________________ તો સાધક જીવોનું પતન, ઉત્થાન અને મહાન અભ્યદય કયા ક્યા નિમિત્તે થાય છે, તેનું સાચું માર્ગદર્શન મળે છે. અહીં તો માત્ર સંક્ષેપમાં જોઈશું. ૧-ઉસ્લેિખ અધ્યયન : સૌથી મોટું આ અધ્યયન છે. પરમાત્મા મહાવીરના શિષ્ય મેઘકુમાર મુનિનું જીવન હૃદયંગમ શૈલીમાં અહીં વર્ણવાયેલું છે. હાથી તરીકેના પૂર્વભવમાં તેમણે સસલા ઉપર કરુણા કરી. તે કરુણાએ પરમાત્માનો ભેટો કરાવ્યો. સંયમી બની આત્મકલ્યાણ કર્યું. હૈયામાં જન્મેલી કરુણાનાં આ મીઠાં ફળો અહીં જોવા મળે છે. ૨-સંઘાડ અધ્યયનઃ સંયમી શ્રમણોએ શરીરને આહાર ક્યારે અને કયા ભાવે આપવાનો “તે સમજાવવા માટે ધન્ના શેઠ અને ખૂની વિજય ચોરનું દૃષ્ટાંત આપવામાં આવ્યું છે. પોતાના જ પુત્રના ખૂનીને ખાવાનું આપવાનો ભાવ શેઠને ન જ હોય, છતાં લાચારીવશ આપે તો આનંદ ન હોય. તે જ રીતે સાધુ શરીરથી મુક્ત થવાની ભાવનામાં જ હોય, શરીરને ભોજન આપવાની લેશ પણ ઈચ્છા ન હોય, છતાં જ્ઞાનાદિ આરાધના માટે ન છૂટકે આહાર આપે તો આનંદ ન જ હોય. આ વાત વિસ્તારથી અહીં સમજાવી છે. ૩-અંડ અધ્યયન: સાર્થવાહના બે પુત્રો ૧-જિનદત્ત અને ર-સાગરદત્ત. તેઓને મોરનાં બે ઈંડા મળ્યાં. એકને પૂરેપૂરી શ્રદ્ધા હતી, મને મોર મળશે જ. બીજાને શંકા હતી, મોર મળશે કે નહિ ? શ્રદ્ધા યુક્ત જિનદત્તને મોર મળ્યો, તે મોર દ્વારા ઘણું કમાયો. શંકિત સાગરદત્તને વારંવાર ઇંડુ હલાવવાથી મોર ન મળ્યો. છેલ્લે દુઃખી થયો. આ દૃષ્ટાંત દ્વારા ગ્રંથકાર સંયમીઓને બોધપાઠ આપે છે. સંયમના ફળ પ્રત્યે શકિત થશો, તો આ ભવમાં નિંદાપાત્ર બનશો અને પરલોકમાં દુર્ગતિ પામશો. નિઃશંકપણે સંયમની આરાધના કરશો તો આ ભવમાં વંદનીય બનશો અને પરલોકમાં મોક્ષ મેળવશો. ૪-કુર્મ અધ્યયન : અહીં બે કાચબાની વાત છે. તે બંને એકવાર સરોવરમાંથી બહાર આવ્યા. લુચ્ચું શિયાળ તેમને મારીને પોતાનું પેટ 46. આગમની ઓળખ