________________ પરમાત્માના હસ્તે દીક્ષિત બન્યા. નિરતિચારપણે અપ્રમત્ત સંયમ આરાધના અને ગુણરત્નાદિ તપશ્ચર્યાની સાધના કરી. અંતિમ સમયે સંખના દ્વારા આયુષ્ય પૂર્ણ કરી અનુત્તર વિમાનમાં ઉત્પન્ન થયા. દેવભવના અંતે મહાવિદેહમાં જન્મ પામી સિદ્ધ, બુદ્ધ અને મુક્ત થશે. બીજા વર્ગમાં પણ દીર્ઘસેન, મહાસન વગેરે તેર રાજકુમારોની વાત છે. તે દરેક પણ મહારાજા શ્રેણિક અને માતા ધારિણીના પુત્રો હતા. પૂર્વવત્ સંયમ સ્વીકારી એક સમાન 16 વર્ષ સંયમ પર્યાય પાળી સંખનાના અંતે બે વિજય નામના, બે વૈજયંત નામના, બે જયંત નામના, બે અપરાજિત નામના અને પાંચ સર્વાર્થસિદ્ધ નામના અનુત્તર દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થયા. ત્રીજા વર્ગમાં ધન્ના અણગાર વગેરે દશમુનિવરોનો અધિકાર છે. જેના પ્રથમ અધ્યયનમાં (ધન્ના અણગાર) મુનિરાજનું જીવન વિશેષતાસભર હોવાથી વિસ્તારથી વર્ણવાયું છે. અહીં તેમની તપશ્ચર્યાનું અસાધારણ વર્ણન છે. તેમના જીવનમાં ‘દે દુ:મહBરું', રેઢું પતિમ વા કાર્ય સાધયમ' જેવાં સૂત્રો જીવંત સ્વરૂપે જોવા મળે છે. આઠ મહિનાના સંયમપર્યાયમાં નિરંતર છઠ્ઠ તપ અને પારણામાં આયંબિલ કર્યા છે. આયંબિલ તપમાં પણ જે આહારને કોઈ ન ઇચ્છે તેવો - સર્વથા ફેંકી દેવા જેવો આહાર ગ્રહણ કરતા હતા. ઘોર તપના અંતે શરીરમાં માત્ર હાડ અને ચામડી બચ્યાં હતાં, લોહી, માંસ આદિ તો સંપૂર્ણ સૂકાઈ ગયાં હતાં. હાડપિંજર કહી શકાય તેવી પરિસ્થિતિ હતી. છતાં ગ્લાનિ રહિત શુભધ્યાનમાં આત્માને સ્થિર રાખતા હતા. ધન્ના અણગારની ખરી મહાનતા તો તે અવસરે પ્રગટ થયી છે, જે અવસરે મહારાજા શ્રેણિક પરમાત્મા મહાવીર પ્રભુને પ્રશ્ન પૂછે છે કે, ભગવંત ! આપશ્રીના ચૌદ હજાર શિષ્યોમાંથી અત્યારે કયા અણગાર મહાદુષ્કરકારક અને મહાનિર્જરા સાધક છે ?" સમાધાનમાં પરમાત્મા વીર કહે છે કે, “શ્રેણિક ! ઇન્દ્રભૂતિ પ્રમુખ ચૌદ હજાર શ્રમણોમાં અત્યારે ધન્ના અણગાર જ મહાદુષ્કરકારક અને મહાનિર્જરા સાધક છે.” ધન્ના અણગારના સૌભાગ્યની પરાકાષ્ટા તો એ અનુત્તરોપપાતિક સૂત્ર || 69