________________ ૧૮-સુષિમાં અધ્યયન ચિલાતી-પુત્રની કથા.જેમાં કરણરસની પ્રધાનતા છે. કઠણ કાળજાને પણ એકવાર તો કંપાવી દે. સમજવાનું તો એ છે કે, સાધનામાં સહાયક શરીરને આહાર જરૂર આપવાનો, પણ માત્ર ભાડાપેઠે. જો શરીરની કે જરૂરી આહારની આસક્તિથઈ તો મોક્ષ નહિ મળે. ૧૯-પુંડરીક અધ્યયન સાધનામાંથી પતન અને સંસારથી ઉત્થાન, આ બે વાત દર્શાવતી આ કથા છે. મહાવિદેહ ક્ષેત્રની પુંડરીકિણી નગરી. રાજા મહાપબના બે રાજપુત્ર. પુંડરિક અને કંડરીક વૈરાગ્ય પૂર્વક દીક્ષિત બનેલા મુનિ કંડરીકનું રસનેન્દ્રિયની આસક્તિના કારણે સાધનામાંથી પતન થયું. પરિણામે 33 સાગરોપમના આયુષ્ય સાથે સાતમી નરકે ગયાં. જ્યારે વિરક્તિપૂર્વક રાજા પુંડરીક સંયમ પાળી સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં એકાવતારી થયા. કહેવાય છે કે, વ્રણ, વનિ અને વેરી ક્યારેય ઉપેક્ષણીય નથી. સાધના જીવનમાં પ્રમાદ એ જ વ્રણ, વહિન અને વેરી છે. નાના પ્રમાદ પણ યાવત્ સંયમ ચુકાવે, તેથી ‘સતત અપ્રમત્ત રહો' આ જ પ્રભુનો સંદેશ છે. આ અધ્યયનની સાથે પહેલો શ્રુતસ્કંધ પૂરો થાય છે. બીજા શ્રુતસ્કંધમાં દશ વર્ગ છે. સંયમજીવન સ્વીકાર્યા પછી જે આત્મા મહાવ્રતોનું યથાવતું પાલન કરતો નથી, પ્રમાદને પરવશ શિથિલ બને છે તે મોક્ષ અથવા વૈમાનિક દેવલોક પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી, પરંતુ સંયમ જીવનમાં કરેલા કાયક્લેશાદિ બાહ્ય તપોના પ્રભાવે ભવનવાસી, વ્યંતર કે જ્યોતિષ્ક દેવલોકમાં દેવ તરીકે ઉત્પન્ન થાય છે. આ વાત બીજા શ્રુતસ્કંધમાં એક સરખી જોવા મળે છે. જેમાં ભવનપતિના 20, વ્યંતરનિકાયના 16, વાણવ્યંતરનિકાયના 16, સૂર્ય-ચંદ્રના 1-1 અને પહેલા અને બીજા દેવલોકના 1-1. એમ વર્તમાનકાલીન 56 ઇન્દ્રોની 206 ઇન્દ્રાણીના પૂર્વભવની કથા છે. (ત્રીજા થી બારમા વૈમાનિક દેવલોકના કુલ 8 ઇન્દ્રો છે, એમ કુલ 64 ઇન્દ્રોની ગણત્રી હોય છે.) પૂર્વના માનવભવમાં તે દરેક ઇન્દ્રાણીઓએ પુરુષદાનીય પ્રભુ પર | આગમની ઓળખ