Navkar Mahamantra Ek Adhyayan

Author(s): Chhaya Shah
Publisher: Chhaya Shah

Page 83

અર્થાત - ૪ પિડવિશુદ્ધિ, પ સમિતિ, ૧૨ ભાવના, ૧૨ પડિમા, ૫ ઈન્દ્રિયોનો નિરોધ, ૨૫ પ્રતિલેખના, ૩ ગુપ્તિ અને ૪ અભિગ્રહ – એ સર્વે મળી સિત્તેર કરણા ભેદ થાય
૪ પિંડવિશુદ્ધિ ૧. આહાર ૨. ઉપાશ્રય ૩. વસ્ત્ર ૪. પાત્ર એ ચાર વિશુદ્ધ એટલે બેતાલીસ દોષરહિત ગ્રહણ કરવા તે.
૫ સમિતિ - ૧. ઈર્યા ૨. ભાષા ૩. એષણા ૪. આદાન-ભંડભત્ત ૫. પરિઝાપનિકા
૧૨ ભાવના ૧. અનિત્ય ૨. અશરણ ૩. સંસાર ૪. એકત્વ ૫. અન્યત્વ ૬. અશુચિ ૭. આર્નવ ૮. સંવર ૯. નિર્જરા ૧૦. લોકસ્વભાવ ૧૧. બોધિદુર્લભ ૧૨. ધર્મ-ભાવના
૧૨ પ્રતિમા ૧. એક માસની ૨. બે માસની ૩. ત્રણ માસની ૪. ચાર માસની ૫. પાંચ માસની ૬. છ માસની ૭. સાત માસની ૮. સાત દિનરાતની ૯. સાત દિનરાતની ૧૦. સાતદિનરાતની ૧૧. એક દિનરાતની ૧૨. એક રાજની – એ દરેકમાં અમુક જેમ કે ચાવિહાર આદિ કરવા તે
૫ ઈન્દ્રિયોનો નોરધ ૧. સ્પર્શ ૨. રસ ૩. થ્રાણ ૪. ચક્ષુ પ. શ્રોત્ર - ઈન્દ્રિયનિરોધ. ૨૫ પ્રતિલેખના - આની ગાથા એ છે કે :
મુહપોતિ ચોલપટ્ટો કમ્પિતિગં દોનિસિજ્જ રયહરણ, સંથારુત્તરપટ્ટો, દસપેહા ઉગ્ગએ સૂરે, અન્ને ભણંતિ એકકારસમો દેડઉતિ, ઉપગરણ ચઉદસગં, પડિલેહિજ્જઈ દિણમ્સ
પહરતિગે, ઉગ્ધાડપોરિસીએ પિત્તનિજ્જોગ પડિલેહા ૧. મુહપત્તી ૨. ચોલપટ્ટ ૩. ઊનનું કલ્પ ૪-૫. સૂતરના બે કલ્પ ૬. રજોહરણનું અંદરનું સૂતરનું નિષિક્ઝા ૭. બહારનું પગ લૂછવાનું નિષિઝ ૮. ઓઘો ૯. સંથારો ૧૦. ઉત્તરપટ્ટો
આ અગિયાર ચીજોની પડિલેહણા પ્રભાતમાં સૂર્યના ઉદય થતા પહેલા કરાય છે. બાકીની ચૌદ ઉપકરણની પ્રતિલેખના પહોરને અંતે કરવામાં આવે છે: ૧. મુહપત્તી ૨. ચોલપટ્ટ ૩. ગોચ્છક ૪. પાત્ર ૫. પાત્રબંધ ૬. પડલાઓ ૭. રજસ્ત્રાણ ૮. પાત્રસ્થાપન ૯. માત્રક ૧૦. પતજ્ઞાહ ૧૧. રજોહરણ ૧૨. ઊનનું કલ્પ ૧૩-૧૪. સૂતરના બે કલ્પ.
આમ, ઉપરની ૧૧ અને ૧૪ મળીને પચીસ પ્રતિલેખના કરવાની છે અને તેનો વિશેષ વિસ્તાર પ્રવચનસારોદ્વારમાં આપેલ છે.
૩ ગુપ્તિ - ૧. મન ૨. વચન ૩. કાય ગુપ્તિ ૪ અભિગ્રહ – અભિગ્રહ એટલે પ્રતિજ્ઞા. ૧. દ્રવ્યથી ૨. ક્ષેત્રથી ૩. કાલથી ૪. ભાવથી અભિગ્રહ આ પ્રકારે કરણસિત્તરીના ભેદ થયા.
પાંચ મહાવ્રતની પચીસ ભાવના અથવા વંદનના પચીસ આવશ્યક કે પચીસ ક્રિયાઆશ્રવના ત્યાગ અથવા બાવીસ પરીસહસહ અને ત્રણ ગુણિપાલન મળીને પચીસ, ઈત્યાદિ રીતોએ પણ ઉપાધ્યાયજીના પચીસ ગુણ થઈ શકે છે.
[૬૮]