________________
(સર્વાર્થ સિદ્ધ વિમાન) સિદ્ધશીલા ૧૨ જોજન ઉપર છે. સિદ્ધશીલાની ઉપર એક ઉંચે જોજનના અંતરે લોકનો અંત એટલે કે અલોક છે. આ યોજનનો છેલ્લો જે એક કોશ છે તેનો છઠ્ઠો ભાગ એટલે ૨૦૦૦ ધનુષ્યોનો ગાઉ,, છઠ્ઠો ભાગ = ૩૪૩ ૧/૩ ધનુષ્યમાં એટલે કે ૩૩૩ ધનુષ્ય અને ૩૨ આગળની ઉંચાઈમાં અનંતા સિદ્ધ ભગવંતો રહ્યા છે. આ જ વસ્તુ બીજી રીતે કહી શકાય કે આ એક યોજનના ૨૪ ભાગમાં ૨૩ભાગ ખાલી છે અને ચોવીશમાં ભાગમાં સિદ્ધાત્માઓ રહે છે.
આ સિદ્ધશીલા ૪૫ લાખ યોજન લાંબી અને મધ્યે આઠ જોજન પહોળી અને પછી થોડું ઘટતા એકદમ છેડે માખીની પાંખ જેવી પાતળી છે. તેની પિરિધ ૧, ૪૨, ૩૦, ૨૪૯ યોજનથી પણ વધારે છે. આ સિદ્ધશીલાનો આકાર બીજના ચંદ્ર જેવો દર્શાવવામાં આવ્યોછે. ખરી રીતે સિદ્ધશીલા અર્ધચંદ્રકારે નથી પરંતુ ઉત્તાનછત્રાકારે છે. ઉત્તાન એટલે ગૃહસ્થો વર્ષાઋતુમાં વરસાદથી બચવા જેછત્રી રાખેછે તેન ઊંધી કરવી તે. આછત્રીને ઊંધી કરવામાં જે આકાર થાય તે આકાર ખરેખર સિદ્ધશીલાનો હોય છે.
આ સિદ્ધશીલા સાફ કરેલા સોનાના પતરાથી અધિક ઉજળી, ગોક્ષીર સરખી, શંખ, ચંદ્ર, અંક, રત્ન, રૂપાના પટ, મોતીના હાર અને ક્ષીરસાગરના જળ કરતા વધુ ઉજ્જવળ અને ગૌર વર્ણની છે. સ્ફટીક સમાન નિર્મળ અને સુંદરછે.
આગમશાસ્ત્રોમાં સિદ્ધશીલના બાર નામો જણાવ્યા પ્રમાણે છે :
૧. ઇષત ૨. ઇષતભાર ૩. તનુ ૪. તનુ તનુ ૫. સિદ્ધિ ૬. સિદ્ધાલય ૭. મુક્તિ ૮. મુક્તાલય ૯. લોકાગ્ર ૧૦. લોકસ્તુભિકા ૧૧. લોકપ્રતિબોધિકા ૧૨. સર્વપ્રાણીભૂતજીવસત્વસૌખ્યાવહિકા
જે જીવ મોક્ષે જાય ત્યારે મનુષ્યના છેલ્લા ભવમાં સિદ્ધક્ષેત્રમાં જતા પહેલા છેલ્લા દેહ જેટલી ઊંચાઈ હોય તેનાથી ૨/૩ ભાગનો ઓછો એટલી ઊંચાઈ સ્વરૂપે ત્યાં રહે છ. આટલા ક્ષેત્રમાં અનંતા સિદ્ધો રહી શકે છે. કારણ કે આત્મા અરૂપી છે. જેમ એક દિપકમાં વધુ દિપકનો પ્રકાશ સમાઈ શકે છે. તેવી રીતે આત્મા અરૂપી હોવાથી અથવા જ્ઞાન સ્વરૂપી હોવાથી જ્યોતમાં જ્યોત ભળે તેમ સિદ્ધના જીવો ભળી જાય છે. આમ છતાંય દરેક આત્મા જુદા છે. દરેક સિદ્ધ ભગવંતને કાયમનું અને સતતનું જ્ઞાતાદૃષ્ટાપણુ હોય છે. દરેક સિદ્ધાત્માને પોતાના અસત્તિત્વનું ને પૂર્ણત્વનું જ્ઞાન હોય છે.
(૪) સિદ્ધાત્માઓની દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવથી પાત્રતા :
ક. દ્વવ્યથી – ચારે ગતિમાંથી મનુષ્ય ગતિમાં જન્મેલા આત્માનો જ મોક્ષ થાયછે. બીજો કોઈ ગતિમાં રહેલા આત્માને મોક્ષ પ્રાપ્ત થતો નથી. સર્વાર્થ સિદ્ધવિમાનથી (બારમુ છેક ઉપરનો દેવલોક) સિદ્ધશિલા બાર યોજન જ દૂર કરે છે છતાં પણ ત્યાં રહેલા જીવોને પહેલા મનુષ્ય ગતિમાં જન્મ લેવો પડે છે. પછી જ તે સંપૂર્ણ કર્મયુક્ત થઈ સિદ્ધશીલમાં જાય છે. આથી જ તો મનુષ્યજન્મને અત્યંત દુર્લભ કહ્યો છે.
ખ. ક્ષેત્રથી – ૪૫ લાખ યોજનાવાળા મનુષ્યોક્ષેત્રમાં રહેલા આત્મા જ મોક્ષમાં જઈ શકે છે. જૈનદર્શન પ્રમાણે મનુષ્ય જીવનની શક્યતા અઢી દ્વીપમાં જછે. અઢી દ્વીપની બહારનો કોઈ પણ આત્મા મોક્ષે જઈ શકતો નથી.
ગ. કાળથી – મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં મોક્ષ માર્ગ સતત - હંમેશ માટે ચાલુ હોય છે. એટલે કે ત્યાંથી જીવ મોક્ષે ઐરાવત ક્ષેત્રમાં અવસર્પિણી કાળમાં તૃતીય - ચતુર્થ આરામાં તથા
જઈ શકે છે જ્યારે ભરત
-
૪૯
