavasAyathI yukta evo samyagdaSTi jIva tIrthakara nAmakarmathI sahita nAmakarmanI 29 prakRttione bAMdhIne niyamathI vaimAnika devalokamAM deva tarIke utpanna thAya che * egamegeNaM maMDale sUrie saTThie saTThie muhuttehiM saMghAei / sUryane eka maMDaLa (ekavAra bhramaNa) pUruM karatAM 60 muhUrta thAya che. arthAtu 48 kalAke sUrya merunI cAre bAju pharatA eka vartuLa pUruM kare che. sohammIsANesu dosu kappesu saddhiM vimANAvAsasayasahassA paNNattA / saudharma ana IzAna baMne devalokamAM maLIne 60 lAkha vimAno rahelAM che. (32+28) duvAlasaMge NaM gaNipiDage Na kayAti Na AsI, Na kayAti Natthi, Na kayAti Na bhavissai / bhuviM ca bhavati ya, bhavissati ya / A dvAdazAMgI gaNipiTaka bhUtakALamAM na hatI, vartamAnamAM nathI ane bhaviSyamAM nahi hoya evuM kyAreya hotuM nathI. te bhUtakALamAM paNa hatI, vartamAnamAM paNa che, ane bhaviSyamAM paNa rahevAnI che. katavihe NaM bhaMte ! ohI paNNatte ? goyamA ! duvihe paNNatte - bhavapaccaie ya khaovasamie ya / / bhagavaMta ! avadhijJAna keTalA prakAranuM che ? gautama ! avadhijJAna be prakAranuM che. 1-bhavapratyaya. je devo ane nArakIone hoya che. 2-kSAyopathamika, je manuSyo ane tiryaMcone kSayopazama thAya to utpanna thatuM hoya che. siddhigatI NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM virahiyA sijjhaNayAe paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM ekkaM samayaM, ukkoseNaM chammAse / he bhagavaMta ! mokSa prAptimAM keTaluM AMtaruM paDe che ? he gautama ! jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI 6 mahinAnuM AMtaruM paDe che. arthAt vadhumAM vadhu 3 mahinAmAM to avazya eka jIva mokSe jAya. samavAMga sUtra | 31 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhagavatI vyAkhyA prajJaptisUtra-1 aMgesu jA suvaNNA, suvaNNapUiyA paipayaM bhagavaI / bhavagaINa nihaMtI, saMtasaraNNA suyamaI / / bAre aMgomAM je sArA (suvistRta) varNa akSaro) vALI che, je pade pade suvarNa mudrAothI pujAyelI che, je saMsAra (bhAva)nA bhramaNane haNanArI che, je sAdhu bhagavaMto mATe zaraNya che, je zrutathI samRddha che; te che zrI bhagavatI sUtra. jainazAsana eTale jinezvaranuM pravacana. te pravacanone gaNadhara bhagavaMtoe dvAdazAMgI rUpe gUMthyAM che. dvAdazAMgI eTale eka eka karatAM bamaNuM bamaNuM pramANa dharAvatAM bAra aMga Agamo. temAM bAramA aMga AgamanuM nAma dRSTivAda, A dRSTivAdamAM cauda pUrvano samAveza hovAthI te sauthI vistRta Agama hatuM. je kALa daSTivAda-caudapUrva vidyamAna hatAM tyAre paNa tenA viSayono bahoLo vyApa ane arthagAMbhIrya AdinA kAraNe tenuM adhyayana karanArA zramaNo alpa saMkhyAmAM hatAM. prabhu vIranA nirvANa bAda hajAra varSamAM buddhi-medhAnI alpatAnA kAraNe dRSTivAda kramazaH saMpUrNatayA vicchinna thayuM. te pachInA kALamAM mAtra agyAra aMganuM adhyayana-adhyApana guru paraMparAkrame cAlatuM rahyuM. tethI Aje vidyamAna Agama graMtho tathA caritragraMthomAM agyAra aMganA pAThI mahApuruSono ullekha vipula pramANamAM 32 || AgamanI oLakha Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upalabdha thAya che. AcArAMga Adi te agyAra aMga Agamo vistRta kada dharAvatAM hovA chatAM Aje ghaNAM alpa pramANamAM upalabdha thAya che. te aMga AgamomAM bhagavatI zrI vyAkhyA prajJapti pAMcamuM aMga Agama che. jenuM prAkRta nAma 'viyAha paNatti" che. vartamAnamAM te sauthI moTuM pramANa dharAve che. anaMta labdhi nidhAna, zAsana ziratAja gaNadhara bhagavaMta zrI gautama mahArAjA Adi e pUchelA 36000 praznono tathA carama tIrthapati jJAtinaMdana zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAe svamukhe ApelA 36OOO uttarono saMgraha A vyAkhyA prajJapti AgamamAM karavAmAM Avyo che. tethI Aje paNa teno amApa mahimA gavAya che. bhUtakALamAM zrI pethaDazA maMtrI jevA zrImaMta zrAvakoe 36000 suvarNa mudrA dvArA Agama pUjana karavA pUrvaka zrI bhagavatIjI sUtranuM gurumukhe zravaNa karyAnA prasaMgo paNa noMdhAyA che. AvA atizayavaMta mahimAnAM kAraNe 'bhagavatI viyAha paNagIema vizeSa rUpe 'bhagavatI' zabdano prayoga thato hato. Aje te 'bhagavatI' vizeSaNa ja "bhagavatI sutra' evAM nAma rUpe pracalita banyuM che. prabhuvIranA adakerA ziSyatvane pAmelA zrI gautamasvAmI mahArAjAe svataH cAra jJAnanA dhaNI hovA chatAM, saMpUrNa dvAdazAMgInA racayitA hovA chatAM samavasaraNamAM prabhunI dezanA sAMbhaLavA AvelA ane bhaviSyamAM thanArA ApaNA jevA bhavyAtmAonAM hitane lakSamAM rAkhIne "bhayavaM' saMbodhana dvArA prabhune je je prazno pUjyAM te dareka prazno A bhagavatIjI sUtramAM gUMthavAmAM AvyA che. anaMta karuNAnidhAna prabhu vIre zrI gautamasvAmI mahArAjAne uddezIne "goyama !' saMbodhana dvArA tenA je uttaro ApyAM te dareka uttaro A AgamamAM mahattvapUrNa sthAna-mAna pAmyA che. praznottara zailInA A bhagavatIjI sUtramAM gaNadhara bhagavaMta zrI gautama mahArAjA mukhya praznakartA che. te uparAMta prasaMgopAtta gaNadhara zrI agnibhUtijI, gaNadhara zrI vAyubhUtijI, roha nAmaka aNagAra, mAkaMdika putra aNagAra ane prabhu pArzvanAthanA tIrthanI AlaMbane saMyamI banelA bhagavatatI sUtra || 33 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturyAmI zramaNoe paNa prabhune prazno pUkyAM che. je darekanA uttaro prabhue bahu saraLa ane rasALa zabdomAM ApyA che. samavasaraNamAM dezanA sAMbhaLavA AvelA zrAvaka-zrAvikA saMghamAM rahelA puNyAtmAoe paNa prabhune prazna pUchI samAdhAna meLavyAM che. A AgamanAM racayitA paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmI mahArAjA che. jJAna-ratnAkara svarUpa A AgamamAM vividhatA sabhara aneka viSayo varNavAyA che. mAtra jainadarzananA nahi paraMtu dArzanika jagatanA prAyaH badhA mULabhUta tattvonuM varNana AmAM karavAmAM AvyuM che. vartamAna vizvanI dareka jJAna zAkhAo ahIM pratyakSa ke parokSa rIte vaNAyelI che. AgaLa vadhIne kahIe to bhUgoLa, khagoLa, A loka-paraloka, svarga, naraka, jIvavicAra, rasAyaNazAstra, garbhazAstra, svapna-zAstra, bhUgarbhazAstra, gaNita-zAstra, jyotiSazAstra, manovijJAna, padArtha-vijJAna, adhyAtmavijJAna, itihAsa vagere aneka viSayo A AgamamAM jovA maLe che. zrIbhagavatIsUtra sarvAnuyogamaya che, chatAM enI dravyAnuyoga pradhAnatA nakArI zakAya tema nathI. A AgamamAM eka ja zrutaskaMdha che. tenAM adhyayanone zataka zabdathI vibhAjita karavAmAM AvyA che. ahIM zataka zabdano so saMkhyA sAthe koI saMbaMdha jaNAto nathI. mAtra adhyayana zabdanA arthamAM vaparAyo hoya tevuM jaNAya che. 41 zatako che.avAMtara zatako 138 che. 1923 saMpUrNa uddeza che. prastuta zrI vyAkhyA prajJapti AgamamAM gUMthAyelI prabhunI vANImAM samagra jIvananuM parivartana karavAnuM ane AtmAne pAvana karavAnuM atUTa sAmarthya bhareluM che. teno kAMIka paricaya AvatA lekhamAM joIzuM. 34 || AgamanI oLakha Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhagavatI vyAkhyA prajJaptisUtra-2 paMcamAMga zrI bhagavatI vyAkhyA prajJapti AgamanA TIkAkAra navAMgI vRttikAra pUjya AcAryadeva zrImad abhayadevasUrIzvarajI mahArAjA che. A mahApuruSa mULa mAlavadezanI dhArAnagarInA hatA. pitAnuM nAma mahIdhara ane mAtAnuM nAma dhanadevI hatuM. potAnuM saMsArI nAma abhayakumAra hatuM. vikramanI agyAramI sadImAM A mahApuruSano janma thayo hato. vairAgya pAmI tatkAlIna cAMdrakuLanI paraMparAmAM thayelA pU. A.zrI. vardhamAnasUrinA ziSya pU.A.zrI jinezvarasUrinA ziSya banyA hatA. A mahApuruSanA kALamAM jaina sAdhu saMsthAmAM ghaNI zithilatA pravezI cUkI hatI. zithila thayelA zramaNo caityavAsI tarIke oLakhAtA. jaina samAja upara varcasva dharAvatA, jainazAsanane pArAvAra nukazAna pahoMcADatA. navAMgI TIkAkAra maharSi tathA teozrInA guruvarge A viSama paristhitino sAmano karIne zAsanane avicchinna rAkhyuM hatuM. bIjI bAju, te kALamAM dukALanI gartAmAM vizALa zrutano vinAza thayo. mULa Agamo ane tenI vRttio paNa viccheda pAmavA lAgI. zAsananI A vikaTa paristhitimAM ekavAra zAsana-devIe eka rAtrie dharmadhyAnamAM sAvadhAna ane magna rahelA pU. zrI. abhayadevasUri ma.ne namaskAra karIne kahyuM ke, "he munivara ! A pUrve zAsanamAM pU.A.zrI. zIlAMgakoTisUri thayA. jemaNe agyAra-agyAra aMga upara vivaraNa bhagavatatI sUtra-2 || 35 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banAvyuM hatuM. hamaNAM temAMthI nava aMganuM vivaraNa bucchinna thayuM che ane mAtra be aMganuM vivaraNa zeSa rahyuM che to Apa pUjya saMghanA anugraha mATe te nava aMganI vRttinI racanA karo !" devIne uddezIne sUri bhagavaMte kahyuM ke, "alpamati evA mArI A vRtti racanAnI kSamatA nathI. A racanAmAM kyAMka utsutra vacano lakhAya to mahApApa lAge. utsutra vacanonuM phaLa yAvat anaMta saMsAra che-evuM siddhAMtamAM batAveluM che. tamArI vAta paNa sAcI che. chatAM mArI A mUMjhavaNa tamo paNa samajI zako cho.' devIe kahyuM, "Apa ciMtA na karo ! Apane A kAryamAM kyAMya paNa saMdigdha avasthA UbhI thAya to mane yAda karajo. huM tAraka tIrthakara zrI sImaMdhara paramAtmAne pUchIne samAdhAna meLavI ApIza.' A vAtane jhIlIne pU. AcArya mahArAje nava-nava aMga Agama upara vistRta TIkA racavAnuM mahattama kArya karyuM. jemAM AcArAMga ane sUtrakRtAMga sivAya kramaza 1-sthAnAMga, 2-samavAyAMga, 3-bhagavatI, 4-jJAtAdharmakathA, 5-upAsakadazAMga, 6-aMtakRdazAMga, 7-anuttaropapAtikadazAMga, 8-prazna vyAkaraNa, 9-vipAka sUtra ema nava Agamo hatAM. zrI aupapAtika sUtra ane zrI prajJApanA sUtranA tRtIya padanI saMgrahaNI gAthA-133 paNa teozrInI racela che. samartha zAstrakAra ziromaNi pU.A.zrI. haribhadrasUrijI mahArAjAnA paMcAzaka sUtra upara vRtti, svaguru pU.A.zrI. jinezvarasUrie racelA zrI SasthAnaka bhASya upara vRtti tathA ArAdhanAkulaka nAmanA graMthanI racanA paNa karela che. svaracita nava AgamanI vRttionuM zuddhikaraNa teozrIe nivRttikuLanA pU.A.zrI. droNAcAryajI pAse karAvyuM hatuM. A mahApuruSe atizaya mahimAvaMta zrI "jayatihuyaNa' stotranI racanA karI che. jenI stavanA dvArA vartamAnakALamAM vidyamAna zrI sthaMbhana tIrtha 36 ! AgamanI oLakha Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (khaMbhAta)nA zrI sthaMbhana pArzvanAtha prabhunI pratimA bhUmimAMthI pragaTa thaI che. nava nava aMga AgamanA mULasUtra ane tenAM yathArtha arthone ApaNAM sudhI pahoMcADIne A mahApuruSe anero upakAra karyo che. vartamAnakAlIna sAdhako paNa A vAta haiyAthI svIkAre che ke jo A mahApuruSa thayA na hota to Aje ApaNane A Agama na maLyAM hota ane kadAcuM mULa Agama maLyAM paNa hota to te vAMcavA ane samajavA mATe ApaNe chatI AMkhe ghaLA banI raheta. tarka paMcAnana navAMgI vRttikAra A maharSie prastuta zrI bhagavatI vyAkhyA prajJapti aMga AgamanI TIkA vi.saM. 1128mAM aNahilapura pATaNamAM racelI che. je 18616 zloka pramANa che. te uparAMta 3114 zloka pramANa cUrNi paNa upalabdha che. vartamAnakALamAM abhyAsanuM dhoraNa ThIka ThIka vadhyuM che. saMpAdana-saMzodhananI dizAmAM paNa vizeSa prayatna jovA maLe che, chatAM A cUrNi haju viziSTa zuddhi-saMpAdananI rAha joI rahI che. A AgamanuM mULa 15751 zloka pramANa che. Aje mULa, vRtti Adi maLI kula 57442 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. A brahavRttimAM A Agamane jayakuMjara hAthInI upamA ApI che. jema jayakuMjara hAthI rU5, baLa, lakSaNa Adi sarva guNothI bIjA hAthIomAM zreSTha che, tema bhagavatIjI sUtra zabda mAdhurya ane artha gAMbhIryanI sAtho sAtha yathArthatA ane upakArakatAnA kAraNe anero mahimA dharAve che. audayugIna vyAkhyAna vAcaspati pU. A. zrI. vijaya labdhisUrIzvarajI mahArAjAe bhagavatIsUtra upara vizada pravacano karelAM che, emAMnA keTalAka pustakAkAre chapAyelAM paNa che. emAMno eka Akho bhAga jayakuMjara hAthInA varNanamAM rokAyelo che. namaskAra mahAmaMtranA pAMca padothI maMgala karIne A Agamano prAraMbha karavAmAM Avyo che. brAhmI lipi tathA zrutadevatAne paNa namaskAra karavAmAM bhagavatI sUtra-2 / 37 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avyo che. maMgalAcaraNa karIne bhUmikA svarUpe carama tIrthapati zramaNa bhagavAna mahAvIre svata: potAnA zramaNa jIvananA cauda-cauda cAturmAsa jyAM pasAra karyA te rAjagRhI nagarInuM varNana karavAmAM AvyuM che. te nagarIne pAvana karanArA paramAtmA mahAvIranuM varNana, devoe racelA bhavya samavasaraNanuM varNana, samavasaraNamAM upasthita nagarajano Adi bAra parSadAnuM varNana ane aMte prathama gaNadhara zrI gautama mahArAjAnuM varNana rasALa zabdomAM tAdRza karyuM che. tyArabAda 'bhaMte" ane "goyamA'nA saMbodhanavALI praznottarInI ramajhaTa AnaMdadAyI che. 41 zatakamAM vahecAyelI praznottarInA aMzo have pachInA lekhamAM. 38 | AgamanI oLakha Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhagavatI vyAkhyA prajJapti sUtra-3 zrI vyAkhyAprajJapti nAmanA A AgamamAM saMskRtinA uccattama AcAro che. A AgamamAM AryabhUmi bhAratano satya itihAsa che, A AgamamAM vartamAna vijJAnanA mULa bIjo gUMthAyelA che. te uparAMta adhyAtma dizAno vicAra karIe to AtmavAda, karmavAda, kriyAvAda ane mokSavAdanuM varNana paNa A AgamamAM bhArobhAra karavAmAM AvyuM che. A AgamanA 41 zatakonuM eka avalokana manane AnaMdita ane haiyAne zraddhAthI avanata kare che. "gamatAMno karIe gulAla, gUMje na bharIe"nA nyAye zrI bhagavatIjInA te bhAvone kramazaH joIe. prathama zatakanA prathama udezAmAM pRthvIkAyAdi sthAvara jIvo ane beIndriyAdi trasa jIvonI sthiti, AhAra vagere vAto karelI che. bIjA udde zAmAM nIvevi aMte ! ye huM kuuM veti ? prazna dvArA jIva potAnA karelA karmanA udaye duHkha bhogave che' A karma siddhAMta batAvyo che. navamA uddezAmAM pArthApatyaya kAlAsyaveSi putra aNagAranA jIvananI sAthosAtha zramaNa nigraMthonA alpa parigrahatA, alpa icchA, amUcha, anAsakti, apratibaddhatA, krodha-mAna-mAyA ane lobhanI rahitatA Adi guNonuM varNana che. sAmAyika e ja AtmA che ane AtmA e ja sAcuM sAmAyika che" A vAta paNa A ja uddezAmAM spaSTa karI che. zataka bIjAnA pahelA uddezAmAM zrI skandaka parivrAjakanI zaMkAo, bhagavatatI sUtra-3 || 39 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama gaNadhara zrI gautama mahArAjA sAthe temano meLApa, haiyAnI saraLatA sAthenI temanI tattva jijJAsA, prabhu vIranA samavasaraNamAM Agamana ane prabhue kareluM teonI zaMkAonuM samAdhAna. A vAto varNavAyelI che. A ja zatakanA dazamA udezAmAM jIvAstikAyAdi pAMce astikAyanuM svarUpa batAveluM che. trIjA zatakamAM zrI agnibhUti ane zrI vAyubhUti gaNadhara dvArA pUchAyelA prazno che. ahIM tAmalI tApasanuM saMpUrNa jIvana paNa che. cothA zatakamAM cha lezyA, pAMcamA zatakamAM sUrya AdhArita rAta-divasanI ghaTamAnatA ane bALamuni aImuttAnA jIvananAM mukhya pAsA che. saMsArI jIvone baMdhAtA ATha karmono vistAra chaThThA zatakamAM che, to sAtamA zatakamAM anya tIrthika kAlodayIe karelI paMcAstikAyanI carcA che. AThamA zatakamAM rAga-dveSathI mukta paramAtmA vIre anya tIrthikonA mithyAvAdonuM nirAkaraNa karI satyavAdonuM sthApana karela che. jaMbudvIpanuM varNana, gAMgeyaRSino praznottara ane jamAli aNagAranI vAta navamAM zatakamAM che. dazamA zatakathI laIne zataka vIza sudhImAM kramazaH jIva ane karmano saMbaMdha, zivarAjarSinuM jIvana, sudarzana zreSThInI sAdhanA, zaMkha nAmanA zramaNopAsakanI kathA, zrAvikA jayaMtInA prazno, sAta narakanuM vistRta varNana, rAjarSi udAyananuM caritra, ro vi tunhA paTTa vilesamaUTUttA mavisAmo xxx zabdomAM paramAtmA mahAvIra svAmIe zrI gautama svAmIne ApeluM AzvAsana, aMbaDa parivrAjaka, gozAlakanuM jIvana, zramaNa jIvanano mahimA, zakrendranA prazno, kRNika rAjAnA udAyI ane bhUtAnanda nAmanA gajarAjanI bhAvI gatinuM varNana, kArtika zeThanI zakendra tarIkenI utpatti, devonI lezyA vagere aneka padArtho varNavAyA che. tyAra bAda aMtima 20thI 41 sudhInA zatakamAM A Agama bahu jhaDapathI AgaLa vadhyuM che. nAnA kadane dharAvatA aMtima zatakomAM mukhyatAe nIcenA padArtho bahu rocaka zailImAM AlekhAyA che. 1-vanaspatinAM mULa, kaMda, skandha, chAla, zAkhA, pravAla (kUNAM pAna), pAMdaDA, phUla, phaLa ane bIja. 40 | AgamanI oLakha Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-24 daMDakamAM vaheMcAyelA jIvone upapAta Adi 20 dhArothI bacavA karmathI mukta thavuM te mArga che, 3-AtmAnAM zuddha svarUpane pragaTa thavAmAM bAdhaka tattvo. 4-karma siddhAMtanuM ati sUkSmatAthI nirUpaNa. pa-kriyAvAdI, akriyAvAdI, ajJAnavAdI ane vinayavAdI matonI mithyA mAnyatAo. -jIvonA upapAta (janma) ane udvartana (maraNa). 7-ekendriyathI paMcendriya jIvomAM karmabaMdhanA kAraNo, gati-Agati 8-AtmA, puNya, pApa, paraloka, mokSa vagere saMbaMdhI zaMkAonA samAdhAna. A AgamanI pUrNAhUti karatAM graMthakAra maharSi zrI saMghanI stuti kare tava niyama-viNayavelo, jayati sayA nANavimalavipulajalo / heusayaviulavego, saMghasamuddo guNavisAlo / / artha : tA, niyama ane vijaya rUyI velAo jemAM che, jJAnarUpI jemAM nirmaLa ane vipula jaLa che, seMkaDo hetuono jemAM vega che tathA guNothI je vizALa che, evo zrIsaMgharUpI samudra jaya pAme che. bhagavatatI sUtra-3 || 41 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11 zrIbhagavatI vyAkhyA prajJapti sUtra-4 Agama graMthonA abhyAsa mATe bhArobhAra yogyatA jarUrI che. te yogyatAne pragaTAvanArI tapa sAdhanAne yogohana kahevAya che. jJAnAcAranA ATha AcAramAM je upadhAnanA nAme oLakhAya che. pratyeka AgamanA yogodahanamAM zrI bhagavatI sUtranA yogodvahana ativiziSTa gaNAya che. sauthI moTA te yogodvahana akhaMDa cha mahinA sudhI karavAnA hoya che. jemAM divasa gaNatarI ane uddeza AdinI vAto mULa AgamanA upasaMhAramAM karavAmAM AvI che. vartamAnakAlIna zAstrasApekSa praNAlikA mujaba jaghanyathI eka ziSya dharAvanAra sAdhu bhagavaMtane kramaza: yogodvahana karatAM karatAM zrI bhagavatIjIsUtranA mahAyoga jyAre karAvavAmAM Ave che, tyAre enI anujJArUpe gaNipada apAya che. A chamAsika yoga gurvAjJA prApta padastha bhagavaMtanI nizrAmAM ja thaI zake ane pachI pada paNa teo ja ApI zake che. jemAM zrI bhagavatI sUtra bhaNavAno ane bhaNAvavAno adhikAra ApavAmAM Ave che. A AgamanA dareka sUtranA arthanuM amIpAna atisukhada che, chatAM 'amRta ghUMTamI sadI'nyAye amuka sUtranA arthano rasAsvAda ApaNe karIe. # saMyamanI adhikAMza nirdoSa ArAdhanA karanAra sAdhubhagavaMta jaghanyathI saudharma devalokamAM ane utkRSTathI sarvAthasiddha vimAnamAM deva tarIke utpanna thAya che. 42 | AgamanI oLakha Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * bhUkha-tarasa, ThaMDI-garamI, DAMsa-macchara vagere upasargone anicchAe sahana karanArA ane anicchAe brahmacaryanuM pAlana karanArA jIvo vANavyaMtara nAmanA devalokamAM jAya che. * hiMsA karavAthI, asatyabhASaNa karavAthI ane zramaNa bhagavaMtone niSkAraNa aneSaNIya dravya vahorAvavAthI jIvo alpa AyuSya karma bAMdhe che. jyAre hiMsA ane asatyanA tyAgathI tathA sAdhu bhagavaMtone eSaNIya dravya vahorAvavAthI jIva dIrdhAyuSya bAMdhe che. # samagra vizvano AdhAra kayo ? A praznanA uttaramAM paramAtmA kahe che ke, AkAzanA AdhAre vAyu, vAyunA AdhAre samudra, samudranA AdhAre pRthvI ane pRthvInA AdhAre samasta trasa ane sthAvara jIvo rahelA che. lokano Avo AdhAra-Adheya bhAva che. # tirjI lokanI madhyamAM rahelA jaMbudvIpamAM pUrva-pazcima samudrane pAmanArI kula cauda lAkha chappana hajAra nadIo che. * jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI saLaMga ATha samaya sudhI AtmAo mokSe jatAM hoya che. te pachI avazya AMtaruM paDe che. # jaghanyathI eka samayanuM ane utkRSTathI cha mahinAnuM AMtaru paDyA pachI koIka AtmA avazya mokSe jAya che. * ziSyagaNane sUtra ane arthanI vAcanA ApavAmAM kheda nahi pAmanArA ane saMyama pAlanamAM sahAya karanArA AcArya ane upAdhyAya eka-be ke traNa bhavamAM avazya muktine prApta kare che. # paramAtmA mahAvIradevanA pUrvAvasthAnA pitA RSabhadatta brAhmaNa ane mAtA devAnaMdA brAhmaNakuMDa gAmamAM rahenArAM hatAM. je zramaNopAsaka hatAM, jIva-ajIva-puNya-pApa Adine svIkAranArAM hatAM ane AtmalakSI jIvana jIvanArAM hatAM arthAt teo dharmathI zrI pArzvanAtha paramAtmAnA zAsananA zrAvaka-zrAvikA hatAM. vizvanI dareka jJAnazAkhAno bodha ApatA A Agamane vadhu jANavA saMyama jIvana, yogyatA ane yogoThahana Avazyaka che. bhagavatatI sUtra-4 || 43 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI sUtranI vANInA aMzo * savaNe NANe ya viNNANe paccakkhANe ya saMjame / aNaNhaye tave ceva, vodANe akiriyA siddhI / / zramaNa bhagavaMtonI sevA karanAra jIvane dharma zravaNa rUpa phaLanI prApti thAya che. te zravaNathI jJAna, jJAnathI vijJAna, vijJAnathI pratyAkhyAna, tenAthI saMyama, saMyamathI anAzravapaNuM, tenAthI tapa, tapathI karmanAza, karmanAzathI akriyA ane akriyAthI siddhi-mokSa prApta thAya che. # xxx sadAsudaM ra rIyamarUriyAvadiyA viriyA Mti kasturaM rIyamANassa saMparAiyA kiriyA kajjati, seNaM usmuttameva riyati / sUtra (Agama zAstra)ne anusarIne pravRtti karanAra sAdhune IryApathikI kriyA thAya che ane utsutra (sUtra-Agama zAstrathI viparIta) pravRtti karanAra sAdhune sAMparAyika kriyA thAya che. tenAthI te pharI pharI usUtramAM pravarte che. xxx kAlodAI ! tattha NaM je se purise agaNikAyaM ujjAleti se NaM purise mahAkammatarAe ceva jAva mahAvedaNatarAe ceva / tattha NaM je se purise agaNikAyaM nivvAveti se NaM purise appakammatarAe ceva jAva appaveyaNatarAe ceva / kAlodayI nAmaka anyatIrthike pUchelA praznanA uttaramAM prabhue kahyuM ke, je AtmA agnikAyane pragaTAve che te AtmA mahAkarmane bAMdhe che, mahAvedanAne bhogave che. je AtmA te agnikAyane bujhAve che te alpakarmane bAMdhe che.yAvat alpavedanAne bhogave che. ee NaM bhaMte ! bAvIsaM parIsahA katisu kammapagaDIsa samoyaraMti ? goyamA / causu kammapayaDIsu samoyaraMti, taM jahA nANavaraNije, veyaNijje, mohaNijje, aNtraaie| bhagavaMta ! bAvIza parISahono samAveza kaI karmapravRttiomAM thAya che ? gotama ! cAra karmaprakRtimAM samAveza thAya che. te A pramANe 1-jJAnAvaraNIya, ra-vedanIya, 3-mohanIya, 4-aMtarAya. 44 || AgamanI oLakha Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1 2. jJAtAdharmakathA sUtra-1 chaThThA aMga AgamanuM nAma zrIjJAtAdharmakathA che. 1-jJAta ane 2-dharmakathA ema be zrutaskaMdha che. pahelA zrutaskaMdhanAM 19 adhyayanamAM 19 kathAo che. bIjA zrutaskaMdhanA 10 vargamAM 206 kathAo che. bALajIvone paNa upakAraka evA kathAnuyogane A Agama varNave che. sUtrazailI gadya che. pUrvakALamAM A AgamamAM sADA traNa karoDa kathAo hatI, tevo ullekha prApta thAya che. vartamAnamAM mAtra 225 kathAo upalabdha che. sUtra parimANa papa00 zloka pramANa che. navAMgI vRttikAra pU.A.zrI abhayadevasUri mahArAjA racita vRtti 3800 zloka pramANa che. jenI racanA vi.saM. 1120mAM vijayAdazamIe pATaNa mukAme thayelI che. vartamAnamAM A AgamanuM 9200 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. prastuta AgamamAM dhIra ane vIrakakSAnA aneka sAdhakonuM jIvana varNana che. saMsAratyAgI zramaNa varga ane saMsAratyAganI bhAvanAvALo zrAvaka varga, baMnene mokSamArganI sAdhanAmAM upayogI mArgadarzana ahIM ApavAmAM AvyuM che. prathama zrutaskaMdhamAM amuka kathAo aitihAsika vAstavikatAne dharAve che, to amuka dRSTAMto padArthane samajAvanArA rUpaka svarUpa che. viSaya vistArane jANavA mATe A adhyayana sAdhu-zrAvakoe potapotAnA adhikAra mujaba vAMcavAM, sAMbhaLavAM jarUrI che. eka-eka adhyayanano upanaya ati suMdara che. jo gaMbhIratAthI manana karavAmAM Ave jJAtAdharmakathA sUtra-1 || 45 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to sAdhaka jIvonuM patana, utthAna ane mahAna abhyadaya kayA kyA nimitte thAya che, tenuM sAcuM mArgadarzana maLe che. ahIM to mAtra saMkSepamAM joIzuM. 1-usleikha adhyayana : sauthI moTuM A adhyayana che. paramAtmA mahAvIranA ziSya meghakumAra muninuM jIvana hRdayaMgama zailImAM ahIM varNavAyeluM che. hAthI tarIkenA pUrvabhavamAM temaNe sasalA upara karuNA karI. te karuNAe paramAtmAno bheTo karAvyo. saMyamI banI AtmakalyANa karyuM. haiyAmAM janmelI karuNAnAM A mIThAM phaLo ahIM jovA maLe che. 2-saMghADa adhyayanaH saMyamI zramaNoe zarIrane AhAra kyAre ane kayA bhAve ApavAno "te samajAvavA mATe dhannA zeTha ane khUnI vijaya coranuM dRSTAMta ApavAmAM AvyuM che. potAnA ja putranA khUnIne khAvAnuM ApavAno bhAva zeThane na ja hoya, chatAM lAcArIvaza Ape to AnaMda na hoya. te ja rIte sAdhu zarIrathI mukta thavAnI bhAvanAmAM ja hoya, zarIrane bhojana ApavAnI leza paNa IcchA na hoya, chatAM jJAnAdi ArAdhanA mATe na chUTake AhAra Ape to AnaMda na ja hoya. A vAta vistArathI ahIM samajAvI che. 3-aMDa adhyayana: sArthavAhanA be putro 1-jinadatta ane ra-sAgaradatta. teone moranAM be IMDA maLyAM. ekane pUrepUrI zraddhA hatI, mane mora maLaze ja. bIjAne zaMkA hatI, mora maLaze ke nahi ? zraddhA yukta jinadattane mora maLyo, te mora dvArA ghaNuM kamAyo. zaMkita sAgaradattane vAraMvAra iMDu halAvavAthI mora na maLyo. chelle duHkhI thayo. A dRSTAMta dvArA graMthakAra saMyamIone bodhapATha Ape che. saMyamanA phaLa pratye zakita thazo, to A bhavamAM niMdApAtra banazo ane paralokamAM durgati pAmazo. niHzaMkapaNe saMyamanI ArAdhanA karazo to A bhavamAM vaMdanIya banazo ane paralokamAM mokSa meLavazo. 4-kurma adhyayana : ahIM be kAcabAnI vAta che. te baMne ekavAra sarovaramAMthI bahAra AvyA. luccuM ziyALa temane mArIne potAnuM peTa 46. AgamanI oLakha Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharavA tyAM AvyuM. samayasara baMnee potAnA aMgopAMga saMkocI dIdhAM. ziyALane saphaLatA na maLI. chupAIne rAha jovA lAgyuM. eka kAcabAe dhIraja gumAvI. hAtha-paga bahAra kADhyA. takasAdhu ziyALe tarApa mArI tene UMdho karI phADI khAdho. bIjAe dhIraja dharI. zarIra gopavI rAkhyuM to bacI gayo. A rUpaka dvArA graMthakAre sAdhakane uddezIne Indriya nigrahano upadeza Apyo che. pa-zelaka adhyayana : zailaka rAjarSinI kathA. zailaka rAjavI saMyamI banyA. karmodaye rogAdhIna thavAthI putra rAjavInI rAjadhAnImAM AvyA. pathyapAlana ane cikitsAthI roga zAMta thayo, paraMtu kAraNika sevelI pathyAdinI anukULatAmAM Asakti UbhI thaI. pramAdAcaraNa choDavAnI have taiyArI nathI. ziSya paMthaka muni avirata sevA kare che. guru pharI niraticAra saMyamI bane e ja bhAvanA temanA haiyAmAM che. comAsI kSamApanAnA nimitte gurunuM karma tUTyuM. jAgrata banyA. pramAda choDyo ane prazcAttApa pragaTyo. zrI siddhagirinuM zaraNuM laI mokSa sAdhI lIdho. A kathAnA upanayamAM kahyuM ke, "pramAdI sAdhu saMsArano ane apramatta sAdhu mokSano musAphara che.' ka-tuMba adhyayana : tuMba eTale tuMbaDuM nAmanuM phaLa vizeSa. mATIthI lepAyeluM tuMbaDuM pANImAM DUbe che, mATI dhovAya tema pANInI upara Ave che. te ja rIte karmamaLathI bhAre banelo AtmA yAvat nigoda sudhI DUbe che ane karmathI rahita thatA te lokAgra evA mokSane pAme che. nAnI vastu paNa tattva samajavAmAM sahAyaka che. A vAta ahIM noMdhavA jevI che. jJAtAdharmakathA sUtra-1 || 47 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathA sUtra-2 gata lekhamAM A AgamanAM prathama zrutaskaMdhanA cha adhyayananI vicAraNA karI hatI. have AgaLa vicArIe. 7-rohiNI adhyayanaH A adhyayanamAM saMsArano tyAga karanArA tyAgI zramaNa bhagavaMtonA svarUpane batAvavAno prayAsa karAyo che. saMsAra tyAgI AtmAo mukhyatAe cAra prakAranA che. jemAM mahAvratonI virAdhanA karanAra ane mahAvratono upayoga mAtra jIvana nirvAha mATe karanAra sAdhuo anukrame ujhikA ane bhakSikA kakSAnA che. tAranArA nimittane pAmIne paNa teo saMsAramAM DUbe che. trIjA naMbare je AtmAo mahAvratonuM niraticAra pAlana karanArA che, te rakSikA samAna che, vahelI take teo saMsArathI mukta thAya che. cothA naMbare rohiNI kakSAnA sAdhuo niraticAra pAlananI sAthosAtha te mahAvratonuM aneka AtmAne dAna kare che. jenA pariNAme A vizvamAM pUjApAtra bane che, ane paralokamAM tIrthakara banI mokSa pAme che. 8-mallI adhyayana : ogaNIsamA tIrthapati zrI mallinAtha paramAtmAe mahAbala rAjAnA bhavamAM mAyApUrvaka tapa karyo. potAnI sAthe ja saMsArano tyAga karI saMyama svIkAranArA cha mitra sAdhakothI adhika tapa karavAnA bhAvathI mAyA karI. teone aMdhArAmAM rAkhI adhika tapa karyo. te tapathI tIrthakara cokkasa banyA, paNa karelI mAyAnA pariNAme avatAra 48 || AgamanI oLakha Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIno malyo. temanuM saMpUrNa jIvana ahIM darzAvyuM che. A adhyayana mAyA pUrvaka dharma karavAnI nA pADe che. 9-mAnandI adhyayanaH sAdhanA mArgamAM manojaya anivArya che, A vAta ahIM kathayitavya che. mAkandI sArthavAhanA be putro jinapAlita ane jinarakSita. teo dhana kamAvavA dariyAI mArge nIkaLyA. dariyAnI AMdhitophAnamAM aTavAyA. DubatA to bacyA, paNa duSTa devInA hAthamAM sapaDAyA. jinarakSita manane kAbumAM na rAkhI zakayo. devInA mohamAM aTavAyo to devInA hAthe haNAyo. jinapAlite manane kAThuM karyuM. na lobhAyo, na lalacAyo. pariNAme samudrano pAra pAmI ghare pahocyo. 10-candra adhyayana : vada ekamanA candranI jema guNono hrAsa jIvanamAM amAsa sarje che ane suda ekamanA candranI jema guNonI vRddhi jIvanamAM pUnama khIlave che. arthAt guNomAM aMza mAtrano hrAsa na thAya ane satata vRddhi thatI rahe tenI kALajI levI joIe. ahIM candranA rUpaka dvArA zramaNa bhagavaMtone A upadeza che. 11-dAvadrava adhyayana : A adhyayana atyaMta saMkSepamAM che. dAvadrava eTale vRkSa vizeSa. dariyAnA pahADI pavanane sAMkhI zake to te Take che, nahitara mULa sahita nAza pAme che. te ja rIte je sAdhu Akroza parISahane sahana kare che te ArAdhaka bane che. Akroza parISahane sahana na karI zakanAra virAdhaka bane che. 12-udakajJAta adhyayanaH jagatanA koI padArtha sArA nathI, narasA paNa nathI. eka ne eka pANI jo khALamAM vahetuM hoya to gaMdu lekhAya che. zuddhikaraNa dvArA te ja pANI pIvA yogya bane che. pANI to e ja che, mAtra paryAya badalAya che. tattvadRSTithI jonAro samyagdaSTi AtmA koIpaNa padArthamAM te zubha-sAro hovA chatAM temAM rAga ane azubha-kharAba hovA chatAM tenA upara dveSa pAmato nathI. jitazatru rAjavI ane subuddhi amAtyanA dRSTAMtano A upanaya che. jJAtAdharmakathA sUtra-2 | 49 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13-darajJAta adhyayana: deDakAnA dRSTAMta dvArA mukhya traNa vAta karI che. 1-prabhu mahAvIranI dezanA sAMbhaLavAthI naMda maNiyAra dharma pAmyo. 2-pote banAvelA vAvaDI-bagIcAnI gADha AsaktithI te deDakAnA bhAvamAM gayo. 3jAtismaraNa jJAnathI deDakAnA bhAvamAM karelI ArAdhanAthI te devabhava pAmyo. karelI virAdhanAnAM pariNAma bhogavavAM ja paDe che, to karelI ArAdhanA paNa sArA phaLa Ape ja che. A vAta ahIM anAyAse samajAya che. 14-tetaliputra adhyayana : tetaliputra ane poTTilA. baMne pati ane patnI, pati taraphathI eka taraphI aprIti sarjAI. poTTilAe sAdhvIjI bhagavaMtane manameLano upAya pUchyo. 'tuM bhIMta bhUlI, A amAruM kAma nahi.' sAdhvIjI bhagavaMte saMyama-jIvananI maryAdAnusAra spaSTa niSedha karI dIdho. dharma samajAvI sanmArge vALI. "saMsArArthI saMsAra-poSaNanI vAta pUche to tyAgI zramaNa-zramaNI-o kAna paNa na dhare" A adhyayananI A hitazikSA vartamAnamAM vasarAtI jAya che. je khAsa yAda rAkhavA jevI che. 15-naMdIphala adhyayana naMdIphaLa eTale jaMgalamAM thatAM jherilAM vRkSa. jenAM phaLa rUpa-rasa-gaMdha-sparzathI ati manojJa hoya che. bhoktA ekavAra to AhvAda anubhave, paNa kSaNabharanI e majAnA cheDe mota baMdhAyeluM che. saMsAra aTavImAM IndriyonA viSayo tevA ja che. kSaNika sukhane bhogavavA jatAM pAchaLa chupAyelI durgati bhUlAvI na joIe, e ja ahIMsamajavAnuM che. 50 || AgamanI oLakha Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146} jJAtAdharmakathA sUtra-3 16-draupadI adhyayana : thayelI nAnI bhUlane chupAvavA mATe manuSya ghaNIvAra niMdanIya ane krUrakarma kare che, jenA pariNAme janma-janmAMtaramAM dArUNa vipAka bhogave che. A vAtanI tathyatA draupadInA dRSTAMtamAM jovA maLe che. satI draupadInuM kathAnaka AbAlajana prasiddha che. pUrvabhavamAM te nAgazrI hatI. ekavAra kaDavI ane jherI tuMbaDInuM zAka dharmaruci aNagArane vahorAvI dIdhuM. mahAtmA te AhArathI kALadharma pAmyA, munighAtanA pApe te durgatimAM gaI. sukumAlikAnA bhAvamAM dIkSA lIdhI paNa bhoga-sukhanI lAlasAthI niyANuM karyuM. pariNAme pAMca patinI patnI satI draupadI thaI. aMte saMyama sAdhI svarga pAmI. A adhyayanamAM zabdonI saraLatA ane rasALatAe kathAne bhAvotpAdaka banAvI che. 17-AkIrNajJAta adhyayana : AkIrNa eTale uttama jAtino azva. jaMgalamAM svataMtra pharatA je ghoDA svAdiSTa khAdya sAmagrImAM lobhAyA, te pakaDAyA, baMdhAyA, parataMtra banyA, vadha-baMdhana Adi duHkha pAmyA. na lobhAyA te svataMtra rahI zakayA. A dRSTAMtathI svAdhInatA ane parAdhInatAnuM yathArtha svarUpa ahIM ujAgara thayuM che. viSayAdhIna e parAdhIna ane viSayothI bacanAra e svAdhIna. kharekhara, ekane eka be jevI A vAta che. jJAtAdharmakathA sUtra-3 | pa1 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18-suSimAM adhyayana cilAtI-putranI kathA.jemAM karaNarasanI pradhAnatA che. kaThaNa kALajAne paNa ekavAra to kaMpAvI de. samajavAnuM to e che ke, sAdhanAmAM sahAyaka zarIrane AhAra jarUra ApavAno, paNa mAtra bhADApeThe. jo zarIranI ke jarUrI AhAranI AsaktithaI to mokSa nahi maLe. 19-puMDarIka adhyayana sAdhanAmAMthI patana ane saMsArathI utthAna, A be vAta darzAvatI A kathA che. mahAvideha kSetranI puMDarIkiNI nagarI. rAjA mahApabanA be rAjaputra. puMDarika ane kaMDarIka vairAgya pUrvaka dIkSita banelA muni kaMDarIkanuM rasanendriyanI AsaktinA kAraNe sAdhanAmAMthI patana thayuM. pariNAme 33 sAgaropamanA AyuSya sAthe sAtamI narake gayAM. jyAre viraktipUrvaka rAjA puMDarIka saMyama pALI sarvArthasiddha vimAnamAM ekAvatArI thayA. kahevAya che ke, vraNa, vani ane verI kyAreya upekSaNIya nathI. sAdhanA jIvanamAM pramAda e ja vraNa, vahina ane verI che. nAnA pramAda paNa yAvat saMyama cukAve, tethI 'satata apramatta raho' A ja prabhuno saMdeza che. A adhyayananI sAthe pahelo zrutaskaMdha pUro thAya che. bIjA zrutaskaMdhamAM daza varga che. saMyamajIvana svIkAryA pachI je AtmA mahAvratonuM yathAvatuM pAlana karato nathI, pramAdane paravaza zithila bane che te mokSa athavA vaimAnika devaloka prApta karI zakato nathI, paraMtu saMyama jIvanamAM karelA kAyaklezAdi bAhya taponA prabhAve bhavanavAsI, vyaMtara ke jyotiSka devalokamAM deva tarIke utpanna thAya che. A vAta bIjA zrutaskaMdhamAM eka sarakhI jovA maLe che. jemAM bhavanapatinA 20, vyaMtaranikAyanA 16, vANavyaMtaranikAyanA 16, sUrya-caMdranA 1-1 ane pahelA ane bIjA devalokanA 1-1. ema vartamAnakAlIna 56 indronI 206 indrANInA pUrvabhavanI kathA che. (trIjA thI bAramA vaimAnika devalokanA kula 8 indro che, ema kula 64 indronI gaNatrI hoya che.) pUrvanA mAnavabhavamAM te dareka indrANIoe puruSadAnIya prabhu para | AgamanI oLakha Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvanAthanA zAsanamAM dIkSA lIdhI hatI. pramAdavaza AcAra-pAlanamAM kramaza: atizithila banI aMta samaya sudhI temaNe potAnA te zithila AcAronI AlocanA karyA vinA kALa karavAthI nimna kakSAnI devagatimAM indrANIno bhava pAmyAM. vyaktibhede bhinna evA daza vargano eka ja sAra che ke saMyamI sAdhu-sAdhvIe zithilatAne hajAro yojana dUra rAkhavI. A Agama kathAnuyogane varNavatA aneka graMthono mULa srota che. jenI sArabhUta vAto ahIM karavAmAM AvI. jJAtAdharmakathAnI vANInA aMzo. * eeNaM devANuppiyA ! dUraikkamaNijjA, No khalu sakkA subalieNAvi deveNa vA dANaveNa vA NivArittae NaNNattha appaNo kammakkhaeNaM / devAnupriya ! ghaDapaNa ane mRtyune koI nivArI zakatuM nathI, baLavAna deva hoya ke dAnava hoya, eka mAtra pUrvamAM bAMdhelA karmono kSaya thAya to ja te bethI bacI zakAya che. * jAva mANussae kAmabhoge No puNaravi AsAi, se NaM jAva viiivissi| dIkSita thayA pachI je manuSya saMbaMdhI kAmabhogonI icchA pharI karatA nathI te saMsAra samudrano pAra pAme che * paoga - vIsasApariNayA viyaNaM sAmI ! poggalA paNNattA / manuSyanA prayatnathI ane svAbhAvika paNe pudgalonA paryAyamAM pheraphAra thAya che. * tae NaM se gaMde maNiyAraseTThI annayA kayAI asAhudaMsaNeNa ya apajjuvAsaNAe ya aNaNusAsaNAe ya asussUsaNAe ya sammattapajjavehiM parihAyamANehiM parihAyamANehiM micchattapajjavehiM parivaDDamANehiM parivaDDamANehiM micchataM vippaDivanne jAe yAvi hotthaa| jJAtAdharmakathA sUtra-3 || 53 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te pachI naMdamaNiyAra zreSThI sAdhu bhagavaMtonAM darzana na thavAthI, temanI upAsanA na karavAthI, upadeza nA sAMbhaLavAthI, jinavANI sAMbhaLavAnI icchA na thavAthI kramaza: samyaktathI dUra thaIne mithyAtvane pAmyo. phAsesu ya bhaddagapAvaesukAyavisayaM uvagatesu, tuTeNa va rudveNa va samaNeNa sayA NaM hoyavvaM / / sasurA, vesu, , sesa.. sAdhu bhagavaMtoe kAna, AMkha, nAka, jIbha ane cAmaDInA zubha athavA azubha zabda, rUpa, gaMdha, rasa, ane sparza rUpa viSayomAM kyAreya rAga ane dveSa na karavo joIe. * evAmeva samaNAuso jAva pavvaie samANe puNaravi mANussae kAmabhoge AsAei jAva aNupariyaTTissai, jahA va se kaMDarIe rayA ! he zramaNo ! A pramANe je sAdhusAdhvIjI bhagavaMto saMyama svIkAryA pachI mAnavIya kAmabhogonI icchA kare che, te kaMDarIka muninI jema saMsAramAM paribhramaNa kare che. pa4 | AgamanI oLakha Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jillika upAsaka dazAMga sUtra-1 AgamapuruSa' A zabda AgamagraMthone eka svastha puruSa sAthe sarakhAve che. puruSanA zarIrane jema 12 aMga hoya che, tema paMcAMgaNadhara zrI sudharmAsvAmI racita dvAdazAMgI paNa 12 AgamathI gUMthAyelI che. zrInaMdIsUtranI cUrNina kartA mahattara zrI jinadAsagaNie dvAdazAMgImAM samAviSTa 12 Agamone puruSanA 12 aMga sAthe sarakhAvatAM kahyuM che ke, pAyayugaM jaMghoru, gAtadugaddhaM, tu do ya bAhU ya / gIvA siraM ca puriso, bArasaaMgo sutavisiTTho / / [zrI naMdIsUtra - 43 cUrNi]. puruSanuM aMga te sthAne AvatuM Agama 1. jamaNo paga AcArAMgasUtra 2. DAbo paga sUtrakRtAMga sUtra jamaNI jaMghA sthAnAMgasUtra DAbI jaMghA samavAyAMgasUtra 5. jamaNI sAthaLa vyAkhyAprajJaptisUtra DAbI sAthaLa jJAtAdharmakathAMga sUtra nAbhi upAsakadazAMga sUtra 8. vakSa:sthala (chAtI) aMtakRdazAMgasUtra 9. jamaNI bhujA anuttaropapAtikasUtra 10. DAbI bhujA praznavyAkaraNasUtra upAsakadazAMga sUtra-1 || 55 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. grIvA (Doka) vipAkasUtra 12. mastaka (lalATa) daSTivAda jJAtAdharmakathAga pachI zrIupAsakadazAMga nAmanuM sAtamuM Agama Ave che, jene AgamapuruSanI nAbhinA sthAne gaNavAmAM AvyuM che. "nAbhino nAda" mAnavajIvanamAM je mahattva dharAve che te mahattva sAdhanA jIvanamAM upAsakadazAMgasUtranAM vacano dharAve che. A Agama 812 zloka pramANa che. jenAM upara navAMgI TIkAkAra pU. A zrI. abhayadevasUrijI mahArAjAnI vRtti che, je 800 zloka pramANa che. A eka TIkA sivAya A Agama upara vartamAnamAM niryukti-cUrNibhASyAdi eka paNa sAhitya upalabdha thatuM nathI. tethI vartamAnamAM mAtra 1912 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. AnA AdhAre darasAvayacariyuM, dazazrAvaka caritra jevA graMtho banelA che. A Agama zrAvakonA jIvanane darzAvanAra hovAthI kathAnuyogamAM samAveza pAme che, to apekSAe zrAvakajIvananA samyakatvapUrvaka bAra vratanA AcAro ane aticAronI vAta hovAthI caraNakaraNAnuyogamAM paNa A Agama gaNAya che. AjathI 2569 varSa pUrve racAyeluM A Agama ardhamAgadhI-prAkRtabhASAmAM che. A AgamamAM paramAtmA mahAvIranA upadezane jhIlIne samyakatvapUrvaka bAra vrata svIkAranArA daza mahAzrAvakanI kathA che. ekamAtra A Agama evuM che ke jemAM saMpUrNatayA zrAvakajIvananI ja vAto karavAmAM AvI che. pUrvanA kALamAM zrAvaka upAsaka zabdathI oLakhAtA hatA. vizeSa spaSTatA mATe kvacit zramaNopAsaka zabda paNa vaparAto. vartamAnamAM zramaNopAsaka ane zrAvaka zabda vadhu pracalita che. ahIM upAsaka zabdamAM 35 samIpe, gAte tiSThatItyupAsa: najIka rahevAvALo" artha che. je sAdhaka zramaNa evA sAdhubhagavaMtanI najIka rahe te zramaNopAsaka. A artha zrAvaka-jIvananAM ghaNA pAsAne spaSTa kare che. zramaNanI upAsanA-sevA-bhakti kare te zrAvaka, zramaNanA sAnidhyamAM rahe te zrAvaka, zramaNanA vacanone sAMbhaLe te zrAvaka, zramaNa banAvAnI bhAvanAmAM rame te zrAvaka, jIvananA dareka prasaMgamAM zramaNanI icchAne ja prAdhAnyatA Ape te zrAvaka ane zramaNanA pAtaMtryane svIkAre te zrAvaka. A AgamamAM paramAtmA zrI mahAvIranA svahaste bAre vrata uccaranArA 1,49,OOO zrAvakomAM agragramya daza mahAzrAvakonA jIvanane darzAvatuM 56 | AgamanI oLakha Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka-eka adhyayana che. teonAM nAmane sUcavatA adhyayananAM nAmo kramaza: nIce mujaba che. 1-AnaMda, 2-kAmadeva, 3-calanIpitA, 4-surAdeva, 5-culazataka, 6-kuM Da kaulika, 7-zakaTAlapurA, 8-mahAzataka, 9-nandinIpitA, 10. zAlihIpitA. A daza adhyayanamAM kramaza: eka-eka zrAvakanuM jIvana, teonI aDhaLaka saMpatti, sukha-sAhyabI, teoe sAMbhaLelI vIra vibhunI dezanA, grahaNa karelAM vrato, vratapAlanamAM AvelA upasargo, vikaTa paristhitimAM rAkhelI dRDhatA, viziSTa tapa-tyAga, aMta samaye karelI samAdhinI sAdhanA vagere vAtonuM vistRta varNana che, je ghaNuM rasALa ane bhAvotpAdaka che. te daze adhyayanamAM kahevAyelI mahattvapUrNa vAto joIe. 1. daze zrAvako mahAzrImaMta hatA. potAnI karoDonI saMpattinA teoe traNa bhAga karyA hatA. vepAramAM ekabhAga, jIvanavyavahAramAM bIjo bhAga ane trIjo bhAga nidhi tarIke rAkhatA hatA. A vyavasthAnA kAraNe teonuM jIvana nizcitatA pUrvaka ekadhAruM cAlatuM. karmajanya paristhitimAM paNa samucita vyavahAra ane sAmAjika pratiSThAne AMca na AvatI. ra. paramAtmA mahAvIranI dezanA sAMbhaLIne te dareka mahAzrAvake samyaktvapUrvaka bAravratano svIkAra karyo hato. pAMcamA parigraha parimANa aNuvratanA svIkAramAM teoe have pachI nave prakAranA parigrahamAM vadhAro na karavAno nirNaya karyo hato. jIvanabhara vidyamAna saMpatti ane samRddhine ghaTADavAnuM kAma ja karyuM hatuM. te rIte dareka niyamomAM kramaza: saMkSepa karIne yAvat "saMvAsAnumatizrAvakanI bhUmikAne prApta karI hatI. 3.AnaMdaAdidaze mahAzrAvako cauda-cauda varSa sudhI vratonuM niraticAra pAlana karIne paMdaramA varSe potAnA jyeSTha putrane ghara saMbaMdhI javAbadArI soMpI nivRtta thAya che. tyArabAda badhA zrAvakoe zrAvakapaNAnI agyAra pratimAono svIkAra karI yathArthapaNe tenuM pAlana karyuM che. 4.ghora tapazcaryA vaDe zarIra kRza thavAthI aMta samaye mAraNAntika saMlekhanA karI bhaktapratyAkhyAna aNasaNano svIkAra karyo che. samAdhipUrvakanA zubha pariNAme teone avadhijJAna utpanna thayuM che. eka mahinAnA aNasaNane pUrNa karI te daze mahAzrAvako samAdhi mRtyune pAmI prathamadevalokamAM deva tarIke utpanna thayA che. devalokamAM cAra palyopamanA AyuSyane pUrNa karI mahAvidehamAM mAnavabhava pAmI saMyama svIkArI mokSane pAmaze. upAsakadazAMga sUtra-1 || 57 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13) upAsakadazAMga sUtra-2 zrI upAsakadazAMga sUtra AgamanI mahattvapUrNa vAtomAM AgaLa vadhIe. 5 - zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA AnaMda vagere daza mahAzrAvakonA jIvana jotAM eka vAta spaSTa thAya che ke, sAdhaka jyAre UMDI samaja ane zraddhApUrvaka vairAgI bane che tyAre tene bhoganI duniyA kaThe che, AtmAnA puruSArthathI mahAtyAgI bane che, tyAgajIvananA AnaMdanI anubhUti kare che ane AtmabhAvamAM lIna te sAdhaka dehAtIta bhUmikAne prApta kare che. 6 - A AgamamAM mahAzrAvaka AnaMdanI saMpattinuM je varNana che temAM Aje ghaNAne zaMkA UbhI thAya che ke, "eka vyaktine ATalI badhI saMpatti hoya kharI ? A to bhagavAna mahAvIranA anuyAyI mahAzrImaMto hatA, tevuM batAvavA A varNana che, nahi ke AvI vAstavikatA hatI.' AvA zraddhAbhraSTa jIvone aitihAsika graMthono abhyAsa nahi karelo hovAthI takAlIna bhAratavarSanI samRddhino sAco aMdAja nathI. sekama vartamAnakALanA zrImaMtonI sthitine jANanAro sujJa paNa samajI zake ke A kaliyugamAM jo A zrImaMtAI hoya to te satyugamAM kema na hoya ? 7 - eka mAnyatA e paNa che ke "jo mahAzrAvako paNa ATalI saMpatti meLavI zake. hajAronI saMkhyAmAM gAyo ane khetaro vagere rAkhI zake to ApaNe paNa dhana meLavavuM joIe, gAyo ane khetaro rAkhavA joIe." AvA ajJAnI jIvoe zAMta citte samajavA jevuM che ke A mahAzrAvako 58 || AgamanI oLakha Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmathI jaina na hatA, janmathI ja emane vItarAga-sarvajJanuM zAsana maLyuM na hatuM. eka saMsArI tarIke lobhane AdhIna teo zrImaMta banyA hatA. paraMtu je divase zramaNabhagavAna mahAvIra paramAtmAnI dezanA sau prathamavAra sAMbhaLI tyAre samyaktvapUrvaka bAravratano svIkAra karyo che. temAM parigraha parimANa nAmanA pAMcamA aNuvratamAM, "vartamAna saMpattimAM have pachI rAtIpAIno umero nahi karuM ane kramaza: tene ghaTADavAno puruSArtha karIza', evo nirdhAra karyo che. A AgamamAM te zrAvako pAse teo dharma pAmyA tyAre zuM hatuM, mAtra tenuM varNana che, saMpatti vagere meLavavAnI vAta to nathI karI paraMtu pAparUpa hovAthI choDavAnI ja vAta karI che. te te zrAvakoe kramaza: saMpatti choDI potAnA svajano ane zarIranI paNa mamatA choDI aMte anazana ArAdhyuM che. 8 - AnaMda zrAvakanA jIvananI eka ghaTanA bahu mahattvapUrNa che. nirmaLavrata sAdhanA ane ghora tapazcaryAnA baLe AnaMda zrAvakane avadhijJAna pragaTa thayuM. te divasomAM ekavAra zAsanaziratAja zrIgautamasvAmI mahArAjA bhikSA mATe vANijyagrAmanA kollAka sannivezamAM padhAryA. tyAM aneka lokonA mukhe AnaMda zrAvakanA anasananI vAta sAMbhaLI teo AnaMdanI pauSadhazALAmAM padhAryA. AnaMda zrAvake tapazcaryA vaDe zarIrane ghaNuM kRza karyu hatuM. saMthArAmAMthI UbhA thaI gautama mahArAjAnI sanmukha jaI zake tevI paNa zArIrika sthiti na hatI. teNe zrI gotama mahArAjAne atinikaTa AvavAnI vinaMti karI. nikaTa padhArelA prathamagaNadharanA caraNano sparza karI potAnA AtmAne kRtArtha mAnatA AnaMde prazna pUchyo, 'bhagavaMta! zrAvakane avadhijJAna utpanna thaI zake ?' gautama mahArAjAe kahyuM, "AnaMda!zrAvakane avadhijJAna avazya thaI zake." tyAre teNe kahyuM, "bhagavaMta ! mane avadhijJAna thayuM che ane huM 500 yojana sudhI pUrva, pazcima ane dakSiNa dizAmAM tathA uttara dizAmAM culla himavaMta parvata sudhI joI zakuM chuM. Urdhva dizAmAM prathama devaloka ane upAsakadazAMga sUtra-2 59 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adholokamAM prathama narakanAM lolupAcyata naraka sudhI joI zakuM chuM.' AnaMde jyAre avadhijJAnanA kSetranI vAta karI tyAre gautama mahArAjAe kahyuM, "AnaMda ! zrAvakane ATaluM viziSTa avadhijJAna thaI na zake, tethI tAre asatyabhASaNanuM prAyazcita karavuM paDaze." AnaMde prati prazna pUchyo ke, "bhagavaMta ! jina pravacanamAM satyanuM prAyazcitta hoya ?' gautama mahArAjAe kahyuM, 'AnaMda!satyanuM prAyazcitta na hoya, asatyanuM prAyazcita hoya.' tyAre AnaMde kahyuM, "satyanuM prAyazcita na hoya to prAyazcita mAre nahIM karavuM paDe, prAyazcita Ape karavuM paDaze.bhagavaMta !" gautama mahArAjA A aMge bhagavAna mahAvIrane pUchavAno nirNaya karI prabhu pAse AvyA. prabhune pUchyuM. 'bhagavaMta ! avadhijJAnanI bAbatamAM AnaMdanI vAta satya che ke mArI vAta satya che ?' bhagavAna mahAvIre kahyuM, "gautama ! AnaMdanI vAta satya che. zrAvakane teTalA kSetranuM avadhijJAna thaI zake. tethI tAre AnaMda samakSa micchA mi dukkaDe Apavo.' prabhunI vAtano svIkAra karI punaH AnaMda samakSa AvIne te dvAdazAMgInA racayitA, caturbAnI, prathama gaNadhara zrI gautama mahArAjAe micchA mi dukkaDe Apyo. A prasaMgamAM zrI gautama mahArAjAnI namratA ane saraLatAnI parAkASThA jovA maLe che. 9. maMkhaliputra gozAlakanA niyativAdanI mithyAvAto, tenI sAme puruSArthanI yuktisaMgata vAto, te dvArA chaThA ane sAtamA zrAvakoe sarvajJamatamAM dAkhavelI makkamatA, prabhuvIre potAnA zramaNo samakSa karelI temanI prazaMsA, zramaNone ApelI hitazikSA, AvI to aneka rasasabhara vAto A AgamamAM karavAmAM AvI che. 60 | AgamanI oLakha Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAsadazAMza bhUganI vANInA aMzo * jiNavayaNe saMtANaM jAva bhAvANaM no Aloijjai jAva tavokammaM no paDivajijai / jinavacanamAM sadUbhUta bhAvo saMbaMdhI AlocanA karavAnI hotI nathI. yAvat tavarUpa prAyazcitta paNa karAtuM nathI. arthAt satya saMbaMdhI prAyazcitta hotuM nathI. * ajjo ! samaNovAsagA gihiNo gihi-majjhA vasaMtA divvamANusati-rikkhajoNie uvasagge sammaM sahaMti jAva ahiyAseMti, sakkA puNAIM ajjo / samaNehiM niggaMthehiM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM ahijja-mANehiM divvamANusatirikkhajoNie sammaM sahittae jAva ahiyAsittae / he Aryo ! jo gRhavAsamAM rahetA zramaNopAsako divya, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI upasargone samyaka sahe che, yAvat zAMtithI sahana kare che. to he Aryo ! he zramaNo ! dvAdazAMgarUpa gaNipiTakane bhaNanArA tamAre te upasargo sahana karavA yogya che. upAsakadazAMga sUtra-2 || 61 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtakRdazAMga sUtra-1 gata zrIupAsakadazAMga sUtramAM daza mahAzrAvakonA jIvananI vAto hatI. have zrI aMtardazAMga sUtra nAmanA A AThamA aMga AgamamAM zramaNajIvana svIkAranArA AtmAonI jIvanakathA che. kathAnuyogamAM samAveza pAmatA A AgamamAM te mahApuruSonI jIvanakathA che, jeoe saMyama ane tapazcaryAnA baLe ATha karmone jItI saMsArano aMta karyo che. kevaLajJAna pAmI mAtra aMtamuhUrtamAM mokSane pAmanArA 90 AtmAonA jIvanane varNavanArA mukhya ATha varga che. eka-eka vargamAM kramaza: daza, ATha, tera, daza, daza, soLa, tera, daza ema nevuM (90) adhyayano che. mULa zloka 850 che. TIkAkAramaharSi pU.A.zrI abhayadevasUri mahArAjAnuM laghu vivaraNa 400 zloka pramANa che. ema vartamAnamAM kula 1250 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 90 sAdhakomAMthI ekAvana (51) sAdhako bAvIsamA tIrthapati zrI neminAtha paramAtmAnA zAsanamAM thayelA che. jemAM zrI kRSNa vAsudevanA daza kAkA, pacIza bhAI, ATha patnI, be putra, be putravadhU, traNa bhatrIjA ane eka pautra che. bAkInA ogaNacAlIza (39) sAdhako covIsamA tIrthapati zrI mahAvIra paramAtmAnA zAsanamAM thayelA che. 62 || AgamanI oLakha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta AgamanA ATha vargamAM mukhyatve dareka sAdhakonAM nAma, nagara, rAjavInuM nAma, mAtA-pitAnAM nAma, 7264 kaLAmAM pravINatA, bhautika samRddhi, pANigrahaNa, tIrthaMkara paramAtmAnuM Agamana, dharmadezanAnuM zravaNa, vairAgyanI utpatti, varSIdAna, bhogajIvanano tyAga, pravrajyA svIkAra, zruta sAdhanA, tapopadhAna, bhikSu pratimAnuM ArAdhana, aMtima saMlekhanA, aMtakRt kevalIpaNuM ane mokSagamana sudhInI vAto che. A AgamanA ekathI pAMca vargamAM zrI kRSNa vAsudevanA jIvananA anekavidha pAsAonuM varNana che. pahelA vargamAM bAra yojana lAMbI ane nava yojana pahoLI vaizramaNa deve banAvelI dvArikA nagarI, kaSNa mahArAjAno vizALa parivAra, rAjavI andhakavRSNi ane rANI dhAriNInA gautama, samRddha, sAgara, gaMbhIra, timita, acala, kAMDilya, akSobha, prasenajita ane viSNu nAmanA daza rAjaputro, paramAtmA neminAthanI dezanAnA zravaNathI temano saMsAra tyAga, sAmAyika adhyayanathI AcArAMgAdi agyAra aMgano abhyAsa, bAra prakAranI bhikSu pratimAnuM pAlana ane guNaratna saMvatsara nAmano ghora tapa, 12 varSa sudhI saMyamaparyAyanuM pAlana, zatruMjaya mahAtIrthamAM 1 mahinAnI aMtima maraNAMta saMlekhanA ane te dvArA kevaLajJAna ane kevaLadarzana pAmI mokSagamana vagere vAto saMkSepamAM karavAmAM AvI che. prathama varganA gautama Adi mahAmunioe karelA zrI guNaratna saMvatsara tapamAM 407 upavAsa ane 73 pAraNAM hoya che. soLa mahinAnA A tapamAM pahelA mahine eka upavAsanA pAraNe eka upavAsa, bIjA mahine be upavAsanA pAraNe be upavAsa. ema vadhatAM vadhatAM soLamA mahine soLa upavAsanA pAraNe soLa upavAsa saLaMga karavAthI kula 480 divase A bhISma-tapa pUro thAya che. bIjA vargamAM dvArikA nagarInA mahArAjA vRSNi ane mahArANI dhAriNInA ATha putronI vAta karavAmAM AvI che. te akSobha Adi AThe sAdhakoe gautama munivaranI jema ja ArAdhanA tapazcaryA karI zatruMjaya annakRzAMga sUtra-1 | 63 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtIrtha upara mokSa prApta karyo hato. trIjA varganAM prathama adhyayanamAM anIyasakumAranuM jIvana vistArathI varNavAyuM che. jeo jitazatru rAjAnI bhadilapura nagarInA nAga nAmanA gAthApatinI patnI sulatAnA putra hatA. paramAtmAzrI mahAvIradevanA samayamAM zreNika mahArAjAnA rathacAlaka nAgasArathI ane enI dharmapatnI dRDhasamyaktadhAriNI sulasAthI A baMne alaga jANavA. A adhyayanamAM anIyasakumArano sukomala deha, tenuM bAlyAvasthAmAM thayeluM lAlana-pAlana ane yuvAvasthAmAM thayelo temano zAhI vivAhotsava vagere tatkAlIna vyavahArika jIvananI vAto vistArathI batAvavAmAM AvI che. bhoga jIvanamAM gaLADuba banelA jIvo paNa nimitta pAmI ekajhATake bhoga jIvanano tyAga karatA hatA. A vAta anIya kumAranA jIvanamAM caritArtha thatI jovA maLe che. gRhasthAzramanA prAraMbhika tabakkAmAM ja paramAtmA zrI neminAthanI dezanA sAMbhaLI teoe saMsArano tyAga karyo. cauda pUrvadhara banI vIza varSano saMyamaparyAya pALI eka mahinAnI aMtima saMlekhanA sAthe garavA girirAjazrI zatruMjaya tIrthe siddhigatine pAmyA. anaMtasena vagere bIjA cha zreSThi putro paNa anIyasakumAranI jema ArAdhanA karI siddhigatine pAmyA, te vAta paNa A ja varganA 2 thI 7 adhyayanamAM karavAmAM AvI che. tyAra bAda trIjA varganA AThamAM adhyayanamAM gajasukumAla muninA jIvanane vistArathI varNavavAmAM AvyuM che. gajasukumAla, zrI kRSNa vAsudevanA laghubaMdhu hatA. rAjA vasudeva ane mahArANI devakInA putra hatA. paramAtmA zrI ariSTaneminI ekaja dezanAnA zravaNathI vairAgya pAmyA. mAtA-pitA ane vaDIla-baMdhu vAsudeva zrIkRSNanI anumati meLavI saMyamajIvanano svIkAra karyo. pahelA ja divase smazAnamAM AvelA upasargane samabhAve sahana karyo. zarIra sAthe karma bALatAM aMtakRta keLavI banyA. 64 || AgamanI oLakha Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtakRdazAMga sUtra-2 AThamA zrI aMtakRzAMga AgamanA pahelA traNa varganI vAta gatAMkamAM karI.cothAvargamAM jAli, mAli, uvayAli, puruSasena, vAriNa, pradyumna, zAMba, aniruddha, satyanemi ane daDhanemi nAmanA daza rAjakumAronuM varNana varga pAMcamAmAM zrIkRSNanI padmAvatI nAmanI mahArANInI vAta karavAmAM AvI che. ahIM prasaMgopAtta dvArikAnagarInA nAzano prasaMga hRdayadrAvaka zabdomAM AlekhAyo che. jemAM dvArikAnagarInA nAza saMbaMdhI praznanA uttaramAM paramAtmA zrI neminAthe kaSNa mahArAjAne dvArikAnA nAzanA traNa kAraNa batAvyAM. 1-surA, 2-agni, 3-dvipAyana RSino kopa. nizcita bhavitavyatAnA pariNAme eka divasa dvArikAno nAza thayo. traNa khaMDanA adhipati zrIkRSNa jaMgalamAM jarAkumAranA bANathI maryA, pUrvabhavamAM karelA niyANAnA pariNAme vAlukAprabhA nAmanI trIjI narakamAM gayA. chatAM A bhavamAM karelI ArAdhanAnA baLe A bharatakSetranI AvatI utsarpiNImAM "amama' nAmanA bAramA tIrthaMkara banaze, A vAto vistArathI karIne mahArANI padmAvatInI dIkSAno prasaMga varNavAyo che. kRSNa mahArAjAnI satyabhAmA, rukmiNI vagere bAkInI sAta rANIo tathA zAMbakumAranI mUlazrI ane mUladattA nAmanI be rANI paNa dIkSA laI mokSa pAmI. chaThThA varganA soLa adhyayanamAM makAI, kiMkama, mudgarapANi vagere soLa mahApuruSonAM jIvana varNavAyAM che. attakRzAMga sUtra-2 / 65 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjA mudgarapANi adhyayanamAM arjuna-mALInuM dRSTAMta bahu vistArathI che. arjunamALI, rAjagRhI nagarInA guNazIlaka udyAnano mALI hato. badhumatI nAmanI patnI hatI. ekavAra cha duSTa puruSoe arjunane bAMdhI tenI najaro samakSa badhumatI sAthe abhadra vyavahAra karyo. yakSanA maMdiramAM thatA A anAcArane joIne arjuna ropAyamAna thayo, yakSa pratye Akroza karyo. yakSe arjunanA zarIramAM pravezI baMdhano toDayAM, magara zastranA sahAre badhumatI sahita te cha puruSono vadha karyo. te divasathI yakSathI adhiSThita te arjunamALI roja cha puruSa ane eka strInI hatyA karavA lAgyo. A silasilo pAMca mahinA ane tera divasa sudhI cAlyo. jemAM 978 puruSo ane 193strIo ema 1141 vyaktionI hatyA teNe karI. ekavAra paramAtmA mahAvIranI dezanA sAMbhaLavA zeTha sudarzana te mArgethI pasAra thayA. temane mAravA arjuna mALI Avyo, paraMtu samyagdaSTi sudarzanazeThanA tapa-japa ane puNyanA tejane yakSa sahana na karI zakyo. arjunanA zarIrane choDI te yakSa cAlyo gayo. zeTha sudarzananI preraNAthI arjune prabhuvIranI dezanA sAMbhaLI. vairAgya pragaTAvAthI dIkSita banyo. pUrvapIDita prajAnA Akrozane samabhAve sahana karI, cha mahinAnA anazananA aMte mokSe gayo. "A jainazAsana ghora pApIne paNa tAranAruM che' A vAta zraddhAsabhara haiyAne ahIM anubhavavA maLe che. A ja chaThThA varganA paMdaramA adhyayanamAM vijaya rAjA ane zrIdevI rANInA putra ati-mukta rAjakumAranI kathA che. bAlyavayamAM virakta banI, saMyamI banI, bAlyavayamAM kevaLajJAna pAmanArA aImuttA muni Aje paNa bAladIkSA mATe AlaMbanabhUta che. uttarArdhanA sAtamA ane AThamA vargamAM anukrame mahArAjA zreNikanI tera mahArANI ane daza rANIonI sAdhanA varNavI che. darekanA jIvanamAM vairAgyaprApti, saMyama-jIvanano svIkAra, anekavidha tapazcaryA ane kevalajJAna pAmI mokSagamana vagere vAto ekasarakhI che. dareka rANIe karelA ghora tapanAM nAma - ratnAvalI tapa, kanakAvalI tapa, laghu 66 AgamanI oLakha Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sihaniSkrIDita tapa, mahAsiniSkrIDita tapa, saptasaptamikAbhikSupratimA tapa, laghu sarvatobhadrapratimA tapa, mahAsarvatobhadrapratimAtapa, bhadrottarapratimA tapa, muktAvalI tapa ane vardhamAna tapa. "mokSa prApti mATe saMsArano tyAga, saMyama-jIvanano svIkAra ane ghora tapanI ArAdhanA anivArya che.' zrI aMtaRtudazAMga AgamanA dareka varga ane adhyayanano A saMdeza che. aMtakRdazAsUtranI vANInA aMzo * AlitteNaM bhaMte ! loe, palitteNaM bhaMte ! loe, AlittapalitteNaM bhaMte ! loe jarAe maraNeNa ya / se jahA nAmae keI gAhAvaI AgAraMsi jhiyAyamANaMsi je tattha bhaMDe bhavaI appabhAre mollagurue taM gahAya AyAe egaMtaM avagammai, esa me NitthArie samANe pacchA purA hiyAe suhAe khamAe NissesAe ANugAmiyattAe bhavissai / evAmeva mama vi ege AyA bhaMDe iDhe kaMte pie maNunne maNAme, esa meM NitthArie samANe saMsAravoccheyakare bhavissai / he bhagavaMta! A saMsAra vRddhatva ane maraNathI AdIpta che, pradIpta che. jema koI gRhastha potAnA gharamAM Aga lAge tyAre je vastu alpabhAra vALI ane bahumUlyavALI hoya tene grahaNa karI gharamAMthI bahAra nIkaLI jAya che, e gRhastha vicAre che ke A vastu mArA mATe, AgaLapAchaLa hita mATe, sukha mATe thaze, kalyANa mATe thaze ane bhaviSyamAM upayogI thaze. e pramANe mAre paNa eka AtmArUpa vastu mane iSTa che, kAMta che, priya che ane manojJa che. A mArA AtmAne saMsArathI bacAvIza to mArA saMsArano aMta Avaze. # ri pa ma Lo pAthabaM saMyama pAlanamAM thoDo paNa pramAda karavA jevo nathI. * jANAmi ahaM ammayAo ! jahA jAeNaM avassa mariyavvaM, na jANAmi ahaM ammayAo ! kAhe vA kahiM vA kahaM vA kiyacireNa vA ? he mAtA-pitA ! huM jANuM chuM ke je janma pAme che, tene avazya karavuM paDe che. paraMtu huM jANato nathI ke kyAre, kyAM kaI rIte ane keTalA samaya pachI maravAnuM hoya che. (virakta aImuttA mAtA-pitAne dIkSA mATe samajAve che.) attakRzAMga sUtra-2 | 67 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuttaropapAtikadazAMgasUtra "anuttarapapAtika sUtra" A dvAdazAMgImAM navamuM aMga Agama che. anuttara, upapAta ane dazA ema traNa zabdothI A nAma niSpanna thayuM che. anuttara eTale sauthI viziSTa, sauthI zreSTha ane sauthI UMce AvelAM devavimAno. uparAta eTale utpanna thavuM, janma dhAraNa karavo. dazA eTale avasthA. je sAdhaka AtmA saMyama-tapazcaryA dvArA anuttara vimAnamAM janmagrahaNa kare che tene anuttaropapAtika kahevAya che. je sUtramAM tevA sAdhakonI dazA eTale avasthAnuM varNana che te anuttaropapAtika dazAMgasUtra. dharmakathAnuyogamAM samAveza pAmatA A AgamamAM eka zrutaskaMdha ane traNa varga che. traNeya vargamAM kramaza: daza, tera ane daza ema adhyayano che. kula 33 adhyayano che. gadyAtmaka sUtromAM guMthAyeluM A Agama 192 zloka pramANa che. jenAM upara 100 zloka pramANa laghuvRtti navAMgI vRttikAra pU.A.zrI. abhayadevasUrijI mahArAjAnI che. prathama vargamAM jAlikumAra Adi daza rAjaputronuM kathAnaka che. jemAM magadha samrA zreNika mahArAjAnI dhAriNI rANInA sAta putro, celaNA rANInA be putro ane naMdA rANIno eka putra (abhayakumAra) hatA. pUrvanA puNyodaye rAjaparivAramAM janmyA hatA, bhautika sukhe bharyuM jIvana hatuM. ekadA paramAtmA mahAvIra devanI dezanA sAMbhaLI teonuM mana bhogathI virakta ane yogamArgamAM rakta thayuM. mAtA-pitAnI anumati laI 88 | AgamanI oLakha Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnA haste dIkSita banyA. niraticArapaNe apramatta saMyama ArAdhanA ane guNaratnAdi tapazcaryAnI sAdhanA karI. aMtima samaye saMkhanA dvArA AyuSya pUrNa karI anuttara vimAnamAM utpanna thayA. devabhavanA aMte mahAvidehamAM janma pAmI siddha, buddha ane mukta thaze. bIjA vargamAM paNa dIrghasena, mahAsana vagere tera rAjakumAronI vAta che. te dareka paNa mahArAjA zreNika ane mAtA dhAriNInA putro hatA. pUrvavat saMyama svIkArI eka samAna 16 varSa saMyama paryAya pALI saMkhanAnA aMte be vijaya nAmanA, be vaijayaMta nAmanA, be jayaMta nAmanA, be aparAjita nAmanA ane pAMca sarvArthasiddha nAmanA anuttara devalokamAM utpanna thayA. trIjA vargamAM dhannA aNagAra vagere dazamunivarono adhikAra che. jenA prathama adhyayanamAM (dhannA aNagAra) munirAjanuM jIvana vizeSatAsabhara hovAthI vistArathI varNavAyuM che. ahIM temanI tapazcaryAnuM asAdhAraNa varNana che. temanA jIvanamAM 'de du:mahaBruM', reDhuM patima vA kArya sAdhayama' jevAM sUtro jIvaMta svarUpe jovA maLe che. ATha mahinAnA saMyamaparyAyamAM niraMtara chaThTha tapa ane pAraNAmAM AyaMbila karyA che. AyaMbila tapamAM paNa je AhArane koI na icche tevo - sarvathA pheMkI devA jevo AhAra grahaNa karatA hatA. ghora tapanA aMte zarIramAM mAtra hADa ane cAmaDI bacyAM hatAM, lohI, mAMsa Adi to saMpUrNa sUkAI gayAM hatAM. hADapiMjara kahI zakAya tevI paristhiti hatI. chatAM glAni rahita zubhadhyAnamAM AtmAne sthira rAkhatA hatA. dhannA aNagAranI kharI mahAnatA to te avasare pragaTa thayI che, je avasare mahArAjA zreNika paramAtmA mahAvIra prabhune prazna pUche che ke, bhagavaMta ! ApazrInA cauda hajAra ziSyomAMthI atyAre kayA aNagAra mahAduSkarakAraka ane mahAnirjarA sAdhaka che ?" samAdhAnamAM paramAtmA vIra kahe che ke, "zreNika ! indrabhUti pramukha cauda hajAra zramaNomAM atyAre dhannA aNagAra ja mahAduSkarakAraka ane mahAnirjarA sAdhaka che." dhannA aNagAranA saubhAgyanI parAkASTA to e anuttaropapAtika sUtra || 69 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatI ke, mahArAjA zreNika jaMgalamAM rahelA te aNagArane oLakhI zake ane vaMdana karI zake te mATe svayaM paramAtmAe aNagAranA eka-eka avayavanuM tAdaza varNana karyuM. zramaNaziromaNi te munirAja eka mahinAnI aMtima saMlekhanA karI sarvArthasiddha vimAnamAM 33 sAgaropamanI sthitinA deva thayA. zarIranI zakti karatAM AtmAnI zakti anaMtagaNI che, tapa e karmanirjarAnuM ananya sAdhana che, dhyeya prApti sudhI prayatnazIla rahevuM, guNavAnanA guNonI prazaMsA karavI; AvA aneka hitopadeza A AgamamAMthI mArgastha kSayopazamavALA sAdhakane maLI Ave che. chatAM keTalAka mohamUDha AtmAo AvA AgamagraMtho vAMcIne paNa nijI miththAmAnyatAone puSTa banAvatA hoya che. dA.ta. dhannA aNagAranA jIvanane varNavatAM pUrve temanA mAtA bhadrAnI vAta Ave che. jemaNe 'vyApaka vepAranI javAbadArI paNa saMbhALI' evo ullekha che. A vacanamAM kAraNavaza patinI gerahAjarImAM temane svIkAravI paDI haze, ahiM mAtra je ghaTanA banI tenuM varNana che, tenI upAdeyatA nathI batAvI' AvI mArgastha vicAraNAne badale "strI puruSanI samovaDI hatI, vepAra Adi kSetromAM strIono praveza hato" AvuM vicAravuM, bolavuM ane lakhavuM te Agamavacanono droha che. durupayoga che ane samAja ane sadAcAranI uccatama maryAdAonA bhaMganuM pApa che. gItArtha gurunI anujJA prApta adhikRta zramaNa bhagavaMto ja Agama vAMcananA adhikArI che" prabhuvIranI A vAta sau svIkAre; A ja bhAvanA. 70 AgamanI oLakha Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anutIpapAtika bhUganI vANInA aMzo * aMtevAsI jAlI nAmaM aNagAre pagaibhaddae, pagaiviNIe, pagaiuvasaMte, pagaipayaNukoha-mANa-mAyA-lobhe, miumaddavasaMpanne allINe bhaddae vinniie| paramAtmAnA ziSya jAlI aNagAra, je prakRtithI bhadra vinIta, upazAMta hatA. alpa krodha, mAna, mAyA ane lobhavALA hatA, komaLatA ane namratAthI yukta hatA. indriyone vaza karanArA, bhadra ane vinIta hatA. * imAsiM NaM bhaMte ! iMdabhUi-pAmokkhANaM codasaNhaM samaNasAhassINaM kayare aNagAre mahAdukkarakArae ceva mahANijjarayarAe ceva ? evaM khalu seNiyA! imAsiM iMdabhUi-pAmokkhANaM coddasaNhaM samaNasAhassINaM dhaNNe aNagAre mahAdukkarakArae ceva mahANijjarayarAe ceva / he bhagavaMta ! indrabhUti pramukha cauda hajAra zramaNomAM kayA aNagAra mahAduSkarakAraka ane mahAnirjarAkAraka che? he zreNika ! A indrabhUti pramukha cauda hajAra zramaNomAM dhanya aNagAra ja mahAduSkarakAraka ane mahAnirjarAkAraka che. * 'dhaNNe si NaM tuma devANuppiyA! supuNNe sukayatthe, kayalakkhaNe, suladdhe NaM devANuppiyA ! tava mANussae jammajIviyaphale / ' mahArAjA zreNika prazaMsA karatAM dhannA aNagArane kahe che, te devAnupriya ! Apa dhanya cho, puNyazALI cho, kRtArtha cho, sukRtalakSaNa cho. he devAnupriya ! Ape manuSya janma ane jIvana saphaLa karyA che. anuttaropapAtika sUtra | 71 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznavyAkaraNa sUtra - 1 praznavyAkaraNa sUtra' dazamuM aMga Agama che. prazna-vyAkaraNa eTale praznonuM samAdhAna. zrI samavAyAMga sUtra, zrInaMdIsUtra ane zrI anuyogadvAra sUtramAM A aMga Agamano paricaya ApatAM kahevAmAM AvyuM che ke, nava karoDa ekatrIsa lAkha ane soLa hajAra (9,31,16,000) pada ane 45 adhyayananA A aMga AgamamAM 108 prazna vidyAo, 108 aprazna vidyAo ane 108 praznAprazna vidyAo temaja nAgakumArAdi bhavanapati devo sAthe munivaroe karelI vAtacItanuM varNana che. jyAre vartamAnamAM upalabdha zrI praznavyAkaraNa Agamano viSaya tenAthI sarvathA bhinna che. vartamAnamAM mAtra 1300 (zloka pramANa) pada ane eka zrutaskaMdha che. jemAM prAcIna vidyAo saMbaMdhI viSayanA sthAne mahattvapUrNa Azrava ane saMvarano viSaya jovAmAM Ave che. navAMgI vRttikAra pU.A.abhayadevasUri mahArAjA A aMganI vRttimAM lakhe che ke, "AgAmI samayamAM bina adhikArI koI manuSya AvI camatkArika vidyAono durupayoga na kare e dRSTie pUrvAcAryoe viSaya parivartana karyuM che." pU. A. zrI jJAnavimalasUrIzvarajI mahArAjA paNa svaracita A AgamanI TIkAmAM evo ja ullekha kare che. zrIpraznavyAkaraNanI aneka hastalikhita prato Aje deza-videzanA jJAnabhaMDAromAM aNasparzI paDI che. mAtra te dizAmAM zrama ane samayano bhoga apekSita che. prastuta AgamanAM daza adhyayana che. pahelAM pAMca adhyayanamAM AvanAM 72 || AgamanI oLakha Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca dvArA ane chellAM pAMca adhyayanamAM saMvaranAM pAMca dvAra batAvyAM che. eka eka adhyayanamAM hiMsAdi pAMca AzrayasthAno ane ahiMsAdi pAMca saMvarasthAnonuM sAMgopAMga ane spaSTa varNana che. pahelA adhyayanamAM 1-hiMsAnuM svarUpa, 2-hiMsAnAM trIsa paryAyavAcI sArthaka nAma, 3-hiMsA karavAnAM kAraNo, 4-hiMsAnA kaTu vipAko ane pahiMsA karanArA jIvonuM svarUpa,ema mukhya pAMca vAto karavAmAM AvI che. "pApakarmano baMdha thato hovAthI hiMsA e pApasvarUpa che, kaSAyane AdhIna thayelo jIva hiMsA karato hovAnA kAraNe hiMsA e caMDa (ugra) che. raudra pariNAmanA kAraNe jIva hiMsaka bane che tethI hiMsA raudra che." A rIte hiMsAnuM svarUpa batAvavA mATe bAvIza (22) muddAo mUkavAmAM AvyA che. te ja rIte prANavadha, prANonuM unmelana, avizvAsa, akRtya vagere hiMsAnAM trIsa paryAyavAcI nAmo ApyAM che. jenA dvArA saMsAramAM thatI hiMsAnA darekavidha pAsAo jANavA maLe che. "pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya Adi jIvonI hiMsA jIvo zA mATe kare che ?" tenuM samAdhAna ApatAM kahyuM che ke, "jIvo cAmaDuM, carabI, mAMsa, lohI, majjA, hRdaya Adi zarIranAM avayavo meLavavA mATe tathA krodhAdi kaSAyo, zabdAdi viSayo ane ajJAnatA Adine paravaza banIne te-te jIvonI hiMsA kare che. tyArabAda hiMsA e ja jenA jIvananuM avibhAjya aMga che, evI zaka, yavana, cIna, gauDa, siMhala, AMdhra, draviDa, puliMda, roma, mahArASTra Adi coppana (54) hiMsaka jAtionAM nAma batAvyAM che. jemAMthI amukajAtio vartamAnamAM paNa jovA maLe che. hiMsAnAM dArUNa phaLone batAvatAM spaSTapaNe lakhyuM che ke, pApabuddhine dharanArA hiMsaka jIvo narakagati ane tiryaMcagatimAM ja utpanna thAya che. je baMne atyaMta bhayAnaka, dIrghakAlIna du:khothI vyApta ane niraMtara vedanAthI paripUrNa durgatio che. ahIM prasaMgopAtta narakagatinAM kSetrakRt du:kho, prasta vyAkaraNa sUtra-1 || 73 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAdhAmI dvArA apAtAM du:kho ane paraspara apAtAM du:khono je citAra khaDo karyo che, bhalabhalAne paNa ekavAra to dhrujAvI de tevo che. emAM AstikatA ane anukaMpAsabhara haiyuM hoya to pApano Dara avazya pedA thAya, te vAta ni:zaMka che. A AgamamAM jaNAvyuM che ke, paramAdhAmI devo narakagatinA jIvone du:kha ApatAM pUrve temaNe karelAM pApo yAda karAve che, ane bahulatayA jevAM pApa tevAM du:kho Ape che. A varNana karmanA atUTa siddhAMtane prasthApita kare che. AgaLa vadhIne jyAre zArIrika ane mAnasika vedanAothI trasta nArakInA jIvo rADo pADIne bole che ke, "he svAmi ! he bApa ! huM marI gayo, mane mAro nahi, zA mATe ATalA nirdaya thayA cho, mArA upara dayA karo, eka kSaNa ubhA to raho, zvAsa to levA do, mAruM gaLuM to choDo, mane bahu tarasa lAgI che, TIpuM pANI to Apo !" A varNana vAMcIe tyAre "hasatAM re bAMdhyA karma, rotAM navi chUTe prANIyA" paMkti AMtaramanane hacamacAvI mUke che. pahelA adhyayanamAM hiMsA Azrava-dvAranI sAmAnya vAta thaI. A rIte kramaza: asatya, caurya, abrahma, ane parigraha rUpa mukhya pAMca AzravonI vAta bIjAthI pAMcamAM adhyayanamAM karavAmAM AvI che. "sAkarane oLakhavA kaNa paryApta che, maNanI jarUra nathI" A nyAye dareka adhyayananI ekeka vAta joIe. asatyavacana bhaya, du:kha, apayaza ane verane utpanna karanAra che. * adattAdAnanuM mULa mUccha, lobha, Asakti ane asaMtoSa che. * zabdAdi viSayono bhogavaTo te abrahma che ane te zabdAdi viSayo abrahmanI Aga mATe iMdhaNa svarUpa che. * vizvanA dareka jIvone eka sarakhuM bAMdhanAra parigraha jevuM bIjuM koI baMdhana nathI. 74 || AgamanI oLakha Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznavyAkaraNabhUtranI vANInA aMzo * sabapANA Na hIliyabvA, Na priMdiyavvA, Na garahiyavvA, Na hiMsiyabbA, Na chiMdiyavvA, Na bhiMdiyabvA, Na vaheyabbA, Na bhayaM dukkhaMca kiMcilabbhA paaveuN| koI paNa jIvanI hIlanA-upekSA na karavI, niMdA na karavI, gaha na karavI, hiMsA na karavI, chedana na karavuM, bhedana na karavuM, vyathita na karavA, bhaya ane du:kha na ApavuM. * imaM ca NaM savvajagajIva - rakkhaNa-dayaTTayAe pAvayaNaM bhagavayA sukahiyaM attahiyaM peJcAbhAviyaM AgamesibhadaM suddhaM NeyAuyaM akuDilaM aNuttaraM savvadukkhA pAvANaviusamaNaM / paramAtmA mahAvIre A pravacana (zAsana) jagatanA sarvajIvonuM rakSaNa karavA mATe kahyuM che. je Atmahitakara, paralokamAM sukhakara, bhaviSyamAM hitakara, zuddha, nyAyayukta, akuTila (saraLa), anuttara ane samasta du:kha - sarva pApano nAza karanAra che. prasta vyAkaraNa sUtra-1 || 7pa Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznavyAkaraNa sUtra - 2 zrI praznavyAkaraNa sUtranA A bIjA lekhamAM have chathI daza adhyayananI vicAraNA karIzuM. 'sukhanA arthI AtmAe ahiMsAdi pAMca saMvaranuM aNizuddha pAlana karavuM joIe' A hitopadeza ApatA aMtima pAMca adhyayanamAM kramaza: ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigrahano mArga batAvyo che. darekanuM svarUpa, phaLo ane te te darekanI pAMca pAMca bhAvanAonuM paNa nirUpaNa karyuM che. hiMsAdi pAMca Azravano nirodha eTale ja ahiMsAdi pAMca saMvara. je mahAvrata svarUpa che, samasta lokanuM hita karanArA che, zrutasamudramAM upadezelA che, tapa ane saMyamane saphaLa karanArA che, narakAdi gatino nAza karanArA che, anaMtA tIrthakaroe upadezelA che, karmarUpI rajane dUra karanArA che, aneka bhavono aMta karanArA che, hajAro du:khothI bacAvanArA che, zAzvata sukhane ApanArA che, kAyara puruSo mATe dustara che, sapuruSo dvArA sevita che ane je bhagavAna mahAvIre prarUpelA che. Ama, zarUAtamAM pAMceyanI samaSTigata vAta karyA pachI chaThThA adhyayanamAM ahiMsAno mahimA darzAvatAM kahyuM che ke, jema bhayabhItane zaraNa, tarasyAne pANI, bhUkhyAne bhojana, DubatAne jahAja, pazune rakSaNa, rogIne auSadha ane bhUlyAne bhomiyo jema sukhadAyaka che tema ahiMsA traNa 76aa AgamanI oLakha Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane sthAvara jIvonA kSemakuzalane karanArI che. niryuktikAra bhagavaMte to AgaLa vadhIne tyAM sudhI kahyuM che ke, bAkInA satya vagere cAra saMvara sthAno ekamAtra ahiMsA vratanI rakSA mATe che. tyArabAda iryAdi pAMcabhAvanAnA varNana dvArA zramaNa nigraMthone A mahAvratanI rakSA karavAno upadeza Apyo che, jemAM joI-pramArjIne cAlavuM te iryAsamiti, prazasta vicAromAM manane sthira rAkhavuM te mana:samiti, hita-mita-priya evuM tatya bolavuM te vacana samiti, zuddha ane nirdoSa AhAra AsaktivinA levo te eSaNA samiti, upakaraNo jayaNApUrvaka levA-mUkavA te AdAna-nikSepaNa samiti ...AvI samitio sahAyaka bane che. sAtamA adhyayanamAM uttama satyavratanuM mahimAgAna karyuM che. tenA pAlanathI AtmAne bhautika ane AdhyAtmika jagatamAM aneka mIThAM phaLa jovA maLe che. satyavratI maraNAMta ApattimAMthI AbAda bace che, sarvatra pUjanIya-vizvasanIya bane che, narendro ane devendrone paNa pUjanIya bane che. ahIM mahattvapUrNa khulAso che ke, te satya paNa asatya che je saMyama bAdhaka hoya, parapIDAkAraka hoya, ahitakara hoya. svaprazaMsA ane paraniMdA, e paNa asatya che. tethI sva-para AtmahitakAraka satya ja bolavuM joIe, ahIM A ja zIkha che. satyavratane pALavA 1-hitAhita ane avasarAdi vicAryA vagara na bolavuM, e anuvicibhASaNa bhAvanA, 2-vaira ane anAdaranA mULarUpa krodha na karavo, e akrodha bhAvanA 3-bhautika sukha-sAmagrIno lobha na karavo, e alobha bhAvanA, 4-iSTa viyoga ane aniSTa saMyoga saMbaMdhI bhaya na rAkhavo, e nirbhayatA bhAvanA, 5-mazkarI saMbaMdhI hAsyano tyAga e hAsyatyAgabhAvanA ema surakSArUpa pAMca bhAvanA batAvI che. dattAnujJAta' AThamuM adhyayana, je parapadArthonI corIthI nivRttirUpa, aparimita icchAnA nirodharUpa hAtha-paganA saMyamarUpa ane paradhanane grahaNa na karavA rUpa che. A vratanuM pAlana uttama sAdhuono AcAra che. je prasta vyAkaraNa sUtra-2 || 77 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa vastra, pAtra, AhAra, pANI AdinA saMgrahamAM ane saMvibhAgamAM kuzala hoya, AcAryAdinI veyAvaccamAM prasanna hoya, haMmezA nirjarAlakSI hoya, aprItikAraka gharanA AhAra-pANIno tyAgI hoya ane paraniMdA, paradoSAropaNa, paraSa Adi doSothI je dUra hoya tevo saMyamI zramaNa ja A acauryavratanI ArAdhanA karI zake che. nirdoSa upAzraya, nirdoSa saMstAraka, zayyA-parikarmavarjana, anujJAtabhojanAdi ane sAdharmika vinaya ema A vratanI rakSA mATe pAMca bhAvanA darzAvela che. pUrvokta traNa saMvara sthAno te sAdhaka ArAdhI zake che je brahmacarya saMvarane sAdhe che. A hetuthI navamA adhyayanamAM brahmacaryavratanI vAta karavAmAM AvI che. uttamottama batrIza upamA batAvyA pachI brahmacaryanA pAlana mATe snAna ane daMta dhAvanano tyAga, meladhAraNa, maunavrata, kezalezana, indriyono nigraha, alpa upadhi, bhUmi zayyA, paragRhapravezamAM viveka, parISahomAM titikSA, dravyAdi abhigraho, tapamAM vIrya ane AcAryAdino vinaya vagere mArgo batAvyAM che. 1-strI AdithI rahita zayyA, 2-strI kathA varjana, 3-strIrU padarzanatyAga, 4pUrvabhogaciMtanatyAga, 5-snigdha sarasa bhojana tyAga, A pAMca bhAvanA brahmavratane niraticAra banAve che. aMtima dazamA parigrahatyAga adhyayanamAM AraMbha ane parigrahano tyAga e dravyathI ane kaSAyo ane mUchano tyAga e bhAvathI aparigraha vrata che. ema kahIne mukhyatve traNa vAta karavAmAM AvI che. 1parigraha saMvara dharma eka vRkSa che. samyagdarzana jenuM mULa che, cittadhairya kaMda che, vinaya caturdizAnI vedikA che, cAre dizAmAM phelAyelo yaza e skaMdha che, pAMca mahAvrata mukhya zAkhA che, bAra bhAvanA e tvacA che, dhyAna, yoga, jJAnAdi aMkurA che, uttaraguNo e phUla che, zIla-sadAcAra e saurabha che, anArsava e phaLa che ane mokSa e uttama bIja che. ra-bhikSAmAM saMnidhino tyAga ane upadhimAM adhikaraNano tyAga Avazyaka che. 3-pAMce 78 || AgamanI oLakha Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indriyonA saMvara rUpa pAMca bhAvanA. vyavahAranayanI pradhAnatA, kriyA-mArganI mukhyatA ane AcAranI nirmaLatA darzAvanAruM A Agama caraNakaraNAnuyogano mahAna graMtha che. prajJavyAkaraNabhUganI vANInA aMzo * NicaM AmaraNaMtaM ca esa jogo Neyavvo dhiimayA maimayA / paMcAzrava viramaNa ane pAMca saMvara anupAlana rUpa yoga gheryamAnuM ane buddhimAnuM sAdhue jIvana paryata ArAdhavA yogya che. * sa isI sa muNI sa saMjae sa eva bhikkhu jo suddhaM carai baMbhaceraM / te ja RSi - yathArtha tattvano dRSTA che, te ja muni che, te ja saMyata che, te ja bhikSu je brahmacarya vratanuM zuddha AcaraNa kare che. * ahiraNNasuvaNNiyeNa samaleTukaMcaNeNaM apariggahasaMvuDeNaM logammi vihariyav / zramaNa nigraMthoe A lokamAM hiraNya-suvarNano tyAga karI, pASANa ane kaMcanamAM samAna vRtti dhAraNa karI niSparigrahI ane saMyamI banI vicAravuM joIe. prasta vyAkaraNa sUtra-2 | 78 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - vipAka sUtra upalabdha agyAra aMga AgamamAM agyAramuM Agama eTale zrIvipAkasUtra. gaNadhara bhagavaMto racita dvAdazAMgImAM bAra aMgo hoya che. paraMtu bAramuM dRSTivAdaviccheda pAmyuM hovAthI A Agama ja chelluM gaNAya che. vipAka eTale karmono paripAka, karmonuM phaLa, sArAM-narasAM karmonuM sAruM narasuM phaLa ahIM batAvavAmAM AvyuM che. vartamAnamAM A Agama 1216 zloka pramANa che. navAMgI TIkAkAra pU. A. zrI abhayadevasUrinA mahArAjAnI 900 zloka pramANa vRtti che. haMmezA prabhuvIra sAthe ja vicaratAM zrI gautama mahArAjA jyAre gocarI jatA, mArgamAM karmajanya du:khothI vyApta evA jIvone joIne teonuM haiyuM vyathita thatuM. eka kSaNa aTakI jatA ke, kevA pApa karyo haze ke A jIva narakatulya vedanAo bhogavI rahyo che. samavasaraNamAM AvI prabhune pUchatA, he prabhu!A jIva dArUNa vedanA zA mATe bhogave che? evuM to eNe zuM karyuM? trikAlajJAnI paramAtmA paNa jaNAvatA ke, he gautama!A jIve gata janmamAM hiMsA, atyAcAra, anAcAra,mAMsAhAra vagere bhayaMkara krUra pApa karma karyA che, tenAM vipAkarUpe du:kha ane vedanA bhogavI rahyo che. guru zrI gautama ane paramaguruzrI vIranA A saMvAdathI eka vAta sunizcita thAya che ke, pApa; gata janmanAM hoya ke A janmanAM, jAte bhogavavAM ja paDe che. vRkta kaf 3vayava mortvyam' I trikAlAbAdhita A siddhAMta ApaNA gaLe UtarI jAya ane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe du:khabharamAMthI pApabhIru banIe, e ja bhAvanA A AgamanA zabda zabda dhvanita thatI jovA maLe che. vipAkasUtranA be zrutaskaMdha che 1-du:khavipAka, ra-sukhavipAka. azubha kriyAthI baMdhAya te pApakarma, je pariNAme du:kha Ape. potAnA pApanA udaye je jIvo du:kha pAmyA che tevA jIvonI vAta pahelA du:khavipAka zrutaskaMdhamAM sukha Ape. potAnA puNyodaye sukha pAmelA jIvonI vAto bIjA sukhavipAka zrutaskaMdhamAM karavAmAM AvI che. baMne zrutaskaMdhamAM daza-daza adhyayana che. pahelA zrutaskaMdhanA daza adhyayana kramaza: A pramANe che. 1-mRgAputra, 2-ujhitaka, 3-abhagnasena, 4-zakaTa, 5-bRhaspatidatta, 6-naMdivardhana, 7-ubaradatta, 8-zaurikadatta, 9-devadattA, 10-aMjU. A daze adhyayanomAM kahevAyelI satyakathAo vipAkavicaya dharmadhyAna karavA mATe majabUta AlaMbana che. temAM mRgAputra adhyayana vistRta che, te apekSAe bIjAM adhyayano saMkSipta che. mRgAputra, vijaya rAjavI ane mRgArANIno putra hato. janmAMdha, mUMgo, bahero, lUlo ane aMgopAMgathI apUrNa hato. vAtarogathI pIDita hato. hAtha, paga vagere mukhya avayavo paNa cihna mAtra hatA. saDelA maDadAM karatAMya vadhAre durgadha tenA zarIramAMthI AvI rahI hatI. zrIgautama mahArAjA tene jovA AvyA tyAre teone paNa nAka upara vastra bAMdhavuM paDyuM hatuM. uttama sugaMdhI bhojana ApavA chatAM aMte te badhuM parU banatuM. najaronajara A dazya joIne zrI gautama mahArAjA vicAre che ke, "kharekhara meM naraka to nathI joI paraMtu A mRgAputra jANe narakanI vedanA anubhavato hoya evuM jaNAya che. pUrvabhavamAM evAM kayAM pApa karyo haze ? samavasaraNamAM AvI prabhune pUchyuM. prabhue kahyuM ke, A mRgAputra pUrvabhavamAM bhAratavarSanA zatadhAra nAmanA mahAnagaranA vardhamAna nAmanA vistAramAM ikkAi-ekAdi nAmano rAja niyukta adhikArI hato. utkRSTa vipAka sUtra || 81 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adharmI ane asaMtoSI evo te 500 grAmano adhipati hato. potAnA AdhipatyamAM rahelA gAmanA lokone raMjADato, kara grahaNamAM krUra banato, mAyA karato, manamAnI karato, sAme paDanAranI mArapITa karato ane nirdaya banI jIva leto. AvA - raudradhyAnanA pariNAme teNe kliSTa karma bAMdhyAM hatAM. tenAM te karmo pratyuputhapApAnAmadeva mane cham I' nA nyAye udayamAM AvyAM. maraNAMta ane acikitsya evA 16 mahAroga eka sAthe tenA zarIramAM utpanna thayA. upAyo badhA nAkAmayAba ane vedanA pArAvAra thaI. viSamatAbharyuM 26 varSanuM AyuSya pUrNa karI siMhano bhava karaze. tyAM krUratAbharyuM jIvana jIvI sAtamI naraka sudhI jaze. avAMtara tiryaMca ane manuSyanA bhavo karaze. dareka bhavamAM krUra banaze. hiMsaka banaze, karma bAMdhaze ane du:khI thaze. Avo agaNita kALa pasAra karI aMte manuSya thaI sarvajJakathita dharma pAmaze. saMsArano tyAga pUrvaka saMyamanI ArAdhanAthI mokSane pAmaze. A to thaI pahelA ja adhyayananI vAta. bAkInA adhyayananI samaSTigata vAta paNa e ja che ke, "baMdha samaya citta cetIe, udaye zo saMtApa?' 3-sujAta, 4-vAsava pa-jinadAsa, 3. dhanapati, 7-mahAbala, 8-bhadranaMdI, 9-mahacaMdra, ane 10-varadatta AdinA caritro daza adhyayanamAM kahevAmAM AvyAM che. je sarvee supAtradAnAdi dharmArAdhanA karI, tenAthI baMdhAyelA puNyakarmanA vipAkarUpe sukha-saubhAgya pAmyA che, sadgati ane muktine pAmaze. Aje maLatuM bhautika sukha e puNyano vipAka che, je divase puNya paravAraze te divase zuM? A prazna ahIM sahaja udbhave che. mATe ja jJAnI bhagavaMto puNyanA AdhAre nahi, paraMtu AtmikaguNonA AdhAre jIvavAnuM jaNAve che. 82aa AgamanI oLakha Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipAkamUtranI vANInA aMzo * aNagAre paDilAbhie samANe saMsAra prittiike| zramaNa bhagavaMtone supAtradAna karatAM teNe saMsAra ghaNo alpa karyo. * saddahAmi NaM bhaMte ! niggaMthaM pAvayaNaM / he paramAtmA ! huM nigraMthapravacana (sarvajJazAsana) upara zraddhA karuM chuM. * bilamiva pannagabhUeNaM appANeNaM AhAramAhArei / sarpa jema bilamAM sIdho jAya tema zramaNo rAga vagara AhArane vApare. * saMjameNa tavasA appANaM bhAvamANe viharai / bhikSA prApta thatA saMyamavaDe, prApta na thatA tapavaDe AtmAne bhAvita karI sAdhu vicare. vipAka sUtra | 83 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI.maile , ('/'1711 ) aupapAtika sUtra bAra aMgo paikInAM agyAra aMga AgamonI sArabhUta vAto karI. bAramuM dRSTivAda viccheda pAmeluM hovAthI have bAra upAMga Agama. mastaka Adi zarIranAM aMgo kahevAya. AMgaLI vagere upAMga kahevAya. tema AcArAMgasUtra vagere aMgazAstra kahevAya. papAtika sUtra vagere enAM ja upAMga kahevAya. AMgaLI vagere upAMgo hAtha vagere aMganA ja svarUpane zobhAve tema A upAMga sUtro aMgazAstramAM kahelA viSayonA arthane vistArathI samajAve che, spaSTa bodha karAve che. 'aGgArthaspaSTabodhavidhAyakAni upAGgAni / ' A upAMga sUtronI racanA jotAM jaNAya che ke mATe bhAge cauda pUrvadhara ke dazapUrvadhara evA viziSTa zrutajJAnI prAcIna pUrvadhara mahApuruSoe enI racanA karelI hovI joIe. mAtra cothA prajJApanA upAMganA racayitA prabhu zrI mahAvIra paramAtmAnA nirvANa pachI 376 varSe svargavAsI thayelA zrI zyAmAcArya bhagavaMta che, evuM pramANa maLe che. 12 upAMgasUtromAM zrI aupapAtika sUtra prathama che. 1177 zloka pramANa A Agama para 3125 zloka pramANa zrI abhayadevasUri mahArAjAnI TIkA che. kula 4292 zloka pramANa sAhitya vartamAnamAM upalabdha che. A AgamanI bhASA prAkRta ane zailI sUtrAtmaka che, koI jagyAe gadyAtmaka paNa jovA maLe che. 84aa AgamanI oLakha Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agyAra aMga sUtromAM jyAM nagarI, rAjA, vanakhaMDa, prabhu ane prabhudezanA vagerenuM varNana che tyAM moTe bhAge nahIM 3vevANa' padathI prastuta upAMga jovAnI ja bhalAmaNa karI che, tethI A upAMganI mahattA ApoApa prasthApita thAya che. upapAta zabdanA be artha che. 1-deva-nArakAdi jIvono janma, 2mokSagamana. baMne arthane sAMkaLIne A AgamanI racanA thayela che. apekSAe paramAtmA zrI mahAvIrasvAmInA jIvanano eka divasa ane dezanAnI ghaTanA, e A Agamano viSaya che. te divasanI dezanA prabhue caMpAnagarImAM karI, tethI sau prathama caMpAnagarInuM varNana che. te nagarI prajAthI ane tenI prajA samRddhithI AbAda hatI. tenA izAna koNe pUrNabhadra caitya hatuM. je aneka vanakhaMDothI gherAyeluM hatuM. tenI madhyamAM azokavRkSa hatuM. ramaNIya evA te azokavRkSa nIce vizAla zilApaTTa hato. avanItalane pAvana karatA prabhu tyAM padhAryA. caMpAnagarInA adhipati kuNika samartha rAjavI tarIke sarvaguNasaMpanna. svanagarImAM bhagavAnanuM Agamana sAMbhaLI teNe rAjacihno choDI mukhazuddhipUrvaka hAtha joDI prabhu samakSa sAta-ATha kadama bharI mastaka namAvI namutthaNe sUtra" dvArA prabhunI stavanA karI. rAjasabhAmAM prabhunI stavanA karyA bAda sAkSAt darzana-vaMdana-dezanA zravaNa mATe jabarajasta taiyArI karI-karAvI. bhaktahRdaya devone ane iMdrone AzcaryamAM mUke tevuM adbhuta sAmaiyuM rAjA kUNike kyuM. caturaMgI senA ane alaMkRta prajAjano sAthe rAjA kUNika prabhu samakSa Ave te pUrve to deva Alama prabhunI sevAmAM upasthita thaI gaI hatI. sau prathama asurakumAra, pachI kramaza: bhavanavAsI, vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika devo paNa AvI pahoMcyA hatA. karNopakarNa prabhunuM Agamana sAMbhaLI bahoLuM prajAjana paNa te dizAmAM AgaLa vadhI cUkyuM hatuM. A prasaMge prabhuvIranA guNa sauMdaryanuM varNana, aMtevAsI zramaNonuM papAlika sUtra | 85 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNana, teonA saMyama ane tapanuM je varNana che, kahI zakAya ke anupama, advitIya, alaukika che. A vibhAga zAMtacitte vAMcavAmAM Ave to ni:saMkoca kahevuM paDe ke AjanuM sAdhupaNuM mAtra ne mAtra bALaceSTA che. rAjavI kUNika saha parSadAe prabhune vidhivat pradakSiNA, vaMdanA, stavanA karIne zuzruSA bhAve dezanAnuM zravaNa karyuM. zrotAnI bhASAmAM pariNamatI ardhamAgadhI bhASAmAM ane eka yojanagAmI vANImAM prabhunI dezanA hatI. jemAM lokAlokanuM svarUpa, cAragatinAM kAraNo, chajIvanikAya, sAdhu dharma ane zrAvakadharmanuM vigatavAra nirUpaNa karyuM. prabhue dezanA pUrNa karI. parSadAe prabhune namana-vaMdana karI prazaMsAmAM kahyuM ke, A lokamAM bIjo koI evo zramaNa ke brAhmaNa nathI je Avo dharmopadeza karI zake. parSadA zakti anusAra sarvavirati, dezavirati, samyakatva Adi svIkArIne svasthAne gaI. pachI, prathama gaNadhara zrI indrabhUti gautama mahArAjAe prabhune vinayapUrvaka 21 prazno pUchyA che. prabhue paNa kramaza: saMtoSAtmaka uttara ApyA. A praznottaramAM aMbaDa parivrAjakanuM jIvana mukhyatA dharAve che. jemAM aMbaDa parivrAjakanuM vartamAnajIvana, 700 ziSyonI aMtima ArAdhanA, prabhu pratyenuM AtmasamarpaNa, svIkArelAM 12 vrato, aMtima saMlekhanA, devabhavanI prApti, mahAvidehamAM mokSagamana sudhInuM bhAvijIvana darzAvela che. graMthanA aMtamAM nihnavo, parivrAjako, AjIvaka RSio, alpAraMbhI vagere jIvo mRtyu pAmI kaI gati pAme che, tenuM savistRta varNana che. jenA AdhAre AgamanuM nAma aupapAtika sUtra che. aMte, mokSe janArA jIvono kevalI samudyAta batAvI 22 gAthA dvArA siddhAvasthAnuM svarUpa rocaka zailIe varNavAyuM che. 86 | AgamanI oLakha Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ opapAtikasUtranI vANInA aMzo * dhammamAikkhai, iNameva NiggaMthe pAvayaNe saJche, aNuttare, kevalie, saMsuddhe paDipuNNe, NeyAue, sallakattaNe, siddhimagge, muttimagge, NivANa-magge, NijANamagge avitahamavisaMdhi, svvdukkhpphiinnmgge| prabhu mahAvIre darzAvelo A dharma nigraMtha pravacana che, je satya, sarvottama, advitIya sarvajJokta, zuddha, nirdoSa, paripUrNa, nyAyayukta, mAyAdizalya rahita, siddhino mArga, karmamuktino mArga, nirvANano mArga, apunargatino mArga, vAstavika ane pUrvApara avirodhi ane sarvadu:khanA aMtano mArga che. * cauhiM ThANehiM jIvA jeraiyattAe kammaM pakareMti, NeraiyattAe kamma pakarettA NeraiNa uvavaja'ti / taM jahA - mahAraMbhayAe, mahApariggahayAe, paMcidiyavaheNaM, kuNimAhAreNa evaM eeNaM abhilAveNaM / tirikkhajoNiesu - mAillayAe NiyaDillayAe, aliyavaukkaMcaNayAe, vaMcaNayAe / maNussesu pagai-bhaddayAe, pagaiviNIyayAe, sANukkosayAe, amaccha riyayAe, devesusarAgasaMjameNaM, saMjamA-saMjameNaM, akAmaNijarAe, baaltaovAnevi . jIvo cAra kAraNe narakagatinuM AyuSya bAMdhe che. 1-mahAAraMbha 2-mahAparigraha, 3-paMcendriyano vadha, 4-mAMsabhakSaNa. tiryaMcagatinA kAraNo 1-mAyA-chala-kapaTa, 2-asatyavacana 3-jUThI prazaMsA, 4-ThagAI manuSyagatinA kAraNo 1-svAbhAvika saraLatA, 2-vinItatA, 3-karuNA, 4-amatsaratA irSAno abhAva. devagatinA kAraNo 1-sarAga saMyama, 2-dezavirati 3- akAma nirjarA, 4-bAlatapa. aupapAlika sUtra || 87. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjapraznIya sUtra zrIrAjapraznIyasUtra bIjuM upAMga sUtra che. je sUtrakRtAMga sUtra saMbaMdhita che. zrIsUtrakRtAMgasUtranA akriyAvAdI pAkhaMDInA bhedane AzrayIne ahIM rAjA pradezI ane zrIkezI gaNadharano praznottara varNavAyo che. tethI bIjA aMganuM upAMga mAnavAmAM AvyuM che. 85 sUtromAM varNavAyeluM A Agama 2120 zloka pramANa che. pU. A. zrI malayagirijI mahArAjAe A Agama upara 3700 zloka pramANa TIkA banAvI che. je bahu saraLa ane spaSTa samajAya tevI che. TIkAkArazrI A AgamanA nAma aMge jaNAve che ke pradeza rAjAnA praznono adhikAra hovAthI "rAjapraznIyanAma che. A AgamamAM sUryAbhadevano vartamAnabhava, rAjA pradeza tarIkeno pUrvabhava ane have pachIno rAjaputra daDhapratijJa tarIkeno bhava; A traNeya bhavo varNavAyAM che. vartamAna avasarpiNInA cothA ArAnA uttaravartIkALamAM vidyamAna AmalakappA nagarInA varNanathI A AgamanI zarUAta thaI che. rAjA zveta ane rANI dhAriNInI te nagarImAM ekavAra prabhu mahAvIra samovasaryA. nara-nArI sAthe narendro AvyAM ne deva-devIo sAthe devendro AvyA. avadhijJAnathI jaMbudvIpanuM avalokana karatAM prabhu mahAvIranuM darzana thavAthI mahAsamRddhi saMpanna sUryAbhadeva paNa devavimAna dvArA Avyo. 88 AgamanI oLakha Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Abhiyogika devo dvArA nirmita 50,000 bhaddAsanovALA te virATa vimAnanI atyaMtara saMracanA adbhuta hatI. vidhivat prabhunI dezanAnuM zravaNa karIne te sUryAbhadeve prabhune pUchyuM - bhagavaMta! huM bhavI ke abhavI?, samyagdaSTi ke mithyASTi ?, anaMta saMsArI ke alpa saMsArI ?, sulabhabodhi ke durlabhabodhi ?, ArAdhaka ke virAdhaka ? caramazarIrI ke acaramazarIrI ? karuNA nidhAna paramAtmAe kahyuM, he sUryAbha ! tuM bhavI, samyagdaSTi, alpa saMsArI, sulabhabodhi, ArAdhaka che. tuM manuSyano aMtima bhava karI mokSe janAro che. A sAMbhaLI harSAnvita, romAMcita, AnaMdita thayelA sUryAbhadeve prabhu pAse anumati mAgI ke, mAre zrIgautamasvAmI Adi munivaro samakSa saMgIta-nRtya sahitanAM nATaka karavAM che, Apa anumati Apo. prabhu mauna rahyA. mauna saMmati samajI te sUryAbhadeve saMgIta-nRtyanI vividhatA sabhara 32 nATako karyA. aMtima nATakamAM to prabhu mahAvIranA vanakalyANakathI laIne pAMcamA nirvANa kalyANa sudhInI ghaTanAo tAdaza khaDI karI. gAna, saMgIta, nRtya ane nATya dvArA prabhunI bhakti karIne sUryAbhadeva potAnA devalokamAM gayo. te pachI zAsanaziratAja zrIgautama mahArAjAe teno paricaya prabhune pUchaDyo. tenA uttaramAM prabhue kahyuM ke, saudharma devalokanA saudharmAvalaMsaka nAmanA mukhya vimAnanI pUrvadizAmAM AvelA sUryAbha vimAnamAM te deva rahe che. te vimAnanA vanakhaMDo, jalAzaya, krIDAsthaLo, prAsAdo, padmavara vedikA, sudharmA sabhA, vijaya akhADA, caityavRkSa, jinapratimA, zrIjinezvaranI dADhAo, zastrabhaMDAra, siddhAyatana, 108 jinapratimA, yakSapratimA, 108 ghaMTa, upapAtasabhA, abhiSekasabhA, alaMkArasabhA, vyavasAyasabhA, pustako tathA tenAM pAna, zAhI ane akSaronuM ahIM varNana karAyeluM che. sUryAbhadeve jinapratimAonI pUjA karI, te ullekha ahIM spaSTa zabdomAM che. sUryAbhadeve AvI uttama devatAI Rddhi-sukha zAthI meLavyuM ? zrIgautama mahArAjAnA A praznanA javAbamAM prabhue tenA pUrvanA bhavanI arthAt rAjaprastIya sUtra [ 89 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradezI rAjAnI hakIkata saMbhaLAvI. rAjA pradeza adharmI ane nAstika hato. prabhu pArzvanAthanI ziSya paraMparAmAM thayelA zrIkezI gaNadhara jyAre tenI nagarImAM padhAryA tyAre rAjavIne zarUmAM to aruci thaI. paraMtu vAtacItamAM AgaLa vadhatAM zrIkezI gaNadharanA jJAnathI te abhibhUta thayo. Aja sudhI te nAstikatAnA saMskArothI bhAvita hato. pariNAme AtmA saMbaMdhI prazno pUchatAM dareka praznanA yuktiyukta uttaro zrI kezI svAmi pAsethI maLyA. zraddhA pragaTI,dharma sAMbhaLyo ane jaina dharmanuM zrAvakajIvana svIkAryuM. rAjyanispRhatA, bhogavirakti ane zarIra nirlepatApUrvaka bAra vratanuM pAlana zarU karyu. bhogAsakRta rANI sUryakAMtA akaLAI. jharamizrita bhojana karAvI rAjA pradezIno ghAta karyo. maratAM pUrve jhera prayoganuM pANInuM kAvataruM jANavA chatAM dveSa na karatAM, samatAbhAve samAdhipUrvaka aMtima ArAdhanA karI. pariNAme cAra palyopamanA AyuSyavALo devabhava,devaRddhi prApta thaI che. AgaLa vadhIne prabhue sUryAbhadevanA AgAmI bhavanuM varNana karyuM. te sUryAbhadeva mahAvideha kSetramAM daDhapratijJa rAjaputra tarIke janma pAmaze. teno 72 kaLAno abhyAsa, bhASA vizAradapaNuM, bhogasamarthatA chatAM anAsakta bhAve saMsArano tyAga, karmakSaya ane mokSagamana vagere vAto AgamanA aMtamAM spaSTa zabdomAM varNavAyelI che. A Agama nAstikane Astika banAvavAnI tathA mithyAgrahIne niruttara banAvavAnI adbhuta cAvI che. upadezaka mahAtmAo mATe pathadarzaka che. 90 || AgamanI oLakha Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjapracchIthamUtranI vANInA aMzo * stha mane pattharane vizva virU5 x mitro kaMbiAo, tavaNijjhamae dore, nANAmaNie gaMThI, rayaNAmayAI pattagAI, veruliyamae lippAsaNe, riTThAmae chaMdaNe, tavaNijamaI saMkalA riTThAmaI masI, vairAmaI lehaNI, riTThAmayAI akkharAiM, ghamitte prathama devalokanA te sUryAbha vimAnamAM moTuM pustaka ratna rAkhela che. tenAM pAnAM rijharatnanAM, dorA suvarNanA, gAMTha maNimaya, patra ratnamaya, lipyAsana vairyaratnanuM, DhAMkaNa rijharatnanuM, sAMkaLa sonAnI, zAhI rikTaratnanI, lekhanI vajaratnanI, akSara rijharatnanA che, lekha dhArmika che. * ayamAuso ! niggaMthe pAvayaNe aTe, ayaM paramaTTe, sese aNaTTe / he AyuSyamAn ! A nigraMtha pravacana (jainazAsana) e ja artha che, e ja paramArtha che, bAkInAM darzano anarthabhUta che. * jattheva dhammAyariyaM pAsijjA tattheva vaMdejjA, NamaMsejjA, sakkArejjA, smmaannejjaa| jyAM dharmAcAryanAM darzana thAya, tyAM ja temane vaMdana karavuM joIe, namavuM joIe, satkAra ane sanmAna karavuM joIe. rAjaprastIya sUtra || 91 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAjIvAbhigamasUtrA jIvAjIvAbhigamasUtra athavA jIvAbhigamasUtra, AgamazreNimAM trIjuM upAMga che. ahIM paramAtmA zrI mahAvIrasvAmI ane zrI gautama mahArAjAnA praznottara rUpe jIva ane ajIvanA bhedo-prabhedonuM vistRta varNana che. zrInaMdIsUtramAM A Agamano aMgabAhya utkAlikasUtra tarIke ullekha karyo che, mATe zrI naMdIsUtranI racanA pUrve sthavira bhagavaMte A AgamanI racanA karela che, te vAta sunizcita che. abhigama eTale viziSTa bodha. jIva ane ajIvano viziSTa bodha jenAthI prApta thAya, e jIvADajI vAbhigama sUtra. je viSayathI vizALa ane arthathI UMDANabharyuM che. A AgamamAM dravyAnuyoganI pradhAnatA che. zrI sthAnAMgasUtramAM TUMkamAM jaNAvelA jIvAditattvone ahIM vistArathI samajAvyAM che; tethI A trIjA aMga sUtranuM upAMgasUtra gaNAya che. 4700 zloka pramANa A Agama upara 1500 zloka pramANa cUrNi ane zAstrakAra ziromaNi pU. A. zrI haribhadrasUrijI mahArAjAnI 1192 zlokapramANa 'pradezI' vRtti upalabdha che, chatAM prAya: adyApi apragaTa che. pU. A. zrI. alayagirijI mahArAjAe paNa 14,000 zloka pramANa vistRta TIkA racI che. 272 sUtromAM gUMthAyelA A AgamamAM mukhya nava vibhAga che, jene pratipatti' nAma Apela che. jema anya AgamomAM zrutaskaMdha, adhyayana, uddezA vagere vibhAgasUcaka zabdo che, tema A AgamamAM pratipatti' zabda vaparAyela che. zrI jIvavicAra Adi prAkaraNika graMthonI racanA paNa A ja Agama graMthanA 92aa AgamanI oLakha Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAre thaI che, evuM spaSTa jaNAya che. TIkAkAra maharSi pU.A.zrI malayagirijI mahArAjAe A AgamanI mahattA batAvatAM ema kahyuM che ke, A upAMga rAgarUpI viSane utAravA mATe zreSTha maMtra che, keSarUpI Agane zAMta karavA mATe jaLanuM pUra che, ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karanAra sUrya che, saMsAra sAgara taravA mATe setu samAna che, viziSTa prayatnadvArA jJaya che ane mokSa prApta karAvanArI caMDa zakti che.A zabdomAM ja AgamanI mahattA spaSTa thaI jAya che. jIvAjIvAbhigama nAmanI pahelI pratipattimAM ajIvAbhigama mATe zrI prajJApanA upAMgano atideza karyo che, jyAre jIvAbhigamanuM varNana vistArathI karyuM che. jemAM saMsArI jIvonA be thI daza prakAra batAvyA che. sthAvara ane trasa, ema jIvonA be prakAranuM vistArathI varNana che. pRthvIkAya, apUkAya ane vanaspatikAyane sthAvarajIvo gaNyA che. tejaskAya, vAyukAya ane audArika trasa ema traNa jIvo batAvyA che. audArikatrasanA be indriya, traNa indriya, cAra indriyanA bhede traNa bheda che. paMcendriya cAra prakAranA che; nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva. sAta nArakIthI sAta nAraka. jalacara, sthalacara ane nabhacarathI tiryaMca traNa, saMmUchima ane garbhaja manuSya be ane bhavanavAsI, vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika ema devanA cAra prakAra che. trividhA nAmanI bIjI pratipatti che. jemAM strI, puruSa ane napuMsaka; ema jIvanA traNa bheda batAvyA che. veda nokaSAyanA bheda jIvonA traNa bheda karavAmAM AvyA che. bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara, alpabadutva vagere dvArothI traNeya bhedonuM vizada varNana che. caturvidhA nAmanI tRtIya pratipatti che. lagabhaga 100 sUtromAM vistArAyeluM A prakaraNa sauthI moTuM che. saMsArI jIvo cAra gatimAM vibhakta che, tene AzrayIne ahIM naraka, tiryaMca, manuSya ane deva ema cAra gatinuM UMDANathI varNana che. sAta narakanAM kSetra ane kALanuM baMdhAraNa, nArakInA alpabadutva AyuSya, sudhAdi vedanA AdinuM varNana dRSTAMta ApIne karavAmAM AvyuM che. devagatinA varNanamAM vijaya devano adhikAra Ave che. temAM devajAtinI mahattama vAto jANavA maLe che. karmabhUminA, akarmabhUminA ane aMtarlIpanA ema traNa prakAranA manuSyono adhikAra, ekendriyathI paMcendriya sudhInA tiryaMca gatinA jIvono adhikAra paNa ahIM vistRta paNe darzAvyo che. tyAra pachInI cArathI nava sudhInI pratipattimAM pAMca, cha, sAta, ATha, jIvAjIvAbhIgama sUtra || 93 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava ane daza ema vidhavidha prakAre jIvonuM nirUpaNa karyu che. chellI navamI pratipattimAM siddha-asiddha, sendriya-anindriya, jJAnI-ajJAnI, AhAraka-anAhAraka, bhASaka-abhASaka, samyagdaSTi-mithyAdaSTi, parira-aparitta, sUkSma-bAdara, saMjJI-asaMjJI, paryApta-aparyApta bhedo dvArA jIvanA svarUpane batAvyuM che. A AgamamAM prasaMga prApta laukika, sAmAjika, bhaugolika ane khagoLa saMbaMdhI bharapUra jANakArI prApta thAya che. jIvAbhigama sUtranI vANInA aMzo * ettha jaMbUddIve NaM bhaMte ! dIve kati caMdA pabhAsiMsu vA pabhAseMti vA pabhAsissaMti vA ? kati sUriyA taviMsu vA tavaMti vA tavissaMti vA ? kati nakkhattA joyaM joyaMsu vA joyaMti vA joyassaMti vA ? kati mahaggaharA cAraM cariMsu vA cariMti vA carissaMti vA ? kevaiyAo tArA-gaNakoDAkoDIo sohaMsu vA soMhati vA sohessaMti vA ? goyamA ! jaMbUddIve NaM dIve do caMdA xxx do FAT XXX 90-1 FORGHIT XXX 310 T TE HO XXX egaM ca sayasahassaM, tettIsaM khalu bhave sahassAI / Nava ya sayA pannAsA, tArAgaNakoDakoDINaM / / 1 / / he bhagavaMta ! A jaMbudvIpamAM keTalA caMdra, keTalA sUrya, keTalA nakSatra, keTalA mahAgraha ane keTalA koDAkoDI tArAo hatA,che ane haze ? he gautama!A jaMbudvIpamAM be caMdra, be sUrya,chappana nakSatra, chottera mahAgraha ane eka lAkha, tetrIza hajAra navaso pacAsa koDAkoDI tArAo vidyamAna hatA, che ane raheze. * akasAiNo savvatthovA, mANakasAI tahA aNaMtaguNA / kohe, mAyA, lobhe visesahiyA muNeyavvA / akaSAyI jIva sauthI alpa che, tenAthI mAnakaSAyavALA jIva anaMta gaNA che. tenAthI krodhI, mAyI ane lobhI jIvo kramaza: vizeSAdhika jANavA. 94 || AgamanI oLakha Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJApanA sUtra pra-prakarSa rIte, jJApanA-jANavuM. je sUtra dvArA padArthonuM svarUpa vyavasthita samajI zakAya tene prajJApanA AgamasUtra kahevAya che. je bAra upAMgamAM cothuM upAMga che. 'laghu bhagavatI sUtra" ane "laghu vizvakoza'nI upamAne vareluM A Agama 349 sUtromAM gUMthAyeluM che. 7787 zloka pramANa mULasUtra che. prabhu mahAvIrasvAmI ane guru gautamasvAmInI A praznottarI tattvono khajAno che. A AgamamAM eka-eka viSayanI chaNAvaTa herata pamADe tevI che. prANIvijJAna, padArthavijJAna, zarIravijJAna, manovijJAna, karmasiddhAMta; jANe kazuM ja bAkI rAkhyuM nathI. AjanA kahevAtA vaijJAniko A Agamadhara AgaLa AMgaLI pakaDIne cAlatA bALaka jevA lAge. AjanA bhalabhalA jJAnInuM jJAnAbhimAna A Agama vAMcatAM ogaLI jAya tevuM che. navatattva Adi aneka prakaraNa graMtho AmAMthI uddharAyelA che. arthAt teno AdhArabhUta A graMtha che. zrI samavAyAMga sUtranuM A upAMga sauthI vistRta che. jemAM 36 viSayone varNavatAM 36 pado che. dravyAnuyoganA atigahana viSayonI ahIM pracUratA che. dRSTivAdanA sArabhUta A upAMganI racanA zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA nirvANa pachI 376 varSe thaI che. paMcamagaNadhara zrI sudharmAsvAmIjInI 23mI pATe thayelA zrI zyAmAcAryajI bhagavaMta A prajJApanA sUtra sUtra || 95 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamanA racayitA che. tattvArthasUtra Adi 500 graMthanA racayitA pUrvadhara zrI umAsvAtijI vAcakanA teozrI ziSya che. A zrI kAlakAcAryanA aparanAme paNa teozrI prasiddha che. vAcakavarya zrI umAsvAtijI mahArAjAnI paraMparAnusAra A AgamamAM mukhyatve jIvAdi sAta tattvonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. A prajJApanA sUtranA 1-prajJApanApada, 3-bahuvaktavyapada, pa-vizeSa (paryAya) pada, 10-caramapada, 13-pariNAma pada. A pAMca padomAM jIvatattva ane ajIvatattvanuM varNana che. 16-prayogapada ane 22avagAhanApada, A be padamAM Azravatattva. karmaprakRti nAmanA 23mAM padamAM baMdhatattva. samudyAta nAmanA 36mAM padamAM saMvaratattva, nirjarAtattva ane mokSatattvanuM prakAzana che. anya padomAM vezyA, samAdhi, saMyama, lokasvarUpa vagere viSayo carcAyA che. abhyAsa karanAra zramaNa viziSTa tattvajJAnI bane ane upayogapUrvaka zravaNa karanAra zrAvaka bahuzruta bane evA A Agama upara zAstrakAra ziromaNi pU.A.zrI haribhadrasUri mahArAje "pradezavyAkhyA' nAmanI 3728 zloka pramANa vRtti racela che. viSamapadonA vivaraNa rUpa te laghuTIkAnA AdhAre zrI malayagirijI mahArAje 16000 zloka pramANa moTI TIkA banAvI che. zrI kulamaMDanagaNie avacUrNi racI che. tathA navAMgI TIkAkAra A zrI abhayadevasUri mahArAje 133 gAthAno "zrI prajJApanA tRtIyapada saMgrahaNI'nAme graMtha banAvyo che. temAM alpabadutvanI vAto vistArathI samajAvI che. saMsthAna vijayadharmadhyAna mATe AlaMbanarUpa aneka viSayo A AgamamAM varNavAyAM che. dA.ta. # narakagatimAM bhayasaMjJAthI pIDita jIvo, tiryaMcagatimAM AhAra saMjJAthI pIDita jIvo, manuSyagatimAM maithunasaMjJAthI pIDita jIvo ane devagatimAM parigraha-saMjJAthI pIDita jIvo sauthI vadhAre hoya che. 96 || AgamanI oLakha Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * nArakInA jIvo niraMtara tIvra zvAsocchavAsa kare che. devone maMda eTale jeTalA sAgaropamanuM AyuSya teTalA pakhavADIye teonI zvAsa kriyA pUrNa thAya che. manuSya ane tiryaMcone tIvra-maMda baMne prakAranI zvAsocchavAsa kriyA hoya che. # devone chaye lezyAo hoya che, jyAre devIone kRSNAdi pahelI cAra lezyA ja hoya che. * krodha kaSAyanI utpattinA cAra kAraNa che. 1-jamIna, 2-sajIva, nirjIva padArtha, 3-zarIra, 4-upadhi, mAna, mAyA ane lobha kaSAyanA paNa A ja cAra kAraNo hoya che. * ekendriyajIva yAvatuM anaMtakALa sudhI ekendriyapaNAmAM rahe che. jyAre beindriya, te indriya ane caurindriya jIvo saMkhyAtakALa sudhI svasvarUpe rahe che. paMcendriyajIvo eka hajArathI kAMIka adhika sAgaropama sudhI paMcendriyapaNAmAM utkRSTathI rahe che. * ekendriya jIvo mithyAdRSTi hoya che. beindriya, te indriya ane caurindriyajIvo samyagdaSTi ane mithyASTi baMne hoya che. paMcendriya jIvo samyagdaSTi, mithyAdRSTi ane mizra pariNAmavALA paNa hoya che. siddhanA jIvo mAtra samyagdaSTi ja hoya che. haju vadhAre jijJAsA hoya to vidhivat gurunizrAmAM besavuM rahyuM. prajJApanAsUtra sUtra || 97 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJApanA bhUganI vANInA aMzo. * goyamA ! sAgAre se NANe bhavati aNagAre se daMsaNe bhavati, se teNaTTeNaM jAva No taM samayaM jANai / evaM jAva ahesattamaM / he gautama ! je sAkAra upayoga che te jJAna che. je nirAkAra upayoga che te darzana che. tethI kevaLajJAnI je samaye jANe che te samaye dekhatA nathI. je samaye dekhe che te samaye jANatA nathI. * siddhA NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM virahiyA sijjhaNayAe paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM egaM samayaM ukkoseNaM chammAsA / he bhagavaMta ! siddha bhagavaMtone siddha thavAmAM keTalo kALa viraha hoya che ? he gautama ! jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI cha mahinA. * kati NaM bhaMte ! samugdhAyA paNNattA ? goyamA ! satta samugghAyA paNNattA / bhagavaMta ! samudyAta keTalA kahevAyA che ? gautama ! samuddAta sAta prakAranA che. 1-vedanA, 2-kaSAya, 3mAraNAntika, 4-vaikriya, pa-taijasa, 6-AhAraka 7 kevalisamudyAta * siddhA NaM bhaMte ! egasamaeNaM kevatiyA sijhaMti ? goyamA ! jahaNNeNaM ekko vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM aTThasataM / he bhagavaMta ! siddho eka samayamAM keTalA thAya che.? gautama! jaghanyathI eka, be, traNa ema utkRSTathI eka so ATha AtmA eka samayamAM siddha thAya che. 98 | AgamanI oLakha Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryaprajJapti sUtra - caMdraprajJAti sUtra A sUryaprajJapti ane caMdraprajJapti Agama ati prAcIna che, kAraNa ke zvetAMbara ane digaMbara baMne zAkhAmAM A Agamo mAnya rahyAM che. pUrvakALamAM baMne Agama eka ja zrI jyotiSagaNarAja prajJapti Agama rUpe prasiddha hatAM. vartamAnamAM be sUtrone alaga alaga upAMga rUpe gaNavAmAM Ave che. jemAM mukhyatAe sUryanI gatividhi che te sUryaprajJapti. jene upAMga zreNimAM pAMcamuM sthAna-mAna prApta thayuM che. jemAM caMdranI gatividhi mukhyatA dharAve che te caMdraprajJapti. je sAtamuM upAMga che. A upAMgasUtro sUrya-caMdra ane jyotiSa cakranA svarUpane batAvanArA eka mAtra Agamo che. zrI bhagavatIjI ane zrI jJAtAdharmakathA aMga AgamanA A upAMgomAM gaNitAnuyoganI pradhAnatA che. jenI racanAmAM 108 gadya sUtra che, 103 padyagAthAo che. eka adhyayana, 20 prAbhRta ane 2200 zloka pramANa mULa kada che. khagoLa saMbaMdhI jeTalI sUkSmavAto ahIM prastuta thaI che, kadAca bIjA koI AgamamAM nathI. rAjavI jitazatranI mithilA nagarInA mANibhadra caityamAM prabhuzrI mahAvIra paramAtmA tathA zrI gautama mahArAjA vacce thayelI praznottara zreNI ahIM gUMthavAmAM AvI che. sUryaprajJapti sUtra para niryuktikArazrI bhadrabAhasvAmInI niryukti hatI. je anupalabdha thatAM A zrI malayagirijI mahArAje 9500 zloka pramANa TIkA racela che. je vartamAnamAM upalabdha che. sUryaprajJapti sUtra | 99 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtromAM sUrya, caMdra, graha, nakSatra, ane tArA vagerenI gati, tenAthI sarjAtA divasa, rAta ane RtuonuM varNana che. ahIM batAvelI khagoLanI vigato sAthe gurugama ane vizeSa bodha na hovAnA kAraNe AjanA khagoLanI sarakhAmaNI karavI, te ulajhanamAM paDavAnI vAta che. sarvajJa paramAtmA khagoLa viSayaka zuM pharamAve che, mAtra tenA para lakSa ApIne A Agamano abhyAsa kare te jarUra AtmakalyANa karI zake che. sUrya karatAM caMdra vadhu mahaddhika che, sUryanA vimAno karatAM caMdranA vimAno paNa moTAM che, sUryanA indra karatAM caMdranA indranuM AyuSya vizeSAdhika che, sUrya karatAM caMdranI bhramaNa kriyA paNa jhaDapI che. mukhyatAe AvA taphAvata sivAya lagabhaga zrI sUryaprajJapti ane zrI caMdraprajJapti AgamamAM eka samAna viSaya che, zabdaracanA paNa samAna che. eka thI vIza prAbhRtamAM mukhyatve nIcenA viSayonI carcA karavAmAM AvI che. jemAM, * anya dharmIonI jyotiSacakra saMbaMdhI mithyA mAnyatAo sAme prabhu mahAvIre darzAvelA satya tattvo. * sUrya-caMdranI tIrthogati * maMDalAkAre teonuM gamana * temanA dvArA prakAzita thatA kSetranuM mApa * sUryanAM kiraNone aTakAvanArAM tattvo saMbaMdhI 20 mAnyatAonuM nirasana * sUryanAM kiraNone rodhanArAM pudgala tattvonuM svarUpa * kALabhede sUryanA prakAzamAM thato pheraphAra * merunI cAre dizAmAM divasa ane rAtrinuM pramANa * nakSatrono caMdra sAtheno yoga * eka yuganA nakSatra, mAsa vagerenI saMkhyA * 12 mahinAnAM abhicaMdra vagere nAma * saMvatsaronAM nAma ane temanAM parvo * jaMbudvIpanA sUrya-caMdra ane nakSatronuM pramANa * prAvRTa vagere RtuonA divasa-rAtanuM pramANa * tithinI kSaya-vRddhinuM svarUpa * caMdranA kiraNonI vRddhi hAni. * muhUrtonI saMkhyA * pUnama-amAsanA muhurtI * prakAza ane aMdhakAranuM alpabadutva * caMdra Adi pAMceyanI tIvra-maMdagatinAM kAraNo * eka eka maMDalamAM pharatAM sUrya-caMdrane lAgato samaya * caMdrAdi ane meru vaccenuM aMtara * caMdranuM zazI ane sUryanuM Aditya nAma hovAnuM kAraNa * teonA kAma-bhoganuM svarUpa ane aMte 88 grahonAM nAma. 10nA AgamanI oLakha Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana mohanIyakarmanA kSayopazamathI yukta haiyu, jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI yukta bodha ane vIryaMtarAyakarmanA kSayopazamathI sthira kAyA; A traNa haze te ja sAdhaka A AgamanI Ara-pAra nIkaLI zakaze. anubhava pachIno A nicoDa che. sUryaprajJati-caMdraprajJapti sUtranI vANInA aMzo * tA paMca saMvaccharA paNNattA, taM jahA - 1-NakkhattasaMvacchare, 2nusaMva-jIre, rUpanA saMvare, 4-gusaMvare, kasnnicchrsNvcchre,| saMvatsara(varSa)nAM pAMca prakAra kahevAyA che. 1-nakSatra saMvatsara, 2-yuga saMvatsara, 3-pramANa saMvatsara, 4-lakSaNa saMvatsara ane patnazanaizcara saMvatsara * tA iMdaThANeNaM kevaieNaM kAleNaM virahiyaM paNNatte / tA jahaNNe ekkaM samayaM, ukkoseNaM chammAse / bhagavaMta ! indranuM siMhAsana keTalo samaya khAlI rahe che ? jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI 6 mahinA mATe indranuM siMhAsana khAlI rahe che. so pavayaNa-kula-gaNa-saMghabAhiro NANaviNaya-parihINo / arihaMta-theragaNaharameraM kira hoi volINo / / tamhA dhiiuTThANucchAha-kammabala-vIriya-sikkhiyaM nANaM / dhAreyavvaM NiyamA, Na ya aviNaesu dAyavvaM / / je zAsana, kula, gaNa, saMghathI bahiSkRta karAyelo hoya, jJAna ane vinayathI rahita hoya ane arihaMta-sthavira-gaNadharaAdinI ujjavaLa maryAdAno bhaMga karanArA hoya tevA jIvone dhRti, utthAna, utsAha, karma, baLa ane vIryathI zikheluM evuM paNa jJAna na ApavuM. mAtra potAnI pAse te jJAna dhArI rAkhavuM. avinIta-jIvane kyAreya na ApavuM. sUryaprajJapti sUtra || 101 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbUDhIpaprajJapti sUtra khAsa karIne cAra anuyoga paikInA gaNitAnuyogane sparzatuM A Agama che. nAma jaMbUdvIpa prajJapti sUtra che. zrI jJAtAdharmakathAMga AgamanuM A upAMga che. bhASA vagerenuM baMdhAraNa jotA jaNAya che ke A AgamanA racayitA cokkasa koI pUrvadharajJAnI mahApuruSa haze. mukhyatve bhUgoLa viSayaka A Agama che. 181 mULa sUtro ane zloka pramANa 445Da che. A Agama be vibhAgamAM vaheMcAyeluM che. 1. pUrvArdha, 2. uttarArdha. pUrvArdhamAM cAra vakSaskAra ane uttarArdhamAM traNa vakSaskAra che. vakSaskAra zabda prakaraNa arthamAM vaparAyo che. A Agama upara vRttikAra maharSi pU. A.zrImalayagirijI mahArAjAnI TIkA hatI. je viccheda pAmI che. te uparAMta pU.maho. zrI zAMticaMdragaNijI kRta TIkA che. je vartamAnamAM upalabdha che. ane 18000 zloka pramANa vistRta che. sAta vakSaskAramAMthI pahelA vakSaskAramAM jaMbudvIpanA bharatakSetranuM, bIjAmAM kAlacakra-cha ArAnuM, trIjAmAM prathama cakrI bharatarAjAnuM, cothAmAM varSadhara parvato-2myakSetrathI airAvatakSetra sudhInA vistAranuM, pAMcamAmAM tIrthaMkara paramAtmAnA janmAbhiSekanuM, chaTTAmAM jaMbUdvIpanA anya kSetro, parvato, tIrtho AdinuM ane sAtamA mAM jyotiSacakranuM khUba ja suMdara zailImAM varNana che. A AgamanA sAra rUpe ja jaMbudvIpa saMgrahaNI graMthanI racanA zAstrakAra ziromaNi pU A zrIharibhadrasUrijI mahArAjAe karela che. have sAte vakSaskAranA viSayone vigatavAra samajazuM. 1. zAsana ziratAja prathama gaNadhara zrIgautama mahArAjAnI jijJAsA 10 2aa AgamanI oLakha Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane prabhu zrI mahAvIrasvAmie ApelA samAdhAnothI A AgamanI zarUAta thaI che. jaMbudvIpa kyAM che ? keTalo moTo che ? saMsthAna, AkAra ane svarUpa kevuM che ? A praznonA uttaramAM prabhu kahe che ke, tiskRlokanI madhyamAM asaMkhya dIpa, samudronI madhyamAM jaMbudvIpa che. sauthI nAno ane goLa che. eka lAkha yojana lAMbo ane pahoLo che. 3,16,227 yojana, traNa kosa, ekaso aThayAvIza dhanuSa ane sADA tera aMgulathI kAMIka adhika tenI paridhi che. A jaMbUdvIpanA vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita ema cAra dvAra che. 2. avasarpiNI ane utsarpiNI, ema bharatakSetramAM be prakArano kALa che. baMne thaIne eka kALacakra 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa che. zukla pakSa ane kRSNapakSanI jema baMne kALa kramazaH cAlatA ja rahe che. jenA 6-6 ArA che. te suSama-suSamAdi ArAnuM tathA palyopama ane sAgaropamanuM ahIM vistArathI varNana che. 3. bharatakSetranuM nAma bharatakSetra kema che ? A praznathI zarU thatA A vakSaskAramAM prathama cakravartI bharatezvarano janma, cakraratnanI utpatti, digvijaya prAraMbha, sarvatravijaya, navanidhinuM prAgaTya, rAjyAbhiSeka, kaivalyaprApti sudhInA dareka prasaMgo varNavAyA che. aMte bharatakSetranuM nAma zAzvata che; ema paNa prabhue uttara Apyo che. 4. ahIM bharatakSetra sivAyanA kSullahimAvAna, padmadraha, gaMgA-sidhu rohitAzA nadIo, haimavata varSa, varSadhara parvata, mahApadmadraha, harivarSakSetra, uttarakuru-devakuru, airAvatakSetrAdinuM varNana che. 5. tIrthaMkara paramAtmAnA janma samaye devo je janmAbhiSekano utsava kare che tenuM ahIM hUbahU varNana che. kahI zakAya ke A varNananA AdhAre ja saMskRta-prAkRta-gujarAtI bhASAmAM aneka snAtra kAvyonI racanA thaI che. 6. sauthI nAnA evA A chaThThA vakSaskAramAM jaMbudvIpanuM varNana khaMDa, yojana, varSa, parvata, kUTa, tIrtha, zreNi, vijaya, draha ane nadI; ema daza dvArothI karela che. mAtra nadIonI saMkhyA A jaMbudvIpamAM codalAkha chappana hajAra che. jaMbudvIpaprajJApti sUtra || 103 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. aMtima vakSaskAramAM jaMbudvIpamAM caMdra, 2 sUrya, 56 nakSatra, 176 mahAgraha ane 1,33,950 koDAkoDI tArAo paribhramaNa kare che. A vibhAganA abhyAsune sUrya-caMdra prajJapti samajavI bahu saraLa bane tema che. A jaMbUDhIpamAM jaghanyathI 4 tIrthakara ane utkRSTathI 34 tIrthakara hoya che. jaMbudvIpa zAzvata che. jaMbUvRkSanuM pramANa vizeSa hovAthI tathA paramaRddhizALI palyopama AyuSyavALo jaMbUnAmano anAhatadeva svAmitva karato hovAthI A jaMbudvIpa kahevAya che. A vAta karI prabhu mahAvIre mithilAnagarInI A dezanA pUrNa karI che. jaMbUdvIpaprajJapti sUtranI vANInA aMzo * egamegassaNaM bhaMte ! muhuttassa kevaiyA ussAsaddhA viAhiA ? goyamA ! asaMkhijjANaM samayANaM samudayasami-isamAgameNaM sA egA Avaliatti vui, saMkhijjAo AvaliAo UsAso, saMkhijjAo AvaliAo nIsAso / bhagavaMta ! eka muhUrtamAM keTalA ucchavAsa-ni:zvAsa kahevAyA che? gautama! asaMkhya samayo bhegA thAya tyAre eka AvalikA bane che. evI saMkhyAta-saMkhyAta AvalikAno eka ucchavAsani:zvAsa thAya che. jaMbaddIveNaM bhaMte ! dIve bharahappa-mANamettehiM khaMDehiM kevaiaM khaMDagaNieNaM paNNatte goyamA ! NauaMkhaMDasayaM khaMDagaNieNaM paNNatte / bhagavaMta ! keTalA bharatakSetra pramANa jaMbUdvIpa che ? gautama ! ekaso nevuM (190) bharata pramANa jaMbudvIpa che. jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kiM sAsae asAsae ? goyamA ! sia sAsae, sia asaase| bhagavaMta! jabUdvIpa zAzvata che ke azAzvata? gautama! dravyathI zAzvata ane paryAyathI azAzvata che. 10jhA AgamanI oLakha Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / nirayAvalikA - kapAvalaMsikA - pupikA - puSpacUlikA - vasjidazA sUtra. nirayAvalikA sUtra nAme oLakhAtA AThamA upAMga AgamamAM te pachInA kalpAvataMsikA Adi cAra upAMgono samAveza karavAmAM Avyo che. apekSAe kahI zakAya ke eka ja nirayAvalikAstranA pAMca vargane (vibhAgane) alaga alaga upAMgasUtra tarIke gaNavAmAM AvyAM che. kula 1100 zloka pramANa A pAMca upAMga che. je kramaza: aMtakRdazAMga, anuttaropapAtika, praznavyAkaraNa, vipAka ane dRSTivAdanA upAMga che. vRttikAra A zrI caMdrasUrijI mahArAjAe paNa A pAMceyanI eka ja viSamapada bodhikA svarUpa TIkA racI che. je mAtra 100 zloka pramANa che. pahelA cAra upAMganA daza-daza adhyayano ane chellA upAMganA bAra adhyayano che. A pAMce upAMgonuM akSaradehamAna nAnuM che. tethI pAMceyanuM svarUpa A eka ja lekhamAM joIe... 1 - nirayAvalikA sUtraH pAMceyamAM sauthI vistRta A upAMga che. zarUmAM mahArANI cellaNAnI kUkhe rAjakumAra kUNikanA janmathI laIne mahArAjA zreNikanA baMdIkhAnAmAM thayelA mRtyusudhInI ghaTanA AlekhAyelI che. tyArabAda rAjA kUNika ane rAjA ceDA vacce thayelA bhISaNa yuddhanuM varNana che. "rathamuzala" ane "mahAzilAkaMTaka' nAmanA te baMne yuddhomAM ghora janasaMhAra thayo. kUNikanA pakSe rahIne yuddha karavAmAM zreNika mahArAjAnA nirayAvalikA sUtra || 105 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAla, sukAla vagere daza putro paNa hatA. je narasaMhAra ane raudradhyAnanA pariNAme narakamAM gayA. te uparAMta yuddhamAM joDAIne mRtyu pAmanArA ubhaya pakSanA moTA bhAganA sainiko narakagatimAM ja gayA. A vAtanI mukhyatA hovAthI AgamanuM nAma nirayAvali, narakanI AvalI-zreNi che. 2. kalpAvatasikA nAmanuM navamuM upAMga. jenAM daza adhyayana che. mahArAjA zreNikanA daza putronuM AmAM varNana che.je daze rAjaputroe saMsArano tyAga ane saMyamano svIkAra karyo hato. pAMca, cAra. traNa ema alaga alaga varSo sudhI saMyama pALI aMte saue aNasaNa karyuM. sAdhanAnA baLe kramaza: saudharmadevalokathI dazamA azrutakalpa sudhInA devavimAnamAM utkRSTa sthitinA devabhavane pAmyA. tyAMthI mahAvidehamAM manuSyabhava pAmI mokSa pAmaze. 3. puSpikA nAmanuM dazamuM upAMga. daza adhyayanamAMthI pahelA adhyayanamAM jyotiSendra evA candradevanI vAta karavAmAM AvI che. pUrvabhavamAM zrAvatI nagarImAM aMgati gAthApati hatA. puruSAdAnIya prabhu zrI pArzvanAthanI dezanAthI saMyama svIkAryuM. agyAra aMganA abhyAsa sAthe nirmaLa saMyama pALyuM. 15 divasanuM aNasaNa karI candrAvatuMsaka vimAnamAM utpanna thayA. bIjA adhyayanamAM sUrya vimAnanA iMdranI vAta paNa yathAvatuM jaNAvI che. trIjAthI dazamA adhyayanamAM zukrendra, bahuputrika devI, pUrNabhadra, mANibhadra, datta, ziva, bala ane anAdata nAmanA devonuM TUMkuM varNana che. 4. puSpacUlikA nAmanuM agyAramuM upAMga. zrI, hI, dhRti, kIrti, buddhi, lakSmI, IlA, surA, rasa, gaMdha; A daza devInuM varNana kramaza: daza adhyayanamAM che. te dareka devIe pUrva bhavamAM puruSAdAnIya prabhu zrI pArzvanAtha pAse saMyama grahaNa karyu hatuM. karmavaza te sarve zarIra bakuzikA banI. karelI saMyamavirAdhanAnI AlocanA na karavAnA kAraNe devI tarIke utpanna thaI. have mahAvidehamAM janma pAmI saMyamaArAdhavApUrvakasiddha thaze. 5. vahnitavRSNi-viSNu)dazA nAmanuM bAramuM upAMga, jemAM dvArikA nagarI, revataka parvata, kRSNa vAsudeva, mahArANI revatI, bAvIzamAM tIrthapati neminAtha prabhu ane rAjakumAra niSadhakumAranI saMkSipta vAto che. 106 AgamanI oLakha Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAMganA aMtamAM mAtalikumAra vagere agyAra rAjaputronA nAmano ullekha karI virAma lIdho che. saMkSipta evA pAMca upAMgonI saMkSipta oLakha sAthe ApaNe bAre upAMga AgamonI oLakha meLavI. have kramaza:daza pannA Agamane oLakhazuM. niTathAvalikAdi pAMca sUtronI vANInA aMzo. * amhe NaM devANuppiye ! samaNIo niggaMthIo iriyAsamiyAo (jAva) guttabaMbhayAriNIo ! no khalu kappai amhaM eyamalai kaNNehi vinisAmettae kimaMga puNa uddisittae vA samAyarittae vA ? subhadrA nArIe putraprApti saMbaMdhI karelA praznanA uttaramAM sAdhvIjI bhagavaMtoe kahyuM ke, "he devAnupriyA !ame zramaNIo iryAsamiti Adi samitithI samita chIe, traNa guptithI gupta chIe. amane AvI vAto sAMbhaLavI paNa kalpatI nathI. to pachI ame te saMbaMdhI upadeza athavA AcaraNa kevI rIte karI zakIe ? * mANibhadde vimANe uvavAo, do sAgarovamAiM ThiI, mahAvidehe vAse sijjhihii| mANibhadra vimAnamAM utpanna thayelA te mANibhadra devanI be sAgaropamanI sthiti che. te pachI mahAvidehamAM utpanna thaI mokSamAM jaze. * tIse NaM bAravaIe nayarIe bahiyA uttarapurathime disIbhAe ettha NaM revae nAmaM pavvae hotthaa| te dvArikA nagarInI bahAra uttarapUrva-izAna khUNAmAM eka revata nAmano parvata hato. ahiM noMdhavA jevI bAbata : Aje vidizAone northa-isTa, sAutha-vesTa jevA nAme pAzcAtyo oLakhAve che, ApaNA A AgamamAM prabhu samayamAM paNa uttarapurasthi = uttarapUrva (izAna) evI rIte dizAnI oLakha apAtI hatI. nirayAvalikA sUtra || 107 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catura zaraNa prakIrNaka sUtra agyAra aMga ane bAra upAMga sUtrono paricaya meLavyA pachI have pannA sUtronI zarUAta karIe. prAkRtabhASAmAM "paInnaga ane saMskRtamAM "prakIrNaka' nAme oLakhAtA A sUtrone gujarAtImAM pannA kahevAmAM Ave che. autpAtikI, vainayikI, kArmikI ane pariNAmikI buddhivALA munivaro zratane anusAra je graMthanI racanA kare te pannA sUtra kahevAya che. A prakIrNakasUtronI gaNanA aMgabAhya AgamamAM karI che. je tIrthakara paramAtmAnA jeTalA ziSyo hoya teTalA payanA zAstro hoya. prabhuzrI mahAvIra paramAtmAnA 14000 ziSyoe racelA 14OO) pannA hatAM, ema zrInaMdIsUtranI TIkA AdinA AdhAre kahI zakAya che. vartamAnamAM muni puNyavijayajI mahArAje paInsayasuttAI bhAga-1 ane 2mAM upalabdha 32 pannAo saMgRhita ane prakAzita karyA che. hAlamAM 45 AgamanI gaNatarImAM mAtra 10 pannA ja levAyAM che. tenuM kAraNa e che ke e dazamAM eka-eka saLaMga viSaya che. jyAre bIjA pannA zAstromAM judA judA aneka viSayono saMgraha che. daza pannAgraMthono paricaya kramazaH ApIzuM, emAM prathama catu zaraNa prakIrNakano paricaya nIce mujaba che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1- catura zaraNa prakIrNaka AgamanuM mULa nAma "kuzalAnubaMdhI adhyayana' che. daza pannAmAM ziramora sthAne che. 93 gAthA pramANe A Agama prAkRta bhASAmAM racAyela che. tenA racayitA mahApuruSa pU.AcArya zrI vIrabhadragaNi che. je pote zrI vIravibhunA svahaste dIkSita ziSya che. ahIM gaNi zabda Agamika zailI mujaba "AcArya' arthamAM vaparAyela che. A ja graMthakArazrIe Atura pratyAkhyAna, bhakta parijJA, saMstAraka ema anya traNa prakIrNakonI paNa racanA karela che. to vaLI ArAdhanA patAkA graMthanA kartA tarIke paNa emanuM nAma prApta thAya che. kALanI viSamatAnA kAraNe Aje teozrI aMge vizeSa koI mAhitI prApta thatI nathI. A graMtha upara TIkAo paNa che. mULagraMtha ane TIkAonuM saMzodhanasaMpAdana sanmArga prakAzana hastaka prakAzita thayela che. graMthakArazrIe A Agama graMthamAM sAdhanAnAM amUlya bIjonuM nirdezana karela che. sAdhanAnI saphaLatA samAdhibhAvamAM rahelI che. sadgati ane muktirUpI phaLanI apekSA rAkhanAra sAdhaka AtmAne pratyeka sAdhanAmAM samAdhi ane jIvananA aMta samaye parama samAdhi anivArya bane che. A ja vAtane dhyAnamAM rAkhI ahIM samAdhino uccatama mArga batAvyo che. graMthanA prAraMbhamAM ja AvazyakarUpa pratikramaNano viSaya che. cha AvazyanA paripAlanathI AtmAnI kevA prakAranI zuddhi thAya che te paNa jaNAvela che. tyArabAda prathama adhikAramAM cAra gatinuM haraNa karanAra cAra zaraNanuM svarUpa rasaprada zailImAM karyuM che. bIjA adhikAramAM duSkataniMdAno saraLamArga batAvyo che. trIjA adhikAramAM TUMkamAM paNa sarvAze sukRta anumodanA rajU karI che. * zrI arihaMta paramAtmA, zrIsiddha bhagavaMto, zrI sAdhu bhagavaMto ane kevalI bhagavaMte kahelo dharma. A cAranuM sAcA bhAve zaraNa svIkAravuM, te cAra zaraNano svIkAra. * ajJAnAdinA kAraNe Aja pUrve jIve je kAMI hiMsA vagere pApo karyA hoya tenI AtmasAkSIe gaI ane guru sAkSIe niMdA karavI te duSkata gartA. catu:zaraNa prakIrNaka sUtra || 108 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * arihaMta Adi guNavAna AtmAonA sukRtonI anumodanA tathA A pUrve ApaNe karelA zubha kAryonI anumodanA, te sukRta anumodanA. saMkaleza hoya tyAre A traNe sAdhanAo vAraMvAra karavI. saMkleza na hoya tyAre divasamAM traNa vAra to avazya karavI. tenAthI karanAranA tathAbhavyatvano paripAka thAya che. arthAt mokSe javAnI yogyatA khIle che. A Agama pratipaLa cittanI prasannatA rAkhavA mATe cAvI che. karma janya viSama paristhitimAM manane svastha rAkhavA Ano trikALa svAdhyAya anivArya che. paMcasUtra jevA mahAna sAdhanAgraMthanA mULa bIjo A AgamamAM nihita che. thatu:zaraNa prakIrNa bhUganI vANInA aMzo * arihaMtA huMtu me srnnN| arihaMta paramAtmA mane zaraNa thAo. # siddhA, sara paramaguqI parama muktine pAmelA siddha bhagavaMto zaraNa thAo. * dAmodA sAduLo saraVi mohane haNanArA sAdhu bhagavaMto zaraNa thAo. * saraNaM maha hoi jiNadhammo / jinadharma mane zaraNa thAo. * cauraMgo jiNadhammo na kao, cauraMgasaraNamavi na kayaM / cauraMgabhavaccheo na kao, hA !hari namo . dAnAdi cAra prakArano jinadharma na karyo, arihaMta Adi cAranuM zaraNa na karyuM, narakAdi cAra prakAranA saMsArano cheda na karyo; khedanI vAta che ke te manuSya janma hArI gayo. 11nA AgamanI oLakha Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja. nAnakaDI AturapratyAkhyAna prakIrNaka sUtra 45 AgamagraMthamAM je daza pannAno samAveza thAya che te paikI prathama hatuM zrI catu zaraNa prakIrNaka. bIjA krame Ave che, "Atura pratyAkhyAna prakIrNaka." tethI have A Agamano paricaya rajU karAya che. AnA kartA che prabhu vIranA svahastadIkSita ziSyottama zrI vIrabhadra nAmanA AcArya mahArAjA ! A mahApuruSe saMracana kareluM hovAthI A AgamagraMtha 2500 varSathI vadhu prAcIna che. te kALathI ja A Agama nizcitapaNe samAdhisAdhanAnA sAdhanarUpe anekAneka sAdhakone parama AlaMbanabhUta banela che. prAkRta nAma makarapaSyavasthavi panAM che. naMdIsUtrakAra maharSi A nAmanI vyutpatti karatAM jaNAve che ke, "mAtura: vivistha-kriyavyivetastha pratyAkhyAnaM yatrAdhyayane vidhipUrvakamupavarNyate tadAtura-pratyAkhyAnam / " mRtyunI paLo jyAre AMkha sAme upasthita thAya che, zArIrika cikitsA karavAno sAdhaka pAse jyAre avasara hoto nathI, mAtra samabhAve eNe jyAre mRtyune vadhAvavAnuM rahe che tyAre "AturatA' pragaTe che. te Atura kakSA pAmelo sAdhaka aMta samaye cAra zaraNano svIkAra, duSkatanI gaI, sukRtanI anumodanA karyA bAda nirapavAdapaNe sarva sAvadyayogono tyAga karavA svarUpa je pratyAkhyAna (niyama vizeSa) kare, tene AturapratyAkhyAna' kahevAya che. A AgamamAM A ja viSaya varNavAyelo AturapratyAM khyAla sUtra / 111 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAthI A prakIrNaka sAvarthaka viSayane anusaratu nAma dharAve che. graMthanI zarUAtamAM graMthakAra maharSie svataMtra navuM maMgalAcaraNa na karatAM svaracita zrI catuH zaraNa prakIrNaka AgamamAM pote karelA maMgalAcaraNane ja anvayI-saLaMga banAvyuM che. je samyagdaSTi AtmAe dezavirati-dharmano svIkAra karyo che, tevo sAdhaka samAdhipUrvaka je maraNane prApta kare te maraNa 'bAla-paMDita maraNa' kahevAyuM che. pahelI gAthAmAM A vAta karI graMthakAra graMthano prAraMbha kare che. jIvavAnI AzAthI je sAdhaka haju mukta banyo nathI, te kAraNe jeNe haju aMtima saMlekhanA karI nathI ane aNadhAryuM mRtyu jenA AMgaNe AvIne UbhuM che tevo vratadhArI zrAvaka potAnA gharamAM ja saMthArAmAM besIne A prakAranA maraNano svIkAra kare che. TUMkamAM bAla-paMDita maraNanI vidhi batAvI e ja maraNane vistArathI jANavA bhakta parijJA prakIrNakagraMthano nirdeza karyo che. A vAta kya pachI "paMDitapaMDita maraNa"nI vAta zarU thAya che ane te gAthA-71mAM graMtha samAptinI sAthosAtha pUrI thAya che. Ama paMDitapaMDitamaraNa e ja A graMthano mukhya viSaya che. paMDitapaMDita maraNa saMbaMdhI anazana mATe upasthita thayelo sAdhu akSya nima | - bhUtakALanA pAponI niMdA kare che, kupanaM saMvaremi I - vartamAnamAM pApanuM saMvaraNa kare che ane maUTyaM khristhAmi | - bhaviSyanA pAponuM pratyAkhyAna kare che. mananI abhAvita avasthAmAM utpanna thayelA 93 durgAnanA kAraNe vratAdi guNomAM lAgelA aticArAdi doSonI sAdhaka mAphI mAMgI pratikramaNa kare che. A vAta sUtrazailImAM samajAvI che. jemAM 63 prakAranAM durgAnonI vAta AgavI vizeSatA che. A Agama sivAya anyatra koI AgamAdi prAcIna graMthomAM eno nirdeza maLato nathI. kaluSita cittavRttine oLakhIne dUra karavA mATe pratyeka sAdhakane A 13 durgAnanuM jJAna AlaMbanarUpa bane tevuM che. 11 nA AgamanI oLakha Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uttamArtharUpa anazanane svIkAravA kaTibaddha banelA zramaNabhagavaMto je mRtyune vare che te paMDitapaMDita maraNa kahevAya che. A maraNane sAdhanAra kSapaka tarIke oLakhAya che. kSapaka kakSAne pAmelo sAdhaka tIrthakara paramAtmAne namaskAra karavA dvArA aMtima ArAdhanAnI zarUAta kare che. tyArabAda cAra zaraNa, duSkatagartA, sukRtaanumodanA, pAMca mahAvratonuM puna: smaraNa, pApa-sthAnakanuM pratyAkhyAna, sarvajIva-maitrIbhAva, bAhyaatyaMtara upadhino tyAga, mana-vacana-kAyAno saMpUrNa tyAga, zubha tattvaciMtana ane kSamApanA Adi kAryo kare che. kSapakanA guru paNa kSepakane hitazikSA ApI utsAhita kare che. A anazana rAdhAvedha tulya che. tenuM phaLa mukti che. mukti janma-maraNathI rahita che. saMpUrNa du:khothI rahita che. AvA mahimAvaMtA phaLone sAMbhaLI kSapaka aMte mRtyune sahaja AvakAre che. dvAdazAMgI Adi viziSTa zratanA ciMtana-smaraNa-punarAvartananuM sAmarthya na rahetAM sAdhaka namaskAra mahAmaMtrathI AtmAne bhAvita kare che. samAdhimaya banI mRtyune vare che. Avo sAdhaka vadhumAM vadhu traNa bhavamAM muktine vare che. mRtyu sunizcita che, Akasmika rIte paNa AvI zake che. mRtyu AvIne UbhuM rahe te pahelA sajAga thaI jaIe. A AgamanA AlaMbane samAdhi bhAva daDha banAvIe, mRtyune mahotsava banAvI sadgati ane muktinA bhAgI banIe. A Agamano A ja to saMdeza che. AturapratyA khyAla sUtra / 113 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Alu pratyAkhyAna prakIrNaka sUtranI vANInA aMzo & gvaSyapha nIve, ane jevuddqu.. egassa ceva maraNaM, ego sijjhai nIrao / / jIva ekalo ja parabhavamAM jAya che, ekalo ja utpanna thAya che. ekalo ja mRtyu ane mokSane pAme che. * jiNavayaNe aNurattA, guruvayaNaM je karaMti bhAveNa / asabala asaMkiliTThA te haMti paritta saMsArI / / jinavacanamAM rata, guruvacana bhAvathI pALanArA, zabala doSathI rahita ane asaMkliSTa pariNAma vALA jIvo nikaTa mokSagAmI thAya che. * laddhaM aladdhapuvvaM jiNavayaNaM subhAsiyaM amayabhUyaM / gahio suggaimaggo nAhaM maraNassa bIhemi / / Aja sudhI prApta nahi thayeluM, amRtatulya jinavacanarUpa subhASita meM Aje meLavyuM che, tenA prabhAve sadgatino mArga meM grahaNa karyo che; tethI have huM maraNathI Darato nathI. 11jhA AgamanI oLakha Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkA mahApratyAkhyAna prakIrNaka sUtra 142 gAthA pramANa A pannA sUtranuM nAma mahApaccakhANa paInvayaM che. A pUrvenA Atura pratyAkhyAna sUtramAM mukhyatve dezaviratidhara zrAvakanI ArAdhanAne varNavela che. jyAre A AgamamAM sarvaviratidhara zramaNoe aMta samaye karavAnI mahAArAdhanAnuM vistRta varNana che, mATe nAma sAnvarthaka che. tIrthaMkara paramAtmA, siddha bhagavaMto ane saMyamIone namaskAra karIne sAdhaka evo sAdhu pApanuM pratyAkhyAna kare che. pahelA be zlokanA A arthamAM maMgala ane viSaya ubhayanuM nirUpaNa karela che. tyAra pachInA dareka zloke sAdhunI aMtasamayanI ArAdhanA guMthAyelI che. jemAM maMgalabhUta arihaMta Adi parameSThIone namaskAra, e prathama caraNa che. niraticAra sAmAyikanuM nirapavAda pratyAkhyAna e aMtima caraNa che. Aja pUrvenA duSkRtyonI niMdA, bAhya ane atyaMtara upadhino tyAga, rAgAdi azubha bhAvono parityAga, ekatva bhAvanAnuM ciMtana, sarvajIva kSamApanA, jJAnAdirUpa AtmAnuM ja AlaMbana, pramAdavaza thayelI virAdhanAnI AlocanA, AtmAnuM anuzAsana, paudgalika sukhonA vAstavika svarUpanuM ciMtana, paMDita maraNanI abhilASA, saMvaranuM mAhAbhya, jJAnanI pradhAnatA, pratyAkhyAnanuM phaLa, vedanAnA AdhikyamAM upadeza, dhIra sAdhakanA maraNanI prazaMsA; aMtima sAdhanAnA AvA to aneka madhyamacaraNo paNa graMthakArazrIe zlokamAM gUMthyAM che. mahApratyAkhyAna prakIrNaka sUtra || 115 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahApratyAkhyAnanI vidhi darzAvatAM graMthakAre avasarocita mArmika hitavacano paNa TAMkyAM che, jeno bhAvArtha kAMIka Avo che. huM ekalo chuM ane mAruM koI nathI' A vacana jarA yAda rAkhajo hoM! Atmika zuddhimAM sauthI moTI naDatara mAyA che. saraLa haiyuM paramAtmadazAnuM utpatti sthaLa che. pApa karavuM e duSkara nathI, duSkara to pApano ekarAra che. te eka pada paNa jJAna che, jenAthI sAdhaka saMvega pAme. tRNakASThathI agni ane hajAro nadIothI samudranI jema kAmabhogathI jIva kyAre tRpti pAmato nathI. vizvanI dareka jagyAe ApaNe anaMta janma-maraNa karyA che. jenAthI vairAgya pedA thAya te kartavya. lajjA, gArava ke bahuzrutanA madathI je bhUlano ekarAra nathI karato te virAdhaka. aMtima ArAdhanAmAM tRNamaya saMthAro ke nirdoSa bhUmi nahi, paNa vizuddha manane dharanAro AtmA ja kAraNa che. saMsAra samudra taravo che, to 'jIvIza ke marIza" tenI ciMtA mUkI de. najIvA du:khamAM zA muMjhAvuM, bhUtakALamAM anaMta du:kho bhogavyAM ja che. bAlamaraNa to ghaNAM karyA, have to paMDita maraNa ja. kAyara ane dhIra; maravAnuM to baMnene dhIra banIne maravuM ja sAruM. mAre sarvajIva sAthe maitrI che,vaira nathI.khamuM chuM, sarvajIvone khamAvuM paNa chuM. A Agama saMbaMdhI vartamAnamAM, vRtti Adi anya koI sAhitya upalabdha thatuM nathI. Ama chatA A AgamanI bhASAnI saraLatA, zlokanA marma sudhI pahoMcADe che. 11jhA AgamanI oLakha Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahApratyAkhyAna prakIrNaka bhUtranI vANInA aMzo * AyA majhaM nANe AyA me daMsaNe caritte y| AyA paccakkhANe AyA me saMjame joge / / AtmA e ja mAruM jJAna che. AtmA e ja mAruM darzana ane cAritra che. AtmA e ja paccakakhANa, saMyama ane yoga che. * ekko karei kammaM ekko aNuhavai dukkayavivAgaM / ekko saMsarai jio jara-maraNa-cauggaIguvilaM / / jIva ekalo ja karmane bAMdhe che. karelAM duSkRtanAM phaLane ekalo ja bhogave che. ghaDapaNa-maraNa ane cAragatirUpa saMsAramAM ekalo ja paribhramaNa kare che. * aviyaNho'yaM jIvo aIyakAlammi AgamissAe / sahANa ya rUvANa ya gaMdhANa rasANa phAsANaM / / anukULa zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparzane bhogavavAM chatAM Aja sudhI jIva tRptine pAmyo nathI. bhaviSyamAM haMmezA atRpta ja rahevAno che. * ekkammi vi jammi pae saMvegaM kuNai vIyarAyamae / taM tassa hoi nANaM jeNa virAgattaNamuvei / / je paNa eka pada saMvegabhAvane utpanna kare te pada te jIvanuM sAcuM jJAna che. vItarAganA matamAM tene ja jJAna kahevAyuM che je vairAgya pedA kare che. * dhammaM jiNapannattaM sammamiNaM saddahAmi tiviheNaM / tasa-thAvarabhUyahiyaM paMthaM nevvANagamaNassa / / jinezvara paramAtmAe prarUpelo, trasa ane sthAvara jIvone hitakArI, nirvANane pAmavAnA mArga svarUpa ane samyagu evA A dharmanI huM mana-vacana-kAyAthI zraddhA karuM chuM. mahApratyAkhyAna prakIrNaka sUtra || 117 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktaparijJA prakIrNaka sUtrA pIstAlIza AgamamAM 27mA krame che, bhakta parijJA prakIrNaka sUtra. "AhAranI lAlasAnA kAraNe mAnavabhava lagabhaga khAvA-pIvAnI palojaNamAM pUro thAya che. jIvana khAvA mATe nathI maLyuM. sAdhanAmAM upayogI zarIra mATe khAvuM paDe, te vAta alaga,. paNa jIvana pUruM thavA Ave tyAre khAvAnuM choDI devAnuM che." ahIM mukhya vAta A che. jIvananA aMtakALe lAyaka ane samartha sAdhakane gurubhagavaMta bhattabhakta-bhojananuM paccakhANa karAve che. tenI vidhi hovAthI graMthanuM nAma yathArtha che. prAraMbhamAM sarvajJa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnI tathA jinazAsananI stuti che. zAsananI sevAnuM phaLa muktinA sukhanI prApti batAvyuM che. pachI paMDita maraNarUpa anazananA traNa bheda batAvyA che. 1bhaktaparijJA, 2- iMginI, 3- pAdapopagamana. 1. bhaktaparijJA anazanamAM cAra athavA traNa AhArano tyAga hoya che. gacchamAM rahIne bIjAnI sevA pUrvaka kAyika kriyAnI chUTa sAthe komaLa saMthArA para anazana karavAnuM hoya che. sAdhakane utkRSTathI 48 niryAmaka hoya che. sAdhu ane zrAvaka baMne AnA adhikArI che. vartamAnakALamAM AjIvana sAgArI anazana ja karI zakAya che. jemAM roja eka-eka upavAsanA paccakhANa laI AgaLa vadhAya che. 118aa AgamanI oLakha Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. iMginI maraNanA anazanamAM ThaMDI-garamI AdithI bacavA maryAdita kSetra sudhI javA-AvavAdi amUka kAyika ceSTAonI chUTa hoya che. cAre AhArano tyAga ane sarvajIva kSamApanA pUrvaka gUphA Adi nirjana sthAnamAM A anazana karavAnuM hoya che. jemAM anyanI sevA levAno niSedha che. A anazanano viccheda thaI gayo che. 3. trIjA pAdapopagamana anazanamAM AMkhanI pAMpaNa paNa halAvyA vagara vRkSanA ThuMThAnI jema eka ja zuddhabhUmimAM jIvanaparyata saMthAro karavAno hoya che. cAre AhArano tyAga ane sarvajIva kSamApanApUrvaka karAtuM A anazana paNa 14 pUrvanI sAthosAtha viccheda pAmela che. prastuta bhaktaparijJA anazana be prakAre cheH 1- savicAra, 2-avicAra. sAdhaka jo saMlekhanApUrvaka kAyAne kRza karIne krama prApta anazana svIkAre to savicAra. saMlekhanA prAyogya sAmarthyarahita sAdhaka samAdhipUrvaka svIkAre te avicAra. ahIM avicAra bhakta parijJA anazanano adhikAra che. mukhya traNa viSayo che. 1- anazananA adhikArI : viziSTa vRti-balathI rahita, akasmAtu sukhanI abhilASAvALo, jIvitanI spRhA vinAno, saMsAranI nirguNatAno jJAnI gRhastha. aticAronA pApathI dhrujelA, pazcAttApapUrvaka niraticAra dharmanI abhilASAvAlA pAsatyAdi sAdhuo; A anazanane yogya che. 2. anazana vidhiH bahumAnabhAve vaMdanapUrvaka sAdhaka gurune vinaMti kare ke, he ! bhagavaMta ! Apa jevA nirdhAmakanA sukAnIpaNAmAM bhakta parijJArUpa prazasta jahAja para caDI huM bhIma ane gahana evA A saMsAra sAgarane tarI javA icchuM chuM. A vinaMtithI vidhino prAraMbha thAya. guru paNa pUrvakRta pAponI AlocanA, vratonuM puna: uccAraNa ane sarvajIva sAthe kSamApanA karAve. samyagdaSTi vratadhArI zrAvaka taeNe prabhu, guru, saMgha ane bhaktapariNA prakIrNaka sUtra / 119 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdharmikanI bhaktibhAve pUjA kare. sAtakSetramAM svadravyanA vyayadvArA zAsananI prabhAvanA kare. sarvaviratinA anurAgavALo virakta zrAvaka sAmAyika saha saMthArA pravrayAne svIkAre. guru sva-para sAnukULa divya nimitta-zukuna-muhUrta Adi jue. utkRSTa khAdya padArthothI virakta sAdhune elacI, taja, nAgakesara, tamAlapatra sAthe ukALIne ThaMDuM kareluM sAkaravALuM dUdha Ape. je malazodhaka ane tApazAmaka samAdhi pAna kahevAya. jaTharAgnine zAMta karanAra AvA padArtho ApI saMgha samakSa te muninA anazananI ghoSaNA kare. saMgha paNa emanuM anazana nirvighna bane te mATe utkRSTa kAyotsarga kare. caityavaMdanAdi vidhipUrvaka caturvidha saMghanI sAkSIe cAra athavA traNa AhAranA paccakhANa karAve. sAdhaka sarva saMghane, sarvajIva rAzine khamAve. zubha bhAvathI AtmAne bhAvita kare. 3. guruno upadeza : mithyAtvano tyAga kara. samyaktamAM daDhacitta thA. hiMsAdi pApo choDI de. krodha-mAna-mAyA-lobha phagAvI de. pApavRttithI virAma pAma. jinazAsana pratye Adara dhara. svIkArelI pratijJAne yAda kara. virAdhakabhAvathI bacato rahe. vratabhaMga mahApApa che te bhUlato nahi. sAvadha banI jA. aNInA avasarane sAcavI le. yAda kara e mahAmunione. avaMtisukumAlamuni, sukozalamuni, are ! cANakayamaMtrIne. vicAra to kara, tuM keTalo dhanya che. bhavasAgarathI tAranAruM jainazAsana tane maLyuM che. vatsa ! saMsAra tarI jA. nirdhAmaka gurunAM A hitavacano. mAraNAMtika dehavedanAmAM paNa sAdhaka samAdhisthita bane. prANa tyAga karI muktinA, nahIMtara svarganA sukhane te avazya pAme. graMthakAra AcAryazrIvIrabhadragaNi mahArAjA kahe che, A prakIrNaka vAMcanAra ane sAMbhaLanAra dhanyAtmA che. 12nA AgamanI oLakha Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktaparijJA prakIrNa bhUtranI vANInA aMzo * dibveNa nimitteNaM paDilehai iharahA dosA / / ArAdhanAnA prasaMge divyanimitta Adi bhAvo jovA. na jovAmAM doSa rahelA che. * kuggahaparUDhamUlaM mUlA ucchiMda vaccha ! micchattaM / vatsa ! kadAgrahathI rUDha banelA mULa vALA mithyAtvarUpI vRkSane mULathI ukheDI nAkha. * visayAvikkho nivaDai niravikkho tarai duttarabhavohaM / viSayAdhIna DUbe che, jyAre viSayecchAthI rahita jIva duruttara saMsAra samudrane tare che. * jaM aitikkhaM dukkhaM jaM ca suhaM uttamaM tiloIe / taM jANa kasAyANaM vuDDikkhayaheuaMsavvaM / / A saMsAramAM je ati dArUNa duHkha che ane uttama je sukha che te kaSAyanI vRddhi ane kSayanuM ja pariNAma che. * bhAvesu anegunnaM saMsAramahAsamudassa / saMsAra rUpI mahAsamudranI nirguNatAno vicAra kara. bhaktaparijJA prakIrNaka sUtra || 121 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMdulavaicArika prakIrNaka sUtra gadya ane padya, ema baMne zailImAM guMthAyeluM A Agama che. mukhya viSaya azuci bhAvanA che. azuci bhAvanAnA vistRta varNana dvArA sAdhaka AtmA vairAgya pAme e ja bhAvanA graMthakAra bhagavaMtanI che. ahIM taMdula arthAt cokhAne anulakSIne upadeza guMthAyelo hovAthI A sUtranuM nAma zrI taMdula vaicArika che. graMthakartAnuM nAma ke samaya prApta thato nathI, chatAM eTaluM cokkasa kahI zakAya ke graMthakAra bhagavaMta samarthajJAnI mahApuruSa che.A AgamagraMthanI pUjya zrI vijayavimala gaNiracita TIkA upalabdha che. A pannAsUtramAM mukhyatve manuSyano garbhakALa, garbhano vikAsakrama, manuSyajIvananI daza dazA-diza avasthA, jIvano AhAra, azucibhAvanA, strI saMbaMdhI vairAgyajanaka upadeza; vagere viSayone gUMthavAmAM AvyA che. vistArathI varNavAyelA A viSayo ApaNe ahIM TUMkamAM samajI laIe. # manuSyano garbhakALa - 270 ahorAtra ane adhika aDadho divasa sudhI jIva garbhamAM rahe che. A kALa sAmAnyathI che. upaghAta Adine kAraNe adhika ke alpa kALa paNa saMbhave che. 8325 muhUrta ane 3,14,10,225 zvAsocchavAsa kALa pramANa sAmAnyathI garbhakALa che. * garbhano vikAsakrama - mAtAnI kukSimAM utpanna thayelo jIva sau prathama raja-zukrano AhAra kare che. pahelA sAta divasamAM pravAhI svarUpe, 12nA AgamanI oLakha Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA sAta divasamAM dahIM samAna, pachI pezIrUpa thaI ghanatA pAme che. mahinAnA aMte phUlelA mAMsa jevo, bIjA mahine ghanIbhUta mAMsapiMDa, trIjA mahine mAtAne dohada utpanna karanAra, cothA mahine mAtAnA aMganI vRddhi karanAra hoya che. pAMcamA mahine be hAtha, be paga ane mAthuM ema pAMca aMganuM nirmANa thAya che. chake mahine lohI ane bAkInA aMgopAMga ane sAtamA mahine 700 zirA, 500 pezI, nava mukhya naso, romachidro AdinuM nirmANa thAya che. AThame mahine aMgopAMga saMpUrNa thAya che. * manuSyanI daza dazA - pahelI bAlAdazAmAM jIva sukha, du:kha, bhUkha Adi vedanAne jANato nathI. bIjI krIDA dazA vividha krIDA, trIjI maMdA dazA bhoga samarthatA, cothI balA zArIrika saMpUrNa baLa, pAMcamI prajJA dazA dhana-parivAranI ciMtA, chaThThI hAyanI dazA kAma-bhoganI viraktatA, sAtamI prapaMcA dazA zArIrika roga, AThamI prAzmArAmAM strIone apriya, navamI munkhI dazA vRddhAvasthA ane dazamI zAyanI dazA dInatA sAthe saMkaLAyelI vIte che. * jIvano AhAra - 100 varSa jIvato manuSya 20 yuga, 20Oayana, u00 Rtu, 1200 mAsa, 2400 pakSa, 36000 ahorAtra, 10,80,000 muhUrta ane 4,07,48,40,000 zvAsocchuvAsa jIve che. A jIvana daramyAna 2000 cokhAnA eka kavala (koLIyA) rU5 32 koLiyA gaNatAM eka divasanA be TaMkanA 1,28,000 cokhAnuM bhojana kare che . saMpUrNa jIvanamAM 4,60,80,00,000 cokhAnuM bhojana kare che. Azcarya che ke chatAM tRpti pAmato nathI. vAta sAcI che ke saMsArI padArthamAM tRpti ApavAnI kSamatA ja nathI. * azuci bhAvanA - mAnavanuM A audArika zarIra adhruva, apavitra ane nAza pAmanAruM che. A zarIranA AMtarika lohI, mAMsa Adi padArthone bahAra kADhavAmAM Ave to, svayaM mAtA paNa dhRNA kare. rakta, mAMsa, zukra ane hADa apavitra che. mAtra vastra, gaMdha, AbhUSaNa ane taMdulavaicArIka prarIrNaka sUtra |123 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phUlamALAthI kSaNika suMdara dekhAya che. mAtAnI kukSithI ja jIva azucinuM bhakSaNa kare che. tenAthI sarjAyeluM A zarIra nava-navachidrothI maLasAvI che. azucimAM rAga e annajIvonuM lakSaNa che. # strI saMbaMdhI upadeza - kAmarAga ane mohathI mUDha evA kavioe strInI prazaMsAmAM ghaNuM lakhyuM che. jemAM vAstavikatAno chAMTo nathI, naryo mohano aMdhApo che. svastha mane vicArIe to strInuM caritra bahu viSama che. strI svabhAvathI kuTila che, lajjArahita che, te saMmohananI mAtA che, durAcAra- anAcAranuM nivAsasthAna che, krodhAMdha bane tyAre vAghaNa che, kAmAMdha bane tyAre madonmata hAthaNa che. mAyAMdha bane tyAre te tRNa AcchAdita kUvA samAna che. zIla bALavA Aga che, vizvAsabhaMga karatI kALA sarpa samAna che. kiMpAka phaLanI jema ApAt ramya - vipAka dArUNa che. kahI zakAya ke saMsAranI jaDa hoya to te sAkSAt strI che. A adhikAramAM lagabhaga 42 sUtro dvArA strI saMbaMdhI vairAgyajanaka upadeza che. taMdulavaicArika agara taMduveyAliya nAmanA A prakIrNaka Agama graMthanA upasaMhAramAM kahe che ke, mRtyu thatAM putra, mitra ke patnI paNa sAtha choDI de che, paNa samupArjita dharma kyAreya sAtha choDato nathI. icchita bhogathI laIne nirvANa sudhInA alpakAlIna ke zAzvata badhAM ja sukho dharmanuM phaLa che. mATe he jIva! tuM dharma kara, jenAthI badhAM du:kho dUra thAya. 12aa AgamanI oLakha Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMdutavethArika prakIrNaka sUtranI vANInA aMzo * kiM puttehiM ? piyAhi va ? atyeNa va piMDieNa bahueNaM ? / jo maraNadesakAle, na hoi AlaMbaNaM kiM ci / / putra, pitA ane ghaNA saMgraha karelA te ghanathI zuM lAbha ? je maratI vakhate kAMI sahAro na ApI zake. * puttA cayaMti, mittA cayaMti, bhajjA viNaM mayaM cayai / taM maraNadesa-kAle, na cayai samuijjao dhammo / / mRtyu thatAM putra, mitra ke patnI paNa sAtha choDI de che, paraMtu samupArjita dharma maraNa samaye paNa sAtha choDato nathI. * dhammo tANaM, dhammo saraNaM, dhammo gaI paiTThA ya / dhammeNa sucarieNa ya, gammai ajarAmaraM ThANaM / / dharma rakSaka che, zaraNa che, gati ane AdhAra che. sArI rIte AcarelA dharmathI ajarAmara sthAna pamAya che. taMdulavaicArIka prarIrNaka sUtra | 12pa Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ***#aa nA 2 saMstAraka prakIrNaka sUtra 122 gAthAnuM A saMstAraka prakIrNaka AgamasUtra. emAM manuSyabhava, jinezvara paramAtmAnA vacanonuM zravaNa, prabhuvacana pratyenI avihaDa zraddhA ane jinavacananA pAlana svarUpa cAritra jIvana; jevI cAra cAra durlabha vastune meLavIne zramaNa banelA sAdhakonI aMtima sAdhanAnuM varNana che. jIvanabhara prabhuvacananA sahAre niSpApa jIvana jIvI cUkelo sAdhaka jIvananA aMta samaye potAnI sAdhanAne paramasImA e kaI rIte pahoMcADe tenI ahIM vAta che. Ama to daza pannA AgamagraMthomAMthI cha pannA sUtromAM aMtima ArAdhanAnI ja vAta che. chatAM A saMsmAraka prakIrNaka eka AgavI vizeSatAothI sabhara che. jinezvara bhagavaMtomAM vRSabha samAna vardhamAna svAmIne namaskAra karIne saMthArAnA mahimAne varNavato pahelo adhikAra zarU thAya che. maNiomAM vaiduryaratna, sugaMdhamAM gozISacaMdana, ratnomAM vaja ratna, vaMzamAM jinano vaMza, sarvakuLomAM zrAvakanuM kuLa, gatimAM siddhigati, sarvasukhomAM muktisukha, dharmomAM ahiMsA, lokavacanamAM sAdhuvacana, zrutimAM jinavacana, zuddhimAM samyakatva jema zreSTha che tema ArAdhanAomAM A saMthArAnI ArAdhanA zreSThatama che. 12aa AgamanI oLakha Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devone durlabha ane devendrothI dhyAna karAyelo saMthAro kalyANane karanAra che, abhyadayano hetu che. zvetakamaLa, pUrNa kaLaza, svastika, naMdyAvarta, phulanI mALA jevAM laukika maMgaLa sAme A saMthArAnI ArAdhanA lokottara maMgaLa che. parvatomAM meru, samudromAM svayaMbhUramaNa ane tArAomAM jema caMdra vizeSa che tema zramaNa dharmanI saghaLI ArAdhanAmAM saMthArAnI ArAdhanA vizeSottama che. uparokta mahimAvaMto sastAraka-saMthAro eTale zuM? saMsAranA tyAgathI zarU thayela zramaNa ArAdhanAne jIvananA aMta samaye parAkASTAe pahoMcADavI te sastAraka. AtmAne saMsAra sAgarathI sArI rIte tAre te sastAraka-saMthAro. jemAM nizcayathI suvizuddha cAritramAM sthira thayelo sAdhaka AtmA svayaM saMstAraka che. tathA bahirjagatathI potAnI cetanAne uThAvI aMtarjagatamAM sthira karavAnI hoya che. parabhAvathI svabhAva taraphanuM prayANa hoya che. manavacana-kAyAno nirodha karI tRNAdinI zayyA para aNasaNa karavuM' te vyavahArathI sastAraka che.je nizcaya saMstArakanuM prabaLa kAraNa bane che. gAthA-31mAM ziSya prazna pUche che, bhagavaMta ! kevo zramaNa A saMthAro svIkAre to yogya che ? kevA kSetrane AlaMbane A saMthAro karavo ghaTe che ? A saMthAro kaI rIte karelo sukhe thAya? te viSe huM jANavA icchuM chuM. ziSyanI jijJAsAne saMtoSatA guru bhagavaMte kahyuM che ke, je sAdhaka zramaNanuM zArIrika baLa kSINa thayuM hoya, pariNAme saMyamanA viziSTa yogo have hAnine pAmyA hoya. vRddhAvasthAdinA kAraNe zUla-glekhaAdi aneka acikitsya rogo-utpanna thayA hoya. have A loka-bhavanI apekSA jenI nAza pAmI che tevo zramaNa A saMthArAne svIkAre to te suvizuddha saMthAro che. je zramaNa yogyatA meLavI, guru pAse AlocanA kare. jenuM samyagdarzana nirmaLa che, jenuM zrAmaNya niraticAra che, tevA sAdhuno saMthAro suvizuddha che. uparokta guNothI rahita zramaNa saMthArAne yogya nathI ane teno karelo saMthAro paNa azuddha che. "saMthArAgata sAdhunA pahelA divasanA sukhanI gaNanA jJAnI paNa na karI saMsmAraka prakIrNaka sUtra || 127 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zake. te pratyeka samaye saMveya bhavasthitikasarva karmono kSaya kare che. saMthArAnA aMte je muktino anubhava pAme che te sukha to cakravartIne paNa kyAMthI hoya ?' A zabdomAM saMthArAnA phaLane graMthakAre ujAgara karyuM che. varSAkALamAM anekavidha tapazcaryA karI kAyika baLa ane kAyAnI mamatAne toDI cUkela sAdhaka ziyALAmAM saMthArAno svIkAra kare. sAdhanAne anukULa sthAna ane AsanamAM sthira thato sAdhaka AhAra-pANIno sAgArapaNe tyAga kare. pachI mana-vacana-kAyAthI karelA aparAdhone khamAvI, saMgha ane jIvarAzine khamAvI AtmAnA anuzAsanamAM svayaM joDAya. narakAdi gatimAM anaMtIvAra bhogavelI vedanAone yAda karI vartamAna vedanAne samabhAve sahana kare nirdhAmaka AcAryanI hitazikSA hRdayastha karI svabhAvamAM sthira bane. pariNAme asaMkhya lAkha koTi bhavAnI paraMparA dvArA baMdhAyelA karmone saMthAre ArUDha thayelo te sAdhaka eka samayamAM khapAve. apAra vedanA vacce paNa tene AnaMda e vAtano hoya che ke A bhave ke vadhumAM vadhu trIjA bhave to avazya huM mokSane pAmanAro chuM. AvI aMtima ane nirmaLa ArAdhanA karI mokSa ane sadgati sAdhanArA sAdhako arNikAputra, aMdhakasUrinA ziSyo, sukozalamuni, avaMtisukamAla, gajasukumAlamuni, dharmasiMha yuni... have aTakavuM paDaze. graMthakAre to ghaNAne yAda karyA che. 128iaaN AgamanI oLakha Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtAka prakIrNaka bhUtranI vANInA aMzo * devA vi devaloe, bhuMjaMtA bahuvihAiM bhogaaii| saMthAraM ciMtaMtA, AsaNa-sayaNAI muMcaMti / / aneka prakAranA bhogone devalokamAM bhogavatA devo paNa saMthArAne yAda karatAM ja Asana-zayanAdino tyAga kare che. # tana saMthAra nisano, vivira madurA-bhaya-nodo jaM pAvai muttisuhaM, katto taM cakkavaTTI vi ? rAga, bhaya, mohathI rahita evA, tRNanA saMthArA para beselA munivara je mokSasukhane pAme che te sukha cakravartIne paNa kyAMthI hoya ? * natthi bhayaM maraNasamaM, jammaNasarisaM na vijjae dukkhaM / maraNa samAna bhaya nathI, janma samAna koI du:kha nathI. saMsmAraka prakIrNaka sUtra | 129 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema , ,, ' 33 ' '' gaNividhA prakIrNaka sUtra saMsArIne dunyavI kAryasiddhi iSTa hoya che. to sAdhakane AtmasAdhanAsiddhi. saMsAranAM kAryo anukULa dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSA rAkhe che, to Atma-sAdhanAnI saphaLatAmAM paNa e dravyAdi cAre mahattama bhUmikA dharAve che. temAM mokSanuM ananya ane anaMtara kAraNa bhAvanI nirmaLatA che, ema kahenArA mahApuruSo ema paNa pharamAve che ke, bhAvanI utpattimAM dravya, kSetra ane kALa bahu kAma kare che. prastuta zrI gaNividyA prakIrNaka sUtra te dravyAdi cAra aMgomAMthI kALa aMganuM vigatavAra nirUpaNa kare che. gaNividyA prakIrNakano sau prathama ullekha naMdIsUtra graMthamAM maLe che. naMdIsUtranI cUrNi ane vRtti baMnemAM "gaNividyA nAmanI vyAkhyA karatA jaNAvyuM che ke, AbAlavRddha sAdhuonA samUhane "gaNa'(gaccha) kahevAya che. A gaNanA svAmI AcArya "gaNI" kahevAya che. te AcArya bhagavaMtanI vidyA eTale jJAna te gaNividyA. AcArya bhagavaMtanA adhikArakSetramAM AvatAM anekavidha kAryo, jemake, zrutadAna saMbaMdhI uddeza, samuddeza, anujJA, samyaktasAmAyika-AropaNa, aNuvrata, mahAvrata pradAna, gaNa-AropaNa, vihAra-praveza, devagurumUrti pratiSThA, Adi. jemAM kALanuM zubhAzubhapaNu nakkI karavA jyotiSa vidyA jarUrI che. te jyotiSa vidyA saMbaMdhI vAto A AgamamAM kahevAyelI che. 13nA AgamanI oLakha Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamanA prAraMbhamAM graMthakAra maharSie maMgalAcaraNa karyuM che. te maMgalAcaraNanA zlokamAM spaSTa zabdomAM kahyuM che ke, "jinezvara paramAtmAnA pravacanamAM je rIte graha, nakSatra, muhUrta vagere nava baLonuM varNana karyuM che, te mujaba huM ahIM varNana karIza.' A zabda dvArA traNa muddA nirNata thAya che. 1-A graMtha eka svataMtra racanA che, 2-racayitA mahApuruSa jinapravacananA adhyetA che, 3-jina pravacananA AdhAre ja teoe nave baLonuM nirUpaNa karela che. graMthanA prAraMbhamAM ke aMtamAM kyAMya paNa graMthakArazrIe potAnA nAmano ullekha ke saMketa karyo nathI. chatAM naMdIsUtranA racayitA mahApuruSanA kahevA anusAra tIrthaMkara paramAtmAnA ziSyo prakIrNakasUtranI racanA kare che. te ja naMdIsUtramAM A graMthane prakIrNaka graMthonI sUcimAM gaNAvela che. tethI paramAtmA mahAvIranA 14000 ziSyo paikInA eka mahApuruSe racanA karI che; ema jarUra kahI zakAya. A graMtha paNa teTalo ja prAcIna che; tema jarUra mAnI zakAya. taduparAMta naMdIsUtramAM gaNividyA prakIrNakanA je viSayanuM nirUpaNa che te ja viSaya Aje upalabdha gaNividyA prakIrNakamAM che. jethI A te ja gaNividyA graMtha che te vAta paNa ni:saMdeha che. jaMbudvIpa prajJaptimAM je graha, nakSatra, muhUrta, vAra Adi jyotiSa saMbaMdhI viSayo nAma ane bhedothI varNavAyA che, te ja viSayo ne ahIM munijIvananA dharmAnuSThAnomAM kyAre zubha che?, kyAre azubha che? ema vibhAga karI samajAvyA che. vaLI, gaNividyA prakIrNaka vAstavika rIte gaNita jyotiSano graMtha nathI. te phalita jyotiSano graMtha che. sAthosAtha phalita jyotiSanuM ATaluM vigatavAra varNana karanAra sauthI prAcIna ane prathama A graMtha che, tevuM avazya kahI zakAya. divasa, tithi, nakSatra, karaNa, graha, muhUrta, zakunabala, lagnabaLa ane nimittabaLa ema nava viSayo ahIM varNavAyAM che. gaNividyA prakIrNaka sUtra [ 131 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 - divasadvAra - prabaLa lagnAdivALA divaso zubha che. anyathA azubha che. rAtrimAM paNa te pramANe baLAbaLa jANavuM. ra - tithidvAra - caMdranI kalA svarUpa A tithi zukla ane kRSNa pakSamAM 15 hoya che. jenA naMdA, bhadrA, vijayA, riktA, pUrNA ema pAMca nAma che. A pAMce tithio eka mahinAmAM niyamathI kramaza: kavAra Ave che. naMdA, jayA ane pUrNA dIkSA pradAna mATe, naMdA ane bhadrA zrutAbhyAsa mATe ane pUrNA tithi anazana mATe zubha che. 3 - nakSatradvAra - tArAono sunizcita samudAya nakSatra kahevAya che. mukhyatAe zrutAbhyAsa Adi mATe saMdhyAgata, ravigata, vivara, sagraha, vilaMbita, rAhahata ane grahabhina;A sAta nakSatro azubha ane tyAjya che. 4 - karaNakAra - tithinA aDadhA bhAgane karaNa kahe che. ahIM mAtra 11 karaNono ullekha che. sAta karaNa cara ane cAra karaNa sthira saMjJaka che. 5 - graha divasa - sAta che. ravi, soma, maMgaLa, budha, bRhaspati (guru), zukra ane zani, jemAM guru, zukra ane soma dIkSA, vrata upasthApanA, pada pradAna mATe zubha che evI vizeSa vAta ahIM jANavA maLe che. 6 - muhUrta - 30 muhUrtanA divasa-rAta thAya che. 48 miniTanuM eka muhUrta hoya che. 7 - zakunabaLa - puMlliganAma, strIliMganAma ane napuMsakanAma ema traNa prakAranA zakunanAM nAma hoya che. emAM napuMsaka nAmavALAM tathA mizra nAmavALAM zakunano dareka kAryamAM tyAga karavo. 8 - lagnabaLa. lagna eTale kArya karanArane mATe je kALa zubha jaNAvela hoya che. vizeSa karIne rAhu ane ketuvALA lagnano sarva kAryamAM tyAga batAvyo che. 9 - nimittabaLa - prazasta ane aprazasta ema be prakAranAM nimitto hoya che. prazastamAM sarva kArya karavA yogya hoya che, aprazastamAM sarva kAryano tyAga hoya che. RSinA vacananI jema nimitta mithyA thatAM nathI. 13nA AgamanI oLakha Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA nakSatramAM gurumUrti bharAvavI, pratiSThA karavI e paNa A AgamagraMthamAM varNavela che. TUMkamAM paNa sArabhUta vAto karI. A viSayamAM adhikRta AtmAno puruSArtha saphaLa thAya che. binaadhikAra ane apUrNa jJAna viparIta phaLanuM kAraNa che. te avazya yAda rahe. gANividyA prakIrNaka mUtranI vANInA aMzo * divasAo tihI baliyA, tihIo baliyaM tu subbaIrikkhaM / xxx xxx nataM saMvijjae loe nimittA jaM balaM bhave / / divasa, tithi, nakSatra, karaNa, graha, muhUrta, zakuna, lagna ane nimitta A nave kramaza: adhika adhika baLavAna che. nimitta sauthI baLavAna che. gaNividhA prakIrNaka sUtra || 133 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 * caMdravedhyaka prakIrNaka sUtra caMdra eTale DAbI AMkhanI kIkI. vedhyaka eTale vIMdhavuM, je rAdhAvedhanA nAme pracalita che. rAdhAvedhano sAdhaka sAvadha rahe to ja lakSa sAdhe tema maraNa samaye samAdhi rAkhanAra sAdhaka ja sadgati sAdhe. Ama maraNa samaye avazya samAdhi rAkhavI A vAta vistRtathI samajAvela hovAthI A sUtranuM nAma caMdravedhyaka sUtra che. jenA kartA ajJAta mahApuruSa che. 175 gAthAnuM A sUtra che. "kevalajJAna - darzanathI yukta ane te dvArA jagatamAM jJAnano udyota karanArA jinezvara bhagavaMtone namaskAra thAo." A zabdomAM prAraMbhika maMgalAcaraNa pachI graMthakAra bhagavaMte zrotAne upadezatAM kahyuM che ke, "zarIrathI mana uThAvanArA tame A sUtrane sAMbhaLo. sAMbhaLIne pramAda na karatA. graMthanI vAtone jIvanamAM jIvavAno apramattabhAve prayatna karajo." graMthakAra mahApuruSanI hitabuddhi A zlokamAM dhabakI rahI che. trIjI gAthAthI sAta dvAronA nAma ane vigata kramaza: batAvI che. 1 - vinayaguNadvAra : jJAnadAtA AcAryano tiraskAra karanAranuM jJAna nirarthaka che. abhimAnI avinIta ziSya kIrti ane yaza pAmato nathI. vinaya guNa durlabha che, to vinItane jJAna sulabha che. grahaNa ane manana kareluM jJAna nizcayathI sukhaprada che. vinayathI zIkhelA eka sUtrathI samasta sUtrono sAra pamAya che. saMpUrNa jJAna ApanAra AcArya durlabha che, to khedarahita ane saraLacitta ziSya paNa kyAM sulabha che ! 13jA AgamanI oLakha Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-AcAryaguNadvAra : sahana karavAmAM pRthvI jevA, dharmasthiratAmAM parvata jevA ane saumyatAmAM caMdra jevA AcArya prazaMsApAtra che. kAlajJa, dezajJa, samayajJa, atvarita, asaMbhrAnta, anuvartaka ane amAyAvI AcArya prazaMsApAtra che. eka dIvo hajAro dIvAne pragaTAve che tema eka AcArya aneka jIvone jJAnathI prakAzita kare che. 3 - ziSyaguNadvAra : bhikSAvRttithI jIvanAra, vinIta, priya, AcAryanI manobhAvanAne jANanAra, dareka paristhitine sahana karanAra, lAbhaalAbhamAM samavRtti, saMyamano jANakAra, saraLacitta, RddhigAravathI rahita, sevA-svAdhyAyamAM tatpara, AcAryanI prazaMsA karanAra, dhairyavAna ane buddhizALI ziSyanI ziSTa loka prazaMsA kare che. kharekhara ahaMkArano nAza karI gurunI zikSAthI zikSita thAya che tene ja ziSyo thAya che. azikSita ziSyane koI ziSya thato nathI. 4 - vinayanigrahaguNadvAra : vinaya mokSanuM dvAra che. alpazruta AtmA paNa vinayathI mokSa pAme che. tIrthaMkara paramAtmAe sau prathama vinayaguNa pratipAdita karyo che. e zAzvata guNa che. lAkho-karoDo dIvA aMdhajana mATe nirarthaka che tema avinItane zAstrabodha nirarthaka che. yoddhA vagaranuM zastra jema nirarthaka che tema jJAna vinAnI kriyA ane kriyA vagaranuM jJAna nirarthaka che. dorAmAM parovAyelI soya jema khovAya nahi, tema jJAnamAM parovAyelo jJAnI saMsAramAM khovAto nathI, arthAt bhamato nathI. 6 - cAritraguNa dvAra : manuSyajIvana durlabha che, to bodhi paNa sulabha nathI. chatAM baMne maLyA pachI zramaNatva atyaMta durlabha che. samakitIne cAritra na paNa hoya, paNa cAritrIne samyakatva avazya hoya. samyakta ane cAritra be maLI gayuM pachI meLavavAmAM bAkI zuM rahyuM ! 7 - maraNaguNa dvAra : jIvanamAM sAdhanA nathI karI te maraNavedanAmAM caMdravedhyaka prakIrNaka sUtra | 135 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:kha sahana nahi karI zake. bahirmukha indriyovALo ane chinna cAritravALo asaMskArI sAdhu maraNamAM vicalita thaI jAya che. AgamajJAnathI yukta hovA chatAM indriyasukhamAM vRddha AtmAo moTe bhAge asamAdhi maraNa pAme che. candavedha (rAdhAvedha)mAM sthiratA anivArya che, to mokSa prApti mATe maraNa samayanI apramattatA anivArya che. caMdravedhya prakIrNakabhUganI vANInA aMzo * ekko haM natthi me koI, natthi vA kassaI ahaM / na taM pekkhAmi jassAhaM, na taM pekkhAmi jo mahaM / / huM ekalo chuM. mAru koI nathI. huM koIno nathI. huM tene joto nathI jeno huM chuM. mAruM hoya tevuM paNa huM koI joto nathI. * bahuyaM pi suyamahIya kiM kAhI viNayavippahINassa / aMdhassa jaha palittA dIvasayasahassakoDI vi / / hajAro, lAkho ke karoDo dIvA aMdha mATe nirarthaka che tema vinayahIna AtmAnuM ghaNuM zrutajJAna paNa nirarthaka che. # nada rIvA rIvayaMpaphapapha, to viparIvo dIvasamA AyariyA diepaMti, paraM ca dIveMti / / jema eka dIvo seMkaDo dIvAne pragaTAve che ane e dIvo pote ya dIpato rahe che tema AcAryo dIvA samAna che, e pote paNa dIpe che ane bIjAne paNa dIpAve che. * chaTTha'TThamadasamaduvAlasehiM, bhattehiM uvavasaMtA vi|| akareMtA guruvayaNaM, te hoMti aNaMtasaMsArI / / be, traNa, cAra ane pAMca upavAso karIne guru pAse vasavA chatAM jeo guru AjJAne pALatA nathI teo anaMtasaMsArI bane 13aaaa AgamanI oLakha Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || Print 'Indi devendrastava prakIrNaka sUtra devendrothI vaMdAyelA vardhamAna svAmInI stavanA'A prakIrNakano mukhya viSaya che. kartA zrIRSipAlita sthavira che. viSayavarNanamAM stavanA karanAra zrAvaka che, svasiddhAMtano jANakAra che. stavanAno samaya vahelI prabhAta che. stavanAne sAMbhaLanAra zrAvakanI patnI che. sukhapUrvaka beThelI te samabhAvamAM sthira che. jemaNe potAnA guNavaibhavathI 32 devendrone jItI lIdhA che tevA vardhamAna svAmInAM caraNonuM ame dhyAna karIe chIe. A padomAM stavanAno prAraMbha che. prAraMbhamAM ja zrAvakapatnI potAnA patine pUche che ke, 1-te batrIza devendro kayA ?, 2-teo kyAM rahe che?, 3-konI sthiti keTalI che?, 4-keTalA bhavanonuM Adhipatya che?, 5-vimAno, bhavano ane nagaro keTalA che ?, 9-tyAMnI pRthvInI pahoLAI, UMcAI keTalI che ?, 7-te vimAnano varNa kevo che ?, 8-te devono AhAra kALa keTalo che ?, 9-zvAsocchavAsa ane avadhijJAnanuM pramANa zuM che? te kaho . 311 zlokamAM gUMthAyelA A prakIrNakamAM uparokta praznonA uttaro ja mukhyatA dharAve che. jenA uttaro jANavA mATe to sAvaMta graMthanuM adhyayana-parizIlana anivArya che. saMkSepamAM mahattvapUrNa vAto joI laIe. - devo mukhyatAe cAra vibhAgamAM vaheMcAyelA che. 1-bhavanapati, ra-vyaMtara, 3-jyotiSa, 4-vaimAnika. devendrastava sUtra |137 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bhavanapatinA 10, vyaMtaranA 8, jyotiSkanA 2 ane vaimAnikanA 12 ema batrIza indro hoya che. - bhavanapatinAM bhavano prathama ratnaprabhA pRthvImAM 1000 yojana pachI AvelAM che. - vyaMtara devo Urdhva, adho,tirthIlokamAM utpanna thAya ane nivAsa kare che. - jyotiSka devonI sthiti tirthAlokane AzrayIne che. - vaimAnika devonI sthiti mAtra Urdhva lokamAM ja che. - bhavanapatinAM bhavano bahArathI goLAkAra ane aMdarathI catuSkoNa che. je suMdara, nirmaLa ane vajaratnanAM banelAM che. - saMpUrNa jaMbudvIpane potAnI phaNAthI DhAMkavAnI kSamatA dharaNendramAM che. - eka eka bhavanapati indro jaMbUdvIpane paganI eDIthI kaMpAvavAnI, meghagarjanAthI bahero karavAnI, eka vidyututhI prakAzita karavAnI ane eka agni jvALAthI bALavAnI tAkAta dharAve che. - koI paNa eka indramAM jaMbUdvIpane chatra ane meru parvatane daMDa banAvavAnI kSamatA che. - samabhUlA pRthvIthI 80) yojane sUryanAM, 880 yojane caMdranAM vimAna che. - caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA kramaza: eka ekathI teja gatie gati kare che. - Rddhi ane zakti vizeSamAM tArA, nakSatra, graha, sUrya ane caMdra, ekaekathI vadhu RddhimAna ane zaktimAna che. - samasta manuSyalokane 132 sUrya, 132 caMdra, 11,716 mahAgraho, 3697 nakSatro ane 88,40,700 koDAkoDI tArAgaNa prakAzita kare che. - mAnuSottara parvatanI bahAranA sUrya, caMdra avasthita (sthira) che. tyAM caMdra abhijita nakSatranA ane sUrya puSya nakSatranA yogavALo hoya che. - eka caMdra parivAranA 88 graho, 28 nakSatro ane 66,975 koDAkoDI tArAgaNa hoya che. 138 AgamanI oLakha Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vaimAnika devalokanA pahelA be devalokanAM vimAno ghanodadhi upara pratiSThita che. pachInAM traNa ghanavAta, te pachInAM traNa ghanodadhi ane ghanavAta ane bAkInAM cAra AkAzAMtaramAM pratiSThita che. - bhavanapati ane vyaMtara devomAM kRSNa, nIla, kApota ane tejalezyA hoya che. jyotiSka devo ane pahelA be vaimAnikadevamAM tejovezyA, pachInA traNamAM padgalezyA ane tenAthI uparanA dareka devalokamAM zukla lezyA hoya che. - vimAnavAsI devo sauthI alpa che. tenA karatAM bhavanapati asaMkhyAtagaNA ane bhavanapati karatAM vyaMtara devo asaMkhyAtagaNI che. tenAthI saMkhyAtagaNA adhika jyotiSka devo hoya che. - pAMca anuttaravAsI devo potAnA avadhijJAnathI saMpUrNa lokanADI juve che. ame atre lakhelI A vAto "devendra prakIrNaka'nA dariyA kinAre maLelA chIpa motI jevI che. madhadariyAnA peTALamAM rahelA motI meLavavA marajIvA banavuM anivArya che. ................ devendrajIva prakIrNakamUtranI vANInA aMzo * jattha ya ego siddho, tattha aNaMtA bhavakkhayavimukkA / annona samogADhA, puTThA sabbe alogaMte / / je AkAza pradeze eka siddha bhagavaMta che tyAM ja bhavakSayathI mukta thayelA anaMtA siddho che. je sarve anyonya avagAhIne rahelA loganA aMtabhAge sparzelAche. suragaNasuhaM samattaM, savvaddhApiMDiyaM aNaMtaguNaM / na vi pAvai muttisuhaM, NaMtAhiM vaggavaggUhiM / / devonA samasta gaNanA samasta kALanA samastasukhanI rAzine anaMtagaNI karyA pachI anaMta-vargothI gaNavAmAM Ave to paNa mokSanA sukhanI tulanA karI zakAtI nathI. devendrastava sUtra || 139 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Vikli, Waa . gacchAcAra prakIrNaka sUtra zrI mahAnizItha, zrI bRhatkalpa ane zrI vyavahAra bhASyarUpa traNa chedagraMthomAMthI uddharIne prastuta zrI gacchAcAra prakIrNaka sUtranI racanA thayela che. gAthA-137 che. jemAM koI pUrvanA mahApuruSa dvArA gacchanuM svarUpa ane tenA AcAronuM vistRta varNana kareluM che. aMtimagAthAomAM graMthakAre svayaM A prakIrNakane zrutasAgaranA sArabhUta kahyuM che. AtmakalyANane icchanArA pratyeka sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtane A prakIrNaka bhaNavAnI bhalAmaNa karI che. zrIprabhu mahAvIra svAmIne namaskAra karIne zarUAta thaI che. gaccha eTale sAdhu samudAya. unmArgagAmI gaccha te kugaccha. sanmArgagAmI gaccha te sugaccha. je gacchamAM zramaNAcAro zithila ane nimnakakSAnA che te kugaccha. jyAM AcAro mArgastha ane nirmaLa che te sugaccha. sAmAnyathI A vyAkhyA yAda rAkhanArane A prakIrNakanI vAto samajavI saraLa raheze. unmArgagAmI gacchamAM rahelA sAdhu-sAdhvIne thatAM Atmika nukasAno ane sanmArgagAmI gacchamAM thatAM Atmika lAbho sau prathama batAvyA che. tyAra pachI gacchanA netA AcAryanA guNo ane doSonuM varNana paNa yathAtatha karyuM che. guNavAna AcAryanA Azraye rahelo gaccha zivapuragAmI che jyAre guNahIna - doSAdhIna AcAryanA Azraye rahelo gaccha durgatigAmI che. A varNana lagabhaga 33 gAthAmAM che. AgaLa vadhIne kula 14nA AgamanI oLakha Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA dvArA gacchastha sAdhuonuM jIvana kevuM hovuM joIe, tenuM varNana che. graMthanA chellA viSaya tarIke 28 gAthAomAM saMyamI banelAM gacchavAsI sAdhvIjI bhagavaMtonI AcAra maryAdAo batAvI che. uparokta mukhya cAra viSayamAM vaheMcAyelo A graMtha gacchanA dhurI AcArya bhagavaMto ane saMsAratyAgI zramaNa-zramaNI bhagavaMtonuM anuzAsana karanAro che. spaSTa ane kaDaka zabdomAM karAyeluM anuzAsana graMthakAranI mahAkaruNAno ja eka prakAra che. karmavaza zithila banelA sAdhakane pramAda tyAga mATe utsAhita kare tevA aDhaLaka zloko A prakIrNakamAM jovA maLe che. vartamAnakALanA pariprekSyamAM A prakIrNaka Agama vadhu upakAraka jaNAya che. gurvAjJA prApta pratyeka sAdhu bhagavaMte A Agama mAtra vAcavA jevuM ja nahi, paNa jIvavA jevuM che. ApaNe paNa thoDI vAto joI ja laIe. * sanmArga prasthita gacchamAM saMyamamunie Ajanma rahevuM. # sugacchamAM ardhaprahara mAtra rahevAthI hatotsAha sAdhuno utsAha jAgRta thAya che. * gacchanI nizrA svIkAratA pUrve meDhI, AlaMbana, staMbha, dRSTi ane uttamayAna samAna AcAryanI parIkSA avazya karavI. * ratnatrayInI sAdhanAmAM sthira karavA ziSyonI sAraNAdi kare te AcArya uttama che. * sUtra-arthane bhaNAvanAra AcArya ziSyonA cakubhUta che. * unmArgasthita AcAryanI nizrAe rahelo sAdhu potAnI jAtane bhavakUpamAM pADe che. * gItArthanA vacanathI jhera paNa pI javuM paNa agItArthanA vacanathI amRta paNa na pIvuM. # je gacchamAM guru niSkAraNa kaThora-karkaza-duSTa-niSkara bhASA kare, gacichAcAra prakIrNaka sUtra | 141 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM ziSyo tahatti kare te gaccha uttama che. # jyAM nAnA-moTA zramaNono taphAvata jANI zakAya che, eka divasa paNa moTAnI hIlanA thatI nathI, te gaccha uttama che. # jyAM vANI mAtrathI zithila evA bahulabdhika sAdhuno paNa AcArya nigraha kare che te gaccha uttama che. * vRddha, tapasvI, bahuzruta ane pramANabhUta munine paNa sAdhvIno saMsarga patana ane lokaniMdAno hetu che. * je gacchamAM maraNAMte paNa sthAvara jIvonI hiMsA manathI paNa na vicArAya te ja gaccha sugaccha che. * khajurIpatranI sAvaraNIthI jyAM vasatino kAjo levAya che, temane jIvonI koI dayA nathI. potAnA aMtima mahinAomAM A AgamanuM punarAvalokana karyA bAda paramatAraka paramagurudeva pU. AcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe mAMdagImAM ya parama AnaMdano anubhava karyo hato. A AnaMda vaidyarAja hArDakarane pUjyazrInI nADImAM anubhavAyo hato. evo AnaMdadAyI A mahAgraMtha che. A prakIrNakanI prAraMbhika oLakha mATe ATalI vAto paryApta che. 14nA AgamanI oLakha Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gacchAcAra prakIrNaka sUtranI vANInA aMzo * titthayara samo sUrI sammaM jo jiNamayaM payAsei / ANaM aikkamaMto so kAuriso, na sappuriso / / je AcArya jinamatane samyagu prakAre prakAze che te AcArya tIrthakara samAna che. jyAre AjJAnuM ullaMghana karanAra kApuruSa che, sapuruSa nathI. * gaccho mahANubhAvo, tattha vasaMtANa nijarA viulA / sAraNa-vAraNa-coyaNamAIhiM na dosapaDivattI / / sAraNA - vAraNA, coyaNA Adi vaDe jyAM doSano tyAga che te gaccha mahAprabhAvI che. te gacchamAM rahenAra sAdhune vipula nirjarA thAya che. # veyana vecAvaze rUriyANA saMgamagu taha pANavattiyAe chaTai puNa dhammaciMtAe / / sAdhu cha kAraNe bhikSA kare. 1-sudhAvedanA, ra-veyAvacca, 3-iryAsamiti, 4-saMyamapAlana, pa-prANadhAraNa ane 6-dharmaciMtA. gacichAcAra prakIrNaka sUtra II 143 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraNasamAdhi prakIrNaka sUtra prakIrNakasUtromAM sauthI vistRta ane aMtima ArAdhanAno sarvAMgasuMdara graMtha eTale zrI maraNasamAdhiprakIrNakasUtra. racayitA AcArya zrI vIrabhadragaNI mahArAjA jaNAya che. 961 gAthA che. A sUtra maraNavibhakti, maraNavizodhi, maraNasamAdhi, saMlekhanAzruta, bhaktaparijJA, AturapratyAkhyAna, mahApratyAkhyAna ane ArAdhanA sUtra - A ATha graMthonA AdhAre racAyo che. aMtima ArAdhanA ane maraNa samAdhine darzAvanArA dareka graMthono sAra A graMthamAM gUMthavAmAM Avyo che. ArAdhanA traNa vibhAgamAM vaheMcAyelI che. darzanArAdhanA, jJAnArAdhanA, cAritrArAdhanA. Aja sudhI bhUtakALamAM jJAna ane cAritranI ArAdhanA anekavAra karI, paNa darzana ArAdhanA vinAnI. te kAraNe anaMtabhavomAM asamAdhiyukta bAlamaraNathI jIvo mRtyu pAmyA che. have A bhavamAM darzanArAdhanA pUrvaka samAdhimaraNa pUrvakanA paMDitamaraNathI ja maravuM che, sadgati ane mukti pAmavI ja che. A bhAvanA saMpanna AtmAone uddezIne paMDita maraNanA svarUpane ahIM batAvyuM che. uDatI najarano sAra have joIe. * paMDitamaraNanI vidhimAM zalyarahita ArAdhanA karavI joIe A vAta upara bhAra mUkatAM graMthakAre kahyuM ke, je traNa gAravano tyAga kare che, zalyarahita thAya che te sarva duHkhano kSaya karIne muktisukhane pAme 144nA AgamanI oLakha Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. je mAyAzalyane kADhI nathI zakatA te mUDha che, du:khathI bharelA saMsAramAM cirakALa bhame che. chuM kaMdarpa, devakilbiSa, abhiyoga, AsurI ane sammoha rUpa pAMca saMkliSTa bhAvanAonA tyAga karavo ane chaThThI pAMca samiti ane traNa guptirUpa asaMkliSTa bhAvanAthI sAdhue vicaravuM joIe. je kAraNe aMta samaye samAdhimaraNa prApta thAya. TUMka lajjAvaza ke gAravavaza je sAdhaka gurusamIpe pApanI AlocanA nathI karato, te sAdhaka zrutasamRddha hovA chatAM ArAdhaka thato nathI. jIvananI aMtima uttamArthanI sAdhanA samaye paNa je sAdhaka bhAvazalyanuM uddharaNa karato nathI te AtmA bodhidurlabha ane anaMta saMsArI thAya che. * mAyAnA tyAgapUrvaka ane bALabhAve AlocanA mATe upasthita thanAro sAdhaka jo koIka pApa bhUlI jAya athavA sahasAtkAre cUkI jAya to paNa te ArAdhaka bane che. mAtra te AtmA madathI rahita ane mokSamArganI zraddhAvALo hovo joIe. * kroDa varSamAM paNa je nirjarA ajJAnI nathI karI zakato, te karmanirjarA jJAnI mAtra eka zvAsocchavAsamAM kare che. jJAnI ja jJAnanA sahAre kartavya-akartavyane jANI zake che. jJAnayukta cAritra che. sarvaguNone utpanna karanAra jJAna che. jJAna vinA cAritra hotuM nathI. A vAto jinezvare kahelI AjJA svarUpa che. * duHkhanuM koI kAraNa hoya to eka mAtra zarIranuM mamatva che. A zarIra anya che, zarIrathI anya huM AtmA chuM. A vAstavikatAne svIkArI zarIranuM mamattva choDa. jo du:khathI bacavAnI bhAvanA che to saMsAranA pratyeka padArthomAMthI mArApaNAnI buddhi kADhI nAMkha. * dehanA mamatvane toDanAra sanatyakrIe 700 varSa sudhI 16 roga samabhAve sahana karyA pariNAme kAyamI dehadu:khathI mukta thayA. metAryamuni, cilAtiputra, gajasukumAla, avaMtisukumAla, maraNasamAdhi prakIrNaka sUtra || 145 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ araNikamuni, aMdhakamuninA ziSyo, sukozalamuni Adi aMtima ArAdhanA karanArA prasiddha mahApuruSonAM dRSTAMto batAvyAM che. prakIrNakagraMthanA aMtima zlokomAM bahu mArmika vAta karI che. kaDavA lImaDAnA vRkSamAM utpanna thayelA kIDAo mATe jherI latAonuM jhera e ja svarga ane mokSanuM sukha hoya che. tema viSaya-kaSAyathI mUDha banelA anyatIrthika jIvo jinazAsanarUpI kalpavRkSane pAmyA na hovAnA kAraNe saMsAra du:khamAM ja kleza pAme che. jema lImaDAmAM utpanna thayelo kIDo kaTurasane madhura mAne che tema mokSasukhane na jANanArA mithyAdRSTio saMsAranA du:khane ja sukha mAne che. maraNa samAdhi prakIrNakanI vAta TUMkamAM karI. prakIrNaka graMthomAM aMte vIrasava prakIrNakano paNa samAveza thAya che. jemAM covIsamA tIrthapati zrI viraparamAtmAnI stavanA svarUpa 43 gAthAo che. bIjI ane trIjI gAthA dvAra gAthA che. jemAM lagabhaga 23 vizeSaNo dvArA prabhunI stavanA karIza' e prakAre graMthakAre pratijJA karI che. graMthanA aMta sudhI e pratijJAnusAra eka eka vizeSaNa prabhu mahAvIramAM sArthaka karI Apela che. kaMThastha karavA prAyogya A prakIrNaka che. AvatA lekhathI ApaNe cha chedasUtronI AMzika oLakha meLavazuM. gatAMkamAM devendrastava0 nA varNanamAM trIjI kolamamAM, vimAnavAsI karatAM bhavanapati asaMkhyAtagaNA ane bhavanapati karatAM vyaMtaradevo asaMkhyAtagaNA ema vAkya sudhArIne vAcavuM. e prakIrNakanA kartA zrI RSipAla sthavira che - ema jANavuM. 14nnA AgamanI oLakha Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI maraNasamAdhiprakIrNaka sUtranI vANInA aMzo nANeNa viNA karaNaM na hoi, nANaM pi karaNahINaM tu / nANeNa ya karaNeNa ya, dohi vi dukkhakkhayaM hoI / / jJAna vinA karaNa (cAritra)nathI. cAritrahIna jJAna nathI. jJAna ane cAritra baMne prApta thAya tyAre ja du:khano kSaya thAya ko dukkhaM pAvejjA ? kassa ya sakkhehiM vimhao hojjA? ko va na labhejja mukkhaM ? rAga-TosA jai na hojjA / / jo rAga-dveSa na hoya to A saMsAramAM koNa du:khI thAya, koNa sukhathI vimukha thAya ane koNa mokSa na pAme. * patteyaM patteyaM niyagaM kammaphalamaNuhavaMtANaM / ko kassa jae sayaNo ? ko kassa va parajaNo bhaNio ? / / pratyeka AtmAo pota-potAnAM karmanAM phaLa anubhave che. to pachI koNa kono svajana ane koNa konuM parajana ? jaha jaha dosovaramo, jaha jaha visaesu hoi veraggaM / taha taha viNNAyavvaM AsannaM se payaM paramaM / / jema jema doSo upazama (zAMta) thAya, jema jema viSayo pratye vairAgya thAya tema tema paramapada (mokSa) najIka che, tema jANavuM. maraNasamAdhi prakIrNaka sUtra / 147 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) chedasUtra bhUmikA 'AgamanI oLakha' eTale 45 Agamano Achero paricaya. A vibhAgamAM ApaNe 11 aMga Agama, 12 upAMga Agama ane 10 pannA Agamano paricaya joyo. have cothA vibhAgamAM ka cheda AgamanI oLakha meLavIe. ka chedasUtromAM kramaza: 1 - nizIthasUtra, 2 - dazAzrutaskaMdha, 3 - bRhatkalpasUtra, 4 - vyavahAra sUtra, 5 - mahAnizIthasUtra ane ka - jItakalpa no samAveza karAyo che. sAmAnyatayA chedasUtra eTale prAyazcittasUtra. saMyamajIvana svIkAranArA zramaNa bhagavaMtonA jIvanamAM pramAdavaza, chadmasthatAvaza ke karmavaza bhUla thavAnI zakyatA che. svIkArelA mULaguNa ane uttaraguNamAM doSa lAgavAnI paNa zakyatA che. atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra svarUpa te doSonI zuddhi karavI jarUrI che. doSazuddhithI ja cAritra nirmaLa ane akhaMDa banI rahe che. A vAtane dhyAnamAM rAkhIne mahApuruSoe AgamomAM dazavidha prAyazcitta batAvela che. AlocanA, pratikramaNa, tadubhaya, viveka, vyutsarga, tapa, cheda, mUla, anavasthApya ane pArAMcita ema daza prAyazcitta che. sAtamAM cheda' nAmaka prAyazcitta sudhInuM vivecana savistRta hovAthI A graMtho chedasUtra tarIke 148aa AgamanI oLakha Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oLakhAya che. taduparAMta cheda sudhInuM ja prAyazcitta zramaNavezamAM rahIne karavAnuM hoya che. tethI A sUtro chedasUtro che. joke aMtima traNa prAyazcittanuM varNana che, paNa temAM taratamatA ane vistAra nathI. eka evI paNa mAnyatA che ke, pAMca prakAranA cAritramAMthI vartamAnamAM mAtra be ja cAritra che. 1 - sAmAyika ane 2- chedopasthApanIya. temAM paNa sAmAyika-cAritra alpakAlIna che. saMyamIonuM saMyamajIvana chedopasthApanIya cAritranA pAlana svarUpa che. te chedopasthApanIya cAritranI ja zuddhine darzAvanArA A AgamagraMtho hovAthI chedagraMtho kahevAya che. A vAta paNa tarkasaMgata che. AcArapAlana ane AcArazuddhino viSaya hovAthI chedasUtra svarUpa che' AgamagraMthono samAveza caraNakaraNAnuyogamAM thAya che. chedasUtra rahasyamaya sUtra che. yoniprAbhRta vagere graMthonI jema A cheda graMtho paNa gopanIya che. A AgamonI vAcanA dareka sAdhaka ziSyane apAtI nathI. paMcakalpabhASya anusAra chedagraMthonI vAcana pariNatakakSAnA ziSyone ja apAya che. anyathA apariNata ane atipariNata kakSAnA ziSyone apAyelI chedagraMthonI vAcanA sva-paranA AtmAnuM ahita kare che. jema mATInA kAcA ghaDA athavA Ambarasa yukta ghaDAmAM bhareluM dUdha nAza pAme che tema agItArtha Adi sAdhune apAyelI chedasUtronI vAcanA AtmAnA ahita mATe thAya che. moTe bhAge chedagraMthonI vAcanA ekAMtamAM, rAtrimAM ja apAya che. nizItha bhASya ane cUrNimAM to spaSTa ullekha che ke jyAM mRgakalAnA bAla, ajJAnI ane agItArtha sAdhu beThA paNa hoya, tyAM chedagraMthonI vAcanA apAya nahi. vyavahArabhASyamAM AgamanA sutra ane arthanI baLavattAmAM sutra karatAM arthane vadhu baLavAna mAnavAmAM Avyo che. anya anya AgamanA artha saMdarbhamAM chedasUtranA arthane vadhu baLavAna mAnela che. kAraNa e che ke svIkRta cAritramAM skUlanA athavA doSa lAge tyAre A chedagraMthonA chedasUtra bhUmikA | 149 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAre ja sAdhaka AtmAnI zuddhi thAya che. arthAt pUrvagata sUtra karatA paNa arthanI apekSAe A chedasUtra vadhu mahattva dharAve che. nizIthasUtranA bhASyakAra ane cUrNikAra bhagavaMta paNa kahe che ke cAritranI vizeSa zuddhi thatI hovAne kAraNe chedasUtra uttama che. jainazAsananI sthApanA ane vidyamAnatA zramaNajIvana upara nirbhara che. zramaNa jIvana tenA suvizuddha AcAra upara nirbhara che. zramaNa jIvananA suvizuddha AcAronuM pAlana A chedagraMthonA bodha para AdhArita che. saMyamajIvananA prAraMbhika AcArothI laIne prAsaMgika, Akasmika ane aMta samayasudhInA dareka AcAronuM sUkSma dRSTithI vivecana karavuM e chedasUtronI vizeSatA che. tethI ja vyavahArasUtranA bhASyamAM kahyuM che ke bRhatkalpa ane vyavahArasUtrane niryukti saha arthathI jANe te zrutavyavahArI mahApuruSa che. chedasUtranA jJAtA hoya te ja zrutavyavahArI che ane temane ja AlocanA pradAnano adhikAra prApta che. cha chedasUtromAMthI dazAzrutaskaMdha, bRhatkalpa, vyavahAra ane nizItha nAmanA cAra chedasUtro caudapUrvanA pratyAkhyAna-pUrvanI trIjI AcAravastumAMthI uddharavAmAM AvyA che. uddhata karIne racanA karanArA aMtima caudapUrvI zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAjA che. tethI ja A chedasUtro mahattvapUrNa sthAna-mAna pAmyAM che. chaye chedagraMthonI samaSTigata mahattA vicArI.. have kramaza: pratyekanA viSayone jozuM. 15nAM AgamanI oLakha Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedabhUtronI mahattA darzaka aMzo cheyasumuttamasughaM cheda sUtra e uttamasUtra che. (nizItha bhASya, u148) * cheyasuyaM kamhA uttamasuttaM ? bhaNNAmi - jamhA etthaM sapAyacchitto vidhI bhaNNati, jamhA eteNaccaraNavisuddhaM kareti, tamhA taM uttamasuttaM / (nizItha bhASya, 1148 cUrNi) chedasUtra zA mATe uttama sUtra che ? je kAraNathI temAM prAyazcitta sahitanI zramaNajIvananA AcAronI vidhi kahI che, je vidhinA sahAre sAdhaka cAritrane vizuddha banAve che. te kAraNe chedasUtra uttamasUtra che. teNa bhagavatA AyArapakappa - dasA-kappa - vavahArA ya navama pubanIsaMda-bhUtA nijjUDhA / (paMcakalpa cUrNi) te bhagavaMte [pU.AzrI bhadrabAhusvAmI navamA pUrvamAMthI AcAra prakalpa (nizItha), dazAzruta, bRhatkalpa ane vyavahArasUtranI racanA karela che. * puriso tiviho pariNAgamo, apariNAgamo, atipariNAmago to ettha apariNAmaga, atipariNAmagANaM paDiseho / / (nizIthacUrNi) puruSo traNa prakAranA hoya che. 1- pariNata, 2-apariNata ane 3-atipariNata. temAMthI apariNata ane atipariNata kakSAnA jIvo chedasUtranA adhyayana mATe niSiddha karAyelA che. chedasUtra bhUmikA || 151 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) nizItha sUtra sauthI prathama "chedasUtra' zabdano prayoga vartamAnamAM Avazyaka niryuktimAM maLe che. e pUrvenA atyAre upalabdha evA koI paNa prAcIna sAhityamAM 'chedasUtra' A zabda upalabdha thato nathI. tyAra pachI pU. A. zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNajI mahArAje vizeSAvazyaka bhASyamAM tathA pU. zrIsaMghadAsagaNijI mahArAje nizIthabhASyamAM "chedasUtra' zabdano prayoga karyo che. e vAta sunizcita che ke je Agamane vartamAnamAM "chedasUtra' tarIke oLakhavAmAM Ave che te Agama mULathI prAyazcitta sUtra che. zrIvyavahArabhASyamAM prAyazcitta, vyavahAra, AlocanA ane zodhi, A cAra zabdone paryAyavAcI mAnavAmAM AvyA che. tethI A chedasUtro paNa te cAreya nAme oLakhI zakAya che. Avazyaka niryuktinI TIkAmAM TIkAkAra maharSi pU. A. zrImalayagirijI mahArAje chedasUtrone 'padavibhAga' ane sAmAcArI' zabdathI paNa oLakhAvyAM che. prastuta chedasUtronI zreNimAM nizIthasUtranuM pramukhasthAna che. nizIthabhASya ane nizItha cUrNimAM nizIthasUtrane aMga AgamonI zreNimAM gaNAvela che, jyAre anya chedagraMthone aMgabAhya Agama tarIke gaNela che. pUrvakALamAM nizIthasUtra prathamAMgazrI AcArAMgasUtranI cUlA tarIke saMlagna aMga Agama tarIke mAnya hatuM. Aje paNa AcArAMga 15nA AgamanI oLakha Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niryuktimAM A graMtha mATe AcAra prakalpa ane nizItha ema be nAma maLe che. kalpasUtranA yogodvahana samaye paNa AcArAMga paMcamacUlA zrI nizItha adhyayana... ema bolIne ja A cheda sUtranA joga karAvAya che. kAlAMtare nizIthasUtrane svataMtra cheda Agama tarIke svIkAravAmAM AvyuM che. temAM tenA prAyazcitta saMbaMdhI viSayanI gaMbhIratA ja mukhya kAraNa che. nizItha zabdano sAmAnya artha che, aprakAza [[sidaHpraveza ni.pU.68] dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe nizIthano artha karatAM cUrNikAra bhagavaMte kahyuM che ke malina pANI dravyathI nizItha che, aMdhakAramaya pradeza kSetrathI nizItha che, rAtrino samaya kALathI nizItha che ane aprakAzyarUpa nizIthasUtra bhAvathI nizItha che. A Agama sUtrathI ke arthathI sarvatra bhaNI zakAtuM nathI. sarva jIva AgaLa prakAzita karI zakAtuM nathI. doSa ane prAyazcitta viSayaka A Agama apavAda bahula che. tethI ja saMsAra tyAgI zramaNa bhagavaMtomAM paNa suyogya, adhikAra prApta ziSyone ja bhaNAvavAmAM Ave che. te bhaNavA-bhaNAvavAno kALa paNa madhyarAtri Adi gupta hoya che. traNa varSanA paryAyavALA ane gAMbhIryAdi guNothI yukta sAdhu ja A nizIthasUtrane bhaNavA mATe adhikArI che. prauDhatAnI apekSAe bagalamAM vALa UgelA hoya ane 16 varSanI UMmarano sAdhu adhikArI che. vIza uddezA ane lagabhaga 1500 sUtro A AgamamAM che. dareka uddezAnA prAraMbhamAM prAyazcitta prAyogya skUlanAonuM varNana che, jyAre uttarArdhamAM tasaMbaMdhI prAyazcitta vizeSano ullekha che. gurumAsika, laghumAsika, gurucAturmAsika ane laghucAturmAsika saMjJaka cAra prAyazcitta yogya dareka smalanAono samAveza prastuta sUtramAM karavAmAM Avyo che. ahIM batAvela saMyamajIvananI skUlanAo ane tatsaMbaMdhI prAyazcittano jANakAra sAdhu ja prAyazcitta ApavA adhikArI bane che. te ja kAraNe svataMtra vihArano adhikAra paNa tene ja prApta thAya che. upAdhyAya pada Adi pada mATe nizIthasUtrano adhyetA sAdhu ja adhikArI che. nizIthasUtranA abhyAsa vinA sAdhu kharekhara potAnA pUrva saMbaMdhInA gRha bhikSArthe paNa jaI zakato nathI. nizItha sUtra || 153 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizIthasUtranA bhASyamAM adhyetA zramaNo traNa prakAranA darzAvyA che. sativiho ya pakappadharo, sutte, atthe ya tadubhae ce va / suttadharavajjiyANaM tiga duga, pariyaTTaNA gacche / / [ nika mI. dudda67]. 1- mAtra sUtrane dhAraNa karanArA, ra-mAtra arthane dhAraNa karanArA, 3 Adi mATe adhikArI nathI. prAyazcitta ApavA adhikArI mukhyatAe sUtra ane artha Ubhayane jANanArA ja che. mAtra arthane jANanAra mahAtmA jaghanyapaNe prAyazcitta ApavA adhikArI che. 20 uddezAmAMthI 1 uddezAmAM gurumAsika, 2 thI 5 uddezAmAM laghumAsika 9 thI 11mAM gurucomAsI 1rathI 19mAM laghucaumAsI prAyazcitta batAvyA pachI 20mA udde zAmAM prAyazcitta ApavAnI ane vahana karavAnI vidhinuM nirUpaNa karela che. vyatikrama ane aticAra sudhInA doSonI zuddhi AlocanA ane micchA mi dukkaDa Adi dvArA thAya che, jyAre anAcAra doSa lAge tyAre nizIthamAM kahevAyelA prAyazcitta apAya che. nizIthasUtramAM mULa, niryukti, bhASya ane cUrNi sAhitya upalabdha che. je sarve lagabhaga 1300thI adhika varSa prAcIna che. chedagraMthonI ane temAMya nizIthasUtranI gopanIyatA saMbaMdhI Aje yadrA tatA lakhANa-uccAra thaI rahyAM che, je kharekhara azobhanIya che. pUrvakALamAM koIpaNa graMthanA adhyayana viSe pAtra-apAtranI vicAraNA karavAmAM AvI ja che. suyogya pAtrane ja te-te jJAna ApavuM, anyane nahi. ayogyane ApavAthI ApanAra ane lenAra baMnene Atmika nukasAna ja che.' A vAtane taTastha rIte na mUlavatAM chedasUtrone pragaTa karavAnI ke enA anuvAdo karavAnI vAto karavI te pariNAme Atmahita ghAtaka kahevAya. 154nA AgamanI oLakha Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikArI gurubhagavaMto suyogya AtmAne zAstramaryAdA mujaba abhyAsa karAve temAM kyAreya virodha hoto ja nathI. vartamAnamAM je chedasUtro mATe gopanIyatAnI vAta che te Adhunika prakAzana ane anuvAda saMbaMdhI che. sarvatra upalabdha thatAM A prakAzano AcAryAdinA adhikAramAM rahetAM nathI. pariNAme 'ati" ane "a" pariNata AtmAo te prakAzano dvArA sva-para AtmAnuM ahita kare che. apavAdarUci te jIvo sva-paranuM ahita na kare te mATe paNa chedagraMthonuM prakAzana niSiddha manAyeluM che. astu. nizIthasUtranI vANInA aMzo * je bhikkhu asajjhAie sajjhAyaM karei, kareMtaM vA saaijji| je sAdhu asvAdhyAyamAM svAdhyAya kare che, athavA karanArane anumodana kare che, te prAyazcittano bhAgI che. je bhikkhU cAukAlaM uvAiNAvei, uvAiNAveMtaM vA saaijji| je sAdhu divasa ane rAtrinA pahelA-chellA be prahora ema cAra prahara svAdhyAya nathI karatA athavA nahIM karanAranI anumodanA kare che te prAyazcittanA bhAgI che. nizItha sUtra | 155 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazAzrutaskaMdha sUtra AgamagraMtho be vibhAgamAM vaheMcAyelA che. 1-kRta, 2-nirmUhita. gaNadhara bhagavaMto ane 14 ke 10 pUrvadhara sthaviroe jenI racanA karI hoya te kRta Agama kahevAya. jyAre pUrvamAMthI uddhAra karIne je Agamono AkAra apAyo hoya te niryuhita Agama gaNAya che. aMga Agamo kRta Agama che. vyavahArasUtra, dazAzrutaskaMdha vagere chedagraMtho niryuhita Agama gaNAya che. emAMnA dazAzrutaskaMdha sUtrane oLakhazuM. jemAM 216 gadyasUtra che. para padyasUtra che. mULagAthA 1830 zloka pramANa che. asamAdhinA 20 sthAna vagere 10 adhyayano che. te kAraNe A Agama dazAzrutaskaMdha ke AcAradazA nAme oLakhAya che. vartamAnamAM prasiddha kalpasUtra (paryuSaNAkalpa) A AgamanuM AThamuM adhyayana manAya che. A chedasUtramAM mukhyatAe sAdhujIvanane nirmaLa banAvavA jarUrI evA AcAronuM varNana karAyeluM che. daze ya dazAnI dareka vAto sAdhanA jIvanamAM upayogI che, chatAM thoDI mArmika vAto ja joIzuM. asamAdhisthAna nAmanI pahelI dazA. pITha pAchaLa niMdA karavI. navA kajIyA UbhA karavA. saMgha ke gaNamAM bheda thAya evAM vacano bolavAM. AvAM 20 sthAno che ke je sva-para asamAdhinuM sarjana kare che. bIjI sabalA nAmanI dazA. jenAthI cAritranI nirmaLatA naSTa thAya te sabala kahevAya. cha mahinAmAM eka gacchamAMthI bIjA gacchamAM javuM, eka 15ghA AgamanI oLakha Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsamAM traNavAra mAyAsthAna sevavAM, zayyAtaranA azanAdi levA. 33 AzAtanA nAme trIjI dazA. samyagdarzanAdi guNonI prApti svarUpa Aya. tenI zAtanA eTale khaMDanA. tenuM nAma AzAtanA. jJAnAdi guNo jenI pAsethI meLavavAnA che tevA sadguru saMbaMdhI 33 AzAtanA hoya che. gurunuM vacana na sAMbhaLe, pratyuttara na Ape, teonI sAme tochaDAIbharyuM vartana kare. gurunI dharmakathAmAM durbhAva, upekSA kare. A AzAtanA AtmakalyANanI bhUmikAne bALI nAkhe che. cothI gaNisaMpadA dazA. pUrvokta traNa dazAnA doSono tyAga karanAra sAdhaka yogyatA saMpanna bane che. pariNAme ATha prakAranI gaNisaMpadAne pAme che. AcAra, sUtra, zarIra, vacana, vAcanA, mati, prayoga ane saMgrahaparijJA A ATha saMpadA AcArya bhagavaMtone hoya che. jenA sahAre teo gacchano yoga-kSema kare che. cittasamAdhi e pAMcamI dazA. pAMcasamiti ane traNaguptinA pAlanathI, nirmaLa brahmacaryathI ane zubhadhyAnanA pariNAme AtmArthI zramaNone samAdhi prApta thAya che. cittanI te samAdhi dvArA jAtismaraNa, svapnadarzana, devadarzana, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna Adi daza sthAna prApta thAya che. upAsaka pratimA chaThThI dazA. upAsaka eTale zrAvaka. pratimA eTale viziSTa pratijJA. samyagdarzana, vrata, sAmAyika Adi agyAra pratimA vahana karanAra zrAvaka saMsAra sAgara tare che. sAtamI dazA bhikSupratimA. saMsAratyAgI zramaNane bAra pratimA hoya che. 28 mahinA, 22 divasa ane eka rAtri ema bAra pratimAno kALakhaMDa hoya che. jenuM pAlana karanAra sAdhu jinAjJAno ArAdhaka che. avadhijJAna Adi pratyakSajJAnano adhikArI bane che. AThamI paryuSaNA nAmanI dazA. chedasUtramAM AThamI dazAnuM vizeSa varNana nathI, paraMtu vartamAnamAM prasiddha kalpasUtra e ja AThamI dazAzrutaskaMdha sUtra | 157 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAdazA che, je zvetAMbara saMghamAM sarvamAnya che. navamI dazAnuM nAma mohanIyasthAna che. jenA 30 sthAno che. jANatAM ke ajANatAM sevAyelAM A sthAno mohanIya karmano baMdha karAvanArAM che. sAdhu-sAdhvI sarvathA teno tyAga kare. dazamI dazA AyatisthAna. ahIM zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA samavasaraNamAM banelI ghaTanAnuM varNana che. caturaMgI senAthI parivarelA mahArAjA zreNika mahArANI cellaNAne laIne prabhunI dezanA sAMbhaLavA AvyA. teonI Rddhi-samRddhi joIne ghaNA zramaNa ane zramaNI bhagavaMto mohavaza niyANAmAM kheMcANA. paramAtmAe hitazikSA ApatAM navavidha niyANAnA anarthanuM varNana karyuM.niyANuM karanAra bhaviSyamAM avazya du:khI thAya che. prabhunI hitazikSA sAMbhaLI te zramaNo ane zramaNIo zubhasthAnamAM pAchAM pharyA zubhabhAve prAyazcitta karI nirmaLa banyAM. A ghaTanA spaSTa zabdomAM dharmanA phaLa tarIke bhautika jagatanI mAgaNIno niSedha kare che. zAMta citte ekavAra A adhyayana vAMcanAra ne "dharma mokSa meLavavA mATe ja karavAno, to zuM saMsAranA sukha meLavavA mATe adharma karavAno ?" AvA kutarko pIDI zakatA nathI. zrI dazAzrutaskaMghanI vANInA aMzo * AyAra-guttIsuddhappA, dhamme siJcA aNuttare / tato vamesae dose, visamAsIviso jahA / / AcAra-guptithI zuddhAtmA, anuttara dharmamAM sthira evA sAdhu AsIviSa sarpa jema jhera choDe tema doSane choDe che. * sucattadose suddhappA, dhammaTThI viditAyare / iheva labhate kittiM, pecA ya sugati varaM / / doSono tyAga karanAra zuddha AtmA, dharmArthI ane AcArane jANanAra sAdhu ahIM kIrti ane paralokamAM sugatine pAme che. 158aa AgamanI oLakha Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bRhatkalpasUtra chedasUtronA viSayone cAra vibhAgamAM vaheMcI zakAya che. 1-utsarga, ra-apavAda, 3-doSa, 4-prAyazcitta. sAmAnya dravya, kSetra, kALa ane bhAvamAM prabhue je karavAnuM kahyuM hoya te utsarga. te ja dravyAdinA viSama saMyogomAM tatkAlInarUpe prabhue je karavAnuM kahyuM te apavAda. sAmAnya saMyogomAM utsarganuM pAlana baLavAna che to vizeSa saMyogamAM apavAdanuM sevana eTaluM ja baLavAna che. utsarga mArga nirdoSa che, to apavAda mArga apekSAe nirdoSa ane sadoSa ema ubhayAtmaka hoya che. pravacanarakSAdi nimittaka apavAda nirdoSa che to nirbaLatAdi kAraNe sevAyelo apavAda sadoSa che. utsarga ane apavAdanI ArAdhanAmAM jANatAM ke ajANatAM thatI alanAo te doSa che. utsarga-apavAdanI yathokta ArAdhanAmAM puna: joDAvA mATe karavAmAM AvatI doSazuddhi te prAyazcitta che. sarvajJanuM zAsana utsarga-apavAda ubhayAtmaka che, chadmasthajIvomAM doSa sahaja che ane prAyazcitta vinA doSazuddhi asaMbhavita che; A traNa vacanane yathAtatha jANanAra chedasUtronA mahattvane avazya samajI zake che. chedasUtronI zreNimAM bRhatkalpasUtranuM mahattva asAdhAraNa che, kAraNake AmAM utsargAdi cAreya viSayonuM atyaMta UMDANa che. kalpa zabda aneka arthamAM vaparAya che. vedokta vidhi-vidhAnonuM varNana bRhatkalpa sUtra || 159 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanAra veda aMgane kalpa kahevAya che. ajaba 32 karoDa varSanA sunizcita kALamAnane paNa kalpa kahevAya che. jemAM 14 mavaMtaro thAya tevI kRti che. jinakalpa AdimAM jinanI samAnatA sUcavavA mATe ya kalpa zabda vaparAyo che. Icchita phaLane ApanAra devI vRkSane kalpavRkSa kahevAya che. rAjya vagerenI maryAdA paNa kalpa zabdathI oLakhAya che. tethI ja kalpopapanna ane kalpAtIta ema devonA be vibhAga paDe che. kalpa zabda dharmanI maryAdA sUcave che. sAdhubhagavaMtono AcAra mArga kalpa che. tenuM sUkSmatama varNana hovAthI graMthanuM bRhatkalpa e nAma viSayAnurUpa che. vartamAnamAM suprasiddha kalpasUtra (bArasAsUtra)nI apekSAe mAtrane mAtra sAdhu maryAdAnuM AmAM varNana hovAthI A chedasUtra bRhatkalpasUtra kahevAya che. jenA upara niryukti, laghubhASya,cUrNi ane vRtti ema artha-aMgo upalabdha che. gadyazailImAM guMthAyeluM A bRhatkalpasUtra 473 zloka pramANa che. cha udde zA ane 81 adhikAra che dareka uddezAmAM sAdhvAcAra saMbaMdhI anekavidha vAto che. te vAto vAMcatAM AnaMda thAya ke kevI abhuta-anupama vyavasthA che, bIjI bAju taLiye jaI beThelI vartamAna sAdhu maryAdAo jotAM ciMtA thAya che. saMyamI jIvone uddezIne be-cAra vAto lakhuM. * sAdhu-sAdhvIne apavAdamArge ja, zastrapariNata vanaspati ja kahya bane che. grAma, nagara Adi 10 prakAranA sthAnamAM cAturmAsa sivAya eka mahinAthI adhika na rahevuM. ka jalAzaya (taLAva, nadI, jharaNAM) najIka ubhA rahevuM, besavuM, | svAdhyAya Adi karavuM sAdhune yogya nathI. * utsarga mArge cAturmAsamAM vihAra karavo sAdhu-sAdhvIne kalpatuM nathI. hemaMta ane grISma RtumAM ja vihAra karavA kahyuM che. * pUrvamAM aMga-magadhadeza sudhI, dakSiNamAM kosAMbI, pazcimamAM chUNA deza ane uttaramAM kuNAla deza sudhI javuM sAdhu-sAdhvIne yogya che. jyAM jJAnAdi guNonI vRddhi thAya tyAM ja vicaraNa karavuM. # sAdhu ane sAdhvIjIne azanAdi AhAra ardhayojananI maryAdAthI 16nA AgamanI oLakha Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaLa laI javA kahyuM nahi. ke sAdhu ane sAdhvIjI bhagavaMtane comAsAmAM vastrAdi vahoravAM kalpatA nathI. zeSa kALamAM vastrAdi jarUra mujaba vahorI zake che. * sAdhu-sAdhvIjIne gAmathI laI sannivezamAM cAre dizAmAM savA yojanano avagraha grahaNa karI rahevuM yogya che. eka dizAmAM aDhI kosa javuM-AvavuM kahyuM che. savAyojana eTale dasa mAIla eTale Azare soLa kilomiTara. eka kosa eTale be mAIla eTale traNasavAtraNa kilomiTara pazcimanA vAyarAmAM vahI rahelA sudhArako jyAre dharmarakSA ane zAsana prabhAvanAnA nAme AcAramaryAdAne kore mUkavAnI salAha Ape che, tyAre cheda graMthAdinA mAdhyame pUrvanA mahApuruSo AcAramAM sthira ane daDha banavAnI salAha Ape che. konI salAha mAnavI e ApaNA hAthamAM che. bRhatkalpasUtranI vANInA aMzo * no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA sacittakamme uvassae vasthig I citrovALA upAzrayamAM rahevuM sAdhu ane sAdhvIne kalpatuM nathI. * tao no kappaMti vAittai, taM jahA-1 aviNIe, ra-viDuiM-paDivo, rU-gavigoviyapAdu ! avinIta, vigaI pratibaddha ane anupazAMta krodhI AtmAone vAcanA ApavI yogya nathI. * kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA - ahArAiNiyAe kikamma vattA cAritra paryAyanA krama anusAra vaDIlane sAdhu-sAdhvI bhagavaMtoe vaMdana karavA joIe. bRhatkalpa sUtra || 161 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hke Filthy - Tra (++++E/I vyavahAra sUtro bRhatkalpa ane vyavahAra ekabIjAnA pUraka che. kalpa eTale AcAra ane vyavahAra eTale paNa AcAra. baMne ekAWka zabda che. je suvizuddha kalpadhara che te ja vyavahAra zuddha che. je vyavahArazuddha saMyamI che te ja kalpadhara che. zabdabhede bhinna A baMne chedasUtro artha-abhedavALAM che, te samAnatA che. prAyazcittanA bhedo ane prAyazcitta prAyogya AtmAono ullekha je bRhad kalpamAM nathI te vyavahArasUtramAM che. je vizeSa che. bIjI paNa evI aneka vizeSatAo AmAM che. vyavahAra sUtra gadya che. daza uddeza che. lagabhaga 300 sUtra che. sAdhusAdhvIonA vyavahAranuM varNana mukhya viSaya che. cauda pUrvadhara pU. AcArya zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAjAe navamA pUrvanA AcAra-vastunA vIsamAM prAbhRtamAMthI uddhata karIne A sUtranI racanA karI che. niryukti, bhASya,cUrNi Adi sAthe A sUtranuM vartamAna graMthAMkana 50,000zlokathI adhika che. vyavahAra zabda aneka arthamAM pracalita che. 1-vivAda, 2-AcaraNa, 3-vyApAra, 4-nyAya, pa-pravRtti, 6-pravRttikartA, 7-jenAthI sAmAnyanuM nirAkaraNa thAya, 8- sAmAnya jana Acarita, 9-dareka dravyonA arthano nirNaya. TIkAkAra maharSi AcArya zrI malayagirijI mahArAje vyavahAra zabdano prastutamAM AcAra evo artha karyo che. 16rA AgamanI oLakha Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyazcitta saMbaMdhI viSaya hovAthI A Agamano adhikAra gItArtha gurubhagavaMtone ja hoya che. tethI niyukti, bhASya ane vRttigraMthanA AdhAre ahIM mAtra graMthanI mahattA gAtI thoDI vAto TAMkavI e avasarocita che. * 1-vyavahAra, 2-vyavahArI ane 3-vyavahartavya - A traNa mukhya viSaya che. jemAM pAMca prakAranA vyavahAra sAdhana che. gaNa(gaccha)nI zuddhi karanAra gItArtha AcAryAdi vyavahArI che. gaNa sthita sAdhusAdhvI vyavahartavya che. arthAt gaNamAM rahelA saMyamInA jIvanamAM lAgelA doSonI zuddhi karavI te vyavahAra che. zuddhi karanAra vyavahArI ane jemanA aticAronI zuddhi thAya che te vyavahartavya. # jAtisaMpannatA, kulasaMpannatA Adi dazaguNothI yukta evA AlocakanA mukhya cAra bheda che. 1-ubhayatara - je saMyama, tapanI sAthosAtha anya glAnasAdhunI sevA karI zake. 2- Atmatara - je mAtra saMyama, tapanI ArAdhanA karI zake. 3-paratara - je mAtra anya glAnAdi sAdhunI sevA karI zake. 4- anyatara - je eka samaye tapa saMyama athavA veyAvacca karI zake. * aticArAdinI zuddhi rUpa vyavahAranA pAMca prakAra che.: 1-Agama, 2-zruta, 3-AjJA, 4-dhAraNA, 5-jIta. A pAMce vyavahAra kramaza: upayogamAM levAya che. Agama vyavahAranI hAjarImAM zrutAdithI vyavahAra karI zakAto nathI. AgamanI anupasthitimAM zrata, ema AgaLa vadhatAM dhAraNA vyavahAra pachI zAsananA aMta sudhI jItavyavahArathI ja doSa zuddhi Adi kAryo thAya che. * AcArya, upAdhyAya samakSa AlocanA dvArA prAyazcitta karavuM. temanI gerahAjarImAM kramaza: samAna gocarI vagerevALA AcAryAdi, sAdharmika, bahuzruta Adi pAse. temanI paNa gerahAjarImAM anya samudAyanA samAna gocarI vagerevALA, bahuzruta pAse prAyazcitta karavuM joIe. chelle sArUpika, bahuzruta zrAvaka, samyagdaSTi Adi pAse paNa prAyazcitta to avazya karavuM ja. vyavahAra sUtra || 163 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sthaviranA traNa prakAra che. 1-je sAdhu 30 varSathI adhika vayanA hoya te jAtisthavira-vayasthavira 2-ThANAMga ane samavAyAMga AdinA abhyAsu sAdhu sUtrasthavira, 3-jemano 20 varSano saMyama paryAya che, te pravajyA sthavira kahevAya che. * saMyamajIvananAM traNa varSe AcArAMga, cAra varSe sUtrakRtAMga, pAMca varSe dazAzrutaskaMdha, bRhatkalpa ane vyavahArasUtra, ATha varSe sthAnAMga ane samAvAyAMga, dazavarSe vyAkhyAprajJapti, agyAra varSe laghuvimAna pravibhakti Adi, bAra varSe aruNapapAtika Adi, tera varSe upadhAnazruta Adi, cauda varSe svapnabhAvanA, paMdara varSe cAraNabhAvanA, soLamA varSe tejoni:sarga, sattaravarSe AzIviSabhAvanA, aDhAra varSe daSTiviSabhAvanA, ogaNIza varSe daSTivAda ane viza varSe sarva zruta bhaNavAnuM yogya che. A sUtrane gurugamathI vidhipUrvaka bhaNanArA munivaro dravyAdine oLakhIne sva-paranA nirvAhaka banI zake che, e vAtamAM koI zaMkA nathI. 16nA AgamanI oLakha Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahANasUtranI vANInA aMza * niggaMthassa NaM nava-Dahara-taruNassa Ayariya-uvajjhAe vIsuMbhejjA, no se kappai aNAyariya-uvajjhAie hottae / navadIkSita, bALa ane taruNa sAdhue AcArya athavA upAdhyAyanA kALadharma pachI anya AcArya ke upAdhyAyanI nizrA vinA rahevuM yogya nathI. * Ayariya-uvajjhAe gilAyamANe annayaraM vaejjA-'ajjo ! mamaMsiNaM kAlagayaMsi samANaMsi ayaM samukkasiyane / ' AcArya ke upAdhyAya jyAre glAna thAya tyAre mukhya anya sAdhune kahe, "he Arya ! mArA kALadharma pachI amuka sAdhune mArA pada para sthApita karajo.' * kappaiNaM ahArAiNiyAe aNNa-maNNaM uvasaMpajittANaM vihritte| sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtoe koI ekane AgaLa karIne-vaDIla karIne ja viharavuM joIe. vyavahAra sUtra | 165 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46 mahAnizItha sUtrA 4,544 zloka pramANa A chedasUtranuM nAma mahAnizItha sUtra che. pUrve batAvelAM nizIthasUtra karatAM A sUtra vistRta hovAthI tathA vizeSa aMdhakAramAM eTale atiguptapaNe AdAna-pradAna thatuM hovAthI A sUtra mahAnizItha kahevAya che. A Agamane racanAra mahApuruSa saMbaMdhI koI vigata prApta thatI nathI. pUrvakALamAM ATha adhyayana ane kula 83 uddezAmAM vaheMcAyeluM A sUtra hatuM. kALanA prabhAvamAM nAza pAmI rahelA A AgamanA tatkAlIna upalabdha aMzonuM saMkalana samarthazAstrakAra ziromaNi pU.A.zrI. haribhadrasUri mahArAja vageree karyuM hatuM. pariNAme Aje che adhyayana ane be cUlikA upalabdha thAya che. 'sAdhanAne saphaLa karavA zalyano parityAga karavo anivArya che. A rajUAta prathama zalyoddhara nAmanA adhyayanamAM karI che. dravya ane bhAva ema be prakAranAM zalya hoya che. pagamAM kAMTo ane AMkhamAM kaNane dravya zalya kahevAya che. jenI vedanA asahya hoya che, chatAM chUTakAro bahu jaldI thaI zake che. pApa e bhAvazalya che. rAga-dveSa Adi malinabhAvathI hiMsA, jUTha, corI vagere je paNa pApa karyA hoya te bhAvazalya che. A bhAvazalya dUra na karavAthI aneka bhavo sudhI dAruNa vipAko bhogavavA paDe che. tethI mAyArahita paNe niMdA, gartA ane AlocanA dvArA te zalyano uddhAra karavo joIe, A vAtanA saMdarbhamAM ahIM tenI vidhi paNa darzAvI che. 16Saa AgamanI oLakha Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutadevatAnI viziSTa vidyA ane te dvArA rAtre svapnamAM daivI saMketa meLavavAnI vAta A adhyayananuM eka najarANuM che. karmavipAkanAmanuM bIjuM adhyayana.je thoDuM vizeSa moTuM che, jemAM cAra gatinAM kAraNo ane duHkho TUMkamAM batAvIne kuMthuvA nAmanA sUkSma jIvonI vAta karI che. manuSyo te jIvonI hiMsA kema kare che ?, kaI rIte kare che ? ane te hiMsAnuM pariNAma kevuM pAme che? tenA uttara ApelA che. karmonA Azravane aTakAvavo, e ja duHkhathI bacavAno eka mAtra mArga che. karmono Azrava mukhyatAe rAgathI thAya che. rAganuM pradhAna utpatti sthAna strI che. tethI strI pratyenA kAmarAgane jItavAnI vAta karatAM graMthakAre uttamottama Adi cha prakAranA puruSonuM varNana karyuM che. temAM uttamottama puruSa banavAnI preraNA karI che. trIjA kuzIlalakSaNa adhyayanamAM A chedasUtranA adhyayana saMbaMdhI vidhiavidhinI vAto karIne jJAnAdi pAMca AcAra saMbaMdhI kuzIla AtmAonuM varNana che. jJAnakuzIlanA varNanamAM prasaMgopAtta upadhAna tapanuM mahattva ane vidhi darzAvI che. pAMce AcAromAM jANIne ke ajANatAM, darpathI ke kalpathI je pramAda kare che, tevA kuzIla sAdhuonA saMsarganI ghasIne nA pADI che. jIllAnuzIlanA varNanamAM prabhu mahAvIra paramAtmAe kahyuM ke "he gautama ! sAvadya-niravadya vacanono taphAvata je jANato nathI, te sAdhune bolavAno paNa adhikAra nathI to dharmadezanA karavAno adhikAra zI rIte hoya ? " A vAta ahIM noMdhapAtra che. kuzIla sAdhunA najIvA saMsarganA pariNAme anaMta bhavabhramaNane pAmelA sumati zrAvakanI AzcaryakArI ane bhAvabhayane upajAvanArI kathAthI cothuM kuzalasaMsarga adhyayana varNavAyuM che. pAMcamA navanItasAra adhyayanamAM gaccha, gacchavAsI sAdhu ane gacchAcAryanA svarUpanI sAthosAtha gacchamaryAdAnuM atikramaNa karanArA sAdhune maLatA dAruNa vipAkone batAvatuM vaja nAmanA AcAryanuM dRSTAMta batAvyuM che. jinavacananI anyathA prarUpaNA dvArA svapramAdano bacAva karanArA sAvaghAcAryanuM dRSTAMta adhyayananA aMtamAM mahAnizItha sUtra || 167. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArthavihAra nAmanuM chaThThuM adhyayana amAyAvI naMdISeNa muni, mAyAvI lakSmaNA sAdhvI vagere aneka dRSTAMtothI bharyuM bharyuM che. A adhyayananA zabdo che.... "jyAM sudhI thoDuM paNa AyuSya bhogavavAnuM bAkI che, tyAM sudhI Atmahita sAdhI lo!" prathama cUlikAmAM prAyazcitanAM sthAno ane tenA yathAyogya prAyazcitanI vicAraNA che. susaDhasAdhunA dRSTAMta dvArA AlocanAnI zuddhi keTalI Avazyaka che te vAta bIjI cUlikAmAM jaNAvela che. gacchAcAra prakIrNaka sUtrano AdhAra A Agama che, tevuM manAya che. zAsanaziratAja guruzrI gautama-mahArAjA tathA zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA vacce thayela praznottara svarUpa A chedagraMtha aneka abhinava padArthono bodha karAve che. vartamAnamAM A sUtranA yogohana AgADha che. AyaMbilanA tapa pUrvaka karAya che. yogavahana karanArA munivarone dIkSA pradAna, vratoccAraNa, tapoccAraNa, yogakriyA, upadhAnatapa, saMghamALa ane evA ja koI avasare AcAryapadapradAna Adi nANa samakSa thatI kriyAo karAvavAno viziSTa adhikAra maLe che. A ja chedasUtramAM darzAvela vardhamAna vidyAnI sAdhanAno adhikAra paNa te zramaNane prApta thato hoya che. 168aaaa AgamanI oLakha Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAnizItha sUtranI vANInA aMzo # ghU-pa-rasa-narthApi, kuvaMraDadiyAsidaMtare ! tAtaM mahadukkha-saMghaTTa, kaha nitthirihi sudAruNaM / / kuMthunA paganA sparzathI utpanna khaNanuM duHkha te ahIM sahana karavA samartha nathI, to pachI narakAdi gatinA ati bhayaMkara duHkhono pAra kaI rIte pAmIza? * payamakkharaMpi jo egaM, savvannuhiM pvediyN| na roeja'trahA bhAse, micchaTThiI sa nicchiyaM / / sarvajJa paramAtmAe kahelA eka pada ke akSarane paNa je na mAne, tenI zraddhA na kare ane tenAthI viparIta prarUpaNA kare te nakkI mithyAdRSTi jANavo. * sAvaja-'NavajANaM vayaNANaM jo na jANai visesaM / vuttuMpi tassa na khamaM kimaMga puNa desaNaM kAuM / / sAvadya-niravadya vacanono taphAvata je jANato nathI, tene bolavAno paNa adhikAra nathI, to pachI te sAdhune dharmadezanA karavAno adhikAra zI rIte hoya? * pAyAlaM avi uDDamuhaM, saggaM hojA ahomuhN| Na uNo kevali-patrattaM vayaNaM anahA bhave / / kadAca pAtALa ubhukha thAya, svarga nignamukha thAya to paNa kevalajJAnIe kaheluM vacana kyAreya asatya thatuM nathI. mahAnizItha sUtra || 169 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jItakalpa sUtra zrIjItakalpasUtranA kartA yugapradhAna A zrI jinabha-dragaNi kSamAzramaNa che. prAyazcittanA adhikArane varNavatI 103 gAthA upara teozrIe svayaM 2606 zloka pramANa bhASyanI racanA paNa karelI che. pU.A.zrI siddhasenasUrie racelI cUrNi paNa vistRta che to A zrI. tilakAcAryajIe vRtti racI che. te uparAMta TIkA, TippaNaka, vivaraNa Adi aneka sAhitya A cheda sUtra upara racAyeluM che. yatijItakalpa ane zrAddhajItakalpa graMthano mULa AdhAra A ja chedasUtra che. pUrvakALamAM cha chedasUtromAM paMcakalpasUtrano samAveza thato hato. jenAM bhASya ane cUrNi upalabdha hovA chatAM mULasUtrano uccheda thayo. tethI pUrvAcAryoe tenA sthAne jItakalpano samAveza karyo che. prAyazcitta ApavAnI vidhine vyavahAra kahevAya che. Agama saMbaMdhI vyavahArano viccheda thatAM jIta saMbaMdhI vyavahAranI zarUAta thaI. je Aje paNa cAlu che ane bhaviSyamAM paNa cAlaze. suvidita gItArtha gurubhagavaMte zAstrasApekSa je vyavahAra darzAvyA hoya te jItavyavahAra kahevAya che. te jItavyavahAranuM varNana hovAthI AgamanuM jItakalpasUtra nAma sArthaka che. sAdhu - sAdhvIjI bhagavaMtonAM saMyamajIvanane lagatA doSonuM prAyazcitta AmAM darzAvyuM che. A AgamamAM saMyamajIvananI nirmaLatA banI rahe, e ja bhAvanA graMthakAramaharSinI mano-bhUmi para jovA maLe che. 17nA AgamanI oLakha Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanA udayathI sAdhanAmAM skUlanA ane pramAdAdivaza vratabhaMga Adi zakya che. smalita ane khaMDita evI saMyama sAdhanAne pharI ekavAra akhkhalita ane akhaMDita banAvavA mATe ahIM prAyazcittanuM sUkSmatAthI nirUpaNa kareluM che. prAyazcittanA daza prakAra che. 1- AlocanA, 2- pratikramaNa, 3- tadubhaya, 4- viveka, pa- vyutsarga, 6- tapa, 7- cheda, 8- mUla, 9- anavasthApya, 10- pArAMcita. daza prAyazcittamAMthI kayA doSanuM keTaluM prAyazcitta ApavuM e adhikAra guruno che. temAM Alocaka ziSyanI buddhinA tarka - vitarkane sthAna nathI. guru niSpakSabhAve vigatavAra doSone jANIne yathAyogya prAyazcitta Ape che. ziSyapaNa niSkapaTa bhAve tenuM pAlana kare che. chadmasthatAvaza prAyazcittadAnamAM gurunI bhUla paNa thaI hoya chatAM ziSya samarpitabhAve tenuM pAlana kare to avazya tenA AtmAnI vizuddhi thAya che. prAyazcittagraMthano adhikAra mAtra gItArtha gurubhagavaMtano hovAthI ta6 ta prAyazcitta vizeSane na vicAratAM ApaNe taaAyogya thoDAM sthAnone joIe. * vasatithI 100 DagalAM bahAra gayAM * samiti, guptimAM pramAda thayo * muhapattInA upayoga vagara chIMka, bagAsuM khAdhuM * vikathA karI * sneha, bhaya, zoka Adi azubha bhAvo sparyA * prathama porisino AhAra caturtha porisi rAkhyo * svAdhyAdi mAMDalImAM kAjo na lIdho * pRthvI pANI Adi jIvono saMghaTTo thayo * ghI, telathI kharaDAyelAM vastra, pAtra rAtrie rahyAM * doSita AhAra, pANI grahaNa karyA * upadhi AdinuM pratilekhana rahI gayuM. upakaraNa khovAI javuM. paccakhANa na karyuM athavA bhAMgyuM * gurvAdinI AzAtanA karI. A mAtra sAmAnya aMdAja che. prAyazcittanA dravya, kSetra, kALa ane bhAvasaMbaMdhI taphAvata anekavidha che. AtmadravyathI prAyazcitta grahaNa jItakalpa sUtra / 171 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanAra glAna che ke nIrogI che, dhRti - saMghayaNayukta che ke nirbaLa che. tapazaktivAna che ke nahi?, kalpasthita che ke jinakalpI? teno vicAra che. kSetra rukSa che, snigdha che ke sAdhAraNa che? bhAvita che ke abhAvita ? te jovAya che. kALathI unALo, comAsuM ke ziyALo ane bhAvathI zraddhA saMpanna pariNAmI che ke apariNAmI, atipariNAmI che, teno upayoga rakhAya che. sAdhu jIvana sArthaka paNa bane, nirarthaka paNa bane, to ghaNAM anarthakara paNa banAve. tamAre tamArA saMyamI jIvanane nirarthaka ke anarthakara na banavA devuM hoya to prAyazcittanA A Agamane jIvavuM jarUrI che. bhInAM haiye pratyeka zramaNane aMte ATaluM ja kahevuM che. 11 aMga, 12 upAMga, 10 pannA ane 6 cheda sUtra, ema 39 AgamanI oLakha meLavI-have aMtima tabakkAmAM AgaLa vadhatAM cAra mULasUtronI oLakha meLavazuM. 172aa AgamanI oLakha Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jItakalpasUtranI vANInA aMzo * saMvara - viNijarAo mokkhassa paho, tavo paho tAsiM / tavaso ya pahANaMgaM pacchittaM, jaM ca nANassa / / sAro caraNaM, tassa vi nevvANaM, caraNa-sohaNatthaM ca / pacchittaM, teNa tayaM neyaM mokkhatthiNA'vassaM / / saMvara ane nirjarA e mokSano mArga che. tapa e saMvara - nirjarAno mArga che. prAyazcitta e tapanuM pradhAna aMga che. kAraNa ke jJAnano sAra cAritra, teno sAra nirvANa che. tevA cAritranI vizuddhi mATe prAyazcitta anivArya che. tethI mokSArthIe prAyazcittane avazya jANavuM, karavuM ane ArAdhavuM joIe. * aNavaThThappo tavasA tava - pAraMcI ya do vi vocchinnA / coddasa - puvvadharammi, dharaMti sesA u jA titthaM / / anavasthApya tapa ane pArAMcita tapa aMtima caudapUrvadhara pU.A.zrI bhadrabAhu svAmI pachI vicchinna thayAM che. bAkInAM prAyazcitta jyAM sudhI tIrtha vidyamAna che tyAM sudhI rahevAnAM che. jItakalpa sUtra || 173 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka sUtra Avazyaka sUtra, dazavaikAlIka sUtra, uttarAdhyayana sUtra ane odha niryukti ke piMDaniryukita. A cAra sUtro mUlasUtramAM gaNavAmAM Ave che. cAritrajIvananA prAraMbhathI ja ati upayogI hovAthI A sutrone mUlasUtra tarIke oLakhavAmAM Ave che. jemAM prathama mULasUtra Avazyaka sUtra che. pratyeka sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAe pratidina savAra-sAMja avazya karavA yogya kriyAne Avazyaka kriyA kahevAya che. te Avazyaka kriyAmAM upayogI sUtro Avazyaka sUtra che. jenI racanA zrI gaNadhara bhagavaMtoe zAsana sthApanAnA zubha divase dvAdazAMgInI racanA pUrve sauprathama karelI che. A sUtra atimahattvapUrNa che. jenA upara aMtima caudapUrvI pU.zrI bhadrabAhu svAmIjI mahArAjanI niyukti che. pU.zrI jinabhadragaNI kSamAzramaNajI mahArAjanuM vizeSAvazyaka bhASya che. pU. zrI jinadAsagaNi mahattara racita cUrNi che. bhASya upara svopajJa vRtti racavAnuM kAma pU.zrI jinabhadragaNi mahArAje zarU karyu hatuM. jIvanadIpa bujhAtA te kAma pU.zrI kocyAcAryajI e pUrNa karyuM. pU.A.zrI haribhadrasUri mahArAjAe paNa Avazyaka niryukita para TIkA racIne Avazyaka sUtronA rahasyonuM ativizada udghATana karyu che. pU zrI malayagirijI mahArAjAe Avazyaka vivaraNa nAmanI vRtti racI che. maladhArI pU. zrI hemacaMdrasUri mahArAjAe 174nA AgamanI oLakha Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASya para TIkA banAvI che. jemAM bahu saraLa zabdomAM Avazyaka sUtranA dareka padArthonuM vizada vivecana karyu che. A sivAya paNa Avazyaka sUtra saMbaMdhI aneka vRttinI racanAo thatI AvI che. je Avazyaka sUtrano mahimA ane anivAryatAne dhoSita kare che. AvazyakanI vyAkhyA karatA kahyuM che ke, guNarahita AtmAne guNAtmaka bhAvothI vAsita kare te AvAsaka (Avazyaka). vizvanA pratyeka guNone nivAsa karavAnuM (rahevAnuM) sthAna te AvAsaka. AtmadoSanI zuddhi dvArA Atmazuddhi mATe atyaMta jarUrI anuSThAna te Avazyaka. je prAraMbhika kakSAthI parAkASThA sudhI pahoMcelA sarva sAdhakone eka sarakhu upakAraka che. A Avazyaka saMbaMdhI sUtranI oLakha ApaNe be vibhAgamAM meLavazuM. 1-adhyayana paricaya. 2-sUtra paricaya. vartamAnamAM prApta Avazyaka sUtronA racayitA paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmI bhagavaMta che. jemAM cha adhyayana che. 1-sAmAyika adhyayana. sAmAyikathI sAdhanAno prAraMbha che, to sAmAyika e ja sAdhanAnI siddhi che. sAmAyika samabhAva svarUpa che. tRNa ane maNi, mATI ane sonuM, zatru ane mitra, du:kha ane sukha, apamAna ane mAna, maraNa ane jIvana, saMsAra ane mokSa. darekamAM rAga-dveSa rahita cittavRtti te sAmAyika. paMcaparameSThIne namaskAra svarUpa namaskAra mahAmaMtra sUtrathI laIne sama-bhAvanI sAdhanA tathA pApa vyApAranA tyAganI pratijJA svarUpa karemibhaMte sUtra dvArA sAmAyika Avazyaka karavAmAM Ave che. 2.caturvizatistava adhyayana. sAmAyika nI siddhine varelA ane sAmAyikanI sacoTa sAdhanAne darzAvanArA 24 tIrthakaronI stavanA, A adhyayanano viSaya che. logassa sUtranA mAdhyamathI A Avaka karAya che. jemAM eka-eka tIrthakaranA nAmapUrvaka stavanA, vaMdanA karavAmAM Ave che. 3. vaMdana adhyayana. samabhAvanI sAdhanAmAM dorI janArA, samabhAvanI sAdhanAmAM sahAya karanArA, tattvadAtA gurune vaMdana kaI rIte karavuM te ahIM Avazyaka sUtra || 175 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzAvela che. vaMdanaka(vAMdaNA) sUtra guru pratyenA vinayanuM dyotaka che. temAM gurusaMbaMdhI aparAdhonI sAcA bhAve mAphI paNa mAMgI che. 4. pratikramaNa adhyayana. rAga-dveSAdi doSone vaza thayelA pApathI pAchA pharavAnuM mArgadarzana A adhyayanamAM jovA maLe che. zramaNa bhagavaMto pagAma sakjhAyasUtra ane zrAvako vaMdittAsUtra dvArA pAponuM Alocana, pratikramaNa ane prAyazcitta kare che. sauthI vistRta A adhyayana ane sUtro che. 5. kAyotsarga adhyayana. pratikramaNa Avazyaka karavA chatAM zeSa rahelA pAponI zuddhi mATe, AtmAnI vizeSa nirmaLatA saMbaMdhI vAto A adhyayanamAM che. jemAM tassa uttarI sUtra, annatthasUtra, arihaMta ceIyANa sUtra, logassa sUtra pukharavaradIvaDhe sUtra, siddhANaM buddhANaM sUtra Adi dvArA sunizcitta zvAsocchavAsa pramANa kAyotsarga karavAno hoya che. 6. pratyAkhyAna adhyayana.karmabaMdhanA kAraNa bhUta pApavyApAronA tyAganI pratijJA e pratyAkhyAna che. jenI vicAraNA A adhyayanamAM karI che. mukhyatAe AhAra saMbaMdhI paccakakhANanA sUtro dvArA A Avazyaka karavAmAM Ave che. AhAra grahaNanI bhUlathI bhavanI zarUAta karI che to AhAra tyAga dvArA bhavano aMta lAvavAno bhAva sAdhakane ahIM jovA maLe che. paramagurudeva pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe AjathI varSo pUrve "sanAtana satyano sAkSAtkAra' pustaka dvArA A Avazyaka sUtro dvAdazAMgInA racayitA zrI gaNadhara bhagavaMto dvArA ja racita che, e vAta pUravAra karI che. pariNAme saMpUrNa jaina saMgha Avazyaka sUtrone pUrNa zraddhAthI svIkAre che. Avazyaka sUtranA kathayitavyane jANavA Avazyaka niryukita ane vizeSAvazyaka bhASya Adi graMthono gurunizrAe saTIka abhyAsa anivArya che. 17aa AgamanI oLakha Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazayaka sUtranI vANInI aMzo. * INameva niggaMthaM, pAvayaNaM, saccaM, aNuttaraM, kevaliaM, paDipugnaM, neAuaM, saMsuddhaM, sallagattaNaM, siddhimaggaM, muttimaggaM, nijjANamaggaM, nivvANamaggaM, anitahamavisaMdhi, savvadukkhappahINamaggaM / rAga-dveSanI graMthIne jItanArA paramAtmA mahAvIranuM A pravacana (Agama) satya che. anuttara che. kevaLajJAnIe prarUpela che. paripUrNa che. sunyAyathI yukta che. kaSAdithI zuddha che. zalyane kApanAruM che. Atmasiddhi ane karmamuktino mArga che. siddhazIlA ane AtmAnA sukhano mArga che. sanAtana satya che. pUjanIya che. zAzvata che. sarva du:khanA nAza karavAnA mArga svarUpa A zAsana che. Avazyaka sUtra | 177 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazavaikAlika sUtra vIra saMvat 7ramAM zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmInI cothI pATe pU.A.zrI zayyabhavasUri mahArAjA thayA. teozrIe potAnA pUrvAvasthAnA (saMsArIpaNAnA) putra zrI manakamuninA zIdhra kalyANa mATe zrI dazavaikAlika sUtranI racanA karI che. Avazyaka sUtra sivAyanA Agamo kAlika ane utkAlika ema be vibhAgamAM vaheMcAyelA che. utkAlika sUtronI zreNimAM sau prathama dazavaikAlika sUtra che. daza adhyayana svarUpa A Agamano abhyAsa vikALa samaye thato hovAthI dazavaikAlika sUtra tarIke oLakhAya che. kALaveLA ane asajhAyanA kALa sivAya nA samayane vikALa kahevAya che. zramaNa bhagavaMto pahelAM AcArAMga sUtranA abhyAsathI potAnA jJAnAbhyAsanI zarUAta karatA hatA. jyArathI zrIdazavaikAlika sUtranI racanA thaI tyAra pachI pratyeka zramaNa bhagavaMto dazavaikAlika sUtrano abhyAsa sau prathama kare che. AcArAMga sUtranA zastraparijJA adhyayananA abhyAsa pachI je upasthApanA (vaDadIkSA) thatI hatI te have dazavaikAlika sUtranA caturtha SajIvanikAya adhyayananA abhyAsathI thAya che. AcArAMga sUtranA bIjA adhyayana lokavijayanA AmagaMdha nAmanA pAMcamA uddezAnA abhyAsa pachI sAdhubhagavaMtone gocarI vahoravAno adhikAra prApta thato 178aaaaN AgamanI oLakha Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hato, te adhikAra have prastuta AgamanA pAMcamA "piMDeSaNA'nAmanA adhyayananA abhyAsathI prApta thAya che. daza adhyayana ane be cUlikArUpe 700 zloka pramANa A Agama bhinnabhinna pUrvomAMthI uddhata thayeluM che. niryukitakAra zrI bhadrabAhu svAmi mahArAje spaSTa zabdomAM lakhyuM che ke AtmapravAda pUrvamAMthI cothuM adhyayana, karmapravAda pUrvamAMthI pAMcamuM adhyayana, satyapravAda pUrvamAMthI sAtamuM adhyayana ane pratyAkhyAna pUrvanI trIjI vastumAMthI bAkInA sarva adhyayano uddhata karAyelA che. daze daza adhyayana ane be cUlikAmAM mukhyatAe zramaNabhagavaMtonA caraNa eTale mUlaguNonuM ane karaNa eTale uttaraguNonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. tethI A Agama caraNakaraNAnuyogano mahAnagraMtha gaNAya che. pAMcamA ArAnA aMta sudhI TakanAruM A Agama svata : mahimAvaMtu che. temAM paNa niryukita, bhASya, cUrNi, TIkA, avacUri Adi aneka sAhitya racAyeluM hovAthI teno mahimA aneka gaNo vRddhi pAmyo che. avazya kahI zakAya ke sAdhvAcAranuM varNana aneka graMthomAM che chatAM zrIdazavaikAlikanI tulanA kyAMya na thaI zake. nUtana dIkSita sAdhu zrIdazavaikAlika sUtrane kaMThastha kare, tenA zabdArtha, vAkyArtha, mahAvAkyartha sudhIno abhyAsa kare ane tenA vacanone anurUpa saMyamajIvananuM pAlana kare to tene bhAvasAdhupaNAnI prApti avazya thAya. A Agama caritArtha thayuM to sAdhujIvana saphaLa che ane badhu ja hovA chatAM jo A Agama jIvanamAM na vaNAyuM to prApta sAdhupaNuM niSphaLa che. A vAtamAM koI atizayokita nathI. 1- drumapuSpikA, 2- zramaNyapUrvaka, 3- kSulAkAcAra, - khajIvanikAya, 5- piMDeSaNA, 6-dharmArthakAma, 7- vAkyazuddhi, 8- AcAraprasidhi, 9- vinayasamAdhi, 10- sabhikhu. A pramANe kramaza: daza adhyayananA nAma che. 1- rativAkyA, 2- vivikatacaryA, e nAme be cUlikA che. dazavaikAlika sUtra || 179 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelA adhyayanamAM "jemanuM mana haMmezA dharmamAM lIna che teone devo paNa namaskAra kare che ' A zabdomAM dharmano mahimA darzAvyo che. temaja sAdhune bhramaranI jema bhikSA levAno mArga ahIM batAvyo che. bIjA adhyayanamAM svAdhIna evI paNa bhogasAmagrIno IcchApUrvaka tyAga karanAra ja tyAgI che ane "IcchAono tyAga kara, tuM duHkhathI bacI jaIza," A hitopadeza Apyo che. trIjA adhyayanamAM bALakane mA zIkhave tema sAdhaka zramaNane zrApya zIkhavatA graMthakAre 53 vastuono niSedha karyo che. cothA adhyayanamAM SajIvanikAyanuM jJAna, ahiMsAvratonuM pAlana, jayaNA pradhAna jIvana, pariNAme mokSa prApti Ama sAdhanAnA dareka pAsAne TUMkamAM darzAvyA che. pAMcamA adhyayanamAM sAdhu bhagavaMtonI AhAravidhi gavaiSaNA, grahamaiSaNA ane paribhogaiSaNA rUpa traNa vibhAgamAM savistara varNavela che. niSpApa sAdhuvRtti e jinezvara paramAtmAnI adbhata dena che. chaTTA adhyayanamAM AcArya bhagavaMte zrotAo samakSa sAdhuono akhaMDita AcAra varNavyo che. kAyara puruSo mATe durdhara ane duSkara evo A AcAra mArga anya koI paNa dharmamAM hato nahi, che nahi ane haze nahi evI TakorAbaddha vAta karI che. sAtamA adhyayanamAM sarvathA asatyaviramaNamahAvrata ane bhASA samitine upakAraka evI vAkazuddhinI vAto karI che. ahIM sAvadya ane niravagha vacanono viveka jovA maLe che. AThamA adhyayanamAM mana ane Indriyone AcAramArgamAM sthira rAkhavAnI vAta mukhyatAe karI che. bAkI to bIjuM ghaNuM che. navamA adhyayanamAM samAdhi mATe vinayanI anivAryatA darzAvI che. cAra uddezAo kramaza: gurunI AzAtanAnA duSpariNAma, vinIta-avinItanA lakSaNa ,vinItanI lokapUjyatA ane vinayasamAdhinI paripUrNatA batAve che. 18nA AgamanI oLakha Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamA sabhikhu adhyayananA sArane TuMkamAM darzAvatA niryukitakAre kahyuM ke, pUrvokta nava adhyayananuM yathArtha pAlana kare te sabhikSu che. bAkI abhikSu che. rativAkyA ane viviktacaryA nAmanI baMne cUlikA viharamAna paramAtmA zrI sImaMdhara paramAtmAnA upadezane darzAvanArI che. "zuM nathI kIdhuM paramAtmAe AmAM' Aja bhAve mastaka jhUkI jAya che. lekhanI maryAdA vAcakane nahi to lekhakane hoya ja che, tethI have AgaLa. dazavaikAlikasUtranA vANInA aMzo. * suna mudalA, mudAnIvavijudA muhAdAI muhAjIvI do vi gacchati soggaI / / 5-1-100 / / A vizvamAM nisvArthabhAve dAna ApanAra ane niHspRhabhAve jIvana jIvanAra baMne durlabha che. kharekhara, te be ja sugatine pAme che. * je na vaMde, na se kuppe, vaMdio na smukkse| evamannasamANassa, sAmaNNamuNuciTThaI / / 5-2-30 / / koI vaMdana na kare to je kopa na kare, koI vaMdana kare to je abhimAna na kare te ja prabhunI AjJAne anurUpa zramaNyane pALe che. * jarA jAva na pIDei, vAhI jAva na vaDi / jAviMdiyA na hAyaMti, tAva dhammaM samAyare / / 8-36 / / jyAM sudhI ghaDapaNa pIDA ApatuM nathI, vyAdhi vadhI nathI ane iMdriyo sakSama che tyAM sudhI dharmane sArI rIte ArAdhI le. dazavaikAlika sUtra || 181 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (paO ) uttarAdhyayanasUtra 1 uttarAdhyayananAmamAM be zabda che. uttara ane adhyayana.uttara eTale pachI. adhyayana eTale bhaNavuM. AcArAMgasUtranA adhyayana pachI A Agamano abhyAsa karavAmAM Avato hato, tethI A 36 adhyayanono samUha uttarAdhyayana sUtra tarIke oLakhAya che. zrI dazavaikAlikasUtranI racanA bAda hamaNAM enA abhyAsa pachI ane AcArAMgasutranA abhyAsa pUrve uttarAdhyayana bhaNAvAya che. niryuktikAra, cUrNikAra ane vRttikAra maharSioe uttarAdhyayana sUtranA nAmasaMbaMdhI A artha karyo che. aMgabAhya kAlikasUtromAM uttarAdhyayana-sUtrane prathama gaNavAmAM AvyuM che. 36 adhyayanomAM vaheMcAyeluM A Agama 2000 zloka pramANa che. cAreya anuyogono anokho saMgama A AgamamAM thayo che. chatAM dharmakathAnuyoga saMbaMdhI adhyayano vizeSa hovAthI cUrNikAra bhagavaMte Ano samAveza dharmakathAnuyogamAM karyo che. eka ekathI caDiyAtA viSayonA saMkalananA kAraNe vartamAnamAM paNa A Agama atyaMta lokapriya che. potAno nirvANakALa jANIne paramAtmA zrImahAvIrasvAmIe apApAnagarImAM devoe racelA aMtima samavasaraNamAM saLaMga soLa prahara (48 kalAka) dezanA ApI. jemAM puNyanA vipAkane darzAvanArAM papa adhyayano, pApanA vipAkane darzAvanArAM papa adhyayano varNavyAM pachI prabhue svaye nahi puchAyelA praznonA uttararUpe 36 adhyayano darzAvyAM. 18 rA AgamanI oLakha Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e 36 adhyayano eTale ja uttarAdhyayana sUtra. evI atyAranI pracalita mAnyatA che. A Agama upara pU.A.zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAjAnI 107 gAthA pramANa niryukti che. svataMtra bhASya upalabdha nathI chatAM niryukti sAthe saMlagna 45 jevI gAthAo bhASyanI jaNAya che, ema keTalAko mAne che. cUrNi pU.A.zrI jinadAsagaNi mahattara racita che. jeozrIe zrIdazavaikAlikacUrNinI racanA karyA bAda A AgamanI cUrNi racelI che. niryuktimAM jaNAvyA anusAra A AgamanAM adhyayano mukhyatve cAra vibhAgamAM vaheMcAyelAM che. 1-jinabhASita, 2-aMgaprabhava, 3-pratyekabuddharacita ane 4-saMvAdasamusthita. drumapuSpikA nAmanuM dazamuM adhyayana paramAtmA zrI mahAvIre potAnA svamukhe prakAreluM che. parISaha nAmanuM bIjuM adhyayana daSTivAda nAmanA bAramA aMgamAMthI levAmAM AvyuM che. A vAta vAdivetAla pU.A.zrI zAMtisUrijI mahArAjAe svaracita TIkAmAM paNa karelI che. kApilIya nAmanuM AThamuM adhyayana pratyekabuddha kapile kahela che tathA kezigautamIya nAmaka trevIsamuM adhyayana saMvAda svarUpe che. graMtha ane adhyayananA kartA aMge aneka mAnyatAo vidyamAna che. jeno nirNaya viziSTajJAnI ja karI zake. TIkAgraMthomAM sau prathama ziSyahitAvRtti vAdIvetAla pU. zrI zAMtisUrijI mahArAje racela che. mULasUtra ane niryukti ema baMne uparathI A TIkA vartamAnamAM pAIyaTIkAnA nAme prasiddha che. pU.AzrI nemicaMdrasUrijI mahArAjA racita sukhabodhAvRtti atyaMta saraLa che. 12000 zloka pramANa A vRtti vi.saM. 1129 mAM pUrNa thaI che. anya paNa 20 thI adhika mahApuruSoe arthasabhara vRttio racI che. jemAMthI saMvata 1989 mAM pU.zrI bhAvavijayajI mahArAje racela vRtti sauthI vadhu pracalita che. jemAM viSayane anukULa kathAono paNa pracUra upayoga thayela che. ekaMdare A Agama upara sarvAdhika kArya thayeluM jaNAya che. uttarAdhyayana sUtra-1 || 183 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 adhyayanomAMthI 1,3,4,5,6 ane 10 naMbaranAM adhyayano upadezAtmaka, 7,8,9,12,13,14,18,19,20,21,22,23,25,27 naMbaranAM adhyayano dharmakathAsvarUpa, 2,11,15,16,17,24,26, 32,3pa naMbaranAM AcAradarzaka to 28,29,30,31,33,34 ane 36 naMbaranAM adhyayana saiddhAttika svarUpanAM che. AgamanA A bAhya svarUpane jANyA pachI paNa aMtaraMga bhAvone sparzavuM anivArya to che ja. te mATe dareka adhyayananA parizIlana vakhate sparzelAM vacano adhyayananAM nAma sAthe joIe. 1 - vinaya nAmanA prathama adhyayananI 48 gAthA che. emAM nAma pramANe vinayaguNanuM varNana che. vinaya e ja AcAranuM prathama pagathiyuM che. gurune prasanna rAkhavAno mArga vinaya che. prasanna thayelA guruthI ziSyane anekavidha lAbho prApta thAya che. gurunI AjJAnuM pAlana e vinaya. gurunI AjJAnuM yathAtatha pAlana karanAra ja sAco vinIta che. vinIta-avinIta ziSyonA guNa-doSo ahIM vigatavAra jaNAvyA che. guru-ziSya vacceno tAttvika saMbaMdha paNa jovA maLe che. vinayanI AvI vAto ahIM aneka dRSTikoNathI karI che. - 2 - saMyamajIvananI kaSTadAyaka kSaNomAM samatA rAkhavI. mArgamAM DhIlA na thavuM ane karmanirjarA sAdhI levI te ja sAco parISaha vijaya che. parISahajaya nAmanA bIjA adhyayananI 46 gAthAono A ja sAra che. agninA tApathI jema suvarNa vadhu zuddha thAya che, tema A 22 parISaho sAdhanAmAM bAdhaka nathI, sAdhanAnI nirmaLatAnuM ananya kAraNa che. paramAtmAzrI mahAvIre darzAvelA sudhA,pipAsA, zIta,uSNa vagere bAvIza prakAranA parISahonuM ja svarUpa A adhyayanano viSaya che. 3 - mAnavatA - 1, zAstrazravaNa - 2, zraddhA - 3, saMyamajIvanamAM puruSArtha - 4 bhavacakramAM durlabha evAM A cAra aMgo jeNe sAdhI lIdhAM tenuM mAnavajIvana saphaLa, nahIM to niSphaLa. caturaMgIya nAmanA A adhyayanamAM 184aa AgamanI oLakha Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAreya aMgonI durlabhatA, prAptimAM bAdhaka tattvo, prApti pachInA lAbho vagere vAto ahIM 20 gAthAmAM karavAmAM AvI che. 4-pramAda-apramAda adhyayana cothuM che. jenuM bIjuM nAma asaMkhaya paNa che. varNavAyelA viSayane anurUpa nAma pramAdApramAda che, to Adya zabdane anusAre asaMkhayaM nAma che. vyakti jyAre ema vicAre ke hajuM to mArI yuvAvasthA che, dharma to vRddhAvasthAmAM karIza. paraMtu tene khabara nathI ke vRddhAvasthA Avaze ke nahi Ave? mATe bhagavAna kahe che ke dharma karavAmAM pramAda na karo. artha ane kAma meLavavA karAyelAM karmonAM kaDavAM phaLo bhavAMtaramAM maLaze ja. tyAM koI bacAvanAra nathI, karmanA phaLathI bacavAno koI rasto paNa nathI. ekavAra tUTelI jIvananI dorI pharI sAMdhI zakAtI nathI. A vAtone yathArtha jANI bhAkhaMDa pakSInI jema apramatta banavuM jarUrI che.gaNatarInI 13gAthAmAM Ave to ghaNuM kahyuM che. uttarAdhyayana sUtra-1 || 185 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayanasUtra 2 5. akAmamaraNIya. nAmanA 32 gAthAnA pAMcamA adhyayanamAM be prakAranAM maraNanI vAto karI che. 1-akAmamaraNa ane 2-sakAmamaraNa. vivekarahita te akAma. vivekasahita te sakAma. akAmamAM viSayavAsanAnI prabaLatA ane kaSAyanI pradhAnatA hoya che, je sakAmamAM hotI nathI. "A bhava mITho, parabhava koNe dITho' A bhAvamAM ramanArA bAla jIvo jIvanabhara pApapravRtti kare che. maraNa samaye have zuM thaze?' tevo paritApa kare che; jyAre paMDita kakSAnA jIvonI dRSTi spaSTa hoya che. zarIra ane AtmA bhinna che. AtmA vizuddha ane AnaMdamaya che. zarIra karmakRta azAzvata che. sAdhanA mATe asamartha zarIranA baMdhanathI chUTavAno prazasta prayAsa, te ja sakAma maraNa che, jene IcchAmRtyu ane paMDitamaraNa paNa kahevAya che. aMtamAM bAlamaraNa ane paMDitamaraNanAM pAralaukika phaLo batAvyAM pachI AnuSAMgika rIte anuttara vimAnanuM varNana karela che. 6. zullaka nircanthIya nAmanuM chaThThuM adhyayana mAtra 18 gAthAnuM che. jemAM zramaNone nAnI-moTI aneka hitazikSAo ApI che. jemake, sAdhu jIvamAtra pratye maitrI kare. pUrvasaMbaMdhone yAda na kare. na apAyelA evA taNakhalAne paNa grahaNa na kare. pUrvakarmano kSaya karavA mATe ja dehanuM pAlana kare. lepa jeTalo AhAra paNa bIjA divasa mATe rAkhe nahi. svakarmathI pIDitane svajano paNa bacAvI zakatAM nathI. parigraha narakanuM ane saMyama e vaimAnikadevabhavanuM kAraNa che. mAtra jJAnathI mukti mAnanArA bAlakakSAnA jIvo che, je 18nA AgamanI oLakha Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paralokamAM du:khI ja thAya che." je vAto janasAmAnyane paNa upakAraka bane tevI che. 7. urabrIya nAmanA 30 gAthAnA sAtamA adhyayanamAM pAMca dRSTAMto ApI vaiSayika sukho choDavAnI vAta karI che. pAMceya dRSTAMto hRdayagrAhI che. jema mAlikanA AMgaNe mahemAnanA jamaNathI vadhelA ane khAIne puSTa banelo bakaro satata mahemAnane Icche che, paNa tene khabara nathI ke eka divasa AvelA mahemAnanA bhojana mATe tene ja mArIne mAMsa pakAvavAnuM che; tema IndriyonA bhogone IcchanAro kharekhara tenAthI AvanArI potAnI narakane ja Icche che. jema rUpiyAnA eMzImA bhAgarUpa kAkiNI khAtara ajJAnI mANasa eka hajAra sonAmahora hArI jAya, apacya bananArI karIne khAIne rAjA jema rAjyane gumAve, tema mAnavIya bhogone bhogavIne mUrkha jIvo devalokanA hajAraguNA bhogone gumAve che. mUladhana laIne vepAre nIkaLelA traNa vepArIonuM dRSTAMta cothA naMbare che. eka mUlaghana gumAve che, eka mAtra mUladhana ja bacAve che, jyAre trIjo anekagaNo napho meLave che. manuSyabhava rUpI mUladhanane pAmelA jIvomAM mAtra bhogajIvana jIvanArA bAla jIvo naraka pAme che. madhyama jIvo manuSyabhava pAme che ane uttamajIvo yogasAdhanA dvArA devajIvana pAmeche. pAMcamA dRSTAMta tarIke ghAsanA agrabhAga upara rahelA jaLabiMdune samudranA jaLa sAthe sarakhAvavuM e jema mUrkhAI che; tema manuSyanA bhogo khAtara devatAI bhogone gumAvavA te paNa mUrkhAI che. bhogathI yoga tarapha agresara karavA jIva vizeSa mATe A paNa eka zailI che. 8. kApilIya. svayaMbuddha zrI kapilakevaLIe gAyelAM dharmavacano A kapilIyanAmanA AThamA adhyayanamAM guMthAyelAM che. je vacanonA zravaNe pa00 cora pratibodha pAmI saMyamI banyA hatA. kaI rIte huM durgatigAmI na banuM? A praznanA javAbarUpe 20 gAthA dvArA sAdhvAcAranuM varNana karAyuM che. parigraha ane kaSAyono sAdhu tyAga kare. ahiMsAdi dharmane varelA zramaNo ja saMsAra sAgarane tare. sAmudrikazAstra, svapnazAstra, aMgaphUraNa Adi mithyAzrutano prayoga karanAra sAdhu, susAdhu nathI kahevAtA, teo durgati pAme che. AvI aneka vAto ahIM spaSTa zabdomAM kahI che. uttarAdhyayana sUtra-2 | 187 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. namipravrajyA. jAtismaraNathI rAjA nami vairAgya pAmyA. pravrajyAno svIkAra karyo. vilApa ane AkraMda karatI mithilAnA mohane jItIne AgaLa vadhyA. nakhazIkha virakta namirAjarSine brAhmaNaveze IndramahArAjAe aneka prazno pUchaDyA. parIkSakavRttithI puchAyelA te praznonA sacoTa ane sAttvika uttaro namirAjarSie ApyA. saMtuSTa Indra pratyakSa thaI bhAvabhInI stuti karI. munivara saMyamamArge vadhu daDha thayA. 12 zloka dvArA varNita A kathAmAM khAsa to praznotarI, adhikAra mujaba acuka vAcavA-sAMbhaLavA jevI che. darzana nirmaLa banaze, vairAgya daDha thaze ane saMyama nirmaLatA pAmaze, te cokkasa! 10 drumapatraka. jainazAsanamAM prasiddha evI 'samaya goyama!mA pamAyae' A dhruvapaMkti A adhyayananI pratyeka gAthAnA aMtimacaraNamAM che. zrI vara paramAtmA svayaM zrI gautama mahArAjAne uddezIne kahe che ke, "he gautama! eka kSaNano paNa pramAda karavA jevo nathI.' kAraNa jaNAvatAM prabhue 39 gAthAmAM aneka mArmika vAto karI che. 1. vRkSanA pAnanI jema manuSya jIvana eka divasa kharI javAnuM che. 2.dharmahIna jIvone pharI manuSyabhava lAMbegALe paNa maLavo durlabha che. 3. ekendriyabhavamAM gayelA jIvane asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI sudhI bahAra AvavuM muzkela che. 4. nigodamAM gayA pachI anaMtakALa sudhI bhUlI javAnuM ke pharIthI mAnavano bhava maLe! 5. mAnavano bhava maLaze to paNa Aryatva, paMcendriya paripUrNatA, tattvazravaNa, sudevAdinI prApti, tattvazraddhA ane dharmanuM apramatta AcaraNa vadhu ne vadhu durlabha che. pramAda choDI apramatta banavAno zrI gautama mahArAjAne uddezIne apAyelo A upadeza pratyeka sAdhakone mATe upakAraka che, A vAta dhyAna bahAra na javI joIe. 188aa AgamanI oLakha Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayanasUtra 3 11. bahuzrutapUjA - jJAna meLavavA vinIta banavuM Avazyaka che. krodha, pramAda, roga, ALasa ane stabdhatA (mAna) choDI vinIta banelo ja bahuzrutatAno pUro adhikArI che. prAraMbhamAM A bhUmikA karIne zikSAzIlanA ATha guNo ane avinItanA cauda avaguNo kahyA che. tyAra pachI aMtima 3ramA zloka sudhI kramazaH pradhAna azva, baLavAna hAthI, vara vRSabha, vanarAja siMha, trikhaMDAdhIza vAsudeva, pakhaMDAdhipati cakravartI, vajAyudha zakendra, jAjavalyamAna sUrya, pUnamano caMdra, dhAnyaparipUrNa koThAra, amRtaphaLadAyI jaMbUvRkSa, sAgarane maLatI pUrNa nadI, uttuMga meru, asIma svayaMbhUramaNa samudra A badhA jevI mahAnatA A bahuzruta mahApuruSomAM hoya che, te vAta vistArathI kahI che. A adhyayananA parizIlanathI eka vAta to spaSTa thAya che ke jJAnI banavuM e pratyeka sAdhunuM prathama ane pradhAna dhyeya hovuM joIe. 12. harikezIya - caMDAlavaMzamAM utpanna thayelA, utkRSTa jJAnAdiguNone dharanArA, jitendriya evA harikezabala nAmanA munivarano jIvanaprasaMga ahIM 47 gAthAmAM varNavAyo che. ekavAra A muni brAhmaNonA yajJamaMDapamAM bhikSAe gayA. muniguNone nahi jANanArA ane svadharmathI garvaSTha banelA brAhmaNoe munivaranI bahu viDaMbaNA karI. samabhAvI munivara pratyenI bhaktithI yakSadeve teone zikSA karI. rAjaputrI bhadrAe te muninA guNonuM varNana karI badhAne zAMta karyA. AzAtanAnuM kaTu phaLa jaNAvI mAphI maMgAvI. uttarAdhyayana sUtra-3 || 189 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktithI munine pratilAvyA pachI 'A yajJa pApakarma che to pApakarmathI bacavA ame zuM karIe ?' tevI jijJAsA vyakta karI. uttararUpe munivare bhAvayajJanuM nirUpaNa karyuM. jIva e agnisthAna - kuMDa che. bAhya-atyaMtara tapa e agni che. karma e kASTha che. mana-vacana-kAyArUpa yoga kaDachI che. tenA vyApAro ghInA sthAne che. zarIra svayaM chANa che. ucca saMyama zAMtipAThanA sthAne che. A bhAvayajJane ja RSioe prazasta mAnyo che. 13.cittasaMbhUtIya-citra ane saMbhUti. te be sagAbhAIonA cha bhavano saMbaMdha ahIM batAvyo che. dIkSita thayelA baMne munivaroe utkRSTa tapa sAdhanA karI, nimittavaza saMbhUtimunie tapanuM niyANuM karyuM. tapadharmane vecyo ane badalAmAM cakravartI padavI mAMgI. jyAre citramunivare aMta samaya sudhI nirmaLa saMyama sAdhanA karI, pariNAme saMbhUtimuni brahmadattacakIno bhava karI 7mI narake gayA. jyAre citramuni bIjA ja bhave mokSa pAmyA. 35 gAthAnA A adhyayanamAM cAra vAta ekadama yAda rAkhavA jevI che. 1. saMsAranA lobhAmaNA nimittothI sAdhake haMmezA dUra rahevuM. 2. sAdhanAnA badalAmAM bhautika sAmagrI mAgavAsvarUpa niyANuM na karavuM. 3 - niyANuM karanArane koI upadeza asara karato nathI. 4. niyANAthI prApta bhogasAmagrI durgati ApyA vinA rahetI nathI. 14. ISakArIya - rAjA ISakAra. rANI kamalAvatI. purohita bhUga. yazA patnI. be putro. ema 9 puNyAtmAnI vairAgyamaya kathA ahIM AlekhAyelI che. pUrvabhavamAM karelI ArAdhanA bIjA bhavamAM avazya AgaLa vadhAre che. te vAta teonA jIvanamAM jovA maLe che. paraspara teoe karelI dharmacarcA tarkabaddha, tAttvika ane vairAgyotpAdaka che. eka vAta nakkI che ke jJAnagarbhita vairAgya pAmanArane ekathI lAkha pralobhano saMsAramAM bAMdhI zakatA nathI. 15. sabhikSu - sabhikSu, sAco bhikSu eTale sabhikSu. sAdhu jIvana sadgaNothI maMDita hoya tyAre sabhikSutA pragaTe che. A adhyayananI 16 gAthAmAM sabhikSunA aneka guNonuM zabdacitra rajU karyuM che. maMtra, jaDIbuTTI vagere 19gI AgamanI oLakha Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upacArono upayoga karavo tathA vamana, virecana, dhUpa devo agara dhumADo pIvo, aMjana banAvavuM, snAna karAvavuM vagere kriyAo na kare te sAdhu kahevAya che. kSatriya, gaNa, ugna, rAjaputra, brAhmaNa, bhogI ane zilpIonI pUjA-prazaMsA na kare te sAdhu kahevAya che. A to dizAsUcana che. 16. brahmacarya samAdhisthAna - gadya ane padya ema ubhayazailI che. jemAM sAdhue brahmacaryanI rakSA mATe 10 sthAnono tyAga karavAno kahyo che. 1. strI, pazu ane napuMsakathI rahita vasatinuM sAdhu sevana kare. 2. strIkathAno tyAga kare. 3- strI sAthe eka Asane na bese. 4. strIonuM darzana, smaraNa ke ciMtana na kare. 5. Aju-bAju ke paDakhe rahIne strInA zabdonuM zravaNa na kare. 6. bhogavelA bhogonuM puna:smaraNa na kare. 7. ghI vagere snigdha padArtho na vApare. 8. atimAtrAmAM AhAra na kare. 9. zarIranI vibhUSA na kare. 10. strInA zabda, rUpa, rasa, gaMdha ke sparzamAM Asakti na kare. A dasa bAbatomAM kALajIvALo sAdhu zuddha brahmacarya pALI zake. 17. pApazramaNIya - Agama na bhaNe te pApazramaNa. khAI-pIne majhethI sUve te pApazramaNa. AcAryAdinI niMdA kare te pApazramaNa. guruvarganI sevA na kare te pApazramaNa. paraspara kaSAyonI udIraNA kare te pApazramaNa. svaccheda banI guru-gaccha choDe te pApazramaNa. zubhA-zubha nimittanA kathanathI gRhasthonA kAma kare te pApabhramaNa. A adhyayanamAM 'pApazramaNa zabda dvArA coyaNA karIne sAdhune nirjarAzramaNa" - 'dharmazramaNa banAvavAnI ja prabhue bhAva karuNA karI che. 18. saMyata - kAMDilya nagarInA rAjA saMjayane prasaMgopAtta munidarzana thayuM. zikArazokhane vaza rAjAe muniupadeza sAMbhaLIne rAjyano tyAga karI dIkSA lIdhI. gItArtha banyA. vihAramArge anya kSatriyamunino bheTo thayo. jemaNe kriyAvAdI, akriyAvAdI vagere mithyA dharmo ekAntika ane asatya bhASaNa karanArA che. tevuM prabhu mahAvIra kahe che, te vAta samajAvI saMyamapradhAna jinadharmamAM vadhu sthira karyA. A kathAvastu aMtargata aneka cakravartIo, rAjavIonA saMsAra tyAganI vAto paNa 54 gAthAmAM karI uttarAdhyayana sUtra-3 || 191 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ {1 */ / (53) uttarAdhyayanasUtra 4 trIjA lekhamAM 18 adhyayana sudhI vAto karI. have AgaLa. 19. mRgAputrIya. mahelanA jharukhe beThelA mRgAputrane rAjamArga para pasAra thatAM zAMtamUrti muninAM darzana thayAM. jAtismaraNa jJAna thavAthI pUrvabhavamAM mANeluM saMyamajIvana yAda AvyuM. vairAgya pragaTyo. mAtA-pitAnI saMmati mAgI. "saMyamajIvananAM kaSTo sAme tAruM zarIra to jo, tAruM kAma nahi" A vAte saMmati nA ApatAM mA-bApane temaNe yuktipurassara samajAvyAM. anumati maLatAM saMyama pAmI mukti sAdhI'. sAcuM kahIe to 99 gAthAnA A adhyayananI vAto kramaza: rAgIne virAgI, tyAgI ane pravara saMyamI banAvanAra che. 20.mahA-nigraMthIya. 60gAthAmAM anAthImuni ane zreNika mahArAjAno acAnaka thayelo bheTo, vArtAlApa ane anAthImunie Apela upadezanI vAto che. anAtha ane sanAthanuM vAstavika svarUpa AMkha sAme AvavAthI mahArAjA zreNike anAdi mithyAtvano tyAga karyo, nirmaLa samyagdarzana prApta karyuM. "mAtra sAdhuvezathI kalyANa nathI' tevI ja vAta daza gAthAmAM karI che, te vAta pratyeka sAdhue AtmamaMthana karavA prAyogya che. 21. samudrapAlIya. ahIM phAMsIe laI javAtA gunegArane joIne vairAgya pAmanArA samudrapAlanI kathA che. bIjA dvArA thatAM pUjA-satkAramAM garva na kare, niMdA-TIkAmAM dInatA na kare; AvI nAnI-moTI aneka hitazikSA 24 gAthAnAM A adhyayanamAM karavAmAM AvI che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. rathanemIya. zrI ariSTanemi paramAtmAnA nAnAbhAI rathanemi ane zIlavatI rAjImatIno saMvAda, A adhyayananI 49 gAthAno viSaya che.nimitta pAmIne smalita thayelA rathanemine rAjImatI sAdhvIe kaThora vacanothI aMkuzathI hAthInI jema caritramAM sthira karyA. "tuM rUpathI vaizramaNa hoya, lAlityathI nalakubera hoya ke sAkSAt Indra hoya to paNa huM tane nathI IcchatI. vamelAne cATanAra tane dhikkAra thAo. ApaNA uttama kuLano to vicAra kara! agaMdhanakuLanA sApa paNa vamelA jheranuM puna:pAna nathI karatA. tuM enAthI paNa gayo. mahAmahima zramaNyanuM phaLa tuM gumAvIza, vicAra!'' A vacano avRtimAM aTavAtA saMyamIone mATe rAmabANa IlAja jevA che. 23. kezigotamIya. bhagavAna zrI pArzvanAthanI paraMparAnA AcArya kezI gaNadhara ane bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA paTTaziSya gautamasvAmI gaNadhara. baMne vacce thayelo dharmasaMvAda A adhyayananI 89 gAthAmAM varNavAyo che. teonI parasparanI namratA ane saraLatA ahIM jovA maLe che. vinayapUrvakanI tattvajijJAsA ane AzritonA hitakhAtara satyano svIkAra, A be pAsAthI zrI kezIkumAra zramaNanI mahAnatA haiyAsparzI banI che, ekavAta ahIM spaSTa thAya che ke, kALanI viSamatAthI jIvonI prajJA jema jema ghaTe ane doSa vadhe; tema tema dharmamaryAdAo vadhune vadhu spaSTa ane sakhta karavI. 24. pravacanamAtA. pAMcasamiti ane traNa guptinuM svarUpa 27 gAthAmAM che. dvAdazAMgIrUpa saMpUrNa pravacanano samAveza A ATha mAtAmAM thAya che. AlaMbana, kALa, mArga ane yatanA ema cAra kAraNe sAdhu vihAra kare. vihAramAM cAlatAM cAlatAM vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathArUpa paMcavidha svAdhyAyano tyAga kare. A ATha mAtAnuM sArI rIte pAlana, kare te paMDitamuni saMsArathI jaldI mukta thAya che. 25. yajJaya. brAhmaNa kuLamAM utpanna thayelA zrI jayaghoSamuni ane vijayaghoSa brAhmaNanI vacce yajJanI vAstavikatA ane yathArthayajJa saMbaMdhI saMvAda 44 gAthAmAM che. mastaka muMDAvAthI koya zramaNa nathI banatu , OMkAranA jApathI koI brAhmaNa nathI banatuM, araNyanA vAsathI koI muni nathI banatuM ane valkala dharavAthI koI tapasvI nathI banatuM. samatAthI zramaNa, brahmacaryathI uttarAdhyayana sUtra-4 / 193 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNa, jJAnathI muni ane tapathI tapasvI banAya che. jIva karmathI ja brAhmaNa, kSatriya, vaizya ke zudra bane che. A vAto atyaMta mArmika rIte kahevAI che. 26. sAmAcArI. je sAmAcArIne pALIne aneka zramaNo mokSe gayA che, jAya che ane jaze, te sAmAcArI huM kahIza. A pratijJAnusAra A adhyayananI pa3 gAthA dvArA dazavidha sAmAcArI ane dainika-rAtrika sAmAcArI eTale ja sAdhu-sAdhvInI dinacaryAnuM varNana karyuM che. sAthosAtha paDilehaNanA doSa, gocarInA 9 kAraNa, bhikSAtyAganAM 6 kAraNa vagere upayogI viSayo paNa vaNI lIdhAM che. 27. khAMkIya. mArakaNo duSTa baLada, gADAmAM joDAyelA saraLa baLadanuM dRSTAMta ApI 17 gAthAmAM gacchavAsI ziSyono paricaya Apyo che. allaDa ane akkaDa baLada, gADAnA dhUsarAne temaja mAlikane nukazAna pahoMcADe, jyAre saraLa baLada mAlikanI IcchAnusAra paragAma pahoMce che. suyogya AcArya bhagavaMta pAse paNa ziSya be prakAranA hoya che. 1-avinIta ziSyone guru kAMI kahI zake nahi, kahe to te sAMbhaLe nahi ane AcAryathI laI zAsanane nukazAna kare. ra- vinIta ziSyo kahyuM karIne gurune saMtoSa Ape. avasare gurunA hitamAM paNa kAraNa bane. A vAte zrIgargAcAryanuM dRSTAMta ApI, ziSyane vinIta banavAnI salAha ApI che. 28. mokSamArgagati. jJAna, darzana, cAritra ane tArUpa mokSamArga darzAvatA A adhyayanamAM zruta vagere pAMca jJAna, dharmAstikAya vagere cha dravyo, jIvanA jJAnAdi cha lakSaNo, dazavidha samyaktva, sAmAyika Adi pAMca cAritra, bAra prakArano tapa; A rIte aneka rIte mokSamArganuM svarUpa batAvyuM che. mAtra 36 gAthAmAM eka rIte pUrA dharmazAsanane samAvyuM che. 194aa AgamanI oLakha Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayanasUtra 5 29. samyakatvaparAkrama. gadyazailImAM guMthAyelA A adhyayanamAM 73 sthAnonuM varNana che. TUMko prazna ane turaMta uttara. A zailI adhyayananI AgavI vizeSatA che. A adhyayana eka graMtha che. jenAM 73 sthAno sAdhanAno mArga dekhADe che. sAdhanAnI IcchA janmAve che. sAdhanAnuM phaLa darzAvI sAdhakane phaLaprAptinI apekSA janmAve che. te dvArA ja phaLasiddhi sudhI AnAM vacano cAlakabaLa banI rahe tevAM che. 30. tapomArgagati. cha bAhya ane cha atyaMtara tapanuM svarUpa ane peTAprakAro batAvanAruM A adhyayana che. jenI 37 gAthA che. A adhyayananI vAto anukULatAmAM dharma zodhanArA ane dharmamAM anukULatA zodhanArA bhavAbhinaMdI AtmAonA gAle joradAra tamAcA rUpa che, tapa e pratikULatA che, cokkasa!paNa pratikULatAmAM ja dharma che, e bhulAvuM na joIe. 31. caraNavidhi. "huM caraNavidhi kahIza, je jIvane sukha karanArI che." ema kahIne A adhyayananI zarUAta thaI che. pachI to asaMyamathI bacavA ane saMyamamAM apramatta banavA mATe karavAyogya dareka vAto lakhI che. ekathI laIne tetrIza sthAno je pagAma sijhAstramAM che te ja ahIM 21 gAthAmAM nAmollekhapUrvaka darzAvyAM che. 32. pramAdasthAnIya. A adhyayana 111 gAthAnuM che. zabdAdi viSayono tyAga, e ja anAdikAlIna sarvadu:khothI chuTakAro meLavavA mATeno upAya uttarAdhyayana sUtra-pa | 195 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. saMsAra karmathI sarjAya che. karma rAga-dveSathI baMdhAya che ane IndriyonA zabdAdi pAMca viSayo rAga-dveSa utpanna kare che. pariNAme zabdAdi e ja saMsAranuM mULa che. tethI ahIM viSayonuM svarUpa, prakAro ane vipAka batAvI, teno tyAga kaI rIte karavo tenuM khAsa mArgadarzana ApeluM che. 33. karmaprakRti. ra5 gAthAmAM karmanI ATha prakRti ane aneka peTA prakRtinA mULasvarUpano paricaya Apyo che. prakRti, sthiti, rasa ane pradeza ema cAreya bhedothI karmonA baMghanI vicAraNAnA aMte nahi grahaNa karelA karmonA nirodharUpa saMvaramAM ane pUrve grahaNa karelA karmonI nirjarArUpa kSayamAM prayatna karavo joIe, te upadeza Apyo che. 34.lezyA. kRSNa, nIla ane kApota e traNa lezyA aprazasta che. tejo, padma ane zukla e traNa lezyA prazasta che. A adhyayananI 61 gAthAmAM nAma,varNa Adi agyAra dvArothI chalezyAo samajAvI che. jemAM lakSaNa dvAra atimArmika che. jenA dvArA sAdhaka potAnI vezyA, potAnI vartamAna bhUmikA ane potAnuM bhaviSya kalpI zake che. ahIM padArthanuM nirUpaNa evI rIte karAyuM che ke, jenuM adhyayana karIne jIvo pote ja svahitAhita samajI zake che. 3pa.aNagAra. aNagAra banelA sAdhunA guNonuM 21 gAthAmAM varNana che. hiMsAdi choDe, krodhAdi choDe, viSayothI bharapUra vasati choDe, potAnA mATe banAvelA AhArAdi choDe, kharIdI-vecANano dhaMdho choDa, bhojanamAM lAlasA choDe, sanmAnanI IcchA choDe, zarIranA saMskAra choDe, dharmanuM niyANuM choDe, dravyAdino pratibaMdha choDe, vadhuM to zuM kahIe, aNagAra sAdhu saMkhanAdi dvArA zarIra choDe ane atyaMtara puruSArthathI karma choDe. pariNAme du:khathI bace, zAzvata sukha pAme, A rIte Akho tyAgamArga adbhuta rIte varNavAyo che. 33. jIvAjIvavibhakti. sauthI vistRta 269 gAthAnuM aMtima A adhyayana. jIvatattva ane ajIvatattvanI ahIM vistRta samaja ApavAmAM AvI che. dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe dareka vicAraNA thaI che. dravyAnuyoganA A padArtho samyaktanuM kAraNa bane che. uttarAdhyayana sUtranAM 36 adhyayanonA jUja bhAvo kahyA. vAcaka yAda rAkhe 196aa AgamanI oLakha Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke, A AgamamAM kyAMka zabdomAM kaDakAI bharI che. chatAM emAM bhArobhAra mahAkaruNAnAM darzana thAya che. AvI hitakara pravRttine ja ciMtako suMTha ane goLano samanvaya kahe che, je hitakArI ja bane. utarAdhyayanamUtranI vANInA aMzo * jahA paumaM jale jAyaM novalippaI vAriNA / parva tiraM hiM, taM vagUma mahivi RAra-26AA. pANImAM utpanna thayeluM kamaLa jema pANImAM levAtuM nathI tema kAmanuM bhoganI vacce janma pAmyA pachI je sAdhu temAM levAtA nathI tene je ame sAcA brAhmaNa kahIe chIe. * samayAe samaNo hoI, baMbhacereNa baMbhaNo / nANeNa ya muNI hoI, taveNaM hoi taavso||25-31|| samatAthI zramaNa thAya. brahmacaryathI brAhmaNa thAya, jJAnathI muni thAya ane tapathI ja sAdhaka tApasa thAya che. jahA sUI sasuttA paDiAvi na viNassai / tada nIve sasure saMsAre ravipArasa zAra6-rUA jema dorAthI baMdhAyelI soya khovAtI nathI, tema sUtra-mRtathI sahita jIva saMsAramAM bhUlo paDato nathI. * veyAvacyeNaM bhaMte! jIve kiM jaNayaI? vedyAvacceNaM titthayaranAmagoaMkammaM nibaMdhaI / / 29-45 / / he bhagavaMta! veyAvacca vaDe jIva zuM meLave che? veyAvaccavaDe jIva tIrthakaranAma karma bAMdhe che. * jahA lAho tahA loho, lAhA loho pavaDhaI / / 8-17 / / jema jema lAbha tema lobha, lAbhathI lobha vadhato ja jAya che. * dhorA muhuttA abalaM zarIraM, bhAraMDapakkhI va care'ppamatte / / 4-6 / / samaya bhayaMkara che. zarIra nirbaLa banatuM jAya che. samayasara bhAraDa pakSInI jema apramatta banI jA. uttarAdhyayana sUtra-5 | 197 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oghaniryukti sUtra cAra mULasUtromAM aMtima mULasUtra oghaniryuktisUtra ane piMDaniyuktisUtra gaNAya che. te baMne svataMtra graMtha che. tethI svataMtra lekha dvArA oLakhIzuM. oghathI eTale saMkSepathI. jemAM sAdhujIvanane lagatI vAto saMkSepamAM karI che te ozaniyukti sUtra. 811 gAthA A sUtramAM che. caudapUrvadharapU.A.zrI. bhadrabAhusvAmIjI bhagavaMta racayitA che. pratyAkhyAnapravAda nAmanA navamA pUrvanA vazamA oghaprAbhRtamAM rahelI ogha, padavibhAga ane cakravAla nAmanI traNa sAmAcArImAMthI ogha sAmAcArInuM ahIM saMkalana karAyeluM che. A Agama upara pU.A.zrI. droNAcAryazrIjIe TIkA racela che. saMyamajIvananA prathama divasathI ja A AgamanuM jJaparijJA ane pratyAkhyAna parijJAthI adhyayana zarU thAya che. ahIM zuM khAsa che, vizeSa che te tAravavuM saraLa nathI. chatAM sAdhujIvananuM Abehuba citraNa karanAra A Agama ajoDa che.benamUna che. 1- pratilekhanA dvAra, 2-piMDa dvAra, 3-upAdhi dvAra, 4-anAyatana varjana dvAra, pa-pratisevanA dvAra, 6-AlocanA dvAra, 7-vizuddhikAra. oghaniryukti graMtha A sAta dvAramAM guMthAyelo che, tethI hAlapUratI phakta e dhAro aMge vAta karIe. 1985 AgamanI oLakha Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. pratilekhanA dvAraH gAthA thI gAthA 330 sudhI prathama vAra che. jemAM pratilekhaka sAdhu, be prakAranI paDilehaNA ane pAMca prakAranI paDilehaNa yogya vastu, ema traNanI samaja ApI che. pratilekhaka sAdhunI vicAraNA karatAM sAdhune ekAkI thavAnAM kAraNo, vihAranI vidhi, vasatinA guNo, zayyAtara saMbaMdhi viveka, zukanapUrvaka vihAra ane saMketa vagere 9 dhAro kahyA che. kevaLInI ane chadmasthanI ema be prakAranI paDilehaNA che. te baMnemAM dravya ane bhAva ema be-be prakAra hoya che. paDilehaNa yogya pAMca prakAramAM kramaza: sthAna,upakaraNa, caMDila,avakhaMbha,mArga ema batAvyA che. 2. piMDadvAraH 331 thI 365 sudhInI gAthA dvArA traNa prakAranA piMDa ane traNa prakAre tenI eSaNA batAvI che. sacitta, acitta ane mizra piMDanA peTA bheda tarIke pRthvIkAyAdi pAMca, beIndriyAdi cAra, lepapiMDa ema daza bheda paNa kahyA che. lepapiMDa aMtargata pAtralepa kyAre, kaI rIte karavo tenuM varNana che. dravyapiMDanI vAta karyA pachI prazasta ane aprazasta ema be prakAranA bhAvapiMDanI vAta karI che. gaveSaNA, grahaNa eSaNA ane grAsa eSaNArUpa traNa eSaNAnuM svarUpa piMDaniryuktimAM vistArathI kahevAyuM che. 3. upadhidvArA 696 thI 762 sudhInI gAthAmAM upadhinI vAto che. dravyathI zarIrane ane bhAvathI saMyamane upakAra kare te upadhi. ahi 1oghaupadhi ane 2- upagraha upadhi jaNAvI che. nityadhAraNa karAya te ogha. kAraNe dhAraNa karAya te upagraha. saMkhyAthI sAdhu mATe 14 ane sAdhvI mATe 25 prakAranI upadhi hoya che. upadhi ane upakaraNa eka ja che. 4. anAyatana-varjana dvAra:763 thI 786 sudhImAM A dvAra che. sAdhue anAyatananAM sthAna choDIne AyatananAM sthAna sevavAM joIe. anAyatana dravya ane bhAva ema be che. rUdra lokonAM ghara vagere dravya anAyatana. bhAva anAyatanamAM vezyA, dAsI, tiryaMco, cAraNo Adi rahelA hoya, smazAna, zikArI,sipAIo Adi hoya ane lokamAM niMdanIya sthAna hoya te laukika bhAva anAyatana che. jyAM ratnatrayInI hAni thAya tevA kuzIla sAdhu Adi hoya te lokottara bhAva anAyatanache, te dUrathI ja choDavAnAM che. odhaniyukti sUtra | 199 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. pratisevanA dvAraH 787,788,789 ema traNa ja gAthAmAM A dvAra batAvyuM che. malina, bhaMga, virAdhanA, skUlanA, upaghAta, azuddhi ane sabalIkaraNa zabdo pratisevanA arthane sUcave che. cAritranuM pAlana karatAM je je viruddha-doSita AcaraNa thAya te pratisevanA kahevAya. jemAM hiMsAdi, pratye nirmama ane dravya-kSetra-kALa ane bhAvathI apratibaddha jIvo pratisevanAthI bacI zake che. nirmaNa saMyama jIvI zake che. 6. AlocanA dvAraH 790 thI 792 nI traNa gAthAmAM pratisevanAnI AlocanA saMbaMdhI vidhi banAvI che. mULaguNa saMbaMdhI ane uttaraguNa saMbaMdhI AlocanA mAtra cAra kAnavALI hoya che. Alocaka sAdhunA be ane prAyazcittadAtA AcAryanA be ema cAra kAna kahevAya che. AlocanA dvArA Atmazuddhi karavI ja joIe, gurudatta prAyazcitta yathAtatha pUruM karavuM ja joIe, kSaNabhara zalya sahita na rahevuM, zalyodvArano upAya ratnatrayInI ArAdhanA che, madanAM sthAno choDI bALabhAva keLavavo, vagere vAtonA aMte AlocanA karatAM-karatAM jIvo kevI rIte kevaLajJAna pAmyA tenA 43 prakAra batAvyA che. 7.vizuddhikAraka zuddhi be prakAre che.1-dravyazuddhi, 2-bhAvazuddhi mULaguNa ane uttaraguNamAM je doSo lAgyA hoya, tenI AlocanA-prAyazcitta dvArA zuddhi karavI te bhAvazuddhi. teno ahIM adhikAra che. sAdhakanA jIvanamAM ATha prakAre doSanI saMbhAvanA che. 1-sahasAtkAre, 2-ajJAnatAthI, 3-bhayathI, 4-bIjAnI preraNAthI, 5-ApattithI, 9-roganI pIDAthI, 7-mUDhatAthI, 8-rAga-dveSathI. doSa koI paNa kAraNe thayo hoya, tenI AlocanA to karavI ja paDe, jo Atmazuddhi meLavavI hoya to zastra,jhera ke zatrune nukazAna nathI karatA te nukazAna doSarUpa zalya kare che, te yAda rAkhavuM ghaTe. oghathI batAvelI A sAmAcArInI ArAdhanAthI anaMtA AtmAo mokSe gayA che, jAya che ane jaze 20nA AgamanI oLakha Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oghaniryukti sUtranI vANInA aMzo puvvAvarattakAle, jAgarao bhAvapaDilehA / / 263 / / madhyarAtri pachI jAgI gayelo sAdhu "meM zuM karyuM?, mAre zuM karavAnuM bAkI che?karavA yogya kayo tapa huM karato?" AvI vicAraNA kare, te ja sAcuM bhAva paDilehaNa che. ThANanisIyatuyaTTaNauvagaraNAINa ghnnnikkheve| puvvaM paDilehe cakkhuNA upacchApamajjijjA ||151||bhaassy 1. UbhA rahevuM, 2-besavuM, 3-suvuM, 4-upakaraNane levuMmUkavuM. emAM pahelAM cakSuthI jovuM ane tyArabAda 2 joharaNavaDe pramArjavuM, pachI A kriyAo karavI . bharaheravayavidehe, pannarasavi kammabhUmijA saahuu| ekkaMmi pUiyaMmi, sabve te pUiyA hoti / / 529 / / bharatakSetra, airAvatakSetra ane mahAvidehanI paMdara karmabhUmimAM rahelA eka sAdhunI pUjAthI sarve sAdhubhagavaMtonI pUjA thAya che. (pUjAno lAbha maLe che.) AyA ceva ahiMsA, AyA hiMsatti nicchao eso| jo hoi appamatto, ahiMsao hiMsao iyaro / / 755 / / nizcayathI AtmA e ja hiMsA che ane AtmA e ja ahiMsA che. je apramatta che te ahiMsA che ane je pramatta che te hiMsA che. suMdarajaNasaMsaggI, sIladaridaMpi kuNai siilhuuN| jaha merugirijAyaM, taNaMpi kaNagattaNamuvei / / 785 / / sArA mANasano saMga zIlaguNathI rahita evA AtmAne paNa zIlasaMpanna banAve che. jema meruparvata upara ugeluM ghAsa paNa suvarNabhAvane pAme che. odhaniyukti sUtra | 201 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMDaniryukti sUtra. zAsanaziratAja zrI gautama mahArAjA Adi gaNadhara bhagavaMtoe dvAdazAMgInI racanA karI che. temAM bAramuM aMga dRSTivAda. te dRSTivAdanAM pAMca aMgo che. 1- parikarmasAta prakAre, 2- sUtra bAvIza prakAre, 3- pUrvagata cauda prakAre, 4- anuyoga be prakAre ane 5- cUlikA cotrIza prakAre che. trIjuM je pUrvagata aMga tenA cauda prakAro che. te ja "cauda pUrva' tarIke prakhyAta che. temAMnA navamAM pratyAkhyAna pravAda nAmanA pUrvamAMthI caudapUrvane dhAraNa karanAra zrutakevaLI pU.A. zrI zayyabhavasUrijI mahArAje potAnA putra zrI manakamuninA kalyANa arthe sAdhubhagavaMtonA AcArane jaNAvanAra zrI dazavaikAlika sUtranI suMdara racanA karelI che. tenA 150 zloka pramANa pAMcamA piDeSaNA nAmanA adhyayanane anulakSIne caudapUrvadhara zrutakevaLI bhagavaMta zrI bhadrabAhusvAmIe zrI dazavaikAlika niryukti aMtargata 971 prAkRta gAthAbaddha zrI piMDaniryukti graMthanI racanA karelI che. je atyaMta gaMbhIrArtha ane sAdhutAnI zuddhi mATe prANarUpa che. pAMcamA ArAnA aMta sudhI sAdhudharmane upakAraka A Agama potAnuM astitva dharAvanAra che. A pavitra Agama upara prApta bhASyanI 37 gAthAo che. temaja pU.A.zrI malayagirijI mahArAje 7000 zloka pramANa TIkAnI racanA karelI che. pU.zrI jinavallabhagaNie A AgamanA dohanarUpa zrI 202aa AgamanI oLakha Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMDavizuddhi' nAmanA prAkRta 103 gAthA pramANa graMthanI racanA karI che. jenA upara paNa TIkAo racAyelI maLI Ave che. piMDa eTale sAdhubhikSA. sAdhu mATe kathya ane akathya bhikSA-piMDanA bhedo ane bhikSAcaryAmAM saMbhavatA doSone samajAvato Agama graMtha eTale piMDaniryukti. graMthakAra maharSie zarUAtamAM ja dravya ane bhAva ema piMDanA be prakAra pADyA che. dravyapiMDa sacitta, acitta ane mizra ema traNa prakArano che. temAM sAdhune acitta dravyapiMDano adhikAra che, ema jaNAvI sacitta ane mizrano niSedha karyo che. te ja pramANe AhAra, upAdhi ane zayyA ema traNa bhAvapiMDa batAvIne ahIM mAtra "AhAra-bhAvapiMDano ja adhikAra che tema jaNAvyuM che. ahIM mAtra AhAra-bhAvapiMDano ja adhikAra kema che? tevA praznakArane javAba ApatAM graMthakAre bahu sarasa vAta karI che. mumukSu AtmAne mokSaprApti e ja kArya che. jJAnAdi traNa tenAM kAraNa che. te jJAnAdi traNa kAraNanI zuddhinuM jo koI paNa kAraNa hoya to zuddha AhAra che. AtmakalyANanA lakSane varelA graMthakAre AtmAnuM ahita na thAya te mATe je doSonI vAta karI che te doSothI rahita bhikSA meLavavI 1) te jaina zramaNo mATenI zuddhabhikSA che. zuddhabhikSAnI vAto mukhyatAe traNa arthAdhikAramAM vaheMcAyelI che. 1-gaveSaNA, ra-grahaNaSaNA ane 3-grAmaiSaNA. doSa rahita bhikSA-piMDane zodhavo te gaveSaNA. jemAM udgamanA ane utpAdananA soLa-soLa doSa jANavAnA, jovAnA ane choDavAnA hoya che. batrIza doSa rahita bhikSApiMDa gaveSaNAzuddha piMDa kahevAya che. 2. prApta bhikSApiMDane doSa rahitapaNe grahaNa karavo te grahaNaSaNA. jemAM eSaNA saMbaMdhI daza doSono tyAga karavAno hoya che. je bhikSAne piMDaniryukti sUtra | 203 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grahaNaSaNAzuddha piMDa kahevAya che. 3. gaSaNA ane grahamaiSaNAthI zuddha evA te bhikSApiMDane paNa mAMDalInA pAMca doSa TALIne vAparavo te grAmaiSaNA. ahIM thoDuM viSayAMtara karIne paNa yAda apAvavAnuM ke, zrAvakane jema dhanaprAptimAM nyAyasaMpannatA anivArya che, tema sAdhune bhikSAnI prAptimAM nirdoSatA ethIya vadhu anivArya che. anItinuM dhana kadAca zrAvakano A bhava ke parabhava bagADaze, jyAre doSita bhikSA sAdhunA saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anaMtA bhavo paNa bagADe. doSita bhikSA mATe eka jagyAe to tyAM sudhI lakhyuM che ke, "saMyamabalaghAtinI bhikSA". bhikSA doSita to saMyama avazya zithila. saMyama zithila to pachI rahyuM zuM? prANa vagaranuM hADapiMjara ja ne! uparokta 47 doSomAMthI udgamanA AdhAkarmAdi soLa doSo gRhasthanI bhUlamAMthI sarjAya che. utpAdanAnA dhAtrI vagere soLa doSo sAdhunI bhUlamAMthI ane eSaNAnA zaMkita Adi daza doSo sAdhu ane gRhasthanI saMyukta bhUlamAMthI lAge che. jyAre saMyojanA, pramANa, IMgAla, dhUma ane kAraNa nAme mAMDalInA pAMca doSo sAdhune gocarI vAparatAM lAge che. hAla pUratI AMzika vAta karI. vistArathI jANavA abhyAsa karavo. sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMta jema A AgamanuM sUtrathI ane arthathI jJAna meLavI zake che tema saMyamanA abhilASI zrAvaka-zrAvikA saMgha paNa A AgamanuM arthathI jJAna meLavI zake che. kahevAyuM che ke, zrAvaka jaghanyathI aSTapravacanamAtAne zIkhe ane utkRSTathI zrI dazavaikAlika sUtranA cothA adhyayana cha javanikAya sUdhI sUtra ane arthathI bhaNe. pAMcamuM piMDeSaNA nAmanuM adhyayana mAtra arthathI jANe, paNa sUtrathI na bhaNe. ATaluM vAcIne 47 doSa jANavAno ane TALavAno cokasAIbharyo puruSArtha bhavabhIru sAdhako avazya karavo joIe 20jhA AgamanI oLakha Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMsniryukita mUtranI vANInA aMzo * bajjhai ya jeNa kammaM, so savo hoi appasattho u| muccai ya jeNa so uNa, pasatthao navari vineo / / 64 / / jenAthI karma baMdhAya che, te sarva piMDAdi aprazasta che, vaLI jenAthI karmathI chuTAya che te piMDAdi prazasta jANavo. * nivvANaM khalu kajjaM, nANAitigaMca kAraNaM tss| nivvANakAraNANaMca, kAraNaM hoi AhAro / / 69 / / sAdhakane mokSa e ja kArya che. tenuM kAraNa jJAnAdi traNa che. mokSanA kAraNa evA jJAnAditraNanuM paNa kAraNa (zuddha) AhAra che. * nicchayanayassa caraNA-yavighAe naanndNsnnvho'vi|| vavahArassa ucaraNe, hayammi bhayaNA u sesANaM / / 105 / / nizcayanayanA mate cAritrano nAza thavAthI jJAna ane darzanano nAza thAya che. paraMtu vyavahAranA mate cAritrano nAza thatAM bAkInI bhajanA che. arthAt jJAnAdi nAza pAme ane na paNa pAme. * hiyAhArA miyAhArA, appAhArA ya je nraa| na te vijjA tigicchaMti, appANaM te tigicchagA / / 648 / / hitakArI, pramANasara ane alpaAhArane grahaNa karanArA manuSyonI cikitsA vaidyo karatA nathI, paraMtu teo svayaM potAnA cikitsaka che. * jA jayamANassa bhave, virAhaNA suttvihismggss| sA hoi nijjaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa / / 671 / / sutrokta vidhithI yukta, adhyAtmanI vizuddhivALA ane yatanA pUrvaka pravartanArane je kAMI virAdhanA thAya te tenA mATe nirjarArUpa phaLane ApanArI che. piMDaniryukti sUtra | 205 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra have A lekhamALAnA aMtima tabakkAmAM 1-naMdIsUtra ane ra-anuyogadvArasUtra rU5 be cUlikA sUtronI vAta karavAnI che. cUlikA eTale pariziSTa. vartamAnamAM je bhUmikA pariziSTa vibhAganI che te bhUmikA bhUtakALamAM A cUlikAgraMthanI hatI. pUrvokta AgamagraMthomAM nahi varNavAyelA aneka padArtho A ubhaya sUtromAM che. kahyuM che ke, avazeSa rahelA padArthonuM nirUpaNa e ja pariziSTanuM svarUpa che. ardhamAgadhI-prAkRtabhASAmAM racAyeluM naMdIsUtra parama mAMgalika sUtra che. gadya ane padya ema ubhayAtmaka zailIe racAyeluM che. sUtra 700 zloka pramANa che. mULagraMtha pU.zrI devavAcaka gaNi bhagavaMte racela che. graMthakAre caudapUrva aMtargata pAMcamA zrI jJAnapravAdapUrvamAMthI jJAnasaMbaMdhI vibhAgano uddhAra karIne A racanA karI hoya, tevuM jaNAya che. AnI upara niyukti ke bhASya nathI. pU.zrI. jinadAsagaNi mahattara racita 1500 zlokanI cUrNi che. pU.A.zrI haribhadrasUrijI mahArAjAe 2336 zlokanI laghuvRtti tathA pU.A.zrI. alayagirijI mahArAjAe 7732 zloka pramANa brahavRtti paNa racela che. niMdI eTale lakSaNavaMto vRSabha, naMdI eTale maMgala vAjIMtra. naMdI eTale moTuM pAtra. naMdI eTale AnaMda naMdI eTale samyajJAna. ahIM AnaMda ane 20aa AgamanI oLakha Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyajJAna, e be arthamAM naMdI zabda vaparAyo che. zrI naMdIsUtra paramaMgalabhUta che. temAM kAraNa be che. paheluM, teno viSaya samyajJAna che. jJAna AtmAno guNa che. AtmikaguNothI adhika koI maMgala nathI. bIjuM, yogoddhahana dvArA pratyeka AgamanA adhyayanaadhyApanano adhikAra prApta thAya te jJAnapipAsu sAdhu mATe paramAnaMdanI anubhUtino avasara che. te avasare A naMdIsUtranA zravaNa mAtrathI adhyayana-adhyApananI kSaNo nirvina bane che. TUMkamAM A AgamanuM nAma maMgalakArI, viSaya maMgalakArI ane zravaNa paNa maMgalakArI che. have alpAkSarI sAyaMta paricaya. 18 gAthA dvArA "naya namaMIvanoLI' jevA madhura zabdomAM zrI mahAvIra paramAtmAnI stavanA, nagara, cakra, ratha, kamaLa, caMdra, sUrya, samudra ane parvata jevI viziSTa upamA dvArA zrI saMghanI stavanA ane nAmoccAraNapUrvaka covIza tIrthakaronI stavanA karI che. pachI to anukrame zAsanaziratAja zrI gautamasvAmIjI Adi 11 gaNadhara bhagavaMto ane carama kevaLI zrI jaMbusvAmIthI zarU karIne potAnA aMtima upakArI pU.zrI.dUSyagaNi gurubhagavaMta sudhInA mahApuruSone namaskAra karyo che. AgaLa vadhatAM zrotAthI sarjAtI sabhAnA traNa prakAra batAvyA che. 1- jJAyikA - jema haMsa pANI choDI dUdha pI jAya te rIte guNasaMpanna AtmAo doSo choDI guNo grahaNa kare. tevA guNasaMpanna zrotAnI sabhAne jJAyikA kahevAya. 2- ajJAyikA - jema mRgabaccAM prakRtithI saraLa hoya che. ene koI paNa mArge dorI zakAya che. tema haiyAnA saraLa jIvone vaktA potAnI IcchA mujaba vALI zake che. tevA zrotAnI sabhAne ajJAyikA kahevAya che. 3- durvidagdhA - gAmaDIyo paMDita jema ajJAnI hovA chatAM potAnI jAtane paMDita mAnIne phare che tema "mArA jeTaluM koI jANatuM ja nathI' evA garvane dharanArA zrotAnI sabhA durvidagdhA kahevAya che. nItizAstrano suravamAdhyate vijJa:xx' zloka A ja bhAvane jaNAve che. naMdi sUtra | 207 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULaviSayabhUta jJAnanI vAta karatAM pAMca prakAra batAvyA che. 1-matijJAna, 2-zrutajJAna, 3-avadhijJAna, 4-mana:paryavajJAna ane pa-kevalajJAna, Abhinibodhika jJAna (matijJAna) ane zrutajJAnanI vAta karatAM jaNAvyuM che, ke samyagdaSTine matijJAna ane zrutajJAna hoya che, jyAre mithyAdRSTine matiajJAna ane zruta ajJAna hoya che. tpAtikI, vainAyikI, kArmika ane pariNAmikI ema cAra prakAranI buddhi te matijJAna che. tAttvika chatAM atirasALa evI A cAra buddhinI vAto A AgamanI eka camatkRti che. zrutajJAnanI vAta karatAM tenA akSaradhRta Adi cauda bhedo batAvyA che. temAM anaMtajJAna-darzanane dharanArA arihaMta bhagavatIe prarUpelI dvAdazAMgI sabhyazrata che, dazapUrvathI laIne caudapUrva sudhInuM nizcaye samyagruta che. jyAre 9 pUrva sudhInuM samyagruta mithyASTi AtmA paNa pAmI zakato hovAthI tene mATe te samyagu vyuta mithyAzrutanI bhUmikA paNa pAme che. peTA bhedo sahitanA jJAnanA pAMceya bhedonuM vividha dRSTikoNathI varNana karIne graMthakAre turaMta A Agama pUrNa karyuM che. 208 AgamanI oLakha Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdIsUtranI vANInA aMzo * eyAI micchaddihissa micchattapariggahiyAI micchasuyaM, eyANi ceva sammadihissa sammattapariggahiyAiM sammasuyaM / / 72 / / miththArUpe grahaNa karAyelI A dvAdazAMgI mithyAdRSTine mithyAzrutarUpe che. te ja dvAdazAMgI samyarUpe grahaNa karAyelI samyagdaSTi mATe sabhyazrata che. savvajIvANaM pi ya NaM akkharassa aNaMtabhAgo NiccugghADiyao, jaipuNa so vi AvarijjAteNa jIvo ajiivttNpaavejjaa||77|| sarvajIvone akSarano anaMtamo bhAga haMmezA ughADo hoya ja che. jo te bhAga paNa avarAI jAya to jIva ajIvapaNAne pAmI jAya. icceiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM tIe kAle aNaMtA jIvA ANAe virATettA cAraraMta saMsAravaMtA pariTTiA xxx annupriyttuNti|xxx aNupariyaTTissaMti / / 116 / / bhUtakALamAM A dvAdazAMgIrUpa gaNipITakane AjJAvaDe virAdhIne anaMtA jIvo A anaMta saMsAravanamAM bhamyA che. XXX bhame che.XXX bhamaze. naMdi sUtra || 209 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyogadvAra ApaNe joyuM tema AgamasAhitya virATa phalaka para patharAyeluM che. kALakrame tenAM aneka vargIkaraNa thatAM AvyAM che. dvAdazAMgInuM prathama vargIkaraNa "aMga' ane 'pUrva' e be vibhAgamAM thayuM. agyAra aMga gaNAyAM. bAramuM aMga mukhyatve cauda pUrva tarIke oLakhAyuM. bIjuM vargIkaraNa aMgapraviSTa" ane "aMgabAhya" e rUpamAM thayuM. AcArAM gAdi aMgapraviSTa kahevAyAM. uttarAdhyayanAdi aMga bAhya kahevAyAM. trIjuM vargIkaraNa anuyoganA AdhAre karavAmAM AvyuM. je vargIkaraNa pU.A.zrI. AryarakSitasUrijI mahArAjAe dazapuranagaramAM vIrasaMvata pa92 ane vi.saM.120nI AsapAsa karyuM. A ja mahApuruSa prastuta anuyogadvAra AgamanA racayitA che. pU.zrI AryavajasvAmIjI bhagavaMta sudhI dvAdazAMgInuM anuyogAtmaka dRSTie vibhAgIkaraNa thayeluM na hatuM. jarUra na hatI. buddhinI tejasvitA ane kSayopazamanI prabaLatA hovAthI pratyeka AgamasUtronI vyAkhyA dareka anuyogothI karAtI hatI. abhyAsu ziSyo paNa te padArthone Ara-pAra joI-samajI zakatA hatA. kALanI asare kSayopazamAdithI maMda thayelA jIvo mATe parApUrvathI cAlI AvatI te vyAkhyA paddhati kaThina pUravAra thaI. aneka kAraNosara 21nA AgamanI oLakha Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyoganA vibhAge AgamonuM vibhAgIkaraNa karavuM anivArya thayuM. je kAma pU.A.zrI AryarakSitasUrijI mahArAjAe karyuM. A trIjuM vargIkaraNa sarvamAnya-sarvagrAhya banyuM. anuyogadvAra eka vyAkhyA paddhati che. mULasUtronA arthane jANavA - jaNAvavA jarUrI vyAkhyAo kaI paddhatithI karavI te darzAvanAruM Agama eTale anuyogadvArasUtra. A AgamanI racanA pachI thayela dareka vyAkhyAomAM A ja paddhati apanAvavAmAM AvI che. tethI ja to dareka AgamonI vyAkhyAne kholI te - te AgamonA Azayane samajavA mATe A cAvI kahevAya che. anuyoga zabda "anu' ane "yoga'nA saMyogathI banyo che. "anu' upasarga che. anukUlavAcaka che. sUtranI sAthe anukULa, anurUpa ane susaMgata arthano saMyoga karavo te anuyoga. anuyogano artha vyAkhyA che. niyoga, bhASA, vibhASA ane vArtika jevA paryAyavAcI zabdothI paNa oLakhAya che. vyAkhyaya vastunA AdhAre anuyoganA mukhya cAra vibhAga karavAmAM AvyAM che. 1 - zramaNAcAra ane zrAvakAcAra saMbaMdhI vigato jemAM hoya te caraNakaraNAnuyoga. 2 - dharmanuM kathana jemAM hoya athavA dharma-dharmAtmAo saMbaMdhI kathAo jemAM hoya te dharmakathAnuyoga. 3- gaNitanA mAdhyamathI jyAM padArtha samajAvyo hoya te gaNitAnuyoga. 4 - jIva-ajIva, loka-aloka, puNya-pApa ane baMdha-mokSa jevA tattvonA bodha karAvyo hoya te dravyAnuyoga. AcArAMgAdi caraNakaraNAnuyogamAM, uttarAdhyayanAdi dharmakathAnuyogamAM, sUryaprajJapti vagere gaNitAnuyogamAM ane dRSTivAda vagere dravyAnuyogamAM gaNAyAM. dharmakathAnuyoga, gaNitAnuyoga ane dravyAnuyoga e sAdhanarUpa che jyAre enAthI sAdhyarUpa caraNakaraNAnuyoga che; je sIdhuM mokSanuM kAraNa che. anuyoga dvAra || 211 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyAnuyoganI pradhAnatAsabhara A anuyogadvAra Agama lagabhaga 1899 zloka pramANa che. jemAM 15ra gadyasUtra che. 143 padyasUtra che. enA upara pU.A.zrI jinadAsa mahattara racita 2265 zloka pramANa cUNi che. pU.AzrI. haribhadrasUrijI mahArAjAnI saMkSiptavRtti che. maladhArI pU.A.zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjAnI pa900 zloka pramANa brahavRtti che. sau prathama pAMcajJAnanI vAta dvArA maMgalAcaraNa karyuM che. temAM zrutajJAnano savizeSa paricaya Apyo che. kAraNake zrutajJAna mATe jA bhaNavAnI AjJArUpa udeza, sthirIkaraNa rU5 samude za, anyane bhaNAvavAnA adhikAra svarUpa anujJA ane vistArathI vyAkhyA thatI hoya che. bAkInA cAra jJAnamAM ude zAdi na hovAthI tevI vyAkhyA karavAnI rahetI nathI. AgaLa vadhatAM AvazyakanA anuyogano prAraMbha e rIte karyo che ke pahelI najare bhaNanArane evuM ja lAge ke, have AvazyakasUtranI vyAkhyA thaze. paraMtu tevuM nathI. vyAkhyA karavA jarUrI evA cAra dvAronI vicAraNA graMthakAre karavI che. mATe Avazyaka sUtrane mAtra dRSTAMtarUpe prastuta karyuM che. Avazyakazrutaske dhAdhyayana' nAmanI vyAkhyA 1 - upakrama, 2 - nikSepa, 3- anugama ane 4- naya ema cAra dvArothI karI che. 1. upakrama - prastuta Agamano mahattara vibhAga A upakramanI samaja ApavAmAM phALavyo che. graMthanI racanA ja evI rIte karI che ke bAkInA nikSepa, anugama ane naya mATe jarUrI vAto paNa upakramamAM ja samAvI lIdhI che. jenI vAto karavAnI hoya te graMthanI sArabhUta vAtone pahelAM TUMkamAM kahevI te upakrama. jenAthI padArtho nikSepa yogya bane che. tenA bhedo - prabhedonAM lakSaNo ane dRSTAMto pUrepUrI spaSTatApUrvanAM che. jenA kAraNe A dvArA eka khAsa prakaraNa banI gayuM che. 2. nikSepa - nAma, sthApanA, dravya ane bhAva ema nipAnA jaghanyathI 21 nA AgamanI oLakha Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra prakAra che. prAyaH padArtho cAra nikSepathI samajI zakAya che. jemAM bhAva nikSepAnI mukhyatA hoya che. tenI sAthe joDAyelA bAkInA nAmAdi nikSepa paNa teTalA ja upayogI bane che. 3. anugama - sUtranA zabdone tenA yathArthabhAvo sAthe joDavA te anugama. zabdArtha, vAkayArthathI AgaLa vadhI bhAvArtha sudhI laI javAnI prakriyA ahIM batAvI che. sUtranA batrIza doSo ane ATha guNo A dvAranI vizeSatA che. 4. naya - padArthane jovAnI eka dRSTi naya gaNAya che. tenA sAta prakAra che. 1 - naigamana, 2 - saMgrahanaya, 3 - vyavahAranaya, 4 - RjusUtranaya, 5 - zabdanaya, 6. samabhirUDhanaya, 7- evaMbhUtanaya. nayanA svarUpane samajAvavA ane samajavA eka svataMtra graMtha joIe. jANe tethI ja ahIM graMthakAre svayaM saMkSepamAM vAta karI che. cAra dvArathI vyAkhyA paddhatino bodha karAvI graMtha ane graMthakAra sArthakatA anubhave che. kSAmyantu pUjyAH matskhalanam / basa, be ja miniTa vadhu. A lekhamALAnA kALakhaMDamAM cArekoranuM sAhitya jovAnuM thayuM che. ochuM-vatuM upayogI paNa thayuM che. bAkI sAdyatatAmAM to pUjyonI kRpAe ja kAma karyuM che. aciMtyaciMtAmaNi zrI zaMkhezvara pArzvanAtha prabhu, paramopakArI zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA, dvAdazAMgInA racayitA pU.zrI gautamasvAmI, zrI sudharmAsvAmI Adi gaNadhara bhagavaMto, jaina zAsanaziratAja pUjyapAda A zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA bhavodadhitAraka gurudeva pUjyapAda A.zrI vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjAnA maMgalaAziSa A kAryamAM satata cAlakabaLa banyuM che. anuyoga dvAra | 213 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpanA ja nathI karavI. chatAM jo te AziSano sathavAra na hota to kadAca A kArya prAraMbhAyuM ja na hota. athavA adhavacce ja khoraMbhAyuM hota. jyAre Aje anubhavanI AMkhe ApaNe joI zakIe chIe ke, pUrNatAnuM lakSyabiMdu hAthamAM che. lekhamALAnA AlaMbane thayelI sAkSAt prabhuvacanonI A mulAkAta jIvananuM saMbhAraNuM banI gaI. mArA ujjavaLa bhAvinI AnAthI vadhAre zuM nizAnI ! anuyogadvAra mUtranI vANInA aMzo. tattha cattAri NANAI ThappAiM ThavaNijjAI, No uhissaMti No samuddissaMti No aNuNNavijjaMti, suyaNANassa uddeso samuddeso aNuNNA aNuogo ya pavattai / / 2 / / pAMca prakAranA jJAnamAMthI cAra jJAna vyavahAra yogya nathI. tethI tenI vicAraNA na karatAM mAtra zrutajJAnanI vicAraNA karavI che. cAra jJAnano uddeso, samudeza ane anujJA nathI, jyAre zrutajJAnano ja uddeza, samuddeza ane anujJA hoya che. logottariyaM bhAvAvassayaM jaNNaM imaM samaNe vA samaNI vA sAvae vA sAviyA vA taccitte tammaNe tallese tayajjhavasite tattivvajjhavasANe tayaTThovautte tayappiyakaraNe tabbhAvaNAbhAvite aNNattha katthai maNaM akaremANe ubhao kAlaM AvassayaM kareMti, se taM logottariyaM mAvAvayaM | 28 | sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA saMgha vaDe taccitta, tanmana, taphlezyA, tad adhyavasAya, tenuM tIvra dhyAna ane tadarthanA upayoga pUrvaka, zarIra Adi karaNone joDIne, tenI bhAvanAthI bhAvita thaIne jyAre ekAgramanathI ubhaya kAla je Avazyaka karAya te lokottara bhAvAvazyaka kahevAya. 21jhA AgamanI oLakha Page #232 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama nAmanuM prAptapaMcAMgI AcArAMga sUtra mUla niryukti | cUNi TIkA-1 TIkA-2 TIkA-3 sUtrakRtAMga sUtra mUla niryukti cUNi TIkA-1 TIkA-2 TIkA-3 sthAnAMgasUtra mUla TIkA-1 kartA saMvata sudharmAsvAmIjI vI saM pUrva trIzavarSa bhadrabAhusvAmI vIra sadI bIjI jinadAsa gaNi mahattara | | vi. pAMcamI sadI zIlAMkAcArya vi. 925 (pradIpikA TIkA) vi. 1573 ajitadeva sUri vi. 1629 (dIpikA TIkA) sudharmAsvAmIjI vI.saM.parva trIzavarSa bhadrabAhusvAmI vIra sadI bIjI jinadAsagaNi mahattara | vi. pAMcamI sadI zIlAMkAcArya vi. 925 harSakula gaNi vi. 1583 (samyakatva dIpikA) upA. sAdhuraMgagaNi | vi. 1598 (kArataka) (dIpikA) sudharmAsvAmIjI | vI.sa.pUrva trIza varSa abhayadevasUri vIra sadI bIjI saMzo. droNAcArya vi. 1120 nagapiMgaNi.(dIpikA) | vi. 1657 saMzo. upA. vimalaharSa | vi. 1705 sumatikallolagaNi. harSanaMdanagaNi. sudharmAsvAmIjI vI.saMpUrva trIza varSa abhayadevasUri vi. 1120 sudharmAsvAmIjI | vI..pUrva trIza varSa jinadAsagaNi mahatara | vi. pAMcamI sadI abhayadeva sUri vi. 1128 saMzo. droNAcArya harSakula gaNi vi, 1583 (bIjA) dAnazekharasUri vi. 1597 (viSamapada vyAkhyA) ajJAta sudharmAsvAmIjI vI.saMpUrva trIza varSa abhayadevasUri vi. 1120 saMzo. droNAcArya TIkA-2 TIkA-3 samavAyAMgasUtra mUla 4 | TIkA bhagavatI sUtra | mUla cUNi TIkA-1 TIkA-2 TIkA-3 avasUri jJAtAdharmakathA | mUla sUtra 6 TIkA 216 AgamanI oLakha Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvata Agama nAma prAptapaMcAgI kartA upAsakadazAMga mUla sudhamAMsvAmIjI sUtra 7. TIkA abhayadevasUri attakRrzAMga mUla sudharmAsvAmIjI sUtra 8 TIkA abhayadevasUri anuttaropapAtika | mUla sudharmAsvAmIjI sUtra 9 | TIkA abhayadevasUri prastavyAkaraNa mUla sudharmAsvAmIjI sUtra 10 TIkA-1 abhayadevasUri saMzo. droNAcArya TIkA-2 | jJAnavimalasUri vipAka sUtra mUla sudharmAsvAmIjI 11 TIkA abhayadevasUri vI.sa.pUrva trIza varSa vi. 1120 vI.saMpUrva trIzavarSa vi. 1120 | vI.saMpUrva trIza varSa IT vi. 1120 | vI.saMpUrva trIza varSa vi. 1120 | vi. 1728 vI.saM.pUrva trIza varSa vi. 1120 opapAtika sUtra 12 mUla TIkA pUrvAcArya abhayadevasUri saMzo. droNAcArya vIrasadI pahelI vi. 1120 rAjaprastIyasUtra sUtra 13 mUla TIkA pUrvAcArya malayagirisUri vIrasadI pahelI vi. 1150 jIvAjIvAbhIgama | mUla sUtra 14 pUrvAcArya malayagirisUri vIrasadI pahelI vi. 1150 TIkA prajJApatAsUtra sUtra 15 vIrasadI pahelI vi. 833 mUla zyAmAcArya TIkA-1 haribhadrasUri (pradezavyAkhyA) TIkA-2 | malayagirisUri | vi. 1150 sUryaprajJapti | mUla | pUrvAcArya I.pUrva sUtra 16 TIkA | malayagirisUri vi. 1150 jaMbudvIpaprajJapti | mUla | pUrvAcArya sUtra 17 TIkA-1 | upA. dharmasAgarajI ma. | vi. 1639 saMzo - upA.kalyANa vi. TIkA-2 | upA. zAMticaMdrajI vi. 1660 AgamanI oLakha | 217 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUla 24 Agama nAma ptapaMcAMgI | kartA saMvata caMdraprajJapti mUla pUrvAcArya | I. pUrva sUtra 18 | | TIkA | malayagirisUri | vi. 1150 tirayAvalikA | pUrvAcArya vIrasadI bIjI | sUtra 19 | TIkA | zrIcaMdrasUri | vi. 1228 kalpAvataMsikA mUla pUrvAcArya vIrasadI bIjI sUtra 20 | TIkA | zrIcaMdrasUri vi. 1228 pupikA mUla pUrvAcArya vIrasadI bIjI sUtra 21 TIkA | zrIcaMdrasUri vi. 1228 pupaculikA mUla | pUrvAcArya vIrasadI bIjI sUtra 22 TIkA | zrIcaMdrasUri vi. 1228 viSNudazA mUla pUrvAcArya vIrasadI bIjI sutra 23 TIkA | zrIcaMdrasUri | vi. 1228 nizItha sUtra mUla | pUrvadhara maharSi vIrasadI bIjI bhASya saMghadAsagaNi zramA zramaNa sadI-pamI, kaThI | cUNi jinadAsagaNi mahattara | vi. pAMcamI sadI TIkA zrI caMdrasUri vi. 1174 (subodhA vyAkhyA) mahAnizItha sUtra | mUla zrIsudharmAsvAmI | vI.sa. pUrva trIzavarSa uddhAraka | zrIharibhadrasUri vi. chaThI sadI vyavahAra sUtra mUla | bhadrabAhusvAmI vIrasadI bIjI bhadrabAhusvAmI vIrasadI bIjI bhASya pUrvAcArya I.pUrva (niryukti mizrita) TIkA malayagirisUri | vi. 1150 dazAzrutaskaMdha bhadrabAhusvAmI vIrasadI bIjI sUtra 27 niryukti bhadrabAhusvAmI vIrasadI bIjI cUNi jinadAsagaNi mahattara | vi. pAMcamI sadI bRhatkalpasUtra mUla bhadrabAhusvAmI | vIrasadI bIjI 28 bhASya | saMghadAsagaNi kSamAzramaNa sadI pamI, uThI cUNi ajJAta TIkA-1 malayagirisUri | vi. 12mI sadI kSemakIrtisUri vi. 1332 TIkA-2 ajJAta vi. 14mI sadI pachI 25 26 mUla 218 AgamanI oLakha Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama nAma prAptapaMcAMgI kartA saMvata mula TippaNa jItakalpa jinabhadragaNi kSamAzramaNa zaka 531 sUtra 29 bhASya jilabhadragaNi kSamAzramaNa zaka 531 cUNi siddhasenagaNi sadI ThI (bRha-Ni). zrIcaMdrasUri vi.1227 (bRhasUNi viSamapada vyAkhyA) uttarAdhyayana sUtra | mUla | sthaviro vIra sadI 1-2 30 niryukti bhadrabAhu svAmI vIrasadI bIjI bhASya ajJAta cUNi jinadA vi. pAMcamI sadI TIkA-1 zAMtisUri sadI 11mI (ziSyahitA TIkA) TIkA-2 temicaMdrasUri (prathama) | vi. 1129 (sukhaboghA) TIkA-3 jayakIrtisUri sadI 15mI (dIpikA) TIkA-4 kamalasaMyama uvA. vi. 1544 (sarvArthasiddhi). TIkA-pa bhAvavijayajI upA. | vi. 1689 TIkA-6 lakSmIvallabha upA. vi. 1725 (arthadIpikA TIkA). TIkA-7 ] | nayavijayajI(stabaka) | vi. 1745 avacUri-1 pUrvAcArya avacUri-2 ajJAta vi. 1441 mUla dazavaikAlika sUtra 31 zaabhavasUri vIra sadI pahelI niryukti-1 bhadrabAhusvAmI vIra sadI bIjI niryukti-2 ajJAta vi. 1442 bhASya ajJAta cUNi-1 agatyasiha - vi. 300 sthavirAcArya cUNi -2 jinadAsagaNi mahattara | vi. pAMcamI TIkA-1 haribhadrasUri vi. 833 TIkA-2 tilakasUri saMzo. zrIpAlacaMdra, vi. 1304 TIkA-3 | sumatisAdhusUri vi. 1550 TIkA-4 | samayasuMdara upA. vi. 1691 avacUri-1 ajJAta avacUri-2 haribhadrasUri | vi. chaThI sadI | AgamanI oLakha || 219 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama nAma prAptapaMcAMgI | kartA saMvata AvazyakasUtra 32 mUla sudharmAsvAmIjI vI.saMparva trIzavarSa niryukti | bhadrabAhasvAmI vIrasadI bIjI bhASya-1 | ajJAta(mUlabhASya). bhASya-2 jinabhadragaNi zramAzramaNa zaka-531 (vizeSAvazyakabhASya) cUNi jinadAsagaNimahatara | vi. pAMcamI sadI TIkA-1 jinabhadragaNi zramAzramaNa zaka531 TIkA-2 koTyAcArya sadI 8mI haribhadrasUri vi.chaThI sadI (ziSahitA) TIkA-4 | mAladhArI hemacaMdrasUri vi. 1175 TIkA-5 malayagiri sUri vi.1150 TIkA-6 tilaka sUri vi.1296 TIkA-7 mANijyazekhara sUri vi.1471 (A.li.dIpikA) TIkA-3 piMDaniryukti sUtra 33 TIkA-3 mUla bhadrabAhusvAmI vIrasadI bIjI bhASya pUrvAcArya TIkA-1 haribhadrasUri, vIrAcArya | vi.chaThI sadI TIkA-2 vIragaNI, saMzo. nemicaMdrasUri prathama, | vi. 1160 jinadatta sUri malayagirisUri | vi. 1150 TIkA-4 mANikayazekhara sUri | vi.1471 (dIpikA) avacUrI | kSamAratamuni vi.1450 mUla | vIrabhadragaNi vI.saMpUrva trIsa varSa | TIkA-1 | pUrvAcArya (buddhivivaraNa) | TIkA-2 | guNaratnasUri vi. 1484 avacUrI-1 ajJAta avacUrI-2 somasuMdarasUri vi. 1450 mUla | vIrabhadragaNi vI.saM. pUrva trIsa varSa TIkA | bhuvatatuMga sUri vi, 1380 avacUrI-1 somasuMdara sUri vi. 1450 avacerI-2 guNaratnasUri vi.1484 catu zaraNa prakIrNaka sUtra 34 AturapratyA khyAta sUtra 35 22nA AgamanI oLakha Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama nAma prAptapaMcAMgI kartA saMvata mUlA vI.saM. pUrva 20 varSa bhaktaparijJA sUtra 36 vIrabhadragaNi ajJAta avacerI saMskAraka sUtra mUla TIkA 37. vi. 1484 mUla TIkA pUrvAcArya guNaratnasUri pUrvAcArya guNaratnasUri pUrvAcArya taMdulaveyAliyA sUtra 38 caMdrAvedhaka sUtra 39 vi. 1484 mUla mUla devendrastava sUtra 40 RSipAlita sthavira mUla gaLividhA sUtra 41 pUrvAcArya mUla mahAparijJA sUtra 42 pUrvAcArya vIrastava pUrvAcArya sUtra 43 taMdI sUtra 44 mUla devagiNi zramAzramaNa | vI.sadI. 10 mI mUla devaddhigaNi vI.sadI. 10 mI (laghunaMdIsUtra) mUla devaddhigaNi vI.sadI. 10 mI (yoganaMdI sUtra) cUNi jinadAsagaNi mahattara | vi. pAMcamI sadI TIkA-1 haribhadrasUri vi. chaThI sadI TIkA-2 malayagirisUri vi. 1150 avasUri | ajJAta mUla anuyoga dvArA sUtra 45 cUNi TIkA-1 TIkA-2 AryarakSitasUri vi.114-127 jinadAsagaNi mahAra vi.pAMcamI sadI haribhadrasUri vi. chaThI sadI hemacaMdrasUri (maladhArI) | vi.1164 AgamanI oLakha | 221 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhArasthaMbha ma' sanmArga prakAzananA zubhakAryamAM AtmIyabhAve atyaMta mahattvano phALo ApI AdhArasthaMbha bananArA yuvAnono zubha nAmAvali 1. bhorolatIrtha nivAsI mahetA zAMtilAla harIlAla muMbaI 2. hasamukhalAla cunilAla modI muMbaI 3. ramIlAbena mahendrabhAI cImanalAla zAha muMbaI 4. mANekalAla moholAla jhaverI muMbaI 5. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI svarUpacaMda maganalAla ha. vADIlAla surata 9. bhorolatIrtha nivAsI voharA jevatalAla svarUpacaMda amadAvAda 7. zAha premacaMda IzvaralAla muMbaI 8. zrImatI kaMcanabena sArAbhAI zAha ha. virendrabhAI (sAInTIphIka leba) amadAvAda 9. jhaverI kumArapALa bAlubhAI muMbaI 10. zAha joItAlAla TokaradAsa ha. zAha dinezabhAI je. muMbaI 11. zAha chabIladAsa sAkaLacaMda parivAra muMbaI 12. zAha bhAIlAla vardhIlAla (rAdhanapura) ha. zAha rAjubhAI bI. navasArI 13. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI maNIbahena manajIbhAI ha. caMpakabhAI surata 14. zAha dalapatabhAI kakalabhAI (pIlucAvALA) surata 15. saMghavI zAMtilAla vADIlAla bhAbhara 11. zAha bAbulAla maMgaLajI parivAra ubarI 17. zrImatI kaMcanabena kAMtilAla maNIlAla jhaverI hastagiri pratiSThA smRti pATaNa 18. pAlanapura nivAsI zAha zazIkAMta pUnamacaMda muMbaI 19. zAha camanalAla cunIlAla dhAnerAvALA muMbaI 20. zAha maMgaLadAsa mAnacaMda liMbodrAvALA muMbaI 21. jhaverI jItubhAI jhaveracaMda muMbaI 22. zAha lAlacaMda chaganalAla parivAra piMDavADAvALA muMbaI 23. dhAnerA nivAsI zAha caMdanabena kanaiyAlAla ha. narezabhAI navasArI 24. suzIlAbena pratApabhAI dalAla pATaNa 25. sAlecchA ukacaMdajI jugarAjajI amadAvAda 26. zAha jayaMtilAla AtmArAma amadAvAda 27. zrImatI praviNAbena caMpakalAla gAMdhI 28. zrImatI savitAbena maphatalAla vArIyA ha. kirtibhAI maphatalAla vArIyA muMbaI 29. choTAlAla nAthAlAla zAha muMbaI 30. sItAdevI poddAra muMbaI muMbaI 22 rA AgamanI oLakha Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahayogI sanmArga prakAzananA zubhakAryane potAnuM mAnI Agavo phALo ApI sahayogI bananArA puNyAtmAonI zubha nAmAvali. 1. hemacaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI muMbaI 2. amulakhabhAI pUnamacaMdabhAI mahetA ha. kumArabhAI Ara. zAha surata 3. ramaNikabhAI revacaMdabhAI zAha dhAnerAvALA ha. araviMdabhAI Ara. zAha surata 4. saMghavI sohanarAjajI rUpAjI muMbaI 5. zrI kezavalAla dalapatalAla jhaverI zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI muMbaI 6. zrI maNIlAla nahAlacaMda zAha ha. ratilAla maNIlAla zAha muMbaI 7. sva. zAha mULacaMda dharmAjI tathA pArUlabahena mULacaMdajI parivAra bhAMDotarA 8. sva. bhIkhamacaMdajI sAkaLacaMdajI zAha ratanacaMda phulacaMda muMbaI 9. zAha pArUbahena mayAcaMda varaghAjI jetAvADA 10. zAha maNIlAla haragovanadAsa nesaDAvALA ha. praviNabhAI surata 11. zrImatI jayAbahena pAnAcaMda jhaverI ha. pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI muMbaI 12. zrI dIpacaMda lallubhAI tAsavALA surata 13. zAha bAbulAla nAgaradAsa paTosaNa (u.gu.)vALA muMbaI 14. zAha amIcaMda khImacaMda parivAra ha. yogezabhAI tathA nikuMjabhAI muMbaI 15. zAha mANekalAla nAnacaMda muMbaI 11. zAha babAbhAI DAhyAlAla rokANI (jUnADIsAvALA) muMbaI 17. zrI cunIlAla mANekalAla daDIyA 18. viracaMda punamacaMdajI dalAjI (bApalA) ha. tulasIbena, kasuMbIbena, samubena muMbaI 19. a.so. puSpAbena maphatalAla dalIcaMdajI zAha AlavADA 20. meghajI sAMgaNa caralA ha. mAlazI - khetazI meghajI caralA AghoI-kaccha 21. sva. rasIkalAla cimanalAla jhaverI ha: abhayabhAI 22. zAha maphatalAla jezIMgabhAI ha: bharatabhAI navasArI 23. viNAbena dhIrajalAla kapAsI muMbaI 24. zrImatI AzAbena kIrITa bhAI zAha muMbaI 25. voharA rAmacaMda hakamacaMda pU.sA.zrIjayaprajJA-vijayaprajJAzrIjI saMyamasmRti rAmapurA 26. kalAbena kAMtilAla panAjI jetAvADA-muMbaI 27. mAtuzrI kusumabena cinubhAI pAnAcaMda zAha nAsika muMbaI muMbaI AgamanI oLakha || 223 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAridetAdika narihatA na zazatadhenesavatsako yodava jAtInAMjavAnImahAmananityeka epaMyavAsthamAyudhyasAniyA mamatATavatAtaghAlayAtacama namasAramaMsArasArANAzakaMmanoharAzItikavADaramA bAyaparIdihavavidhAko rANAMjANivonaraMvAra devapacAra vyavasphalamacchatArile dhnnenvaamolvaavdhaithaa| sjiyedipaurANikamaurANikeusaMtaSTemaMtazAmarvadevata yatA skhiikovipriitovaatinnronnmNcaaynide| nyAbiMdatimatpatividhamatyadhavikara, vArIkabArAmAyaityAza GiarnjeSTalapakAtira yAsatolAbIdhIzrIzrIzrImA pustakaMhazatAmiyAyadhi zilabaMdhanAvatAradevakara ramamAvyAsa jayadevajI vAsasadamAjavAnarAmaya niSpatizamazevAnarAkoTi gaNIsaMgrAmamAvikA kiyA sahIrAjavapavanI nAmaka tyadhAmAnana yi cama tInAmAyAvasAyika kAyasetyevakavano nAmamA apaneDAsamakhApaNamasati unI rAsla vividhakArcita jIvilaMba timamA lakAkADemIkAtrInImA yanijI vinamAuthasya nAvidhakI gaNezakAbAnamA pravacana prabhAvakArIjha graMthamALA mAmale AdimAtA pATrInitya jI zivanAnA kamelana harAja kAzA yadina vi.. ACh... ID Praye galagvaMtimI (gavetanItimA nalaMrAgerAjAkara 2pamamakSikAravati zrIphalagolaka thA khuregolakateva unIsaMsaNIgulaMgara jamArgaka dIkSA aMdhazatAbdI varSa samuMdara mAnAyAkiMtrayojana kA maukA jAnimADAiviDosAkAmayaphalame eka pravivezaraIsatA devadharvakA nAgaka jIvanayarAmavasthita pravevAmAnApratijanma bArAva ityApairAmAyako meyarako uka rAvaNA samAdizpatanAsazakamA nirja pAstAkA nAmamaniDADa tAsAsamupa vam polasyAnIvariSTasyarAyaNasyamahA: marAkSasIvAkyamavavAra yAmamakiSTa jApavimAnamobAsanAlApata pravAnAmaanApatisamazaH tasyapatra vitAmahAva mAtatyaskoviyate mAya tohariyAnAmarAkamIkAkAmayI baryAyAnanAmanizAnamIvaTA minA balimoniyamanAyA guNa-kIrti yaza-mUrti graMtha-26 sAhitya sevA Rs 100/ samA prakAzana 9925801910 ARYA DESIGNS TITLE BY ISBN-978-93-84300-33-3