________________
(ઘ) જિન મહર્ષિઓએ કહ્યું છેઃ
अणाइ कालो, अणाइ जीवो, अणाइ जिणधम्मो ।
लइया वि ते पढंता इसुच्चिअ जिण - नमुक्कारो ॥ અર્થાત - કાલ અનાદિ છે, જીવ અનાદિ છે અને જિન ધર્મ પણ અનાદિ છે. જ્યારથી તેનું પ્રવર્તન થયું છે ત્યારથી આ જિન - નમસ્કાર અર્થાતું. નવકારમંત્ર ભવ્ય જીવો ભણી રહ્યા છે. | (ચ) શ્રી ભગવતીસૂત્રના મંગલાચરણમાં, શ્રી મહાનિશીથસૂત્રના પાંચમાં અધ્યયનમાં શ્રી કલ્પસૂત્રના શક્રસ્તવ અધિકારમાં તથા શ્રી જયસિંહસૂરિએ વિ.સં.૯૧૫ માં રચેલા વર્ષમતા (ધર્મોપદેશમાલા) વિવિરણ વગેરેમાં મહંત પાઠ જોવા મળે છે.
(છ) શ્રી નવકારમંત્ર જુદો શ્રુતસ્કંધ નથી પણ સર્વમાં તે વયમેવ સમાયેલો છે. આ વિષયમાં નવઅંગી ટીકાકાર શ્રી અભયદેવસૂરિજી ઉપરની પ્રણાલિકાનો આધાર ટાંકતા જણાવે છે કે :
'सो सव्वसुअखंधब्यंतरभूआति अत : शास्त्रस्यादावेव परमेष्ठि - पंचकनमस्कारमुपदर्श
णमो अरहताणं इत्यादि અર્થાતુ. પંચનમસ્કારરૂપી શ્રુતસ્કંધ સર્વ શ્રુતસ્કંધોની આદિમાં અંતર્ભત જ છે. માટે ભગવતીસૂત્રની (પાંચમુ આગમ) આદિમાં પણ પંચપરમેષ્ઠિ નમસ્કાર સૂત્ર છે.
(ડ) શ્રી નવકારમંત્રના અભ્યદયની શાશ્વતતા અંગે કેટલાક આભિલેખિક આધારો પણ સાક્ષીરૂપ બન્યા છે.
મથુરાનો શિલાલેખ જ ઓછા માં ઓછો ઇ.સ. પૂર્વે ૫૦૦ નો છે, તેમાં નીચે પ્રમાણે લખાણ છે - નમો અરહંતા |
ઓરિસ્સાની હાથીગુફા તથા ગણેશગૂફા પરના મહામેઘવાહન કલિંગાધિપતિ મહારાજા આરવેલના શીલાલેખમાં નીચેના શબ્દો જોવા મળે છે.
નમો અરહંતાનં નમો સવસથા ' / (ઢ) એક પ્રાચિન કવિતામાં જણાવ્યું છે કે :
આગે ચૌવીશી હુઆ અનંતી હોશે વાર અનંત નવકાર તણી કોઈ આદિ ન જાણે
એમ ભાખે અરિહંત શ્રી નવકારમંત્રની શાશ્વતના અંગે તાર્કિક (logical) દલીલો :
(ક) જૈનદર્શન પ્રમાણે જૈન ધર્મ અનાદિ છે, પ્રાચિન છે, જૈનદર્શન પ્રમાણે અનાદિ એવા કાળચક્રના બે ભાગ છે – ઉત્સર્પિણી અને અવસર્પિણી. જૈન મત પ્રમાણે આ બંને સર્પિણી કાળમાં ચોવીસ તીર્થંકર જન્મ લે છે અને શાસનની સ્થાપના કરે છે. તીર્થંકર પરમાત્માને જ્યારે કેવળ જ્ઞાન થાય છે ત્યારે તેમના શિષ્યો ગણધરો પ્રશ્ન પૂછે છે ભાવંત મિ ત ? પ્રભુ એના જવાબમાં કહે છેઃ ૩પમેડ઼ વા વિમેરૂ વા, ઘુડ વાઆને ત્રિપદી કહેવાય છે. આ ત્રિપદી પરથી પ્રચંડ પ્રજ્ઞાના સ્વામી એવા ગણધરોની દ્વાદશાંગીની રચના કરે છે અને પ્રભુ એ દ્વાદશાંગીને
૮ |
