________________ ઉપલબ્ધ થાય છે. આચારાંગ આદિ તે અગ્યાર અંગ આગમો વિસ્તૃત કદ ધરાવતાં હોવા છતાં આજે ઘણાં અલ્પ પ્રમાણમાં ઉપલબ્ધ થાય છે. તે અંગ આગમોમાં ભગવતી શ્રી વ્યાખ્યા પ્રજ્ઞપ્તિ પાંચમું અંગ આગમ છે. જેનું પ્રાકૃત નામ ‘વિયાહ પણત્તિ” છે. વર્તમાનમાં તે સૌથી મોટું પ્રમાણ ધરાવે છે. અનંત લબ્ધિ નિધાન, શાસન શિરતાજ ગણધર ભગવંત શ્રી ગૌતમ મહારાજા આદિ એ પૂછેલા 36000 પ્રશ્નોનો તથા ચરમ તીર્થપતિ જ્ઞાતિનંદન શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર પરમાત્માએ સ્વમુખે આપેલા 36OOO ઉત્તરોનો સંગ્રહ આ વ્યાખ્યા પ્રજ્ઞપ્તિ આગમમાં કરવામાં આવ્યો છે. તેથી આજે પણ તેનો અમાપ મહિમા ગવાય છે. ભૂતકાળમાં શ્રી પેથડશા મંત્રી જેવા શ્રીમંત શ્રાવકોએ 36000 સુવર્ણ મુદ્રા દ્વારા આગમ પૂજન કરવા પૂર્વક શ્રી ભગવતીજી સૂત્રનું ગુરુમુખે શ્રવણ કર્યાના પ્રસંગો પણ નોંધાયા છે. આવા અતિશયવંત મહિમાનાં કારણે ‘ભગવતી વિયાહ પણgીએમ વિશેષ રૂપે ‘ભગવતી’ શબ્દનો પ્રયોગ થતો હતો. આજે તે ‘ભગવતી' વિશેષણ જ “ભગવતી સુત્ર’ એવાં નામ રૂપે પ્રચલિત બન્યું છે. પ્રભુવીરના અદકેરા શિષ્યત્વને પામેલા શ્રી ગૌતમસ્વામી મહારાજાએ સ્વતઃ ચાર જ્ઞાનના ધણી હોવા છતાં, સંપૂર્ણ દ્વાદશાંગીના રચયિતા હોવા છતાં સમવસરણમાં પ્રભુની દેશના સાંભળવા આવેલા અને ભવિષ્યમાં થનારા આપણા જેવા ભવ્યાત્માઓનાં હિતને લક્ષમાં રાખીને “ભયવં' સંબોધન દ્વારા પ્રભુને જે જે પ્રશ્નો પૂજ્યાં તે દરેક પ્રશ્નો આ ભગવતીજી સૂત્રમાં ગૂંથવામાં આવ્યા છે. અનંત કરુણાનિધાન પ્રભુ વીરે શ્રી ગૌતમસ્વામી મહારાજાને ઉદ્દેશીને “ગોયમ !' સંબોધન દ્વારા તેના જે ઉત્તરો આપ્યાં તે દરેક ઉત્તરો આ આગમમાં મહત્ત્વપૂર્ણ સ્થાન-માન પામ્યા છે. પ્રશ્નોત્તર શૈલીના આ ભગવતીજી સૂત્રમાં ગણધર ભગવંત શ્રી ગૌતમ મહારાજા મુખ્ય પ્રશ્નકર્તા છે. તે ઉપરાંત પ્રસંગોપાત્ત ગણધર શ્રી અગ્નિભૂતિજી, ગણધર શ્રી વાયુભૂતિજી, રોહ નામક અણગાર, માકંદિક પુત્ર અણગાર અને પ્રભુ પાર્શ્વનાથના તીર્થની આલંબને સંયમી બનેલા ભગવતતી સૂત્ર || 33