________________
દરિદ્રતાના કંદને મૂળમાંથી ઉખેડી નાખવા માટે વરાહની દાઢાછે. સમ્યકત્વ રત્નને ઉત્પન્ન થવા માટે રોહણાચલની ધરતી છે. સુગતના આયુષ્યબંધરૂપી વૃક્ષોનો પુષ્કોદગમન છે અને વિશુદ્ધ એવા સદ્ધર્મની પ્રાપ્તિનું ચિન્હ છે.
જેઓની હૃદયરૂપી ગૂફામાં નવકારરૂપી કેશરીસિંહ નિરંતર રહેલો છે તેઓનો આઠ કર્મોની ગાંઠરૂપી હાથીઓનો સમૂહ સમસ્ત પ્રકારે નાશ પામેલો છે.
सिंहनेव मधान्धगन्दकाारणो, नित्रांशुनेव क्षपा ध्वान्तै विद्यनेव, तापततय: कन्य द्रणेवाडडययः तायेणेव फजामृतो धनकदम्बेनेव दावाग्नय
सत्वानां परमेष्ठिमंत्रमहसा कलान्ति नौपद्रकाः સિંહથી જેમ મંદોસ્ત ગંધહસ્તીઓ, સૂર્યથી જે પાત્રિ સંબંધી અંધકારના સમૂહો, ચંદ્રથી જેમ પાપ સંતાપના સમુદાયો, કલ્પવૃથી જેમ મની ચિંતાઓ, ગરૂડથી જેમ સર્પો અને મેધસમુદાયથી જેમ એરણ્યના દાવાનળો શાંત થાય છે તેમ શ્રી પંચપરમેષ્ઠિના તેજથી પ્રાણીઓનો ઉપદ્રવ નાશ પામે છે.
વિવિધ શ્લોક તથા વિવિધ વિધાનો દ્વારા મહામંત્ર નવકારના પ્રભાવ અને મહાભ્ય વિશે ચર્ચા કરતા એક પ્રશ્ન ઊભો થાય કે ઐહિક જીવનમાં મહામંત્રકેવી રીતે ફળ આપી શકે? કેમકે અહંત ભગવંતો અને સિદ્ધાત્માઓ તો આ જગત પર વિદ્યામાન નથી અને જગતની ઘટનામાં તેમને કશો રસ નથી. તેઓ ભક્તની પ્રાર્થનાથી આદ્ર બનીને ભક્તને યાચિત વસ્તુઓ આપતા નથી. વળી આચાર્ય, ઉપાદ્યાયને સાધુઓ ભક્તોની વચ્ચે રહેતા હોય તો પણ તેઓ ઐહિક વાસનાની તૃતી અર્થે વરદાન આપતા નથી. આમ જે ઐહિક સુખો માટે દરેક પ્રાણી આતુર છે, તે પ્રત્યે આ પંચપરમેષ્ઠિ ઉદાસીન છે. તો મહામંત્રથી આ ફળ કેવી રીતે પ્રાપ્ત થાય? આનો જવાબ આપતા જૈનો કહે છે કે જૈનદર્શન ઈશ્વરના કૃપાવાદમાં માનતો નથી. તેમ છતાં આ પંચપરમેષ્ઠિનું પૂજન સ્તવન, આરાધન જે કોઈ કરે છે તેનો જરૂર ઉદ્ધાર થાય છે. જેમ અગ્નિ પાસે જનારની ઠંડી ઊડી જાય છે. વૃક્ષ પાસે જનારનું તાપનું દુઃખ દૂર થાય છે તેમાં અગ્નિ કે વૃક્ષ કારણભૂત નથી હોતુ કિન્તુ એ વસ્તુઓના સ્વભાવ જ પોતાનું કાર્ય કરે છે. પંચપરમેષ્ઠિના ધ્યાનથી આપોઆપજ કર્મોની નિર્જરા થાય છે. ઐહિક સુખ મળવામાં આવતા વિનો નાશ થાય છે ને ખરૂ ફળ તો એ મળે છે કે પંચપરમેષ્ઠિનું ધ્યાન ધરનારની બુદ્ધિ નિર્મળ થતાં ઐહિક સુખો માટેની તેની તૃષ્ણા પણ ક્ષય પામે છે.
[૯૪|
