________________
3ૐ નમો અરિહંતાણં, શિરસ્કશિરસિ સ્થિત, (અહીં બે હાથ મસ્તક પર રાખી રક્ષા ચિંતવવી)
ૐ તીર્થકર નમો સિદ્ધાણે, મુખેમુખપટાંબર (અહીં મુખ પર મુખપટ સમાન સમજી બે હાથ મુખપર મુકી રક્ષા કરવી) ૐ નમો આયરિયાણં, અંગરક્ષાતિશાયિની (અહીં બધા અંગો પર હાથ રાખી અંગરક્ષા ધારવી)
ૐ નમો ઉવજઝાયાણં આયુધ હસ્યયોદઢ (અહીં બંને ભૂજા પર હાથ રાખી આયુધની રક્ષા સમજીયે. 3ૐ નમો લોએ સવ્વસાહૂણં મોચકે પાયદો શુભે (અહી બંને પગ પર હાથ રાખી રક્ષા ચિંતવવી.) એસો પંચ નમુક્કારો (તળિયા પર હાથ રાખી વ્રજશિલાની જેમ રક્ષા થાય છે તેમ ચિંતવવું) સબ પાવપ્પણાસણો (પોતાની ચારે બાજુ હાથ ફેરવી વજમય કિલ્લો રક્ષા માટે છે તેમ ધારવું) મંગલાણં ચ સવ્વસિ (કિલ્લાની ચારે બાજુ ફરતી અંગારવાળી ખાઈ રક્ષા માટે છે તેમ ચિંતવવું) પઢમં હવઈ મંગલ - કિલ્લા ઉપર રહેલું મુખ્ય વજમય શરીરના રક્ષણરૂપ ઢાંકણું છે એમ ધારવું) માથાની ઉપર બંને હાથ ભેગા કરી રક્ષા કરવી) આ રીત આ સ્ત્રોત્ર દ્વારા અંગરક્ષા કરી પછી મહામંત્ર નવકારની આરાધના શરૂ કરવી.
(૨) મંત્રસાધનાનું સ્થાન, આસન, વસ્ત્રો : મંત્ર આરાધનામાં સ્થાન એ મહત્ત્વની વસ્તુ છે. એ સ્થાન અનુકુળ હોય તો સાધનામાં સહાય મળે અને સિદ્ધ સત્વર થાય. મંત્ર વિશારદોના અભિપ્રાયથી તીર્થકરોની કલ્યાણભૂમિ હોય તે સ્થાન સાધના માટે યોગ્ય છે કારણકે ત્યાંના વાતાવરણ પર એ પરમપુરુષોનો વિશિષ્ટ પ્રભાવ પડેલો હોય છે અને તેમની સ્મૃતિ મંત્રસાધના માટે પ્રેરણાનો સ્તોત્ર બની જાય છે. વળી જ્યાં કોઈ સિદ્ધપુરુષે અમુક સમય સ્થિરતા કરી મંત્રસિદ્ધિ કરી હોય તે સ્થાન પણ પસંદ કરવા યોગ્ય છે. જિનમંદિર વનપ્રદેશ નદીનો કિનારો પક્ષસરોવરની પાળ વગેરે મંત્રસાધના માટે ઉત્તમ સ્થળો છે. નમસ્કાર મહામંત્રની સાધના માટે લખ્યું છે કે તેની સાધના અશોકવૃક્ષની સમીપે બેસીને થાય તો સત્વર સિદ્ધિને આપનારો થાય કારણ કે અશોકવૃક્ષ એ જીનેશ્વરદેવના અષ્યમહાપ્રાતિહાર્યોમાં મહત્ત્વનું સ્થાન ધરાવે છે. પર્વતના શિખરો, પર્વતની ગુફાઓ તથા ઝાડી-ઝરણાવાળો તળેટીનો અમુક ભાગ પણ મંત્રસાધના માટે યોગ્ય છે. વળી ગુરુ જે સ્થાને બિરાજમાન હોય તેવા ઉપાશ્રય, પોષધશાળા વગેરે પણ મંત્રસાધના માટે અનુકુળ સ્થળો છે. જો અન્ય સ્થળે જવાની અનુકુળતા ન હોય તો પોતાના નિવાસસ્થાને અમુક ભાગ પસંદ કરી સાધનાને અનુકુળ બનાવી શકાય છે. ત્યાં સ્વચ્છતાને પવિત્રતા જાળવવી જોઈએ, ધૂપ-દીપ કરવા જોઈએ. ટૂંકમાં, જે સ્થાન પવિત્ર અને શાંત હોય, જ્યાં વિક્ષેપ થવાનો સંભવ અતિ અલ્પ હોય, ત્યાં મંત્રસાધના કરવી જોઈએ જેથી સાધના સારી રીતે આગળ વધી શકે અને તેનું સુંદર પરિણામ આવે.
મંત્રવિજ્ઞાનમાં લખ્યું છે કે શિવજી કહે છે કે ઘરમાં કરેલો જાપ એક ગણું ફળ આપે, પણ ગોશાળામાં કરેલા જાપનું ફળ સોગણું પવિત્ર વન, ઉદ્યાનમાં કરેલા જાપનું ફળ હજારગણું, પવિત્ર પર્વત ઉપરના જાપનું ફળ દશહજારગણું નદીતટ પરના જાપનું ફળ લાખઘણું ને દેવાલયમાં કરેલા જાપનું ફળ કરોડ ઘણું હોય છે.
જાપનું સ્થાન હંમેશા એક રહે તે પણ મહત્ત્વનું છે.
[૮૦]
