________________
બીજી રીતે એકત્રીસ ગુણોનું વર્ણન કરતા કહ્યું.
अहवा कम्मे णव दरिमणम्मि चत्तारि आउए पंच।
आइम अंते सेसे दो दो खीणामिलावेण इगतीस। અર્થાત્ - પાંચ જ્ઞાનાવરણીય, નવ દર્શનાવરણીય, બે વેદનીય, બે મોહનીય, ચાર આયુષ્ય, બે નામ, બે ગોત્ર, પાંચ અંતરાય, આ આઠે કર્મોનો ક્ષય થતા ૩૧ ગુણો પ્રગટ થાય છે. (૮) સિદ્ધ ભગવંતના પંદર પ્રકાર (ભેદ): . કેવળજ્ઞાન (સંપૂર્ણજ્ઞાન) પ્રાપ્તિના સમયની સ્થિતિને કેન્દ્રબિંદુ માની સિદ્ધ ભગવંતના ૧૫ ભેદો બતાવ્યા છે. બાકી સિદ્ધભગવાનના કોઈ પ્રકાર કે ભેદ નથી. ક. જિનસિદ્ધ - તીર્થકરપદ યુક્ત કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ એટલે કે જે આત્માએ તીર્થંકર નામકર્મ બાંધ્યું હોય
તે કેવળજ્ઞાન પામેને તીર્થંકર પણ થઈને આયુષ્ય પૂર્ણ થયા પછી સિદ્ધ થાય જેમ કે આદિનાથ, પાર્શ્વનાથ,
મહાવીરસ્વામી આદિ તીર્થકરોની ચાવીસી. ખ. અજીન સિદ્ધ - તીર્થંકરપદ પ્રાપ્ત ક્યા વિના કેવળજ્ઞાન પામી આયુષ્ય પૂર્ણ થયે સિદ્ધ થાય જેમ કે
પુંડરિક, ગૌતમસ્વામી આદિ ગણધરો. ગ. તીર્થ સિદ્ધ - તીર્થકરો તીર્થની સ્થાપના કરે પછી કેવળજ્ઞાન પામનારા અનેક ગણધરો ઘ. અતીર્થ સિદ્ધ - તીર્થસ્થાપના પહેલા કેવળજ્ઞાન પામનારા મરૂદેવામાતા આદિ ચ. ગૃહસ્થ લિંગે સિદ્ધ - ગૃહસ્થ વેશમાં જ ક્ષપકશ્રેણી દ્વારા કેવળજ્ઞાન પામવાવાળા ભરત ચક્રવર્તી આદિ છે. અન્ય લિંગે સિદ્ધ - તાપસાદિ વેશમાં ક્ષપકશ્રેણી દ્વારા કેવળજ્ઞાન પામવાવાળા વલ્કલચીરી આદિ જ. સ્વલિંગ સિદ્ધ - સાધુ વેશમાં ક્ષપકશ્રેણિ દ્વારા કેવળજ્ઞાન પામવાવાળા - અનેક સાધુ ભગવંતો. ઝ. સ્ત્રીલિંગે સિદ્ધ - સ્ત્રી શરીરમાં કેવળજ્ઞાન પામવાવાળા - ચંદનબાળા આદિ ટ. પુરુષ લિંગે સિદ્ધ -પુરુષ શરીરમાં કેવળજ્ઞાન પામવાવાળા – અનંત પુરુષો ઠ. નપુસકલિંગે સિદ્ધ - નપુંસક શરીરમાં કેવળજ્ઞાન પામવાવાળા - ગાંગેય ડ. પ્રત્યેક બુદ્ધ સિદ્ધ - બાહ્ય નિમિત્તથી બોધ પામી ચારિત્ર લઈ કેવળજ્ઞાન પામવાવાળ કરકંડુ - નમિ
રાજર્ષિ આદિ ઢ. સ્વયંબુદ્ધ સિદ્ધ - પોતાની જાતે જ સ્વયં - બોધ પામી ચારિત્ર ગ્રહણ કરી કેવળજ્ઞાન પામવાવાળા કપિલ
આદિ ણ. બુદ્ધ બોધિત સિદ્ધ - ગુરુ ઉપદેશથી બોધ પામીને કેવળજ્ઞાન પામવાવાળા
એક સિદ્ધ - એખ સમયમાં એક સિદ્ધ શ્રી મહાવીર પ્રભુ આદિ ત. અનેક સિદ્ધ - એક સમયમાં અનેક સિદ્ધ
એક આત્મા સિદ્ધ બને છે ત્યારે તેનામાં ૧૫માંથી ૬ ભેદ મળે છે, જેમ કે શ્રી વીર પ્રભુ સિદ્ધ થઈમોક્ષમાં ગયા તેઓ ૧. જિન સિદ્ધ છે. ૨. તીર્થ સિદ્ધ છે. ૩. સ્વલિગે સિદ્ધ છે. ૪. પુરુષલિંગે સિદ્ધ ૫. સ્વયંબુદ્ધ સિદ્ધ છે. ૬. એક સિદ્ધ છે.
